เครือข่ายองค์กรสุขภาวะ - happy workplace 3-lesson... ·...

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 3: แนวคดและเครองมอการขบเคลอนงาน | 107

เครอขายองคกรสขภาวะ

ภทรยากจเจรญ

ศราวธทาค�า

บทนำา

ปจจบนกระแสการพฒนาแบบมสวนรวมของผทเกยวของและ“เครอขาย”

มความส�าคญเนองจากงานพฒนาสงคมหรองานทตองการใหเกดการเปลยนแปลง

ตอสงคมเปนงานทตองท�ากบผคนจ�านวนมากและน�าพาผคนเหลานนเชอม

ตอกนเปนตวตงในการด�าเนนงานเพอใหบรรลตามวตถประสงคและเปาหมาย

ส�าหรบหนวยงานองคกรกเชนเดยวกนเมอตองการใหเกดการเปลยนแปลงใดๆ

ในองคกรจ�าเปนทจะตองมการท�างานรวมกนของหลายๆฝายเชนกนแตการ

พฒนางานหรอความตองการใหเกดการเปลยนแปลงใดๆทใชวธด�าเนนงานใน

รปแบบทสบทอดกนเปนวฒนธรรมภายในกลมคนหนวยงานหรอองคกรเดยวกน

จะมลกษณะไมตางจากการปดประเทศทไมมการตดตอสอสารกบภายนอก

การด�าเนนงานภายใตกรอบความคดเดมอาศยขอมลขาวสารทไหลเวยนอย

ภายในใชทรพยากรหรอสงอ�านวยความสะดวกทพอจะหาไดใกลมอหรอถาจะ

ออกแบบใหมกตองใชเวลานานมากจะเปนอปสรรคตอการพฒนางานอยางยง

และไมอาจแกปญหาทซบซอนไดการแลกเปลยนขอมลกบองคกรอนหนวยงานอน


108 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 3: แนวคดและเครองมอการขบเคลอนงาน

ในลกษณะของความรวมมอทมจดรวมเดยวกนจงนาจะเปนวธการทเหมาะสม

กบปจจบนทใหกลมคนทมความสนใจรวมกนไดเกดความรวมมอแลกเปลยน

ความรแนวคดใหเกดการเปลยนแปลงในองคกรขนซงเรยกวา“การท�างานแบบ

เครอขาย”

แนวคดเรองเครอขายไดรบความนยมอยางแพรหลายทงในแวดวงงาน

พฒนาและภาคธรกจสาเหตส�าคญไมวาภาวะการแขงขนแบบใหมในสงคม

ทนนยมทไมอาจใชโครงสรางการบรหารจดการแบบอ�านาจตามล�าดบขน

(Hierarchical)ไดอกตอไปอ�านาจแนวดงไมอาจน�าองคกรใหไปสเปาหมายได

จงเกดการปรบตวหนมาใหความส�าคญการพฒนาความสมพนธแนวนอนใหเปน

“เครอขาย”(ประภาพรรณอนอบ,2552)หรอจากปรากฏการณความเตบโต

แบบกาวกระโดดของเทคโนโลยสารสนเทศและสงคมสอออนไลนเอออ�านวย

ใหองคกรสามารถมปฏสมพนธแลกเปลยนเรยนรกบองคกรอนไดอยางรวดเรวและ

มประสทธภาพและจากแนวคดการท�างานเชงเครอขายเชนนท�าใหในหลาย

แวดวงใชเครอขายเปนเครองมอเพอการขบเคลอนงานเพอขยายผลในวงกวาง

รวมทงเปนเครองมอสรางองคความรและความยงยนอกดวย

องคกรสขภาวะ(HappyWorkplace)เปนแนวคดทมการผลกดนโดย

ส�านกสนบสนนองคกรสขภาวะส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

(สสส.)โดยแนวคดองคกรสขภาวะตองการใหเกดการเปลยนแปลงใหเกดความสข

ในสงคมโดยการจดสมดลชวตของมนษยผานความสขในโลกสามใบทซอนกนอย

โลกสวนตวของมนษยโลกครอบครวของมนษยและโลกสงคมของมนษยเพอท

จะมองความสขของมนษยทวไปวามองคประกอบอะไรบางและจะจดการอยางไร

โดยขดวงรอบทตวคนแลวกวงรอบของครอบครวและวงรอบของสงคมซงสวน

ของสงคมเราแบงเปนสวนสงคมภายในองคกรกบนอกองคกรมองความสขเปน

สามสวนคอความสขของตวเราเองความสขของครอบครวความสขขององคกร

และสงคมโดยมงเนนไปในดานการเสรมสรางพฒนาคนในองคกรอยางมเปาหมาย

และยทธศาสตรใหสอดคลองกบวสยทศนขององคกรโดยใชกระบวนการเรยนร

ภทรยา กจเจรญ, ศราวธ ทาคำา


เทคนควธและเครองมอตางๆเพอใชสรางคณภาพชวตทดของคนในองคกร

เพอปรบเปลยนทศนคตเปลยนมมมองของคนในองคกรใหมความสขจากการ

ท�างานและเพอใหน�าพาองคกรไปสการพฒนาทยงยน

แนวคดองคกรสขภาวะในสงคมไทยไดรบการยอมรบน�าไปปฏบตอยาง

กวางขวางทงในหนวยงานภาครฐและเอกชนโดยปจจยส�าคญประการหนง

ของความส�าเรจคอการพฒนาความรมาใชในการด�าเนนงานอยางตอเนองโดยม

เครอขายท�าหนาทส�าคญในการสรางการเรยนรรวมกนในการปฏบตชวยขยาย

ผลการด�าเนนงานออกไป

บทความนจงมงทบทวนถงเครอขายในฐานะเปนเครองมอหนงทส�าคญ

ของการขบเคลอนงานองคกรสขภาวะ(HappyWorkplace)บทความเรมจาก

การน�าเสนอแนวคดหลกการในการเกดเครอขายความหมายของเครอขาย

องคประกอบของเครอขายประเภทของเครอขายความส�าคญจ�าเปนในการสราง

เครอขายและกระบวนการท�างานของเครอขายในการขบเคลอนงานHappy

workplaceและตามดวยกรณศกษาการสรางเครอขายเพอใชในการขบเคลอน

งานHappyWorkplaceเพอใหเกดประโยชนแกผสนใจในการท�างานดานน

ตอไป

แนวคดหลกการในการกอเกดเครอขาย

มนษยเปนสตวสงคมตองการรวมกลมเปนพวกเมอจะด�าเนนกจกรรม

อะไรรวมกนไดรบผลกระทบรวมกนมความสนใจรวมกนกจะรวมกนจดตงเปน

กลมหรอองคกรเพอเปนศนยกลางในการท�ากจกรรมดงนนรปแบบประเภทและ

ความส�าคญขององคกรและเครอขายชมชนจงมความสมพนธโดยตรงกบสาเหต

ของการเกดองคกรเครอขาย

การเชอมโยงในลกษณะของเครอขายไมไดหมายถงการจดการใหคนมานง

“รวมกน”เพอพดคยสนทนากนเฉย ๆโดยไมได“รวมกน”ท�าสงหนงสงใดเปรยบเหมอน



การเอากอนอฐมากองรวมกนยอมไมเกดประโยชนแตอยางใดการเชอมโยงเขาหา

กนจะเกดขนกตอเมอเอาอฐแตละกอนมากอกนเปนก�าแพงโดยการประสานอฐ

แตละกอนเขากนอยางเปนระบบและกไมใชเปนแคการรวมกลมของสมาชกทม

ความสนใจรวมกนเพยงเพอพบปะสงสรรคแลกเปลยนความคดเหนกนเทานน

แตจะตองพฒนาไปสระดบของการลงมอท�ากจกรรมรวมกนเพอใหบรรลเปาหมาย

รวมกนดวยและไมใชการรวบรวมรายชอบคคลทมความสนใจเหมอนกนไวในมอ

เพอสะดวกแกการตดตอการมอบหมายใหสมาชกแตละคนหาสมาชกเพมขน

ยงไดรายชอมามากกยงท�าใหเครอขายใหญขนการกระท�าเชนนเปรยบเสมอน

การขยายถงใสอฐใหโตขนเพอจะไดบรรจอฐไดมากขนแตกองอฐในถงกยงวาง

ระเกะระกะขาดการเชอมโยงประสานกนอยางเปนระบบ

แนวความคดของเครอขายเปนพนฐานส�าคญของเครอขายการจะม

ความรความเขาใจเกยวกบเครอขายจ�าเปนตองศกษาแนวความคดของเครอขาย

ดวยซงมแนวความคดในการกอเกดเครอขายชมชนทส�าคญ5ประการดงน

1.แนวความคดเกยวกบธรรมชาตของเครอขาย

เครอขายคอธรรมชาตทแทจรงของระบบชวตทงหลายตองพงพาอาศย

กนมการด�ารงอยรวมกนเปนกลมกอนเปนระบบทเปดรบขอมลความรเพอเกด

กระบวนการปรบตวและการจดการตวเองของสงทมชวตอนเปนทมาของการ

เรยนรทมการเปลยนแปลงวถชวตโครงสรางกระบวนการและแบบแผนของ

ระบบในทกระบบและทกระดบดงนนการเขาใจชวตและเครอขายคอการเขาใจ

ความสมพนธของสรรพสงทมตอกนเชนความลมสลายของหมบานทถกกระแส

บรโภคนยมจากระบบกลไกตลาดเสรรกรานจนกระทงไมสามารถพงตนเองไดดง

ทเปนอยในปจจบน

2.แนวความคดเกยวกบความสมพนธเชงกระบวนระบบ

เครอขายเกดขนจากความสมพนธเชงกระบวนระบบทเชอมโยงสง

ตางๆเขาดวยกนโดยไมละทงสาเหตและปจจยผลลพธและบรบททเกยวของ

เปนการมองสรรพสงอยางเปนองครวมเปนระบบเปดทเชอมโยงกบสงอนๆ อยาง



ตอเนองและความเปนกระบวนทท�าหนาทระหวางกนหรอมปฏกรยากนอยาง

ตอเนองจนเกดเปนเครอขายและระบบทผกพนหรอเปนองครวมทผสมผสาน

สรรพสงเขาเปนหนงเดยวเชนจากระบบนเวศวทยาประกอบดวยหนวยของ

สงมชวตทเชอมโยงพงพาอาศยกน

3.แนวความคดเกยวกบความสมพนธของเครอขายในทางสงคมวทยา

เครอขายเกดจากกระบวนการจดระบบของความสมพนธระหวางบคคลกลมคน

องคกรและสมาชกของเครอขายในระดบตางๆใหเชอมโยงสมพนธกนบนพนฐาน

ทส�าคญคอการประสานงานการยอมรบในศกดศรของกนและกนการมอสระ

ตอกนแตพรอมทจะด�าเนนงานรวมกนสนบสนนชวยเหลอซงกนและกนมทงท

เปนโครงสรางเครอขายทมแบบแผนและโครงสรางเครอขายตามธรรมชาต

ทมไดก�าหนดแบบแผนไว

4.แนวความคดเกยวกบธรกจของเครอขาย

เสรพงศพศ(2548:34–41)สรปแนวคดเรองเครอขายนยมแพร

หลายเกดขนในภาคธรกจเปนการผกมดทางสงคมระหวางผทเกยวของในระดบ

ปจเจกบคคลและระดบองคกรตามกฎเกณฑทตงไวรวมกนเพอแลกเปลยนไหลเวยน

ทรพยากรขอมลขาวสารและเออประโยชนกนและกนเปนองคกรแบบเครอขาย

ท�าใหเกดความรวมมอทงภายในหนวยงานและภายนอกหนวยงานใชปรชญา

การเสรมศกยภาพคนใหเขมแขง

5.แนวความคดเกยวกบกลไกการท�างานของเครอขาย

ส�านกสงเสรมศกยภาพชมชนกรมการพฒนาชมชน(2547:1-5)ได

สรปแนวคดเกยวกบกลไกการท�างานของเครอขายไววาสรรพสงตางๆทอยใน

ระบบเครอขายความสมพนธเรยกวาจด(Node)ถาหากมการเชอมโยงระหวาง

จดตางๆ ความสมพนธของจดเหลานคอเครอขายสวนทเปนศนยกลางของการ

เชอมประสานระหวางNodeเรยกวาHub



ความหมายของเครอขาย

ค�าวา“เครอขาย”(NetWorks)มทมาจากค�าวาNetและWorks

ในภาษาองกฤษโดยNetหมายถงตาขายทโยงใยถงกนและกนสวนWorks

หมายถงการท�างานเมอรวมทงสองค�าเขาดวยกนจงหมายถงการท�างานรวมกน

โดยมการเชอมโยงประสานกนเหมอนตาขาย

จากพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถานพ.ศ.2542ไมไดบญญตค�าวา

เครอขายไวมแตค�าวาเครอและขายค�าวาเครอหมายถงเถาไมพรรณไม

ทเปนเถาเชอสายวงศวานใชเรยกงวงทมหวกลวยวาเครอกลวย(พจนานกรม

ฉบบราชบณฑตสถานพ.ศ.2542,2546:259)สวนค�าวาขายหมายถง

เครองดกสตวถกเปนตารางแหและใหความหมายของขายงานวาวงวานทอย

ในความควบคมดแลและประสานกน(พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถานพ.ศ.

