日本語・タイ語

日本の歴史

ประวตศาสตรญปน

ชมรม รกภาษาไทย 日タイを言葉で結ぶ会

ラックパーサータイ（ＲＰＴ）

平成 23年 3月作成

日本の歴史

ประวตศาสตรญปน

もくじ

สารบาญ

年表 ตารางบนทกเรองราวตามล าดบเหตการณ (1)

（1） 原始・古代社会

สงคมยคดกด าบรรพและยคโบราณ ……………1

年表 ตารางบนทกเรองราวตามล าดบเหตการณ (2)

（2）中世・近世社会

สงคมยคกลางและยคกอนสมยใหม ……………6

年表 ตารางบนทกเรองราวตามล าดบเหตการณ (3) (4)

（3）近代社会

สงคมยคใหม ……………11

（4）15年戦争

สงคราม 15 ป ……………17

สมย ค.ศ. เหตการณในญปน ยคสมยในไทย

หนเกา หลายหมนปกอน ・วฒนธรรมการน าหนมาท าเปนเครองมอเครองใชเรมขนในหมเกาะญปน (เซคคบนคะ)

・ญปนยงเปนสวนหนงของจนแผนดนใหญ

โจมน (ยคหนใหม)

ประมาณ1หมน ・ชางพนธ “นาอมน” ยงมชวตอย

ปทแลว ・เกดหมเกาะญปน

・เรมใชเครองปนดนเผาเปนครงแรก (เรยกวาเครองปนดนเผาโจมน)

・ผคนขดรท าเปนทอยอาศยและท าหลงคาทรงสามเหลยมครอบรนน หากนโดยการลาสตวและเกบพชผกประมาณ 5พนปทแลว วฒนธรรมบานเชยง

ยาโยอ 300 ป กอนครสตศกราช ・ รบเอาวธการปลกขาวจากคาบสมทรเกาหล

57 ป กอนครสตศกราช

・กษตรยประเทศ “วะโนะนะ” ไดรบตราประจ าตวกษตรยสทองจากอาณาจกรโกะคงของจน・การใชเครองมอทท าดวยโลหะเรมแพรหลาย

239 ・กษตรยหญงของประเทศ “ยามาไทโคะค” ชอฮมโกะ สงทตไปอาณาจกรกของจน (ประเทศ “ยามาไทโคะค”ปรากฎในบนทกของจนทเขยนในศตวรรษท 3 ชอ “กชวะจนเดน” )

โคะฟน ประมาณป 300 ・เรมมการท าหลมฝงศพ (โคะฟน )

(อาซคะ) ・รฐยามาโตะเรมกอตงในชวงน

ประมาณป 500 อาณาจกรทวารวด ประมาณปพ.ศ.1100

538 ・รบเอาศาสนาพทธเขามา (รวมทงตวอกษรจน)

593 ・โชโทะคไทชขนเปนผส าเรจราชการปกครองประเทศ

607 ・สงทตไปจนราชวงศสย

645 ・ปฏรปไทคะ

นารา 710 ・ยายเมองหลวงไปเฮโจเคยว (นารา)

712 ・เกดบนทกประวตศาสตรเลมแรกชอ “โคะจค”

720 ・เกดบนทกประวตศาสตรเลมตอมาชอ “นฮอนโชะค”

752 ・สรางพระพทธรปไดบซซทวดโทไดจเสรจ

เฮอน 794 ・ยายเมองหลวงไปเฮอนเคยว (เกยวโต)

・ฟจวาระโนะมชนางะขนเปนผส าเรจราชการ (เปนชวงทตระกลฟจวาระมอ านาจสงสด)

ประวตศาสตรญปน(1) สมยยคดกด าบรรพและยคโบราณ

สมย ค.ศ. เหตการณในญปน ยคสมยในไทย

คามาคระ 1192 ・มนาโมโตะโนะโยรโทโมะจดตงรฐบาลทหารคามาคระ (คามาคระ บะคฝ )

1221 ・กบฏโจคว

1249 ค.ศ.1249-1438 (พ.ศ.1792-1981)อาณาจกรสโขทย

1274 ・มองโกลบกครงทหนง (เรยกอกชอวาบนเอโนะเอค)

1281 ・มองโกลบกครงทสอง (เรยกอกชอวาโคอนโนะเอค)

1333 ・รฐบาลทหารคามาคระลมสลาย

มโรมาจ 1338 ・อาชคางะ ทาคะอช ตงรฐบาลทหารมโรมาจ (มโรมาจ บะคฝ )

1350 ค.ศ.1350-1767 (พ.ศ.1893-2310)อาณาจกรกรงศรอยธยา

1397 ・อาชคางะ โยชมซ สรางวดคนคะคจ (ชวงนตระกลอาชคางะเรองอ านาจสงสด)

1467 ・สงครามโอนน (เขาสมยสงครามกลางเมอง หรอเซนโคะคจได )

1489 ・สรางวดกนคะคจ

1543 ・ปนยาวแบบยโรปเขามาเปนครงแรก

1549 ・บาทหลวงชาวยโรปเขามาเผยแผศาสนาครสต

1573 ・รฐบาลทหารมโรมาจถกโอดะ โนบนางะโคน

อะซจ-โมโมยามะ

1575 ・เรมตนสมยอะซจ-โมโมยามะ

1590 ・โทโยโทม ฮเดโยช รวมประเทศ

1600 ・สงครามเซคกาฮาระ

(2) สงคมยคกลางและยคกอนสมยใหม

สมย ค.ศ. เหตการณในญปน ยคสมยในไทย

เอโดะ 1603 ・โทคกาวะ อเอยะส ตงรฐบาลทหารเอโดะ (เอโดะ บะคฝ )

1637 ・สงครามชมาบาระ

1639 ・ญปนปดประเทศ

・ปฎรปซนได (ซนไดไคคะค )

ปฎรปเคยวโฮะ ค.ศ.1716-1745

ปฏรปคนเซ ค.ศ.1787-1793

ปฏรปเทนโป ค .ศ.1841-1843

・เกดการลกฮอของประชาชนและภาวะอดอยากในหลายท1767 ค.ศ.1767-1782 (พ.ศ.2310-2325)

อาณาจกรธนบร

1782 ค.ศ.1782-ปจจบน (พ.ศ.2325-ปจจบน) 　อาณาจกรรตนโกสนทร

ค.ศ.1782-1809 (พ.ศ.2325-2352)

รชกาลท1

1809 ค.ศ.1809-1824 (พ.ศ.2352-2367)

รชกาลท2

1824 ค.ศ.1824-1851 (พ.ศ.2367-2394)

รชกาลท3

1851 ค.ศ.1851-1868 (พ.ศ.2394-2411)

รชกาลท4

1853 ・นายพลแมธธว เพอรรเดนเรอมาญปน

1867 ・รฐบาลเอโดะถวายอ านาจการปกครองประเทศคนแดจกรพรรด (ไทเซโฮคง )

สมย ค.ศ. เหตการณในญปน ยคสมยในไทย

เมจ 1868 ・ปฎรปเมจ รฐบาลทหารเอโดะคนอ านาจการปกครองใหกบจกรพรรด ค.ศ.1868-1910 (พ.ศ.2411-2453)

รชกาลท5

1877 ・สงครามเซนน

1889 ・ประกาศใชรฐธรรมนญฉบบแรก (ฉบบไดนปปนเทโคะคเคนโป)

1894 ・สงครามญปน-จน (นชชนเซนโซ)

1904 ・สงครามญปน-รสเซย (นจโรเซนโซ)

1910 ・ยดดนแดงสวนหนงของคาบสมทรเกาหลมาเปนของญปน ค.ศ.1910-1925(พ.ศ.2453-2468)

รชกาลท6ไทโช 1912 ・เรมตนสมยไทโช

1914 ・สงครามโลกครงทหนง

(4) สงคราม 15 ป (สงครามแมนจ, สงครามญปน-จน, สงครามเอเชยแปซฟก)

สมย ค.ศ. เหตการณในญปน ยคสมยในไทย

1925 ค.ศ.1925-1934 (พ.ศ.2468-2477)โชวะ 1926 ・เรมตนสมยโชวะ รชกาลท7

1929 ・ภาวะเศรษฐกจตกต าทวโลก

1931 ・กบฏแมนจ (แมนจจเฮน)

