บทท 4 โครงสรางตลาดยางพารา

4.1 อตสาหกรรมยางพาราในประเทศไทย

ยางธรรมชาต เ ปนหนงในสนคา เกษตรอตสาหกรรมทส าคญของประเทศไทย

อตสาหกรรมยางพาราของไทยท าใหไทยมอตสากรรมตอเนองเกยวกบยางพาราเกดขนมากมาย

เชน โรงงานผลตยางแทง ยางแผน ถงมอยางและยางรถยนต เปนตน ปจจบนไทยจงสามารถ

สงออกยางพาราไดเปนอนดบหนงของโลกเนองจากยางพาราทไทยผลตไดมคณภาพในระดบทได

มาตรฐาน แตมราคาต ากวาประเทศคแขง รวมทงมสภาพภมประเทศและสภาพภมอากาศเหมาะสม

ในการปลกยางหลากหลายพนท (สถาบนวจยยาง, 2556 )

อาเซยนถอเปนผสงออกยางพาราสตลาดโลกมากทสด โดยมสวนแบงตลาดกวารอยละ 80

ปาระเทศผผลตและสงออกยางพารารายใหญของโลก 3 ประเทศ ไดแก ไทย อนโดนเซย และ

มาเลเซย (กรมเจรจการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2556) จากขอมลของ International

Rubber Study Group (IRSG) จะเหนวาในชวงระยะเวลา 10 ป (พ.ศ. 2545- พ.ศ. 2555) ประเทศไทย

เปนผสงออกยางพาราสงทสด รองลงมาคอ ประเทศอนโดนเซยและมาเลเซย ตามล าดบ มลคาการ

สงออกยางพาราในปจจบน ประเทศไทยมมลคาสงออกยางพารา จ านวน1.70 ลานตน รองลงมาคอ

ประเทศอนโดนเซย มมลคาการสงออกจ านวน 1.54 ลานตน และประเทศมาเลเซยมมลคาการ

สงออก จ านวน 0.70 ลานตน ดงรปท 4.1

44

ทมา: International Rubber Study Group (IRSG)

รปท 4.1 การสงออกยางพาราของประเทศผสงออกส าคญ ป พ.ศ. 2545- พ.ศ. 2555

4.2 สถานการณยางพาราของไทยในปจจบน

สถานการณป 2554 ประเทศผผลตยางพารารายใหญของโลก 3 ประเทศ ไดแก ไทย

อนโดนเซย และมาเลเซย ประเทศไทยมผลผลตมากเปนอนดบท 1 ของโลก รองลงมาไดแก

อนโดนเซย และมาเลเซย ตามล าดบ ความตองการยางพาราในตลาดโลก เพมขนรอยละ 1.89 ตอป

โดยความตองการใชยางพาราของประเทศตาง ๆ ทส าคญ คอประเทศจน กลมประเทศสหภาพยโรป

อนเดยสหรฐอเมรกาและญปน

ส าหรบประเทศไทยนน นโยบายสนบสนนการขยายเนอทปลกยางพาราของรฐบาล ท าให

เนอทปลกยางพาราของไทยเพมขนอยางตอเนอง (รปท 4.2) ปจจบนไทยมเนอทปลกยางพารามาก

เปนอนดบ 2 ของโลกรองจากอนโดนเซย แตไทยเปนประเทศทมผลผลตยางพารามากทสดในโลก

โดยเพมขนรอยละ 1.07 ตอป ซงสอดคลองกบความตองการใชยางพาราของไทยเพมขนรอยละ

5.26 ตอป รวมทงการสงออกยางพาราของไทยกเพมขนรอยละ 0.91 ตอป เนองจากความตองการใช

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 (ม.ค.-ก.ค.)

ลานตน

มาเลเซย

อนโดนเซย

ไทย

พ.ศ.

45

ยางพาราในอตสาหกรรมยานยนตและอตสาหกรรมตอเนองของจนและอนเดย จนจงน าเขา

ยางพาราจากไทยเพมขนรอยละ 9.08 ตอ (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2556)

ทมา: ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

รปท 4.2 เนอทปลก ผลผลต และอตราผลผลตตอไรยางพาราของไทยป พ.ศ. 2545- พ.ศ. 2555

สถานการณป 2555 การผลตยางธรรมชาตของไทยป 2555 มปรมาณทงสน 3,776,957 ตน เพมขนจากป 2554

จ านวน 207,924 ตน หรอรอยละ 8.73 ในจ านวนนสงออกยางมาตรฐาน 2,556,103 ตน ลดลงจากป 2554 จ านวน 56,336 ตน หรอรอยละ 2.16 สวนยางผสมสารเคม 565,218 ตน เพมขนจากป 2554 จ านวน 225,276 ตน หรอรอยละ 66.27 จากอปทานเพมมากขนและความตองการใชยางของประเทศผใชรายใหญเพมขนเลกนอยเปนปจจยทส าคญทท าใหราคายางของไทยปรบตวสงขนในชวงตนป (เดอนมกราคมจนถงกลางเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2555)

2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

เนอทปลกรวมทงประเทศ (ลานไร) 12.43 12.62 12.95 13.61 14.35 15.36 16.72 17.25 18.10 18.46 19.27

เนอทกรดได (ลานไร) 9.72 10.01 10.35 10.57 10.89 11.09 11.37 11.60 12.05 12.77 13.81

ผลผลต (ลานตน) 2.62 2.88 2.98 2.94 3.14 3.06 3.09 3.09 3.05 3.35 3.63

อตราผลผลตตอไร (กก.) 269 287 288 278 288 273 278 266 253 262 236

0

50

100

150

200

250

300

350

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

ผลผล

ตตอไร (

กก.)

เนอท

ปลก (

ลานไร) ,ผลผ

ลต (ล

านตน

)

46

สวนการใชยางในประเทศมจ านวนประมาณ 504,000 ตน เพมขนจากป 2554 จ านวน 17,255 ตน หรอรอยละ 3.54 สดสวนการใชยางในประเทศคดเปนรอยละ 13.34 ของปรมาณยางทงหมดทผลตไดหรอรอยละ 12.17 ของบญชสมดลยางพาราของไทยในป 2555 มลคาสงออกทงหมดของยางพาราไดแกวตถดบพรอมท าผลตภณฑยางมลคาสงออกผลตภณฑยางไมยางพาราและผลตภณฑจากไมยางพารา อตสาหกรรมยางทงระบบมมลคาการสงออกรวมกน 647,906 ลานบาท ลดลงจากป 2554 จ านวน 39,367 ลานบาท หรอลดลงรอยละ 5.73 จะเหนวามลคายางแปรรปมาตรฐานในป 2555 มมลคาลดลงจากป 2554 ถง 113,614 ลานบาทหรอรอยละ 16.53 แตกไดรบการชดเชยรายไดทเพมขนจากภาคยางผสมสารเคมและภาคผลตภณฑยางทมมลคาเพมขนถง 10,453 และ 64,140 ลานบาท หรอรอยละ 1.52 และ 8.37 ตามล าดบ (สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร, 2556)

ปรมาณการผลต และพนทการปลกยางพาราของประเทศไทยมจ านวนทเพมสงขน ซง

ตงแต พ.ศ. 2547 ถงปจจบนประเทศไทยสามารถผลตยางแทงไดมากเปนอนดบหนงในประเทศ

โดยป 2555 สามารถผลตไดถง 1.46 ลานตน รองลงมาคอ ยางแผนรมควน จ านวน 0.89 ลานตน

น ายางขน จ านวน 0.71 ลานตน และ อนๆ จ านวน 0.57 ลานตน ตามล าดบ ดงรปท 4.3

ทมา: สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร

รปท 4.3 ปรมาณการผลตยางพาราของไทย ป พ.ศ. 2545 - พ.ศ. 2555

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

ลานตน

อนๆ

น ายางขน

ยางแผนรมควน

ยางแทง

พ.ศ.