2542,2546:183-184)

โดยรปศพทแลวเครอขายหมายถงสายใยความสมพนธเชอมโยง

ระหวางสมาชกเพอรวมกนปฏบตงานใหประสบความส�าเรจตามวตถประสงค

และเปาหมายทก�าหนดไว(สนทยาพลศร,2550:205)

1.ความหมายของเครอขายทเปนธรรมชาตของขายใยชวต

ความหมายของเครอขายทเปนธรรมชาตของขายใยชวตมาจากพนฐาน

ความคดเกยวกบเครอขายทส�าคญ3ประการคอ

1.1 เครอขายเปนธรรมชาตทแทจรงของสรรพสง

1.2 เครอขายเปนความสมพนธเชงกระบวนระบบ

1.3 เครอขายเปนโครงสรางทออกแบบและโครงสรางตามธรรมชาต

เครอขายหมายถงปรากฏการณทเกดขนตามธรรมชาตและการ

ปฏสมพนธทเชอมโยงกนของสรรพสงแลวสรางภาระหนาทเชงปฏสมพนธตอกน

จนกลายเปนความสมพนธตางๆทมการสานตอกนอยางแนบแนนแตมความ

ยดหยนและมความเปนอสระในตนเองโดยเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลง



เคลอนไหวตลอดเวลาซงเปนไปตามหลกธรรมชาตทสรรพสงจะมจดเรมตน

เตบโตหยดพกและขยบขยายโดยขนอยกบจงหวะเวลาและสถานการณแวดลอม

หรอโอกาส(พระมหาสฑตยอาภากโร(อบอน),2537:34–35)

เครอขายหมายถงการเชอมโยงของสรรพสงซงเปนไปตามกฎของ

ธรรมชาตทสงตางๆลวนมความเกยวของสมพนธกนอยางแนบแนนเปนระบบ

โดยสงตางๆ ทสมพนธกนนยงคงมความเปนอสระของตนเองไมถกครอบง�าโดย

ระบบความสมพนธจนสญเสยเอกลกษณของตนเอง

2.ความหมายของเครอขายทเปนความสมพนธของสงคมมนษย

เครอขายหมายถงขบวนการทางสงคมอนเกดจากการสรางความ

สมพนธระหวางบคคลกลมองคกรสถาบนโดยมเปาหมายวตถประสงคและ

ความตองการบางอยางรวมกนรวมกนด�าเนนกจกรรมบางอยางโดยทสมาชกของ

เครอขายยงคงความเปนเอกเทศไมขนตอกน(เสรพงศพศ,2548:8)

3.ความหมายของเครอขายทเปนเครอขายประสานงาน

เครอขายหมายถงกลมองคกรหลายกลมมารวมตวกนประสาน

เชอมโยงสรางความสมพนธถกทอสรางสรรคกจกรรมบนพนฐานของความ

เอออาทรเกดพลงในการท�างานใหบรรลเปาหมายทกองคกรและใหชมชน

เขมแขง(ส�านกสงเสรมศกยภาพชมชนกรมการพฒนาชมชน,2547:5)

4.ความหมายของเครอขายทเปนพลงในการท�างาน

เครอขายหมายถงการทสมาชกน�าพลงหรอศกยภาพของตนมารวม

เขาดวยกนเพอเพมขดความสามารถจนเพยงพอทจะด�าเนนกจกรรมตางๆให

ประสบความส�าเรจรวมกนซงนอกจากจะเปนการเพมพลงในการด�าเนนงานแลว

ยงเปนการเพมอ�านาจตอรองใหกบเครอขายอกดวย(สนธยาพลศร,2550:210)

5.ความหมายของเครอขายทเปนเครอขายประชาสงคม

เครอขายหมายถงการทผคนในสงคมเหนวกฤตการณหรอสภาพปญหา

ในสงคมหรอมวตถประสงครวมกนซงจะน�าไปสการกอจตส�านกรวมกนมารวม

ตวกนสอสารกนในลกษณะทเปนหนสวนกนเพอรวมกนแกปญหาหรอกระท�า



การบางอยางใหบรรลวตถประสงคทงนดวยความสมานฉนทความรกความเออ

อาทรตอกนภายใตระบบการจดการโดยมการเชอมโยงเปนเครอขาย(พมพพวลย

บญมงคลและคณะ,2546:15)

องคประกอบทสำาคญของเครอขาย

1. หนวยชวตหรอสมาชกเปนองคประกอบเบองตนของความเปนเครอขาย

ทสรางระบบปฏสมพนธโดยแตละหนวยชวตและแตละปจเจกบคคลจะด�าเนน

การสานตอเพอหาแนวรวมในการสรางสรรคสงตางๆเพอใหเกดการด�ารงอยรวมกน

ตามหลกธรรมชาตททกสรรพสงจะตองพงพาอาศยและสรางกระบวนการทสบเนอง

เพอรกษาความเปนไปของชวตดงนนหนวยชวตหรอสมาชกในองคกรนนจะเปน

องคประกอบหลกทกอใหเกดความเปนเครอขาย

2.จดมงหมายเปนองคประกอบทส�าคญอกประการหนงเพราะหากวา

บคคลกลมองคกรมารวมกนเพยงเพอท�ากจกรรมอยางใดอยางหนงโดยไรความ

มงมนหรอจดมงหมายรวมกนความสมพนธดงกลาวมอาจกลาวไดวาเปนเครอขาย

เพราะความเปนเครอขายจะตองมความหมายถง“การรวมกนอยางมจดหมาย”

เพอท�ากจกรรมอยางใดอยางหนงโดยมวตถประสงคและกระบวนการเพอให

บรรลจดมงหมายนน

3.การท�าหนาทอยางมจตส�านกการทแตละหนวยชวตหรอการทแตละ

บคคลจะมารวมกนนนสงทจะยดโยงสงตางๆเขาดวยกนคอการท�าหนาทตอกน

และกระท�าอยางมจตส�านกเพราะหากขาดจตส�านกตอสวนรวมแลวกระบวนการ

นนจะเปนเพยงการจดตงและเรยกรองหาผลประโยชนตอบแทนเทานนและการ

ทคนจะมารวมกลมเปนองคกรเครอขายไดนนนอกจากจะมความสนใจหรอ

อปนสยใจคอทคลายคลงกนแลวบคคลยงตองมจตส�านกตอสวนรวมกลาวคอ

เมอพวกเขาเหนปญหาหรอตองการทจะพฒนาและเปลยนแปลงสงใดสงหนง

จตใจทมงมนซงเปนปจจยภายในของแตละบคคลยอมเปนแรงขบเคลอนทน�าไป



สการคดวเคราะหและการคนหาวธเพอแกไขปญหานนๆรวมทงแสวงหาแนวรวม

จากเพอนรวมอดมการณเพอสรางพลงอ�านาจในการตอรองหรอการแลกเปลยน

เรยนรระหวางกนจนกลายเปนองคกรเครอขายททกฝายตางกมความไววางใจ

ตอกนทงนเพราะความเปนเครอขายนนสามารถทจะตอบสนองกระบวนการ

แกไขปญหาไดมากกวา

4.การมสวนรวมและการแลกเปลยนในองคประกอบของความเปน

เครอขายสงหนงทจะขาดมไดกคอการมสวนรวมการพงพาอาศยและการแลกเปลยน

เรยนรการมสวนรวมในกจกรรมตางๆของสมาชกจะเปนปจจยทหนนเสรมให

เครอขายนนมพลงมากขนเพราะการมสวนรวมจะท�าใหสมาชกมความรสกวา

ตนเองเปนสวนหนงของเครอขายซงจะชวยใหทกฝายหนหนาเขาหากนและพงพา

กนมากขนนอกจากนในระบบความสมพนธของเครอขายการแลกเปลยนเรยน

รกมความส�าคญเปนอยางยงเพราะจะน�าไปสการใหและการรบรวมถงการระดม

ทรพยากรเพอใหภารกจทเครอขายด�าเนนการรวมกนนนบรรลถงเปาหมาย

การแลกเปลยนเรยนรจงเปนทงแนวคดกระบวนการและวธการของการจดการ

เครอขายเปนกระบวนการสรางขอมลทตอเนองเพราะถาไมมกระบวนการ

แลกเปลยนเรยนรรวมกนทมาจากการมสวนรวมแลวพฒนาการของเครอขายจะ

เปนไปอยางชาๆและอาจถดถอยลงดงนนการมสวนรวมและการแลกเปลยน

จงเสมอนกลไกทเปนแรงผลกใหความเปนเครอขายด�าเนนไปอยางตอเนอง

5.ระบบความสมพนธและการสอสารถากลาวถงเครอขายวาเปนความ

สมพนธทโยงใยแลวสงทมความส�าคญตอเครอขายคอขอมลและการสอสาร

ระหวางกนนบตงแตการสอสารระหวางปจเจกบคคลกบปจเจกบคคลกลมกบ

กลมและระหวางเครอขายกบเครอขายรวมทงระบบความสมพนธในการแลกเปลยน

เรยนร โดยกระบวนการสอสารนนจะชวยใหสมาชกในเครอขายเกดการรบร

เกดการยอมรบในกระบวนการท�างานและชวยรกษาสมพนธภาพทดตอกน

ความสมพนธทเกดจากการตดตอสอสารทตอเนองเชนนเปนองคประกอบทส�าคญ

ของเครอขายถาระบบความสมพนธมไดรบการตอบสนองหรอขาดการตดตอแลว



ความเปนเครอขายกอยในภาวะทเสอมถอยดงนนการพฒนาระบบเครอขายจะ

ตองยดหลกการของความสมพนธและการสอสารระหวางกนโดยมกจกรรมและ

ขอมลเพอใหเกดความเลอนไหลของเครอขายนนๆ

ประเภทของเครอขาย

จากการพฒนาเครอขายในประเทศไทยพบวามกระบวนการเกดขนของ

เครอขายในภาคสวนตางๆทงจากภาครฐชมชนและเอกชนประเภทและ

รปแบบของเครอขายชมชนจงแตกตางกนไปตามนยามและกจกรรมพอสรป

รปแบบและประเภทเครอขายได3รปแบบดงน

1. เครอขายเชงพนท (area)หมายถงการรวมตวของกลมองคกร

เครอขายทอาศยพนทด�าเนนการเปนปจจยหลกในการท�างานรวมกนเปน

กระบวนการพฒนาทอาศยกจกรรมทเกดขนในพนทเปนเปาหมายน�าทางและ

เปนการพฒนาแบบบรณาการทไมแยกสวนตางๆออกจากกนโดยยดเอาพนท

เปนทตงแหงความส�าเรจในการท�างานรวมกนของทกฝายลกษณะและโครงสราง

ของเครอขายเชงพนทสามารถจดไดหลายระดบตามพนทและกจกรรมทเกดขน

1.1 การแบงเครอขายตามระบบการปกครองของภาครฐเชน

- เครอขายระดบหมบานต�าบลและอ�าเภอเชนเครอขายประชาคม

อ.แมสอดจ.ตาก

- เครอขายระดบจงหวดเชนเครอขายประชาคมจ.นาน

- เครอขายระดบภมภาคเชนเครอขายปาชมชนภาคเหนอ

- เครอขายระดบประเทศเชนเครอขายสมาพนธเกษตรกรแหง

ประเทศไทย

- เครอขายองคกรระหวางประเทศเชนเครอขายการพฒนาของ

UNDP



1.2 การแบงพนทตามความส�าคญของทรพยากรธรรมชาตเชน

- เครอขายลมน�าปง

- เครอขายอาวปตตานฯลฯ

2. เครอขายเชงประเดนกจกรรม(IssueNetwork)หมายถงเครอขาย

ทใชประเดนกจกรรมหรอสถานการณทเกดขนเปนปจจยหลกในการรวมกลม

องคกรโดยมองขามมตในเชงพนทมงเนนการจดการในประเดนกจกรรมนนๆ

อยางจรงจงและพฒนาใหเกดความรวมมอกบภาคอนๆทเกยวของลกษณะและ

โครงสรางของเครอขายเชงประเดนกจกรรมสามารถแบงไดอยางมากมายตาม

ประเดนกจกรรมและความสนใจทเกดขนของฝายตางๆทงภาครฐเอกชนและ

ภาคประชาชนโดยไมยดตดกบพนทด�าเนนการแตใชหลกของกจกรรมทเกดขน

เปนตวก�าหนดความเปนเครอขายเชนเครอขายปาชมชน,เครอขายภมปญญา

ชาวบาน,เครอขายธนาคารหมบาน,เครอขายผสงอาย,เครอขายดานคมครอง

ผบรโภค,เครอขายสงแวดลอม,เครอขายปฏรปการศกษา,เครอขายสทธมนษยชน,

เครอขายสขภาพฯลฯ

3. เครอขายแบงตามโครงสรางหนาทหมายถงเครอขายทเกดขนโดย

อาศยภารกจ/กจกรรมและการกอตวของกลมผลประโยชนในสงคมเปนแนวทาง

ในการแบงเครอขายซงอาจแบงเปนเครอขายภาครฐภาคประชาชนภาคธรกจ

เอกชนและภาคองคกรพฒนาเอกชนโดยเครอขายตางๆดงกลาวมงเนนการ

ด�าเนนการภายใตกรอบแนวคดหลกการวตถประสงคและเปาหมายหลกของ

หนวยงานหรอโครงสรางหลกของกลมผลประโยชนนนๆลกษณะและโครงสราง

ของเครอขายประเภทนส�าหรบสงคมไทยอาจแบงกลมผลประโยชนได4ภาค

สวนใหญๆไดแก

3.1 เครอขายภาครฐ เชน เครอขายสถาบนการศกษา เครอขาย

กรมการพฒนาชมชนกระทรวงมหาดไทยเครอขายองคกรอสระของภาครฐเชน

สถาบนพระปกเกลาสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนตน



3.2 เครอขายภาคธรกจเอกชนเชนสภาหอการคาสภาอตสาหกรรม

สมาคมผสงออกเครอขายSMEฯลฯ

3.3 เครอขายองคกรพฒนาเอกชนเชนเครอขายเพอนตะวนออกเครอขาย

องคกรพฒนาเอกชนภาคเหนอเครอขายดานแรงงานสวสดการสงคมเครอขาย

มลนธYMCAฯลฯ

3.4 เครอขายภาคประชาชนเชนเครอขายปราชญอสานเครอขาย

ประมงพนบานเครอขายสมชชาคนจนเปนตน

ลกษณะของเครอขาย

สมพนธเตชะอธกและคณะ(2537:89)กลาวถงลกษณะของเครอขาย

แบงเปน3ลกษณะคอ

1.เครอขายความคดเปนเครอขายทเนนการท�างานดวยความคด

ความรหรอเทคนคตางๆเครอขายเหลานเปนแหลงทผน�าไดมโอกาสเปดเผย

แนวคดของตนและไดแลกเปลยนประสบการณของตนกบคนอนๆท�าใหเกด

ความคดทชดเจนขนไมวาจะพฒนาไปถงระดบใดบคคลทเกยวของในองคกร

เครอขายจะมกรอบความคดเกยวกบองคกรเครอขายใกลเคยงกนในดานความร

ความสามารถและความตองการ

2.เครอขายกจกรรมเปนเครอขายทเนนความชวยเหลอรวมมอกนใน

การท�ากจกรรมสวนมากจะเปนเครอขายภายในชมชนทสมาชกเครอขายมสวน

รวมชวยเหลอในการท�ากจกรรมรวมกน

3.เครอขายสนบสนนทน เปนเครอขายทใหการสนบสนนทนแก

เครอขายอนๆในการด�าเนนงานซงอาจจะเปนทงกลมทนภายในเครอขายและ

ภายนอกเครอขาย

นอกจากเครอขายจะมลกษณะโดยทวไปแลวเสรพงศพศ(2548:201)

สรปไววาเครอขายไมวาประเภทใดมลกษณะรวมกน5ประการดงน



1. เปนกลมองคกรหรอบคคลทมารวมกนเพอด�าเนนการตามวตถประสงค

และความสนใจทตงขนรวมกน

2. เปนเวทเพอกจกรรมทางสงคมโดยการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

