ค�ำน�ำ เปนททราบกนแลววาประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยนได ตงเป าไว ว าจะรวมตวกน เปนประชาคมเดยวกน โดยการจดตงประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ในป พ.ศ.๒๕๕๘ หรอ ASEAN 2015 ซงลาสดไดก�าหนดเปาหมายใน ๓๑ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๘ ในสวนของประเทศไทยนนขณะนหลายหนวยงานทงภาครฐและเอกชนตางเตรยมการในสวนทเกยวของกบงานในหนาทรบผดชอบของตนเอง โดยเฉพาะงานทจะตองมปฏสมพนธหรอรวมมอกบหนวยงานของประเทศสมาชกอาเซยน ซงเกยวของกบหลายหนวยในกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ รวมถงกองทพเรอดวย ส�าหรบความรวมมอกบมตรประเทศนนถอวาไมใชเรองใหมของกองทพเรอ เนองจากทผานมาไดมความรวมมอกนผานกจกรรมหรอเวทตาง ๆ ทงระดบพหภาค เชน ARF (ASEAN Regional Forum), WPNS (Western

Pacific Naval Symposium), IONS (Indian Ocean Naval Symposium), ReCAAP (Regional Cooperation Agreement on Combating Piracy and Armed Robbery against Ships in Asia), CSCAP (Council for Security Cooperation in Asia Pacific) การประชมผบญชาการทหารเรออาเซยน (ลาสดกองทพเรอเปนเจาภาพระหวาง ๒๖-๒๘ สงหาคม พ.ศ.๒๕๕๗) การรวมลาดตระเวนในชองแคบมะละกา และระดบทวภาค เชน การฝก การลาดตระเวน การประชม และการแลกเปลยนการเยอน เปนตน ซงการเปนประชาคมอาเซยนจะมผลตอบทบาทหนาทของกองทพเรอหรอไม อยางไรนน สงทจะรไดคอการตรวจสอบแผนงานหรอกจกรรมตามกรอบทเกยวของกบประชาคมอาเซยนทประเทศสมาชกไดเหนชอบรวมกนไปแลว

กาวตอไปของกองทพเรอในประชาคมอาเซยน

นาวาเอก ภชงค ประดษฐธระ

42 นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗

บทความนจะน�าเสนอความเปนมา วตถประสงค และแผนงานตามกรอบของประชาคมอาเซยนโดยมงเนนเฉพาะประเดนดานความมนคง และวเคราะหวาจะมสวนเกยวของกบบทบาทและหนาทของกองทพเรออยางไร รวมทงเสนอแนะการด�าเนนการและเตรยมความพรอมส�าหรบกาวยางตอไปในประชาคมอาเซยน พรอมกบการทจะมบทบาทน�าในภมภาคตามวสยทศนของกองทพเรอทตงไววา “จะเปนหนวยงำนควำมมนคงทำงทะเลทมบทบำทน�ำในภมภำคและเปนเลศในกำรบรหำรจดกำร”

ควำมเปนมำและวตถประสงคของประชำคมอำเซยน เมอตลาคม พ.ศ.๒๕๔๖ ผน�าของประเทศอาเซยนไดรวมลงนามในปฏญญาวาดวยความรวมมออาเซยน ฉบบท ๒ (Declaration of ASEAN Concord II ) ทเกาะบาหล เหนชอบรวมกนใหจดตงประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ในป พ.ศ.๒๕๕๘ หรอ ASEAN 2015 ซงจะประกอบไปดวย ๓ ประชาคม หรอทเรยกวา ๓ เสาหลก

๑

คอ ๑) เสำประชำคมกำรเมองและควำมมนคงอำเซยน(ASEANPoliticalandSecurityCommunity-APSC)มวตถประสงคเพอใหประเทศในภมภาคอยรวมกนอยางสนต มระบบแก ไขความขดแย งระหว างกนได ด วยด มเสถยรภาพอยางรอบดาน มกรอบความรวมมอเพอรบมอกบภยคกคามความมนคงทงรปแบบเดมและ รปแบบใหม ๆ เพอใหประชาชนมความปลอดภยและมนคง ๒) เสำประชำคมเศรษฐกจอำเซยน (ASEANEconomicCommunity-AEC) มวตถประสงคเพอใหเกดการรวมตวกนทางเศรษฐกจ และการอ�านวยความสะดวกในการตดตอคาขายระหวางกน อนจะท�าใหภมภาคมความเจรญมงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอน ๆ ได เพอความอยดกนดของประชาชนในประเทศอาเซยน และ ๓)เสำประชำคมสงคมและวฒนธรรมอำเซยน(ASEANSocio-CulturalCommunity-ASCC)มวตถประสงค

