แนวปฏิบัติในการใช้มาตรฐาน ...g)-2560.pdf ·...

แนวปฏบตในการใชมาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 9041(G)-2560

GUIDANCE ON THE APPLICATION OF THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 9041(G)-2017

หลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง

CODE OF PRACTICE FOR THE MANUFACTURING OF

FROZEN AGRICULTURAL COMMODITIES

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 67.020 ISBN


มกษ. 9041(G)-2560

GUIDANCE ON THE APPLICATION OF THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 9041(G)-2017


CODE OF PRACTICE FOR THE MANUFACTURING OF

FROZEN AGRICULTURAL COMMODITIES

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม ตอนพเศษ

วนท พทธศกราช

(2)

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร เรอง แนวปฏบต

ในการตรวจสอบรบรองตามมาตรฐานหลกเกณฑการปฏบตในการผลตอาหารแชเยอกแขง

1. เลขาธการส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต ประธานกรรมการ หรอผทเลขาธการมอบหมาย นายพศาล พงศาพชณ 2. ผแทนกรมประมง กรรมการ นางกงเดอน สมจตต นางสาวนศานาถ ตณฑยย 3. ผแทนกรมปศสตว กรรมการ นายโสภชย ชวาลกล นายอภนนท คงนรตน 4. ผแทนกรมวชาการเกษตร กรรมการ นายเกรยงไกร สภะโตษะ นางสาวทรรศนสรล รตนทศนย

5. ผแทนกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข กรรมการ นางอชฌา สจจปาละ นางสาวอรารตน วฒกรภณฑ 6. ผแทนส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข กรรมการ นายวนชย ศรทองค า นางนภาพร ก าภพงษ 7. ผแทนส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กรรมการ นายณทธร กสบตร นางสาวณมาพร อตถวโรจน นางสาวมณพร สงขะรมย

8. ผแทนสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กรรมการ นางจตรา วรรณวจตร นางสดศร เนยมเปรม 9. ผแทนคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรรมการ รองศาสตราจารยรงนภา พงศสวสดมานต รองศาสตราจารยวราภรณ บญทรพยทพย ผชวยศาสตราจารยวรเชษฐ จตตาณชย 10. ผแทนสภาหอการคาแหงประเทศไทย กรรมการ นายคกฤทธ อารปกรณ

(3)

11. ผแทนกลมอตสาหกรรมอาหาร สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย กรรมการ 12. ผแทนสมาคมผคาปลกไทย กรรมการ นางสาวจฑารตน พฒนาทร นายปญญวฒน เอกอษวตวตกล นางสาวอมรรตน มากคง 13. ผแทนสมาคมผตรวจรบรองและวเคราะหคณภาพ กรรมการ รองศาสตราจารยวรตน วงศแสงนาค นางนนทพร บญเนาว

14. ผแทนสมาคมอาหารแชเยอกแขงไทย กรรมการ นายผณศวร ช านาญเวช นายอนชา เตชะนธสวสด

15. ผแทนส านกก าหนดมาตรฐาน กรรมการและเลขานการ ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต นางสาวดวษา ไพบลยศร นางสาววรชน โลหะชมพล

(4)

กระทรวงเกษตรและสหกรณไดประกาศมาตรฐานสนคาเกษตร เรอง หลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตร

แชเยอกแขง (มกษ.9041-2557) เพอเปนแนวทางในการควบคมอณหภมในการผลต การเกบรกษาและ

การขนสงสนคาเกษตรแชเยอกแขงส าหรบผทเกยวของ ซงจะเปนผลใหผลตภณฑสนคาเกษตรแชเยอกแขงไทย

มความปลอดภยและมคณภาพ สามารถแขงขนในตลาดโลกไดอยางยงยน ทงนเพอใหการน ามาตรฐานน

ไปใชไดอยางมประสทธภาพ คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรจงเหนสมควรจดท ามาตรฐานสนคาเกษตร

เรอง แนวปฏบตในการใชมาตรฐานสนคาเกษตร เรอง หลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง

เพอใชเปนแนวทางในการน ามาตรฐานสนคาเกษตรดงกลาวไปปฏบต

มาตรฐานนก าหนดขนโดยอาศยขอมลจากเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. 2557. มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง หลกปฏบตส าหรบ

การผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง. มกษ. 9041-2557.

Joint FAO/WHO Food Standards Programme. 2008. Code of Practice for the Processing and Handling of

Quick Frozen Foods. CAC/RCP 8-1976.

Joint FAO/WHO Food Standards Programme. 2003. General Principles of Food Hygiene. CAC/RCP 1-1969.

มกษ. 9041(G)-2560 1



แนวปฏบตนอธบายการน ามาตรฐานสนคาเกษตร เรอง หลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง

(มกษ.9041-2557) ทงนเกณฑการตดสนเพอการตรวจสอบ การออกใบรบรอง และการใหเครองหมาย

รบรองส าหรบผผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง ใหเปนไปตาม มกษ.9041-2557

ค าอธบายมาตรฐานสนคาเกษตร เรอง หลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง

(มกษ. 9041-2557)

แนวปฏบตนจดท าขนเพออธบายสาระส าคญของขอก าหนด มกษ.9041-2557 และเปนเอกสารส าหรบ

ผทน ามาตรฐานดงกลาวไปใชท าความเขาใจ ทงนเนอหาในกรอบเปนขอก าหนดตาม มกษ.9041-2557 โดยมค าอธบายอยใตกรอบ ดงน

มกษ.9041: 1 ขอบขาย

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดหลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง1/ ประเภท

เนอสตว เครองในสตว ไข

สตวน า

ผกผลไม

โดยครอบคลม การรบวตถดบ การเตรยม การแชเยอกแขง การจดการ การเกบรกษาและการขนสง

1/ครอบคลมสนคาเกษตรตามพกดศลกากร HS 02 (ประเภทเนอสตว) HS 03 (ประเภทสตวน า)

HS 04 (ประเภทไข) HS 05 (ประเภทเครองในสตว) HS 07 (ประเภทผก) และ HS 08 (ประเภทผลไม)

เฉพาะสนคาเกษตรทผานการแชเยนจนแขง

ค าอธบาย

มาตรฐานสนคาเกษตรนก าหนดหลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง ไดแก เนอสตว

(HS 02) เครองในสตว (HS 02 และ HS 05) ไข (HS 04) สตวน า (HS 03) ผก (HS 07) และผลไม

(HS 08) รายละเอยดตามภาคผนวก ก โดยครอบคลมขอก าหนดตงแตการรบวตถดบ การเตรยม การแชเยอกแขง

การจดการ การเกบรกษาและการขนสง ส าหรบผผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขงและผทเกยวของกบกระบวนการ

แชเยอกแขงน าไปใชในขนตอนของกระบวนการแชเยอกแขง เพอใหไดสนคาเกษตรแชเยอกแขงทมอณหภม

-18oC หรอต ากวา

มกษ. 9041(G)-2560 2

มกษ.9041: 2 นยาม

ความหมายของค าทใชในมาตรฐานสนคาเกษตรน มดงตอไปน

2.1 สนคาเกษตรแชเยอกแขง (frozen agricultural commodity) หมายถง สนคาเกษตรทผานกระบวนการ

ลดอณหภม จนอณหภม ณ จดทมอณหภมสงสดของสนคาถง –18°C หรอต ากวา และคงอณหภมนไว

ในทกขนตอนรวมถงการขนสง โดยใหมความคลาดเคลอนของอณหภมภายในชวงทยอมใหได

2.2 ความคลาดเคลอนของอณหภม (temperature tolerances) หมายถง อณหภมของสนคาเกษตร

แชเยอกแขงทไมคงททเกดขนในระยะเวลาสนๆ ในระหวางขนตอนการผลตจนถงการขนสง แตยงอย

ในชวงทยอมใหไดตามขอก าหนดในมาตรฐานนและไมสงผลตอความปลอดภยและคณภาพของผลตภณฑ


2.1 สนคาเกษตรแชเยอกแขง

นยามของจดทมอณหภมสงสดของสนคาถง –18°C หรอต ากวาทกลาวถงนน หมายถง จดใดจดหนงในสนคา

เกษตรทมอณหภมสงสด เมอสนสดกระบวนการแชเยอกแขง หรอทเรยกวา thermal centre ซงเปนจดท

อณหภมลดลงชาทสด ทงนอาจเปนจดกงกลางของสนคาเกษตรหรอไมกได ขนอยกบลกษณะของสนคา

นนๆ ผประกอบการควรมขอมลวาจดทมอณหภมสงสดของสนคาทผลตอยในต าแหนงใด

การลดอณหภมในกระบวนการแชเยอกแขงจน thermal centre ของสนคาเกษตรมอณหภมท –18°C หรอต ากวา

จะผานชวงอณหภมทท าใหเกดผลกน าแขงทมากทสด (maximum ice crystallisation) ซงหากกระบวนการ

แชเยอกแขงสามารถท าใหสนคาเกษตรผานชวงอณหภมนไดเรว จะท าใหผลกน าแขงในสนคานนมขนาดเลก

กระจายทวชนอาหาร เมอน ามาละลายหรอคลายสภาพเยอกแขง (thawing) จะท าใหสญเสยของเหลว (drip loss).

นอย ท าใหผลตภณฑมคณภาพด ใกลเคยงกบของสด แตหากการลดอณหภมเปนไปไดชา อาจท าใหน าใน

อาหารรวมตวกนเกดผลกน าแขงขนาดใหญ เมอน ามาละลายหรอคลายสภาพ ผลกน าแขงน จะท าให

ผลตภณฑในระดบเซลลเสยหาย เกดการสญเสยของเหลวมาก ซงมผลตอคณภาพดานประสาทสมผสของ

ผลตภณฑเปลยนไป นอกจากนควรรกษาอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงใหคงทท –18°C หรอต ากวา ตลอด

การเกบรกษาและการขนสง เพอลดปญหาการละลายของสนคาเกษตรแชเยอกแขง ซงอาจมผลเสยตอ

ความปลอดภยและคณภาพ

2.2 ความคลาดเคลอนของอณหภม

ความคลาดเคลอนของอณหภมสามารถเกดขนไดหลงจากสนคาเกษตรผานกระบวนการแชเยอกแขง

จนถงขนตอนการขนสง เชน ชวงระยะเวลาระหวางการบรรจ (ขอก าหนด 3.16) การเกบรกษาสนคาเกษตร

แชเยอกแขง (ขอก าหนด 3.19) การขนสง (ขอก าหนด 3.27) แตความคลาดเคลอนของอณหภมตอง

เกดขนในระยะเวลาสนและอยภายใตชวงอณหภมทก าหนดแลววายอมใหอณหภมของสนคาเกษตร

แชเยอกแขงคลาดเคลอนไดไมเกนกวาชวงอณหภมน โดยไมกอใหเกดผลเสยตอความปลอดภยและ

คณภาพของผลตภณฑ และตองปรบลดอณหภมใหกลบสปกตโดยเรว

มกษ. 9041(G)-2560 3

ชวงอณหภมทยอมให สามารถก าหนดไดโดยผมอ านาจหนาท หรอผประกอบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง

ซงควรมขอมลสนบสนนวาชวงอณหภมนนไมกอใหเกดผลเสยตอความปลอดภยและคณภาพของผลตภณฑ

ทงนขนอยกบความเสยงของประเภทสนคาเกษตรแชเยอกแขง

มกษ.9041: 3 ขอก าหนด

ตารางท 1 รายการและขอก าหนดของหลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง:

สถานประกอบการ (1) ท าเลทตง

ขอก าหนด 1.1 อยในบรเวณทไมท าใหเกดความเสยงตอการปนเปอนทมผลเสยตอความปลอดภย

และคณภาพของสนคาเกษตรแชเยอกแขง หากมความเสยงตองมมาตรการปองกนอนตราย


ท าเลทมความเสยงตอการปนเปอน เชน

- มน าทวมขง

- มมลพษทมผลตอความปลอดภยอาหาร รวมถง ฝนและควน

- อยใกลพนททงขยะหรอของเสย หรอมแหลงทอยและเพาะพนธของสตวพาหะน าเชอ เชน หน แมลงสาบ

หรอสตวอนๆ

- อยตดกบฟารมปศสตว

หากมความเสยงตอการปนเปอนทมผลเสยตอความปลอดภยและคณภาพของสนคาเกษตรแชเยอกแขง

ควรประเมนความเสยง และมมาตรการปองกนเพอใหมนใจไดวาสามารถปองกนอนตรายปนเปอน

สสนคาเกษตรได

ตวอยางมาตรการปองกนอนตราย เชน

- การปองกนน าทวมเขาบรเวณผลต

- การออกแบบบรเวณเคลอนยายวตถดบหรอผลตภณฑใหเปนระบบปด และ/หรอ มวธการจดการ

เพอปองกนมใหวตถดบ/ผลตภณฑสมผสกบอากาศภายนอกอาคารผลต ทงนขนกบความเสยงของชนดสนคา

ในการตรวจสอบวามาตรการปองกนการปนเปอนวามประสทธภาพหรอไม อาจสมตวอยางสนคาเกษตร

แชเยอกแขงเพอตรวจสอบการปนเปอน

มกษ. 9041(G)-2560 4



สถานประกอบการ (2) โรงงานและสายการผลต

ขอก าหนด 1.2 ออกแบบโรงงานและสายการผลตเพอใหการแปรรป การแชเยอกแขงและ

การเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงไดรวดเรว

ขอก าหนด 1.3 ออกแบบโรงงานและสายการผลตใหปองกนการปนเปอนขามทอาจสงผลเสย

ตอความปลอดภยและคณภาพของสนคาเกษตรแชเยอกแขง


ออกแบบโรงงานและสายการผลตใหมระบบการผลตทสอดคลองกนและจดวางผงการผลตทแสดงใหเหน

ขนตอนทเปนระเบยบ สามารถด าเนนการไดอยางตอเนอง ไมลาชาหรอหยดชะงก รวมถงไมยอนไปมา

เพอปองกนการปนเปอนขามในระหวางขนตอน ตงแตการรบวตถดบ การผลตจนถงการเกบรกษา



สถานประกอบการ (2) โรงงานและสายการผลต

ขอก าหนด 1.4 อาคารผลตตองแขงแรง งายตอการท าความสะอาดและบ ารงรกษา


โครงสรางภายในของอาคารผลตใหใชวสดทคงทน แขงแรง สะดวกตอการบ ารงรกษา การท าความสะอาด

และการฆาเชอ เชน อาคารไมมรอยแตกราว พน/ผนงท าจากวสดทไมดดซบน าหรอท าปฏกรยากบ

สารท าความสะอาดและฆาเชอ พนมความลาดเอยงสามารถระบายน าไดด เพดานและอปกรณทตดอยกบ

เพดานควรสรางใหอยในสภาพทชวยลดการเกาะของสงสกปรกและการควบแนนของไอน า และการหลดกระจาย

ของชนสวน นอกจากนประตและหนาตาง ควรมผวเรยบและปดสนท ถาตดมงลวดควรเปนแบบทถอด

ท าความสะอาดได

มกษ. 9041(G)-2560 5



สถานประกอบการ (3) หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง

ขอก าหนด 1.5 ผนง พน เพดานและประตของหองเยนใหบฉนวนกนความรอนเพอรกษาอณหภม

ของผลตภณฑใหคงท ณ อณหภม -18oC หรอต ากวา


หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงควรมการออกแบบใหรกษาอณหภมของผลตภณฑ

ใหคงท ณ อณหภม -18oC หรอต ากวาได โดยมฉนวนกนความรอนทงทผนง พน เพดานและประต ซงม

คณสมบตเหมาะสม ท าดวยวสดทอยในสภาพด เชน ไมมกลน ไมผ ปองกนสตวพาหะน าเชอ นอกจากน

ควรมวสดปองกนฉนวนจากความเสยหายทเกดจากความชนและความเสยหายทางกล




ขอก าหนด 1.6 ออกแบบหองเยนใหมอากาศไหลเวยนผานผลตภณฑทเกบอยางเพยงพอ


การออกแบบหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงใหมอากาศไหลเวยนไดด เพอใหสามารถ

ควบคมอณหภมใหคงทท -18oC หรอต ากวา อยางตอเนอง ควรค านงถงรปแบบการจดวางสนคารวมถง

ปรมาณการเกบ ต าแหนงการตดตงและลกษณะของคอยลเยน

หากใชคอยลเยนสองตว ควรตดตง ณ ต าแหนงกงกลางหอง และใหหนหลงชนกน ไมควรตดตงคอยลเยน

ใหเปาลมเขาหากน เนองจากจะดดอากาศเยนทเปาจากคอยลเยนฝงตรงขาม ท าใหหองเยนส าหรบ

เกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงไมไดรบความเยนหรอท าอณหภมไมไดตามทตองการ กรณหองเยน

ส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงมความยาวนอยกวาระยะสงลมของคอยลเยน เชน ความยาว

หองประมาณ 1/3 ของระยะสงลมของคอยลเยน ควรตดตงแผงบงคบลมใหลมวงขนและไหลไปตาม

เพดานเพอการกระจายลมอยางทวถง ไมควรตดตงคอยลเยนใกลประตทางเขาออกหรอใกลวาลวปรบ

ความดนหรอหางจากผนงมากเกนไป

การสงลม (air throw) และการกระจายลม (air distribution) เปนอกปจจยหนงทส าคญ ควรเลอกคอยลเยน