3.ด�ารงอยไดยาวนานดวยการสอสารแบบใดแบบหนงทตอเนองไมใช

แบบเฉพาะกจ

4.สมาชกมความรสกผกพนกบโครงสรางทพฒนาขนมารวมกนและ

รวมรบผดชอบ

5.มฐานอยทความเปนเจาของรวมกนและความมงมนทจะท�าตาม

วตถประสงคทวางไวรวมกนรวมทงเครองมอหรอวธการในการด�าเนนการทคด

ไวรวมกน

ความสำาคญจำาเปนของการสรางเครอขาย

หากตองการท�าความเขาใจถงความส�าคญจ�าเปนของการสรางเครอขาย

นนใชหลกการทเกยวของกบการเสรมสรางเครอขาย3หลกการในการอธบาย

(จ�านงแรกพนจและประภาสสทธอาคาร,2550:13)ดงน

1.สถานการณปญหาและสภาพแวดลอมไดแกสถานการณปญหาท

ซ�าซอนหลากหลายและขยายตวเกนความสามารถของกลมหรอองคกรใด

องคกรหนงทจะด�าเนนการแกไขไดจ�าเปนตองมการรวมพลงหรอมกลไกการ

จดการทมประสทธภาพเพอแกไขปญหาและขยายผลการพฒนาจ�าเปนตองเสรม

สรางเครอขายเพอใหเกดพลงในการจดการกบสถานการณทเกดขน

2.การสรางพนททางสงคมเครอขายเปนเครองมอและยทธศาสตรท

ส�าคญตอการระดมทรพยากรและความคดเหนของฝายตางๆเพอน�าไปสการ

แกไขปญหาและการเปลยนแปลงในสงทตองการขยายผลของการพฒนาการใช

พลงเครอขายซงถอไดวาเปนกจกรรมทางสงคมทน�าไปสการเรยนรและการสราง

พนททางสงคม



3.การประสานประโยชนอยางเทาเทยมกนทกเครอขายมการประสาน

ผลประโยชนตอกนในลกษณะพงพาอาศยกนแลวสงทตามมาคอเครอขายเกด

การเรยนรใหมและมกจกรรมพฒนาอยางตอเนองซงจะชวยใหเกดระบบการ

จดการทมประสทธภาพและเกดกระบวนการ/ความรใหมการด�าเนนการภายใต

ระบบทมการรกษาผลประโยชนตอกนนนจะท�าใหเครอขายมพลงและสามารถ

กาวเดนไดอยางมนคงตอไป

กระบวนการทำางานของเครอขาย

ความเปนเครอขายมความสมพนธกบงานและสมพนธภาพระหวางกน

ซงงาน/ภารกจและความเปนภาคตอกนนนจะน�าไปสการเรยนรและการสราง

กระบวนการความเคลอนไหวทางสงคมดงนนกระบวนการท�างานของเครอขาย

สามารถพจารณาไดจากการท�างานสมพนธภาพการเรยนรและความเคลอนไหว

ทน�าไปสการจดการกบสงตางๆภายใตบรบททเกดขนโดยแตละเครอขายกม

กระบวนการท�างานทแตกตางกนไปตามสถานการณและเปาหมายทก�าหนด

ในทนจะกลาวถงกระบวนการท�างานของเครอขายตางๆมลกษณะรวมกนใน

4ประเดนคอ

1. กระบวนการท�างานทเชอมประสานจากหนวยเลกขยายไปสหนวยใหญ

ในกระบวนการท�างานของเครอขายนนไมวาจะเปนเครอขายระดบใด

หรอประเภทใดสงทเครอขายตางๆด�าเนนการในลกษณะทคลายคลงกนคอการ

ท�างานทเชอมประสานจากประเดนเลกๆแลวขยายไปสการท�างานทหลากหลาย

ขนโดยเปนการขยายทงกจกรรมพนทและเปาหมายการด�าเนนการกลาวคอ

เปนกระบวนการท�างานทตอยอดจากฐานงานเดมทกลมเครอขายนนมอยและ

เปนการแสวงหาแนวรวมใหมเครอขายใหมทจะชวยใหเครอขายนนไดมความร

ประสบการณและมพลงอ�านาจในการตอรองกบกลมผลประโยชนตางๆโดย

เปนการททกฝายเขามาศกษาเรยนรแลกเปลยนประสบการณและพฒนา



กจกรรมรวมกนตวอยางเชนเครอขายวทยชมชนในจงหวดล�าปางทไดสานตอ

และด�าเนนกจกรรมรวมกบเครอขายการศกษากลมเซรามกกลมทพยชางเครอขาย

สงแวดลอมเครอขายเศรษฐกจชมชนโดยเครอขายเหลานไดด�าเนนการเพอ

พฒนากจกรรมการสอสารการพฒนาชมชนการเสรมสรางการเรยนรและ

กจกรรมเคลอนไหวของภาคประชาชนในจงหวดล�าปางการเรมตนจากจดเลก

และขยายเปนหนวยใหญดงกลาวเปนกระบวนการหนงของการท�างานในเครอขาย

โดยเปนทงขนตอนของการกอตวและกระบวนการท�างานซงเครอขายทม

การพฒนาอยางตอเนองและมความเขมแขงนนสวนหนงมาจากการไมมองขาม

ในจดเลกเรมตนจากการท�างานในสงทรและเขาใจแลวคอยๆเชอมประสานกบ

องคกรอนเครอขายอนในประเดนกจกรรมทหลากหลายซงเปนผลใหการท�างาน

ของเครอขายนนมความเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณในพนทมากขน

และกระบวนการท�างานทเชอมประสานของเครอขายในลกษณะนเปนการท�างาน

ทควบคกนไปทงการท�างานในระดบพนทและการสานตอไปในระดบนโยบาย

นอกจากนในกระบวนการท�างานของเครอขายนน เครอขายสวนใหญจะใชวธ

การท�างานทหลากหลายเชนการใชพนทเปนสถานทด�าเนนการการใชประเดน

ปญหาเปนกจกรรมในการขบเคลอนการใชศนยประสานงานเปนทรวบรวมขอมล

ฯลฯซงกระบวนการทงหมดเนนการใชความรประสบการณทมอยมารวมกนคด

รวมกนท�าโดยมการปรบเปลยนวธการไปตามสถานการณทเกดขน ทงนอาจ

ประยกตการใชวธการตางๆในแตละชวงของเครอขายดงน

1)ในชวงการกอตวของเครอขายเพอหาแนวรวมในการพฒนากจกรรมนน

ผประสานเครอขายหรอแกนน�ากลมจะตองใชวธการคนหาแกนน�าหาแนวรวม

อดมการณการแสวงหารปแบบการสอสารทเหมาะสมและการจดระบบองคกร

เพอใหกระบวนการกอตวนนเปนไปอยางมประสทธภาพ

2)ในระยะขยายตวจะใชวธการประสานความรวมมอการก�าหนด

กจกรรมทเหมาะสมกบระดบความสมพนธรวมทงการหาความรใหมเทคนคใหม

ในการพฒนาเครอขาย



3)ในชวงการเคลอนไหวทางสงคมหรอการจดกจกรรมเครอขายจะตอง

มความพรอมในเรองของขอมลทนการจดการและแนวรวมทหลากหลาย

เพอใหการท�างานนนมความตอเนอง

4)ในชวงหลงจากการด�าเนนการตามเปาหมายแลวจ�าเปนตองม

การรกษาพนธกรณความสมพนธและการสอสารทเปนระบบ เพอใหเกด

ขบวนการเคลอนไหวแบบใหมและเพอมใหเครอขายอยภาวะถดถอยโดยการ

เพมเตมความรการถอดบทเรยนหรอการประเมนตนเองอยตลอดเวลาดวยวธ

การท�างานทหลากหลายจะท�าใหเครอขายมการพฒนาอยางตอเนองสามารถ

ปรบเปลยนตนเองเพอใหเกดกระบวนการเรยนรตามสถานการณทเกดขน

นอกจากนในการใชวธการทหลากหลายของเครอขายนนยงหมายถงการใช

เทคนควธการและเครองมอทมความแตกตางในการจดการกบประเดนปญหา

ทเกดขนรวมทงการจดการเครอขาย

2. การรกษาสมพนธภาพทสรางความรความหมายและโลกทศนรวมกน

การทเครอขายจะด�าเนนการตอไปไดนนการรกษาสมพนธภาพระหวาง

สมาชกและภาคในเครอขายเปนสงทมความส�าคญเพราะถาไมมการรกษา

สมพนธภาพระหวางกนแลวกจกรรมและความเคลอนไหวของเครอขายอาจม

การยตลงเพราะขาดภาครวมด�าเนนการดงนนในกระบวนการท�างานและการ

จดการเครอขายจะตองค�านงถงการรกษาสมพนธภาพทสรางความรความหมาย

และโลกทศนรวมกลาวคอหลงจากทภาคในเครอขายเหนความจ�าเปนของ

เครอขายวามประโยชนตอการพฒนาเครอขายและการพฒนาสงคมสงทคนใน

เครอขายนนจะพงมตอกนคอการสรางความรและความหมายในการตดตอ

สอสารระหวางกน เพราะคนในเครอขายเดยวกนยอมจะร ความหมายของ

เครอขายมากกวาคนอนๆการสรางความรความหมายภายในเครอขายเปนการ

สรางโลกทศนหรอมมมองในการพฒนาเครอขายใหเขมแขงและเปนการขยาย

แนวคดและกระบวนการใหกวางขวางออกไปโดยการสอสารจะเปนชองทางทน�า

ไปสการสรางพนธกรณและการประสานผลประโยชนรวมกนการสอสารทงทางตรง



และทางออมของปจเจกบคคลกลมองคกรจะท�าใหเครอขายมองเหนภาพ

ความเคลอนไหวและการสรางความรใหมอยางตอเนองซงสามารถน�าไปพฒนา

ความเปนเครอขายใหมความเขมแขงในการรกษาสมพนธภาพเพอสรางความร

ความหมายและโลกทศนรวมนนสงทมความส�าคญในการรกษาสมพนธภาพคอ

การสอสารระหวางสมาชกและภาคในเครอขายเพอใหฝายตางๆไดมโอกาส

ในการแลกเปลยนเรยนรและการท�างานรวมกน

3.การเสรมสรางกระบวนการเรยนรและการปรบตว

เมอเครอขายมการท�างานและมการรกษาสมพนธภาพทสรางสอ

ความหมายรวมกนแลวการเสรมสรางกระบวนการเรยนรและการปรบตวเขาหากน

เปนสงทเครอขายสวนใหญไดด�าเนนการเพราะการเรยนรและการปรบบทบาท

เขาหากนนนเปนทงแนวคดและวธการปฏบตกลาวคอการทเครอขายจะมความ

เตบโตและมความมนคงจะตองมการแสวงหาความรมการสะสมประสบการณ

และมการปรบบทบาทในการสรางความสมพนธและการท�างานรวมกบกลม

องคกรเครอขายและหนวยงานอนๆทงนเพอเปนการสรางความรใหมวธการ

ใหมในการแกไขปญหาทเกดขนรวมทงเพอใหเกดการยอมรบในกระบวนการ

ท�างานทหลากหลายซงการเสรมสรางกระบวนการการเรยนรนนสามารถใช

เทคนคและวธการตางๆเชนการศกษาดงานการฝกอบรมการพฒนาผน�า

การศกษาแบบเจาะลกในพนทและการถอดบทเรยนรวมกนเปนตน

กระบวนการดงกลาวเปนกระบวนการเพอเสรมสรางความเขาใจ

ในความหมายของเครอขายทจะตองมการศกษาเรยนรการประสานความรวมมอ

และการรกษาผลประโยชนรวมกนในทนหมายถงการพงพาอาศยทงในดานทน

ความรประสบการณทส�าคญคอความรวมมอเพราะไมมเครอขายใดจะม

ศกยภาพในการพฒนาทสมบรณดงนนการเรยนรและการปรบบทบาทเขาหากน

จงเปนกระบวนการท�างานของเครอขายทางสงคม



4.การพฒนากจกรรมและความเคลอนไหวเพอสรางขบวนการทาง

นวตกรรมและวาทกรรมในการพฒนา

ความเปนเครอขายในยคใหมนอกจากจะเปนการสรางความเปนภาค

รวมบนเสนทางของนวตกรรมการเรยนรเชนเครอขายอนเตอรเนตเครอขาย

ทางอากาศของวทยรวมดวยชวยกนแลวการสรางความเปนเครอขายดงกลาว

ยงกอใหเกดกระบวนการท�างานรปแบบใหมทผคนในสงคมไมจ�าเปนตองเหน

หนาตาและพบปะซงกนและกนหรออาศยพนทด�าเนนการเพยงแตมความรสก

รวมวาจะตองรวมมอและชวยเหลอพงพากนกสามารถสรางความเปนเพอน

เปนพ เปนนองและความเปนเครอขายไดการเกดขนของนวตกรรมเปน

กระบวนการท�างานของเครอขายในรปแบบใหมทเนนการประสานความรวมมอ

และการชวยเหลอพงพาในคราวทจ�าเปนเทานนโดยทตางคนตางอยและท�างาน

ของตนแตเมอมปญหาเกดกบสงคมทกฝายกมารวมมอกนโดยการใชเทคโนโลย

ทเหมาะสมในการตดตอสอสารกระบวนการดงกลาวกอใหเกดวาทกรรมในการ

พฒนาทจะน�าไปสการสรางความรความเขาใจในสงใหมโดยการใชวาทกรรม

ใหมๆขนมาทดแทนค�าพดเดมๆเชนประชาสงคมประชารฐการบรหารแบบ

บรณาการเปนตนซงความหมายทแทจรงกคอการจดการทมประสทธภาพ

ขององคกรและการใชยทธศาสตรทเหมาะสม

กระบวนการท�างานของเครอขายดงกลาวขางตนจะเหนไดวาเครอขาย

เปนกลยทธหนงทส�าคญในการประสานความรวมมอเปนการท�างานดวยถอยท

ถอยอาศยระหวางสมาชกและภาครวมโดยมจดเรมตนจากการท�างานในพนทและ

ประเดนเลกๆแลวขยายกระบวนการเปนเครอขายทกวางออกไปพรอมทง

แสวงหาความรใหมวธการใหมทเหมาะสมกวา โดยมระบบการสอสารและ

นวตกรรมใหมเปนเครองมอทจะสรางความหมายและความสมพนธทดตอกน

ทผานมาไดมความพยายามในการการขบเคลอนงานองคกรสขภาวะผานการ

ท�างานของเครอขายและตองยอมรบในทางปฏบตนนการขบเคลอนงานดวย

เครอขายไมอาจท�าไดตามทฤษฎทน�ากลาวขางตนทงหมดเนองจากบรบทสงคมไทย



นนมเงอนไขปจจยทางดานวฒนธรรมสงคมและเศรษฐกจรวมทงขอจ�ากดอนๆ

ทพงพจารณาท�าความเขาใจเครอขายขององคกรสขภาวะจงไมไดถกใชอยาง

เตมศกยภาพทพงจะเปนหากแตมบทบาทในการจดการความรการจดการความร

เพอเคลอนสงยากโดยการจดการใหมการสรางความรและจดการใหมการเรยนร

รวมกนทเรยกวา“การเรยนรรวมกนในการปฏบต”ในการนจ�าเปนตองม“หนวย

จดการความรทเปนอสระ”หรอ“เครอขาย”ในการจดการความรดงกลาว

การเกดเครอขายองคกรสขภาวะภาคเหนอ

เพอใหเหนตวอยางทเปนรปธรรมของการขบเคลอนงานเสรมสราง

องคกรสขภาวะในลกษณะเครอขายในสวนนผเขยนจงขอน�าเสนอกรณตวอยาง

เครอขายองคกรสขภาวะภาคเหนอโดยมโครงการเสรมสรางองคกรสขภาวะ

ในจงหวดภาคเหนอตอนบนเปนจดเรมตนโครงการนเปนการสงเสรมการด�าเนนงาน

พฒนาองคกรสขภาวะในระดบพนทของส�านกสนบสนนสขภาวะองคกรสสส.

