การประยุกต์ใช้โปรไบโอติก...

การประยกตใชโปรไบโอตก เพอเพมการเจรญเตบโต การใชอาหาร และความตานทานโรคในปลาทบทม

Application of Probiotics for Increasing of Growth Performance, Feed Utilization and Disease Resistance in Hybrid red tilapia (Oreochromis niloticus x O. mossambicus)

คณาธป พรหมนวล1* วชดา กลาเวช2 และ สภฏา ครรฐนคม2

Kanathip Promnuan1*, Wichuda Klawech2 and Suphada Kiriratnikom2

บทคดยอ ศกษาผลของจลนทรยโปรไบโอตก Bacillus subtilis, B. licheniformis, Lactobacillus plantarum และ

L. rhamnosus เส รม ใน อาห าร ตอการเจ รญ เตบ โต กา รใช อ าห า ร แ ละความ ตานท าน เช อ กอ โรค Aeromonas hydrophila ในปลาทบทม โดยผสมโปรไบโอตกแตละชนดในอาหาร 106 CFU/g พบวาการเจรญเตบโตและอตราการรอดตายไมมความแตกตางอยางมนยส าคญ (P>0.05) เมอเทยบกบชดควบคม การเจรญเตบโตของปลาทไดรบอาหารผสม B. licheniformis มคาสงกวา และแตกตาง (P<0.05) กบปลาทไดรบอาหารผสม L. plantarum และ L. rhamnosus คาโปรตนสะสมในรางกายปลาทไดรบอาหารผสม L. plantarum ต ากวาปลาทไดรบอาหารผสม B. licheniformis และชดควบคม (P<0.05) จากการทดสอบความตานทานโรค A. hydrophila เปนระยะเวลา 14 วน พบวาการรอดตายไมมความแตกตางกนในทกชดการทดลอง (P>0.05) การใชแบคทเรยทง 4 ชนดผสมอาหารไมสามารถเพมการเจรญเตบโตและอตราการรอดตายของปลาทบทม แตอาหารผสม B. licheniformis มแนวโนมในการสงเสรมการเจรญเตบโตและการน าโปรตนสะสมในรางกายไดดกวาชดการทดลองอน

ABSTRACT

Four probiotics, Bacillus subtilis, B. licheniformis, Lactobacillus plantarum and L. rhamnosus were evaluated by their probiotics effect on growth performance, feed utilization and disease resistance of O. niloticus x O. mossambicus against Aeromonas hydrophila in hybrid red tilapia. The feed contained 106 CFU/g of each probiotic. Growth and survival rate of all treatments were not significantly (P>0.05) different compared to control. Body weight of fish fed B. licheniformis was higher than L. plantarum and L. rhamnosus (P<0.05). Protein retention efficiency of fish fed L. plantarum was lower than control and B. licheniformis (P<0.05). Survival rates after infected with A. hydrophila for 14 days were no significantly different among treatments. Results suggested that four probiotics could not improve growth and survival of hybrid red tilapia. However, B. licheniformis tend to improve growth performance and protein retention efficiency Key Words: Hybrid red tilapia, probiotics, *Corresponding author; e-mail address: [email protected] 1สาขาวชาเทคโนโลยชวภาพ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ พทลง 93110 1Department of Biotechnology, Faculty of Science, Thaksin University, Phatthalung, 93110 2สาขาวชาวทยาศาสตรชวภาพและสงแวดลอม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ จงหวดพทลง 93110 2Department of Biological and Environmental Sciences, Faculty of Science, Thaksin University, Phatthalung, 93110