เพอใหประชาชนแตละประเทศอาเซยนอยรวมกนภายใตแนวคดสงคมทเอออาทรมสวสดการทางสงคมทด และมความมนคงทางสงคม จะเหนวาประชาคมอาเซยนประกอบดวยความรวมมอ ๓ ดานหรอ ๓ เสาหลก คอ APSC AEC และ ASCC แตทผานมาพบวา ยงมคนอยจ�านวนไมนอยเมอกลาวถงประชาคมอาเซยนกมกจะตดกบค�าวา AEC ซงหมายถงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทเปนแคสวนหนงเทานน ซงหากกลาวถงความรวมมอดานเศรษฐกจกคงไมแปลก แตเมอกลาวถงงานทเกยวของกบความรวมมอทางทหารหรอดานความมนคงแลวใชค�าวา AEC กคงไมตรงประเดนนกถาจะใหถกตองควรใชค�าวาประชาคมอาเซยน หรอ AC หรอหากกลาวถงความรวมมอดานความมนคงกควรใชค�าวา APSC

แผนงำนทเกยวของกบประชำคมอำเซยน การด�าเนนการตาม ๓ เสาหลกนน จะมแผนงานทเรยกวา Roadmap for an ASEAN Community 2009-2015

๒

ทผน�าอาเซยนทกประเทศไดเหนชอบและลงนามรวมกนเมอ ๑ มนาคม พ.ศ.๒๕๕๒ (ค.ศ.2009) ท อ.ชะอ�า โดยในแตละเสาหลกจะมแผนงานด�าเนนการหรอแผนจดตงทเรยกวา Blueprint ประกอบดวย ๑) แผนการจดตงประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political – Security Community หรอ APSC

๑ กรมอาเซยน.กระทรวงการตางประเทศ เขาถงไดท http://www.mfa.go.th/asean/๒ ASEAN Secretariat. Roadmap for an ASEAN Community 2009 – 2015 . Jakarta December 2011

นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗ 43

Blueprint) ๒) แผนการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community Blueprint หรอ AEC Blueprint) และ ๓) แผนการจดตงประชาสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio – Cultural Community Blueprint หรอ ASCC Blueprint) ในทนจะกลาวถงเฉพาะประเดนดานความมนคงตามกรอบของเสาประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (APSC Blueprint) ซงมหลกการทส�าคญคอ

สงเสรมความรวมมอทแนนแฟน มผลประโยชนรวมกนระหวางอาเซยนกบประเทศคเจรจาและมตรประเทศ สนบสนนดานความมนคงทครอบคลมทกมต ยดหลกการ ละเวนไมรกรานหรอการขใชก�าลง และการกระท�าใด ๆ ทไมสอดคลองกบหลกกฎหมายระหวางประเทศ และ การพงพากน รวมทงการแกปญหาโดยสนตวธ โดย APSC ประกอบดวย ๓ ลกษณะ๓ คอ

๓ กระทรวงการตางประเทศ, กรมอาเซยน, แผนงานการจดตงประชาคมการเมองและความมนคง (ASEAN Political – Security Community (APSC) Blueprint) (กรงเทพมหานคร : กรมอาเซยน กระทรวงการตางประเทศ, ๒๕๕๓) หนา ๕.

44 นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗

ซงกนและกนมากยงขน (A Dynamic and Outward – looking Region in an Increasingly Integrated and Interdependent World) ในแผนงานของ APSC Blueprint ไดก�าหนดแนวทางหรอกจกรรม (Actions) การด�าเนนการเพอใหบรรลวตถประสงคทตงไวครอบคลมทงดานการเมอง เชน การสงเสรมพฒนาประชาธปไตย สงเสรมหลกนตธรรม หลกธรรมาภบาล การจดท�าปฏญญาวาดวยสทธมนษยชนของอาเซยน และดานความมนคง เชน การสงเสรม ความรวมมอดานการสนตภาพและความปรองดองในภมภาค การมกลไกการรบมอกบภยคกคามรปแบบใหม (ยาเสพตด การคามนษย อาชญากรรมทางคอมพวเตอร การกอการราย ฯลฯ) ความรวมมอดานการจดการ ภยพบต (ตงศนยบรรเทาภยพบตของอาเซยน) การสงเสรมการสรางเขตปลอดอาวธนวเคลยรในภมภาคอาเซยน การสงเสรมใหประเทศทมบทบาทส�าคญในโลก ลงนามเปนภาคในสนธสญญาไมตรและความรวมมอกบอาเซยน และควำมรวมมอทำงทะเลอำเซยน เปนตน ซงกจกรรม ดงกลาวนจะมสวนเกยวของกบหนวยงานจากหลายกระทรวง ทบวง กรม ซงจากแนวทางหรอกจกรรม ขางตนจะเหนวามงานทเกยวของกบหนวยงานดานความมนคง และความมนคงทางทะเลหลาย ๆ กจกรรมโดยมงเนนในการตอตาน ภยคกคามรปแบบใหม นอกจากนในเรองการสงเสรมความรวมมอทางทะเลอาเซยน ใน APSC Blueprint กไดก�าหนดกจกรรมยอยไว ๔ ขอ ประกอบดวย๔ ๑) การจดตงเวทการประชมหารอเรองความรวมมอ เพอความมนคงทางทะเลของอาเซยน (Establish the ASEAN Maritime Forum - AMF) ๒) การประยกตใชแนวทางอยางรอบดาน โดยเฉพาะประเดนเรองความปลอดภยในการเดนเรอและความมนคงในภมภาค (Apply a Comprehensive Approach that Focuses on Safety of Navigation

