การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

(School Based Management : SBM)

โดย

เศรษฐพงษ ศรสวรรณ

การบรหารจดการโดยใช โรงเรยนเปนฐาน

การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School Based Management : SBM)

เปนแนวคดในการบรหารโรงเรยนทเนนความพงพอใจของ

ผรบบรการและผลกดนใหมการกระจายอ านาจไปสหนวยปฏบตใหมากทสด

ในทางการศกษา เนนการกระจายอ านาจการบรหารและการจด

การศกษาไปยงสถานศกษา และใหผมสวนเกยวของไดมสวนรวมในการจด

การศกษา

หลกการส าคญของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM)

• หลกการกระจายอ านาจไปยงสถานศกษา

• หลกการมสวนรวม

• หลกการคนอ านาจการจดการศกษาใหประชาชน

• หลกการบรหารตนเอง

• หลกการตรวจสอบและถวงดล

หลกการกระจายอ านาจไปยงสถานศกษา(Decentralization)

เปนการกระจายอ านาจการจดการศกษาจาก

กระทรวงและสวนกลางไปยงสถานศกษาใหมากทสด

โดยมความเชอวาโรงเรยนเปนหนวยส าคญใน

การเปลยนแปลงและพฒนาการศกษาเดก

หลกการมสวนรวม

(Participation or Collaboration or Involvement)

เปดโอกาสใหผเกยวของและผมสวนไดสวนเสยไดม

สวนรวมในการบรหาร ตดสนใจ และรวมจดการศกษา ท ง

คร ผปกครองตวแทนศษยเกา และตวแทนนกเรยน การท

บคคลมสวนรวมในการจดการศกษา จะเกดความรสกเปน

เจาของและจะรบผดชอบในการจดการศกษามากขน

หลกการคดในการคนอ านาจจดการศกษาใหประชาชน

(Return Power to People)

ในอดตการจดการศกษาจะท าหลากหลายทงวดและองคกร

ในทองถนเปนผด าเนนการ ตอมามการรวมการจดการศกษาไป

ใหกระทรวงศกษาธการ เพอใหเกดเอกภาพและมาตรฐานทาง

การศกษา แตเมอประชากรเพมขน ความเจรญตาง ๆ กาวไป

อยางรวดเรว การจดการศกษาโดยสวนกลางเรมมขอจ ากด เกด

ความลาชาและไมสนองความตองการของผเรยนและชมชนอยาง

แทจรง จงตองมการคนอ านาจใหทองถนและประชาชนไดจด

การศกษาเองอกคร ง

หลกการบรหารตนเอง

(Self-managing)

สวนกลางท าหนาทเพยงก าหนดนโยบายและเปาหมายแลว

ปลอยใหโรงเรยนมระบบการบรหารดวยตนเอง โดยใหโรงเรยนม

อ านาจหนาทและความรบผดชอบในการด าเนนงาน ซงอาจ

ด าเนนการไดหลากหลายดวยวธการทแตกตางกน แลวแตความ

พรอมและสถานการณของโรงเรยน ผลทไดนาจะมประสทธภาพ

สงกวาเดม ททกอยางก าหนดมาจากสวนกลาง ไมวาจะโดย

ทางตรงหรอทางออม

หลกการตรวจสอบและถวงดล

(Check and Balance)

สวนกลางมหนาทก าหนดนโยบายและควบคม

มาตรฐาน มองคกรอสระท าหนาทตรวจสอบคณภาพการ

บรหารและการจดการศกษาเพอใหมคณภาพและ

มาตรฐานเปนไปตามก าหนดและมาตรฐานเปนไปตาม

ก าหนด และเปนไปตามนโยบายของชาต

รปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

ประกอบไปดวย 4 รปแบบ

1. รปแบบทมผบรหารโรงเรยนเปนหลก (Administration

Control SBM)

ผบรหารเปนประธานคณะกรรมการ สวนกรรมการอน ๆ ไดจาก

การเลอกต งหรอคดเลอกจากกลมผปกครอง คร และชมชน

คณะกรรมการมบทบาทใหค าปรกษา แตอ านาจการตดสนใจ

ยงคงอยทผบรหารโรงเรยน

2. รปแบบทมครเปน

หลก (Professional Control SBM)

เกดจากแนวคดทวา ครเปนผใกลชดนกเรยนมากทสด

ยอมรปญหาไดดกวาและสามารถแกปญหาไดตรงจด

ตวแทนคณะครจะมสดสวนมาก ทสดในคณะกรรมการ

โรงเรยน ผบรหารยงเปนประธานคณะกรรมการ

โรงเรยน บทบาทของคณะกรรมการโรงเรยนเปนคณะ

กรรมการบรหาร

3. รปแบบทชมชนมบทบาทเปนหลก (Community

Control SBM)