47

ปจจบนประเทศไทยมตลาดกลางยางพาราเพอการวจยอยจ านวน 6 ตลาด กระจายอยใน 6 จงหวด ไดแก ตลาดกลางยางพาราหาดใหญ(สงขลา) นครศรธรรมราช สราษฏรธาน บรรมย หนองคาย และยะลา ซงนบวาเปนการพฒนาทงระบบตลาดกลางของประเทศไทยใหเขมแขงสระดบสากล โดยเปาหมายวา ในป 2558 ซงประเทศไทยจะเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ภาคยางพาราซงเปนพชเศรษฐกจหลกของหลายประเทศในกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยนกจะมบทบาทรวมเชนเดยวกบพชอน และเปนพชเศรษฐกจหลกทไดรบความรวมมอเปนหนงเดยวในภมภาคโดยเฉพาะภาคการตลาด (สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร, 2556)

4.3 การผลตและการสงออกยางพาราของประเทศไทย การผลตและการสงออกยางพาราของประเทศไทยในไตรมาสท 4 ป 2555 การสงออกปรบตวดขนตามความตองการของตลาดตางประเทศ จากรปท 4.4 จะเหนไดวา ปรมาณการสงออก ยางพาราของไทยมมลคารวมเพมจากป 2554 จ านวน 2.95 ลานตน เปน 3.12 ลานตน โดยมยางแทง มมลคาการสงออกมากทสด 1.32 ลานตน รองลงมาเปนยางแผนรมควน 0.64 ลานตน น ายางขน 0.55 ลานตน และยางอนๆ อก 0.61 ลานตน

ทมา: สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร

รปท 4.4 การสงออกยางพาราของประเทศไทย ป พ.ศ. 2545 - พ.ศ. 2555

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

(ลานตน)

อนๆ

น ายางขน

ยางแผนรมควน

ยางแทง

48

อตสาหกรรมยางพาราแปรรป ในไตรมาสท 4 ป 2555 การสงออกยางพาราแปรรปยง ทรงตว แมวาเศรษฐกจโลกยงเผชญทงวกฤตหนสาธารณะยโรป และปญหาเศรษฐกจสหรฐอเมรกาซงมปญหาหนาผาทางการคลง แตตลาดประเทศจนซงเปนผใชยางรายใหญของโลกเศรษฐกจเรมมสญญาณการฟนตวประกอบกบภาครฐไดมมาตรการชวยเหลอเกษตรกรโดยการแทรกแซงราคายางพาราตาม “โครงการพฒนาศกยภาพสถาบนเกษตรกรเพอรกษาเสถยรภาพราคายาง” ตงแตวนท 1 ตลาคม 2555 ถงวนท 31 มนาคม 2556 (ระยะเวลา 6 เดอน) โดยองคการสวนยางจะเปนผรบซอยางพาราจากสถาบนเกษตรกร วงเงนทใชในโครงการทงสน 45,000 ลานบาท สงผลใหราคายางพาราเดอนธนวาคม 2555 ปรบตวดขนเฉลยประมาณกโลกรมละ 82.57 บาท เพมขนจากราคาเฉลยกโลกรมละ 78.93 บาท เมอเดอนพฤศจกายน 2555 สวนมาตรการลดการสงออกยางพาราแปรรปตามขอตกลงการประชมสภามนตรไตรภาคยางพารา (ITRC) ประกอบดวย ประเทศไทย มาเลเซย และอนโดนเซย ทตองลดการสงออกยางพารารวม 300,000 ตน และโคนตนยางทมอายมาก 100,000 ไร ซงในการลดปรมาณการสงออกยางพาราตามขอตกลงฯ ก าหนดใหแตละประเทศลดการสงออกโดยประเทศไทยตองลดจ านวน 150,000 ตน ประเทศอนโดนเซยลดจ านวน 100,000 ตน และประเทศมาเลเซยลดจ านวน 50,000 ตน สงผลกระทบใหผประกอบการของไทยตองลดปรมาณการสงออกรอยละ 10 (โดยค านวณจากฐานการสงออกป 2554 เรมตงแต 1 ตลาคม 2555 ถง 31 มนาคม 2556)

แนวโนมไตรมาสท 1 ป 2556 การสงออกยางพาราแปรรปมทศทางดขน จากตลาดหลกจนทมความตองการเพมขน ตามทศทางเศรษฐกจทเรมปรบตวดขน และสตอกยางพาราของประเทศจนลดลง ท าใหมค าสงซอเพอเกบเขาสตอก คาดวาราคายางพาราแปรรปจะปรบตวเพมขนเฉลยอยทกโลกรมละ 85.00 - 95.00 บาท อตสาหกรรมไมยางพาราแปรรป ในไตรมาสท 4 การสงออกไมยางพาราแปรรปไปตลาดหลกจนเรมมทศทางทดขนจากไตรมาสกอนหนาและราคาไมยางพาราในปจจบนลดลง ท าใหตลาดจนเรมมค าสงซอเพอชดเชยสนคาคงคลงทลดลง แตผประกอบการตองปรบตวโดยการควบคมคณภาพสนคามากขน ปจจบนราคาวตถดบไมทอนเฉลยกโลกรมละ 2.70 - 2.80 บาท

อตสาหกรรมถงมอยาง ในไตรมาสท 4 ป 2555 การผลตและการสงออกถงมอยางยงทรงตว เพราะตลาดสหรฐอเมรกาทนยมใชถงมอยางทผลตจากวตถดบน ายางสงเคราะหยงมทศทางทด ขณะทตลาดหลกทนยมใชถงมอยางทผลตจากวตถดบยางธรรมชาตไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจยโรป นอกจากนยงมปญหาตนทนการผลตทเพมขนทงคาจางแรงงานและคาใชจายใน

49

การผลต ท าใหผประกอบการตองปรบตวผลตสนคาหลากหลายชนดมากขน และขยายตลาดไปยง ประเทศอนเดย และตะวนออกกลาง รวมทงไดน าเครองจกรมาแทนแรงงานเพอลดตนทนการผลต แนวโนมไตรมาสท 1 ป 2556 คาดวาการสงออกถงมอยางธรรมชาตนาจะทรงตวตอเนอง ทงน ขนอยกบการแกไขปญหาเศรษฐกจของสหภาพยโรป การรบภาระตนทนการผลตทเพมขนจากการปรบคาแรงขนต า ซงอาจท าใหผประกอบการบางรายยายฐานการผลตไปยงประเทศทมตนทนต ากวาทงดานพลงงานและคาแรงเพอใหสามารถแขงขนในตลาดได (ธนาคารแหงประเทศไทย, 2556)

4.4 การแปรรปยางขนตนในประเทศไทย

4.4.1. การผลตน ายางขน การผลตน ายางขนไดจากการน าน ายางสดทรกษาสภาพดวย สารละลายแอมโมเนย หรอ

สารละลายโซเดยมซลไฟท แลวน ามาปนแยกดวยเครองปนความเรวสง เพอแยกน าและสารอนๆทละลายอยในน าออกไปบางสวน จะไดน ายางแบงออกเปน 2 สวน คอ

1. น ายางขน 60% (Concentrated latex) รกษาสภาพดวย 0.7% สารละลายแอมโมเนยชนดเขมขนหรอ 0.2% สารละลายแอมโมเนยชนดเจอจาง รวมกบสารชวยรกษาสภาพน ายาง

2. หางน ายาง (Skim latex) น ามาไล NH3แลวเตม H 2SO4 แลวผานกระบวนการรดเครพหรอตดยอย เพอผลตเปนสกมเครพ หรอ สกมบลอค

4.4.2. การผลตยางแผน การผลตยางแผนท าไดโดยการน าน ายางสดมากรองแยกสงสกปรกแลวท าใหจบตวดวยกรดฟอรมคหรออะซตค จากนนน ามาท านวดและรดดวยจกรรดยางจนยางมแผนหนาประมาณ 2-3 มลลเมตร แลวน าไปผงไวในทรมจะไดยางแผนดบ (Unsmoked sheet,USS) ซงสามารถน ามาแปรรปตอได 2 ทางคอ 1. ท ายางแผนผงแหง โดยการอบดวยลมรอน อณหภม 45-65 องศาเซลเซยส ใชเวลาประมาณ 3-5 วน บรรจหบหอ รอการจ าหนาย 2. ท ายางแผนรมควน โดยการเขาโรงรมควน อณหภมประมาณ 50-60 องศาเซลเซยส ใชเวลาประมาณ 4-10 วน แลวจดชนดวยสายตา บรรจหบหอรอการจ าหนาย 4.4.3. การผลตยางแทง ไทยเรมผลตยางแทงเมอป 2511 เพอปรบปรงรปแบบใหมขนาดเหมาะสมกบการใชในภาคอตสาหกรรม โดยเฉพาะอยางยงตองมการตรวจสอบคณภาพทางวทยาศาสตรและจ าแนกชนตามขอก าหนดท าใหสนคามมาตรฐานมากขน

50

วตถดบทใชในการผลตยางแทงใชไดทงน ายางสดทตองท าใหจบตวเปนกอนกอน และยางแหงทจบตวแลว เชน ยางแผนดบ เศษยางกนถวย โดยมขนตอนการผลตแตกตางกน คอ