- ประชาคมทมกตกาและมการพฒนาคานยมและบรรทดฐานรวมกน (A Rules - based Community of Shared Values and Norms) - ประชาคมทท�าใหภมภาคมความเปนเอกภาพ มความสงบสข มความแขงแกรง พรอมทงมความรบผดชอบรวมกนเพอแกปญหาความมนคงทครอบคลมในทกมต (A Cohesive, Peaceful, and Resilient Region with Shared Responsibility for Comprehensive Security) - ประชาคมทท�าใหเปนภมภาคทมพลวตและมองไปยงโลกภายนอกทมการรวมตว และลกษณะพงพา

๔ Ibid.

นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗ 45

and Security Concern in the Region that are of Common Concerns to the ASEAN Community) ๓) การรวบรวมประเดนความมนคงทางทะเล และระบความรวมมอทางทะเลรวมกนของสมาชกอาเซยน (Stock Take Maritime Issues and Identify Maritime Cooperation among ASEAN Member Countries) ๔) การสงเสรมความรวมมอดานความปลอดภยทางทะเล การคนหาและชวยเหลอผประสบภยทางทะเล ผานกจกรรมตาง ๆ เชน การแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความรวมมอดานเทคโนโลย และการแลกเปลยน การเยอนระหวางเจาหนาททเกยวของ (Promote Cooperation in Maritime Safety and Search and Rescue (SAR) through Activities such as Information Sharing, Technological Cooperation and Exchange of Visits of Authorities Concerned) ปจจบนกจกรรมความรวมมอทางทะเลทง ๔ ขอน สงทประเทศสมาชกไดด�าเนนการแลวคอการจดตงเวทการประชมหารอเรองความรวมมอเพอความมนคงทางทะเลอาเซยน (ASEAN Maritime Forum – AMF) ตามขอ ๑) โดยผรบผดชอบหลกในสวนของไทยคอกระทรวงการตางประเทศ สวนกจกรรมทเหลออก ๓ กจกรรมตามขอ ๒) – ๔) นน ขณะนยงอยระหวางการจดท�ากรอบและรายละเอยดความรวมมอ หรอ TOR (Term of References) ส�าหรบเวทการประชม AMF นอกจากเปนความรวมมอภายในสมาชกอาเซยนแลว ยงไดพจารณาจดตงการประชม Expanded ASEAN Maritime Forum (AMF)

๕

ซงเปนการจดการประชมในรปแบบ Track 1.5 Maritime Forum โดยเปนการใชกลไกของการประชม AMF ทมอยให มปฏ สมพนธ กบประเทศนอกภมภาคในกรอบ East Asia Summit (EAS) ดวย กลาวคอ การประชมจะ

แบงออกเปน ๒ สวน คอ (๑) การประชม AMF ส�าหรบประเทศสมาชกอาเซยน ๑๐ ประเทศ และ (๒) การประชมในรปแบบ Track 1.5 ซงจะประกอบดวยประเทศสมาชกอาเซยน ๑๐ ประเทศ กบประเทศนอกภมภาคในกรอบ East Asia Summit (EAS) อาท สาธารณรฐเกาหล ญปน สหรฐฯ รสเซย อนเดย ออสเตรเลย และนวซแลนด เปนตน ควำมรวมมอตำมกรอบของกระทรวงกลำโหมในกำรสนบสนนประชำคมอำเซยน กระทรวงกลาโหมไดใชกลไกการประชมรฐมนตรกลาโหมอาเซยน (ASEAN Defence Ministers’ Meeting - ADMM) เปนสวนสนบสนนแผนงานของเสาประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (APSC) โดยจากผลของการประชม ADMM ทผานมา ไดเหนชอบรวมกนใหมความรวมมอทส�าคญคอ๖ ความรวมมอระหวางกลาโหมอาเซยนกบองคกรภาคประชาสงคม ในดานความมนคงรปแบบใหม (ASEAN Defence Establishments and Civil Society Organizations Cooperation on Non - Traditional Security) การใชทรพยากรและศกยภาพทางทหารอาเซยนในการใหความชวยเหลอ ดานมนษยธรรม และการบรรเทาภยพบต (The Use of ASEAN Military Assets and Capacities in Humanitarian Assistance and Disaster Relief) และความรวมมอดานอตสาหกรรมปองกนประเทศของอาเซยน (ASEAN Defence Industry Cooperation) นอกจากความรวมมอในกรอบของ ADMM แลว ยงมกรอบความรวมมอของการประชมรฐมนตรกลาโหมอา เซ ยนและประเทศค เจรจา (ADMM-Plus ) อก ๘ ประเทศ ไดแก ออสเตรเลย สาธารณรฐประชาชนจน อนเดย ญปน นวซแลนด สาธารณรฐเกาหล รสเซย และ