1368

สาขาประมง การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53

ค าน า ในปจจบนการเพาะเลยงปลาทบทมขยายตวอยางรวดเรวดวยการผลตทวโลกประมาณ 2,800,000

เมตรกตนในป 2008 (Food and Agriculture Organization [FAO], 2010) ท าใหเกษตรกรหนมาสนใจเลยงปลาทบทมมากขน แตอยางไรกตามท าใหมการจดการระบบการเพาะเลยงไมเหมาะสม ท าใหภายในบอเลยงปลาเกดการสะสมสารอนทรยมากขน จนท าให คณภาพน าเปลยนแปลง สงผลใหเกดโรคระบาดภายในระบบการเพาะเลยง โดยเฉพาะโรคทเกดจากเชอแบคทเรย โรคทเกดจากเชอแบคทเรยสงกระทบตอเศรษฐกจการเพาะเลยงเปนอยางมาก (Wang et al., 2008) การปองกนและการควบคมโรค การปองกนและควบคมโรคในชวงทศวรรษทผานมาไดน าไปสการใชยาปฏชวนะเพมขนอยางมาก (Balcazar et al., 2006) อยางไรกตามการใชยาปฏชวนะสงผลใหเกดการดอยาของเชอกอโรคและปลอยใหยาปฏชวนะตกคางใน สตวน าและในสภาพแวดลอม (FAO/WHO/OIE, 2006) โรคสตวน าส าคญทพบไดทวไป คอ โรค motile aeromonas ท เกดจากการตดเชอแบคทเรย Aeromonas hydrophila

แนวทางการศกษาการปองกนการระบาดของโรคและลดการใชยาปฏชวนะในการเพาะเลยงสตวน าโดยโดยการเสรมโปรไบโอตกลงไปในอาหารสตวน าหรอใสลงไปในน าโดยตรง ซงโปรไบโอตก คอ จลนทรยทมชวตเสรมลงในอาหารสามารถปรบปรงสขภาพของเจาบาน โดยจลนทรยโปรไบโอตกสวนใหญเปนแบคทเรยกรด

แลคตก (Fuller, 1989) โปรไบโอตกสงผลใหปลามอตรารอด การเจรญเตบโต การเปลยนอาหารเปนเน อ การตอบสนองของระบบภมคมกน และความตานทานโรคซงเปนการยอมรบกนอยางแพรหลายในการเพาะเลยงสตวน า recognized (Ringø and Gatesoupe, 1998, Gatesoupe, 1999, Saarela et al., 2000)

ก าร ศ ก ษ า ใ น ค ร ง น ใ ช จ ล น ท รย โ ป ร ไบ โ อ ต ก Lactobacillus plantarum, L. rhamnosus, Bacillus subtilis, และ B. licheniformis เสรมลงในอาหารเพอทดสอบประสทธภาพการเจรญเตบโต อตราการรอด และอตราการรอดตายจากการตดเชอกอโรค Aeromonas hydrophila

อปกรณหรอวธการ

การเตรยมสายพนธจลนทรย

ใชจลนทรยกลม Lactobacillus และกลม Bacillus จากสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (วว.) ไดแก L. rhamnosus TISTR108, L. plantarum TISTR1465, B. subtilis TISTR1528 และ B. licheniformis TISTR1109 จลนทรยกลม Lactobacillus เลยงในอาหาร MRS และกลม Bacillus เลยงในอาหาร TSA เกบรกษาเชอไวทอณหภม 37 องศาเซลเซยส และถายเชอใหมทก 1 เดอน

ศกษาผลของการเสรมจลนทรยชนดตางๆ ตออตราการเจรญเตบโต ประสทธภาพการใชอาหาร และความตานทานโรคในปลาทบทม

แผนการทดลอง

วางแผนการทดลองแบบสมตลอด (complete randomized design, CRD) ประกอบดวยการศกษาผลของจ ลนทรยชนดตางๆ ไดแ ก L. rhamnosus, L. plantarum, B. subtilis และ B. licheniformis ใน ระดบปรมาณเชอ 106 CFU/g อาหาร เปรยบเทยบกบชดควบคมท ไมผสมจลนทรย รวมทงสน 5 ชดการทดลอง ด าเนนการทดลองชดการทดลองละ 3 ซ า