1934 ค.ศ.1934-1946 (พ.ศ.2477-2489)

รชกาลท81937 ・สงครามญปน-จน (นจจเซนโซ)

1939 ・สงครามโลกครงทสอง

1941 ・สงครามเอเชยแปซฟก

1945 ・สงครามโลกครงทสองยตลง・ญปนประกาศยอมแพสงครามใน "ประกาศพอรตสดม"

1946 ค.ศ.1946-ปจจบน (พ.ศ.2489-ปจจบน)รชกาลท9

(3) สงคมยคสมยใหม

1

(1) สงคมยคดกด าบรรพและยคโบราณ

นอย ประวตศาสตรญปนเรมตงแตเมอไหรเหรอ

ซาซาก เรมตงแต “สมยหนเกา”1 เมอหลายหมนปทแลว ตอนนนญปนยงเชอมตดกบจนแผนดนใหญ

อยเลย

นอย ตอนนนมสตวอะไรอาศยอยเหรอ

ซาซาก มชางหายากเรยกวา “นาอมน” อาศยอย และเรมมการใชเครองมอทท าจากหน

นอย หลงจากนนเปนสมยอะไร

ซาซาก หลงจากนนญปนเขาส “สมยโจมน”2 เมอประมาณหนงหมนปทแลว หลงจากนนกเปน

“สมยยาโยอ”3 ซงเรมประมาณ 300 ปกอนครสตศกราช

นอย ในชวงสองสมยนเกดอะไรขนบาง

ซาซาก อม ในสมยโจมน ผคนขดรท าเปนทอยอาศยแลวสรางหลงคาทรงสามเหลยมปด (ทาเทอานะจ

เคยว4) และหากนโดยการลาสตวและเกบพชผกเปนหลก มการพบเศษเปลอกหอยทคนสมยนน

กนเหลอ

ตอมาในสมยยาโยอญปนรบวธการปลกขาวเขามา ท าใหจากหมบานขยายตวใหญขนเปนเมอง

ตอนนนมเมองทใหญสดชอยามาไทโคะค5 มกษตรยหญงชอฮมโกะเปนเจาปกครอง

1 旧石器時代（きゅうせっき じだい）

2 縄文時代（じょうもん じだい）

3 弥生時代（やよい じだい）

4 竪穴住居（たてあな じゅうきょ）

5 邪馬台国 （やまたいこく）หลงจากทประเทศวะ（倭）เกดสงครามกลางเมอง เจาครองแควนเลกๆประมาณ 30 แควนกรวมตวกนตงฮมโกะ เปนกษตรยปกครองประเทศ ประเทศนตงอยทใดไมเปนทแนชด บางทฤษฎบอกวาอยในแถบควช บางทฤษฏบอกวานารา

2

นอย สมยของฮมโกะด าเนนอยนานไหม

ซาซาก ไมนานหรอก พอเขาศตวรรษท 4 รฐยามาโตะกปกครองตระกลทมอทธพลของแตละทองถน

กนบรเวณตงแตแถบคตะควช (ควชตอนเหนอ) ถงคนโต (แถบโตเกยว)

และสงใหกษตรยหรอคนในตระกลเหลานสรางหลมฝงศพขนาดใหญเรยกวาโคะฟน

เลยเรยกสมยนวาสมยโคะฟน6

นอย ตอนนนญปนมตวอกษรใชหรอยง

ซาซาก ตวอกษรชนดแรกของญปนคอ “คนจ”7 ซงเปนตวอกษรจน ญปนรบเอาตวอกษรคนจและ

ศาสนาพทธเขามาประมาณศตวรรษท 5-6 ในชวงนนมคนจนและเกาหลเขามาอยดวย เรยกวา

“โทะไรจน”8 คนเหลานมอทธพลมากตอประเทศญปน ในชวงนมผส าเรจราชการชอเจาชาย

โชโทะค (โชโทะคไทช9) เขาเปนผเปลยนระบบการเมองจากทมศนยกลางอยทตระกลทมอทธพล

มาเปนการเมองทมศนยกลางอยทจกรพรรด ดวยเหตนเจาชายโชโทะคจงสงทตไปจนราชวงศสย

เรยกวา “ทตทถกสงไปสย” (เคนซยช10) สมยนเรยกวาสมยอาซคะ

6 古墳時代（こふん じだい）

7 漢字（かんじ）

8 渡来人 （とらいじん）แปลตรงตววาคนทมาจากตางประเทศหรอคนทเดนเรอมา

9 聖徳太子 （しょうとく たいし）ค.ศ 574-622

10 遣隋使（けんずいし） ทตทถกสงไปจนราชวงศสยไป 6 ครงในชวงค.ศ 600-614

3

นอย เหรอ ถาอยางงนสมยอาซคะกด าเนนอยนานนะส

ซาซาก ไมหรอก พอเจาชายโชโทะคสวรรคตลงบานเมองกกลบไปเปนอยางเดม แตมคนสองคนทเปน

กงวลตอสถานการณตอนนน คอเจาชายนากาโนะโอเอะโนะโอจและนากาโทมโนะคามาทาร

สองคนนท าการปฏรปประเทศโดยเอารปแบบการปกครองมาจากราชวงศถงของจน

(เรยกวาการปฏรปไทคะ11) แตกวาจะท าส าเรจกเขาสมยนาราไปแลว

นอย สมยตอมาคอสมยนาราใชไหม

ซาซาก ใช สมยตอมาคอสมยนาราและสมยเฮอน สมยนเปนสมยทจกรพรรดและขนนางชนสง

ปกครองราษฎรและชาวนา

นอย เกดอะไรขนในชวงนนเหรอ

ซาซาก ในสมยนารา (ค.ศ 710- ) มการสรางเมองหลวงชอเฮโจเคยว พระพทธรปไดบซซกสรางในชวงน

เปนสมยทญปนพยายามปกครองประเทศดวยศาสนาพทธ ญปนเชญพระจากจนชอกงจน12มา

และสงทตไปจนราชวงศถง (เรยกวาเคนโทช13)

11 大化の改新（たいか の かいしん） ค.ศ 645 เจาชายสองพระองคนชวยกนโคนลมตระกลโซกะ(蘇我)ทมอ านาจอยในขณะนนและปกครองประเทศแบบรวมอ านาจเขาสศนยกลาง มการตงศกราชของญปนเปนครงแรกและยกเลกการถอครองทดนและทาสของราชวงศและตระกลใหญๆ ตามทตางๆใหมาเปนของรฐ

12 鑑真（がんじん）ค.ศ 688-763 พระกงจนเดนเรอมาญปนหลายครงแตเจอพายถงหาครง ในทสดกมาถงในป 754 เขาไดสงสอนพระไตรปฎกในญปนและสรางหอเกบพระไตรปฎกซงอยในวดโทไดจถวายใหแดจกรพรรดโชม(聖武天皇) และพระมเหส

13 遣唐使（けんとうし） ทตไปจนราชวงศถงถกสงไป 16 ครงในชวงป 630-894 เพอน าหนงสอภาษาจนและระบบการเมองการปกครองของจนทกาวหนา เขามาเผยแพรในญปน

4

นอย แลวสมยตอมาคอสมยเฮอนหละ

ซาซาก สมยเฮอน (ค.ศ 794- ) เมองหลวงยายไปอยทเกยวโต เกยวโตเลยกลายเปนเมองหลวงตลอด

ระยะเวลา 1100ป สมยนขนนางชนสงมอ านาจมาก โดยเฉพาะขนนางตระกลฟจวาระ ขนนาง

ตระกลนมอ านาจมากกวาจกรพรรดเสยอกเพราะเปนคนปกครองประเทศ มกลอนวาคะ(กลอน

ญปน มเสยงสมผส 5-7-5-7-7 ) ทโดงดงกลาวไววา “ฉนเปนผครอบครองโลกน เหมอนดง

พระจนทรเตมดวงทไมมสงใดขาดตกบกพรอง”

5

ค าถามทบทวน (สงคมยคดกด าบรรพและยคโบราณ)

1. บานเรอนทคนสมยโจมนอาศยอยเรยกวาอะไร

( )

2. กษตรยหญงของ “ยามาไทโคะค” ทวากนวาอยในสมยยาโยอชออะไร

( )