๕ บษฎ สนตพทกษ รองอธบดกรมอาเซยน บรรยายเรอง ความรวมมอทางทะเลของประชาคมอาเซยน เมอ ๒๒ พฤศจกายน ๒๕๕๕.๖ กระทรวงกลาโหม. สำานกนโยบายและแผน. กองอาเซยน, เอกสารประกอบการประชมสมมนาเรอง การเตรยมความพรอมของกองทพไทย เพอสนบสนนความรวมมอดานความมนคงในกลมประเทศอาเซยน เมอ ๒ –๔ มนาคม ๒๕๕๔ กรงเทพมหานคร : สำานกนโยบายและแผน กระทรวงกลาโหม, ๒๕๕๔.

46 นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗

สหรฐฯ โดยเมอ ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๓ รฐมนตรกลาโหมอาเซยนและประเทศคเจรจาไดเหนชอบในการด�าเนนการดานความรวมมอเพอความมนคง ๕ ดาน คอ ๑) การใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมและบรรเทาสาธารณภย (Humanitarian Assistance and Disaster Relief - HA/DR) ๒) ความมนคงทางทะเล (Maritime Security) ๓) การแพทยทหาร (Military Medical) ๔) การตอตานการกอการราย (Counter Terrorism) ๕) การปฏบตการรกษาสนตภาพ (Peace Keeping Operations) ส�าหรบการด�าเนนการตามกรอบความรวมมอของแตละดานนน ประเทศในอาเซยนจะไดด�ารงต�าแหนงประธานคณะท�างานอยางนอย ๑ ดานและ ๑ วาระ (มวาระ ๒ – ๓ ป) ส�าหรบไทยมแนวทางในการเขารวมเปนคณะท�างานทกดาน และกระทรวงกลาโหมไดมการ แตงตงคณะท�างานผเชยวชาญฝายไทย (Thai Experts’ Working Groups - Thai EWGs) ในแตละดานเพอ ท�าหนาทก�าหนดแนวทาง วางแผนการปฏบต และเปนศนยกลางการตดตอประสานงานกบกลาโหมอาเซยนและกลาโหมประเทศคเจรจา โดยในสวนของคณะผเชยวชาญดานความมนคงทางทะเลฝายไทยมเจากรมยทธการทหารเรอ เปนหวหนาคณะท�างานฯ

แผนงำนทเกยวของกบบทบำทและหนำทของกองทพเรอ จากแผนงานและกรอบความรวมมอขางตนคอ แผนงานการจดตงประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (APSC Blueprint) และกรอบขอตกลงรฐมนตรกลาโหมตามกรอบ ADMM กบ ADMM–Plus จะเหนวาจะมกจกรรมหรองานทเกยวของกบบทบาทของหนวยงานดานความมนคงหลาย ๆ กจกรรม กลาวคอ

ตาม APSC Blueprint ไดก�าหนดกจกรรมความรวมมอในการตอตานภยคกคามรปแบบใหม (ยาเสพตด การคามนษย การกอการราย ฯลฯ) ความรวมมอดานการจดการภยพบต และทจะเกยวของกบหนวยงานดานความมนคงทางทะเลมากทสดคอความรวมมอทางทะเลของอาเซยน ทไดก�าหนดแนวทางความรวมมอขน โดยเฉพาะ คอ จดตงเวทการประชมหารอเรอง ความรวมมอเพอความมนคงทางทะเลของอาเซยน (AMF) ทอยระหวางการจดท�ารายละเอยดและก�าหนดประเดนความรวมมอทเกยวของกบความมนคงปลอดภยในการเดนเรอ การคนหาและชวยเหลอผประสบภยทางทะเล เปนตน ส�าหรบขอตกลงตามกรอบ ADMM กบ ADMM Plus ทง ๕ ดาน โดยเฉพาะดานความมนคงทางทะเลซงเปนเรองทมรายละเอยดคอนขางกวาง เนองจากมปจจยทเปนปญหาภยคกคามทมผลกระทบตอความมนคงทางทะเลของภมภาคเปนจ�านวนมาก อาท ภยธรรมชาต โจรสลด การกอการรายทางทะเล และการกระท�าผดกฎหมายในทะลตาง ๆ รวมถงปญหาเขตแดนทางทะเล เชน ปญหาในทะเลจนใต และปญหาเขตแดนทางทะเลระหวางชาตสมาชกอาเซยนดวยกน ซงปญหาเหลานถอวาเปนภยคกคามรวม (Common Threats) ทมผลกระทบไมเฉพาะตอประเทศใดประเทศหนงแตสงผลถงทกประเทศในภมภาค ซงเปนบทบาทหนาทของหนวยงานความมนคงทางทะเล รวมถงกองทพเรอ ทจะตองรวมมอกบหนวยงานของประเทศในอาเซยน ในการตอตานหรอขจดปญหาเหลาน ดงนน ตำมแผนงำนและกรอบควำมรวมมอของประชำคมอำเซยนทง๓แผนหรอ๓กรอบขอตกลงทสมำชกอำเซยนเหนชอบรวมกนคอAPSCBlueprint,AMFและADMMกบADMM - Plus จะสงผลใหกองทพเรอซงเป นหนวยงำนหลกดำนควำมมนคงทำงทะเลจะตองปฏบตในกำรรวมมอกบหนวยงำนทเกยวของทำงทะเลทงใน