1369

การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53 สาขาประมง

การเตรยมปลาทดลอง

น าปลาทบทมแปลงเพศ ขนาด 1.5-2.0 เซนตเมตร และน าหนก 0.8-1.2 กรม จ านวน 2,000 ตวจากศนยวจยและพฒนาประมงน าจดพทลงมาเลยงในบอคอนกรตขนาดความจ 3,000 ลตร เปนเวลา 1 สปดาห กอนการทดลอง เพอปรบสภาพปลาใหเขากบสงแวดลอม และท าการสมปลาทมขนาดใกลเคยงกนจ านวน 20 ตวลงเลยงในตทดลอง ขนาดความจ 100 ลตร โดยเลยงปลาทดลองทระดบน า 80 ลตร จ านวน 15 ต ตดตงระบบใหอากาศ และระบบเปลยนถายน าในอตราการถายน า 200 เปอรเซนต ตอวน ดวยระบบเตมน าแบบน าไหลผานตลอด

การเตรยมเซลลจลนทรย ส าหรบใชผสมอาหารทดลอง

เตรยมเซลลเพอใชผสมอาหารทดลอง ตามวธการของ Essa et al., (2010) โดยเลยงหวเชอบรสทธของแบคทเรยแลคตกแตละชนดในอาหารเลยงเชอ MRS broth และ Bacillus sp. เลยงในอาหาร NB ทปราศจากเชอจากนนน าไปบมทอณหภมท 37 องศาเซลเซยสเปนเวลา 24 ชวโมง ขยายปรมาณเชอโดยเลยงในตบมเชออณหภม 30-35 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24-48 ชวโมง เกบเกยวเซลลโดยน าเชอทไดไปหมนเหวยงเพอแยกเซลลท 10,000 rpm 15 นาท ลางเซลลทแยกได 2 ครงดวย phosphate buffer saline (PBS) pH 7 และน ามาใชผสมในอาหารทดลองแตละสตร

การเตรยมอาหารทดลอง

เตรยมอาหารทดลองโดยใชสตรอาหารส าหรบเลยงปลาทบทมทมปรมาณโปรตน 30 เปอรเซนต ไขมน 8-10 เปอรเซนต โดยใชกากปาลม 25 เปอรเซนต เปนวตถดบโปรตนทดแทนปลาปนซงเปนระดบทสงกวาระดบทเหมาะสมส าหรบใชในสตรอาหารปลานล (นรทธ และ จรพร, 2550 ) เพอมงตรวจสอบวาโปรไบโอตกสามารถชวยในการยอยวตถ ดบในอาหารไดมากขน ท าอาหารทดลองตามขนตอนการผลตอาหารปลาของ Kiriratnikom and Kiriratnikom, (2012) อบแหงอาหาร แลวน าอาหารส าหรบเลยงปลาในแตละชดการทดลองมาผสมเซลลจลนทรยแตละชนด ตามชดการทดลองโดยฉดพนเซลลจลนทรยในสารละลาย Phosphate buffer saline (PBS) ลงบนอาหารทดลองในปรมาณทมเซลลจลนทรย 106 CFU/g โดยการวดความขนของสารแขวนลอยเทยบกบกราฟความสมพนธของ OD กบจ านวนเซลล และเตรยมอาหารผสมจลนทรยดงกลาวในปรมาณทใชหมดใน 24 ชวโมงสวนอาหารทดลองชดควบคมเตรยมโดยผสมอาหารดวยสารละลาย PBS ทไมมจลนทรย ในปรมาณ 1 เปอรเซนต (v/w) อาหารทดลอง เลยงปลาทบทมดวยอาหารในแตละชดการทดลอง โดยใหอาหารวนละ 3 เวลา คอ 08.00-09.00 น. 12.00-13.00 น. และ 16.00-17.00 น. โดยใหอาหารในปรมาณ 3-5 เปอรเซนต ของน าหนกตวตอวน เปนเวลาการทดลอง 8 สปดาห