3. หลมฝงศพของกษตรยและตระกลทมอทธพลของรฐยามาโตะเรยกวาอะไร

( )

4. ใครเปนคนสงทตไปจนราชวงศสยอยางโอโนโนะอโมโกะ14และคนอนๆเพอเรยนรวฒนธรรม

และระบบการเมองการปกครองของจน

( )

5. ในสมยนารา ญปนเชญพระจากจนมาเพอสอนศาสนาพทธ พระรปนนมชอวาอะไร

( )

6. ในค.ศ 794 มการยายเมองหลวงไปเกยวโต เมองหลวงใหมนมชอวาอะไร และตระกลทมอ านาจ

รงเรองในสมยนคอตระกลใด

เมอง( ) ตระกล ( )

14 小野妹子（おのの いもこ）

6

(2) สงคมยคกลางและยคกอนสมยใหม

นอย สมยเฮอนกด าเนนอยไมนานใชไหม

ซาซาก เธอกรดเหมอนกนนะ ไมมอะไรคงอยตลอดไปในประวตศาสตร ในสมยนน “บช”15

หรอนกรบซามไรเรมเขามาปกครองชาวนา เรยกวาสมยศกดนา (โฮเคงจได16)

ในปลายสมยเฮอนเกดการตอสกนของนกรบซามไรสองตระกลคอตระกลเกนจกบตระกลเฮช17

ตอนแรกตระกลเฮชชนะ (แตตอมาตระกลเกนจกลบมามอทธพลได)

แตกวาจะเขายคของบชหรอยคของนกรบซามไรจรงๆกเขาสมยคามาคระ (1192-) แลว

นอย คามาคระทเมองคานากาวะเหรอ

ซาซาก ใช คนทจดตงรฐบาลทหารคามาคระและเรมปกครองประเทศคอมนาโมโตะโนะโยรโทโมะ18

เขาไดรบต าแหนง “โชกน”19 ซงเปนต าแหนงสงสดในหมนกรบซามไรทวประเทศ

แตตระกลเกนจปกครองอยไดเพยงสามรน ตอมาตระกลโฮโจ20กกมอ านาจได

แตในชวงนกองทพของมองโกลกมาบกญปนถงสองครง (เรยกวาเกนโค21)

ท าใหรฐบาลทหารคามาคระตองลมสลายไปในทสด

15 武士（ぶし）

16 封建時代 （ほうけん じだい）ศกดนาคอระบบสงคมทเกดขนระหวางยคโบราณทมการปกครองแบบทาสและยคสมยใหมทเปนสงคมทนนยม (ในกลางศตวรรษท 19) ระบบศกดนามมานานแลวในประเทศจน ในญปนเกดขนตงแตสมยคามาคระซงเปนสมยทนกรบซามไรขนมาปกครองประเทศ หลกการกคอเจาครองแควนจะแบงทดนใหกบลกนองของตนไปครอบครอง ในขณะเดยวกนลกนองกจงรกภกดกบนายของตนเปนการตอบแทน สงคมเกษตรกรรมของญปนในยคกลางมรากฐานมาจากสงคมศกดนา จงเรยกสมยนวาเปนสมยศกดนา

17 源氏と平氏 （げんじ と へいし）

18 源頼朝 （みなもとの よりとも）ค.ศ 1147-99

19 将軍（しょうぐん）

20 北条氏（ほうじょうし）

21 元寇（げんこう）

7

นอย แลวอ านาจการปกครองกลบไปอยทจกรพรรดหรอเปลา

ซาซาก กกลบไปอยเหมอนกนแตเปนเวลาสนๆ สมยนนยงเปนสมยของนกรบซามไรอย

คราวน นกรบซามไรตระกลอาชคางะยายไปตงรฐบาลทหารทเมองมโรมาจทเกยวโต (มโรมาจ

บะคฝ22) ตระกลอาชคางะเปนลกหลานของตระกลเกนจ สมยนเรยกวาสมยมโรมาจ (ค.ศ 1338-)

ยคทรงเรองทสดอยในยคของโชกนคนทสาม คอโชกนโยชมซ23 วด “คนคะค”24 ซงเปน

สญลกษณอนโดดเดนของญปนกสรางในสมยน พอมาในยคโชกนคนท 8 กสรางวด “กนคะค”25

ตามแบบของโชกนโยชมซ แตในชวงนกเกดการตอสกนเองในหมนกรบซามไรบานเมองก

วนวาย

นอย เคยไดยนวามสมยสงครามกลางเมอง หรอเซนโคะคจได26(ค.ศ.1467-) เปนสมยตอจากนหรอ

เปลา

ซาซาก ใช เปนสมยทใครมก าลงทางทหารกชนะ และยงเปนสมยทมการน าปนยาวแบบยโรป

และศาสนาครสตเขามาเปนครงแรก ในสมยนมนกรบซามไรชอดงสามคน คอโอดะ โนบนางะ27

โทโยโทม ฮเดโยช28และโทคกาวะ อเอยะส29 ในตอนหลงโทคกาวะ อเอยะสเปนผชนะ จงตง

รฐบาลทหารเอโดะ (เอโดะบะคฝ30) ขน

22 室町幕府 （むろまち ばくふ）

23 足利義満（あしかが よしみつ） ค.ศ 1358-1408

24 金閣（きんかく）

25 銀閣（ぎんかく）

26 戦国時代（せんごく じだい）ปลายศตวรรษท 15-ปลายศตวรรษท 16 เปนสมยทญปนมการรบพงกนในหมนกรบซามไรหลายท และยงเปนยคทนกรบซามไรชนผนอยสามารถขนมาเปนไดเมยว(เจาครองแควน)ไดโดยการรบชนะฝายตรงขาม หรอโคนเจานายตนเอง ไดเมยวทขนมาในชวงนเรยกวาเซนโคะคไดเมยว (หรอไดเมยวในยคสงครามกลางเมอง)

27 織田信長 （おだ のぶなが）ค.ศ 1534-82 เปนไดเมยว(เจาครองแควน)ในยคสงครามกลางเมองคนหนง ครอง แควนโอวาร (尾張 จงหวดไอจในปจจบน) รบชนะไดเมยวตระกลอนจนรวมประเทศขนเปนใหญไดในชวงป1570-82 แตสดทายโดนลอบสงหาร

28 豊臣秀吉（とよとみ ひでよし）ค.ศ 1536-98 อดตลกนองของโอดะ โนบนางะ หลงจากโนบนางะตาย ฮเดโยชรวมประเทศไดและไดรบแตงตงเปนผส าเรจราชการ ฮเดโยชเปนคนทมความทะเยอทะยานสง เขายกทพไปยดเกาหลเพอจะเขาไปจนและวางแผนจะไปตฟลปปนสดวยแตเสยชวตลงกอน

29 徳川家康 （とくがわ いえやす）ค.ศ 1542-1616 หลงจากทโทคกาวะชนะในสงครามเซคกาฮาระและรวมประเทศใหเปนหนงเดยวได เขาตงรฐบาลทหารเอโดะและไดเปนโชกนในป 1603 แตไมนานหลงจากนนคอป1605 กสละต าแหนงใหกบลกชายคอฮเดทาดะ（秀忠）แตยงมอทธพลในรฐบาลทหารอย

8

นอย เอโดะอยทไหนเหรอ

ซาซาก เอโดะปจจบนกคอโตเกยว โทคกาวะเปนคนแรกทบกเบกพนทแถบคนโต (ตะวนออกของญปน)

และท าใหโตเกยวพฒนาขน

นอย ถาอยางนนชวยเลาเกยวกบสมยเอโดะใหฟงหนอยส

ซาซาก สมยเอโดะ (1603-) ด าเนนอยนานหลายรอยป ในสมยโชกนคนทสาม คออเอมซ31

ระบบการเมองการปกครองพฒนาขนมาก ญปนยงเรมนโยบาย “ปดประเทศ”