๗ Ibid.

นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗ 47

ประเทศและของประเทศในอำเซยนเพมมำกขนกวำเดมทมอยแลวและกลำวไดวำจะมบทบำทและภำรกจเพมมำกทสดหำกเปรยบเทยบกบหนวยงำนดำนควำมมนคงอน

กำวตอไปของกองทพเรอในประชำคมอำเซยน จากกจกรรมความรวมมอตามกรอบประชาคมอาเซยนทกลาวขางตน อำจกลำวไดวำกำวตอไปของกองทพเรอในประชำคมอำเซยนจะตองเขำรวมกจกรรมควำมรวมมอกบหนวยงำนทำงทะเลของประเทศในอำเซยนมำกขนกวำเดม (จากทมอยแลวตามกรอบเวทตาง ๆ เชน WPNS IONS การประชมผบญชาการทหารเรออาเซยน และการฝก/ลาดตระเวนรวมตามทกลาวในตอนตน) ดงนนเพอใหกองทพเรอมความพรอมทจะกาวตอไปในประชาคมอาเซยน และเพอใหบรรลวสยทศนทจะเปนหนวยงานความมนคงทางทะเลทมบทบาทน�าในภมภาค กองทพ เรอต องด� า เนนการในหลาย ๆ อย า ง ซงหนวยทเกยวของหลายหนวยกไดเตรยมและด�าเนน

การมาแลวอยางตอเนอง ในทนผเขยนจะวเคราะหและเสนอแนะเทาทจะคดไดวา ควรเตรยมและด�าเนนการอยางไรบาง ซงกอาจจะตรงกบสงทหนวยทเกยวของไดด�าเนนการไปบางแลวกเปนได ดงน ๑. กอนทจะเตรยมและด�าเนนการอยางไรนน ผทเกยวของสมควรทจะตองศกษาและตรวจสอบกรอบความรวมมอทเกยวของกบประชาคมอาเซยนทหนวยเหนอและรฐบาลของสมาชกอาเซยนไดเหนชอบรวมกนไปแลว ซงกคอ APSC Blueprint และกรอบ ADMM กบ ADMM Plus เพอใหเปนไปในแนวทางเดยวกน และเขาใจตรงกนทงอาเซยน ซงผเขยนไดกลาวถงไปแลววามสวนทเกยวของอยางไรบาง แตกยงไมครบถวนในเรองของกจกรรมการด�าเนนการโดยเฉพาะ APSC Blueprint ทนอกจากจะก�าหนดกรอบความร วมมอแล วย งม รายละเอยดของกจกรรม เชน การสรางความไวเนอเชอใจ การศกษา/วจยรวมกน และหลกการแกปญหาความขดแยง เปนตน ซงAPSCBlueprintถอวำเปนกรอบหลกทหนวยงำนดำนควำมมนคงของสมำชกอำเซยนยดถอเปนแนวทำง ๒. ตามแผนงานตาม APSC Blueprint และกรอบ ADMM กบ ADMM Plus ทไดก�าหนดกจกรรมและกรอบความรวมมอตาง ๆ เชน การบรรเทาภยพบต การตอตานการกอการราย การรกษาสนตภาพ และความรวมมอทางทะเลอาเซยนตามกรอบ AMF ซงกองทพเรอสามารถใหความรวมมอโดยใชเรอ และ/หรออปกรณทมใชอยแลวไดในระดบหนง แตสงทยงขำดคอหลกหรอแนวปฏบต(StandardOperationProcedure :SOP)รวมกนของสมำชกอำเซยนรวมถงควำมรควำมเชยวชำญขององคบคคลในเรองดงกลำวดงนนกองทพเรอจงควรแสดงบทบำทในกำรรวมมอกบหนวยงำนทำงทะเลของอำเซยนจดท�ำSOPเหลำนรวมทงจดเตรยมและพฒนำก�ำลงพลใหมควำมรควำมเชยวชำญในเรองดงกลำว ๓. ตามกฎบตรอาเซยน ( ASEAN Charter) Article 34 ก�ำหนดใหใชภำษำองกฤษในกำรปฏบตงำน

