คู่มือการให้ยาใต้ผิวหนัง ......ม ปฏ ก ร...
TRANSCRIPT
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 1
2 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 3
ค�ำน�ำ
หนงสอคมอการใหยาใตผวหนงในผปวยระยะทายส�าหรบทมสขภาพ จดท�าขนเพอใหความร
เรองการใหยาทางใตผวหนง (subcutaneous) ส�าหรบผปวยทไดรบการดแลแบบประคบประคอง
โดยเฉพาะผปวยระยะทายทไมสามารถกลนยาไดหรอมปญหาการดดซมยาซงจะเปนผลดส�าหรบผปวย
ในระยะใกลเสยชวตทเรมกลนยาเมดไมได เพอการจดการอาการปวดและอาการไมสขสบายตางๆ
เชนคลนไสอาเจยนหายใจไมอมเพอสบสนวนวายเปนตนและสะดวกส�าหรบผปวยและครอบครว
เมอกลบไปดแลตอเนองทบาน
คมอเลมนจดท�าโดย นางปารชาต เพยสพรรณ พยาบาลช�านาญการประจ�าศนยการณรกษ
หวงวาคมอเลมน จะชวยทมสขภาพใหเขาใจเรองการใหยาใตผวหนงส�าหรบผปวยระยะทายใหม
ความสขสบายไมทรมานและมคณภาพชวตทดขน
รศ.พญ.ศรเวยงไพโรจนกล
หวหนาศนยการณรกษโรงพยาบาลศรนครนทร
คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน
4 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 1
กำรใหยำทำงใตผวหนงส�ำหรบผปวยทไดรบกำรดแลแบบประคบประคอง
การใหยาทางใตผวหนง (subcutaneous) มกพบไดทวไป เชน การใหอนซลน หรอการฉด
วคซน เปนวธการใหแบบครงคราวและใหในปรมาณนอย แตส�าหรบผปวยทไดรบการดแลแบบ
ประคบประคองโดยเฉพาะผปวยระยะทายทไมสามารถกลนยาไดหรอมปญหาการดดซมยาวธการให
ยาทางใตผวหนงเปนวธการทไดความนยมมากกวาวธการใหยาทางหลอดเลอดด�า(intravenous)หรอ
การใหยาทางกลามเนอ(intramuscular)เพราะทงสองวธเปนวธทรกราน(invasive)กอใหเกดความ
เจบปวดกบผปวยระยะทายไดมากกวาสวนวธการใหยาทางใตผวหนงสามารถหาต�าแหนงทใหยาไดงาย
มอาการเจบปวดในต�าแหนงทใหยานอยกวาเปนผลดส�าหรบผปวยในระยะใกลเสยชวตทเรมกลนยาเมด
ไมไดในการจดการอาการปวดและอาการไมสขสบายตางๆเชนคลนไสอาเจยนหายใจไมอมเพอสบสน
วนวายเปนตนและสะดวกส�าหรบผปวยและครอบครวเมอกลบไปดแลตอเนองทบาน
ขอก�ำหนดในกำรใหยำทำงใตผวหนงผปวยระยะทำย
1. ผปวยระยะทาย (terminal phase) ทเรมมภาวะออนลาและการรบรลดลง ไมสามารถ
กลนยาได
2. มปญหาการดดซมยาเชนทองเสยล�าไสอดตน(intestinalobstruction)หรอมอาการ
คลนไสอาเจยนตลอดเวลา
3. อาการไมสามารถควบคมใหสขสบายไดดวยยาชนดรบประทาน
4. มแผลหรอกอนในชองปากคอและหลอดอาหารกลนยาไมไดหรอกลนล�าบาก
5. ไมสามารถเปดเสนทางหลอดเลอดด�าเพอใหยาได หรอเปดเสนทางหลอดเลอดด�า
ดวยความยากล�าบากตองเจบปวดจากการเปดเสนหลายๆครง