ทมหนากวางเหมาะสม และมการสงลมไดไกล เพอใหรศมการกระจายลมและการสงลมทวหองเยนส าหรบ

เกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง

มกษ. 9041(G)-2560 6


ในกรณทมรอยราวหรอชองวางของหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงจะท าให

อากาศเยนรวไหลได สงผลใหอณหภมหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงเพมขนและไมคงท

นอกจากนเมออากาศอนจากภายนอกกระทบกบอากาศเยนจะท าใหเกดการควบแนนเปนหยดน า ซงปจจย

ทงสองอาจสงผลกระทบตอสนคาเกษตรแชเยอกแขงได ดงนนผประกอบการควรจดการและบ ารงรกษา

หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง ไมใหมรอยราวหรอชองวาง เชน ชองวางระหวางประต

และพน รวมถงบ ารงรกษาฉนวนกนความรอนใหอยในสภาพด

ตวอยางมาตรการลดการรวออกของอากาศเยนผานการเปดปดประต เชน จดสรรพนทระหวางหองเยน

ส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงและภายนอก และใหมประตสองชน หรอจดใหมมานอากาศ

เปาในทศทางลงพนหรอจากดานขางของประต

ตวอยางมาตรการปองกนสารท าความเยนรวไหล เชน ใหตดตงระบบท าความเยนอยางระมดระวง โดยใชวสด

อปกรณวาลวทมคณภาพ เชอมหรอประกอบและจดวางแนวทอและอปกรณทด นอกจากนควรตดตง

เครองตรวจจบสารท าความเยนรวไหล เพอแกไขไดอยางทนทวงท และ ควรบ ารงรกษาและซอมบ ารง

อยางสม าเสมอ

แผนหรอมาตรการฉกเฉนในกรณสารท าความเยนรวไหลควรค านงถงการปองกนการปนเปอนสสนคาเกษตร

แชเยอกแขง การปองกนการเกดอนตรายตอผปฏบตงาน รวมถงการรกษาอณหภมของสนคาเกษตร

แชเยอกแขง แผนหรอมาตรการฉกเฉนนควรฝกซอมอยางนอยปละ 1 ครง

ควรจดหาอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เชน ถงมอ หนากาก รองเทา และชดทใชส าหรบปองกน

สารท าความเยน รวมถงอปกรณทใชช าระลางสารท าความเยน เชน ทลางตาฉกเฉน และฝกบวลางตวฉกเฉน

ซงอปกรณเหลานควรอยในต าแหนงทใชงานสะดวก และพรอมใชงาน




ขอก าหนด 1.7 มการปองกนการรวออกของอากาศเยน และปองกนการรวไหลของสารท าความเยน

ถามการรวไหลตองมมาตรการแกไขโดยทนท

มกษ. 9041(G)-2560 7


ควรมระบบและอปกรณควบคมอณหภมทใชการไดตลอดระยะเวลาการเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง

เพอใหแนใจวาสนคาเกษตรแชเยอกแขงมอณหภมคงทท -18°C หรอต ากวา โดยมอปกรณวด แสดงผลอณหภม

และบนทกขอมลตามความถทเหมาะสม เชน ทกๆ 1 ชวโมง ทงนการบนทกขอมลอาจท าโดยอปกรณบนทก

ขอมลอตโนมต (data logger) หรอโดยผปฏบตงานทไดรบมอบหมาย และควรมผควบคมตรวจสอบการบนทก

อณหภมดวย

อปกรณวดอณหภมในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงควรตดตงไวในทสงใหหางจาก

แหลงใหความเยน หากมอปกรณวดอณหภมมากกวา 1 เครอง ควรตดตงในต าแหนงทหางกน เพอแสดง

คาทเปนตวแทนของอณหภมในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง ทงนไมควรตดตง

อปกรณวดอณหภมในต าแหนงทมความผนผวนของอณหภม เชน ใกลพดลมดดอากาศ หรอทางเขาออก

ตวอยางจ านวนอปกรณวดอณหภมตอขนาดหองเยน เชน หองเยนขนาดเลก (นอยกวา 500 m3) ควรใชอปกรณ

วดอณหภม 1 เครอง ส าหรบหองทมปรมาตรนอยกวา 30,000 m3 ควรใช 2 เครอง ส าหรบหองทมปรมาตร

ระหวาง 30,000 ถง 60,000 m3 ควรใช 4 เครอง และส าหรบหองทมปรมาตรมากกวา 60,000 m

3 ควรใช 6 เครอง

อปกรณวดอณหภมควรไดรบการสอบเทยบ และ/หรอ พสจนยนยน เพอใหมนใจในความถกตอง แมนย า

ของอปกรณ โดยใหปฏบตตามขอก าหนด 3.31

เครองอานและ/หรอเครองบนทกอณหภมควรตดตงไวภายนอกหองเยนในต าแหนงทผปฏบตงานอาน

และบนทกขอมลไดสะดวก




ขอก าหนด 1.8 มระบบและอปกรณในการควบคมและบนทกอณหภมไดอยางสม าเสมอ

มกษ. 9041(G)-2560 8


เครองมอและอปกรณท าจากวสดทมผวเรยบ ไมแตกหรอเปนรอยงาย ไมดดซบน า ไมเปนสนม และทนทาน

ตอการสกกรอน ส าหรบอปกรณทสมผสกบสนคาเกษตรโดยตรง ควรท าจากวสดทไมท าปฏกรยากบสนคา

เกษตร ไมเปนพษและไมมผลกระทบตอความปลอดภยและคณภาพของสนคาเกษตรแชเยอกแขง

นอกจากนควรปองกนการปนเปอนจากเครองมออปกรณสสนคาเกษตรแชเยอกแขง เชน การปนเปอนของ

น ามนหลอลน น ามนเครอง น ายาท าความสะอาดหรอน ายาฆาเชอ

เครองมอและอปกรณทใชในบรเวณการผลตตองท าความสะอาดและฆาเชอไดสะดวกและทวถง หลกเลยง

การมซอกมม


จ านวนเครองมอและอปกรณมเพยงพอกบการปฏบตงาน อยในต าแหนงทสามารถใชงานไดสะดวกและ

พรอมใชงาน ควรบ ารงรกษาและตรวจสอบการท างานอยางสม าเสมอ เพอการปฏบตงานทถกตอง

มประสทธภาพ



สถานประกอบการ (4) เครองมอและอปกรณ

ขอก าหนด 1.9 ออกแบบเครองมอและอปกรณไมใหท าความเสยหายหรอเกดการปนเปอน

ตอวตถดบและผลตภณฑ

ขอก าหนด 1.10 ออกแบบเครองมอและอปกรณใหท าความสะอาดและบ ารงรกษาไดสะดวก




ขอก าหนด 1.11 มจ านวนเครองมอและอปกรณเพยงพอตอการปฏบตงานและอยในสภาพทพรอมใชงาน

มกษ. 9041(G)-2560 9




ขอก าหนด 1.12 ออกแบบเครองแชเยอกแขง เครองมอและอปกรณ ใหท างานไดถกตองและแมนย า


ออกแบบเครองแชเยอกแขง เครองมอ และอปกรณ ใหสามารถลดอณหภมไดอยางรวดเรว ตรงตาม

วตถประสงคการใชงาน และสามารถควบคมกระบวนการแชเยอกแขงไดอยางถกตองและแมนย า

ส าหรบอปกรณเฝาระวงอณหภมใหปฏบตตามขอก าหนด 3.30 และ 3.31



สถานประกอบการ (5) สงอ านวยความสะดวก

ขอก าหนด 1.13 มแผนส ารองในกรณทไฟฟาดบหรอเครองมอเสย เพอรกษาอณหภมของ

ผลตภณฑใหไดตามทก าหนด


ควรจดท าแผนส ารองเปนเอกสารทชดเจน เขาใจไดงาย ในกรณทไฟฟาดบหรอเครองมอเสย โดยเฉพาะ

เครองมอทส าคญ เชน เครองแชเยอกแขง หรอหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง เพอให

ปฏบตตามแผนไดอยางมประสทธภาพและไมกอใหเกดผลเสยตอความปลอดภยและคณภาพ

ของสนคาเกษตรแชเยอกแขง ผประกอบการอาจทดลองปฏบตตามแผนส ารองและตรวจสอบความปลอดภย

และคณภาพของสนคาเกษตรแชเยอกแขง เพอพสจนยนยนประสทธภาพของแผนส ารองนน

แผนส ารองควรระบวธการ ผรบผดชอบ การด าเนนการตามแผน การตรวจสอบประสทธภาพการด าเนนการ

และการบนทกรายละเอยดในกรณไฟฟาดบหรอเครองมอเสย

ตวอยางวธการปฏบตในกรณทไฟฟาดบ เชน

- ประตหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงตองปดใหสนท เพอรกษาอณหภมภายใน

ใหคงทหรอเปลยนนอยทสด

- ใชเครองส ารองไฟ ซงจะชวยปองกนอปกรณทตอพวงจากปญหาเกยวกบระบบไฟฟา เชน ไฟฟาดบ ไฟฟา

กระพรบ ไฟฟากระชาก สญญาณรบกวนทางไฟฟา โดยการจายไฟฟาส ารองจะท าใหอปกรณตอพวงสามารถ

ท างานไดโดยไมเกดการชะงก หรอสะดด

- ใชเครองก าเนดไฟฟา

ทงนควรบนทกขอมลชวงเวลาของไฟฟาดบและผลการตรวจสอบและจดการสนคาทไดรบผลกระทบไวดวย

มกษ. 9041(G)-2560 10




ขอก าหนด 1.14 มระบบระบายน าและก าจดของเสยในบรเวณอาคารและบรเวณผลตอยางเพยงพอ

และถกสขลกษณะ


จดใหมระบบและสงอ านวยความสะดวกในการระบายน าและก าจดของเสยอยางเพยงพอ ควรออกแบบ

ใหสามารถหลกเลยงการปนเปอนตอระบบน าใชและระบบน าบรโภค

พนในอาคารและบรเวณผลตมความลาดเอยงเพอการระบายน าอยางรวดเรว ทศทางการไหล ไมไหลจากบรเวณ

ทสกปรกมากไปยงททสะอาดกวา รอยตอของพนและผนงควรมลกษณะโคงหรอตดเฉยง ไมเปนมมฉาก

เพอไมใหมน าขงหรอเศษเหลอตดคาง

ทอระบายน าตองมผวเรยบ มขนาดใหญและมจ านวนเพยงพอทจะใหน าเสยไหลไดสะดวก มฝาปดปากทอ

เปดท าความสะอาดและปองกนการปนเปอนได




ขอก าหนด 1.15 มสงอ านวยความสะดวกในการท าความสะอาดอยางเพยงพอ


ควรมสงอ านวยความสะดวกในการท าความสะอาด รวมถงอปกรณปองกนอนตรายของผปฏบตงาน

เพยงพอตอการใชงาน เชน ผาปดจมก รองเทากนลน ผากนเปอน แวนตา และควรเลอกอปกรณ

และสารทใชในการท าความสะอาดและฆาเชอ เหมาะสมกบพนผวทท าความสะอาด

มกษ. 9041(G)-2560 11




ขอก าหนด 1.16 มสงอ านวยความสะดวกดานสขลกษณะสวนบคคลและหองสขาเพยงพอส าหรบ

ผปฏบตงานทเกยวของกบกระบวนการผลต


สงอ านวยความสะดวกดานสขลกษณะสวนบคคลและหองสขาตองมจ านวนเพยงพอกบจ านวนผปฏบตงาน

ขอแนะน าจ านวนหองสขาตอจ านวนพนกงาน แสดงไวในภาคผนวก ข นอกจากนสงอ านวยความสะดวก

ดานสขลกษณะสวนบคคลและหองสขาควรอยในสภาพด สะอาด เชน

- หองสขา ระบายอากาศไดด มแสงสวางเพยงพอ มกระดาษช าระและถงขยะพรอมฝาปดมดชด

หองสขาไมเปดออกไปยงหองผลตโดยตรง ในกรณทมหองสขาในหองผลต มหองหรอฉากกน

- อางลางมอมจ านวนเพยงพอกบการใชงาน และอยในสภาพด สะอาด ตดตงทกทางเขาของหองผลต

รวมทงในบรเวณหองผลตในต าแหนงทสามารถใชงานไดสะดวก มกอกน าชนดทเปดปดโดยไมใชมอสมผส

สบเหลว และอปกรณท าใหมอแหง เชน กระดาษเชดมอ ผาเชดมอชนดใชครงเดยว เครองเปาลมรอน

กรณทใชกระดาษเชดมอหรอผาเชดมอชนดใชครงเดยว ตองมถงขยะทมฝาปด ทรองรบกระดาษหรอผาทใช

แลวทเปดปดไดโดยไมใชมอสมผส (ทงนขนอยกบความเสยงและลกษณะของผลตภณฑ) กรณทใช

เครองเปาลมรอนควรตรวจสอบความสะอาดของเครองอยางสม าเสมอ เพอปองกนการปนเปอน

- มอางน ายาฆาเชอส าหรบจมลางมอหรอถงมอ หรอมการพนสเปรยน ายาฆาเชอ หรอกลองกดน ายาฆาเชอ

บรเวณทางเขาของหองผลต โดยใชความเขมขนทเหมาะสมและมประสทธภาพ ตามค าแนะน าของผผลต

กรณใชคลอรน ใหตรวจเฝาระวงปรมาณทเหลอของคลอรน (residual chlorine) อยางสม าเสมอ ขณะใช

ควรมปรมาณอยางนอย 50 ml/l

- รองเทาบทมเพยงพอ และตดตงบอลางรองเทาทกทางเขาอาคารผลตจากภายนอก โดยมน ายาฆาเชอ

ในความเขมขนทเหมาะสม ตามค าแนะน าของผผลต เชน หากใชคลอรน ปรมาณคลอรนทเหลอ (residual

chlorine) ขณะใชควรมปรมาณอยางนอย 200 ml/l นอกจากนควรเปลยนถายน าอยางสม าเสมอ รวมทง

รกษาระดบน าใหเหมาะสม (อยางนอยควรสงพอทวมรองเทาระดบขอเทา)

- มสถานทเปลยนเสอผาและเกบของใชสวนตวของผปฏบตงาน เปนสดสวนแยกจากบรเวณผลต

และบรเวณลางท าความสะอาดอปกรณ สถานทนนควรสะอาด อากาศถายเทด ไมอบทบ สงของตอง

จดเกบอยางเปนระเบยบ ไมใหเปนแหลงทอยอาศยของสตวและแมลงตางๆ

มกษ. 9041(G)-2560 12




ขอก าหนด 1.17 มการระบายอากาศทเพยงพอและไมกอใหเกดหยดน าจากการควบแนนในอาคารปฏบตงาน


บรเวณผลตมระบบการระบายอากาศทด สามารถระบายกลน ควน ไอน า และความรอนทเกดจาก

กระบวนการผลต ควรกรองอากาศตามความเหมาะสมกบการปฏบตงาน และควรปองกนการควบแนน

ของไอน าและหยดน าทเกดจากการเปลยนแปลงของอณหภม การระบายอากาศไมกอใหเกดการปนเปอนไปยงสนคาเกษตรแชเยอกแขง เชน ไมควรระบายอากาศจากบรเวณทสกปรกไปยงบรเวณทสะอาดกวา




ขอก าหนด 1.18 มแสงสวางเพยงพอและมแหลงของแสงทใหสทเหมาะตอการปฏบตงานในจดทมความจ าเปน


บรเวณทผลตมแสงสวางเพยงพอเพอการปฏบตงานทถกตอง นอกจากนแหลงของแสงใหสทเหมาะสม

ไมท าใหการมองเหนผดไปจากปกต โดยเฉพาะในขนตอนการตรวจสอบและควบคมคณภาพสนคาเกษตร

แชเยอกแขง ขอแนะน าเกยวกบความเขมของแสงทใชในขนตอนตางๆ แสดงไวในภาคผนวก ค




ขอก าหนด 1.19 มการปองกนหลอดไฟสองสวาง รวมถงอปกรณหรอโครงสรางอนทแตกงาย เพอให

แนใจวาหากเกดการแตกจะไมกระจายปนเปอนกบสนคาเกษตรแชเยอกแขง


ในบรเวณผลต ถามหลอดไฟทแตกได ตองมฝาครอบ เพอปองกนการแตกและปลอมปนในสนคาเกษตร

แชเยอกแขง รวมทงรกษาความสะอาดของฝาครอบและตรวจสอบสภาพของหลอดไฟอยางสม าเสมอ

ส าหรบอปกรณหรอโครงสรางอนๆ ทแตกหกได เชน พลาสตกแขง กระจกหนาตาง หรอผนงสวนทเปน

กระจกแกว ควรตรวจสอบอยางสม าเสมอ และมมาตรการควบคมปองกนการแตกกระจายของเศษอปกรณ

หรอโครงสรางดงกลาว ไมใหปนเปอนสสนคาเกษตรแชเยอกแขง หากเกดการแตกตองมมาตรการจดการ

และแกไขทเหมาะสมเพอใหมนใจวาจะไมปนเปอนกบสนคาเกษตรแชเยอกแขง

มกษ. 9041(G)-2560 13




ขอก าหนด 1.20 มสงอ านวยความสะดวกในการเกบรกษาวตถดบ บรรจภณฑ วสดทเกยวของกบ

การผลต เครองมอ อปกรณ สารเคมทเหมาะสม และแยกเกบเปนหมวดหม


พนทส าหรบการเกบรกษาวตถดบ รวมถงวตถดบทกอใหเกดภมแพ บรรจภณฑ วสดตางๆ เครองมอ

อปกรณ รวมถงสารเคมทใชในการผลต ใหจดแบงเปนสดสวน แยกจากกน และมปายระบอยางชดเจน

การจดเกบสารเคมทไมใชในอาหาร สารท าความสะอาด และสารอนตรายใหเกบแยกจากสารทใชเปน

สวนผสมในอาหาร

พนทส าหรบเกบรกษา ควรรกษาความสะอาด ถกสขลกษณะ ระบายอากาศไดด ไมกอใหเกดการปนเปอน

หรอปนเปอนขาม ปองกนสตวพาหะน าเชอตางๆ ได



การควบคมการปฏบตงาน (1) น า

ขอก าหนด 2.1 มน า น าบรโภคและ/หรอน าแขงทสะอาด มคณภาพเหมาะสมตามวตถประสงค

การใชงานเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ และมปรมาณเพยงพอตอการผลต