48 นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗

ของอำเซยนซงทผำนมำจำกกำรปฏบตงำนหรอฝกรวมกบตำงประเทศฝำยไทยมกมขอจ�ำกดดำนภำษำองกฤษมำกดงนนกำรพฒนำด ำนภำษำองกฤษแก ก� ำล งพลทเกยวของทงในระดบผบรหำรและผปฏบต โดยเฉพาะผท จะตองมสวนเกยวของในการปฏบตงานรวมกบตางชาตเพราะหากยงมขอจ�ากดเรองภาษาองกฤษ ซงจะใชในการประชม การฝก การปฏบตการรวม และเปนเอกสารอางองตาง ๆ กจะเปนเรองยากทจะสามารถแสดงบทบาทน�าได นอกจากภาษาองกฤษแลว ภาษาและวฒนธรรมของสมาชกอาเซยนกมความส�าคญ เนองจากจะมสวนชวยในการสรางความสมพนธทดตอกนไดมากขน จงควรพฒนาก�าลงพลในดานนดวย ๔. การเปนประชาคมเดยวกนยอมมกฎเกณฑ หรอกตกา เพอเปนบรรทดฐาน รวมทงกฎหมายทงภายในและระหวางประเทศทเกยวของ ตลอดจนสนธสญญาและขอตกลงตาง ๆ ทประชาคมไดใหการยอมรบ จงควรบรรจกำรศกษำหรอบรรยำยพเศษในเรองเหลำนไวในหลกสตรในทกระดบกำรศกษำของกองทพเรอเชนโรงเรยนชมพลทหำรเรอ โรงเรยนนำยเรอ และเนนสำระรำยละเอยดในระดบโรงเรยนเสนำธกำรทหำรเรอ และวทยำลยกำรทพเรอเพอใหสำมำรถรวมประชม สมมนำ และวำงแผนในกำรบรหำรจดกำร หรอรวมปฏบตกำรกบหนวยงำนของชำตในอำเซยนได ๕. ในดานความมนคงทางทะเล จะมกฎ ขอบงคบระหวางประเทศ เชน กฎบตรสหประชาชาต กฎ ขอบงคบขององคกรกจการทางทะเลระหวางประเทศ (International Maritime Organisation : IMO) และกฎหมายทะเลระหวางประเทศทเกยวของ รวมถงกฎ กตกาของกรอบความรวมมอของภมภาค ซงกองทพเรอของประเทศในภมภาค เชน สงคโปร มาเลเซย และอนโดนเซย ไดใหความส�าคญ โดยมการพฒนาบคลากรในเรองดงกลาวอยางตอเนอง โดยเฉพาะในระดบปรญญาโท-เอก ดงนน กองทพเรอจงควรใหควำมส�ำคญกบกำรพฒนำบคคลำกรในสำขำควำมมนคงทำงทะเลและกฎหมำยทะเล

ใหมำกขนเพอใหมควำมพรอมทจะแสดงบทบำทน�ำในภมภำคเชนเดยวกบประเทศดงกลำวได ๖. การแสดงบทบาทน�าดานความมนคงทางทะเลนนสามารถด�าเนนการไดหลาย ๆ วธ เชน อนโดนเซยไดรเรมจดการประชม International Maritime Security Symposium และการฝก KOMODO ทมกองทพเรอในอาเซยนและภมภาคใกลเคยงรวมดวย สวนสงคโปรได ตงศนย IFC (Information Fusion Center) โดยเชญ นายทหารจากประเทศตาง ๆ ไปเปน Liaison Officer ทศนยฯ เพอประสานการแลกเปลยนขาวสารทางทะเล และจะเสนอตวเปนศนยดาน HA/DR ในภมภาค ส�าหรบกองทพเรอนน ในการประชมผ บญชาการทหารเรออาเซยนครงลาสด กไดแสดงบทบาทดวยกำรเสนอใหมกำรฝกระดบพหภำคระหวำงกองทพเรออำเซยนดวยกน และเสนอตวเปนเจำภำพจดประชมผบญชำกำรทหำรเรออำเซยนอกครง พรอมกบจะจดกจกรรม Fleet Review ในป๒๕๖๐ (๒๐๑๗) นอกจากนเหนวากองทพเรอสามารถแสดงบทบาทน�าเพมเตมอกไดดวยการ เสนอใหมกำรจดตงกองก�ำลงทำงเรอของอำเซยน (ASEANNaval Force;NAVFOR)เพอตอตำนหรอขจดภยคกคำมทำงทะเลทระบไวใน APSC Blueprint เชน กำรตอตำนโจรสลด และบรรเทำภยพบตทำงทะเลหรออนๆ ตำมสถำนกำรณทจะมปญหำภยคกคำมดงกลำวเกดขนเพอเปนกำรปฏบตกำรรวมกนในนำมของอำเซยน เชนเดยวกบประเทศในสหภาพยโรปทม EU NAVFOR ในการปราบปราม โจรสลดโซมาเลย เปนตน

นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗ 49

๗. ส�าหรบเรองของยทโธปกรณทจะใชปฏบตตามกรอบความรวมมอของประชาคมอาเซยนนน ปจจบนถอวามอยแลวในระดบหนง อยางไรกตามกำรจดหำยทโธปกรณของกองทพเรอในอนำคตนอกจำกจะมงเนนเพอใชในกำรปกปองอธปไตยของชำตทำงทะเลแลวควรทจะมคณลกษณะทจะสำมำรถสนบสนนควำมรวมมอตำงๆโดยเฉพำะสนองตอบในกำรตอตำนภยคกคำมรปแบบใหมตำมกรอบประชำคมอำเซยนไดดวย ๘. นอกจากการด�าเนนการตามบทบาทหนาทโดยตรงแลว ในฐานะทกองทพเรอเปนหนวยงานหลกดานความมนคงทางทะเล ควรแสดงบทบาทในการสนบสนนและผลกดนในเรองทอยในอ�านาจการตดสนใจทอยในระดบทสงกวา กลาวคอ ๘.๑ จากแผนงานตาม APSC Blueprint และกรอบเวท AMF ไดมงเนนความรวมมอในการตอตานภยคกคามรปแบบใหม (Non Traditional Threats) เชน การกอการราย การคาของเถอน โจรสลด การประมงทผดกฎหมาย ยาเสพตด การเขาเมองโดยผดกฎหมาย การคามนษย และการใหความชวยเหลอดานมนษยธรรมและบรรเทาสาธารณภย รวมทงการพทกษสงแวดลอมและความปลอดภยในการเดนเรอ ซงเปนงานทเรยกวา “งานยามฝงและการรกษากฎหมายในทะเล” ทในหลายประเทศใชหนวยยามฝง (Coast Guard) ท�าหนาท ซงไทยยงไมมหนวยงานน

๘ อยางไรกตาม ไดจดตงศนย

ประสานการปฏบตในการรกษาผลประโยชนของชาตทางทะเล (ศรชล.) เพอเปนศนยประสานระหวางหนวยงานทเกยวของโดยมหนวยงานหลก ไดแก กองทพเรอ กรมประมง กรมเจาทา กรมศลกากร ต�ารวจน�า และ กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝ ง ในการปฏบตภารกจ ดงกลาว แตผลการด�าเนนการกไมประสบผลส�าเรจเทาทควรเนองจากเปนแคการประสานงาน ไมสามารถสงการได รวมถงปญหาความเปนเอกภาพในการประสานกบหนวยงานดานความมนคงทางทะเลของตางประเทศ ดงนน

จงควรผลกดนใหมกำรปรบบทบำทศรชล.จำกหนวยประสำนกำรปฏบตใหเปนหนวยอ�ำนวยกำรหรอหนวยควบคมกำรปฏบตทมเอกภำพในกำรบงคบบญชำมก�ำลงทพร อมใชในหนวย มงบประมำณ และมกฎหมำยรองรบกำรปฏบตหนำทซงจะท�ำใหสำมำรถบงคบใชกฎหมำยในทะเลท เป นสำกล และเปนผประสำนงำนกบหนวยงำนดำนควำมมนคงทำงทะเลกบชำตอนๆทงในและนอกประชำคมอำเซยนได ๘.๒ ทผานมา คนไทยกยงมความตระหนกรอยในวงจ�ากด ในเรองทเกยวของกบกจการทางทะเล โดยเฉพาะในระดบผก�าหนดยทธศาสตรและนโยบาย จะเหนไดจากการทไทยไมมยทธศาสตรการใชประโยชนจากทะเล ทควรเปนยทธศาสตรระดบชาต ซงอาจเนองจากผทก�าหนดนโยบายยงขาดมมมองทางการเมอง (Political Will) ในเรองทเกยวกบทะเล ซงผเขยนเหนวาเกดจากการทประเทศไทยยงไมมสถาบนหรอองคกรท�าหนาทศกษาวเคราะห เสนอแนะนโยบายและยทธศาสตรดานความมนคงทางทะเล รวมทงท�าหนาทใหการศกษา ความร ความส�าคญเกยวกบทะเล และสามารถใหการศกษา โดยเฉพาะในระดบปรญญาโท – เอก ในสาขาเกยวกบกจการทางทะเลและความมนคงทางทะเล เชนเดยวกบของตางประเทศทไดใหความส�าคญคอนขางมาก อาท มาเลเซยม Maritime Institute of Malaysia (MIMA) เวยดนามม Diplomatic Academy of Vietnam (DAV) ออสเตรเลยม Australian National Centre for Ocean Recourses and Security (ANCORS) และสงคโปรม S.Rajaratnam School of International Studies (RSIS) กบอกหลายสถาบน ท�าหนาทศกษาวจยเกยวกบกจการทางทะเลทงปวง ทงเรองการบรหารจดการ นโยบายทางทะเล ความมนคงทางทะเล และกฎหมาย กฎระเบยบระหว างประเทศทเ กยวข องกบทะเล ซงสถาบนหรอองคกรเหลาน ไดท�าหนาทดงกลาวใหกบหนวยงานของรฐบาลทมหนาทในการก�าหนดนโยบาย