- การใชน ายางสด ท าไดโดยการน าน ายางสดมาเทรวมในถงรวมยางแลวท าใหยางจบตวแลวตดเปนกอน จงผานเขาเครองเครพ จากนนยอยยางเปนเมดเลกๆ แลวจงอบยางใหแหงและอดเปนแทงขนาด 33.3 กโลกรม

- การใชยางแหงทจบตวแลว ส าหรบยางแผนดบสามารถน ามาตดแลวอบแลวอดเปนแทงไดเลย สวนเศษยางตองมารวมในถงรวมยางแลวตด ท าความสะอด แลวบรรจใสถงรวมอกครงกอนผานเขาเครองเครพ ยอยยางเปนชนเลกๆ จงอบใหแหงแลวอดเปนแทงสเหลยมขนาด 33.3 กโลกรม

ทมา: ขอมลทางวชาการยางพารา 2542 สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร 1

รปท 4.5 แผนผงการแปรรปยางดบของไทย

1การแยกและคดชนยาง (STR คอ Standard Thai Rubber RSS คอ การจดชนยางตางๆ ของยางแผนรมควน) มขอสงเกต คอ

1. ความสะอาด แผนยางสะอาด ไมมขยะขอบรวขยางหรอฟองอากาศทเหนเดนชด 2. ความหนาบางของแผนยาง หนาบางสม าเสมอตลอดแผน 3. ความชนในแผนยาง ควรมความชนไมเกน 5 เปอรเซนต 4. ความยดหดเพราะการใชน าหรอน ากรดไมถกสวน 5. สและความสม าเสมอของส 6. ลกษณะขนาดของแผนยางเปนรปสเหลยมผนผาไมคอดกว เลก โต ยาวหรอสนเกนไป

ตนยางพารา

92% น ายางสดจากสวน 8% ยางกนถวย/เศษยาง

10% น ายางขน 90% ยางแหง 90% ยางแทงชนต า 10% ยางเครพชนต า

2% ยาง

แทงชนด

97% ยางแผน

รมควน

1%ยางแผนผง

แหง

<1% ยางเครพขาว ยางเครพสจาง

20% - STR 10 80% - STR 20

<1% - ยางเครพสน าตาลจากสวนขนาดใหญ <1% - ยางคอมโปเครพ <70% - ยางเครพสน าตาลบางชนด 10% - ยางเครพแผนหนา 10% - ยางเครพจากขยาง 10% - ยางเครพจากเศษยางแผนรมควน

<1% - STR XL 12% - STR 5L 88% - STR 5

2% - RSS 1 1% - RSS 2 80% - RSS 3 15% - RSS 4

2% - RSS 5

51

4.5 ระบบตลาดกลางยางพาราของประเทศไทย

ปจจบนยางพาราเปนสนคาเกษตรอตสาหกรรมทมบทบาทตอภาคเศรษฐกจของประเทศทวโลกทงประเทศผผลตยางและผสงออกยางทใชยางธรรมชาตเปนวตถดบในการผลตผลตภณฑยาง โดยเฉพาะไทยเปนประเทศผผลตและสงออกอนดบหนงของโลก ท ารายไดจากการสงออกยาง ผลตภณฑยาง และไมยางพาราเปนปรมาณมาก

เ มอพจารณาระบบตลาดยางของประเทศในอดตทผานมา ย งเปนตลาดทไม มประสทธภาพและยงไมเปนทยอมรบ เนองจากเปนตลาดยางผซอ ท าใหชาวสวนยางไมไดรบความเปนธรรมจากการขายยางทงดานราคา คณภาพ และน าหนก ปจจบนมการพฒนาระบบตลาดยางทงในระดบทองถน และระดบประเทศ โดยการจดตงตลาดกลางยางพารา การสรางเครอขายตลาดกลางยางพาราและตลาดประมลยางระดบทองถน ตลอดจนจดตงตลาดสนคาเกษตรลวงหนา สงผลใหเกษตรกรชาวสวนยางมโอกาสทางเลอกดานการตลาด สามารถสรางอ านาจการตอรองและไดรบความเปนธรรมในการขายยาง รวมทงการรบรขอมลขาวสารดานยางมากขน อยางไรกตามยงคงมความจ าเปนทตองพฒนาระบบตลาดทกระดบของประเทศใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพและตอเนอง ตงแตระดบชาวสวนยาง โรงงาน ผสงออก และระดบตางประเทศ อนน าไปสการมบทบาทความเปนผน าดานการตลาดนอกเหนอจากการเปนผน าดานการผลตของโลก

4.5.1 ระบบตลาดยางไทย 4.5.1.1 ระบบตลาดยางทองถน เปนระบบตลาดทมการซอขายลกษณะสงมอบยางจรง โดยชาวสวนยางสวนใหญกวา รอยละ 90 นยมขายยางผานตลาดทองถน ซงมพอคายางหรอรานคายางทเกยวของอย 4 ระดบ ดงน

(1) รานคายางระดบหมบาน/ต าบล ชาวสวนทอยหางไกลและมปรมาณยางนอย จะเลอกขายใหแกรานคาในหมบานหรอต าบลซงใกลบานมากทสด เพราะใชเวลาในการเดนทางนอย ลดคาใชจาย และไมยงยาก รานคาระดบนจะรวบรวมยางทซอไวไปสงหรอจ าหนายใหแกรานคาระดบอ าเภอ และ/หรอจงหวดตอไป

(2) รานคายางระดบอ าเภอ ชาวสวนทอยในแหลงคมนาคมสะดวกและใกลอ าเภอ จะน ายางไปขายทรานคาในอ าเภอ โดยใชรถจกรยานยนตหรอรถบรรทกขนาดเลกน ายางไปขาย

52

ซงรานคาระดบอ าเภอจะรวบรวมยางทซอไวไปสงหรอจ าหนายใหแกรานคายางระดบจงหวด กรณทรานคาระดบอ าเภอเปนชมทางในแหลงปลกยางหนาแนนและสามารถรบซอยางในปรมาณมาก จะรวบรวมน าสงใหแกโรงรมหรอผสงออกโดยตรง

(3) รานรบซอระดบจงหวด มชาวสวนยางขนาดเลกจ านวนนอยทน ายางไปขายรานรบซอในจงหวด เพราะไมสะดวกในการน าไปขายและเสยคาใชจายสง ผน ายางไปขายสวนมากจงเปนรานคาระดบหมบาน/ต าบล หรออ าเภอ โดยใชรถบรรทกขนาดเลกของตนเอง หรอรถบรรทกรบจางเหมาเปนพาหนะในการขนสง

(4) โรงแปรรปยาง โรงแปรรปยาง สวนใหญเปนผสงออกทรบซอยางในปรมาณมากจากรานคาระดบอ าเภอ หรอจงหวด ซงใชรถบรรทกขนาดเลกหรอรถบรรทก 6 ลอ เปนยานพาหนะในการขนสง โรงแปรรปยางโดยเฉพาะโรงรมควนยางยงท าหนาทในการใหบรการสนเชอกบรานคาทน ายางมาสงเพอใชซอยางในรานคาระดบลาง เพอสรางความผกพนและรกษาความเชอมโยงของระบบตลาดใหมความถาวรและย งยน เพราะล าพงพอคาระดบลางจะไมมเงนทนเพยงพอส าหรบหมนเวยนในการซอขายยาง โดยสรปตลาดยางระดบทองถนเปนระบบตลาดทมรานคายางครอบคลมและกระจายอยท วประเทศในพนททมการปลกยาง ประกอบกบรานคายางมอยหลายระดบ ตงแตระดบหมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวด และโรงงานแปรรปยาง ชาวสวนยางสวนใหญจงนยมขายยางผานตลาดระดบทองถน เพราะมความสะดวกรวดเรวและสามารถขายยางไดโดยล าพงตนเอง อยางไรกตามเกษตรกรทขายยางแกตลาดยางระดบนมกจะไดรบราคายางต ากวาการน าไปขายตลาดกลางยางพารา เนองจากถกเอารดเอาเปรยบจากการหกเปอรเซนตความชนในแผนยาง เทคนคในการชง และความเทยงตรงในเครองชง

4.5.1.2 ระบบตลาดกลางยางพารา เปนระบบตลาดทมการซอขายลกษณะสงมอบยางจรงเชนเดยวกบตลาดยางทองถนจากปญหาความไมเปนธรรมทเกษตรกรไดรบจากการขายยาง การถกกดราคารบซอ รวมทงการขาดขอมลขาวสารดานยาง น าไปสการจดตงตลาดกลางยางพาราเพอเปนศนยกลางการซอขายยาง โดยมระเบยบตลาดควบคมและมกจกรรมตามขนตอนของกระบวนการตามธรกจ เพอสรางระบบการซอขายยางทมการแขงขนภายใตกฎกตกาททกฝายยอมรบ สงผลใหเกษตรกรขายยางไดในราคาทสงขน ลดปญหาดานการตลาด และสรางอ านาจการตอรองในการขายยางแกเกษตรกรและสถาบน