แนวคดส าคญ คอ การจดการศกษาควรตอบสนองความ

ตองการและคานยมของผปกครองและชมชนมากทสด

ตวแทนของผปกครอง และชมชนจงมสดสวนใน

คณะกรรมการโรงเรยนมากทสด ตวแทนผปกครองและ

ชมชนเปนประธานคณะกรรมการ โดยมผบรหารโรงเรยน

เปนกรรมการและเลขานการ บทบาท หนาทของ

คณะกรรมการ โรงเรยนเปนคณะกรรมการบรหาร

•

• รปแบบทครและชมชนมบทบาทหลก

(Professional Community Control SBM)

แนวคดเรองนเชอวา ท งครและผปกครองตางมความส าคญในการจด

การศกษาใหแกเดก เนองจากทง 2 กลมตางอยใกลชดนกเรยนมากทสด

รบรปญหาและความตองการไดดทสดสดสวนของครและผปกครอง

(ชมชน) ในคณะกรรมการโรงเรยนจะมเทา ๆ กน แตมากกวาตวแทน

กลมอน ๆ ผบรหารโรงเรยนเปนประธาน บทบาทหนาทของ

คณะกรรมการโรงเรยนเปนคณะกรรมการบรหาร

กลยทธในการน ารปแบบบรหาร

โดยใชโรงเรยนเปนฐานไปปฏบต

1) การประชาสมพนธ

2) ก าหนดบทบาทหนาทของคณะกรรมการสถานศกษา

ใหชดเจน

3) การสรรหาและการคดเลอกคณะกรรมการสถานศกษา

4) การพฒนาคณะกรรมการสถานศกษา

5) การสนบสนนใหบคลากรในสถานศกษารวมปฏบต

งานกบคณะกรรมการสถานศกษา

6) การสรางเครอขายคณะกรรมการสถานศกษา

7) การก าหนดมาตรฐานการด าเนนงานของคณะกรรม

การสถานศกษา

8) พจารณาใหสวสดการ บรการและสทธพเศษแก

คณะกรรมการสถานศกษา

แลวใหมสวนรวมตรงไหน ?

มสวนรวมในงาน 4 งานตามภาระงานของสถานศกษา

1. งานบรหารวชาการ

2. งานบรหารบคลากร

3. งานบรหารงบประมาณ

4. งานบรหารท วไป

แตละงานรวมอยางไร ?

รวมตามหลก PDCA

การวางแผน (Plan)

* กระบวนการมสวนรวมในการวางระบบ

แผนงาน/โครงการ ข นตอนมวธด าเนนงาน

แผนการก ากบ ตดตาม

การด าเนนการ(DO)

* มสวนรวมสนบสนนการปฏบตตามแผนทก าหนด

* รวมรบผดชอบโครงการ/กจกรรม

* รวมประเมนผล ก ากบ ตดตาม

การตรวจสอบและทบทวน(Check)

• รวมกนตรวจสอบและประเมนตนเอง

• ผลดเปลยนกนประเมนภายในระหวางปฏบตงาน

• บนทกผลการตรวจสอบ ปญหาอปสรรค แนวทางแกไข

• สรปผลการประเมนบนทกขอมลในระบบสารสนเทศ

การปรบปรง พฒนาระบบ (ACT)

• รวมน าปญหา อปสรรค มาวเคราะหหาแนวทางแกไข

• ด าเนนการแกไข

• บนทกผลการพฒนาปรบปรง

• เปรยบเทยบผลกบเปาหมาย

• สรปผลการประเมนผลการปรบปรง และน าขอมลไป

ปรบปรงขอมลสารสนเทศ

• เปนกระบวนทส าคญทสถานศกษาจะตองด าเนนการ เปนการ

ก ากบ ตดตามความกาวหนาของผลการด าเนนงานตามแผน

• ตรวจสอบขณะปฏบตงาน เทยบกบเปาหมายของมาตรฐาน

ถาพบไมเปนไปตามเปาหมาย ตองมการพฒนาปรบปรงเปน

ระยะ ๆ

• เปนการตรวจสอบและทบทวนคณภาพขอมลทไดจากการ

ประเมนสงผลถงการพฒนาระบบการประเมนตนเอง

การตรวจสอบและทบทวนคณภาพ

การประเมนตนเองตามมาตรฐานการศกษา

• ขอมลสารสนเทศจากการตรวจสอบและทบทวน ถอเปนขอมลท

น ามาประเมนตนเองโดยน าขอมลเทยบกบเกณฑมาตรฐานทก าหนด

• ขอมลสารสนเทศทไดจากการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนจาก

หนวยงานตนสงกด และ สทศ. ถอเปนขอมลอกสวนหนงในการ

ประเมนตนเอง

• ตงคณะท างานมาด าเนนการวเคราะห สงเคราะหขอมลดงกลาว สรป

รายงานการประเมนตนเอง (SAR)

พอละเนาะ.....!

สวสด