คอการไมตดตอสมพนธกบตางประเทศ ท าใหญปนสรางวฒนธรรมทโดดเดนเปน

ของตวเอง แตในขณะเดยวกนกเปนการแยกตวเองออกจากโลกภายนอกเชนกนนโยบาย

ปดประเทศนเรยกวาซาโคะค32

นอย ชวยเลาเกยวกบการปฏรปซนได (ซนไดไคคะค33) หนอย

ซาซาก ในสมยเอโดะมการปฏรปประเทศสามครงดวยกนในชวงเคยวโฮะ คนเซและเทนโป34

เนองจากรฐบาลทหาร(บะคฝ)เองกมปญหาดานการเงน จงตองท าการปฏรปประเทศไมอยางนน

จะไมมเงนพอทจะบรหารประเทศ

30 江戸幕府 （えど ばくふ）ค.ศ 1603-1867

31 家光（いえみつ）

32 鎖国（さこく） ถงแมญปนจะปดประเทศ แตยงอนญาตใหชาวตางชาตสองชาตเขามาคาขายไดคอชาวจนและชาวฮอลนดาและยงตดตอกบเกาหลผานไดเมยว(เจาครองแควน)แควนซชมะ(津島) คาขายกบฮอกไกโดทางตอนเหนอผานไดเมยวแควนมตซมาเอะ(松前) สวนการตดตอคาขายกบจนราชวงศหมงและชงกมอยโดยทางออมผานรวกว(琉球) เพราะฉะนนถงญปนจะปดประเทศแตยงไดสนคา ขอมลขาวสารจากตางประเทศอยเสมอ วทยาการททนสมยจากตะวนตกกรบผานชาวฮอลนดา จนกระทงป 1853 ทอเมรกาเดนเรอมาขอใหเปดทาเรอเพอท าการคาขาย ระบบนถงเลกไป

33 三大改革（さんだい かいかく）

34 享保・寛政・天保 （きょうほ・かんせい・てんぽう）

9

นอย แลวท าส าเรจหรอเปลา

ซาซาก ไมส าเรจ ทายทสดบะคฝกไมสามารถแกปญหาไดจนตองลมสลายลง

นอย อะไรเปนสาเหตทท าใหลมสลายลงเหรอ

ซาซาก กอนอนเปนเพราะนายพลแมธธว เพอรรเดนเรอมาจากอเมรกาเพอเรยกรองใหญปนเปดประเทศ

ตงแตนนมาบะคฝกคอยๆออนแอลง และพอแควนทเขมแขงอยางซตซมะและโจช35รวมมอกน

โคนลมบะคฝ โชกนคนสดทาย (คนท15) คอโยชโนบ36 จงตองถวายอ านาจการปกครองคน

ใหกบจกรพรรด (หรอเทนโน) การคนอ านาจสจกรพรรดเรยกวา “ไทเซโฮคง” 37

นอย กเลยสนสดสมยเอโดะเหรอ

ซาซาก ใช พอหมดสมยเอโดะ ยคของนกรบซามไรซงปกครองญปนตดตอกนมา 700 ปกหมดลงไปดวย

สมยตอมาคอสมยเมจ เปนการเขาสยคใหมของญปน

นอย ประวตศาสตรญปนนยากแตกสนกดนะ ชวยเลาเกยวกบสมยเมจและสมยตอจากนนดวยนะ

35 薩摩藩・長州藩 （さつま はん・ちょうしゅう はん）จงหวดคาโงชมะและจงหวดยามากจในปจจบน

36 徳川慶喜（とくがわ よしのぶ） ค.ศ 1837-1913 โชกนคนสดทายของญปนเปนโชกนอยแคเกอบสองปคอในชวง 1866-67

37 大政奉還 （たいせい ほうかん）ในป 1867 กลมนกรบซามไรหนมจากแควนซตซมะ(薩摩) โจช(長州) โทสะ(土佐) และฮเซน(肥前) รวมกนโคนลมรฐบาลเอโดะโดยไดรบการสนบสนนอยางลบๆจากราชส านก เมอท าส าเรจรฐบาลเอโดะจงตองจ ายอมคนอ านาจใหแกจกรพรรด เปนการเรมตนสมยใหมคอสมยเมจทมจกรพรรดกลบมาเปนศนยกลางของประเทศอกครง

10

ค าถามทบทวน (สงคมยคกลางและยคกอนสมยใหม)

1. หลงจากเรมตงรฐบาลทหารคามาคระและเรมการปกครองโดยนกรบซามไร ใครไดรบต าแหนง “โช

กนผยงใหญ” (เซอไทโชกน38)

( )

2. ในสมยคามาคระ ประเทศใดทเปนผปกครองจนและน าทพมาบกญปนถงสองครง

( )

3. ใครเปนคนสรางวด “คนคะค(จ)” ซงเปนสงกอสรางทเปนสญลกษณโดดเดนของสมยมโรมาจ

( )

4. ในสมยสงครามกลางเมอง คนทปกครองญปนตอจากโอดะ โนบนางะและโทโยโทม ฮเดโยช และตง

รฐบาลทหารเอโดะ(เอโดะบะคฝ) หลงจากรวมประเทศไดคอใคร

( )

5. ในสมยเอโดะ ญปนแทบไมไดตดตอคาขายกบตางชาตเลย นโยบายนเรยกวาอะไร

( )

6. สาเหตหนงทท าใหรฐบาลทหารเอโดะซงปกครองมายาวนานเขาสยคลมสลาย เปนเพราะการมา

ญปนของชาวอเมรกนคนหนง ชาวอเมรกนคนนมชอวาอะไร

( )

7. หลงจากทสมยเอโดะหมดลง ยคของ “บช” หรอนกรบซามไรกหมดลงดวย ยคนด าเนนมากป

( )

38 征夷大将軍（せいい たいしょうぐん）

11

(3) สงคมยคใหม

นอย ชวยเลาเกยวกบสงคมยคใหมของญปนหนอยส

ซาซาก ในป 1868 ญปนเปลยนจากสมยเอโดะ (ซงเปนสงคมศกดนา) มาเปนสมยเมจ (สงคมยคใหม)

ในสมยเมจญปนพยายามปรบปรงประเทศใหทนสมยอยางรวดเรวเพอใหทดเทยมกบประเทศ

ตะวนตก (เชน ยกเลกการปกครองแบบแควนและตงจงหวดขนแทน (เรยกวาไฮฮงจเคน39),

ท าใหคนชนชนตางๆ คอนกรบซามไร เกษตรกร ชางฝมอและ พอคา มความเทาเทยมกน

(เรยกวาชมนเบยวโด40), สงเสรมการผลตสนคา,วางระบบการศกษา,ออกกฎเกณฑทหาร,

ปรบปรงการเกบภาษทดน เปนตน) และยงรบเอาวฒนธรรมตะวนตกเขามา เรยกวา “บงเมไค

คะ41” ในหมประชาชนกมการรบเอาประเพณแบบแผนแบบตะวนตกเขามา การปฏรปแบบน

เรยกวาการปฏรปเมจ (เมจอชน42)

39 廃藩置県 （はいはん ちけん）เกดขนในป 1871 เพอลมเลกการปกครองของไดเมยว(เจาครองแควน)ตามแควนตางๆและเปนการรวมอ านาจสศนยกลาง จากการปฏรปการปกครองครงน ท าใหญปนมเขตการปกครองพเศษสามแหงคอโตเกยว เกยวโตและโอซากา และจงหวด 303 จงหวดทวประเทศ แตตอมาลดเหลอ 72 จงหวด ไดเมยวทถกปลดจากต าแหนงถกสงใหยายมาอยโตเกยว มการแตงตงผวาราชการจงหวดขนแทนโดยถกสงไปจากสวนกลาง

40 四民平等（しみん びょうどう）

41 文明開化（ぶんめい かいか）

42 明治維新（めいじ いしん） การปฏรปเมจเปนการเปลยนแปลงการปกครองจากรฐบาลทหารเอโดะไปสการปกครองโดยมศนยกลางอยทจกรพรรดในชวงกลางถงปลายศตวรรษท 19 โดยรวมแลวกนเวลาตงแตการทญปนยอมเปดเมองทา (หรอเปดประเทศ) ใหพอคาจากตะวนตกเขามาท าการคาไปจนถงป 1872 ทญปนรวมรวกวเขามาเปนสวนหนงของประเทศ ในชวงดงกลาวญปนพฒนาประเทศในหลายดานโดยเฉพาะดานเศรษฐกจและการผลตสนคาแบบอตสาหกรรม ในขณะเดยวกนกรบเอาระบบการทหารและวฒนธรรมตะวนตกเขามาดวย