53

เกษตรกร ปจจบนมการจดตงตลาดกลางยางพาราภายใตการบรหารและจดการของกรมวชาการเกษตร จ านวน6 แหง คอ ตลาดกลางยางพาราสงขลา อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เปดด าเนนการเมอวนท 1 สงหาคม 2534 ตลาดกลางยางพาราสราษฎรธาน อ าเภอพนพน จงหวดสราษฎรธาน เปดบรการเมอวนท 15 มกราคม 2542 ตลาดกลางยางพารานครศรธรรมราช อ าเภอจนด จงหวดนครศรธรรมราช เปดบรการเมอวนท 1 มถนายน 2544 และตลาดกลางยางพารายะลา หนองคาย บรรมย ซงเปดใหบรการในป 2551 ระบบตลาดกลางยางพาราทเหมาะสมในปจจบน เปนระบบการใหบรการแบบเบดเสรจ กลาวคอ ผขายน ายางทงหมดเขาตลาดกลาง และตลาดกลางเปนผใหบรการทกขนตอน ตงแตการคดคณภาพยาง การชงน าหนกยาง การประมลยาง การจายและรบเงนคายาง ตลอดจนการสงมอบยางใหแกผซอหรอผประมลไดระเบยบและขนตอนการซอขายยาง (1) ผขายยางเปนชาวสวนยาง/ผรวบรวมยางในทองถน และสถาบนเกษตรกร (2) ผซอยางเปนผสงออก โรงงานแปรรปยาง โรงงานอตสาหกรรมผลตภณฑยาง และพอคายาง (3) ผซอและผขายยางตองลงทะเบยนกอนการใชบรการของตลาดกลาง (4) ชนดยางทซอขายเปนยางแผนดบและยางแผนรมควน (ไมอดกอน) กรณยาง แผนดบผขายตองจดยางแผนดบเปนมด ๆ ละประมาณ 15 - 20 แผน (5) ยางทน ามาขายทตลาดกลางจะตองมคณภาพตรงตามมาตรฐานทสถาบนวจยยางก าหนด และเจาหนาทของตลาดกลางเทานนทเปนผคดคณภาพ (6) การชงน าหนกยาง (6.1) ตลาดกลางเปนผใหบรการเครองชงมาตรฐานและเครองชงน าหนกรถยนต บรรทกยางท งคนระบบคอมพวเตอร ซงเปนเครองชงมาตรฐานทผานการ ตรวจสอบจากกระทรวงพาณชย (6.2) เจาหนาทของตลาดกลางเทานนทเปนผชงและควบคมการชง (6.3) เจาหนาทของตลาดกลางจะคดคณภาพยางพรอมกบการชงน าหนกยาง ไปดวย กรณเจาหนาทตรวจพบสงแปลกปลอมในแผนยางหรอมดยางจะ ด าเนนการปรบลดคณภาพยาง (7) การซอขายใชวธการประมลยาง (7.1) ยางทมคณภาพเดยวกนจะน าเขาประมลพรอมกน (7.2) ราคายางทประมลเปนราคา ณ ตลาดกลางไมรวมคาขนสง,คาใชจายอน ๆ

54

(7.3) การประมลยางในแตละครงผประมลทใหราคาสงสด จะเปนผชนะ การประมลในครงนน กรณมผประมลใหราคาสงสดเทากน ใหผยนประมล กอนเปนผชนะการประมล (7.4) การประมลยาง ผซอสามารถยนประมลทางระบบประมลอเลกทรอนกส (8) ตลาดกลางจะทดรองจายเงนคายางเปนเงนสด/เชคเงนสด/โอนเงนเขาบญช ใหกบ ผขายยางไปกอน (9) ตลาดกลางจะเปนผจดการสงมอบยางใหกบผทประมลยางได โดยผประมลยางไดจะตองจายเงนคายางใหตลาดกลางทนททไดรบมอบยาง (10) กรณไมตกลงซอขาย ผขายยางสามารถด าเนนการดงน (10.1) รอการประมลครงตอไป (10.2) ฝากยางทตลาดกลาง (10.3) น ายางออกนอกตลาดกลาง (11) เวลาบรการ ทกวนท าการ (12) คาบรการ ไมม

4.5.1.3 ระบบเครอขายตลาดกลางยางพารา การพฒนาระบบตลาดกลางยางพารา โดยการจดตงตลาดกลางยางพาราในแหลงปลกยางทส าคญของประเทศ กอใหเกดประโยชนแกเกษตรกรชาวสวนยางในบรเวณใกลเคยงเทาน นเกษตรกรชาวสวนยางทอยหางไกลยงคงเปนผดอยโอกาสและไมมทางเลอกดานการตลาดมากนก โดยเฉพาะเกษตรกรรายยอยซงขายยางไดราคาต าถกเอารดเอาเปรยบจากพอคา ทงดานคณภาพและน าหนกยาง รวมทงการขาดโอกาสการรบรขาวสารดานยาง เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจดานการผลตและการตลาด เนองจากไมมองคกรหรอสถาบนทท าหนาทดานการตลาด เปนผ เผยแพรขอมลขาวสารทถกตองและรวดเรวแกเกษตรกร การพฒนาระบบเครอขายของตลาดกลางยางพาราจงเปนแนวทางทมงพฒนาระบบตลาดยางในระดบทองถนและระดบภมภาคของประเทศ โดยการจ าลองรปแบบการบรการซอขายของตลาดกลางยางพารา เพอเปนแหลงรวบรวมและท าหนาทการตลาดแทนเกษตรกรรายยอย โดยภาครฐสนบสนนอปกรณ การตลาด และฝกอบรมทางวชาการเพอใหมความรเกยวกบมาตรฐานและการคดคณภาพยางท าใหเกษตรกรสามารถขายยางไดราคาสงขน อกทงเปนการสรางความเขมแขงแกสถาบนเกษตรกร และสนบสนนใหมบทบาทในการบรหารจดการดานการตลาดสอดคลองกบแผนปรบโครงสรางยางและผลตภณฑยางป 2549 - 2551 ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ซงก าหนดใหมการสนบสนนการจดตงเครอขายตลาดกลาง

55

ยางพารา เพอพฒนาใหไทยเปนศนยกลางการตลาดยางโลก ตามกลยทธการสรางเสถยรภาพราคายางและตลาดยาง ระบบเครอขายตลาดกลางยางพาราในปจจบน ไดจ าลองรปแบบการซอขายของตลาดกลางยางพารา โดยชาวสวนยางและสมาชกผขายตองน ายางทงหมดเขาตลาดเครอขายเชนเดยวกน เครอขายเปนผด าเนนการคดคณภาพยางตามมาตรฐานสถาบนวจยยาง ชงน าหนกยาง สงมอบยาง และการรบ - จายเงนคายาง ยกเวนการประมลยางซงตลาดกลางเปนผด าเนนการ ระเบยบและขนตอนการซอขายยาง การพฒนาระบบเครอขายตลาดกลางยางพารา ไดก าหนดระเบยบและกฎเกณฑการใหบรการการซอขาย ดงน (1) การรวบรวมยางและเสนอขายยาง (1.1) ตลาดเครอขายเปนผรวบรวมยาง โดยไมตองน ายางทเสนอขายเขา ตลาดกลางยางพารา (1.2) การเสนอขายยาง ตลาดเครอขายเสนอขายยางผานตลาดกลางยางพาราโดย แจงปรมาณยางแผนดบและยางแผนรมควนทจะขายใหตลาดกลางยางพารา ทราบกอนเวลาประมล (2) มาตรฐานคณภาพยาง (2.1) ใชมาตรฐานของสถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร (2.2) เจาหนาทคดคณภาพยางของตลาดเครอขายตองผานการฝกอบรม และม คณสมบตตามเกณฑการคดเลอก (2.3) กรณทมขอพพาทเรองคณภาพยาง ใหเจาหนาทส านกงานตลาดกลาง- ยางพารา เปนผตดสน (3) การซอขายยาง (3.1) ใชวธการประมล ณ ตลาดกลางยางพารา โดยส านกงานตลาดกลาง- ยางพารารวบรวมน าหนกยางของเครอขาย และน าหนกยางทเกษตรกร น าเขามาขาย ณ ตลาดกลาง แจงใหผประมลยางทราบ ซงจะท าใหเครอขาย ไดรบราคายางเทากบราคาประมล ณ ตลาดกลาง (3.2) เวลาประมล เรมประมลยางแผนดบและยางแผนรมควน ณ ตลาดกลาง- ยางพาราเวลา 10.30 น. และ 11.00 น. ตามล าดบ ส าหรบปงบประมาณ 2550 ก าหนดใหบรการซอขายในรอบบาย ซงจะเปดประมลยางแผนดบเวลา 14.00 น. และยางแผนรมควนเวลา 14.30 น.