น าทสมผสกบสนคาเกษตรแชเยอกแขงหรอพนผวทสมผสกบสนคาเกษตรแชเยอกแขง และน าทใชเปนสวนผสม

มปรมาณเพยงพอตอการผลตและไดมาตรฐานน าบรโภค ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ

กรณใชน าแขง น าแขงนนควรผานการผลต การเกบรกษา การขนถายและควรใชอยางถกสขลกษณะ

และมมาตรการปองกนการปนเปอน

ควรมระบบทอแยกน าทใชทวไปและน าทสมผสอาหาร และมเครองหมายแสดงความแตกตางไว

ใหเหนอยางชดเจน

กรณใชคลอรน ควรวดปรมาณคลอรนทเหลอในน าใชอยางนอยวนละ 2 ครง โดยอาจสมวดจากน าปลายสาย

หลายจดสลบกน

การสมตรวจวเคราะหคณภาพน าและน าแขงทางดานจลนทรยควรมความถอยางเหมาะสม เชน อาจตรวจ

ทก 1 ถง 2 เดอน ขนกบประวตคณภาพของน าใชดงกลาว และควรตรวจวเคราะหทางเคมอยางนอยปละครง

มกษ. 9041(G)-2560 14



การควบคมการปฏบตงาน (2) การจดการและการก ากบดแล

ขอก าหนด 2.2 มระบบควบคมการปฏบตงานโดยผควบคมทมความสามารถเพยงพอและมจ านวน

ทเหมาะสมตอการปฏบตงาน


การปฏบตงานในสถานประกอบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขงนน ผควบคมควรมความร ความเขาใจ

เกยวกบระบบและความส าคญของการควบคมอณหภมและเวลาในกระบวนการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง

และสามารถตดสนใจได ความรทผควบคมควรม เชน ระบบคณภาพตามการปฏบตทดในการผลต

(Good Manufacturing Practices: GMP) ระบบหลกการวเคราะหอนตรายและควบคมจดวกฤต (Hazard

Analysis and Critical Control Point: HACCP) และการควบคมกระบวนการในขนตอนการผลต โดยผควบคมควรไดรบการฝกอบรมตามขอก าหนด 6

ผควบคมควรมจ านวนเพยงพอตอการปฏบตงาน เชน เมอเกดปญหาในกระบวนการผลต มผควบคม

ทจะแกปญหาทเกดขนไดทนทวงท และไมท าใหเกดผลเสยตอสนคาเกษตรแชเยอกแขง

ในกรณทมการจางชวง (subcontract) ควรมระบบควบคมการปฏบตงานของผรบจางชวง เชน หองเยนรบฝาก หรอผรบจางขนสงสนคาเกษตรแชเยอกแขง โดยสถานประกอบการควรมเกณฑการประเมน เพอเลอกผรบจาง

ชวงทปฏบตไดตามขอก าหนดของ มกษ. 9041-2557 และควรมการก ากบดแลการปฏบตงาน




ขอก าหนด 2.3 มเอกสารขนตอนการด าเนนงานทถกตองเหมาะสมส าหรบการปฏบตงาน และการตรวจ

เฝาระวง


ขนตอนการด าเนนงาน (procedure) เปนเอกสารอธบายขนตอนหรอกจกรรมทจ าเปนตองปฏบต เพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางถกตอง เปนไปตามล าดบขนตอน โดยใชขอความทรดกม ถกตอง ชดเจน

เชน ระบใคร ท าอะไร ทไหน อยางไร เมอใด รวมถงก าหนดแผนการตรวจเฝาระวงและผรบผดชอบ

ไวในขนตอนส าคญใหชดเจน ขนตอนการด าเนนงานแตกตางกนไปในแตละโรงงาน ขนอยกบลกษณะ

โครงสรางองคกร ขนาดขององคกร อปกรณเครองมอเครองใชตางๆ เปนตน

เอกสารขนตอนการด าเนนงานควรสอดคลองกบการปฏบตงานจรงและขอก าหนดของมาตรฐานทใช

และควรปรบเปลยน แกไขหรอเพมเตมเนอหาใหเปนปจจบนอยางสม าเสมอ

มกษ. 9041(G)-2560 15




ขอก าหนด 2.4 มแผนและมการด าเนนงานตามแผนตรวจสอบความปลอดภยของสนคาเกษตร

แชเยอกแขง


มแผนการตรวจสอบความปลอดภยของสนคาเกษตรแชเยอกแขงในขนตอนทจ าเปน เชน ขนตอนการรบ

วตถดบ ขนตอนการแปรรปกอนการแชเยอกแขง โดยการสมเกบตวอยางเพอตรวจวเคราะหการปนเปอน

ทางกายภาพ เคมหรอชวภาพ

ในแผนการตรวจสอบ อาจเขยนเปนแผนภมการผลตทแสดงกระบวนการผลตทงหมดหรอแบบยอ

และระบขนตอนตรวจสอบความปลอดภย รวมถงระบจ านวนตวอยางทเกบ และวธการตรวจวเคราะหดวย

เพอความสะดวกในการตรวจสอบ โดยการวเคราะหนอาจท าในหองปฏบตการของโรงงาน (ถาม)

หรอสงวเคราะห ควรเกบผลการวเคราะหไวเปนหลกฐาน เพอการตรวจรบรองหรอการตามสอบ



การควบคมการปฏบตงาน (3) การตามสอบและการเรยกคน (traceability and recall)

ขอก าหนด 2.5 มเอกสารแสดงขนตอนการตามสอบ และการเรยกคน เพอสามารถเรยกคน

สนคาเกษตรแชเยอกแขงไดทนเวลา เมอมปญหาทจะสงผลเสยตอสขภาพของผบรโภค

ขอก าหนด 2.6 ระบรนการผลตบนฉลากหรอเอกสารก ากบสนคาใหสามารถตามสอบได


การจดท าเอกสารแสดงขนตอนการตามสอบ ควรเปนไปตามหลกการและแนวทางตามมาตรฐานสนคาเกษตร

เรอง การตามสอบสนคาเกษตรและอาหาร: หลกการและแนวทางส าหรบการออกแบบระบบการตามสอบและการน าไปปฏบต (มกษ. 9028) ซงไดระบนยามส าหรบรนและการระบรนไวดงน

- รน (lot) หมายถง สนคาเกษตรและอาหารทประกอบดวยสนคาแบบเดยวกน และสวนประกอบ

อยางเดยวกน ทผลตขนภายใตสภาพการผลตเดยวกน ซงท าขนหรอสงมอบในชวงเวลาเดยวกน

- การระบรน (lot identification) หมายถง การออกรหสบงชใหกบรนสนคาเกษตรและอาหาร

มกษ. 9041(G)-2560 16

การก าหนดรหสบงชรนควรชดเจน และมเอกสารก ากบวารหสทใชประกอบดวยขอมลอะไรบาง เชน วนท

และเวลาผลต นอกจากนควรบนทกขอมลแหลงทมาของวตถดบ รายละเอยดของกระบวนการผลต

และแหลงจ าหนายสนคาเกษตรแชเยอกแขง โดยโรงงานควรเกบบนทกขอมลเหลานเพอประโยชน

ในการตามสอบ

ผประกอบการควรจดท าเอกสารขนตอนการเรยกคน โดยระบสถานการณ ผปฏบต และผตดสนใจ รวมถง

วธการปฏบตทชดเจน และทดลองปฏบตตามแผนการเรยกคน เพอทดสอบประสทธภาพของแผน



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (1) วตถดบ (1.1) การรบและเกบรกษาวตถดบ

ขอก าหนด 3.1 มระบบการตรวจรบวตถดบทมความปลอดภยและคณภาพตามทผผลตก าหนด ในกรณ

รบวตถดบทเนาเสยงาย ตองควบคมและตรวจสอบอณหภม


ระบบการตรวจรบวตถดบ หมายถง กระบวนการคดเลอก ตรวจสอบ ตดสน และบนทกเกยวกบวตถดบ

เชน คดเลอกวตถดบจากแหลงทเชอถอได ตรวจสอบคณภาพทางกายภาพทกรน

ควรจดท าเกณฑการตรวจรบวตถดบ ทงดานความปลอดภยและคณภาพ รวมถงแผนการตรวจทระบ

ความถของการตรวจแตละรายการตามความเสยง เชน การสมตรวจสอบดานเคมและจลนทรยส าหรบ

วตถดบจากผสงมอบรายใหม หรอการตรวจสอบวตถดบตามความถทก าหนดไว

ตองควบคมอณหภมวตถดบอยางเหมาะสม โดยเฉพาะวตถดบทเนาเสยงาย และตรวจสอบอณหภม

ณ จดรบวาอยในชวงทเหมาะสมหรอไม หากอณหภมสงกวาเกณฑทก าหนด ใหประเมนวตถดบนนวา

ยงสามารถรบไวไดหรอไม หากตดสนวารบวตถดบนนไว ใหรบลดอณหภมวตถดบลงสระดบทเหมาะสม

ทงนควรบนทกแหลงทมา ผลการตรวจสอบอณหภม และการด าเนนการ

บรเวณรบวตถดบควรแยกออกจากบรเวณผลตอนๆ พนทเพยงพอส าหรบการรบวตถดบ มอปกรณ

อ านวยความสะดวกในการขนถาย ควรรกษาความสะอาดบรเวณรบวตถดบอยางสม าเสมอ และควรมมาตรการ

ปองกนการปนเปอน เชน ปองกนสตวพาหะน าเชออนๆ เขามาในบรเวณรบวตถดบ ถาบรเวณรบวตถดบ

เปนทเปดโลง ควรขนถายวตถดบอยางรวดเรว

วตถดบทผานขนตอนการรบเขามาแลว หากยงไมน าไปใชในทนท ควรเกบในภาชนะทสะอาด และแยกเกบ

ในบรเวณเฉพาะ ควรตดฉลากหรอแสดงเครองหมายและระบวนทเกบ เพอความสะดวกในการเรยงล าดบ

การผลตกอนหลง บรเวณเกบวตถดบควรสะอาด ไมกอใหเกดการปนเปอนหรอการเนาเสย

มกษ. 9041(G)-2560 17



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (1) วตถดบ (1.1) การรบและเกบรกษาวตถดบ

ขอก าหนด 3.2 การเกบรกษาวตถดบ ใหเกบรกษาทอณหภมและระยะเวลาทเหมาะกบประเภทวตถดบ


รปแบบการจดเกบวตถดบมความหลากหลายตามประเภทของวตถดบ ทมความเสยงตอความปลอดภย

อาหารทแตกตางกน ดงนนควรก าหนดระยะเวลาเกบรกษาใหสมพนธกบประเภทวตถดบ และอณหภม

การเกบรกษา เพอคงคณภาพและความปลอดภยของวตถดบตามเกณฑทก าหนด

ขอแนะน าในการเกบรกษาวตถดบแตละประเภท มดงน

- วตถดบสด เชน เนอสตว เครองในสตว สนคาสตวน า

วตถดบชนดนมอายการเกบสนมาก เปนสนคาสดซงมความเสยงสง จงควรเกบในอณหภมต า เชน

เนอสตวควรเกบทอณหภมประมาณ 0oC ถง 4

oC สตวน าควรเกบทอณหภมไมเกน 7o

C เพอปองกนการเจรญ

เตบโตของจลนทรยจนท าใหสนคาไมปลอดภย หรอสงผลเสยตอคณภาพสนคา

- ผกและผลไม

วตถดบชนดนมอายการเกบนานกวาประเภทแรก เนองจากปญหาเรองจลนทรยทจะสงผลกระทบ

ตอความปลอดภยหรอคณภาพนนมนอยกวา ทงนสภาพการเกบรกษาผกและผลไมแตละชนดใหมอาย

การเกบรกษานาน จะแตกตางกนไป ขนอยกบประเภทของผกและผลไม และสภาพการเกบ

- วตถดบอนๆ

- วตถดบทตองการเกบไวในสภาพแชเยอกแขง ควรเกบไวทอณหภม -18oC หรอต ากวา เพอรกษาสภาพ

แชเยอกแขงของสนคาไว

- วตถดบอนๆ เชน สวนประกอบทเปนผง ควรเกบรกษาในทแหง และควบคมอณหภมไมใหสงเกนไป

และควรมอากาศถายเท เพอปองกนการเกดสภาวะความชนสะสมและการควบแนน และปองกนการเจรญเตบโต

ของจลนทรย โดยเฉพาะเชอรา

มกษ. 9041(G)-2560 18



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (1) วตถดบ (1.2) การเตรยมวตถดบ

ขอก าหนด 3.3 คดแยกและคดทงวตถดบทไมเหมาะสมออกจากระบบการผลต

ขอก าหนด 3.4 ควบคมระยะเวลาและอณหภมในระหวางการเตรยมวตถดบอยางเหมาะสม


เนองจากกระบวนการแชเยอกแขงไมสามารถท าลายหรอลดจ านวนจลนทรยสวนใหญในอาหารได ดงนน

จ านวนจลนทรยขนตนในวตถดบควรมนอยทสดเทาทเปนไปได ซงท าไดโดยการคดวตถดบกอนการแปรรป

รวมถงควบคมดแลอณหภมและระยะเวลาในการเตรยมและเกบรกษาวตถดบอยางเหมาะสม

ควรคดแยกและคดทงวตถดบทไมเหมาะสมในการแปรรป เชน วตถดบทเนาเสยหรอใกลจะเนาเสย

หรอมความเสยงในการปนเปอนจลนทรย หรอวตถดบลกษณะอนๆ ทสถานประกอบการก าหนดไววา

ไมควรน าเขาสกระบวนการผลต โดยคดแยกวตถดบดงกลาวไมใหปะปนกบวตถดบด แลวจงน าไปใช

ประโยชนอนหรอก าจด

การเตรยมวตถดบ เชน การตดแตง การลาง ควรด าเนนการอยางรวดเรว ในอณหภมทเหมาะสม

เพอลดการเจรญเตบโตของจลนทรย หรอการเปลยนแปลงทางเคม ทอาจสงผลตอความปลอดภยและ

คณภาพ เชน การเกดกลนและรสท ไมพงประสงค และการเปลยนสและเนอ สมผสท เกดจาก

การเจรญเตบโตของจลนทรยและการท างานของเอนไซม



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (2) การแปรรปกอนการแชเยอกแขง

ขอก าหนด 3.5 กรณวตถดบทตองผานการคลายสภาพเยอกแขง (thawing) กอนน าไปแปรรป ใหระบ

วธการคลายสภาพเยอกแขงทถกสขลกษณะและเหมาะสม และตรวจเฝาระวงระยะเวลาและอณหภม

ในการคลายสภาพเยอกแขง


ควรระบวธใหชดเจนและตรวจเฝาระวงเวลาและอณหภมในการคลายสภาพเยอกแขงอยางใกลชด

การเลอกวธการคลายสภาพเยอกแขง ควรค านงถงขนาดและความหนาของวตถดบ ควบคมการเจรญเตบโต

ของจลนทรย และด าเนนการในภาชนะและบรเวณเฉพาะทถกสขลกษณะ

มกษ. 9041(G)-2560 19

วธการคลายสภาพเยอกแขง สามารถท าไดหลายวธ เชน

- การเกบรกษาทอณหภม 4oC หรอต ากวา

- การใชน าสะอาด (มาตรฐานน าบรโภค) ทอณหภม 21oC..หรอต ากวาไหลผานวตถดบ โดยวธน

ตองด าเนนการภายใน 4 ชวโมง หากหมนเวยนน าทใชแลวน ากลบมาใชอก ใหใชไดเฉพาะวตถดบในรนทก าลงด าเนนการอยเทานน




ขอก าหนด 3.6 กรณวตถดบทตองผานกระบวนการลวก (blanching) เชน ผก ใหควบคมระยะเวลาและ

อณหภมในการลวกอยางถกตอง


การลวกมกใชกบการผลตผกแชเยอกแขง เพอยบยงการท างานของเอนไซมทจะสงผลตอคณภาพ

ของสนคาเกษตรแชเยอกแขง ผประกอบการควรก าหนดและควบคมระยะเวลาในการลวกและอณหภมทใช

ใหถกตองเหมาะสมกบขนาด รปรางลกษณะ คณสมบตในการน าความรอน ชนดและปรมาณเอนไซม

ในวตถดบนน ทงนการใหความรอนมากเกนไปจะท าใหวตถดบสกเกนไปและอาจท าใหสญเสยคณคาทางโภชนาการ หรอการใหความรอนนอยเกนไปจะไมสามารถยบยงเอนไซมไดตามวตถประสงค