ซงจงหวดเชยงรายเปนหนงในจงหวดน�ารองการด�าเนนงานไดมการเผยแพร

องคความรเกยวกบแนวคดองคกรสขภาวะและสงเสรมใหเกดการด�าเนนงานสราง

เสรมสขภาวะในองคกรจนเปนทรจกในระดบหนงและไดมการขยายผลเผยแพร

ไปยงจงหวดใกลเคยงโดยด�าเนนงานในลกษณะของเครอขายทชวยท�าใหการ

ขบเคลอนงานเสรมสรางองคกรสขภาวะไดรบการตอบรบอยางกวางขวาง

การด�าเนนงานสงเสรมองคกรสขภาวะในระยะแรกด�าเนนงานโดย

สภาอตสาหกรรมจงหวดเชยงรายซงไดร วมเขารวมเปนภาคเครอขายกบ

มหาวทยาลยราชภฏเชยงรายในการขบเคลอนแนวทางในการองคกรแหงความสข

โดยเลงเหนวาเปนโครงการทเปนประโยชนตอการสรางความสขพฒนาคณภาพ

ชวตใหแกพนกงานโดยมสภาอตสาหกรรมจงหวดเชยงรายมบทบาทเปนหนวย

งานขบเคลอนโครงการเสรมสรางองคกรสขภาวะในจงหวดเชยงรายและม

บทบาทเปนศนยกลางประสานงานโครงการฯเนองจากการเผยแพรองคความร

และการกระตนใหสถานประกอบการเกดการตระหนกถงความจ�าเปนส�าคญ



ในการสรางองคกรแหงความสขนนจะตองสรางความรความเขาใจทชดเจนใหแก

ผบรหารซงเปนผน�าส�าคญในการกอใหเกดการเปลยนแปลงในองคกรดวย

บทบาทของสภาอตสาหกรรมทมความใกลชดกบผประกอบการจงเหมาะสม

ในการท�าหนาทนซงกลมเครอขายผประกอบการเหลานถอไดวามความสมพนธ

เชอมโยงกนระหวางสมาชกทร วมกนปฏบตงานใหประสบความส�าเรจม

จดมงหมายทตองการพฒนาศกยภาพของกจการใหสามารถปรบตวและเตบโต

ตามสภาพการเปลยนแปลงของเศรษฐกจและสงคมโดยอาจกลาวไดว า

องคประกอบทท�าใหเกดเครอขายนนเกดขนจากการการมแนวรวมหรอจดหมาย

เดยวกนทจะรวมมอกนพฒนาสงเสรมสนบสนนสมาชกใหสามารถด�าเนนกจการ

ไดในภาวะเศรษฐกจและสงคมทมการเปลยนแปลงตางๆโดยมสวนรวมในการ

แลกเปลยนขาวสารตลอดจนความรทจ�าเปนส�าหรบสมาชก

ด วยเหตนการน�าแนวคดองคกรสขภาวะท เป นแนวคดของการ

เปลยนแปลงองคกรเขามาเผยแพรแกผประกอบการจงสามารถท�าไดงายเพราะ

นอกจากผประกอบการจะตองการพฒนาดานประสทธภาพของการแขงขนทาง

ธรกจแลวหากสงเสรมใหเหนความส�าคญของการพฒนาคนพฒนาองคกรใหม

ความสขอนจะท�าใหองคกรสามารถด�าเนนกจการไดอยางยงยนจงเปนสงท

ผประกอบการยคใหมพงใหความส�าคญเปนอนดบแรกเชนกนดงนนเพอให

เจาของกจการไดตระหนกถงการเปลยนแปลงดงกลาวและน�าไปปรบประยกตใช

ในองคกรได ในระยะแรกจงไดเผยแพรแนวคดนไปยงองคกรสมาชกของ

สภาอตสาหกรรมจงหวดเชยงรายและในระยะตอมาเพอใหการเผยแพรแนวคด

องคกรสขภาวะเขาถงกลมเปาหมายในเขตภาคเหนอตอนบนกวางขวางมากขน

จงไดขบเคลอนการเผยแพรแนวคดองคกรสขภาวะโดยสภาอตสาหกรรม

ประจ�าจงหวดภาคเหนอตอนบนรวมเปนภาคเครอขายรวมกนและมสถาบน

อดมศกษาในแตละจงหวดเครอขายรวมเปนภาควชาการโดยมการแบงกลม

จงหวดภาคเครอขายออกเปน3กลมไดแกกลมท1จงหวดเชยงรายกลมท2

จงหวดพะเยาจงหวดแพรจงหวดนานกลมท3จงหวดเชยงใหม



อาจกลาวไดวาการด�าเนนงานแบบเครอขายสอดคลองกบยทธศาสตร

ของสสส.ทตองการใหเกดพลงความรวมมอจากสงคมทกภาคสวนในอนทจะ

กอใหเกดการเปลยนแปลงทมผลตอสงคมโดยรวมอยางยงยนเชนเดยวกบกรณ

ของการเผยแพรแนวคดการสรางองคกรแหงความสขทมงหวงใหองคกรทกสวน

ไดเหนความส�าคญและน�าไปประยกตใชสรางความสขใหแกบคลากร

วตถประสงคในการจดตง

1.เพอผลกดนใหมการก�าหนดนโยบายเกยวกบการสงเสรมคณภาพชวต

ในการท�างานของคนในองคกรของจงหวดเชยงรายพะเยาแพรนานเชยงใหม

2. เพอสรางเครอขายองคกรสขภาวะ(HealthyOrganizationNetwork)

ในจงหวดภาคเหนอตอนบนเพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรและน�าไปประยกต

ใหเกดประโยชนตอองคกรของตนเอง

รปแบบการบรหารจดการเครอขาย

แผนภาพท10รปแบบการบรหารจดการเครอขาย

102

วตถประสงคในการจดตง

1. เพอผลกดนใหมการกาหนดนโยบายเกยวกบการสงเสรมคณภาพชวตในการทางานของคนในองคกรของ จงหวดเชยงราย พะเยา แพร นาน เชยงใหม

2. เพอสรางเครอขายองคกรสขภาวะ (Healthy Organization Network) ในจงหวดภาคเหนอตอนบน เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และนาไปประยกตใหเกดประโยชนตอองคกรของตนเอง

รปแบบการบรหารจดการเครอขาย

สภาอตสาหกรรม

พะเยา


เชยงราย


เชยงใหม


แพร สภาอตสาหกรรม

นาน

มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

แผนภาพท 10 รปแบบการบรหารจดการเครอขาย

จากแผนภาพจะมรปแบบของการบรหารจดการเครอขายโดยมสภาอตสาหกรรมจงหวดเชยงรายเปนผขบเคลอนหลก โดยการนาของ อาจารยศรณยพส ศรสวสด และไดรบความรวมมอทางวชาการจากมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย โดยซงมยทธศาสตรหลกในการดาเนนงานเครอขายคอ ตองการใหเกดการขบเคลอนนโยบายองคกรแหงความสขไปยงองคกรตางๆ ในจงหวดลกขาย เกดเครอขายการทางานทง สภาอตสาหกรรมจงหวด สถาบนการศกษาในทองถน และองคกรทเขารวม