56

(4) น าหนกยาง (4.1) ผประมลยางได รบน าหนกยางทตลาดกลางเครอขาย (4.2) เครองชงยางตองไดมาตรฐาน และผานการรบรองจากส านกงานชง ตวง วด ของกระทรวงพาณชย (4.3) ตลาดเครอขายตองสงมอบยางแกผประมลยางได ตามปรมาณยางทแจงให ตลาดกลางยางพาราทราบ ตามขอ 4.2 (4.4) ตลาดเครอขายตองชงยางกอนสงมอบใหแกผประมลไดทกครง (5) การรบและสงมอบยาง (5.1) กรณผประมลยางไดไปรบมอบยาง ณ ตลาดกลางเครอขาย ผประมลยางได เปนผรบภาระคาขนสง (5.2) กรณผประมลยางไดประสงคทจะใหตลาดกลางเครอขายเปนผสงมอบยาง ใหผประมลยางไดเปนผรบภาระคาขนสงจากตลาดกลางยางพาราสงขลา สราษฎรธาน และนครศรธรรมราช แลวแตกรณ ไปโรงงานของผประมล ยางได (6) การรบจายเงนคายาง (6.1) ตลาดกลางยางพาราทดรองจายเงนคายางใหแกเครอขาย (6.2) ผประมลยางไดช าระเงนคายางแกตลาดกลางยางพารา โดยวธโอนเขาบญช เชคหรอเงนสด แลวแตกรณหรอขอตกลง (7) สมาชกภาพของตลาดกลางเครอขาย สมาชกภาพของตลาดกลางเครอขายสนสดลงในกรณทไมปฏบตตามกฎและระเบยบของตลาดกลางยางพารา หรอตรวจสอบและพสจนไดวามเจตนาทจะหลกเลยงการปฏบตตามกฎและระเบยบ โดยเฉพาะเรองคณภาพยางและปรมาณยางสงมอบแกผประมลไดประโยชน สถาบนเกษตรกรมความเขมแขงดานการตลาด สามารถสรางอ านาจการตอรองดานราคา เนองจากการรวมกนขายยาง สงผลใหตลาดมการแขงขนและผประมลซอยางในราคาทสงขน นอกจากนการขายยางผานระบบเครอขายตลาดกลางจะชวยลดภาระคาใชจายในการขนสงยาง เมอเปรยบเทยบกบการทสถาบนเกษตรกรแตละแหงน ายางไปขายตลาดกลางแมขายโดยตรง เพราะการรวบกนขายยางในปรมาณมากจะท าใหอตราคาขนสงตอหนวยลดลง ในขณะทผซอสามารถเลอกซอยางไดตามคณภาพและปรมาณทตองการเชนเดยวกบประโยชนทไดรบจากการซอขายผานระบบตลาดกลาง- ยางพารา

57

4.5.2 ระบบเชอมโยงตลาดกลาง เปนการพฒนาระบบการซอขายยางของตลาดกลางยางพาราและเครอขายใหมประสทธภาพยงขน โดยใชระบบสารสนเทศเชอมโยงระบบการซอขายของตลาดกลางทง 6 แหง ใหสามารถท าการซอขายเสมอนตลาดเดยวกนและในเวลาเดยวกน แนวทางการพฒนา (1) ระบบตลาด เปนระบบทผซอและผขายเสนอราคาซอขายจากตลาดกลางทง 6 แหงไดจากจดใดจดหนงพรอมกน เวลาของระบบตลาดตรงกน ทงนตลาดกลางยางพาราสงขลาจะเปนศนยขอมลหลก แตหากเกดขอขดของในระบบสอสาร ณ ตลาดกลางแหงใดแหงหนง ตลาดกลางทไมประสบปญหากสามารถใหบรการไดดวยตนเอง (2) ระบบศนยประมวลผลการซอขาย เปนระบบรบราคาประมลทมาจากระบบหนวยซอขายของทกตลาด ด าเนนการเตรยมขอมลใหกบระบบช าระราคาหลงการซอขาย นอกจากนนยงเปนระบบเกบรวบรวมขอมลสถตตาง ๆ และรายงานผลการซอขายผานระบบแสดงสภาวะรวมของตลาด (Market Board) ตลอดจนออกรายงานตาง ๆ ทใชในการประมวลผลเพอตรวจสอบขอมลและเปนหลกฐานในการท างาน (3) ระบบหนวยซอขายของตลาด เปนระบบความปลอดภย ระบบจดเกบขอมลของผซอ รบรายการสงซอเพอสงค าสงไปยงศนยประมวลผลซอขาย รวมทงระบบสามารถใหตลาดสอบถามขอมลทเกยวกบการซอขาย เชน บรษททสามารถเขามาด าเนนการซอขาย การตดตามดราคาซอสงสดในขณะนน และการเคลอนไหวของรายการซอขาย เปนตน (4) ระบบแสดงสภาวะรวมของตลาด เปนระบบทแสดงขอมลน าหนกยางแตละประเภทของตลาดทเปดใหบรการประมล โดยระบบจะแสดงปรมาณและราคาประมลสงสด รวมทงขอมลตาง ๆ ทเกยวของกบการซอขาย ทงระหวางการประมลและหลงการประมลเสรจสนประโยชน เพมประสทธภาพงานบรการซอขายยาง สงผลใหผซอหรอผประกอบธรกจยาง สามารถเลอกซอยางไดจากตลาดกลางยางพาราทง 6 แหง ตลอดจนท าใหทราบขอมลราคาและปรมาณยาง รวมทงขอมลการซอขายทเกยวของทงชวงกอนและหลงการประมล เพอประกอบการตดสนใจในการเสนอราคาซอ 4.5.3 ระบบตลาดซอขายยางลวงหนา เปนตลาดซอขายตามขอตกลงหรอสญญา ซงไมจ าเปนตองสงมอบยางจรงกไดตลาดสนคาเกษตรลวงหนาแหงประเทศไทยไดเปดด าเนนการเมอเดอนพฤษภาคม 2547 เปนองคกรทจดตงขนโดยมเปาหมายการเปนกลไกและเครองมอเกษตรกร ผผลตและแปรรปสนคาเกษตร และบคคลทเกยวของ ท าใหสามารถทราบแนวโนมของราคาในอนาคต ลดความเสยงจากความผนผวนของราคา

58

โดยการท าธรกรรมในตลาดลวงหนา ชนดยางทซอขายประกอบดวยยางแผนรมควนชน 3 ยางแทงชน 20 และน ายางขน โดยตลาดไดก าหนดเงอนไขการซอขายลวงหนาของสนคาแตละชนด ปจจบนมการเสนอซอขายยางในปรมาณไมมากนก โดยมการซอขายยางแผนรมควน น ายางขน และยางแทงชน 20 มากนอยตามล าดบ ปจจบนตลาดซอขายลวงหนาของไทยยงไมมบทบาทชน าราคายางในตลาดโลกถงแมวาไทยจะเปนผผลตยางอนดบหนงกตาม ทงนเพราะมผสนใจลงทนนอย แตในอนาคตคาดวาบทบาทของตลาดสนคาเกษตรลวงหนาตอการคาและราคายางจะมมากขน(สถาบนวจยยาง , 2556)