ขอก าหนด 3.7 กรณวตถดบทตองผานการปรงสกกอนการแชเยอกแขง (cooking/pre-cooking)

ตองควบคมระยะเวลาและอณหภมการใหความรอนทเพยงพอในการท าลายหรอ ลดเชอจลนทรยกอโรค

ใหอยในระดบทปลอดภย


ควรมการยนยนความใชได (validation) ของอณหภมและเวลาการปรงสกตามหลกการทถกตอง เพอให

มนใจวาเพยงพอทจะก าจดเชอจลนทรยทท าใหเกดโรค (pathogens) ใหอยในระดบปลอดภยทตองการได

ซงอณหภมและเวลาทใชในการปรงสกขนกบ ประเภทของเครองมอทใช อณหภมของการปรงสก ชนด ขนาด

และอณหภมเรมตนของวตถดบ ทงนควรเกบขอมลหรอหลกฐานการยนยนความใชได

มกษ. 9041(G)-2560 20

วตถดบบางชนด เชน ผก ผลไม ควรลางกอนการปรงสก แตวตถดบ เชน เนอสตว ไมแนะน าใหลาง เนองจาก

จะท าใหเกดการปนเปอนระหวางกระบวนการลาง เมอผานขนตอนการใหความรอนแลว ควรท าใหเยนทนท

ดวยน าเยนทสะอาดหรอวธอนๆ ทถกสขลกษณะ และควรน าไปผลตโดยเรว ในกรณทไมสามารถผลตใน

ขนตอนตอไปไดทนท แนะน าใหเกบวตถดบนนในอณหภมต า เชน 0oC ถง 4

oC และน าไปผลตภายใน 18 ชวโมง

ควบคมอณหภมและเวลาทใชในการปรงสก ตลอดจนบนทกผลการตรวจวดอณหภมตามระยะเวลา เพอ

แสดงวาอณหภมและเวลาทใชในการท าใหสกเปนไปตามทก าหนด




ขอก าหนด 3.8 ควบคมระยะเวลาของวตถดบทอยในชวงอณหภมวกฤตระหวาง 10oC ถง 60

oC ให

สนทสด และใหเหมาะกบประเภทวตถดบ


กอนการแชเยอกแขง อาจมบางขนตอนทอณหภมของวตถดบอยระหวาง 10oC และ 60

oC ใหควบคม

ระยะเวลาการปฏบตงานในขนตอนนนๆ ใหสนทสด เนองจากชวงอณหภมดงกลาวเปนชวงอณหภม

ทจลนทรยกอโรคสามารถเจรญเตบโตไดด หากระยะเวลานานอาจท าใหสนคาเกษตรแชเยอกแขงไมปลอดภย




ขอก าหนด 3.9 การใชวตถเจอปนอาหารตองเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายหรอมาตรฐานทเกยวของ


กฎหมายของประเทศไทยทเกยวของกบการใชวตถเจอปนอาหาร ส าหรบสนคาเกษตรแชเยอกแขง ไดแก

ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 281 พ.ศ. 2547 เรอง วตถเจอปนอาหาร และประกาศกระทรวง

สาธารณสขอนๆ ทเกยวของ

มาตรฐานระหวางประเทศทเกยวของกบการใชวตถเจอปนอาหาร เชน Codex General Standard for Food

Additives (GSFA, Codex STAN 192-1995) และมาตรฐานสนคาแชเยอกแขงแตละชนดของโคเดกซ

ในกรณทสงออกไปยงตางประเทศ ควรอางองมาตรฐานเกยวกบวตถเจอปนอาหารของประเทศคคาดวย

มกษ. 9041(G)-2560 21



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (3) กระบวนการแชเยอกแขง

ขอก าหนด 3.10 ออกแบบกระบวนการแชเยอกแขงใหลดอณหภมทจดทมอณหภมสงสด (thermal centre)

ของวตถดบลงใหไดเรวทสด เพอไมใหเกดการเจรญเตบโตของจลนทรยกอโรคในระหวางกระบวนการ

แชเยอกแขง

ขอก าหนด 3.11 กระบวนการแชเยอกแขงตองลดอณหภมทจดทมอณหภมสงสด (thermal centre)

ของวตถดบลงไดจนถง -18oC หรอต ากวา


ออกแบบกระบวนการแชเยอกแขง ใหปฏบตงานไดรวดเรว ไมท าใหจลนทรยเจรญเตบโตระหวาง

กระบวนการแชเยอกแขง และลดอณหภมทจดทมอณหภมสงสดของวตถดบลงไดจนถง -18oC หรอต ากวา

ไดจรง รวมถงควรมจ านวนเครองแชเยอกแขงเพยงพอกบปรมาณการผลต และเหมาะสมกบประเภทและ

ลกษณะของวตถดบ ผประกอบการควรมเอกสารหรอขอมลทแสดงใหเหนถงรายละเอยดของกระบวนการ

แชเยอกแขงวาไมกอใหเกดปญหาดานความปลอดภยและคณภาพ

นอกจากน กระบวนการแชเยอกแขงมผลตอคณภาพของผลตภณฑสดทาย ดงนนการลดอณหภม โดยเฉพาะ

ในชวงอณหภมทท าใหเกดผลกน าแขงทมากทสด (maximum ice crystallisation) ควรเปนไปอยางรวดเรว ทงน

ชวงอณหภมนจะแตกตางกนไปขนอยกบประเภทและลกษณะของวตถดบ เชน ความหนา การน าความรอน

สมรรถนะของเครองท าความเยนและประเภทของกระบวนการแชเยอกแขง




ขอก าหนด 3.12 หลงกระบวนการแชเยอกแขงตองน าผลตภณฑไปหองเกบรกษาสนคาเกษตร

แชเยอกแขงใหเรวทสดและรกษาอณหภมผลตภณฑใหอยท -18oC หรอต ากวา


ควรลดการสมผสของสนคาเกษตรแชเยอกแขงกบอากาศภายนอก โดยการเคลอนยายเขาหองเยนส าหรบ

เกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงโดยเรว เพอลดผลกระทบจากอากาศอนและความชนสง ซงอาจท าให

เกดหยดน าจากการควบแนน หรอน าแขงในสนคาเกษตรแชเยอกแขงละลาย จนกอใหเกดผลเสยตอ

ความปลอดภยและคณภาพของสนคาเกษตรแชเยอกแขง

มกษ. 9041(G)-2560 22




ขอก าหนด 3.13 กรณเคลอบน าแขง (glazing) น าทใชตองเปนน าบรโภคหรอมคณสมบตเทยบเทา

มาตรฐานน าบรโภค


การเคลอบน าแขง (glazing) คอ การท าใหเกดชนน าแขงลอมรอบผวของสนคาเกษตรแชเยอกแขง

โดยการสเปรยหรอจมลงในน าเปลาหรอน าทผสมวตถเจอปนอาหาร ซงน าทใชควรเปนไปตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสขท เกยวของ และการใชวตถ เจอปนอาหารใหเปนไปตามขอก า หนดท 3.9

การเคลอบน าแขงควรควบคมใหเหมาะสม เพอรกษาคณภาพของผลตภณฑ



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (4) กรณการใชกระบวนการแชเยอกแขง

เพอควบคมปรสตกอโรค (helminth parasite)

ขอก าหนด 3.14 ผลตภณฑส าหรบรบประทานดบหรอกงสกกงดบ ตองมมาตรการควบคมอณหภม

การแชเยอกแขงและเวลาทผลตภณฑอยในสภาพแชเยอกแขงทชดเจนและสามารถท าลายปรสต

ทท าใหเกดโรคได


การแชเยอกแขงไมถอเปนกระบวนการก าจดจลนทรยทปนเปอนในอาหาร แตมปรสตทอาจถกท าลาย

เมอผานกระบวนการแชเยอกแขงและการเกบรกษาในระยะเวลาหนง เชน พยาธ Anisakis spp. ในสตวน า

และ พยาธ Trichinella spiralis ในเนอสตว

หากใชการแชเยอกแขงเปนมาตรการควบคมความปลอดภยอาหารนน ตองมขอมลยนยนวามาตรการทใช

วาสามารถควบคมอนตรายได โดยปจจยส าคญทจะยบยงปรสตนคอ อณหภมสดทายของการแชเยอกแขงและเวลาในการเกบรกษาทอณหภมนนๆ โดยปจจยทงสองนอาจแตกตางไปขนอยกบประเภทและรปราง

ลกษณะของสนคาเกษตร และสายพนธของปรสต

วธการแชเยอกแขงเพอควบคมปรสตนอาจใชควบคกบการถนอมอาหารวธอน เชน การหมก การดอง

หรอใชในกรณทการเตรยมขนสดทายไมมการใหความรอน หรอการใหความรอนไมเพยงพอทจะยบยง

การเจรญเตบโตของปรสต

มกษ. 9041(G)-2560 23



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (5) การบรรจ

ขอก าหนด 3.15 ภาชนะบรรจตองสะอาดและไมท าใหเกดการปนเปอนสารใดๆทอาจมผลเสยตอ

ความปลอดภยและคณภาพผลตภณฑ


ภาชนะบรรจทสมผสกบอาหารสะอาด วสดทใชท าภาชนะบรรจรวมทงหมกพมพเหมาะสม ไมเปนพษ

และไมปนเปอนสสนคาเกษตรแชเยอกแขง




ขอก าหนด 3.16 กระบวนการบรรจตองรวดเรว ไมท าใหอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงสงขน

จนเกนเกณฑทก าหนดทท าใหมผลเสยตอความปลอดภยและคณภาพผลตภณฑ


หลงกระบวนการแชเยอกแขง หากบรรจทนท กระบวนการบรรจและการจดเกบในหองเยนส าหรบ

เกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงควรด าเนนการอยางรวดเรว กรณทไมบรรจทนท ควรเคลอนยาย

เพอเกบรกษาในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงอยางรวดเรว และปองกนสนคาเกษตร

แชเยอกแขงจากการสญเสยน า เมอน าออกมาบรรจ ควรน าออกจากหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตร

แชเยอกแขงในปรมาณทเหมาะกบการบรรจ ไมท าใหอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงสงเกนชวงอณหภม

ทยอมให และเมอบรรจแลวควรน าเขาเกบในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงอยางรวดเรว




ขอก าหนด 3.17 วธการบรรจตองปกปองสนคาเกษตรแชเยอกแขงจากการสญเสยน าได


ในระหวางการเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงอาจเกดการสญเสยน าโดยการระเหยจากผวของ

สนคาเกษตรแชเยอกแขง หรอทเรยกวา freezer burn ซงจะเปนรอยสขาวหรอเหลองทผวและเปนต าหน ดงนนจงควรมวธการบรรจสนคาทเหมาะสมกอนน าเขาหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง

มกษ. 9041(G)-2560 24

วสดทใชในการบรรจสนคา ควรปองกนการระเหยของน าได และมความทนทาน ไมฉกขาดงาย เพอปองกน

สนคาเกษตรแชเยอกแขงสมผสกบอากาศเยนในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงโดยตรง

การบรรจควรเปนไปดวยความระมดระวง ไมใหมรอยเปดหรอชองวางของภาชนะบรรจ เนองจากจะท าให

อากาศเยนสมผสกบสนคาเกษตรแชเยอกแขงได ในระหวางการบรรจ ใหควบคมอณหภม ความเรวลม

และความชนของอากาศทสมผสกบสนคาเกษตรแชเยอกแขง เนองจากหากสนคาเกษตรแชเยอกแขงสมผส

กบอากาศทมความชนต าและมความเรวลมสง จะท าใหสญเสยน าไดเรวขน




ขอก าหนด 3.18 วธการบรรจตองปกปองสนคาเกษตรแชเยอกแขงจากจลนทรยและสงปนเปอนอนๆ ได


วธการบรรจ รวมถงเครองมอและอปกรณทใชในการบรรจ ควรสะอาด ถกสขลกษณะ ไมกอใหเกด

การปนเปอน บรเวณบรรจสนคาเกษตรแชเยอกแขงควรรกษาความสะอาด และควบคมอณหภมเพอไมให

สนคาเกษตรแชเยอกแขงละลายจนท าใหจลนทรยเจรญเตบโตได



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (6) การเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง

ขอก าหนด 3.19 ตองควบคมหองเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงใหอณหภมผลตภณฑ

อยท -18oC หรอต ากวา โดยใหมความคลาดเคลอนของอณหภมภายในชวงทยอมใหนอยทสด


การเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงตองควบคมอณหภมในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตร

แชเยอกแขงใหมความคลาดเคลอนนอยทสด ทงนขนอยกบการออกแบบ (รายละเอยดในขอก าหนด 1.5

ถงขอก าหนด 1.8) สมรรถนะของเครองท าความเยน รวมถงวธการจดเกบ นอกจากนควรมวธการ

ตรวจสอบอณหภม เชน มเทอรโมมเตอรหรออปกรณแสดงอณหภมของหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตร

แชเยอกแขง โดยตดตงในต าแหนงทอานไดงายและชดเจน อาจตดตงทเครองควบคมความเยนดานหนา

หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง จดบนทกอณหภมสม าเสมอ ซงอาจใชเครองบนทก

อตโนมตหรอบนทกโดยผปฏบตงาน นอกจากน หากอณหภมของหองเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงสงขน

จนมผลใหอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงสงกวา -18oC ควรมมาตรการในการลดอณหภม

มกษ. 9041(G)-2560 25




ขอก าหนด 3.20 จดวางผลตภณฑในหองเกบรกษาเปนสดสวน สามารถปองกนการปนเปอน ตองม

ชองวางใหอากาศเยนหมนเวยนได ไมขวางการหมนเวยนอากาศจนสงผลเสยตออณหภมผลตภณฑ

และตองมปายระบชนดสนคาชดเจน


การจดเกบสนคาเกษตรแชเยอกแขงในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงไมกอใหเกด

การปนเปอน เชน จดเกบในภาชนะบรรจทปดมดชด เปนระเบยบ มทรองพน แยกประเภท ไมปะปนกน

และไมควรเกบวตถดบและผลตภณฑใกลกน

การเกบสนคาเกษตรแชเยอกแขงควรมชองวางในแตละแถวใหความเยนไหลเวยนไดทวถง ไมกดขวาง

การไหลเวยนของอากาศเยน เชน วางสงขวางชองใหความเยน

มปายระบหรอบงชทเหนไดชดเจน ก ากบบนภาชนะบรรจ ซงมขอมลหรอรหสสนคาทชดเจน สามารถ

แบงแยกสนคาเกษตรทเกบภายในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงได

ควรควบคมปรมาณการเกบในหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงใหเหมาะสมกบ

สมรรถนะของเครองท าความเยนและขนาดของหอง




ขอก าหนด 3.21 จดการสนคาเกษตรแชเยอกแขงใหผลตภณฑทรบมากอนออกจากหองเกบรกษากอน

(first in-first out) หรอมวนหมดอายทสนทสด ไมเกบสนคานานเกนอายการเกบผลตภณฑทก าหนดไว


หลกการจดการแบบทรบมากอนใหออกจากหองเกบรกษากอน (first in-first out) หมายถง การจดการสนคาเกษตรแชเยอกแขงทเขาหองเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขงกอน ใหน าออกไปใชกอน

เพอลดการเสอมสภาพจากการจดเกบเปนเวลานาน ดงนนผประกอบการควรตรวจสอบอายการเกบของ

สนคาเกษตรแชเยอกแขงอยางสม าเสมอ เพอไมใหเกบนานเกนอายการเกบ

ในกรณทสนคาเกษตรแชเยอกแขงบางชนดทจดเกบทหลง แตมวนหมดอายทเรวกวาชนดทจดเกบไปกอนหนา

ใหน าสนคาเกษตรแชเยอกแขงทมวนหมดอายเรวกวาออกมาจากหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตร

แชเยอกแขงกอน

มกษ. 9041(G)-2560 26



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (7) การเคลอนยาย และการขนสง

ขอก าหนด 3.22 การเคลอนยายผลตภณฑระหวางจดตางๆ ในโรงงาน รวมทงการสงและรบสนคาเขา

หรอออกจากหองเกบรกษา ตองด าเนนการอยางถกสขลกษณะและรวดเรว เพอลดการสมผสของ

ผลตภณฑกบความชนในอากาศ (humidity) และอณหภมทสงกวา -18oC หรอสภาวะทกอใหเกดผลเสย

ตอผลตภณฑ ทจะกอใหเกดผลเสยตอความปลอดภยและคณภาพผลตภณฑ

ขอก าหนด 3.23 หองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสงตองรกษาอณหภมผลตภณฑใหอยท -18oC

หรอต ากวา ตงแตเรมตนการขนสงจนถงจดหมายได


ควรควบคมอณหภมระหวางการเคลอนยายสนคาเกษตรแชเยอกแขง รวมไปถงในหองเกบผลตภณฑ

บนพาหนะขนสงใหรกษาอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงใหคงทท -18oC หรอต ากวา ตลอดการเคลอนยาย

และขนสงได

การเลอกหองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสง ใหค านงถงความสามารถในการรกษาอณหภมสนคาเกษตร