12

นอย สงคมญปนในยคใหมกาวหนาไปอยางรวดเรว แลวเกดปญหาอะไรตามมาบาง

ซาซาก สงคมญปนเขาสสมยใหมกจรงแตประชาชนยงถกจ ากดสทธอย ปญหาแบงแยกชนชนทมมา

ตงแตสมยเอโดะกยงมอย เกดชองวางระหวางคนรวยกบคนจนมาก ผคนเรมไมพอใจการปฏรป

ประเทศ ในชวงแรกของรฐบาลเมจ นกรบซามไรจากสแควนทรวมกนโคนลมรฐบาลทหารเอ

โดะ คอแควนซตซมะ โจช โทสะและฮเซนตางกมต าแหนงส าคญในรฐบาล เรยกวารฐบาล

ฮงบตซ43เกดความไมพอใจในการบรหารประเทศมากขน มการตอตานรฐบาลจนเกดเปน

สงครามเซนน44 น าโดย ไซโก ทาคาโมร ในขณะเดยวกน มการออกมาเคลอนไหวเรยกรอง

“สทธเสรภาพของประชาชน”45 เชน เสรภาพในการแสดงความคดเหนซงน าโดย อตาคาค

ไทสเคะ46จนเกดกระแสตอตานรฐบาล(ฮนเซฝอนโด47) เพอเรยกรองสทธนน

หลงจากนน มการตงรฐสภาขน และมการประกาศใชรฐธรรมนญจกรวรรดญปนในป 1889

(เรยกวาไดนปปนเทโคะคเคนโป48) รฐธรรมนญฉบบนก าหนดใหจกรพรรดเปนศนยกลางในการ

ปกครองประเทศ ท าใหญปนเปนประเทศทจกรพรรดมอ านาจสงสด49

43 藩閥政府（はんばつ せいふ）

44 西南戦争（せいなん せんそう） เกดขนในป 1873 เปนการกอกบฏของกลมนกรบซามไรเกาในแควนซตซมะเดมน าโดยไซโก ทาคาโมร 西郷隆盛（さいごう たかもり） ซงเคยเปนหนงในผเขารวมปฏรปเมจ แตตอมาเขาไมพอใจนโยบายของรฐบาลเมจเรองการไปยดเกาหล จงรวมตวกนกบฏแตรฐบาลสงทหารมาปราบจนแพไป

45 自由民権運動（じゆう みんけん うんどう）การเคลอนไหวเรยกรองสทธเสรภาพของประชาชน

46 板垣退助（いたがき たいすけ）ค.ศ1837-1919 นกการเมองในสมยตนเมจ เปนหนงในผรวมโคนลมรฐบาลทหารเอ

โดะ และกอตงรฐบาลเมจในชวงแรก แตเขาเขารวมกบฝายของไซโก ทาคาโมรในสงครามเซนนท าใหตองลาออกจาก

รฐบาล ตอมาออกมาตงพรรคการเมองชอจยโต(自由党)

47 反政府運動（はん せいふ うんどう）

48 大日本帝国憲法（だいにっぽん ていこく けんぽう） เรยกอกอยางหนงวารฐธรรมนญเมจ รฐธรรมนญนใหอ านาจของจกรพรรดเปนอยางมากในการปกครองประเทศ เชนเปนผน ากองทพ แตงตงและปลดขาราชการ ประกาศสงคราม ลงนามในสนธสญญาและออกกฎหมายตางๆรวมทงแกไขเพมเตมรฐธรรมนญได แตกในขณะเดยวกนกใหมรฐบาลภายใตรฐธรรมนญและใหประชาชนมสวนรวมในการเมองไดในระดบหนง มผลบงคบใชระหวางป 1890-1947

49 天皇主権の国家（てんのう しゅけん の こっか）

13

ค าถามทบทวน

1. ประวตศาสตรญปนยคหลงสมยเอโดะเรยกวาสมยอะไร

( )

2. การปฏรปทท าใหญปนเปนประเทศสมยใหมเรยกวาการปฏรปอะไร

( )

3. การทประชาชนญปนรบเอาวฒนธรรมตะวนตกเขามาเรยกวาอะไร

( )

4. คนทกมต าแหนงส าคญๆในรฐบาลเมจในยคตนเปนคนจากแควนซตซมะและโจชในสมยเอ

โดะ จงเรยกรฐบาลในสมยนวาอะไร

( )

5. ในสมยน เกดกระแสตอตานรฐบาลเพอเรยกรองสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน การ

เคลอนไหวนเรยกวาอะไร

( )

6. รฐธรรมนญฉบบแรกของญปนมชอวาอะไร

( )

7. จงเขยนค าอานของตวคนจดงตอไปน

廃藩置県 四民平等 殖産興業 学制

徴兵令 地租改正 薩摩 長州

土佐 肥前 西郷隆盛 板垣退助

14

นอย ญปนพฒนาประเทศไปไดเรวขนาดน แลวท าไมตองท าสงครามดวยหละ

ซาซาก ญปนพยายามท าประเทศใหเปนประเทศอตสาหกรรม จงรกรานประเทศเพอนบานอยางจนและ

เกาหลเพราะตองการทรพยากรจากทนน(สงครามญปน-จน50 สงครามญปน-รสเซย51) และเพอ

เปนการขยายดนแดนและตลาดการคาดวย

ในขณะเดยวกนกยดไตหวนและเกาหลเปนเมองขน พอท าสงครามมากขนคาใชจายดานการ

ทหารกเพมขนดวย แตในขณะทญปนพฒนาไปสประเทศอตสาหกรรม กเกดปญหาสงคม

ตามมาไมนอย นนคอเกดชองวางระหวางคนรวยกบคนจน ในชนบทเกดชองวางระหวางเจาของ

ทนากบผเชาทนา ในเมองใหญเกดชองวางระหวางแรงงานยากจนกบนายทน (หรอไซบตซ52)

นอกจากนในชวงสงครามโลกครงทหนง ญปนยงคดทจะครอบครองจนท าใหเกดการรวมตว

ตอตานการปกครองของญปนอยางรนแรงในทตางๆ (เชนในป 1919 เกดเหตการณเรยกรอง

อสรภาพในวนท 1 เดอน 3 ในเกาหล หรอซง-อจ โดะครซอนโด53 สวนในจนเกดเหตการณวนท

4 เดอน 5หรอโก-ยง อนโด54)

50 日清戦争（にっしん せんそう）ค.ศ.1894 สงครามญปน-จน

51 日露戦争（にちろ せんそう）ค.ศ.1904 สงครามญปน-รสเซย

52 財閥（ざいばつ） เปนการผกขาดการท าการคาและการลงทนโดยกลมตระกลใหญๆ ของญปนในชวงกอนสงครามโลกครงทสอง ไซบตซทเปนทรจกกนดไดแกมตซย มตซบช ซมโตโมะและยาซดะ แตระบบไซบตซถกลมเลกไปหลงสงครามโลกครงทสอง

53 三・一独立運動（さん いち どくりつ うんどう）

54 五・四運動（ご よん うんどう）

15

นอย แลวในญปนเองไมมกระแสตอตานสงครามเหรอ

ซาซาก ในญปนเองกมกลมตอตานสงครามเหมอนกน เชน คนทนบถอศาสนาครสตและนกสงคมนยม

ในสมยไทโช55แนวคดประชาธปไตยและเสรนยมไดรบความสนใจมาก เลยเรยกแนวคดนวา

ประชาธปไตยยคไทโช (ไทโชเดโมเครซ56) เกดขบวนการทางการเมองเรยกวา “ขบวนการปกปอง

รฐธรรมนญ” (โกะเคนอนโด57) เพอเปนกระบอกเสยงใหกบประชาชน จงน าไปสการจดตง

รฐบาลโดยพรรคการเมองอยางเตมรปแบบ นอกจากนยงเกดขบวนการเรยกรองเพอสงคมอก

หลายอยางเชน การลกฮอของประชาชนเพอตอตานราคาขาวทสงขน (โคเมะโซโด58) และ

ขบวนการเรยกรองใหยกเลกการกดขผหญง เปนตน ในสมยไทโชเกดระบบเลอกตงทวไปโดยให

ผชายมสทธออกเสยงได (ฝซอเซนเคยวเซ59) แตรฐบาลกท าการปราบปรามคนทตอตานระบบ

จกรพรรดและสงครามอยางหนกเหมอนกนโดยการออกกฎหมายรกษาความสงบเรยบรอยของ

บานเมอง (จอนอจโฮ60)