จากแผนภาพจะมรปแบบของการบรหารจดการเครอขายโดยม

สภาอตสาหกรรมจงหวดเชยงรายเปนผขบเคลอนหลกโดยการน�าของอาจารย

ศรณยพสศรสวสดและไดรบความรวมมอทางวชาการจากมหาวทยาลยราชภฏ

เชยงรายโดยซงมยทธศาสตรหลกในการด�าเนนงานเครอขายคอตองการใหเกดการ

ขบเคลอนนโยบายองคกรแหงความสขไปยงองคกรตางๆในจงหวดลกขายเกด

เครอขายการท�างานทงสภาอตสาหกรรมจงหวดสถาบนการศกษาในทองถนและ

องคกรทเขารวมโครงการเพอตองการใหเกดองคความรเกยวกบองคกรแหง

ความสขเผยแพรใหทวถงไปยงภาคโดยตรงอนไดแกเครอขายแกนน�า,ผบรหาร,HR,

หวหนางานและภาคยทธศาสตรไดแกCEO,ผบรหาร,หวหนาสวนราชการฯ

วธการจดตงเครอขาย

การท�างานรวมกนถอไดวาเปนภารกจทส�าคญของการรวมตวกนเปน

จดตงเปนเครอขายกลาวคอในระยะเรมตนนนคณะท�างานโดยการน�าของ

อาจารยศรณยพสศรสวสดมจดมงหมายทตองการใหเกดการเผยแพรแนวคด

องคกรสขภาวะภายในจงหวดเชยงรายโดยมภาควชาการรวมคอมหาวทยาลย

ราชภฎเชยงรายเขารวมและขบเคลอนไปยงองคกรตางๆโดยผานสภาอตสาหกรรม

จงหวดเชยงรายโดยทมคณะท�างานของอาจารยศรณยพสศรสวสดจะท�าหนาท

ในการถายทอดความรเกยวกบแนวคดองคกรสขภาวะและตดตามใหขอเสนอแนะ

ในการด�าเนนงานตลอดจนการประเมนผลงานและใหขอเสนอแนะในการ

ประยกตใชแนวคดองคกรสขภาวะใหเกดความยงยนจะเหนไดวาความเปนเครอขาย

มความสมพนธกบงานและสมพนธภาพระหวางกนโดยมเปาหมายของการจดตง

เครอขายเพอสงเสรมใหองคกรตางๆในภาคเหนอตอนบนไดน�าเอาแนวคดน

ไปประยกตใชในองคกรดวยขอจ�ากดของคณะท�างานในการทจะเผยแพร

องคความรดงกลาวใหเขาถงองคกรตางๆในพนทจงหวดเปาหมายจงแสวงหาแนวรวม

ทจะเชอมประสานจากประเดนการสรางองคกรแหงความสขเลกๆแลวขยายไป



สการท�างานทหลากหลายขนโดยเปนการขยายทงกจกรรมการอบรมใหความร

แนวคดการสรางองคกรแหงความสขการตดตามใหขอเสนอแนะเพอสรางองคกร

แหงความสขใหบรรลผลรวมทงการขยายพนทท�างานและกลมเปาหมายใหม

ความหลากหลายทงภาคเอกชนและภาครฐจงไดมแนวคดในการทจะใหมการ

ด�าเนนงานในรปแบบเครอขายขนมาโดยมการประสานงานระหวางสภาอตสาหกรรม

ประจ�าจงหวดไดแกเชยงใหมแพรนานพะเยาในการรวมเปนภาคขบเคลอน

แนวคดนโดยสภาอตสาหกรรมแตละจงหวดจะมเจาหนาทประสานงานประจ�า

โครงการท�าหนาทประสานงานรบมอบแนวการปฏบตงานใหเปนไปในทศทาง

เดยวกนและน�าไปขบเคลอนในพนทตลอดจนประสานงานกบสถาบนการศกษา

ทจะรวมเปนภาควชาการในพนทในการสนบสนนความรดานวชาการ

โดยในระยะแรกจะมทมวชาการจากคณะท�างานของอาจารยศรณยพส

ศรสวสดใหความรและตดตามใหค�าแนะน�าตลอดทงโครงการและสนบสนน

องคความรในบางจงหวดเชนจงหวดเชยงใหมมคณะท�างานของดร.เบญจวรรณ

บญใจเพชรทสามารถด�าเนนการถายทอดแนวคดและเปนทปรกษาแกองคกร

ไดเองเนองจากมประสบการณในการจดอบรมและเปนทปรกษาธรกจตลอดจน

มความรเกยวกบแนวคดของการบรหารทรพยากรบคคลจงเปนภาครวมท

สามารถขบเคลอนงานไดดวยตนเองและใหขอเสนอแนะตอการขบเคลอนงาน

ในพนทภาคเครอขายจงหวดอนๆได

การพฒนาเครอขาย

เมอเครอขายมการท�างานรวมกนแลวนนมความจ�าเปนทจะตองรกษา

สมพนธภาพทสรางผานเครอขายโดยการเสรมสรางกระบวนการเรยนรและ

การปรบตวเขาหากนเปนสงทเครอขายโครงการเสรมสรางองคกรสขภาวะ

ภาคเหนอไดด�าเนนการโดยองคความรทสมาชกเครอขายไดรบจะเปนแนวคด

องคกรสขภาวะและในดานของการปรบบทบาทในการสรางความสมพนธของ



การท�างานรวมกนกบองคกรทเขารวมโครงการสภาอตสาหกรรมสถาบนการศกษา

ทสนบสนนงานวชาการจะไดแสดงบทบาทความรบผดชอบของตนเองในการ

รวมกนขบเคลอนงานเสรมสรางองคกรสขภาวะตามความถนดและความ

เชยวชาญทตนเองมอย

เพอใหสมาชกภาคเครอขายมความเขมแขงและสามารถด�าเนนงาน

ในการเผยแพรองคความรแนวคดองคกรสขภาวะไดอยางราบรนทางโครงการ

จงไดมการจดอบรมเพอพฒนาศกยภาพของสมาชกภาคเครอขายเชนการจด

อบรมแนะน�าแนวคดHappyWorkplaceการจดกจกรรมเพอกระตนใหเครอขาย

เกดความเขาใจในแนวคดHappyWorkplaceและสามารถน�าไปประยกตใช

ในการถายทอดใหบคลากรในองคกรได

เครอขายพฒนาอะไรบาง

1.พฒนาแนวคดและองคความร

การจดสมมนาเปดตวโครงการมจดมงหมายทจะใหแนวคดนเขาถงกลม

ผมอ�านาจในการตดสนใจในองคกรคอเจาของกจการหวหนางานและใหภาค

เครอขายสภาอตสาหกรรมแตละจงหวดเขารวมกจกรรมดงกลาวเพอจะไดรบ

ทราบถงแนวทางในการด�าเนนการรวมกบองคกรภายใตการดแลของตนเอง

หลงจากนนจะมการจดสมมนาเชงปฏบตการ (workshop)ซงกจกรรม

ตอเนองจากการจดสมมนาเปดตวโครงการโดยเรยนเชญองคกรทสนใจน�าเอา

องคความรเกยวกบHappyWorkplaceไปใชในองคกรของตนใหมาท�ากจกรรม

แลกเปลยนเรยนรกจกรรมเกยวกบการความสขใหกบพนกงานของตนและระดม

สมองของกลมวาตองการใหองคกรทตนเองใหเปนองคกรแหงความสขนนจะตอง

ด�าเนนงานอยางไรบางเรมตนอยางไรและท�าอยางไรจงจะสามารถด�าเนนการ

ไดอยางยงยนโดยใชวทยากรในพนท



2.พฒนาแนวทางการท�างานและความสมพนธระหวางเครอขาย

การจดสมมนาเชงปฏบตการใหกบคณะท�างานของภาคเครอขาย

อนไดแกสภาอตสาหกรรมประจ�าจงหวดตางๆไดมโอกาสพบปะเพอชแจง

นโยบายและแนวทางในการด�าเนนโครงการเปนก�าหนดทศทางในการด�าเนนงาน

ใหเหมอนกนเพอท�าความเขาใจรวมกนและแลกเปลยนประเดนปญหาตางๆ

ทพบในระหวางการด�าเนนงานโดยมการหมนเวยนจงหวดในการเปนเจาภาพจด

ประชมท�าใหมโอกาสไดเขาไปศกษาดงานองคกรทมการน�าเอาแนวคดองคกร

สขภาวะไปด�าเนนการในจงหวดนนๆสภาอตสาหกรรมแตละจงหวดจงมโอกาส

แลกเปลยนใหขอเสนอแนะตอการท�างานรวมกนนอกจาการพบปะประชม

แลกเปลยนความคดเหนเพอแกไขปญหาแลวนนยงมการพฒนาชองทาง

การสอสารโดยใชเวบไซตwww.hp8northern.comเปนชองทางหนงในการ

ประชาสมพนธขอมลขาวสารและความเคลอนไหวของการด�าเนนงานระหวาง

ภาคเครอขายรวมกนนอกจากนนยงมเพจFacebook เพอตดตามความ

เคลอนไหวขาวสารอกชองทางหนงดวยโดยมสมาชกคณะท�างานทเปนภาค

เครอขายสภาอตสาหกรรมจงหวดตางๆในพนท เขามาตดตามขาวสารและ

สอสารกนสม�าเสมอเมอมการน�าเสนอกจกรรมความคบหนาตางๆกจะมการ

ตอบรบทดจากสมาชกเชนการกดไลค(Like)ซงเปนการแสดงออกถงความสนใจ

รวมกนในประเดนทก�าลงด�าเนนงานเหมอนกน

3.พฒนาองคกรตนแบบ

ดวยมความมงมนทจะจดตงศนยการเรยนร องคกรตนแบบประจ�า

โครงการเพอเปนแหลงการเรยนรใหกบผทสนใจและเปนแหลงเรยนรในสถาน

ประกอบการจรงโดยสนบสนนและสงเสรมใหองคกรตนแบบในระยะท1ทม

ความพรอมและศกยภาพในการเปนแหลงเรยนรศกษาดงานใหเปนแหลงศกษา

ดงานโดยสนบสนนการถอดบทเรยนแนวคดการสรางองคกรแหงความสขทม

ลกษณะเฉพาะขององคกรนนๆและถายทอดออกมาเปนหนงสอและจดท�าเปน

สอวดโอเพออ�านวยความสะดวกในการเผยแพรและถายทอดความรโดยมงหวง



ใหองคกรทสนใจจะสรางองคกรแหงความสขไดมแหลงศกษาดงานและเรยนรจาก

ประสบการณตรงสามารถน�าไปประยกตใชพฒนาองคกรของตนเองไดอยางม

ประสทธภาพ

4.ผลลพธของการขบเคลอนงานโดยเครอขาย

การขบเคลอนงานเสรมสรางองคกรสขภาวะภาคเหนอโดยใชเครอขาย

เปนแนวทางในการขบเคลอนงานทมงสนบสนนใหสภาอตสาหกรรมของจงหวด

ภาคเครอขายไดแสดงบทบาทในการขบเคลอนงานตามบรบทของพนททมความ

แตกตางกนโดยไดรบการสนบสนนองคความรจากสวนกลางโดยทมงานของ

อาจารยศรณยพสศรสวสดและรวมกนพฒนาศกยภาพของทมวชาการในพนท

รวมกนเพอใหสามารถด�าเนนงานไดอยางเปนอสระภายใตจดรวมและมทศทาง

การด�าเนนงานเดยวกนคอสงเสรมแนวคดองคกรสขภาวะใหเขาถงองคกร

สถานประกอบการตางๆในพนทจงหวดเชยงรายเชยงใหมพะเยาแพรและนาน

ใหเกดการตระหนกรและน�าเอาแนวคดดงกลาวไปประยกตใชพฒนาคณภาพชวต

ของพนกงานใหเปนองคกรแหงความสขจากผลการด�าเนนงานทผานมาไดเกด

องคกรตนแบบในพนทจงหวดเปาหมายดงกลาวและคณะท�างานประจ�า

สภาอตสาหกรรมของแตละจงหวดกมรปแบบการด�าเนนงานขบเคลอนสงเสรม

แนวคดองคกรสขภาวะทมลกษณะเฉพาะของตนเองจงท�าใหในระยะตอมาเกด

ความรวมมอกนกบภาคเครอขายวชาการทขยายพนทการท�างานมากขนโดยเกด

โครงการจดตงศนยสนบสนนการเรยนรองคกรสขภาวะHappyWorkplace

ภาคเหนอซงเปนการรวบรวมองคกรตนแบบทมศกยภาพใหเปนแหลงเรยนรของ

ภาคเหนอครอบคลมทง17จงหวดโดยโครงการนจะไดขยายพนทด�าเนนการให

ครอบคลมจงหวดตางๆในภาคเหนออาทล�าพนล�าปางแมฮองสอนอตรดตถ

พษณโลกนครสวรรคก�าแพงเพชรตากเปนตนโดยจะใชรปแบบเครอขาย

เพอการขยายงานใหครอบคลมพนทดงกลาว

กลาวโดยสรปเครอขายสขภาวะองคกรภาคเหนอไดมการด�าเนนงาน

รวมกนของหลายจงหวดโดยมเปาหมายรวมในการสงเสรมพฒนาคณภาพชวต



พนกงานในสถานประกอบการของแตละพนทเพอใหเกดองคกรแหงความสขขน

ในจงหวดของตนโดยมการสรางการมสวนรวมการสอสารแลกเปลยนเรยนร

ระหวางกนในทงชวงของการกอตวการขยายตวและมการพฒนากจกรรม

รวมกนเปนพนธกรณตอเนองของเครอขายมการสรางกระบวนการเรยนร

เพอสรางความเขมแขงในการพฒนางานรวมกนซงเปนไปตามหลกการแนวคด

ของเครอขายดงทไดกลาวไวในตอนตน

บทสงเคราะหปจจยเงอนไขความสำาเรจและขอจำากดการดำาเนนงานแบบ

เครอขายของเครอขายองคกรสขภาวะภาคเหนอ

ปจจยความส�าเรจ

1. ใชการจดการความรเปนเครองมอในการขบเคลอนงานโดยทมงาน

อาจารยศรณยพสศรสวสดโดยมทมงานทมประสบการณในการถายทอดแนวคด

องคกรสขภาวะและสามารถปรบใชรปแบบการถายทอดความรทมความเหมาะสม

กบกลมเปาหมายโดยสอดแทรกใหเขากบพนฐานบรบทของทองถนในการน�า

เสนอแนวคดดงกลาวใหเขาใจงายมการสรางการเรยนรแกผเขารบการอบรม

2.การมผน�าทเปนทยอมรบของคนสวนใหญดวยแกนน�าทเปนทรจก

โดยกวางขวางดงนนจงไดรบความรวมมอและการสนบสนนเปนอยางดจากหนวย

งานตางๆ

3.คณะท�างานมความเสยสละและพรอมทจะท�างานเพอสวนรวมและ

ยงมกลมจตอาสาทเขามาใหการสนบสนนการจดกจกรรมนนทนาการในระหวาง

การอบรมถายถอดแนวคดองคกรสขภาวะ

ขอจ�ากด

1.การมคณะท�างานทสามารถถายทอดแนวคดและตดตามผลการ

น�าความรไปใชเพยงจ�านวนหนงซงยงไมเพยงพอตอการขยายงานแบบเครอขาย

ในหลายพนทยงจ�าเปนตองมการพฒนาทมงานเพมเตมตอไป



2.ความพรอมของคณะท�างานผประสานงานในแตละจงหวดบางจงหวด

พบวายงไมมความพรอมในการน�าแนวทางการขบเคลอนงานของทมงานไปปฏบต

ในพนทท�าใหเกดความลาชาในการขบเคลอนงานทงในดานของจ�านวนบคลากร

ทไมเพยงพอความรความเขาใจเกยวกบโครงการและบทบาทหนาทของตนเอง

ยงไมชดเจน

บทสรป

การท�างานแบบเครอขายเปนสงทส�าคญในการท�างานสรางเสรม

สขภาวะองคกรใหประสบผลส�าเรจโดยการท�างานแบบเครอขายจะชวยใหเกด

การประสานพลงชวยใหการท�างานเกดแรงกระเพอมเกดผลตอเนองไปได

กวางขวางในสงคมซงการท�างานแบบเครอขายจ�าเปนตองอาศยการมเปาหมาย

รวมและมการพฒนาการด�าเนนงานของเครอขายรวมกนอยางตอเนองโดยหลก

การแนวทางการด�าเนนงานของเครอขายทกลาวไวในบทความนเปนแนวทาง

เบองตนทชวยสรางใหเกดความเขาใจและสามารถน�าไปใชในการขบเคลอนงาน

ไดอยางไรกตามในแตละเครอขายยอมมบรบทและปจจยเงอนไขเฉพาะดาน

บางประเดนทแตกตางกนดงนนการพฒนาและบรหารจดการเครอขายยอม

ตองพจารณาความเหมาะสมตามเปาหมายลกษณะงานตลอดจนบรบทแวดลอม

ตางๆเขามาประกอบดวยอนจะท�าใหเกดการผนกก�าลงไปสเปาหมายของความ

สขในองคกรและความสขในสงคมตอไป

บรรณานกรม

กาญจนาแกวเทพ. (2538). เครองมอการท�างานแนววฒนธรรมชมชน.

กรงเทพฯ:ด�าเนนการพมพ.

เกรยงศกดเจรญวงศศกด.(2543).การจดการเครอขาย:กลยทธส�าคญสความ

ส�าเรจของการปฏรปการศกษา.กรงเทพฯ:ซคเซสมเดยจ�ากด.



โครงการเสรมสรางองคกรสขภาวะในจงหวดภาคเหนอตอนบน.

จ�านงแรกพนจและประภาสสทธอาคาร.(2551).คมอการจดกระบวนการ

เรยนรรายวชาองคกรชมชนและเครอขายชมชน.กรงเทพฯ:เจรญวทย

การพมพ.

ธนาประมขกล.(2544).เครอขาย.วารสารสงเสรมสขภาพและอนามยสง

แวดลอม.ปท24ฉบบท3กค-กย.

เทคนคการสรางเครอขาย.(2555).(ออนไลน).เขาถงไดจาก203.157.41.107/

estimates_new/upload/.../network.pptเขาถงเมอมนาคม2556.

เบญจวรรณบญใจเพชร.(2555).10องคกรตนแบบHappyWorkplace

จงหวดเชยงใหมองคกรแหงความสขตอยอดการพฒนาอยางยงยน.

เชยงใหม:ลมเหนอ.

ประภาพรรณอนอบ.(2552).เครอขายกลไกส�าคญในการขบเคลอนงาน

พฒนาอยางบรณาการเชงพนท.กรงเทพฯ:เอสพกราฟฟคพรเพสพรนตง.

พระมหาสทตยอาภากโร(อบอน).(2548).เครอขายธรรมชาตความรและการ

จดการ.กรงเทพฯ:โครงการเสรมสรางการเรยนรเพอชมชนเปนสข(สรส.).

พมพวลยบญมงคลและคณะ.(2546).ศกยภาพประชาคมในการจดการปญหา

ความรนแรงตอหญงและเดก.นครปฐม:เจรญดการพมพ.

ราชบณฑตยสถาน.(2542).พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน.กรงเทพฯ:

อกษรเจรญทศน.

เสรพงศพศ.(2548).วฒนธรรมองคกรของโลกยคใหมเครอขายยทธวธเพอ

ประชาชนคนเขมขนชมชนเขมแขง.กรงเทพฯ:เจรญวทยการพมพ.

สนทยาพลศร.(2550).เครอขายการเรยนรในงานพฒนาชมชน.กรงเทพฯ:

โอเดยนสโตร.


การออกแบบการฝกอบรมในการขบเคลอนองคกรสขภาวะ

ศรลขนวทยา

ลลดามาไพศาลทรพย

บทนำา

การด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกรเพอน�าไปสคณภาพชวต

ทดของบคลากรเปนงานตองเผชญกบการเปลยนแปลงทงจากปจจยภายใน

องคกรปจจยภายนอกในระดบชมชนสงคมประเทศภมภาคและระดบโลก

อาจกลาวไดวาการด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกรเปนเรองทมความ

ส�าคญในการยกระดบคณภาพของประชากรและการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

การใหความส�าคญกบคณภาพชวตของบคลากรตลอดจนครอบครวและชมชน

ทเกยวของกบองคกรถอเปนเรองของการพฒนาทยงยนและจ�าเปนยงในปจจบน

และอนาคต

การสรางเสรมสขภาพและคณภาพชวตบคลากรจดอยในเรองการพฒนา

และการจดการทรพยากรมนษยซงทรพยากรมนษยเปนองคประกอบทส�าคญ

มากประการหนงขององคกรทงนเพราะการทองคกรหนงๆจะบรรลเปาหมาย

การด�าเนนงานไดนนจะตองอาศยศกยภาพของบคลากรความรวมมอรวมใจของ

บคลากรภายในองคกรนนๆนอกจากนหากเปรยบเทยบกบปจจยอนๆของการ

ศรล ขนวทยา, ลลตา มาไพศาลทรพย


ด�าเนนงานอนไดแกระบบการบรหารจดการระบบการเงนและการตลาดแลว

ทรพยากรมนษยคอปจจยทมความส�าคญทสดของการด�าเนนงานกลาวคอ

หากองคกรตางๆมทรพยากรดานอนๆเหมอนกนแตมผปฏบตงานและผบรหาร

ทมความสามารถและศกยภาพตางกนแลวผลการด�าเนนงานส เปาหมาย

ขององคกรยอมตางกน(จ�าเนยรจวงตระกล,2536)

จากทกลาวมาขางตนการด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกร

เพอน�าไปสคณภาพชวตทดของบคลากรเปนงานตองเผชญกบการเปลยนแปลง

ทงจากปจจยภายในและปจจยภายนอกองคกรดงนนการด�าเนนงานสราง

เสรมสขภาวะในองคกรจ�าเปนเปนตองอาศยความรนวตกรรมในการท�างาน

ไมสามารถท�างานตามประสบการณไดดงนนการฝกอบรมจงเปนเครองมอหนง

ทจะชวยเตมเตมความรในการด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกร

การฝกอบรมเปนสงจ�าเปนส�าหรบการเพมพนความรและประสทธภาพ

ในการปฏบตงานเพราะเปนการจดเตรยมคนใหมความร ความสามารถม

ประสบการณและความช�านาญทเหมาะสมส�าหรบการท�างานซงสอดคลองกบ

หลกการขอหนงของการจดการงานบคคลทกลาววาควรใชคนใหเหมาะสม

กบงานหรอputthemanintherightjob(รงสรรคประเสรฐศร,2540)

ดงนนจงเปนหนาทและความรบผดชอบโดยตรงขององคกร ทจะตองพฒนา

บคลากรใหมความรความสามารถและพรอมทจะปฏบตงานตามภาระหนาท

ทตนเองไดรบมอบหมายอนจะชวยใหบคลากรมความเชอมนในการท�างาน

เพมขนและเปนการสรางขวญและก�าลงใจใหแกบคลากร

การด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกรของภาคเครอขายทอย

ภายใตการสนบสนนของส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

ในหลายพนทตางมกจกรรมการฝกอบรมเพอใหความรและอบรมเชงปฏบตการ

เกยวกบองคกรสขภาวะแกภาคในเครอขายของตนอาทการจดสมมนาเปดตว

โครงการHappyWorkplaceการจดเวทเสวนาแลกเปลยนองคความรการอบรม

ระดบผปฏบตงานการจดสมมนาเชงปฏบตการเพอการประยกตใชเครองมอตางๆ



ในการสรางความสขขององคกรซงการออกแบบการฝกอบรมเพอใหเกดการ

เรยนรบรรลตามเปาหมายทวางไวจะตองมการเลอกใชกระบวนการเรยนร

ทเหมาะสมเลอกใชสอและแหลงเรยนรทจะมาชวยสนบสนนรวมไปถงวธการ

ออกแบบการประเมนผลทตรงตามวตถประสงคดงนนการออกแบบการฝกอบรม

จงเปนเรองส�าคญอยางมากบทความนจงตองการน�าเสนอแนวทางการออกแบบ

การฝกอบรมและการประเมนผลในการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะ

ในองคกรโดยน�ากรณตวอยางโครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนน

งานสรางเสรมสขภาวะองคกรซงไดมการจดฝกอบรมพฒนา“ผจดการงาน

สรางสของคกร”เพอท�าหนาททางวชาการในการสนบสนนการขบเคลอนงาน

ของภาคเครอขายมาใชในประกอบการน�าเสนอดวย

การออกแบบการฝกอบรมในการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกร

การออกแบบการฝกอบรมในการด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะ

ในองคกรจ�าเปนตองมฐานความรของการฝกอบรมซงโดยสวนใหญไดใหความ

หมายของการฝกอบรมวาเปนกระบวนการจดการเรยนรอยางเปนระบบโดยม

จดประสงคเพอสรางหรอเพมพนความรความเขาใจทกษะความสามารถ

ประสบการณทศนคตเกยวกบกบงานในหนาทหรองานในอาชพหรออยางใดอยาง

หนงใหสงขนและเปนการสงเสรมสมรรถภาพในการท�างานใหทนกบความ

เปลยนแปลงทางเทคโนโลยอยางมประสทธภาพตอตนเองและองคกร(สทธพร

นยมศรสมศกด,2541;ศศกาญจนทวสวรรณ,2545)

การออกแบบการฝกอบรมเปนสงส�าคญในการขบเคลอนงานสราง

เสรมสขภาวะในองคกรกรณตวอยางของการออกแบบการฝกอบรมของ

“โครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร”

ไดมการออกแบบการฝกอบรมของโครงการโดยเรมตงแตการฝกอบรมบคลากร

กอนการท�างาน(Pre-servicetraining)หรอการฝกอบรมกอนประจ�าการ

ซงทางโครงการจะฝกอบรมใหความรความเขาใจทวไปเกยวกบกบงานในหนาท



ส�าหรบผจดการงานสรางสของคกรทไดรบคดเลอกเขาท�างานและปฏบตงาน

ในหนาทความรบผดชอบซงทางโครงการใชวธปฐมนเทศ (Orientation)

ซงเปนการอบรมส�าหรบบคคลทเรมท�างานใหมใหรจกองคกรสมาชกในองคกร

กฎระเบยบเงอนไขสทธสวสดการหนาทของตนเองและวฒนธรรมในองคกร

เพอใหเกดความมนใจมทศนะทดตอองคกรและสามารถปรบตวไดอยางเหมาะสม

ในสภาพแวดลอมขององคกรซงจะใชเวลาประมาณ1-2วน

หลงจากนนผานการปฐมนเทศแลวผจดการงานสรางสของคกรจะได

รบการฝกอบรมกอนท�างานหรอแนะน�างาน(Inductiontraining)ซงเปนการ

อบรมแนะน�าใหบคลากรใหมไดเรยนรงานระบบและวธการการควบคมก�ากบ

ตดตามและการปฏบตงานเฉพาะอยางเพอใหรจกงานและวธการท�างานในหนาท

ของตนเองรบผดชอบไดรวดเรวขนสามารถปฏบตงานไดถกตองตามเปาหมาย

ซงจะใชเวลาประมาณ5-15วน

เมอผานการฝกอบรมกอนท�างานแลวโครงการจงจดการฝกอบรม

ระหวางการท�างาน/ประจ�าการ(In-servicetraining)โดยผจดการงานสรางสข

องคกรจะไดรบการเปนการฝกอบรมในขณะท�างาน(On-the-jobtraining)

เปนการฝกการอบรมเปนรายบคคลหรอกลมปฏบตจรงในงานทจะตองรบผดชอบ

ในพนทโดยโครงการก�าหนดใหมระบบพเลยงในการท�างานซงการอบรมลกษณะ

นจะเปนการสงเสรมความสามารถความช�านาญและการน�าความรทฤษฎสการ

ปฏบต

หลงจากนนโครงการไดจดใหผจดการงานสรางสของคกรเขารบการ

อบรมในหลกสตร“การพฒนาผจดการงานสรางสขในองคกร”ซงเปนการฝก

อบรมนอกทท�าการ(Off-the-jobtraining)การฝกอบรมในหลกสตรนผจดการ

งานสรางสของคกรจะเขารบการเรยนรเกยวกบการสรางสขในองคกรโดยมความ

รอบรทงในดานแนวคดทฤษฏรวมถงการปฏบตในหลกการทเกยวของกบการ

สรางสขในองคกรสามารถถอดบทเรยนการท�างานและพฒนาการท�างานของ

เครอขายนอกจากนทางโครงการยงสงเสรมใหผจดการงานสรางสของคกรไดรบ



การฝกอบรมเฉพาะเรอง(Specifictraining)ซงเปนการฝกอบรมโดยองคกร

ภายนอกโดยมวตถประสงคเพอเพมทกษะและความรใหกวางขวางเกดความ

สามารถมความช�านาญในการปฏบตงานเพอเสรมงานหลกใหไดผลดและ

มประสทธภาพยงขนตวอยางเชนการอบรมเชงปฏบตการสรางเสรมองคกร

แหงความสขดวยMapHRเปนตน

จะเหนไดวาการออกแบบการฝกอบรมในการด�าเนนงานสรางเสรม

สขภาวะในองคกรเปนเรองทตองใหความส�าคญตงแตเรมตนวางแผนอยางเปน

ระบบโดยค�านงถงสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการ

กระบวนการจดการฝกอบรม

การฝกอบรมเปนกระบวนการทด�าเนนการอยางเปนระบบ โดยจะ

ด�าเนนไปตามล�าดบขนนตอนและตอเนองซงสามารถแสดงเปนแผนผงขนตอน

การฝกอบรมไดดงน

แผนภาพท11แผนผงแสดงขนตอนการฝกอบรม

ทมา:http://www.wattoongpel.com/sarawichakarn/wichakarn

กระบวนการจดการฝกอบรม

การฝกอบรมเปนกระบวนการทดาเนนการอยางเปนระบบโดยจะดาเนนไปตามลาดบขนนตอนและตอเนองซงสามารถแสดงเปนแผนผงขนตอนการฝกอบรมไดดงน

แผนภาพทแผนผงแสดงขนตอนการฝกอบรม

ทมา การฝกอบรมในหลกสตรการพฒนาผจดการงานสรางสของคกรซงอยภายใตโครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรซงผเขยนนามาเปนกรณตวอยางมกระบวนการฝกอบรมในแตละขนตอนดงนการหาความตองการจาเปนในการฝกอบรม

การหาความตองการจาเปนในการฝกอบรมหมายถงการคนหาสภาวะทปญหาเกยวกบงานหรอบคคลในองคกรซงสามารถแกไขไดดวยการฝกอบรมเพอจะชวยใหองคกรดาเนนงานไปสเปาหมายไดดกลาวไดวาการหาความจาเปนในการฝกอบรมนนองคกรจะตองมองเหนภาพชดเจนวาบคลากรในองคกรมความรความสามารถระดบใด มจดออนจดแขงทใด ควรฝกอบรมอะไรใหแก

หาความตองการในการฝกอบรม

กาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม

ออกแบบหลกสตรการฝกอบรม เลอกเทคนคการฝกอบรม

ดาเนนการฝกอบรม

วางแผนการฝกอบรม

การประเมนและการตดตามผลการฝกอบรม



การฝกอบรมในหลกสตร“การพฒนาผจดการงานสรางสของคกร”

ซงอยภายใตโครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนนงานสรางเสรม

สขภาวะองคกรซงผ เขยนน�ามาเปนกรณตวอยางมกระบวนการฝกอบรม

ในแตละขนตอนดงน

1. การหาความตองการจำาเปนในการฝกอบรม (Needs Assessment)

การหาความตองการจ�าเปนในการฝกอบรมหมายถงการคนหาสภาวะ

ทปญหาเกยวกบงานหรอบคคลในองคกรซงสามารถแกไขไดดวยการฝกอบรม

เพอจะชวยใหองคกรด�าเนนงานไปสเปาหมายไดดกลาวไดวาการหาความจ�าเปน

ในการฝกอบรมนนองคกรจะตองมองเหนภาพชดเจนวาบคลากรในองคกรมความ

รความสามารถระดบใดมจดออนจดแขงทใดควรฝกอบรมอะไรใหแกบคลากร

ดงนนการฝกอบรมจะเกดประโยชนคมคาตอเมอไดฝกอบรมใหแกบคลากร

ทบกพรองในดานนนๆ ผลของการฝกอบรมจงจะท�าใหองคการเจรญเตบโตบรรล

เปาหมายอยางมประสทธภาพ

กรณตวอยางโครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนนงานสราง

เสรมสขภาวะองคกรไดมการส�ารวจความตองการของกลมเปาหมายไดแก

ผ ท�างาน/ผ รบผดชอบงานหลกดานการสรางความสขในองคกร (Happy

Workplace)หรอผรบผดชอบงานหลกของโครงการทไดรบทนสนบสนนจาก

สสส.ในการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรซงจากการส�ารวจพบวา

ผทขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรจ�านวนไมนอยพบอปสรรคใน

การท�างานทงกอนเรมปฏบตงานและระหวางปฏบตงานอนเนองมาจากการขาด

องคความรความเขาใจแนวคดพนฐานตลอดจนเทคนคและวธการทใชในการ

ขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรตลอดจนการขยายผลการด�าเนนงาน

ใหไดผลอยางยงยนเมอโครงการสามารถวเคราะหสาเหตและความตองการ

ในการด�าเนนงานสรางสของคกรใหสมฤทธผลแลวโครงการจงสามารถก�าหนด



วตถประสงคของการอบรมและกลมเปาหมายทชดเจนรวมทงสามารถส�ารวจ

ความตองการของผทจะเขารบการอบรมเพอจะทก�าหนดเนอหาของหลกสตรได

ตรงตามความตองการ

2.การก�าหนดวตถประสงคของการฝกอบรม(TrainingObjectives)

การก�าหนดวตถประสงคของการฝกอบรมใชความตองการจ�าเปนกรอบ

ในการพจารณาและเปนกรอบการก�าหนดวตถประสงคของการฝกอบรมซงโดย

ทวไปจะประกอบไปดวย4ประการไดแกเพอเพมพนความรและแนวคดใหมๆ

เพอเพมพนทกษะและประสบการณในการท�างานเพอปรบเปลยนพฤตกรรม

ใหเหมาะสมและเพอเปลยนเจตคตใหสอดคลองกบความตองการขององคกร

หลกสตร“การพฒนาผจดการงานสรางสของคกร”มวตถประสงค

คอ“พฒนาศกยภาพผเขารบการอบรมใหมความรความเขาใจและมความ

สามารถในการบรหารจดการโครงการ/กจกรรมการสรางความสขในองคกร

ของตนใหมประสทธภาพมากขนสามารถแกไขปญหาตางๆทเกดขนในการ

ขบเคลอนงานสรางสขในองคกรและสามารถยกระดบและขยายผลการด�าเนน

งานออกไปใหเกดผลกระทบตอสงคมมากขน”ซงเปนวตถประสงคทสอดคลอง

กบความตองการในการฝกอบรมดงทกลาวมาในหวขอ1ดงนนโครงการจง

สามารถออกแบบ/ก�าหนดหลกสตรการฝกอบรมใหสอดคลองกบวตถประสงค

ไดอยางมประสทธภาพ

3.การออกแบบ/ก�าหนดหลกสตรการฝกอบรม(ProgramContent)

การก�าหนดหลกสตรการฝกอบรมเปนหวใจของการฝกอบรมเพราะ

เนอหาของหลกสตรการฝกอบรมคอสาระความรตางๆทผเขารบการฝกอบรม

จะไดเรยนรและน�าไปใชในการปฏบตงานการก�าหนดเนอหาของหลกสตรคอ

การเตรยมโครงรางของหลกสตรซงหมายถงค�าบรรยายเกยวกบโครงสรางและ

ล�าดบขนตอนการเสนอเนอหาของโครงการฝกอบรมการก�าหนดเนอหาของสาระ

หลกสตรการฝกอบรมตองค�านงถงความตองการจ�าเปนของการฝกอบรมและควร

ยดถอแนวทางการออกแบบหรอการก�าหนดหลกสตรดงตอไปน



3.1 เนอหาจะตองสอดคลองตอบสนองวตถประสงคของการฝกอบรม

3.2เนอหาจะตองสอดคลองกบสภาพการท�างานจรงกอนก�าหนด

หลกสตรควรวเคราะหงานของกลมเปาหมายวางานนนมความจ�าเปนตองใชความ

รความสามารถดานใดบางอาทการเสรมสรางองคกรสขภาวะกจ�าเปนตองม

ความรในแนวคดHappyWorkplaceเครองมอทชวยสนบสนนการสรางองคกร

สขภาวะตางๆเปนตนผ ปฏบตงานจงสามารถปฏบตงานนนไดตามเกณฑ

มาตรฐาน

3.3เนอหานนจะตองมความถกตองและทนสมย

3.4การจดน�าเสนอเนอหาควรเรยงล�าดบจากงายไปหายาก

หลกสตร“การพฒนาผจดการงานสรางสของคกร”แบงการฝกอบรม

3ครงซงแตละครงจะใชเวลา3วนโดยเวนระยะการอบรมในแตละครงเพอให

ผเขารวมการอบรมไดน�าไปประยกตใชจรงแลวน�ากลบมาวเคราะหถอดบทเรยน

รวมกนซงหลกสตรไดแบงหวขอการอบรมทง3ครงโดยมเนอหาส�าคญดงน

การฝกอบรมหลกสตรผจดการงานสรางสของคกรครงท1มวตถประสงค

เพอตองการสรางบคลากรทมความรความเขาใจแนวคดเกยวกบการสรางสข

ในองคกรรวมทงเครองมอชวยตางๆในการสรางองคกรแหงความสขมทกษะ

ในการด�าเนนงานสรางสขในองคกรโดยมเนอหาส�าคญไดแกแนวคดการสราง

องคกรแหงความสขเครองมอชวยในการสรางองคกรแหงความสขการพฒนา

โครงการเชงรก/โครงการเชงยทธศาสตรแนวคดการตดตามประเมนผลโครงการ

การประเมนตนน�าและการพฒนาการเปลยนแปลงจากภายในการฝกอบรม

หลกสตรผจดการงานสรางสของคกรครงท2มวตถประสงคในการพฒนาผจดการ

งานสรางสของคกรใหมความสามารถทางวชาการในการสนบสนนการขบเคลอน

งานของภาคเครอขายซงมเนอหาของการอบรมทส�าคญคอการประเมนกลางน�า

และปลายน�าการพฒนากรอบการประเมนและตวชวดในการประเมนโครงการ

สรางเสรมสขภาวะองคกรการบรหารจดการโครงการแนวคดและเทคนควธ

ในการถอดบทเรยนและการพฒนาการเปลยนแปลงจากภายในส�าหรบการฝก



อบรมหลกสตรผจดการงานสรางสของคกรครงท3มวตถประสงคในการพฒนา

ผจดการงานสรางสของคกรใหมความรทางวชาการทจะชวยพฒนาการท�างาน

ของเครอขายอยางมประสทธภาพสามารถประเมนผลชวยในการพฒนางาน

อยางยงยนได โดยมเนอหาของการอบรมทส�าคญคอการจดการความร

การประเมนผลแบบเสรมพลงการสงเคราะหองคความรและการจดท�าเอกสาร

ชดองคความรการบรหารทมงานและการพฒนาการเปลยนแปลงจากภายใน

ซงเนอหาของการฝกอบรมทงสามครงเปนออกแบบเนอหาตามล�าดบขนตอน

วงจรของการด�าเนนโครงการตงแตเรมระหวางและระยะสนสดการด�าเนนงาน

4.การก�าหนดเทคนคการฝกอบรม(TrainingTechniques)