แชเยอกแขงใหไดตามเกณฑทก าหนด เชน มฉนวนกนความรอน มสมรรถนะของเครองท าความเยน

เหมาะสม นอกจากนใหมวธการตรวจสอบอณหภมอยางสม าเสมอ




ขอก าหนด 3.24 ตรวจสอบความสะอาด หองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสงกอนการน าสนคาขน

ขอก าหนด 3.25 ตงคาและลดอณหภมหองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสงใหเยนกอนการน าสนคาขน


หองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสงตองสะอาด ไมมกลนทไมพงประสงค เนองจากจะกอใหเกด

การปนเปอนสสนคาเกษตรแชเยอกแขงได ใหตรวจสอบประวตการขนสงของพาหนะขนสงวามความเสยง

ทจะเกดการปนเปอนขามสสนคาเกษตรแชเยอกแขงหรอไม หากมความเสยงตองมมาตรการปองกน

ตงคาตวควบคมอณหภม (thermostat) และลดอณหภมหองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสงใหเทากบ

-18oC หรอต ากวา ลวงหนากอนน าสนคาขน เพอปองกนสนคาเกษตรแชเยอกแขงละลาย

มกษ. 9041(G)-2560 27




ขอก าหนด 3.26 การขนสนคาขนและลงจากพาหนะขนสง ตองปฏบตใหเรวทสดเทาทเปนไปไดและมวธ

ทเหมาะสม


วางแผนการขนถายสนคา เกษตรแชเ ยอกแขงทงขนและลงจากพาหนะขนสง เพอการขนถาย

ทตอเนอง และรวดเรว เนองจากหากสนคาเกษตรแชเยอกแขงสมผสกบอณหภมและความชนสงเปน

เวลานานอาจสงผลตอความปลอดภยและคณภาพได




ขอก าหนด 3.27 ควบคมอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงระหวางขนสงไมใหสงกวา.-18oC หรอ

อณหภมเพมขนนอยทสด โดยอณหภมทเปลยนแปลงตองอยในความคลาดเคลอนของอณหภม

ภายในชวงทยอมใหได ทงนไมวากรณใด อณหภมสงสดตองไมสงกวา -12oC และตองลดอณหภม

ใหลงถง -18oC โดยเรวทสด


ในระหวางการขนสง การเปลยนแปลงอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงอาจเกดขนได ดงนนจงควรก ากบ

ดแลไมใหอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงสงกวา -12oC และสงผลตอความปลอดภยและคณภาพได

หากสนคาเกษตรแชเยอกแขงมอณหภมสงขน ควรรบลดอณหภมในหองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสงทนท

เพอใหอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงลดลงจนถง -18oC หรอต ากวา ใหไดเรวทสด

ผประกอบการควรก าหนดเกณฑความคลาดเคลอนของอณหภมทยอมรบได ทงนไมวากรณใด อณหภมสงสดตองไมสงกวา -12

oC

มกษ. 9041(G)-2560 28




ขอก าหนด 3.28 มแผนและการด าเนนการตรวจสอบและบนทกอณหภมผลตภณฑระหวางการขนสง


ใหก าหนดความถ และผรบผดชอบในแผนการตรวจสอบและบนทกอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขง

ระหวางการขนสง โดยความถควรเหมาะสมกบระยะทางทขนสง

การตรวจสอบอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขง ท าไดทงการวดอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงและการวดอณหภมหองเกบรกษาผลตภณฑบนพาหนะขนสง ซงการวดอณหภมทหองเกบรกษาผลตภณฑบนพาหนะ

ขนสงเปนแบบทสะดวกมากกวา โดยวดเมอน าสนคาเกษตรแชเยอกแขงขนพาหนะและบนทกขอมล

เปนลายลกษณอกษร ทงนผประกอบการควรมเอกสารยนยนวาอณหภมหองเกบรกษาบนพาหนะขนสงทใช รกษาอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงท -18

oC หรอต ากวาไดตลอดการขนสง

ตวอยางการตดตงเครองวดอณหภมในพาหนะขนสง ส าหรบพาหนะขนสงยาว (ยาวกวา 6 เมตร) ควรท า

ทอลมเพอสงใหลมเยนไปถงสวนทายของหองเกบรกษาผลตภณฑบนพาหนะอยางเพยงพอ ควรมเครองวด

อณหภม (sensor) 2 เครอง คอ 1 เครองส าหรบวดอณหภมอากาศทยอนกลบเขามา ทหนวยท าความเยน

และอกเครองแนะน าใหวางไวทต าแหนง 2/3 ถง 3/4 ของความยาวของยานพาหนะ (วดจากเครองท าความเยน)

โดยตดไวในทอบนผนง ความแตกตางระหวางอณหภมทอานไดจากทงสองเครองจะบงชการท างานของ

ระบบท าความเยน ถาความแตกตางมากหรอเปลยนแปลงมากอาจหมายถงการท าความเยนลวงหนานน

ไมเพยงพอ หรอเกบทไมถกตอง หรอปดประตชาเกนไป

กรณวดอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขง อาจวดเมอเกดปญหา เชน เครองท าความเยนบนพาหนะขนสง

ขดของ ควรสมเลอกตวอยางสนคาเกษตรแชเยอกแขงจากในหองเกบรกษาบนพาหนะขนสง หากอย

ระหวางการขนสงใหเลอกตวอยางจาก 2 ต าแหนง ไดแก จดบนสดและจดต าสดจากตบรรทกทใกล

มมประต (รปท 1)

มกษ. 9041(G)-2560 29

รปท 1 ต าแหนงการสมตวอยางจากพาหนะทมสนคา (loaded vehicle)

แตหากตองการวดอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขง ณ ปลายทาง ขณะขนสนคาลง ใหสม 4 ตวอยางจาก

ต าแหนงใดๆ ดงตอไปน (รปท 2)

- สวนบนสดและลางสดของสวนบรรทกซงใกลกบประตเปด

- สวนบนและมมใดมมหนงของสวนบรรทก (ต าแหนงทไกลจากหนวยท าความเยนมากทสด)

- จดศนยกลางของสวนบรรทก

- จดศนยกลางสวนดานหนาของสวนบรรทก (ต าแหนงทใกลหนวยท าความเยนมากทสด)

- มมบนสดและมมลางสดของดานหนาสวนบรรทก

รปท 2 ต าแหนงการสมวดอณหภมส าหรบพาหนะทน าสนคาลงแลว (unloaded vehicle)

มกษ. 9041(G)-2560 30


ตารางท 1 รายการและขอก าหนดของหลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง :

การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (8) การตรวจเฝาระวงอณหภม

ขอก าหนด 3.29 มระบบตรวจเฝาระวงอณหภมระหวางกระบวนการแชเยอกแขงและตลอดทกขนตอน

การผลตจนถงการขนสงทเหมาะสม โดยใชการตรวจสอบอณหภมหองเยน และ/หรอ อณหภมผลตภณฑ

เพอใหแนใจวาอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงอยท -18oC หรอต ากวา ถามการคลาดเคลอนของ

อณหภมตองอยภายในชวงความคลาดเคลอนของอณหภมทยอมใหได


ใหมระบบตรวจเฝาระวงอณหภมตลอดทกขนตอนของกระบวนการ โดยการตรวจสอบอณหภมของ

เครองแชเยอกแขง อณหภมอากาศของหองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง อณหภมอากาศ

ของหองเกบผลตภณฑบนพาหนะขนสง หรออาจตรวจสอบอณหภมผลตภณฑ

วธแนะน าในการตรวจเฝาระวงอณหภม มดงน

- การตรวจเฝาระวงอณหภมอากาศ (air temperature monitoring)

ควรใชเครองวดอณหภม (sensor) ทอยกบท และควรมวธการปองกนเครองเสยหายในระหวางปฏบตงาน

การตรวจสอบอณหภมอากาศนนสามารถทราบถงปญหาทเกดขนในระบบไดอยางรวดเรว ท าใหบรหาร

จดการกระบวนการไดสะดวกมากขน เชน ปรบปรงความถการเปดประต รอบการละลายน าแขง

- การตรวจเฝาระวงอณหภมผลตภณฑ (product temperature monitoring)

การวดอณหภมผลตภณฑสามารถตรวจสอบอณหภมของสนคาเกษตรแชเยอกแขงเปนไปตามทก าหนด

ไดแมนย ากวาการวดอณหภมอากาศ แตอาจไมสามารถปฏบตไดสะดวกในชวงทผลตและการขนสงสนคา

จ านวนมาก

อณหภมของสนคาเกษตรแชเยอกแขงอาจวดโดยตรง ทงแบบท าลายผลตภณฑ (destructive product

temperature measurement) และไมท าลายผลตภณฑ (non-destructive temperature measurement) หรอการวดโดยออม เชน การใชผลตภณฑอาหารเลยนแบบ (simulated food product) การใชหววดของ

เทอรโมมเตอร (temperature probe) และ/หรอ เครองบนทก(recorder) โดยวางไวระหวางภาชนะบรรจ

หรอในกลองบรรจสนคา (load) โดยการวดอณหภมนน ใหลดอณหภมของหววด ใหใกลเคยงกบอณหภม

สนคาเกษตรแชเยอกแขงใหมากทสดกอนการวดและหลงจากสอดหววดเทอรโมมเตอรเขาไป ควรอาน

อณหภมเมอคาทอานคงท

มกษ. 9041(G)-2560 31

การวดอณหภมแบบไมท าลายผลตภณฑ (non-destructive temperature measurement)

เปนการวดอณหภมทผวหนาของผลตภณฑ เปนวธทรวดเรวและไมท าลายผลตภณฑมากเกนไป แตอาจให

คาทสงกวาอณหภมของผลตภณฑจรงถง 2oC โดยในการวดควรปฏบตดงน

- วดอณหภมระหวางกลองบนวสดไมกนกระแทก (pallet) หรอระหวางภาชนะบรรจ

- ใชแรงกดเพยงพอทจะท าใหเกดการสมผสและการวดอณหภมทด และใชหววดทมความยาว

เหมาะสม เพอลดความผดพลาดทเกดจากการน าความรอน (conductivity error)

- ใชหววดทพนผวเรยบเพอใหสมผสความรอนทด สะสมความรอนต าแตการน าความรอนสง

การวดอณหภมแบบท าลายผลตภณฑ (destructive temperature measurement)

เปนการวดอณหภมภายในของผลตภณฑ โดยการเจาะหรอแทงเพอใหหววดเขาไปได ซงเครองมอทใชควร

เปนโลหะปลายแหลมและท าใหเยนกอนเจาะ ตวอยางเครองมอ เชน เครองเจาะน าแขง สวานมอ

โดยมเสนผาศนยกลางใกลเคยงกบขนาดของหววด และความลกของการเจาะ ขนอยกบผลตภณฑ ดงน

- กรณสนคาเกษตรแชเยอกแขงมขนาดใหญ ใหวดอณหภมทความลกอยางนอย 2.5 cm จากพนผว

- กรณสนคาเกษตรแชเยอกแขงมขนาดเลก ใหวดทความลกจากพนผว อยางนอย 3-4 เทาของ

เสนผาศนยกลางของหววด

- กรณทเจาะไมได เนองจากขนาดหรอสวนประกอบของสนคาเกษตรแชเยอกแขง เชน ผกหนลกเตา

ควรวดอณหภมภายในภาชนะบรรจโดยใชหววดปลายแหลม วดอณหภมทจดศนยกลางของภาชนะบรรจ

- การวดอณหภมในสนคาเกษตรแชเยอกแขงทมขนาดใหญ ควรวดอณหภมทความลกมากกวา 2.5 cm

ขนตอนการควบคมอณหภม (stepwise approach to temperature control)

ค าแนะน าในการควบคมอณหภม โดยการตรวจสอบสนคาเกษตรแชเยอกแขงระหวางขนตอนการผลต

จนถงการขนสง มดงน

1. ตรวจพนจ

อาหาร

2. ตรวจบนทก

การเฝาระวง

อณหภมอากาศ

3. วดอณหภม

แบบไมท าให

ผลตภณฑ

เสยหาย

4. วดอณหภม

แบบท าให

ผลตภณฑ

เสยหาย

มกษ. 9041(G)-2560 32

1. กอนการน าสนคาเกษตรแชเยอกแขงขนหรอระหวางการน าลงจากพาหนะขนสง ใหตรวจพนจสภาพ

ของอาหาร (เชน รองรอยจากความเสยหาย หรอน าแขงละลาย)

2. ตรวจสอบบนทกการตรวจเฝาระวงอณหภม หากอณหภมในการขนยายถกตอง ระบบท าความเยน

ท างานเปนปกต และไมมการเปลยนแปลงอณหภมทผดปกต ไมจ าเปนตองมมาตรการเพมเตม

3. ถาสงสยหรอไมมการบนทกขอมลตามขอ 2 ใหวดอณหภมแบบไมท าลายผลตภณฑ ถาผลการวดระบวา

อณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงอยในชวงอณหภมทยอมให ไมตองมมาตรการเพมเตม

4. ถาการวดอณหภมตามขอ 3 แสดงวาอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขงมความคลาดเคลอนมากกวา

ชวงทยอมให ใหวดแบบท าลายผลตภณฑ โดยด าเนนการเมอสนคาเกษตรแชเยอกแขงอยในหองทควบคมอณหภมหรอในสภาวะทอณหภมสนคาคงท

เมออณหภมของสนคาเกษตรแชเยอกแขงสงกวาเกณฑทก าหนดไว ใหปฏบตตามวธในขอ 3.32 และ ขอ 3.33




ขอก าหนด 3.30 การเลอกอปกรณตรวจเฝาระวงอณหภมใหพจารณาถง

1) ความถกตองและความละเอยดของการวดทเหมาะสม

2) ชวงอณหภมทเพยงพอส าหรบการตรวจวดอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขง


อปกรณในตรวจวดอณหภมควรมความแมนและมความละเอยดของการวดทเหมาะสม และอยในชวง

การวดทครอบคลม -18oC เชน อปกรณวดอณหภมผลตภณฑมความคลาดเคลอนไมเกน ±0.5o

C และ

มความละเอยดการแสดงผลอยางนอยท 0.1oC ส าหรบอปกรณวดอณหภมอากาศควรมความคลาดเคลอน

ไมเกน ±2oC และมความละเอยดการแสดงผลอยางนอยท 1

oC

นอกจากนเครองตรวจวดอณหภมควรมความแขงแรงทนทาน อาจมระบบกนกระแทกหรอปองกน

การสนสะเทอน รวมถงการปองกนผลเสยทเกดจากการควบแนนของไอน าจากความชนดวย

มกษ. 9041(G)-2560 33




ขอก าหนด 3.31 มแผนการด าเนนการ และบนทกการด าเนนการสอบเทยบและ/หรอทวนสอบเครองมอวด

เพอใหมนใจในความถกตอง แมนย าของเครองมอวด


จดท าแผนการพสจนยนยนและ/หรอสอบเทยบเครองมอ โดยระบชนดเครองมอ วธการและความถของ

การพสจนยนยน หรอสอบเทยบ โดยอาจด าเนนการสอบเทยบภายในหนวยงานหรอคดเลอกหองปฏบตการ

สอบเทยบทด าเนนการตามวธการตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025



การควบคมกระบวนการผลต เกบรกษาและขนสง (9) การจดการผลตภณฑทมปญหา

ขอก าหนด 3.32 ชบงและแยกสนคาเกษตรแชเยอกแขงทมอณหภมสงกวาอณหภมทก าหนดไวทนท

ระงบการสงออกจ าหนายไวกอน และประเมนความปลอดภยและคณภาพของผลตภณฑโดยผมอ านาจ

หนาทของสถานประกอบการ และด าเนนการตามผลการประเมน ดงน

1) ผลตภณฑทไมปลอดภยใหปรบปรงแกไขสระดบทปลอดภยหรอท าลาย

2) ผลตภณฑทคณภาพไมเปนไปตามเกณฑใหปรบปรงแกไขคณภาพใหไดตามเกณฑกอนน าไปใช/

จ าหนายตอไป

3) บนทกการปฏบตงานตาม 1) หรอ 2)

ขอก าหนด 3.33 กรณผลตภณฑสงออกจากสถานประกอบการไปแลว มปญหาดานความปลอดภย

ผประกอบการตองแจงผเกยวของ และ/หรอ หนวยงานภาครฐทมอ านาจหนาทเกยวของ เพอเรยกคน

สนคาเกษตรแชเยอกแขงมาแกไขหรอท าลาย และบนทกการปฏบตงาน


สนคาเกษตรแชเยอกแขงอาจเกดปญหาความปลอดภยหรอคณภาพ หากการควบคมอณหภม

และ/หรอเวลาทใชในแตละขนตอนของกระบวนการผลตไมเปนไปตามเกณฑทก าหนด ตงแตการรบ

วตถดบ การเตรยม การแปรรปกอนการแชเยอกแขง การแชเยอกแขง การเกบรกษา จนถงการขนสง ผมอ านาจหนาทของสถานประกอบการตองระงบการจ าหนายและประเมนความปลอดภยและคณภาพของ