55 大正時代 （たいしょう じだい）ค.ศ 1912-1926

56 大正デモクラシー （たいしょう でもくらしー）หลงสงครามญปน-รสเซยจนถงชวงตนสมยโชวะ (ราวค.ศ 1904 -ทศวรรษ 1930) เกดกระแสสรางประชาธปไตย คอเรยกรองใหมการเลอกตงแบบพรรคการเมอง มการตงสหภาพแรงงานขน เกดการรวมตวของผหญงเพอยกสถานะของตนใหเทาเทยมกบผชาย ในชนบทกเกดการรวมตวของชาวนาเพอ เรยกรองความเปนธรรม แนวคดมารคซสกแพรหลายในหมนกเรยนนกศกษา จงเรยกยคนวาประชาธปไตยยคไทโช

57 護憲運動（ごけん うんどう）เปนการเรยกรองทน าโดยนกรฐศาสตรชอโยชโน ซะคโซ(吉野作造)ใหมการเลอกตงโดยมพรรคการเมองเขารวมอยางแทจรง เนองจากการเมองของญปนตงแตเขาศตวรรษท20 มเพยงสองกลมทผลดกนตงรฐบาล คอพรรครคเคนเซยไค （立憲政友会） และกลมอทธพลเกาทรวมกนโคนลมรฐบาลทหารเอโดะ（藩閥勢力）

58 米騒動（こめ そうどう）ค.ศ 1918 ในชวงนนมขาวลอวาพอคาขาวกกตนขาวไวใหทหารทถกสงไปรบทไซบเรย จงท าใหราคาขาวสงขน ประชาชนเกดความโมโหจงรวมตวกนโจมตพอคาขาวซงลกลามไปทวประเทศ

59 普通選挙制（ふつう せんきょせい）จากกฎหมายเลอกตงทวไปทออกมาในป 1925 ท าใหเกดการเลอกตงครงแรกในป 1928 แตกฎหมายนยงใหสทธเฉพาะผชายอาย 25 ปขนไปในการเลอกตง ตอมาในป 1945 จงใหสทธผหญงในการเลอกตงได ตอมาในป 1947 เมอญปนมรฐธรรมนญฉบบใหมหลงสงคราม ไดมการรบรองระบบเลอกตงนในรฐธรรมนญฉบบใหมดวย

60 治安維持法（ちあん いじほう）ค.ศ 1925 เปนกฎหมายลงโทษคนทตอตานระบบจกรพรรดและกลมคนทรวมตวกนเพอปกปดทรพยสนของตวเอง มบทลงโทษหนกถงขนประหารชวต ตอมาใชปราบปรามคนทตอตานนโยบายรฐบาลอยางคนในพรรคคอมมวนสต นกประชาธปไตยและนกศาสนาดวย กฎหมายนถกยกเลกหลงจากทอเมรกาเขามาปกครองญปนในป 1945

16

ค าถามทบทวน

1. สงครามทญปนบกเกาหลและจนเรยกวาสงครามอะไร

( และ )

2. ขบวนการตอตานการปกครองของญปนตอเกาหลและจนเรยกวาอะไร

( และ )

3. แนวคดเสรนยมและประชาธไตยทเกดในสมยไทโชเรยกวาแนวคดอะไร

( )

4. กฎหมายทปราบปรามคนทตอตานระบบจกรพรรดและสงครามเรยกวากฎหมายอะไร

( )

5. จงเขยนค าอานของตวคนจตอไปน

日清戦争 日露戦争 財閥 大正時代

護憲運動 米騒動 普通選挙法 治安維持法

17

(4 ) สงคราม 15 ป (กบฏแมนจ,สงครามญปน-จน,สงครามเอเชยแปซฟกหรอสงครามมหาเอเชยบรพา)

นอย ท าไมญปนถงตองท าสงครามเพอครอบครองจนตอดวยหละ

ซาซาก ในป 1929 เกดภาวะเศรษฐกจตกต าทวโลก ในประเทศญปนเองกเกดขบวนการเรยกรองของผใช

แรงงานและผเชาทนาซงทวความรนแรงมากขน ในประเทศตางๆเชนจนและเกาหลยงเกดกระแส

การตอตานญปนมากขนดวย ญปนท าการปราบปรามขบวนการเหลาน ในขณะเดยวกน กท า

สงครามเพอขยายดนแดนอาณานคม (เมองขน) ตอไป ในเดอนกนยายน ป 1931 กองทพญปนท

อยใน “แมนจ” ระเบดทางรถไฟสายใตของแมนจในเมองเฟงเทยน (โฮเทน61) ทาง

ตะวนออกเฉยงเหนอของจน (ปจจบนคอเมองเฉนหยางหรอชนโย62ในภาษาญปน) เรยกวา

เหตการณรวโจโคะ(รวโจโคะจเคน63) ญปนกลาวหาวา “ฝายจนเปนคนท า” จากนนกกอสงคราม

กบจน (เรยกวากบฏแมนจหรอแมนจจเฮน64)

นอย แลวญปนท าอะไรบางในจน

61 奉天（ほうてん）

62 瀋陽（しんよう）

63 柳条湖事件（りゅうじょうこ じけん）

64 満州事変 （まんしゅう じへん）ค.ศ.1931 การใสรายคนจนวาเปนคนวางระเบดทางรถไฟเปนขออางท าใหกองทพของญปนเขาไปยดแมนจได ซงเปนแผนของกองทพหนวยคนโต(กองทพบก) ทงๆทรฐบาลญปนและฝายกลางของกองทพไมเหนดวยกบแผนการน จนในป 1932 ญปนตงประเทศแมนจขนและใหจกรพรรดปยของจนขนมาเปนจกรพรรด ซงเปนเพยงหนเชดของญปน

18

ซาซาก ญปนครอบครองดนแดนทางตะวนออกเฉยงเหนอของจน และสราง “แมนจโคะค”65หรอประเทศ

แมนจขนและวางแผนทจะท าให “แมนจโคะค” เปนเมองขนโดยใหมประชากร 1ลานครวเรอน

ในเวลา 20 ปใหได จงโฆษณาชวนเชอคนญปนวา “ถาไปแมนจแลวจะไดเปนเจาของทดนขนาด

ใหญ มชวตสขสบาย” ในชวงทญปนครอบครองแมนจจนถงแพสงคราม รฐบาลสงคนญปนไป

อยทนนเปนจ านวน 270,000 คนภายใตชอ “คณะพฒนาแมนจและมองโกล” (มงโมไคทะคดน

อน66) แตการไป “พฒนา”แมนจ แทจรงแลวกคอการไปฉกฉวยทดนโดยการบบบงคบเอาจากคน

จนและคนเกาหลนนเอง

ในเดอนกรกฎาคมป 1937 สงครามญปน-จน (นจจเซนโซ67) กเรมขนในแถบตางๆของประเทศ

จน

นอย พอสงครามเรมขนแลวสถานการณในประเทศญปนเปนอยางไรบาง

ซาซาก ในประเทศญปน ใครทตอตานสงครามจะถกปราบปราม จากนนในป 1938 รฐบาลกออก

กฎหมายทชอวา “คกกะโซโดอนโฮ68” คอการทรฐบาลมอ านาจในการเกณฑก าลงคนและใช

ทรพยากรของประเทศในยามคบขนได ซงเทากบเปนการบงคบใหประชาชนตองยอมรวมมอใน

การท าสงคราม ในโรงเรยนมการเรยนการสอนทเนนลทธทหารนยม69 ท าใหลทธทหารนยม

แพรกระจายไปทวประเทศ หนงสอพมพ นตยสาร วทยเรมไมพดถงการตอตานสงคราม

ประชาชนไมไดรบรขาวสารใดๆ ตางหลงเชอวาญปนชนะสงคราม การกระท าใดๆทเปนการ

ตอตานสงคราม แมแตการแสดงความคดเหนกท าไมคอยได

65 満州国（まんしゅう こく）กนบรเวณสมณฑลทางตะวนออกเฉยงเหนอของจน เปนรฐบาลหนเชดทกองทพบกของญปนตงขนและอญเชญปยขนมาเปนจกรพรรดอกครงหลงจากทเขาถกปลดสถานะลงโดยกลมปฏวตของซนยดเซนในป 1912 ประเทศแมนจลมสลายลงหลงจากญปนแพสงครามและกองทพของโซเวยตเขามาในป 1945