การฝกอบรมจะตองค�านงถงหลกการเรยนรของผเขารบการฝกอบรม

โดยจะตองพจารณาวาจะใชวธการและเทคนคใดในการฝกอบรมใหเหมาะสมกบ

เนอหาและผเขารบการอบรมเกดการเรยนรไดประโยชนเกดการเปลยนแปลง

พฤตกรรมตามวตถประสงคมากทสดโดยพจารณาจากหลกเกณฑการเลอกใช

เทคนควธการฝกอบรมซงมแนวทางดงน

4.1 วตถประสงคเชงพฤตกรรมการเลอกเทคนคการฝกอบรมจะตอง

พจารณาวาการฝกอบรมตองการใหผเขารบการอบรมมพฤตกรรมอยางไรมความ

รอะไรหรอท�าสงใดไดบางทงนเพราะวตถประสงคทตางกนอาจตองเลอกวธการ

ฝกอบรมทตางกนเชนการบรรยายอาจเหมาะสมกบการชวยใหผเขารบการอบรม

เกดความรใหมๆแตอาจไมเหมาะสมกบการเนอหาบางประเภททจ�าเปนตองม

การฝกทกษะดวย

4.2ภมหลงของผรบการฝกอบรมผเขารบการฝกอบรมทมภมหลง

แตกตางกนอาทอายเพศระดบการศกษาและประสบการณการท�างานจะมความ

ตองการและความสนใจแตกตางกนดงนนการเลอกเทคนคการฝกอบรมจะตอง

ค�านงถงปจจยเหลานดวย

4.3 การปฏบตงานจรงควรเลอกวธการฝกอบรมใหสอดคลองกบผเขารบ

การฝกอบรมไดฝกฝนทกษะทตรงกบการปฏบตงานจรงหรอน�าไปใชปฏบตงาน



จรงได เชนการใชเทคนคการจ�าลองสถานการณ เพอใหผ รบการฝกอบรม

มความคนเคยกบสถานการณทจะตองประสบในการท�างานจรงเปนตน

กรณตวอยางหลกสตร“การพฒนาผจดการงานสรางสของคกร”จะ

ก�าหนดรปแบบเทคนคการฝกอบรมไวดงน

1) จดการฝกอบรมในลกษณะworkshopโดยมทงการบรรยายให

ความรและฝกภาคปฏบต

2) สรางการเรยนรจากประสบการณโดยใชเนอหาจรงของการปฏบต

งานในพนท/ในองคกรมาเปนกรณศกษา

3) สรางการเรยนรจากการปฏบตงานจรงในลกษณะonthejob

trainingทมการท�างานเปนทมโดยมการออกแบบใหมการน�าความรไปใชจรง

ในงานและมการตดตามประเมนผล

4) การเปนพเลยงใหกบผเขารบการฝกอบรมในการน�าความรไปใช

5) การเนนการฝกปฏบตเป นทมเปนกล มย อย โดยมวทยากร

กระบวนการชวยในการอ�านวยกระบวนการเรยนรจดประกายความคดใหกบ

ผเขารวม

6) ฝกการน�าเสนอผลงานในกลมยอยและทประชมกลมใหญ

7) ฝกการตงขอสงเกตสะทอนผลการปฏบตของตนเองและผอน

8) กจกรรมสานเสวนา

9) กจกรรมกลมสมพนธและนนทนาการเพอสรางความสมพนธโดย

มการเลอกกจกรรมทสมพนธกบเนอหาและมการใหผเขารวมไดสะทอนผลเรยน

รรวมกนเพอสรางการเปลยนแปลงจากภายใน

5.การวางแผนการฝกอบรม

การวางแผนการฝกอบรมเปนการก�าหนดสงทจะตองกระท�าเพอใหการ

ฝกอบรมส�าเรจเปนการคาดการณลวงหนากอนการฝกอบรมและก�าหนดแนวทาง

แกไขถาสถานการณเปลยนแปลงไป



กรณตวอยางหลกสตร“การพฒนาผจดการงานสรางสของคกร”มการวางแผน

การฝกอบรมไวส�าหรบเปนแนวทางการปฏบตเปน3ระยะคอ

5.1 การเตรยมการกอนการฝกอบรมในขนตอนนโครงการจะจด

กจกรรมตางๆกอนถงการฝกอบรมเชนการก�าหนดเนอหาการก�าหนดทม

บคลากรวทยากรการจดเตรยมเอกสารการคดเลอกผเขารบการอบรมฯลฯ

5.2การด�าเนนการระหวางการฝกอบรมในขนตอนนโครงการจะ

ก�าหนดไววาระหวางการฝกอบรมจะตองท�าอะไรบางจะมการจดเตรยมอปกรณ

เครองอ�านวยความสะดวกในการฝกอบรมการจดสถานทบรรยากาศภายในหอง

อบรมใหสอดคลองกบลกษณะกจกรรมทจะจดขนอยางไรนอกจากนโครงการจะ

การแบงบทบาทหนาทใหชดเจนอาทผรบลงทะเบยนพธกรวทยากรผประสาน

วทยากรวทยากรกลมยอยผจดบนทกผประสานงานผเขารบการอบรมผรบผดชอบ

การประเมนผลชางภาพเปนตน

5.3 การด�าเนนการหลงการฝกอบรมในขนตอนนโครงการจะก�าหนด

แผนไววาเมอเสรจสนการฝกอบรมแลวจะตองท�าอะไรบางอาทการตดตามและ

ประเมนผลการฝกอบรมการรวบรวมวเคราะหขอมลจากการประเมนผลตลอดจน

การตดตามผลตอเนองวาผเขาอบรมสามารถน�าความรทไดจากากรอบรมไป

ประยกตใชในการขบเคลอนงานไดมากนอยเพยงไรซงผลทไดจะน�าไปสการ

ปรบปรงหลกสตรการอบรมตอไปในอนาคต

6.การด�าเนนการฝกอบรม

ขนตอนนเปนขนตอนการฝกอบรมจรงตามขอบขายเนอหาและเทคนค

การฝกอบรมทก�าหนดไวซงเปนการปฏบตสงตางๆตามแผนการด�าเนนการ

ฝกอบรมการด�าเนนการในขนตอนนจะเปนการอ�านวยความสะดวกใหกบผเขา

รบการอบรมวทยากรและบคลากรสนบสนนการฝกอบรมในเรองของทพก

ยานพาหนะอาหารเครองดมเอกสารประกอบการฝกอบรมอปกรณและสอท

จ�าเปนตองใชในการฝกอบรมรวมทงการดแลผเขารบการอบรมและการแกปญหา

ตางๆ ทอาจเกดขนในระหวางการฝกอบรมซงการด�าเนนการฝกอบรมจะบรรล



วตถประสงคหรอไมขนอยกบบคคลทเกยวของกบการฝกอบรมดงกรณตวอยาง

ของ“หลกสตรอบรมผจดการงานสรางสของคกร”จะก�าหนดบคคลทเกยวของ

กบการฝกอบรมไวดงน

6.1บคลากรผรบผดชอบการฝกอบรมเนองจากการฝกอบรมตาม

ขนตอนตางๆจะตองอาศยบคลากรทมความรและมประสบการณในเรองนนๆ

มาชวยด�าเนนการดงนนโครงการจะแบงงานและมอบหมายบคคลากรของ

โครงการเขามาท�าหนาทรบผดชอบดแลงานในฝายตางๆโดยบางหนาทเชน

อาคารสถานทจะเปนการประสานงานกบบคลากรของสถานทจดประชม

เพอใหการฝกอบรมส�าเรจลงดวยดและบรรลตามวตถประสงคก�าหนดไว

โดยบคลากรทปฏบตงานจะตองมความรอบคอบรจกการจดการการตดสนใจ

แกไขปญหาเฉพาะหนาโดยมหวหนาโครงการดแลการฝกอบรมทงหมดในภาพรวม

6.2วทยากรและวทยากรกระบวนการเปนกลมบคคลทส�าคญทจะท�าให

การฝกอบรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตส�าเรจตามวตถประสงคโดยทโครงการ

จะคดเลอกวทยากรและวทยากรกระบวนการทมความรความเชยวชาญในแตละ

หวขอของการอบรมตลอดจนมทกษะในการอ�านวยความสะดวกในกระบวนการ

เรยนรและตอบสนองกบวตถประสงคของหลกสตร

7.การประเมนและตดตามผลการฝกอบรม

การฝกอบรมควรจะมการประเมนเพอใหทราบถงระดบของการพฒนา

ผเขารบการฝกอบรมวาเปนไปตามวตถประสงคทก�าหนดไวหรอไมซงแบบจ�าลอง

ในการประเมนผลการฝกอบรมทนยมกนคอนขางมากไดแกแบบจ�าลองของ

DonaldL.Kirkpatrick(1975)ดงแสดงตารางท5



ตารางท5 การประเมนผลการฝกอบรม(DonaldKirkpatrick’s4Levelsof

EvaluatingTraining)

ระดบการประเมน ค�าอธบาย ขอคดเหน

ระดบ1 การ การตอบสนองของผเรยนทมตอ เปนวธการประเมนทใชกนอยาง

ตอบสนองการฝกอบรมชอบหลกสตรท แพรหลายและตนทนต�าในการ

(Reaction)เรยนหรอไม จดการ

ระดบ2 การเรยนร ผเรยนไดเรยนรในสงทเปน การเรยนรสามารถวดผลไดจาก

(Learning)วตถประสงคของการฝกอบรม แบบทดสอบกอนและหลงเรยน

หรอไม

ระดบ3 พฤตกรรมการเปลยนแปลงเชงพฤตกรรม เปนการประเมนทยาก

(Behavior)ในการท�างานผเรยนไดประยกตแบบสอบถามตดตามผลหลง

หรอน�าสงทไดเรยนมาใชในการ การฝกอบรมหรอการสมภาษณ

ท�างานหรอไม ถกน�ามาใชในการประเมน

ระดบ4 ผลลพธ เชอมโยงการฝกอบรมไปสเปาหมาย โดยทวไปแลวการประเมนใน

(Results) ของการท�างาน ระดบนจะประยกตใชกบการ

ฝกอบรมทเขาไปชวยแกปญหา

ในการด�าเนนงานอนเนองมาจาก

การขาดความรหรอทกษะ

DonaldL.Kirkpatrickไดเสนอรปแบบการประเมนการฝกอบรมไว

4ล�าดบขนไดแกการตอบสนองการเรยนรการเปลยนแปลงเชงพฤตกรรมและ

ผลลพธสเปาหมายในแตละระดบของการประเมนผลจะมทงขอดและขอจ�ากด

ในตวเองอยดงนนจงเปนสงส�าคญมากทจะตองวางแผนการประเมนผลในขณะ

ทวางแผนการฝกอบรมไปดวยกน



7.1การประเมนปฏกรยาตอบสนอง(ReactionEvaluation)

การประเมนขนนมวตถประสงคใหรวาผทเขามารบการฝกอบรมมความ

รสกอยางไรจากการฝกอบรมพอใจหรอไมตอสงทไดรบจากการฝกอบรมเชน

หลกสตรเนอหาสาระวทยากรเอกสารสถานทโสตทศนปกรณระยะเวลาฯลฯ

ซงการอบรมโดยทวไปมกท�าในขนตอนนกนมากการประเมนปฏกรยาตอบสนอง

นนตองการใหไดรบขอมลทเปนปฏกรยาตอบสนองของผเขารบการฝกอบรมทม

ความหมายและความเปนจรงขอมลเหลานจะเปนตวบงชประสทธผลของการฝก

อบรมเปนอนดบแรกซงKirkpatrickกลาววามอยบอยครงทผบรหารตดสนใจ

ใหยตโครงการฝกอบรมโดยอาศยขอมลทไดจากการประเมนปฏกรยาตอบสนอง

เปนพนฐานการตดสนใจ

7.2การประเมนการเรยนร(LearningEvaluation)

การประเมนผลในขนนมวตถประสงคทจะใหรวาผเขารบการฝกอบรม

ไดรบความร เกดความเขาใจและทกษะอะไรบางและมเจตคตอะไรบาง

ทเปลยนแปลงไปจากเดมทงนเพราะความรทกษะเจตคตลวนเปนองคประกอบ

พนฐานส�าคญทจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการประเมนของผเขารบ

การอบรมในโอกาสตอไปซงKirkpatrickไดใหขอเสนอแนะส�าหรบการประเมน

การเรยนรไวดงน

7.2.1 ตองวดความรทกษะและเจตคตของผเขารบการฝกอบรม

ทงกอนและหลงการฝกอบรม

7.2.2 วเคราะหทงคะแนนรายขอและคะแนนรวมโดยเปรยบเทยบ

ระหวางกอนและหลงการฝกอบรม

7.2.3ถาเปนไปไดควรใชการเปรยบเทยบคะแนนความรทกษะเจตคต

ระหวางกลมผทไมไดรบการฝกอบรมและกลมของผเขารบการฝกอบรมวา

แตกตางกนหรอไมอยางไร

ส�าหรบวธการประเมนการเรยนรสามารถใชทงการใชแบบทดสอบกอน

หลงการฝกอบรมและการสมภาษณหรอสงเกตทงกอนและหลงการฝกอบรม



7.3การประเมนพฤตกรรม(BehaviorEvaluation)

การประเมนผลในขนนมวตถประสงคเพอตรวจสอบวาผเขารบการฝก

อบรมไดมการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการท�างานในทศทางทพงประสงคหรอไม

การประเมนผลในขนนนบวายากและใชเวลามากกวาการประเมนผลในสองขนแรก

เพราะจะตองตดตามประเมนผลในสถานทท�างานจรงๆของผเขารบการฝกอบรม

ซงKirkpatrickไดเสนอแนะวา

7.3.1ผประเมนควรวดพฤตกรรมการท�างานของผเขารบการฝกอบรม

ทงกอนและหลงการฝกอบรม

7.3.2การประเมนผลหลงการฝกอบรมนนควรจะมระยะเวลาหางจาก

การฝกอบรมพอสมควรเพอใหแนใจวาการเปลยนแปลงพฤตกรรมการท�างานได

เกดขนจรงๆเชนประเมนทก3เดอนเปนตน

7.3.3ควรจะไดเกบขอมลจากหลายๆแหงเชนจากหวหนางานเพอน

รวมงานและจากกลมผทผานการอบรมดวยกน

เครองมอประเมนประเมนพฤตกรรมแบบนทคนเคยและนยมใชกนแพรหลาย

ไดแกการประเมนความถของพฤตกรรม(LikertScale)ลกษณะการประเมน

แบบนมการก�าหนดสงทตองการประเมนซงไดแกพฤตกรรมทแสดงสมรรถนะ

ทพงประสงคตวอยางเชนสมรรถนะการมงผลสมฤทธซงขนแรกของการสราง

แบบประเมนคอการก�าหนดพฤตกรรมทตองการประเมนแลวน�าพฤตกรรม

ทตองการนนมาเขยนเปนมาตรประเมนดงแสดงในตวอยางแบบประเมน

พฤตกรรมทเปลยนแปลง



ตารางท6แบบประเมนพฤตกรรมทเปลยนแปลง

รายการพฤตกรรมในการท�างาน ระดบพฤตกรรมในการท�างาน

นอยมากนอย ปานกลางมากมากทสด

1.แสดงความพยายามท�างานในหนาท

ใหดและถกตอง

2.มความมานะอดทนขยนหมนเพยร

ในการท�างานและตรงตอเวลา

3.มความรบผดชอบในงานสามารถ

สงมอบงานไดตามเวลาทก�าหนด

4.แสดงความเหนเชงปรบปรงพฒนา

5.แสดงออกวาตองการท�างานใหดยงขน

นอกจากตวอยางขางตนแลวกรณตวอยางโครงการพฒนากลไกทาง

วชาการเพอสนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรไดมการประเมนพฤตกรรม

โดยใหมการจดท�ารายงานผลภาคปฏบตการน�าความรจากการอบรมไปใช/

ประยกตใชในองคกรภายหลงจากการฝกอบรมซงเปนการวดพฤตกรรมวาผเขา

รบการอบรมสามารถน�าความรไปใชในการขบเคลอนงานไดมากนอยเพยงไรโดย

มการตดตามผลการด�าเนนงานและตรวจสอบคณภาพงานและใหมการน�าเสนอ

ผลงานในการฝกอบรมครงตอไป

7.4การประเมนผลลพธทเกดตอองคกร(ResultsEvaluation)

การประเมนผลในขนนมวตถประสงคทจะใหรวาการฝกอบรมไดกอให

เกดผลดตอหนวยงานอยางไรบางซงKirkpatrickใหขอเสนอแนะในการประเมน

ขอมลนไววา

7.4.1ควรวดสภาพหรอเงอนไขตางๆกอนการฝกอบรมไวแลวน�าไป

เปรยบเทยบกบสภาพทเกดขนภายหลงการฝกอบรมโดยใชขอมลทสงเกตไดหรอ

วดได



7.4.2พยายามหาทางควบคมตวแปรอนๆซงคาดวานาจะมอทธพลตอ

การเปลยนแปลงในผลทตองการใหเกดขนกบหนวยงานเชนการใชกลมควบคม

หรอกลมทดลอง

วธการประเมนผลลพธทเกดตอองคกรสามารถวดจากขอมลสงทปฏบต

อยแลวในองคกรเชนรายงานผลผลตการประกนคณภาพอตราการลาออกหรอ

ใชวธการสมภาษณหรอสงเกต

กรณตวอยางโครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนนงาน

สรางเสรมสขภาวะองคกรมการประเมนผลลพธทเกดตอองคกรผานการเยยม

ส�ารวจองคกรของผไดรบการอบรมเพอประเมนผลของการน�าความรไปใชในการ

ขบเคลอนงานทเกดขนตอองคกรซงเปนการตดตามผลการด�าเนนงานในระยะ

เวลาประมาณ3-6เดอนอกทงมการจดการจดเวทถอดบทเรยนถงประโยชน

ทไดรบการน�าความรไปใชในองคกรตลอดจนการเปลยนแปลงทเกดขนในองคกร

ปจจยเงอนไขและขอเสนอแนะ ในการออกแบบฝกอบรมในการ

ดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร

การออกแบบการฝกอบรมในการด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะใน

องคกรทดนนจ�าเปนตองมฐานความรของการฝกอบรมและกระบวนการจดฝก

อบรมจะตองเปนกระบวนการทด�าเนนการอยางเปนระบบสอดคลองกบ

เปาประสงคของโครงการทชดเจนซงปจจยเงอนไขทสงผลตอการฝกอบรมในการ

ด�าเนนงานสรางสของคกรและขอเสนอแนะทเกยวของทส�าคญๆมดงตอไปน

ปจจยเงอนไขดานหลกสตรการฝกอบรมการวางแผนการจดท�าหลกสตร

ทสอดคลองกบนโยบาย/ยทธศาสตรดานด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกร

ตลอดจนมการส�ารวจความตองการและความจ�าเปนในการฝกอบรมการด�าเนน

การฝกอบรมประเมนผลและปรบปรงหลกสตรอยางตอเนองสม�าเสมอเปนสง

ส�าคญตอความส�าเรจของการฝกอบรมดงนนจงมขอเสนอวาการออกแบบเนอหา



และรปแบบในการฝกอบรมในการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกร

ควรมการศกษาคนควาและวเคราะหหลกสตรเพอออกแบบหลกสตรใหเหมาะสม

และควรมการส�ารวจหาความตองการความจ�าเปนในการฝกอบรมมการวางแผน

และด�าเนนการฝกอบรมตามแผนทจดท�าไว โดยการจดกจกรรมควรเนน

กระบวนการเรยนรและมการประเมนหลกสตรเพอน�าขอมลทไดเปนแนวทาง

ในการพฒนาหลกสตร

ปจจยเงอนไขดานผเขารบการฝกอบรมการคดเลอกผเขารบการฝก

อบรมทมคณสมบตเหมาะสมกบหลกสตรการฝกอบรมเปนสงส�าคญมากดงนน

จงมขอเสนอวาการออกแบบการฝกอบรมในการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะ

ในองคกรจะตองมกระบวนการคดเลอกผเขารบการฝกอบรมทเหมาะสมกบ

หลกสตรนนๆตลอดจนควรมการประเมนผลบคลากรทผานการฝกอบรมตาม

เปาหมายทก�าหนดไวนอกจากนโครงการควรสรางระบบตดตามผลความรท

ไดรบจากการฝกอบรมทถกน�าไปใชประโยชนในการปฏบตงานและวดระดบ

ความพงพอใจของผเขารวมการอบรมในการน�าความรไปใชใหเกดประโยชน

ในการปฏบตงานซงจะเปนขอสะทอนใหเหนถงหลกสตรทอบรมเปนสงทตองการ

แทจรงหรอไม

ปจจยเงอนไขดานวทยากรและวทยากรกระบวนการตองมความร

คณวฒและประสบการณตรงตามหลกสตรทอบรมมความสามารถในการ

ถายทอดความรตลอดจนมความสามารถในการน�ากระบวนการในการท�ากจกรรม

กลมไดจงมขอเสนอวาการออกแบบการฝกอบรมในการขบเคลอนงานสราง

เสรมสขภาวะในองคกรควรมการการคดเลอกวทยากรทมความรคณวฒและ

ประสบการณตรงตามหลกสตรทอบรมตลอดจนมประเมนผลและสอสารผลการ

ประเมนตอวทยากรและวทยากรกระบวนการเพอการพฒนาปรบปรง

ปจจยเงอนไขดานการสนบสนนการฝกอบรมความเหมาะสมของ

ปจจยตางๆทเออตอการเรยนรและสงอ�านวยความสะดวกตางๆส�าหรบผเขา

รบการอบรมเปนสงส�าคญตอความส�าเรจดงนนจงมขอเสนอในการออกแบบการ



ฝกอบรมในการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกรวาจะตองค�านงถง

ปจจยสนบสนนตางๆทเกยวของใหครอบคลมเชนการจดบนทกเพอน�ามา

สงเคราะหองคความรตอเนองการจดบรรยากาศสถานทอบรมอปกรณสอการสอน

ระยะเวลาในการอบรม

ปจจยเงอนไขดานการบรหารจดการโครงการฝกอบรมขนตอนและกลไก

ในการก�ากบตดตามในการจดโครงการฝกอบรมใหมประสทธภาพประกอบดวย

หลายขนตอนตงแตการวางแผนการก�าหนดผรบผดชอบการประสานงานและ

การคดเลอกวทยากรการบรหารปจจยเกอหนนตางๆในการฝกอบรมการ

ประเมนผลและประเมนความพงพอใจของผทเกยวของตอการจดฝกอบรมจงม

ขอเสนอตอการออกแบบการฝกอบรมในการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะใน

องคกรถงการเตรยมการทดครอบคลมในทกขนตอนและมระบบการตดตาม

ควบคมใหเปนไปตามแผนงานมการประเมนผลและใชผลการประเมนมาพฒนา

ปรบปรงไดอยางทนสถานการณ

บทสรป

การด�าเนนงานสรางสของคกรใหสมฤทธผลนนไมสามารถท�างาน

ตามความคนชนไดแตจะตองอาศยความรน�าทางดงนนเพอบรรลวตถประสงค

ดงกลาวการฝกอบรมจงเปนเครองมอหนงทถกเลอกใชในการขบเคลอนงานสราง

สของคกรเพราะเปาหมายของการฝกอบรมกคอการพฒนาบคลากรใหม

ประสทธภาพตามวตถประสงคของการฝกอบรมนนเองซงเมอบคลากรผานการ

ฝกอบรมแลวบคคลเหลานจะเปนกลไกทส�าคญในการขบเคลอนงานสรางสข

องคกรท�าใหเกดกระบวนการพฒนาคนในองคกรอยางมเปาหมายสอดคลองกบ

วสยทศนขององคกรและเพอท�าใหคนในองคกรมความสขมความพรอมตอการ

เปลยนแปลงชวยกนน�าพาองคกรและสงคมไปสการเตบโตอยางยงยน



การออกแบบการฝกอบรมในการด�าเนนงานสรางเสรมสขภาวะใน

องคกรทดนนจ�าเปนตองมการส�ารวจพนฐานความรและความตองการจ�าเปน

ของการฝกอบรมและกระบวนการจดฝกอบรมตองเปนกระบวนการทด�าเนนการ

อยางเปนระบบสอดคลองกบเปาประสงคของโครงการและตอบสนองกบ

ยทธศาสตรองคกรและความตองการของผเขารวมการฝกอบรมสามารถชวยแกไข

ปญหาอปสรรคขอขดของของการด�าเนนงานสรางสขไดจรงมการก�าหนด

วตถประสงคของการอบรมทชดเจนและก�าหนดรปแบบวธการฝกอบรมท

สอดคลองกบวตถประสงคมการประเมนกอนการฝกอบรมระหวางการฝกอบรม

และหลงการฝกอบรมมการเตรยมการทดมการก�าหนดระยะเวลาการฝกอบรม

ลวงหนาอยางชดเจนตลอดจนไดรบการสนบสนนดานทรพยากรและการบรหาร

จดการทพอเพยง

หากมการออกแบบการฝกอบรมทดจะสงผลตอเนองไปสประโยชน

ทไดอนจะท�าใหบคลากรมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางเปนระบบมความร

ทกษะและเจตคตทจ�าเปนส�าหรบการปฏบตงานใหบงเกดประสทธภาพสงเสรม

ความสามารถในการปฏบตงานในหนาทรบผดชอบตลอดจนเพมพนความรและ

ทกษะเกยวกบการแกปญหาการวนจฉยตดสนใจการวางแผนด�าเนนงานฯลฯ

การฝกอบรมจงนบไดวากจกรรมการฝกอบรมเปนกจกรรมทจ�าเปนและตอง

ด�าเนนการอยางตอเนองเพอพฒนาบคลากรในองคกรทขบเคลอนงานสราง

เสรมสขภาวะในองคกรใหไดเพมพนความรและทกษะทจ�าเปนอยเสมอ



บรรณานกรม

คณวฒคนฉลาด.(2540).การพฒนาองคการ.ชลบร:ภาควชาบรหารการศกษา

คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา.

รงสรรคประเสรฐศร.(2540).ความส�าคญและประโยชนของการพฒนาบคคล.

ในเอกสารการสอนชดวชาองคการและการจดการงานบคคลหนวยท9–

15:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สนานจตรสคนธทรพย.(2544).แนวคดและรปแบบการบรหารจดการของ

สถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน:ประสบการณสทฤษฎในรายงาน

การประชมสรางความรความเขาใจ:การปฏรปการเรยนรเพอพฒนา

คณภาพผเรยนทงโรงเรยน.กรงเทพฯ:พมพด.

สทธพรนยมศรสมศกด.(2541).SemenarinEducationAdminstration

ภาควชาบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตร.ชลบร:มหาวทยาลยบรพา.

ศศกาญจนทวสวรรณ.(2545).รปแบบและวธการฝกอบรมการศกษานอก

ระบบในประมวลสาระชดวชาการศกษานอกระบบหนวยท7–10:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

Kirkpatrick,D.L.(1975).TechniquesforEvaluatingTrainingProgram.

InD.L.Kirkpatrick(ed.).Evaluatingtrainingprograms.Alexan-

dria,VA:ASTD.

อธวฒนเจยววรรธนกลและคณะ(2556).โครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอ

สนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร.สถาบนแหงชาตเพอการพฒนา

เดกและครอบครวมหาวทยาลยมหดลและส�านกสนบสนนสขภาวะองคกร

ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.).


ดชนคำาหลก

ก

การจดการทวทงองคกร14

การถายทอดความร75,81-82,128,133,153

การบรหารจดการเครอขาย127-128

การฝกอบรม7,93,123,136-155

การพฒนาเครอขาย116,121-122,129

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ18

เกณฑองคกรสขภาวะตนแบบ3,33-34,36-39

กรณตวอยาง 3,10,26-29,33-34,44,47,52-53,125,138,141,

145-147,151-152

ค

ความรทชดแจง82-83

ความรทฝงลก83

ความยงยน30,35,37-38,108,128

ความสข8ประการ3,33,43,63-64

คมอการปฏบตงานองคกรสขภาวะ68,70,73

เครอขายองคกรสขภาวะ26,34,43,107,125,127,133

เครองมอวดความสข5-6

ท

ทฤษฎการบรหารการเปลยนแปลง44,50



น

นโยบายสรางสของคกร42,44,47-49,52-54,56,65-66

นโยบายสาธารณะ44-46,67

นวตกรรม30-31,105,124,137

ป

ประมดความสข8ประการ63-67

ผ

ผจดการงานสรางสของคกร55,65,139,141-147

ภ

ภาคเครอขาย26,34,37-38,43,46,97-98,100,102,125-126,129-132,

137-138,143

ย

ยทธศาสตรสามเหลยมเขยอนภเขา44-45

ว

วฒนธรรมองคกร10,14,35-36,94,135

วธปฏบตทเปนเลศ11-12

วงจรความร81



ส

สภาอตสาหกรรม26,65,97,100,118,125-126,128-132

สถานประกอบการ30,33,125,131-133

ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ26,31,34,41-42,56,67,

108,137

อ

องคกรน�ารอง98-99,101-102

องคกรตนแบบ2,3,7-11,22,25-26,33-34,37-38,40,96,99-102,

131-132,135

องคกรแหงความสข28,30,33,42-44,47-49,53-56,58,63-69,94,99,

125-133,135,143

องคกรสขภาวะ1-10,26-27,32-41,43,64,66,68-69,70-71,76,83,

94-95,97,99,103-104,107-109,124-130,132-133,135-137,143

องคกรทเปนเลศ13-14,23-25

x | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 5: งานสรางสรรคของทมสรางสข

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 3: แนวคดและเครองมอการขบเคลอนงาน

33

เครือข่ายองค์กรสุขภาวะ - happy workplace 3-lesson... ·...

Documents