สนคาเกษตรแชเยอกแขง เพอด าเนนการตามความเหมาะสม เปน 2 กรณ คอ

มกษ. 9041(G)-2560 34

1. กรณทสนคาเกษตรแชเยอกแขงไมปลอดภย และปรบปรงแกไขสระดบทปลอดภยไมได ใหท าลาย

หรอน าไปใชประโยชนอนทไมใชเปนอาหาร

ถาสนคาดงกลาวไมปลอดภย แตปรบปรงแกไขสระดบทปลอดภยได ผประกอบการตองมขอมลอางอง

ทางวทยาศาสตร และตองมการประเมนประสทธผลของวธการทเลอกใชวา ระดบของการปนเปอนและ

สงทปนเปอนนนสามารถท าลายหรอลดระดบลงสระดบทปลอดภยไดโดยวธการทเลอกใช เชน ตรวจพบ

การปนเปอนของเชอจลนทรยในกงสดแชเยอกแขง สามารถแกไขไดโดยน าไปตมสกแลวแชเยอกแขงใหม

และจ าหนายในรปกงตมแชเยอกแขง โดยขอมลทอางองตองระบวา ระดบการปนเปอนของจลนทรยนน

สามารถท าลาย/ลดระดบลงสระดบทปลอดภยโดยวธการตมทอณหภมและเวลาทใช

2. กรณทสนคาเกษตรแชเยอกแขงไมมปญหาดานความปลอดภย แตคณภาพอาจไมเปนไปตามเกณฑ

ทก าหนด ใหปรบปรงแกไขใหไดคณภาพตามทตองการแลวจงจ าหนายตอไป

บนทกปญหาทเกดขน การประเมนสนคาเกษตรแชเยอกแขงและการด าเนนการทเกยวของเพอเปนหลกฐาน

กรณทตองเรยกคนผลตภณฑ ใหปฏบตตามแผนทระบไว ตามขอ 2.5


ตารางท 1 รายการและขอก าหนดของหลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเยอกแขง : 4. การบ ารงรกษาและการสขาภบาล

ขอก าหนด 4 มแผนซงระบวธการ ความถและผรบผดชอบ การด าเนนการตามแผน การตรวจสอบ

ประสทธภาพการด าเนนการ และการบนทกรายละเอยด ตอไปน

1) การบ ารงรกษาและซอมแซมอาคาร อปกรณเครองมอ หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตร

แชเยอกแขง สงอ านวยความสะดวก พาหนะและภาชนะบรรจ

2) การท าความสะอาดอาคาร อปกรณเครองมอ หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง

สงอ านวยความสะดวก พาหนะและภาชนะบรรจ

3) การปองกนก าจดและตรวจสอบสตวพาหะน าเชอในสถานประกอบการ โดยเฉพาะอยางยง

ในบรเวณผลตและสถานทเกบรกษา

4) การจดการขยะและของเสยทเหลอจากการผลต


มแผนระบวธการ ความถ ผรบผดชอบ การด าเนนการตามแผน การตรวจสอบประสทธภาพการด าเนนการ

และการบนทกรายละเอยด ตอไปน

มกษ. 9041(G)-2560 35

(1) อาคาร อปกรณ เครองมอ หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง สงอ านวยความสะดวก

ภาชนะบรรจ และพาหนะขนสง ควรมการบ ารงรกษาอยางสม าเสมอ เพอใหการผลต การเกบรกษา

และการขนสงสนคาเกษตรแชเยอกแขง เปนไปไดอยางมประสทธภาพ ถามขอผดปกตหรอขอบกพรอง

ควรซอมแซมทนท

(2) อปกรณ เครองมอ หองเยนส าหรบเกบรกษาสนคาเกษตรแชเยอกแขง สงอ านวยความสะดวก

ภาชนะบรรจและพาหนะขนสง ตองท าความสะอาดอยางสม าเสมอ ถาจ าเปนตองฆาเชอ โดยเฉพาะในสวน

ทสมผสกบสนคาเกษตรแชเยอกแขง สารเคมทใช ตองมคณสมบตเหมาะสมกบวตถประสงคการใช

วสดทจะท าความสะอาด รวมถงเหมาะสมกบการใชในโรงงานผลตอาหาร

(3) มมาตรการปองกนและก าจดสตวพาหะน าเชอในบรเวณผลต ซงจะกอใหเกดการปนเปอน

ในผลตภณฑ เชน

ดแลและซอมแซมอาคารผลตใหอยในสภาพด ชองระบายอากาศและชองทางระบายน า

มการปองกนสตวพาหะน าเชอ

เฝาระวงและตรวจหารองรอยสตวพาหะน าเชออยางสม าเสมอ

ก าจดตามวธ และความถทเหมาะสม และไมท าใหเกดการปนเปอนตอผลตภณฑ

สารเคมทใชก าจดสตวพาหะน าเชอเปนชนดทเหมาะสมและอนญาตใหใชกบโรงงานผลตอาหาร

และด าเนนการโดยผปฏบตงานทมความร ความเขาใจเกยวกบวธการและสารเคมทใช

(4) การจดการขยะและของเสยทเหลอจากการผลต ตองมระบบการจดการ ดงน

สงทไมใชแลวหรอสงปฏกลใหแยกออกจากพนทผลต

อาคารผลตมภาชนะรองรบของเสย และแยกจากภาชนะทใชในการผลต

ภาชนะใสเศษเหลอจากการผลต ท าจากวสดทไมดดซบน า ท าความสะอาดงาย

รกษาความสะอาดของภาชนะรองรบของเสย

บรเวณทเกบขยะและของเสย ตองเปนสดสวนและมดชด ถาเกบนอกอาคาร ใหมฝาปดมดชด

การก าจดเศษเหลอและขยะตองไมท าใหเกดการปนเปอนไปยงสนคาเกษตรแชเยอกแขง

ระบบและวธทใชในการบ าบดน าเสยตองมประสทธภาพ ไมเปนแหลงสะสมของสตวพาหะน าเชอ

หรอกอใหเกดการปนเปอนไปยงสายการผลตและสนคาเกษตรแชเยอกแขง

มกษ. 9041(G)-2560 36



5. สขลกษณะสวนบคคล

ขอก าหนด 5.1 ผปฏบตงานตองรกษาความสะอาดสวนบคคล

ขอก าหนด 5.2 ผปฏบตงานตองแตงกายและปฏบตงานอยางถกสขลกษณะตามกฎระเบยบ

สขลกษณะสวนบคคลทสถานประกอบการก าหนด


สถานประกอบการควรมกฎระเบยบเกยวกบสขลกษณะสวนบคคล และควบคมใหปฏบตตามและ

ตรวจสอบการปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด

แนวทางการก าหนดกฎระเบยบเกยวกบสขลกษณะสวนบคคล โดยเฉพาะผปฏบตงานทอยในสายการผลต

มดงน

- ตองรกษาความสะอาดสวนบคคล เชน ดแลมอและเลบใหสะอาดอยเสมอ โดยการลางมอ ใชน ายาฆาเชอ

และเชดมอใหแหงทกครงกอนปฏบตงาน รวมถงภายหลงการสบบหร ไอ จาม การใชผาเชดหนาหรอ

กระดาษช าระ และหลงกลบจากหองน าหรอหองสวม นอกจากนควรตดเลบสน ไมควรทาเลบ หากทาเลบ

ใหใสถงมอทกครงขณะปฏบตงาน โดยถงมอควรอยในสภาพทสมบรณ สะอาด ไมดดซมน า ฆาเชอ

สม าเสมอ หรอหากเปนถงมอทใชครงเดยว ไมควรใชซ า และเปลยนทกครงเมอออกจากพนทปฏบตงาน

- สวมเสอผา เสอคลมหรอผากนเปอน ผาปดปาก (ส าหรบพนทผลตอาหารทมความเสยงสง) ถงมอ

หมวก ตาขายหรอผาคลมผมทสะอาด การคลมผมควรคลมเสนผมตลอดใบห สวมรองเทากนน าและควร

จมรองเทาในน ายาฆาเชอ ทงนเครองแตงกายควรเหมาะกบลกษณะงานตามความจ าเปน ไมเปนอปสรรค

ในการปฏบตงาน ไมท าใหเกดการปนเปอนไปยงสนคาเกษตรแชเยอกแขง และเปลยนทโรงงานกอนเขาใน

พนทปฏบตงาน

- ไมสวมใสเครองประดบ

- ไมสบบหร ไมบวนหรอถมน าลาย ไมเคยวหมากฝรง ไมรบประทานอาหารในบรเวณปฏบตงาน

และไมไอหรอจามใสวตถดบหรอผลตภณฑ ไมแคะ แกะ เกา ขณะท างาน

มกษ. 9041(G)-2560 37




ขอก าหนด 5. 3 ผปฏบตงานตองไมเปนโรคตดตอ หรอเจบปวยทมผลกระทบตอความปลอดภยอาหาร

กรณเปนโรคตดตอหรอเจบปวยตองแจงหวหนาผควบคมงาน


ผปฏบตงานตองไดรบการตรวจสขภาพกอนรบเขาท างาน และควรตรวจสขภาพประจ าป เพอตรวจสอบวา

ไมเปนโรคตดตอรายแรง เชน วณโรค ไอกรน ไวรสตบอกเสบ ไมเปนพาหะของโรคทางเดนอาหาร เชน

อหวาต ไทฟอยด ทองรวง และไมเปนโรคทนารงเกยจ ไดแก โรคเทาชาง โรคเรอน โรคผวหนง ทนารงเกยจ

โรคพษสราเรอรงหรอตดยาเสพตด ทงนใหเกบประวตการตรวจสขภาพ

ผปฏบตงานทอยในสายการผลตตองไมมแผลเปด แผลตดเชอ หรอแผลอนๆ ทท าใหเกดการปนเปอนไปยง

สนคาเกษตรแชเยอกแขง นอกจากจะปองกนอยางเหมาะสม เชน ใชแผนปดแผลและสวมถงมอ

ในกรณทบาดเจบหรอปวย เชน ทองเสย อาเจยน เปนไข เจบคอ หรอผวหนงตดเชอเปนแผล ตองรายงาน

ใหผดแลทราบทนท เพอพจารณาถงความจ าเปนในการรกษา และ/หรอ แยกออกจากการปฏบตงานและ

มการเกบบนทกขอมลการรายงานและการตรวจสอบการบาดเจบหรอปวยไว ทงนผดแลควรมการส ารวจ

ตรวจสอบพนกงานในสายการผลตสม าเสมอ และบนทกผลการส ารวจประจ าวน




ขอก าหนด 5.4 บคคลภายนอกทเขาไปในบรเวณปฏบตงานตองปฏบตตามกฎระเบยบสขลกษณะ

สวนบคคลทสถานประกอบการก าหนด


บคคลภายนอก ทไมเกยวของกบขนตอนการผลตนนๆ แตหากเขาไปในบรเวณปฏบตงาน ใหปฏบตตาม

ขอ 5.1 ถง 5.3

มกษ. 9041(G)-2560 38



6. การฝกอบรม

ขอก าหนด 6.1 มแผนการฝกอบรม และพนกงานไดรบการอบรมและประเมนผลตามแผนใหมทกษะ

และความรเหมาะสมกบงานทท า


มแผนการฝกอบรม การประเมนผลการฝกอบรม และควรทบทวนการฝกอบรมอยางสม าเสมอ

ตวอยางหวขอในการฝกอบรม เชน สขลกษณะสวนบคคล การสขาภบาล การใชสารเคมในการท าความสะอาด การก าจดสตวพาหะน าเชอ ส าหรบพนกงานทเกยวของกบสายการผลตหรอสมผสกบสนคาเกษตรโดยตรง

ส าหรบพนกงานทเกยวของกบการตรวจควบคมกระบวนการผลตและสขลกษณะ ตองไดรบการฝกอบรม

ใหเขาใจขอก าหนดของมาตรฐานน รวมถงเขาใจวธการควบคมตรวจสอบทถกตอง


ตารางท 1 รายการและขอก าหนดของหลกปฏบตส าหรบการผลตสนคาเกษตรแชเย อกแขง:

6. การฝกอบรม

ขอก าหนด 6.2 มการประเมนการปฏบตงานวาพนกงานมความเขาใจ และปฏบตงานไดถกตอง

โดยเฉพาะการควบคมอณหภมสนคาเกษตรแชเยอกแขง


การประเมนการปฏบตงาน ท าไดหลายวธ เชน การสอบถาม การสงเกตการปฏบตงาน รายงานผล

ปฏบตงานโดยหวหนาผควบคม หากพนกงานมความเขาใจไมเพยงพอเกยวกบงานทไดรบมอบหมาย

ตองฝกอบรมเพมเตม

มกษ. 9041(G)-2560 39



7. การจดเกบบนทกขอมล

ขอก าหนด 7 ใหเกบรกษาบนทกขอมลการวด การตรวจสอบและการควบคมกระบวนการไวนานกวา

อายการเกบผลตภณฑ แตตองไมนอยกวา 2 ป


เกบบนทกขอมลทส าคญใหครบถวน มระเบยบ และคนหางาย ขอมลทเกบ เชน - แหลงทมาของวตถดบ - ผลการตรวจสอบวตถดบ

- การควบคมตรวจสอบกระบวนการผลต - การตรวจเฝาระวงอณหภม - การบ ารงรกษาและการสขาภบาล - ประวตการฝกอบรมของผปฏบตงาน - ประวตสขภาพของผปฏบตงาน - ขอมลการคดเลอก ประเมน และการด าเนนการตรวจสอบ ของผรบจางชวง เชน หองเยนเกบรกษาสนคา - ขอมลทเกยวของกบการตามสอบและการเรยกคนสนคา

การเกบบนทกเอกสาร ใหเกบนานกวาอายการเกบของสนคาเกษตรแชเยอกแขง แตไมนอยกวา 2 ป เชน

หากอายการเกบสนคาเกษตร 1 ป ควรเกบบนทกและเอกสารทเกยวของไมนอยกวา 2 ป หากอายการเกบ

3 ป ควรเกบบนทกและเอกสารทเกยวของมากกวา 3 ป

มกษ. 9041(G)-2560 40

ภาคผนวก ก

รายการสนคาเกษตรแชเยอกแขงทครอบคลมภายใตขอบขายของมาตรฐานสนคาเกษตร

แยกตามพกดศลกากร

ค าชแจงเกยวกบพกดอตราศลกากรพรอมสถต

ประเภท หมายถง ประเภทพกดอตราศลกากร มเลขรหส 4 ตว เลข 2 ตวแรกเปนเลขล าดบของ "ตอน"

และเลข 2 ตว หลงเปนเลขล าดบของ "ประเภท" ในตอนนน

ประเภทยอย หมายถง ประเภทพกดอตราศลกากรทแยกยอยลงไป สวนใหญมเลขรหส 6 ตว แตบางประเภท

มเลขรหส 7 ตว โดยเลขรหส 6 ตว เปนเลขรหสสากล ททกประเภทซงใชพกด ศลกากรระบบฮารโมไนซใชตรงกน การส าแดงประเภทพกดในใบขนสนคาตองส าแดงเลขรหสตามประเภทยอย

รหสสถต หมายถง รหสสนคาและรหสหนวยสนคา รหสสนคามเลข 10 ตว โดยเลข 7 ตวแรก ตรงกบ

รหสประเภทยอย (ในกรณทประเภทยอยแสดงเลขรหส 6 ตว เลขตวท 7 คอ 0) ดงนนในชอง "รหสสถต" จงแสดงเฉพาะรหสสนคา ตวหลงแลวตอทายดวยรหสหนวยสนคา เปนอกษร และเครองหมาย ***

ในกรณทประเภทหรอประเภทยอยใดแยกสถตสนคามากกวาหนงรายการ จะจ าแนกรายการตามรหสสถต

ในล าดบถดจากประเภทหรอประเภทยอยนนๆ

รายการ หมายถง รายการสนคาตามพกดอตราศลกากร ขอความทไมมเสนขดน าหนา เปนรายการสนคา

ตามประเภทเลขรหส 4 ตว สวนขอความทมเสนขดน าหนา เปนรายการสนคาตามประเภทยอยซงแบง

ระดบออกเปน ระดบ 1 (-) ระดบ 2 (- -) และระดบ 3 (- - -) ความหมายของขอความในประเภทยอย

ระดบเหนอขนไป

ตารางท ก.1 สนคาเกษตรแชเยอกแขงประเภทเนอสตว ทอยภายใตพกดศลกากรท 02 เนอสตวและ

สวนอนของสตวทบรโภคได ซงประกอบดวยพกดยอย ดงน

ประเภท ประเภทยอย รหสสถต รายการ

0202 เนอสตวจ าพวกโค กระบอ แชเยนจนแขง

0202.10.00 - ทงตวและครงตว

001/KGM1 โค

002/KGM กระบอ

0202.20.00 - สวนตดแบบอนทมกระดก

001/KGM โค


1 KGM = Kilogram

มกษ. 9041(G)-2560 41


0202.30.00 - ไมมกระดก

001/KGM โค


0203 เนอสกร สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง

- แชเยนจนแขง

0203.21.00 000/KGM --ทงตวและครงตว

0203.22.00 000/KGM --ขาหลง ขาหนา และสวนตดของขาดงกลาวทมกระดก

0203.29.00 000/KGM --อนๆ

0204 เนอแกะหรอเนอแพะ สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง

0204.30.00 000/KGM - ลกแกะทงตวและครงตว แชเยนจนแขง

- เนอแกะอนๆ แชเยนจนแขง

0204.41.00 000/KGM --ทงตวและครงตว

0204.42.00 000/KGM --สวนตดแบบอนทมกระดก

0204.43.00 000/KGM --ไมมกระดก

0204.50.00 000/KGM --เนอแพะ

0205 0205.00.00 000/KGM เนอมา เนอลาหรอเนอลอ สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง

0206 สวนอนทบรโภคไดของสตวจ าพวกโค กระบอ สกร แกะ แพะ

มา ลาหรอลอ สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง

- ของสตวจ าพวกโคกระบอ แชเยนจนแขง

0206.21.00 000/KGM -- ลน

0206.22.00 000/KGM -- ตบ

0206.29.00 000/KGM -- อนๆ

- ของสกร แชเยนจนแขง

0206.41.00 000/KGM -- ตบ

0206.49.00 -- อนๆ

001/KGM หนงสกรทบรโภคได

090/KGM อนๆ

0206.90.00 000/KGM - อนๆ แชเยนจนแขง

0207 เนอและสวนอนทบรโภคไดของสตวปกเลยงตามประเภท

01.05 (สตวปกเลยงมชวต ไดแก ไกชนดแกลลสโดเมสตกส

เปด หาน ไกงวง และไกตอก) สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง

- ของไกชนดแกลลสโดเมสตกส

0207.12.00 000/KGM -- ทงตว แชเยนจนแขง

มกษ. 9041(G)-2560 42


0207.14 -- ชนเนอและสวนอน แชเยนจนแขง

0207.14.10 000/KGM --- ปก

0207.14.20 000/KGM --- โคนขา

0207.14.30 000/KGM --- ตบ

--- อนๆ

0207.14.91 000/KGM ---- เนอทบดแยกเอากระดกออกดวยกรรมวธเชงกล

0207.14.99 000/KGM ---- อนๆ

- ของไกงวง


0207.27 -- ชนเนอและสวนอน แชเยนจนแขง

0207.27.10 000/KGM --- ตบ

--- อนๆ

0207.27.91 000/KGM ---- เนอทบดแยกเอากระดกออกดวยกรรมวธเชงกล

0207.27.99 000/KGM ---- อนๆ

- ของเปด


0207.45.00 000/KGM -- อนๆ แชเยนจนแขง

- ของหาน


0207.55.00 000/KGM -- อนๆ แชเยนจนแขง

0207.60.00 000/KGM - ของไกตอก

0208 เนอและสวนอนทบรโภคไดของสตวอนๆ สด แชเยน หรอ

แชเยนจนแขง

0208.10.00 000/KGM - ของกระตายหรอของกระตายปา

0208.30.00 000/KGM - ของไพรเมต

0208.40 - ของวาฬ โลมาชนดดอลฟนและชนดพอรพส (สตวเลยงลก

ดวยนมในอนดบเซตาเซย) แมนาทและพะยน (สตวเลยงลก

ดวยนมในอนดบไซเรเนย) แมวน า สงโตทะเล และชางน า

(สตวเลยงลกดวยนมในอนดบยอยพนนพเดย)

0208.40.10 000/KGM -- ของวาฬ โลมาชนดดอลฟนและชนดพอรพส (สตวเลยงลก

ดวยนมในอนดบเซตาเซย) แมนาทและพะยน (สตวเลยงลก

ดวยนมในอนดบไซเรเนย)

0208.40.90 000/KGM -- อนๆ

มกษ. 9041(G)-2560 43


0208.50.00 - ของสตวเลอยคลาน (รวมถงงและสตวจ าพวกเตา)

001/KGM ตะพาบน าไตหวน

002/KGM ตะพาบน าอนๆ

003/KGM จระเข

0208.60.00 000/KGM - ของอฐ และของสตวจ าพวกอฐอนๆ (คาเมลด)

0208.90 - อนๆ

0208.90.10 000/KGM -- ขากบ

0208.90.90 -- อนๆ

001/KGM กวาง

002/KGM นกกระจาบ

003/KGM จงหรด

004/KGM ตกแตน

005/KGM หนอนกอไผ

006/KGM แมลงอนๆ

090/KGM อนๆ

0209 มนหมไมมเนอตดและมนสตวปก ยงไมเจยวหรอสกดโดยวธอน

สด แชเยน แชเยนจนแขง ใสเกลอ แชน าเกลอ ท าใหแหงหรอ

รมควน

0209.10.00 000/KGM - มนหม

0209.90.00 000/KGM - อนๆ

ตาราง ก.2 สนคาเกษตรแชเยอกแขงประเภทสตวน า ทอยภายใตพกดศลกากรท 03 ปลา สตวน าจ าพวก

ครสตาเซย โมลลสก และสตวน าทไมมกระดกสนหลงอน และสตวน าทไมมกระดกสนหลงอนๆ ซง

ประกอบดวยพกดยอยดงน


0303 ปลา แชเยนจนแขง ไมรวมถงเนอปลาแบบฟลเลและเนอปลา

แบบอนตามประเภท 0304 (เนอปลาแบบฟลเล และเนอปลา

แบบอน (จะบดหรอไมกตาม) สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง)

- ปลาในวงศแซลมอน ไมรวมถงตบและไข

0303.11.00 000/KGM -- ปลาซอคอายแซลมอน (เรดแซลมอน) (ออน-โค-รน-คส

เนอรกา)

มกษ. 9041(G)-2560 44


0303.12.00 000/KGM -- ปลาแซลมอนแปซฟกอนๆ (ออน-โค-รน-คส กอบสกา

ออน-โค-รน-คส คตา ออน-โค-รน-คส ซาวสกา ออน-โค-

รน-คส คสซ ออน-โค-รน-คส มาซโอะ และ ออน-โค-รน-

คส โรดรส)

0303.13.00 000/KGM -- ปลาแซลมอนแอตแลนต ก (แซลโมซาลาร ) และ

ปลาแซลมอนดานบ (ฮโกฮโก)

0303.14.00 000/KGM -- ปลาเทราต (แซลโมทรตตา ออน-โค-รน-คส มายคส

ออน-โค-รน-คส คลารก ออน-โค-รน-คส อะกวโบนตา

ออน-โค-รน-คส กล ออน-โค-รน-คส อาปาเช และ ออน-

โค-รน-คส ครายโซแกสเตอร)

0303.19.00 000/KGM -- อนๆ

- ปลาทละเพยส (ชนดโอรโอโครมน) ปลาแคทฟช (ชนดแปงกา

เซยส ชนดซลรส ชนดคลาเรยส ชนดอคทาลรส) ปลาคารป

(ไซพรนสคารปโอ คารสเซยสคารสเซยส ซโนฟารงโกดอนอ

เดลลส ชนดไฮโปพทาลมชทส ชนดเซอรไรนส ไมโลฟารงโกดอน

ไพเซยส) ปลาไหล (ชนดแองกลลา) ปลาไนลเพรช (ลาทสไน

โรทคส) และปลาเสนคเฮด (ชนดชานนา) ไมรวมถงตบและไข

0303.23.00 000/KGM -- ปลาทละเพยส (ชนดโอรโอโครมส)

0303.24.00 -- ปลาแคทฟช (ชนดแปงกาเซยส ชนดซลรส ชนดคลาเรยส

ชนดอคทาลรส)

001/KGM ปลาดก

090/KGM ปลาอนๆ

0303.25.00 000/KGM -- ปลาคารป (ไซพรนสคารปโอ คารสเซยสคารสเซยส ซโนฟา

รงโกดอนอเดลลส ชนดไฮโปพทาลมชทส ชนดเซอรไรนส

ไมดลฟารงโกดอนไพเซยส)

0303.26.00 000/KGM -- ปลาไหล (ชนดแองกลลา)

0303.29.00 000/KGM -- อนๆ

- ปลาลนหมา (พลโรเนกตด โบทด ไซโนกลอสสด โซลด

สคอฟทาลมด และซทารด) ไมรวมถงตบและไข

0303.31.00 000/KGM -- ปลาลนหมาพวกจกรผาน (เรนฮารดเชยสฮปโปกลอสซอย

เดส ฮปโปกลอสซสฮปโปกลอสซส ฮปโปกลอสซสสตโนเลพส)

0303.32.00 000/KGM -- ปลาเพลส (พลโรเนกเทสพลาเทสซา)

0303.33.00 000/KGM -- ปลาโซล (ชนดโซเลย)

มกษ. 9041(G)-2560 45


0303.34.00 000/KGM -- ปลาเทอบท (เซตตาแมกซมา)

0303.39.00 000/KGM -- อนๆ

- ปลาทนา (ของตระกลทนนส) ปลาสคปแจก หรอปลาโอทอง

แถบ (ยทนนส (แคตสโวนส) เพลามส) ไมรวมถงตบและไข

0303.41.00 000/KGM -- ปลาแอลบาคอรหรอปลาทนาครบยาว (ทนนสอะลาลงกา)

0303.42.00 000/KGM -- ปลาทนาครบเหลอง (ทนนสอลบาคาเรส)

0303.43.00 000/KGM -- ปลาสคปแจกหรอปลาโอทองแถบ

0303.44.00 000/KGM -- ปลาบกอายทนนา (ทนนสโอเบซส)

0303.45.00 000/KGM -- ปลาแอตแลนตกบลฟนทนาและปลาแปซฟกบลฟนทนา

(ทนนสทนนส ทนนสออเรยนทะลส)

0303.46.00 000/KGM -- ปลาเซาตเทรนบลฟนทนา (ทนนสแมคโคยไอ)

0303.49.00 000/KGM -- อนๆ

- ปลาเฮอรรง (คลเพยฮาเรนกส คลเพยแพลลาซไอ) ปลาซารดน

(ซารดนาพลคารดส ชนดซารดนอป) ปลาซารดเนลลา (ชนด

ซารดเนลลา) ปลาบรสลงหรอปลาสแปรต (สแปรตทสส

แปรตทส) ปลาแมคเคอเรล (สคอมเบอรสคอมบรส สคอม

เบอรออสตราลาซกส สคอมเบอรจาโพนกส) ปลาแจคแมคเคอ

เรลและปลาฮอรสแมคเคอเรล (ชนดทราชรส) ปลาโคเบย

(ราชเซนทรอนคานาดม) และปลาซอรดฟช (ซเพยสกลาดอส)

ไมรวมถงตบและไข

0303.51.00 000/KGM -- ปลาเฮอรรง (คลเพยฮาเรนกส คลเพยแพลลาซไอ)

0303.53.00 000/KGM -- ปลาซารดน (ซารดนาพลคารดส ชนดซารดนอป) ปลาซาร

ดเนลลา (ชนดซารดเนลลา) ปลาบรสลงหรอปลาสแปรต

(สแปรตทสสแปรตทส)

0303.54.00 000/KGM ปลาแมคเคอเรล (สคอมเบอรสคอมบรส สคอมเบอรออสตรา

ลาซกส สคอมเบอรจาโพนกส)

0303.55.00 000/KGM -- ปลาแจคแมคเคอเรลและปลาฮอรสแมคเคอเรล (ชนดทรา

ชรส)

0303.56.00 000/KGM -- ปลาโคเบย (ราชเซนทรอนคานาดม)

0303.57.00 000/KGM -- ปลาซอรดฟช (ซเฟยสกลาดอส)

- ปลาในวงศเบรกมาเซโรทด ยคลชไทอด กาดด มาครวรด เมลาโน

นด เมอรลกเซยด โมรด และมเรยโนลพดด ไมรวมถงตบและไข

0303.63.00 000/KGM -- ปลาคอด (กาดสมอรฮว กาดสโอแกก กาดสมาโครเซฟาลส)

0303.64.00 000/KGM -- ปลาแฮดดอก (เมลาโนแกรมมสอกลฟนส)

มกษ. 9041(G)-2560 46


0303.65.00 000/KGM -- ปลาโคล (พอลลาชอสไวเรนส)

0303.66.00 000/KGM -- ปลาเฮก (ชนดเมอรลกเซยส ชนดยโรไฟซส)

0303.67.00 000/KGM -- ปลาอลาสกาพอลลค (เทรากาชาลโคแกรมมา)

0303.68.00 000/KGM -- ปลาบลไวทง (ไมโครมซสทอสพอทสซว ไมโครมซสทอส

แอนทราลส)

0303.69.00 000/KGM -- อนๆ

- ปลาอนๆ ไมรวมถงตบและไข

0303.81.00 000/KGM -- ปลาฉลามหนและปลาฉลามอน

0303.82.00 000/KGM -- ปลากระเบน (ราจด)

0303.83.00 000/KGM -- ปลาทธฟช (ชนดดสโซสตชส)

0303.84.00 000/KGM -- ปลากะพงทะเล (ชนดไดเซนทราคส)

0303.89 -- อนๆ

--- ปลาทะเล

0303.89.12 000/KGM ---- ปลาดอกหมากครบยาว (เพนทาพรนลองกมานส)

0303.89.13 000/KGM ---- ปลาบลนทโนสลซารดฟช (ทราชโนซฟาลสมายออปส)

0303.89.14 000/KGM ---- ปลาซาวาลายแฮรเทลส (เลปทราแคนทสซาวาลา)

ปลาเบลงเกอรครอกเกอร (จอหนอสเบลงเจอรอ) ปลารฟส

ครอกเกอร (ครโซเชอรออรอส) และปลาบกอายสครอกเกอร

(เพนนาเฮยเอน)

0303.89.15 000/KGM ---- ปลาอนเดยนแมคเคอเรล (ราสตรลลเกอรกานาเกอทา)

และปลาไอสแลนดแมคเคอเรล (ราสตรลลเกอรฟาฟน)

0303.89.16 000/KGM ---- ปลาทอรปโดสแคด (เมกาลสปสคอรไดลา) ปลาสปอต

ซคเคลฟช (ครเพนพงทาทา) และปลาเกรทบารราคดส

(สฟเรนาบารราคดา)

0303.89.17 000/KGM ---- ปลาจะละเมดขาว (แพมพสอาร เจนทอส) และ

ปลาจะละเมดด า (พาราสโตรมาทสไนเจอร)

0303.89.18 000/KGM ---- ปลากะพงแดง (ลตจานสอารเจนตมาคลาตส)

0303.89.19 000/KGM ---- อนๆ

--- อนๆ

0303.89.22 000/KGM ---- ปลายสกเทศ (ลาเบยวโรหอทา) ปลากะโหเทศ (แคตลา

แคตลา) และปลาตะเพยนทราย (พนทอสโชลา)

0303.89.24 000/KGM ---- ปลาสลด (ทรโชกาสเทอรเพคโทราลส)

0303.89.26 000/KGM ---- ปลาอนเดยนเทรดฟนส (พอลนมสอนดคส) และ

ปลาซลเวอรกรนท (พามาดาซสอารเจนทอส)

มกษ. 9041(G)-2560 47


0303.89.27 000/KGM ---- ปลาตะลมพก (ทนวโลซาอลชา)

0303.89.28 000/KGM ---- ปลาเคาด า (วลลาโกอตท) และปลากดหวเสยม (สปราทาซงาลา)

0303.89.29 ---- อนๆ

001/KGM ปลาบ

090/KGM ปลาอนๆ

0303.90 - ตบและไข

0303.90.10 000/KGM -- ตบ

0303.90.20 000/KGM -- ไข

0304 เนอปลาแบบฟลเล และเนอปลาแบบอน (จะบดหรอไมกตาม)

สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง

- เนอปลาแบบฟลเล แชเยนจนแขง ของปลาทละเพยส (ชนดโอรโอ

โครมส) ปลาแคทฟช (ชนดแปงกาเซยส ชนดซลรส ชนดคลาเรยส

ชนดอคทาลรส) ปลาคารป (ไซพรนสคารปโอ คารสเซยน

คารสเซยส ซโนฟารงโกดอนอเดลลส ชนดไฮโปพทาลมชทส

ชนดเซอรไรนสไมโลฟารงโกดอนไพเซยส) ปลาไหล (ชนดแองกลลา)

ปลาไนลเพรช (ลาทสไนโรทคส) และปลาเสนคเฮด (ชนดชานนา)

0304.61.00 000/KGM -- ปลาทละเพยส (ชนดโอรโอโครมส)

0304.62.00 000/KGM -- ปลาแคทฟช (ชนดแปงกาเซยส ชนดซลรส ชนดคลาเรยส

ชนดอคทาลรส)

0304.63.00 000/KGM -- ปลาไนลเพรช (ลาทสไนโรทคส)

0304.69.00 000/KGM -- อนๆ

- เนอปลาแบบฟลเลแชเยนจนแขง ของปลาในวงศเบรกมาเซ

โรทด ยคลชไทอด กาดด มาครวรด เมลาโนนด เมอรลกเซยด

โมรด และมเรยโนลพดด

0304.71.00 000/KGM -- ปลาคอด (กาดสมอรฮว กาดสโอแกก กาดสมาโคร

เซฟาลส)

0304.72.00 000/KGM -- ปลาแฮดดอก (เมลาโนแกรมมสอกลฟนส)

0304.73.00 000/KGM -- ปลาโคล (พอลลาชอสไวเรนส)

0304.74.00 000/KGM -- ปลาเฮก (ชนดเมอรลกเซยส ชนดยโรไฟซส)


0304.79.00 000/KGM -- อนๆ

- เนอปลาแบบฟลเลของปลาอนๆ แชเยนจนแขง

มกษ. 9041(G)-2560 48


0304.81.00 000/KGM -- ปลาแซลมอนแปซฟก (ออน-โค-รน-คส เนอรกา ออน-

โค-รน-คส กอบสกา ออน-โค-รน-คส คตา ออน-โค-รน-คส

ซาวสกา ออน-โค-รน-คส คสซ ออน-โค-รน-คส มาซโอะ และ

ออน-โค-รน-คส โรดรส) ปลาแซลมอนแอตแลนตก (แซลโมซา

ลาร) ปลาแซลมอนดานบ (ฮโกฮโก)