66 満蒙開拓団員（まんもう かいたく だんいん）

67 日中戦争 （にっちゅう せんそう）ค.ศ 1937 เมอญปนไดแมนจเปนเมองขนแลวกพยายามทจะแยกสวนเหนอของจนออกจากประเทศจน ในป 1935 จงเกดการตอตานอยางรนแรงจากฝายจนจนกลายเปนสงคราม

68 国家総動員法（こっか そうどういん ほう）กฎหมายนถกคดคานจากสภาผแทนราษฏรวาเปนการละเมดสทธและทรพยสนของประชาชนแตรฐบาลไมฟง กฎหมายนถกยกเลกไปในปลายป 1945

69 軍国主義（ぐんこく しゅぎ） เปนลทธทเชอวาการท าสงครามและการเพมก าลงทางทหารเปนสงส าคญทสดในการพฒนาประเทศ เรมจากการทกองทพไปขนอยกบจกรพรรดโดยตรงในสมยเมจ พรอมกบการสรางสโลแกน “ประเทศมงคงการทหารเขมแขง” ลทธทหารนออนแอลงไปพกหนงในชวงประชาธปไตยยคไทโช แตพอมาถงชวงหลงสงครามแมนจกกลบมาไดรบความนยมอก จนน าไปสการขยายอาณานคมในชวงสงครามโลกครงทสอง

19

นอย แลวลองเลาเกยวกบสงครามเอเชยแปซฟก(ไทเฮโยเซนโซ)หนอยส

ซาซาก ในป 1939 เกดสงครามโลกครงทสองในยโรประหวางฝายอกษะคอเยอรมนและอตาล

กบฝายพนธมตร คอองกฤษและฝรงเศส ญปนเขารวมกบฝายเยอรมน,อตาล เรยกวา

“ไตรภาคอกษะ” (ซงโคะคโดเม70) รวมกนกอสงคราม ญปนยงยกทพบกไปถงเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต เพอเอาทรพยากรธรรมชาตอยางน ามนและยางพารา ในขณะเดยวกนก

เรมท าสงครามกบอเมรกาและองกฤษ สงครามนเรยกวา “สงครามเอเชยแปซฟก” (ไทเฮโยเซน

โซ71)

ในตอนนน ญปนขาดแรงงานเนองจากผชายถกเกณฑทหารไปเปนเปนจ านวนมาก จงบงคบ

ใหคนเกาหลและจนเขามาเปนแรงงานท างานในเหมองแรและโรงงานโดยกดขแรงงาน วากน

วาคนเกาหลทเขามามจ านวน 7 แสนคน สวนคนจนมจ านวน 4 หมนคน นอกจากนกองทพ

ญปนยงเกณฑผหญงจากหลายประเทศเชนเกาหลมาเปนนางบ าเรอใหกบทหารญปนอกดวย

(เรยกวาจกนออนป72) ซงถอเปนการกระท าทละเมดสทธมนษยชน

วากนวาเหยอจากสงครามโลกครงทสองมจ านวนกวา 30 ลานคน เปนคนจนกวา 10 ลานคน

คนญปนประมาณ 2 ลานคนและคนเกาหลประมาณ 2 แสนคน

70 三国同盟（さんごく どうめい） ค.ศ. 1940 การทญปนเขารวมกบเยอรมนเปนเพราะเหนวาเยอรมนไดเปนใหญในยโรปจากการชนะสงคราม ญปนจงตองการเปนใหญในเอเชยบาง ตอมาอตาลเขารวมดวย แตการรวมมอกนนไมคอยราบรนนกเพราะญปนอยไกลกบเยอรมนและอตาล แถมยงเปนสาเหตท าใหความสมพนธระหวางญปนกบอเมรกาแยลง

71 太平洋戦争 （たいへいよう せんそう）ค.ศ. 1941-1945 ในชวงสงครามเรยกวาสงครามมหาเอเชยบรพา เรมจากการทญปนปลอยระเบดลง เพรล ฮารเบอรในฮาวายและท าสงครามในแถบแหลมมลายและฟลปปนสในเดอนธนวาคมป 1941 สงครามนสนสดลงเมออเมรกาปลอยระเบดปรมาณลงฮโรชมาและนางาซากในเดอนสงหาคมป 1945 ท าใหญปนลงนามในหนงสอยอมแพสงครามในวนท 2 กนยายนปเดยวกน

72 従軍慰安婦 （じゅうぐん いあんふ）วากนวาจ านวนของผหญงเหลานมตงแต 8 หมนถง 2 แสนคน สวนใหญเปนคนเกาหล นอกนนเปนคนในประเทศอาณานคมอนๆของญปนเชนไตหวนและสงคโปร

20

ค าถามทบทวน

1. เหตการณทเกดขนทางตะวนออกเฉยงเหนอของจนในป 1931 เรยกวาอะไร

( )

2. สงครามระหวางญปนกบจนเรมแผขยายไปทวประเทศในปใด

( )

3. กฎหมายทก าหนดใหประชาชนญปนใหความรวมมอในการท าสงครามทออกมาในป 1938

เรยกวากฎหมายอะไร

( )

4. สงครามทเรมขนในยโรปในป 1939 เรยกวาสงครามอะไร

( )

5. สามประเทศทรวมมอกนท าสงครามในชอ “ไตรภาคอกษะ”(三国同盟) คอประเทศใดบาง

( )

6. สงครามทญปนท ากบอเมรกาและองกฤษในป 1941 เรยกวาอะไร

( )

7. เหยอจากสงครามเหลานมจ านวนเทาใด

( )

8. จงเขยนค าอานของตวคนจตอไปน

世界大恐慌 満州事変 満蒙開拓団

日中戦争 国家総動員法 軍国主義

第二次世界大戦 三国同盟 太平洋戦争

21

นอย แลวตอนญปนแพสงคราม ประเทศเปนอยางไร

ซาซาก แมวาจะเขาป 1945 แลวญปนกยงท าสงครามอย กรงโตเกยวถกระเบดลงเมอรงสางของวนท 10

มนาคม(โตเกยวไดคช73) ท าใหมคนเสยชวตและบาดเจบประมาณ 1 แสนคน นอกจากเมองใหญ

อยางโตเกยวและโอซากาแลว ยงมเมองกวา 100 เมองทไดรบความเสยหาย ผคนบาดเจบลมตาย

เปนจ านวนมาก

และยงมการสงครามทโอกนาวา ซงเกณฑประชาชนทวไปเขารวมการสรบดวย ท าใหคนตายหม

และลมปวยตายไปกวา 120,000 คน

จนในทสด อเมรกาปลอยระเบดปรมณลงทฮโรชมาในวนท 6 สงหาคม 1945 ตอมาปลอยลกท

สองลงในนางาซากในวนท 9 สงหาคม การปลอยระเบดปรมณครงน นอกจากจะเปนการท าให

ญปนยอมแพสงครามแลว วากนวายงท าไปเพอแสดงแสนยานภาพของอเมรกาตอสหภาพโซ

เวยตอกดวย ผลจากระเบดปรมณท าใหเมองทงสองถกท าลายอยางราบคาบ คนทอาศยอยทนน

บาดเจบและลมตายจากรงสปรมณ ฮโรชมามเหยอผเคราะหรายจากเหตการณครงน 200,000 กวา

คน สวนนางาซากม130,000 คน

นอกจากนในวนท 8 สงหาคม สหภาพโซเวยตยงประกาศสงครามกบญปน ท าใหญปนยอมรบ

ขอตกลงใน “ประกาศพอรตสดม” (พอรตสดมเซงเกง74) ซงน าไปสการยอมแพสงครามอยางไม

มเงอนไข ในวนท 15 สงหาคม 1945

73 東京大空襲（とうきょう だいくうしゅう）

74 ポツダム宣言 （ぽつだむ せんげん）เปนการประกาศเงอนไขยกเลกการท าสงครามกบญปนและประกาศเกยวกบขอตกลง หลงสงครามของสามประเทศคอองกฤษ อเมรกาและจนในวนท 26 กรกฎาคม 1945 ทชานเมองกรงเบอรลนชอพอรตสดม ในขณะเดยวกนสหภาพโซเวยตกประกาศเขารวมการท าสงครามกบญปน เงอนไขการเลกสงครามมหกประการเชนใหลมลางลทธทหารของญปนและใหสหประชาชาตเขามาปกครองดานการทหารของญปน