การเกบขอมล

การตรวจสอบการเจรญเตบโตของปลา

ชงน าหนกปลาทงหมดในแตละตเมอเรมทดลอง และทก 2 สปดาหของการทดลองเปนระยะเวลา 8 สปดาห นบจ านวนปลาทกครงทมการชงน าหนก บนทกปรมาณอาหารทใชท าการตรวจสอบวดการเจรญเตบโตของสตวทดลองดวยพารามเตอรตางๆ ตามวธการ Aly et al. (2008) ไดแก อตราการรอดตาย (survival rate),

1370


การวดน าหนกทเพมขน (weight gain), อตราการเจรญจ าเพาะ (specific growth rate), อตราการเปลยนอาหารเปนน าหนก (feed conversion rate), ประสทธภาพการเปลยนอาหารเปนน าหนก (feed conversion efficiency)

การวเคราะหหาองคประกอบทางเคม ประสทธภาพการใชโปรตน (PER) และคาการสะสมโปรตน (protein retention)

เมอสนสดการทดลองน าปลาทบทม จากแตละชดการทดลองจ านวน 6 ตว สลบใหหมดความรสกดวยสารละลายน ามนกานพล (clove oil) 100 ppm เปนเวลา 15 นาท แลวมาใชในการวเคราะหหาองคประกอบทางเคมของตวปลา ไดแกปรมาณโปรตน ความชน ไขมน และปรมาณเถา ตามวธการของ AOAC (1990)

น าผลการวเคราะหองคประกอบทางเคมของตวปลา ค านวณคาประสทธภาพการใชโปรตน (PER) และคาการสะสมโปรตน (protein retention) ตามวธการของ Halver and Hardy (2002)

การตรวจสอบความตานทานโรคตดเชอ (Challenge test)

ตรวจสอบความตานทานโรคของปลาทบทมทไดรบอาหารแตละสตรตามวธการท ดดแปลงจาก Aly et al. (2008) เมอสนสดการทดลองสมปลาทบทม จ านวน 10 ตว ในจากแตละชดการทดลองน ามาทดสอบความตานทานเชอ Aeromonas hydrophila โดยการฉดเชอ A .hydrophila ความเขมขน 105 CFU/ml เขาไปในชองทองของปลาทบทมทไดรบอาหารแตละสตร ตวละ 0.1 มลลลตร เลยงปลาทดลองไวเปนระยะเวลา 14 วน สงเกตอาการและบนทกการทดลองและหาคาอตราการรอดตายของปลาทบทม

การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดมาวเคราะหความแปรปรวนของคาเฉลยแบบ One way analysis of variance (ANOVA) และเปรยบเทยบความแตกตางขอ งคาเฉลยดวย Duncan multiple range test (DMRT) ดวยโปรแกรมวเคราะหทางสถตส าเรจรป SPSS version 17 ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต

ผลและวจารณผลการทดลอง

การเจรญเตบโต อตราการรอดตาย การใชประโยชนจากอาหาร และองคประกอบทางเคมในตวปลาทบทม

ผลของการเจรญเตบโต อตราการรอดตาย การใชประโยชนจากอาหาร และองคประกอบทางเคมในตวปลาทบทมทไดรบอาหารเสรมโปรไบโอตกเปนระยะเวลา 8 สปดาห แสดงในตารางท 1 2 และ 3 พบวา ไมมความแตกตางอยางมนยส าคญเมอเทยบกบชดควบคมทไมผสมโปรไบโอตก สอดคลองกบงานวจยของ Merrifield et al. (2010) พบวาไมมผลอยางมนยส าคญตอการเจรญเตบโต การใชประโยชนจากอาหาร และองคประกอบทางเคม ใน ปลาเรน โบว เท ราทโดยใช โป รไบโอ ตกประกอบ ดวย Bacillus subtilis แ ละ B. licheniformis ซงปลานลมล าไสยาวเมอไดรบ B. subtilis เขาไปในรางกาย B. subtilis จะขยายตวไปตามล าไส ดงนนหากปรมาณความเขมขนของ B. subtilis ไมมากพอ อาจไมเพยงพอตอการสงเสรมการเจรญเตบโต

ใหกบปลานล (Telli et al., 2014) อกทงโปรไบโอตกทแตกตางกนมหนาททแตกตางกนในการสงเสรมการ