4.6 โครงสรางตลาดยางพาราในประเทศจน

4.6.1 สถานการณตลาดยางพาราในประเทศจน ปพ.ศ.2555

ระหวางมกราคม-กรกฎาคม 2555 จนน าเขายางพารา 2,866,381 ตน เพมขนจากปทแลว รอยละ 11.96 รวมมลคา 11,994 ลานเหรยญสหรฐ ลดลงจากปทแลวรอยละ 4.73 โดยน าเขาจากไทย 978,975 ตน เพมขนรอยละ 31.19 เมอเทยบกบป 2554 รวมเปนมลคา 3,401 ลานเหรยญสหรฐ ลดลงรอยละ 2.09 เนองจากประเทศสงออกยางพารามมาตรการรองรบสถานการณราคายางพาราตกต าเกอบทกประเทศ โดยลดปรมาณสงออกเพอควบคมราคาสงออก ราคายางพาราฟนตวดขนในป 2555ปจจบน จนก าลงเรงลงทนเพาะปลกยางพาราในประเทศเพอนบานของประเทศไทย เชนลาว กมพชา และเวยดนาม โดยผลผลตยางพาราทจนลงทนเพาะปลกในตอนเหนอลาว ไดเรมออกสตลาดและสงออกไปยงจนในป 2554 ทงนมการคาดหมายวา ประมาณทศวรรษหนา (ป 2563) จนจะมความตองการใชยางธรรมชาตเพมขนปละ 11.5 ลานตน (ส านกงานสงเสรมการคาในตางประเทศ ณ เมองกวางโจว, 2555) อตสาหกรรมยางรถยนตในจนเปนอตสาหกรรมทมการรวมตวสง ผผลตรายใหญ 10 รายแรก มผลผลตรวมกนถงรอยละ 77 ของผลผลตยางรถยนตทงหมด ปจจบนจนอาศยการน าเขายางพาราจากตางประเทศในการผลตยางรถยนต โดยรอยละ 70 ของยางรถยนตจนผลตจากยางพาราตางประเทศ ในขณะเดยวกนการเตบโตอยางรวดเรวของอตสาหกรรมรถยนต ท าใหจนตองเพมพนทเพาะปลกยางพาราภายในประเทศ ตลอดจนเพมการลงทนธรกจยางพาราในตางประเทศ เชน ลาว กมพชา และเวยดนาม ทงนผลผลตจากยางพาราในประเทศในป 2554 มเพยง 0.78 ลานตน ในขณะทจนมความตองการใชยางพาราและผลตภณฑจากยางพาราสงถงเกอบ 4.8 ลานตน ทงน แหลงเพาะปลกยางพาราทส าคญของจนอยทมณฑลไหหนาน และยนนาน

59

จากขอมลของ International Rubber Study Group (IRSG) พบวาในป 2555 ประเทศจนม

การบรโภคยางมากถง 3,790 พนตน คดเปนรอยละ 34.0 ของการบรโภคยางโลก ดงรปท 4.6

ในขณะทจนมผลผลตภายในประเทศเพยง 764 พนตน ความตองการใชอก 3,024 พนตน หรอ

รอยละ 74.7 ตองน าเขาจากตางประเทศโดยในป 2554 จนมการน าเขายางจาก 4 ประเทศหลกคอ

ไทย มาเลเซยอนโดนเซยและเวยดนาม คดเปนรอยละ 43.6 ,24.9 ,16.2 และ 4.1 ของการน าเขา

ยางพาราของประเทศจนตามล าดบ

ทมา : International Rubber Study Group

รปท 4.6 ปรมาณการบรโภคยางพาราของโลกตงแตป พ.ศ. 2553 – พ.ศ.2555

4.6.2 ตลาดยางพาราของประเทศไทยทสงออกไปยงประเทศจน

ประเทศไทยมความสมพนธทดกบจนทงในดานการคา การลงทน และการทองเทยว โดยการคาระหวางไทยกบจนไดมการขยายตวเพมขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงยางพาราของไทยทสงออกไปยงจน เนองจากประเทศจนเปนประเทศทมการผลตยางรถยนตมากทสดในโลก ท าใหมความจ าเปนในการใชยางพาราเพอเปนวตถดบในการผลตยางรถยนตในปรมาณทสงมากทสดในโลกเชนกน ซงไทยมสวนแบงในตลาดยางพาราธรรมชาตของจนมากกวาครงของการน าเขาทงหมดในป 2555 เนองจากยางพาราทไทยผลตไดมคณภาพในระดบทไดมาตรฐาน แตมราคาต ากวาประเทศคแขง รวมท งมสภาพภมประเทศและสภาพภมอากาศเหมาะสมในการปลกยางหลากหลายพนท โดยการสงออกยางพาราของไทยไปยงจนนนเปนการสงออกยางธรรมชาตเกอบทงหมดโดยสามารถสงออกไปยงจนประมาณ 1.1 ลานตน รองลงมาเปนการสงออกยางสงเคราะหปรมาณ 1.4 ลานตน ทงน จนไมมมาตรการจ ากดปรมาณการน าเขายางธรรมชาต แตผน าเขาตองเปนบรษททไดรบอนญาตจากรฐบาล โดยทไมไดรบสทธประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสร

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000

2553 2554 2555

จน สหภาพยโรป อเมรกาเหนอ อนเดย ญป น อนๆ

พ.ศ.

พนตน

60

อาเซยน-จน เนองจากจนจดใหยางธรรมชาตเปนสนคาทมความออนไหว จงมการเกบอตราภาษน าเขายางธรรมชาต ยางแผนรมควนและยางแทงอยทรอยละ 20 น ายางขนเกบภาษน าเขารอยละ 7.5 อกทงการน าเขายางทกประเภทจะตองเสยภาษมลคาเพมอกรอยละ 17 (ศนยขอมลเพอธรกจไทยในจน ณ กรงปกกง, 2556)

ภาวะเศรษฐกจจนมการขยายตวอยางตอเนอง ท าใหความตองการน าเขายางพาราเพอน ามาผลตเปนยางรถยนต อปกรณชนสวนรถยนต รวมทงถงยางอนามย ภายในประเทศจน กมขยายตวสงขนดวยเชนเดยวกน ทงนจนมแหลงปลกยางพาราในเขตมณฑลไหหล า และเขตปกครองตนเองกวางส แตปรมาณผลผลตไมเพยงพอความตองการใชภายในประเทศ จงยงตองอาศยการน าเขาจากตางประเทศเปนส าคญโดยเฉพาะอยางยงการน าเขาจากประเทศไทยในแตละปจนมการน าเขายางพาราจากประเทศไทยปรมาณมาก ซงจากตารางท 4.1 แสดงตลาดสงออกยางพารา 15 อนดบแรกของไทย ป พ.ศ. 2553-2556 พบวา ประเทศทมสถตการสงออกยางพาราอนดบแรก ตงแต พ.ศ. 2553-2556 คอ ประเทศจน มมลคาการสงออกยางพาราของประเทศไทยไปยงประเทศจนลดลงจากป 2554 ซงมมลคาการสงออก 139,096.04 ลานบาท เปน 111,544.41 ลานบาท ในป 2555 รองลงมาคอ ประเทศมาเลเซย มมลคาการสงออกลดลงจากป 2554 ซงมมลคาการสงออก 45,835.74 ลานบาท เปน 36,056.95 ลานบาท ในป 2555 และ ประเทศญปน มมลคาการสงออกลดลงจากป 2554 ซงมมลคาการสงออก 45,835.74 ลานบาท เปน 28,991.05 ลานบาท ในป 2555 ตามล าดบ

และจากตารางท 4.2 แสดงรายการสนคาสงออกของประเทศไทยไปยงประเทศจนและฮองกง 10 อนดบแรกพบวา มลคาการสงออกสนคาของประเทศไทยไปยงประเทศจน มมลคารวมเพมสงขนจากป 2554 ซงมมลคาการสงออกรวมทงสน 1,151,292.6 ลานบาท เปน 1,234,837.9 ลานบาทในป 2555 โดยสนคาทประเทศไทยสงออกไปยงประเทศจนและฮองกง อนดบทหนง คอ ยางพารา มมลคาการสงออกลดลงจากป 2554 ซงมมลคาการสงออก 139,794.2 ลานบาท เปน 111,936.7 ลานบาทในป 2555 รองลงมาคอ ผลตภณฑมนส าปะหลง มมลคาการสงออกเพมขนจากป 2554 ซงมมลคาการสงออก 41,370.6 ลานบาท เปน 46,587.3 ลานบาท ในป 2555 สนคาประเภทผลไมสดแชเยน แชแขง และแหง มมลคาการสงออกลดลงจากป 2554 ซงมมลคาการสงออก 18,433.9 ลานบาท เปน 15,815.7 ลานบาท ในป 2555 ตามล าดบ ในป พ.ศ. 2555 จะเหนไดวา มลคาการสงออกยางพารามมลคาทลดลง (ตารางท 4.1 - 4.2) โดยมผลกระทบมาจากหลายปจจยอาทการชะลอตวของเศรษฐกจประเทศจนอนเนองจากปญหาภาวะเงนเฟอและปญหาคาแรงในประเทศทปรบตวสงขนท าใหเกดการยายฐานการผลตออกไปยง

61

ประเทศอนรวมทงปรมาณยางในสตอคทยงมอยมากสงผลใหความตองการสงซอยางพาราของประเทศจนลดลงไปดวยนอกจากนปญหาหนสาธารณะของยโรปเองกสงผลใหการสงออกยางพาราในป พ.ศ. 2555 ลดลงดวย

62

ตารางท 4.1 ตลาดสงออกยางพารา 15 อนดบแรกของไทย ป พ.ศ. 2553 – 2556

ชอสนคา มลคา : ลานบาท สดสวน (%)

2553 2554 2555 2555

(ม.ค.-ม.ย.) 2556

(ม.ค.-ม.ย.) 2553 2554 2555

2555 (ม.ค.-ม.ย.)