22

นอย หลงสงครามญปนมสภาพเปนยงไง ชวยเลาใหฟงคราวๆหนอยส

ซาซาก พอญปนยอมแพสงคราม กองทพของฝายพนธมตรน าโดยกองทพอเมรกากเขามาปกครอง

โดยใหรฐบาลญปนท าตามนโยบายของฝายพนธมตร รฐบาลญปนไดออกรฐธรรมนญ(นฮอน

โคะคเคนโป) 75 โดยมหลกการใหญๆสามประการ คอใหความส าคญกบสทธของประชาชน(โคะ

คมนเคน) ความส าคญดานสนตภาพ(เฮวะชง) และสทธมนษยชนขนพนฐาน(คฮงเทกจนเคน

โนะซงโจ) 76

ในดานเศรษฐกจ มการปฏรปพนทเกษตรกรรม(โนจไคคะค) และยกเลกระบบการผกขาดการคา

(ไซบตซไคไต)77ซงน าไปสความเปนประชาธปไตยมากขน ในดานการศกษากเชนกน มการออก

กฎหมายการศกษาขนพนฐาน(เคยวอกคฮงโฮ)78

ในชวงหลงสงครามโลกครงทสองญปนจงกลายเปนประเทศทใหความส าคญกบสนตภาพและ

ประชาธปไตย

อยางไรกตาม ในชวงสงครามโลกครงทสอง มทหารญปนตายไปกวา 130,000 คน

ประชาชนอกกวา 600,000 คนตกเปนเหยอของสงคราม นอกจากนน หลงจากทสหภาพโซเวยต

เขารวมสงคราม มคนญปนทถกจบตวไปเปนเชลยศกทไซบเรย ในบรรดานนมคนลมตายไปเปน

จ านวนมาก สวนทเมองจนหลงสงครามมเดกญปนหลายพนคนถกทงไวทนน พวกเขาตองแยก

จาก พอแมตวเองและใหคนจนเปนผเลยงด เดกเหลานเรยกวา “เดกก าพราญปนทถกทงไวทเมอง

จน”79 ตงแตป 1981 เปนตนมาพวกเขาเรมหาพอแมทแทจรงของตวเอง แตมสวนนอยเทานนทหา

พบ ประเทศตางๆทถกญปนยดครองในชวงสงครามทงในเอเชยหรอหมเกาะแปซฟกตางกไดรบ

ความเสยหายเชนกนไมวาจะเปนคนหรอทรพยสน

บาดแผลของสงครามยงหลงเหลออยจนทกวนน

75 日本国憲法（にほんこく けんぽう）

76 国民主権（こくみん しゅけん）平和主義（へいわ しゅぎ）

基本的人権の尊重（きほんてき じんけん の そんちょう）

77 農地改革（のうち かいかく）財閥解体（ざいばつ かいたい）

78 教育基本法（きょういく きほんほう）

79 中国残留日本人孤児 （ちゅうごく ざんりゅう にほんじん こじ）วากนวาเดกญปนทถกทงใหอยเมองจนหลงสงครามมจ านวนหลายพนคน บางเปนเพราะพอแมตาย บางเปนเพราะถกขาย หลงจากทจนกบญปนฟนฟความสมพนธทางการทตกนใหมในป 1972 กเรมท าใหคนญปนเหลานกลบมาญปนได ตอมาไมนานรฐบาลญปนกเรมท าการส ารวจหาคนเหลานอยางจรงจง

23

ค าถามทบทวน

1. เกดเหตการณอะไรขนในรงสางของวนท10มนาคม1945

( )

2. สงครามทโอกนาวามผคนทตองลมตายไปประมาณกคน

( )

3. เมองอะไรทถกโจมตดวยระเบดปรมณ

( และ )

4. ประกาศทท าใหญปนยอมแพสงครามอยางไมมเงอนไขในป1945 เรยกวาประกาศอะไร

( )

5. ญปนยอมแพสงครามอยางไมมเงอนไขเมอวนทเทาไหรเดอนอะไร

( )

6. รฐบาลญปนไดออกรฐธรรมนญโดยมหลกการใหญๆสามประการไดแกอะไรบาง

( )

( )

( )

7. หลงสงคราม ญปนไดท าอะไรเพอน าไปสความเปนประชาธปไตยดานเศรษฐกจ

( )

8. ญปนไดออกกฎหมายอะไรเพอน าไปสความเปนประชาธปไตยดานการศกษา

( )

9. หลงจากแพสงคราม เดกญปนทตองแยกจากพอแมตวเองและใหคนจนเปนผเลยงด

เดกเหลานเรยกวาอะไร ( )

10. จงเขยนค าอานของตวคนจตอไปน

東京大空襲 原子爆弾 ポツダム宣言

国民主権 基本的人権の尊重 平和主義

日本国憲法 農地改革 財閥解体

24

ค าอธบายบคคลส าคญ

ฮมโกะ 卑弥呼ひ み こ

(วนเดอนปเกดไมแนชด)

กษตรยหญงของญปนในยคทแบงเปนแควนเลกๆ มบนทกเกยวกบการเมองของญปนและการตดตอกบจน

ในเอกสารสมยกอนของจน

เจาชายโชโทะค 聖徳太子しょうとくたいし

(ค.ศ 574-622)

เปนผทท าใหญปนกลบสความสงบโดยวางระบบการเมองทมจกรพรรดเปนศนยกลางและน าศาสนาพทธเขา

มาญปน นอกจากนยงน าเอาวฒนธรรมทกาวหนาของจนเขามาใชในญปนดวย

ฟจวาระโนะ มชนางะ 藤 原ふじわらの

道長みちなが

(ค.ศ 966-1027)

เปนผกมอ านาจการเมองในสมยเฮอนโดยใหลกสาวแตงงานกบจกรพรรดโดยทตนขนเปนผส าเรจราชการ

ใชชวตอยางหรหราในฐานะขนนางชนสง

มนาโมโตะโนะโยรโทโมะ 源 頼 朝みなもとのよりとも

(ค.ศ1147-1199)

นกรบซามไรคนส าคญในตระกลเกนจ เปนศตรกบนกรบซามไรตระกลเฮชซงกมอ านาจการเมองอย

หลงจากทเขาโคนลมตระกลเฮชไดกตงรฐบาลทหารขนทคามาคระ(คามาคระบะคฝ)

โอดะ โนบนางะ 織田お だ

信長のぶなが

(ค.ศ1534-1582)

ไดเมยว(เจาครองแควน)ผพยายามรวมประเทศหลงจากเอาชนะไดเมยวคนอนในสมยสงครามกลางเมอง แต

ทายทสดถกลอบสงหารโดยลกนองของตนเองคออาเคจ มซฮเดะ（明智あ け ち

光秀みつひで

）ทวดฮนโนจ（本能寺ほんのうじ

）

โทโยโทม ฮเดโยช 豊臣とよとみ

秀ひで

吉よし

(ค.ศ 1536-1598)

เปนผสานตออ านาจของโอดะ โนบนางะ และรวมญปนเปนหนงเดยวไดส าเรจ ออกกฎส ารวจทดนทว

ประเทศ（検地け ん ち

）และกฎหามใชอาวธ เชน ดาบ（刀かたな

狩が

り）เพอปราบปรามกบฏกลมตางๆ

โทคกาวะ อเอยะส 徳川とくがわ

家康いえやす

(ค.ศ 1542-1616)

หลงจากทโอดะ โนบนางะตาย เขาตอสกบโทโยโทม ฮเดโยชซงเปนคแขง หลงจากทโทโยโทมตาย โทคกา

วะชนะคตอสในสงครามเซคกาฮาระ（関ケ原せきがはら

の戦たたか

い）และตงรฐบาลทหารเอโดะขน(เอโดะบะคฝ)