1371


เจรญเตบโตและการใชประโยชนของสารอาหารในปลาสายพนธทแตกตางกน (Mohapatra et al., 2012) และประสทธภาพของโปรไบโอตกจะขนอยกบอทธพลของปจจยหลายอยาง เชน ความชนในวตถดบอาหารสตว กระบวนการอดเมด และสภาพแวดลอมภายนอก (Liu et al., 2014) นอกจากนประสทธภาพของโปรไบโอตกในการเพาะเลยงสตวน าข นอยกบปจจยตางๆ เชน hydrobiont species อณหภมของรางกาย ระดบเอนไซม ความตานทานทางพนธกรรมของเจาบาน และคณภาพน า (Cruz et al., 2012) อยางไรกตามการเจรญเตบโตและอตราการรอดตายของปลาทบทมทไดรบอาหารผสม B. licheniformis (diet 3) มความแตกตางอยางมนยส าคญสงกวาปลาทบทมทไดรบอาหารผสม Lactobacillus plantarum (diet 4) และ L. rhamnosus (diet 5) และคาการสะสมโปรตนในรางกายของปลาทบทมทไดรบอาหารผสม L. plantarum (diet 4) แตกตางอยางมนยส าคญต ากวาชดควบคมและ อาหารผสม B. licheniformis (diet 3)

ความตานทานโรคในปลาทบทม

การทดสอบอตราการรอดตายหลงจากสน สดการทดลองการเสรมโปรไบโอตกแตละชนดลงในอาหาร หลงจากฉดเชอกอโรค Aeromonas hydrophila ใหกบปลาทไดรบอาหารผสมโปรไบโอตกในแตละชดการทดลองเปนเวลา 14 วน ดงภาพท 1 พบวา เปอรเซนตการรอดตายของปลาในชดการทดลองทงหมดไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ สอดคลองกบงานวจยของ Son et al. (2009) พบวาไมมความแตกตางอยางมนยส าคญในอตราการรอดตายเมอไดรบเชอไวรสในกลมอรโดไวรสในปลากะรงจดสมหลงจากไดรบเชอโปรไบโอตก L. plantarum ในความเขมขน 106 และ 1010 CFU ตอกโลกรม Son et al. (2009) ไดชใ หเหนวาการเสรม L. plantarum อาจเพมความตานทานของกงและปลาเชอโรคแบคทเรยและไวรสและผลกระทบของการเสรมอาหารของสายพนธ โปรไบโอตกตอการเจรญเตบโตและความตานทานตอเชอโรคทแตกตางกน อาจเกยวของกบสายพนธของสงมชวตในน า ระยะเวลาการใหอาหารและยา และทมาของสายพนธโปรไบโอตก นอกจากนความแตกตางของโปรไบโอตกกบการตดเชอแบคทเรยและไวรสอาจจะเปนผลมาจากความแตกตางของกลไกการปองกนของปลาตอการตอตานเชอกอโรคทมความแตกตางกน และความแตกตางของกลไกการกอโรค

Table 1 Growth performance and survival rate of hybrid red tilapia fed different experimental diets for 8 weeks period

Diets Initial weight (g/fish)

Final weight (g/fish)

Weight gain (%)

SGR (%/day)

survival rate (%)

1 2.53±0.02a 39.2±5.03ab 1453.4±211.42 ab 4.89±0.24 ab 93.33±7.64a

2 2.52±0.01a 39.5±5.75 ab 1469.4±230.29 ab 4.90±0.27 ab 86.67±10.4 a 3 2.53±0.02 a 43.2±3.17b 1606.6±135.62 b 5.06±0.14 b 95.00±5.00 a 4 2.53±0.01 a 31.1±7.02a 1128.9±275.65 a 4.45±0.38 a 83.33±5.77 a 5 2.52±0.02 a 30.8±3.27a 1122.7±128.25 a 4.46±0.19 a 90.00±8.66 a หมายเหต Diet 1 = Control (PBS buffer) Diet 4 = Lactobacillus plantarum