2556 (ม.ค.-ม.ย.)

1. จน 77,039.29 139,096.04 111,544.41 53,035.39 54,147.03 30.91 36.33 41.29 36.45 44.39

2. มาเลเซย 40,515.28 45,835.74 36,056.95 18,911.69 15,918.64 16.25 11.97 13.35 13.00 13.05

3. ญปน 34,512.93 51,857.76 28,991.05 16,858.74 13,222.08 13.85 13.54 10.73 11.59 10.84

4. เกาหลใต 17,668.94 26,653.47 18,257.61 10,153.73 6,758.06 7.09 6.96 6.76 6.98 5.54

5. สหรฐอเมรกา 18,116.16 30,311.65 18,820.42 12,728.23 6,670.38 7.27 7.92 6.97 8.75 5.47

6. บราซล 9,345.80 11,155.88 6,582.25 4,344.27 3,940.04 3.75 2.91 2.44 2.99 3.23

7. อนเดย 6,200.59 8,775.35 7,565.83 5,370.24 2,063.42 2.49 2.29 2.80 3.69 1.69

8. ตรก 4,086.51 5,140.56 3,632.89 2,173.07 1,652.74 1.64 1.34 1.34 1.49 1.36

9. เกาหลเหนอ 32.67 28.35 426.34 2.05 1,415.63 0.01 0.01 0.16 0.00 1.16

62

63

ตารางท 4.1 ตลาดสงออกยางพารา 15 อนดบแรกของไทย ป พ.ศ. 2553 – 2556 (ตอ)

ชอสนคา มลคา : ลานบาท สดสวน (%)

2553 2554 2555 2555

(ม.ค.-ม.ย.) 2556

(ม.ค.-ม.ย.) 2553 2554 2555

2555 (ม.ค.-ม.ย.)

2556 (ม.ค.-ม.ย.)

10. ไตหวน 3,244.25 5,758.23 2,920.05 1,557.30 1,391.70 1.30 1.50 1.08 1.07 1.14

11. สเปน 4,118.07 5,619.05 2,784.65 1,646.74 1,346.94 1.65 1.47 1.03 1.13 1.10

12. เยอรมน 4,223.71 5,183.33 2,951.70 1,561.49 1,291.71 1.69 1.35 1.09 1.07 1.06

13. สงคโปร 2,312.66 4,710.93 2,718.52 2,118.17 1,285.13 0.93 1.23 1.01 1.46 1.05

14. อตาล 3,788.34 5,053.07 2,560.14 1,450.39 1,178.12 1.52 1.32 0.95 1.00 0.97

15. แคนาดา 2,667.12 4,345.95 3,046.19 1,690.34 1,127.63 1.07 1.13 1.13 1.16 0.92

รวม 15 รายการ 227,872.30 349,525.40 248,859.00 133,601.80 113,409.30 91.42 91.28 92.12 91.83 92.98

อนๆ 21,390.20 33,378.10 21,294.80 11,887.20 8,560.90 8.58 8.72 7.88 8.17 7.02

รวมทงสน 249,262.50 382,903.50 270,153.82 145,489.07 121,970.18 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา : ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย โดยความรวมมอจากกรมศลกากร

63

64

ตารางท 4.2 สนคาสงออกของประเทศไทยไปยงประเทศจนและฮองกง 10 อนดบแรกป พ.ศ. 2553 - 2556

ชอสนคา มลคา : ลานบาท สดสวน (%)

2553 2554 2555 2555

(ม.ค.-ม.ย.) 2556

(ม.ค.-ม.ย.) 2553 2554 2555

2555 (ม.ค.-ม.ย.)

2556 (ม.ค.-ม.ย.)

1. ยางพารา 77,724.0 139,794.2 111,936.7 53,241.5 54,256.1 7.52 12.14 9.06 8.97 9.54 2. ผลตภณฑมนส าปะหลง 37,154.4 41,370.6 46,587.3 21,076.8 26,153.0 3.60 3.59 3.77 3.55 4.60 3. ผลไมสด แชเยน แชแขง และแหง 9,364.0 18,433.9 15,815.7 7,286.9 8,765.5 0.91 1.60 1.28 1.23 1.54

4. ขาว 13,653.6 13,721.7 10,185.8 4,677.0 5,500.4 1.32 1.19 0.82 0.79 0.97 5. ปลาสด แชเยน แชแขง 1,841.7 1,716.0 1,521.1 784.9 844.9 0.18 0.15 0.12 0.13 0.15 6. ปลาแหง 147.7 177.9 635.6 97.6 534.8 0.01 0.02 0.05 0.02 0.09 7. กงสด แชเยน แชแขง 2,125.9 1,451.1 1,432.8 605.2 352.7 0.21 0.13 0.12 0.10 0.06 8. ไขไกสด 284.2 209.7 333.5 103.6 319.3 0.03 0.02 0.03 0.02 0.06 9. ไกแปรรป 444.1 450.6 581.4 274.0 309.6 0.04 0.04 0.05 0.05 0.05 10. สตวน าจ าพวกครสตาเซย 663.0 709.9 430.9 228.3 229.1 0.06 0.06 0.03 0.04 0.04

รวม 10 รายการ 143,402.5 218,035.5 189,460.8 88,375.7 97,265.5 13.88 18.94 15.34 14.88 17.10

อนๆ 890,049.9 933,257.1 1,045,377.1 505,363.6 471,606.9 86.12 81.06 84.66 85.12 82.90

รวมทงสน 1,033,452.4 1,151,292.6 1,234,837.9 593,739.3 568,872.4 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา : ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย โดยความรวมมอจากกรมศลกากร

64

65

4.7 กฎระเบยบการน าเขายางพาราของประเทศจน

ตงแตวนท 5 มนาคม 2547 เปนตนไป ประเทศจนไดเปลยนระเบยบการน าเขายางพาราจากเดมทใชระบบการก าหนดโควตาน าเขาเปนรายปมาเปนระบบการอนญาตการน าเขาโดยอตโนมต ( Automatic Import Permit ) คอ สามารถขออนญาตการน าเขาไดโดยใชสญญาการซอขายยางพารารวมทงหลกฐานการจดทะเบยนของบรษทผน าเขาเปนเอกสารประกอบในการขออนญาตการน าเขาแตละครง 1. ผน าเขายางพาราของจนจะตองเปนบรษททรฐบาลจนก าหนดหรอบรษทรวมทนตางชาตท

น าเขามาเพอใชเปนวตถดบในการผลตของบรษทดงกลาว 2. ผน าเขายางพาราของจนตองขอ Automatic Import Permit กอนน าเขา และตองใชเวลาใน

การขอประมาณ 10 วนท าการ (Automatic Import Permit) มอายใชไดไมเกน 6 เดอนนบจากวนทไดรบอนมตการน าเขา

3. ผสงออกยางพาราไทยจะตองเตรยมเอกสารใหกบผน าเขาจนเพอผน าเขาใชเปนหลกฐานในการ ด าเนนการน าเขา

- Quarantine Certificate จากบรษทตรวจสอบคณภาพสนคาทตกลงกนระหวางผซอกบผขาย - Certificate of Origin จากกระทรวงพาณชย - Trade Contract (เอกสารระหวางผซอกบผขาย) - Letter of Credit - Invoice/Bill of Lading 4. ภาษการน าเขาของยางพารา -ยางแผนรมควน (Nature Rubber) อตราภาษน าเขา รอยละ 20 -น ายางขน (Latex Rubber) อตราภาษน าเขา รอยละ 7.5 -ยางสงเคราะห (Synthetic Rubber) อตราภาษน าเขา รอยละ 7.5 นอกจากภาษน าเขาแลว ยงมภาษมลคาเพมอก รอยละ 17

66

4.8 กาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

การจดต งประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอAEC ทจะเกดขนในป 2558 จะเปนการรวมกลมทางเศรษฐกจอาเซยน โดยขจดอปสรรคทางดานภาษและมาตรการทมใชภาษของอาเซยน ตลอดจนการอ านวยความสะดวกทางการคาตางๆ ซงจะสงผลใหอาเซยนเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน (Single Market and Production Base) โดยอาเซยนจะไดประโยชนจากขนาดของตลาดและฐานการผลตรวมกน (Economy of Scale) เพราะอาเซยนถอเปนหนงในตลาดใหญของโลก มประชากรรวมกนมากกวา 700 ลานคน ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) รวมทง 10 ประเทศ อยทราว 700,000 ลานเหรยญสหรฐฯ และยงเปนการสรางอ านาจตอรองทางการคาในเวทการคาโลกอกดวย นอกจากนการจดตง AEC จะท าใหอาเซยนเปนทสนใจของประเทศตางๆ ซงตองการเขามารวมมอทางการคาและเศรษฐกจมากยงขน โดยขณะน อาเซยนก าลงขยายความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศคเจรจาของอาเซยนหลายประเทศ ไดแก จน อนเดย ญปน เกาหลใต ออสเตรเลย และนวซแลนด เปนตน