0304.82.00 000/KGM -- ปลาเทราต (แซลโมทรตตา ออน-โค-รน-คส มาคส ออน-

โค-รน-คส คลารก ออน-โค-รน-คส อะกวโบนตา ออน-โค-

รน-คส กล ออน-โค-รน-คส อาฟาเช และออน-โค-รน-คส

ครายโซแกสเตอร)

0304.83.00 000/KGM -- ปลาลนหมา (พลโรเนกตด โบทด ไซโนกลอสสด โซลด

สคอฟทาลมด และซทารด)

0304.84.00 000/KGM -- ปลาซอรดฟช (ซเฟยสกลาดอส)


0304.86.00 000/KGM -- ปลาเฮอรรง (คลเพยฮาเรนกส คลเพยแพลลาซไอ)

0304.87.00 000/KGM -- ปลาทนา (ของตระกลทนนส) ปลาสคปแจกหรอปลาโอ

ทองแถบ (ยทนนส (แคตสโวนส) เพลามส)

0304.89.00 000/KGM -- อนๆ

- อนๆ แชเยนจนแขง

0304.91.00 000/KGM -- ปลาซอรดฟช (ซเพยสกลาดอส)


0304.93.00 -- ปลาทละเพยส (ชนดโอรโอโครมส) ปลาแคทฟช (ชนด

แปงกาเซยส ชนดซลรส ชนดคลาเรยส ชนดอคทาลรส) ปลา

คารป (ไซพรนสคารปโอ คารสเซยสคารสเซยส ซโนฟารงโก

ดอนอเดลลส ชนดไฮโปพทาลมชทส ชนดเซอรไรนส ไมโล

ฟารงโกดอนไพเซยส) ปลาไหล (ชนดแองกลลา) ปลาไนล

เพรช (ลาทสไนโรทคส) และปลาเสนคเฮด (ชนดชานนา)

001/KGM เนอปลาดก

002/KGM เนอปลาชอน

003/KGM เนอปลานล

004/KGM เนอปลาทบทม

090/KGM เนอปลาอนๆ


มกษ. 9041(G)-2560 49


0304.95.00 000/KGM -- ปลาในวงศเบรกมาเซโรทด ยคลชไทอด กาดด มาครวรด

เมลาโนนด เมอรลกเซยด โมรด และมเรยโนลพดด นอกจาก

ปลาอลาสกาพอลลค (เทรากาชาลโคแกรมมา)

0304.99.00 -- อนๆ

001/KGM เนอปลาบ

002/KGM เนอปลาตะเพยน

003/KGM เนอปลาสลด

004/KGM เนอปลาซรม

090/KGM เนอปลาอนๆ

0306 สตวน าจ าพวกครสตาเซยจะเอาเปลอกออกหรอไมกตาม มชวต

สด แชเยน แชเยนจนแขง แหง ใสเกลอหรอแชน าเกลอ สตวน า

จ าพวกครสตาเซยรมควน จะเอาเปลอกออกหรอไมกตาม จะท า

ใหสกกอนรมควนหรอในขณะรมควนหรอไมกตาม สตวน า

จ าพวกครสตาเซยทยงไมเอาเปลอกออกซงท าใหสกโดยการนง

หรอตม จะแชเยน แชเยนจนแขง แหง ใสเกลอหรอแชน าเกลอ

หรอไมกตาม รวมทงสตวน าจ าพวกครสตาเซยทปนและทเปน

เพลเลตซงเหมาะส าหรบมนษยบรโภค

- แชเยนจนแขง

0306.11.00 000/KGM -- รอกลอบสเตอรและกงหวโขนอนๆ (ชนดพาลนรส ชนด

พานลรส ชนดจาซส)

0306.12.00 000/KGM -- ลอบสเตอร (ชนดโฮมารส)

0306.14 -- ป

0306.14.10 000/KGM --- ปกระดองนม

0306.14.90 000/KGM --- อนๆ

0306.15.00 000/KGM -- นอรเวยลอบสเตอร (เนฟรอบนอรวจคส)

0306.16.00 000/KGM -- กงน าเยน (ชนดแพนดาลส แครงกอนแครงกอน)

0306.17 -- กงอนๆ

0306.17.10 000/KGM --- กงกลาด า (พเนอสโมโนดอน)

0306.17.20 000/KGM --- กงขาว (ลปโทพเนซสวนนาไม)

0306.17.30 000/KGM --- กงกามกราม (มาโครบราเชยมโรเซนเบอรกไอ)

0306.17.90 000/KGM --- อนๆ

0306.19.00 -- อนๆ รวมถงสตวน าจ าพวกครสตาเซยทปนและทท าเปน

เพลเลต ซงเหมาะส าหรบมนษยบรโภค

มกษ. 9041(G)-2560 50


001/KGM กง

090/KGM อนๆ

0307 สตวน าจ าพวกโมลลสกจะเอาเปลอกออกหรอไมกตาม มชวต สด

แชเยน แชเยนจนแขง แหง ใสเกลอหรอแชน าเกลอ สตวน า

จ าพวกโมลลสกรมควน จะเอาเปลอกออกหรอไมกตาม จะท าให

สกกอนรมควนหรอในขณะรมควนหรอไมกตาม รวมทงสตวน า

จ าพวกโมลลสกทปนหรอทท าใหเปนเพลเลตซงเหมาะส าหรบ

มนษยบรโภค

- หอยนางรม

0307.19.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

- หอยเชลล และหอยควนสแกลลอปของตระกลเพกเตนคลามส

หรอพลาโคเพกเตน

0307.29.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

- หอยแมลงภ (ชนดไมตลส ชนดเพอรนา)

0307.39.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

- ปลาหมกกระดอง (ซเพยออฟฟซนาลส รอสเซยมาโครโซมา

ชนดซพโอลา) และปลาหมกกลวย (ชนดออมมาสเตรเฟส

ชนดโลลโก ชนดโนโตโตดารส ชนดซพโอทอทส)

0307.49.10 --- แชเยนจนแขง

001/KGM หวปลาหมกกระดอง แชเยนจนแขง

002/KGM ปลาหมกกระดอง แชเยนจนแขง

003/KGM ปลาหมกกลวย แชเยนจนแขง

- ปลาหมกยกษหรอปลาหมกสาย (ชนดออกโตปส)

0307.59.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

0307.60 - หอยสเนล นอกจากหอยสเนลทะเล

0307.60.20 000/KGM -- สด แชเยน หรอแชเยนจนแขง

- หอยลาย หอยกาบ และหอยแครง (วงศอารซด อารคทซด

คารดด โดนาซด ไฮอะเทลลด แมคทรด มโซเดสมาทด ไมอด

ซมลด โซลเคอรทด โซลนด ทรแดคนด และเวเนรด)

0307.79 -- อนๆ

0307.79.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

- เปาฮอ (ชนดฮาลโอทส)

มกษ. 9041(G)-2560 51


0307.89 -- อนๆ

0307.89.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

- อนๆ รวมถงทปนและทท าเปนเพลเลตซงเหมาะส าหรบ

มนษยบรโภค

0307.99 -- อนๆ

0307.99.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

0308 สตวน าทไมมกระดกสนหลงนอกจากสตวน าจ าพวกครสตาเซย

และโมลลสก มชวต สด แชเยน แชเยนจนแขง แหง ใสเกลอ

หรอแชน าเกลอ และสตวน าทไมมกระดกสนหลง (นอกจาก

สตวน าจ าพวกครสตาเซยและโมลลสก) รมควน จะท าใหสก

กอนรมควนหรอในขณะรมควนหรอไมกตาม รวมทงสตวน า

ทไมมกระดกสนหลง นอกจากสตวน าจ าพวกครสตาเซยและ

โมลลสกทปนและทท าเปนเพลเลตซงเหมาะส าหรบมนษยบรโภค

- ปลงทะเล (สตโชพสจาโปนคส โฮโลทรโออด)

0308.19.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

- เมนทะเล (ชนดสตรองโลเซนโทรทส พาราเซนโทรทสลวดส

โลซคนสอลบส เอคไคคนสเอสคเลนทส)

0308.29 -- อนๆ

0308.29.10 000/KGM --- แชเยนจนแขง

0308.30 - แมงกะพรน (ชนดโรไพมา)

0308.30.30 000/KGM -- แชเยนจนแขง

0308.90 - อนๆ


ตารางท ก.3 สนคาเกษตรแชเยอกแขงประเภทไข ทอยภายใตพกดศลกากรท 04 ผลตภณฑนม ไขสตวปก

น าผงธรรมชาต ผลตภณฑจากสตวทบรโภคได ซงไมไดระบหรอรวมไวในทอน ซงประกอบดวยพกดยอย ดงน


0408 ไขสตวปกทเอาเปลอกออกแลวและไขแดง สด แหง ท าใหสกโดย

การนงหรอตม หลอหรออดเปนรป แชเยนจนแขง หรอท าไวไมใหเสย

โดยวธอน จะเตมน าตาลหรอสารท าใหหวานอนๆ หรอไมกตาม

- ไขแดง

0408.19.00 000/KGM -- อนๆ

- อนๆ

0408.99.00 000/KGM -- อนๆ

มกษ. 9041(G)-2560 52

ตารางท ก.4 สนคาเกษตรแชเยอกแขงประเภทเครองในสตว ทอยภายใตพกดศลกากรท 05 ผลตภณฑ

จากสตวทไมไดระบหรอรวมไวในทอน ซงประกอบดวยพกดยอย ดงน


0504 0504.00.00 000/KGM ไส ถงกระเพาะ (แบลดเดอร) และกระเพาะอาหารของสตว

(นอกจากของปลา) ทงอนหรอแบงเปนชน สด แชเยน แชเยนจนแขง

ใสเกลอ แชน าเกลอ แหงหรอรมควน

ตารางท ก.5 สนคาเกษตรแชเยอกแขงประเภทผก ทอยภายใตพกดศลกากรท 07 พชผกรวมทงรากและหว

บางชนดทบรโภคได ซงประกอบดวยพกดยอย ดงน


0710 พชผก (ดบหรอท าใหสกโดยการนงหรอตม) แชเยนจนแขง

0710.10.00 000/KGM - มนฝรง

- พชผกตระกลถว เอาเปลอกออกหรอไมกตาม

0710.21.00 000/KGM -- ถวลนเตา (พซมซาตวม)

0710.22.00 000/KGM -- ถวบน (ชนดวกนาและชนดฟาซโอลส)

0710.29.00 000/KGM -- อนๆ

0710.30.00 000/KGM - สปแนช นวซแลนดสปแนช และโอราเชสปแนช (การเดนสป

แนช)

0710.40.00 000/KGM - ขาวโพดหวาน

0710.80.00 - พชผกอนๆ

001/KGM กระเจยบแชเยนจนแขง

002/KGM หนอไมฝรงแชเยนจนแขง

003/KGM ขาวโพดฝกออนแชเยนจนแขง

004/KGM พรกในตระกลแคบซกมหรอตระกลพเมนตาแชเยนจนแขง

090/KGM อนๆ

0710.90.00 000/KGM - พชผกตางๆ ผสมกน

0714 มนส าปะหลง รากสามสบ สาเลป เยรซาเลมอารตโขก มนเทศ

และรากหรอหวทคลายกนซงมปรมาณของสตารชหรออนลนสง

สด แชเยน แชเยนจนแขง หรอแหง จะฝานหรอท าเปนเพลเลต

หรอไมกตาม รวมทงเนอในของตนสาค

0714.10 - มนส าปะหลง

-- อนๆ

0714.10.91 000/KGM --- แชเยนจนแขง

มกษ. 9041(G)-2560 53


0714.20 - มนเทศ


0714.30 - แยม (ชนดดออสโคเรย)


0714.40 - เผอกหวใหญ (ทาโร) (ชนดโคโลคาเซย)


0714.50 - เผอกหวเลก (ยวเทย) (ชนดแซนโทโซมา)


0714.90 - อนๆ

-- เนอในของตนสาค

0714.90.11 000/KGM --- แชเยนจนแขง

-- อนๆ

0714.90.91 000/KGM --- แชเยนจนแขง

ตารางท ก.6 สนคาเกษตรแชเยอกแขงประเภทผลไม ทอยภายใตพกดศลกากรท 08 ผลไมและลกนต

ทบรโภค เปลอกผลไมจ าพวกสมหรอเปลอกแตง ซงประกอบดวยพกดยอย ดงน


0811 ผลไมและลกนต ดบหรอท าใหสกโดยการนงหรอตม แชเยนจนแขง

จะเตมน าตาลหรอสารท าใหหวานอนๆ หรอไมกตาม

0811.10.00 000/KGM - สตรอเบอรร

0811.20.00 000/KGM - ราสพเบอรร แบลกเบอรร มลเบอรร โลแกนเบอรร เคอรแรนต

ชนดด า ขาว หรอแดง และกสเบอรร

0811.90.00 - อน

001/KGM สบปะรด แชเยนจนแขง

002/KGM ทเรยน แชเยนจนแขง

003/KGM ล าไย แชเยนจนแขง

004/KGM มงคด แชเยนจนแขง

005/KGM ลนจ แชเยนจนแขง

006/KGM มะมวง แชเยนจนแขง

090/KGM อน

0814 0814.00.00 000/KGM เปลอกผลไมจ าพวกสมหรอเปลอกแตง (รวมถงแตงโม) สด

แชเยนจนแขง แหง หรอท าไวไมใหเสยชวคราวโดยแชน าเกลอ

แชน าก ามะถนหรอน ายากนเสยอนๆ

มกษ. 9041(G)-2560 54

ภาคผนวก ข

ข.1 ขอแนะน าจ านวนหองสขาตอจ านวนพนกงานตามขอก าหนดสขลกษณะ

ในการผลตผลตภณฑประมง กรมประมง

มจ านวนหองสขาเพยงพอกบจ านวนคนงาน โดยควรมสดสวนดงน

คนงาน หองสขา

1-9 1

10-24 2

25-49 3

20-100 5

และทกๆ 30 คน ควรมหองสขาเพมอก 1 หอง

ข.2 ขอแนะน าจ านวนหองสขา อางลางมอ ตอจ านวนพนกงาน

ตามคมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑ GMP สขลกษณะทวไป ส านกอาหาร ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

จ านวนคนงาน สวม ปสสาวะชาย อางลางมอ

ไมเกน 15 1 1 1

ไมเกน 40 2 2 2

ไมเกน 80 3 3 3

คนงานตงแต 80 คนขนไป จะตองเพมสวม ทปสสาวะชาย และอางลางมออกอยางละ 1 ทตอคนงานทเพมขน

ทกๆ 50 คน นอกจากนตองมอางลางมอและสบภายในบรเวณทท าการผลตใหเพยงพอกบจ านวนคนงาน ดงน

จ านวนคนงาน อางลางมอ

ไมเกน 15 1



คนงานตงแต 80 คนขนไป จะตองเพมอางลางมออก 1 ท ตอคนงานทเพมขนทกๆ 50 คน

มกษ. 9041(G)-2560 55

ภาคผนวก ค

ค.1 ขอแนะน าความเขมของแสงทใชในขนตอนตางๆ ตามขอก าหนดสขลกษณะ

ในการผลตผลตภณฑประมง กรมประมง

ความเขมของแสงสวางในบรเวณท าการผลตทวไป ควรมความเขมของแสงอยางนอย 20 ฟตเทยน (หรอ

220 ลกซ) ส าหรบขนตอนการผลตทเกยวของกบการตรวจสอบและการควบคมคณภาพ ควรมความเขม

แสงอยางนอย 50 ฟตเทยน (หรอ 540 ลกซ)

ค.2 ขอแนะน าความเขมของแสงทใชในขนตอนตางๆ ตามคมอการตรวจสถานทผลตอาหาร

ตามหลกเกณฑ GMP สขลกษณะทวไป

ส านกอาหาร ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

ส าหรบขอแนะน าความเขมของการสองสวางของกระทรวงสาธารณสข มดงน

- บรเวณลาน ถนนและทางเดนภายนอกอาคารโรงงาน ไมนอยกวา 20 ลกซ

- บรเวณปฏบตงานทไมตองการความละเอยด เชน การขนยายวสด ไมนอยกวา 50 ลกซ

- บรเวณปฏบตงานทตองการความละเอยดเลกนอย เชน หองเครอง หองเกบวสด ไมนอยกวา 100 ลกซ

- บรเวณปฏบตงานทตองการความละเอยดปานกลาง เชน การตรวจพนจอยางหยาบๆ ไมนอยกวา 200 ลกซ

- บรเวณปฏบตงานทตองการความละเอยดมาก ไมนอยกวา 300 ลกซ

- บรเวณปฏบตงานทตองการความละเอยดมากและชนงานมขนาดเลกละเอยด หรอแตงช นงาน

ทตองการความละเอยดมาก ไมนอยกวา 500 ลกซ

- บรเวณปฏบตงานทตองการความละเอยดเปนพเศษ หรอเมอมการปฏบตงานกบชนงานทมขนาดเลก

ละเอยด ตดตอกนเปนระยะเวลานาน ความเขมของการสองสวางไมควรนอยกวา 1,000 ลกซ

แนวปฏิบัติในการใช้มาตรฐาน ...g)-2560.pdf ·...

Documents