Diet 2 = Bacillus subtilis Diet 5 = Lactobacillus rhamnosus Diet 3 = Bacillus licheniformis

1372


Table 2 Feed conversion ratio (FCR), feed efficiency (FE), protein efficiency ratio (PER) and protein retention efficiency (PRE) diets for 8 weeks period

Diets FCR FE PER PRE 1 1.34±0.20 a 0.76±0.11 a 2.53±0.36 a 47.00±6.70b

2 1.55±0.46 a 0.68±0.18 a 2.28±0.59 a 40.11±10.43ab

3 1.29±0.15 a 0.78±0.09 a 2.62±0.30 a 49.79±5.62b

4 1.75±0.16 a 0.57±0.06 a 1.92±0.19 a 32.41±3.17a

5 1.59±0.28 a 0.64±0.10 a 2.14±0.35 a 41.01±6.56 ab หมายเหต Diet 1 = Control (PBS buffer) Diet 4 = Lactobacillus plantarum


Table 3 Body compositions of hybrid red tilapia fed different experimental diets for 8 weeks period

Diets Moisture (%)

Compositions (%DM)

Protein Fat Ash 1 76.17±0.98 77.61±0.99 12.60±3.02 17.74±4.63 2 75.78±1.96 72.44±1.83 13.70±1.86 17.24±1.48 3 75.73±1.07 77.82±7.03 11.56±2.30 17.58±3.37 4 76.36±1.12 71.53±2.67 10.69±5.47 16.40±0.46 5 76.31±1.01 74.57±0.60 11.50±3.94 17.47±0.47 หมายเหต Diet 1 = Control (PBS buffer) Diet 4 = Lactobacillus plantarum


Figure 1 Survival of hybrid red tilapia challenged with Aeromonas hydrophila at level of 106 CFU ml by

injection method.

1373


สรป

จากผลการทดลองทงหมดแสดงใหเหนวาโปรไบโอตกท คดเลอกทง 4 สายพนธไมสามารถปรบปรงการเจรญเตบโตและอตราการรอดตายจากการตดเชอ Aeromonas hydrophila ของปลาทบทมได อยางไรกตาม โปรไบโอตกสายพนธ Bacillus licheniformis มแนวโนมทดทสดในการปรบปรงประสทธภาพการเจรญเตบโตและคาการน าอาหารไปใชประโยชน ดงนนการคดเลอกโปรไบโอตกครงน B. licheniformis สามารถน าไปประยกตใ ชเปนโปรไบโอตกในการทดลองและสามารถน าไปทดสอบความเขมขนทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตและอตราการรอดตายของปลาทบทมตอไป

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณกองทนวจยมหาวทยาลยทกษณ ประเภท ทนวจยรวมบณฑตศกษา ประจ าปงบประมาณ

พ.ศ. 2557 ทสนบสนนทนในการวจย

เอกสารอางอง นรทธ สขเกษม และจรพร เรองศร. 2550. ผลของกากเนอเมลดในปาลมน ามนตอการเจรญเตบโต องคประกอบ

เลอด และพยาธสภาพของเนอเยอตบของปลานลแดงแปลงเพศ. วารสารสงขลานครนทร 29(5) : 1283-1299.