๘ เอกสารคณะทปรกษากองทพเรอ.ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕

50 นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗

และยทธศาสตรการใชประโยชนจากทะเล อกทงใหการศกษาวจย ในระดบปรญญาโท – เอก ในสาขาดงกลาว โดยสถาบนหรอองคกรเหลานสวนใหญจะอยในสงกดมหาวทยาลยทมชอเสยง หรอเปนองคกรอสระทขนตรงตอส�านกนายกรฐมนตรของประเทศนน ๆ ดงนน กองทพเรอซงเปนหนวยงำนหลกดำนควำมมนคงทำงทะเลควรแสดงบทบำทผลกดนใหไทยมสถำบนหรอองคกรทำงวชำกำรเพอท�ำหนำทดงกลำวซงอำจสำมำรถใหอยในสงกดมหำวทยำลยในประเทศไทยไดเชนเดยวกบของตำงประเทศ หรออำจตงเปนองคกรอสระโดยรฐบำลอดหนนงบประมำณ

สรป ประชาคมอาเซยนประกอบดวยความรวมมอ ๓ ดานหรอ ๓ เสาหลกคอ ๑) เสาประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community - APSC) ๒) เสาประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community - AEC) และ ๓) เสาประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio - Cultural Community - ASCC) โดยลาสดประเทศสมาชกไดก�าหนดเปาหมายใน ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๘ ในแตละเสาไดก�าหนดแผนงาน หรอ Blueprint ไวเปนแนวทางด�าเนนการ ซงในสวนทเกยวของกบบทบาทหนาทของกองทพเรอ คอ แผนงานของ APSC Blueprint ทมการจดตงเวทการประชม AMF และกรอบการประชม ADMM และ ADMM Plus ทเปนสวนสนบสนนเสา APSC ของกระทรวงกลาโหม ซงตามแผนงานและกรอบดงกลาวมกจกรรมความรวมมอทเกยวของกบการแกปญหาภยคกคามทมผลกระทบตอความมนคงทางทะเลคอนขางมาก ท�าใหกาวตอไปของกองทพเรอในประชาคมอาเซยนจงตองมปฏสมพนธกบหนวยงานทเกยวของของประเทศสมาชกอาเซยน ซงกไมถอวาไมใชเรองใหมของกองทพเรอทมกจกรรมความรวมมอกบมตรประเทศมาอยางตอเนอง แตกำรกำวยำงเขำไปอยำงม

ควำมมนใจและควำมภำคภมใจพรอม ๆ กบกำรแสดงบทบำทน�ำ ถอวำเปนสงทำทำยทจะตองเตรยมกำรใหพรอมทงในเรองทเปนบทบำทหนำทโดยตรง เชน ควำมพรอมขององคบคคลและองควตถในกจกรรมควำมรวมมอตำงๆ และบทบำทสนบสนนหรอผลกดนเชนกำรปรบปรงศรชล.และกำรใหมสถำบนกำรศกษำดำนควำมมนคงทำงทะเลและกฎหมำยทะเลในประเทศไทยตำมทกลำวขำงตน เพอใหบรรลวตถประสงคของประชาคมอาเซยนในภาพรวม พรอมๆกบบรรลวสยทศนของกองทพเรอทตงไวดวย

บรรณำนกรมกฎบตรอาเซยน (ASEAN Charter).แปลโดยกระทรวงการตาง

ประเทศ. ๒๕๕๓

กระทรวงกลาโหม สำานกนโยบายและแผน กองอาเซยน., เอกสาร

ประกอบการประชมสมมนาเรอง การเตรยมความพรอม

ของกองทพไทย เพอสนบสนนความรวมมอดานความมนคง

ในกล มประเทศอาเซยน เมอ ๒ – ๔ มนาคม ๒๕๕๔.

กรงเทพมหานคร : สำานกนโยบายและแผน กระทรวงกลาโหม, ๒๕๕๔.

กระทรวงการตางประเทศ กรมอาเซยน., แผนงานการจดตง

ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political

- Security Community - APSC Blueprint), กรงเทพมหานคร

: กรมอาเซยน กระทรวงการตางประเทศ, ๒๕๕๓.

_________. แผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวาง

กนในอาเซยน . กรงเทพมหานคร: กรมอาเซยน กระทรวงการ

ตางประเทศ, ๒๕๕๔.

บษฎ สนตพทกษ, นางสาว . เอกสารประกอบการบรรยายเรอง

ความรวมมอทางทะเลของประชาคมอาเซยน กระทรวงการตาง

ประเทศ . พฤศจกายน ๒๕๕๕.

ASEAN Secretariat. The ASEAN Charter. Jakatar ASEAN

Secretariat December 2011

_________ ,. Roadmap for an ASEAN Community

2009 – 2015 . Jakarta December 2011

Guan, C. Kwa and Skogan, K. John. Maritime Security

in South East Asia. New York.Routledge,2010.

นาวกศาสตร ปท ๙๗ เลมท ๑๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗ 51