ส าหรบประเทศไทย ตลาดอาเซยนเปนตลาดสงออกส าคญอนดบ 1 ของไทย และมแนวโนมขยายตวมากขน ดงนนการรวมกลมทางเศรษฐกจอาเซยน จะเปนประโยชนตอการเพมมลคาการสงออกของไทยในกลมอตสาหกรรมทไทยมศกยภาพในการแขงขนสง โดยภาคอตสาหกรรมไทยจ าเปนตองมงแสวงหาแนวทางการพฒนาใหมๆ โดยปรบเปลยนจากเศรษฐกจยคเกาทใชทรพยสนทจบตองได (Tangible Assets) หรอปจจยการผลต (Factor driven growth) ดงเดม ไดแก ทดน แรงงาน และทน เปนตวขบเคลอนหลก ไปสเศรษฐกจยคใหมทใชทรพยสนทจบตองไมได (Intangible Assets) หรอทรพยสนทางปญญา และการสรางสรรคมลคาเปนปจจยขบเคลอนใหม (Creativity driven growth) มงเนนไปทการเพมคณคา/สรางมลคาใหกบสนคากลมทไทยมความสามารถในการแขงขนอยแลว รวมถง การมงเนนสงเสรมขดความสามารถในการแขงขนใหกบกลมสนคาทไทยมศกยภาพ/ความสามารถหลก (Core Competency) เปนการเฉพาะเจาะจงมากยงขน (สมาคมยางพาราไทย, 2556)

67

4.8.1 แนวโนมจดแขงจดออนและความเสยงรวมถงปญหาและอปสรรคของอตสาหกรรม ยางพาราในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน จดแขง

(1) ยางพาราเปนพชทมศกยภาพมโอกาสในการพฒนาและสรางมลคาเพมใหเปนผลตภณฑยางไดหลากหลาย (2) เปนพชทชวยลดภาวะโลกรอนโดยชวยดดซบกาซคารบอนไดออกไซดในอากาศเปนพชทมศกยภาพ น าไปจดท าเปนโครงการ Clean Development Mechanism (CDM) หรอสามารถขายคารบอนเครดตภายใตตลาดแบบสมครใจ (Voluntary market) (3) การปลกสรางสวนยางไดผลผลตไมยางพาราสามารถใชทดแทนไมจากปาธรรมชาตเสรมสรางความมนคงใหกบอตสาหกรรมไมแปรรปและเฟอรนเจอรไม (4) ประเทศไทยมสภาพพนทและภมอากาศทเหมาะสมตอการปลกยางพาราจ านวนมากมเทคโนโลยการผลตยางพาราทกาวหนาสามารถเพมผลผลตไดทงโดยเพมพนทปลกและเพมผลผลตตอหนวยพนท (5) เกษตรกรชาวสวนยางสวนใหญในภาคใตและภาคตะวนออกมภมปญญาและประสบการณในการท าสวนยางมายาวนาน (6) มความหลากหลายของการแปรรปยางดบทใชเปนวตถดบในการผลตผลตภณฑยาง (7) มกฎหมายและหนวยงานทรบผดชอบในการสงเสรมการปลกการวจยและพฒนายางโดยเฉพาะและมเงนทนสนบสนนในการปลกและการวจยยางอยางตอเนอง

จดออน (1) ยางพาราเปนวตถดบในการอตสาหกรรมมความตองการใชยางพาราเปนความตองการตอเนองตองพงพาตลาดตางประเทศและเศรษฐกจโลก (2) เกษตรกรสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอยการผลตจงเปนการผลตแบบครอบครวใชระบบกรดถมจ านวนวนกรดมากท าใหผลผลตตอครงกรดนอยกวาระบบกรดหางของสวนยางขนาดใหญสงผลใหตนทนตอกโลกรมจะสงขนก าไรทเกษตรกรควรจะไดรบจากผลผลตจงลดลงดวย (3) ผประกอบการอตสาหกรรมผลตภณฑยางของไทยเปนกจการขนาดกลางและขนาดเลกยงมขอจ ากดดานเงนทนและเทคโนโลยการผลต (4) การพฒนายางพาราทงระบบยงมอปสรรคเนองจากยางพารามผทเกยวของหลายภาคสวนทงภาคเกษตรกรรมภาคอตสาหกรรมและภาคแรงงานท าใหการเชอมโยงการพฒนาทงระบบไมคลองตว

68

(5) ยางธรรมชาตทสงออกเปนยางทอยในรปวตถดบหรอยางแปรรปเปนสวนใหญจงตองพ งพาตลาดตางประเทศเปนหลกท าใหมความเสยงในดานราคาและเสยโอกาสในการสรางมลคาเพม (6) บคลากรทปฏบตงานเกยวกบยางพารายงมไมเพยงพอโดยเฉพาะนกวจยดานอตสาหกรรมยาง

โอกาส (1) การขยายตวของประชากรโลกเพมขนท าใหความตองการใชยางธรรมชาตเพมขนดวยและความตองการใชยางธรรมชาตของโลกยงคงมอยอยางตอเนองในระยะยาวแมวาในชวงทเกดวกฤตเศรษฐกจความตองการใชยางกยงมอย (2) ยางธรรมชาตมสมบตทยางสงเคราะหไมสามารถทดแทนไดจ าเปนจะตองใชยางธรรมชาตในการผลตลอยานพาหนะซงเปนอตสาหกรรมส าคญทใชยางสงกวาผลตภณฑยางอนๆ (3) การรวมตวของประเทศผผลตยางธรรมชาตรายใหญของโลกสรางอ านาจตอรองและความเปนธรรมในดานเสถยรภาพราคายางท าใหเกษตรกรมความมนคงทางดานรายได (4) นอกจากยางพาราจะน าไปผลตเปนยางลอเปนหลกแลวแตยางพารายงมโอกาสสราง อปสงคไดอกหลากหลายสาขาทงการใชงานในกจกรรมการขนสงสขอนามยการบรการสาธารณะและการใชงานเฉพาะสวนบคคล

ขอจ ากด (1) ความผนผวนของราคายางธรรมชาตในตลาดโลกมผลกระทบอตสาหกรรมยางทงระบบหากยางธรรมชาตมราคาสงมากประเทศอตสาหกรรมตางๆจะเพมความพยายามในการพฒนาวตถดบอนเพอใชทดแทนยางธรรมชาตในขณะเดยวกนเมอราคายางธรรมชาตสงมากนนเปนสงจงใจใหเกษตรกรในประเทศตางๆขยายพนทปลกยางมากขนจนอาจสงผลใหปรมาณเกนความตองการเมอพนทปลกใหผลผลตเกดปญหายางลนตลาดและราคาตกต ามรายไดนอยกวาคาใชจายทจ าเปนท าใหรฐบาลตองชวยเหลอดานรายไดเปนวงจรททาทายใหรฐบาลของประเทศผปลกยางทพยายามท าใหเกดเสถยรภาพทงดานราคาและปรมาณ (2) การขยายพนทปลกยางของประเทศตางๆทเพมขนจะท าใหผลผลตลนตลาดราคายางตกต ามผลกระทบตอเกษตรกรชาวสวนยางและเศรษฐกจโดยรวมของไทย (3) ตนทนการผลตยางแปรรปของไทยสงกวาเมอเทยบกบประเทศผผลตยางอนเนองจากคาแรงงานและตนทนพลงงานของไทยสงกวาประเทศอนในภมภาคยกเวนมาเลเซยซงมคาแรงสงกวาไทยแตตนทนพลงงานถกกวา

69

(4) การขยายการผลตยางลอในประเทศเปนไปไดในปรมาณทนอยมากเนองจากเมอผลตเปนยางลอแลวจะมปรมาตรใหญขนมากท าใหเสยคาขนสงไปยงตลาดปลายทางสงผผลตจงมกมและขยายฐานการผลตยางลอทในประเทศผใชยางลอเปนหลกหรอเปนประเทศทมคาแรงงานและการสนบสนนภาคอตสาหกรรมสงกวาไทยในขณะทปจจยขอไดเปรยบการอยใกลแหลงวตถดบคอยางดบนนเปนประเดนรอง