Aly, S.M., Y.A-G. Ahmed, A.A-A. Ghareeb and M.F. Mohamed. 2008. Studies on Bacillus subtilis and Lactobacillus acidophilus, as potential probiotics, on the immune response and resistance of Tilapia niloticus (Oreochromis niloticus) to challenge infection. Fish & Shellfish Immunology. 25: 128-136. AOAC. 1990. Official Methods of Analysis of the Association of Analytical Chemistry.15 th ed. Association of Official Analytical Chemists, Arlington, Virginia. Balcazar, J.L., Blas, I.D., Ruiz-Zarzuela, I., Cunngham, D., Vndrell, D. and Mu-zquiz, J.L. 2006. The role of probiotic in aquaculture. Veterinary Microbiology. 114: 173-186. Cruz P.M., Ibanez A.L., Monroy Hermosillo O.A. and Ramirez Saad, H.C. 2012. Use of probiotics in aquaculture. International Scholarly Research Network ISRN Microbiology. 2012: 916845. Fuller, R. (1989). A review probiotics in man and animals. Aquaculture. 66: 365-378. Essa, M. A., EL- Serafy, S. S., El-Ezabi, M. M., Daboor, S. M., Esmael, N. A. and Lall, S. P. 2010. Effect of different dietary probiotics on growth, feed utilization and digestive enzymes activities of Nile tilapia, Oreochromis niloticus. Journal of the Arabian Aquaculture Society. 5: 143-162. FAO (2010). The State of World Fisheries and Aquaculture - 2010 (SOFIA). Rome. FAO/OIE/WHO (2006): Report of a joint FAO/OIE/WHO expert consultation on antimicrobial use in aquaculture and antimicrobial resistance: Seoul, Republic of Korea, 13-16 June 2006 Gatesoupe, F.J. 1999. The use of probiotics in aquaculture: Review. Aquaculture. 180: 147-165. Halver, J. E. and Hardy, R. W. 2002. Fish Nutrition. 3 rd ed. New York, Academic Press.

1374


Kiriratnikom, S. and Kiriratnikom, A. 2012. Growth, feed utilization, survival and body composition of fingerlings of slender walking catfish, Clarias nieuhofii, fed diets containing different protein levels. Songklanakarin J. Sci. Technol. 34: 37-43. Liu, H., Li, Z., Tan, B., Lao, Y., Duan, Z., Sun, W. and Dong, X. (2014). Isolation of a putative probiotic strain S12 and its effect on growth performance, non-specific immunity and disease- resistance of white shrimp, Litopenaeus vannamei. Fish & Shellfish Immunology. 41: 300-307 Merrifield, D. L., Merrifield, D. L. Dimitroglou, A. Bradley, G. Baker, R. T. M. and Davies, S. J. (2010). Probiotic applications for rainbow trout (Oncorhynchus mykiss Walbaum) I. Effects on growth performance, feed utilization, intestinal microbiota and related health criteria. Aquaculture Nutrition. 16: 504-510. Mohapatra, S., Chakraborty, T., Prusty, A.K., Das, P., Paniprasad, K. and Mohanta, K.N. 2012. Use of different microbial probiotics in the diet of rohu Labeo rohita fingerlings: effects on growth, nutrient digestibility and retention, digestive enzyme activities and intestinal microflora. Aquaculture Nutrition. 18: 1–11. Ringo, E. and Gatesoupe, F.J. 1998. Lactic acid bacteria in fish: a review. Aquaculture. 160: 177-203. Saarela, M., Mogensen, G., Fonden, R., Matto, J. and Mattila-Sadholm, T. 2000. Probiotics bacteria: safety, functional and technological properties. J. Biotechnol. 84: 197-215. Son, V. M., Chang, C-C., Wu, M-C., Guu, Y-K., Chiu, C-H. and Cheng, W. 2009. Dietary administration

of the probiotic, Lactobacillus plantarum, enhanced the growth, innate immune responses, and disease resistance of the grouper Epinephelus coioides. Fish & Shellfish Immunology. 26: 691-698.

Telli, G. S., Ranzani-Paiva, M.J.T., Dias, D.C., Sussel, F.R. and Ishikawa, C.M., Tachibana, L. 2014. Dietary administration of Bacillus subtilis on hematology and non-specific immunity of Nile tilapia Oreochromis niloticus raised at different stocking densities. Fish & Shellfish

Immunology. 39: 305-311. Wang, Y., Tian, Z., Yao, J. and Li, W. 2 0 0 8 . Effect of probiotics, Enteroccus faecium, on tilapia (Oreochromis niloticus) growth performance and immune response. Aquaculture. 277 : 203 - 207.

1375


การประยุกต์ใช้โปรไบโอติก...

Documents