6. ตองการกลบบานแตไมสามารถกลนยาเพอจดการอาการไมสขสบายตางๆไดเชนปวด
หายใจไมอมสบสนวนวายเปนตน
ลกษณะกำรใหยำเขำทำงใตผวหนงม 2 แบบคอ
1. การใหยาทางใตผวหนงแบบครงคราว(bolussubcutaneousadministration)โดย
การเตรยมยาใสหลอดฉดยาอนซลน(syringeinsulin)และไมตองท�าใหยาเจอจาง(dilution)ใชส�าหรบ
ฉดทางใตผวหนงเวลามอาการปวดปะทขนมาอยางรนแรงในชวงระหวางวน(breakthroughpain)หรอม
อาการไมสขสบายอนๆเชนหายใจไมอมสบสนวนวาย เปนตนควรใหยาในปรมาณครงละไมเกน2ml
2 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
ภาพท 1 แสดงหลอดฉดยาอนซลนและการเตรยมยาแบบใหเปนครงคราว
2. การใหยาทางใตผวหนงแบบตอเนอง(ContinuousSubcutaneousInfusion-CSCI)
โดยผสมยาทใชควบคมอาการปวดหรอไมสขสบายตางๆลงในกระบอกฉดยา(syringe)ขนาด 20 ml
ควบคมอตราการไหลโดยใชเครองปมยาแบบตอเนองทเรยกวา“syringe driver”
ภาพท 2 แสดงการใหยาแบบตอเนองโดยใชเครองปมยา syringe driver
ขอดของกำรใหยำทำงใตผวหนงส�ำหรบผปวยระยะทำย
1. ผปวยจะสขสบายมากกวาการใหยาทางหลอดเลอดด�าหรอทางกลามเนอ
2. ดกวาการใหยาทางหลอดเลอดด�า เพราะการใหยาทางหลอดเลอดด�าจ�าเปนตองเปลยน
ต�าแหนงการใหยาทก3-4วนเสยงตอการเกดภาวะหลอดเลอดด�าอกเสบ(phlebitis)และมโอกาสเกด
ภาวะตดเชอในกระแสเลอดไดงาย
3. ไมจ�าเปนตองเปลยนต�าแหนงในการใหยาบอยๆสามารถอยไดนานถง10วนหรออาจได
นานกวานน ถาต�าแหนงในการใหยาไมมอาการบวมแดงรอนคนหรอไมมน�าไหลยอนออกมาบรเวณ
ปลายเขม
4. สามารถตอ three-way ไวส�าหรบฉดยาระหวางชวงเวลาเมอมอาการไมสขสบายตางๆ
ปะทขนมาไดโดยไมตองหาต�าแหนงในการฉดยาใหมท�าใหผปวยตองเจบปวดทกครงทใหยา
5. เปนการหลกเลยงการไดรบยากนหลายชนดและปรมาณมากๆเนองจากผปวยอาจมอาการ
มอาการคลนไสอาเจยนในระยะใกลเสยชวตจะมอาการออนลาการรสตลดลงกลนล�าบาก
syringe driver
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 3
6. การใหยาทางใตผวหนงเมอยาเขาไปในกระแสเลอดจะคอยๆออกฤทธแลวระดบยาจะ
เรมคงทสม�าเสมอสามารถควบคมอาการไดดตลอด24ชวโมง
7. สามารถใหผานเครองป มแบบยาตอเนองและน�ากลบไปใชบานได เนองจากเครอง
มขนาดเลก ผปวยจงสามารถเคลอนไหวไดสะดวกและเปนอสระ เครองท�างานโดยใชถานแบตเตอร
ขนาดเลกน�าหนกเบาผปวยสามารถพกพาไดสะดวก
8. ชวยลดภาระงานของพยาบาลเครอขายใกลบานในการดแลเนองจากสามารถเตรยมยาให
ผปวยวนละครงเทานน
9. สามารถผสมยาหลายๆ ตวเขาดวยกนในกระบอกฉดยาเดยวกน (ขนาด 20 ml)
เพอจดการอาการปวดและอาการไมสขสบายตางๆ
ขอควรระวงและขอหำมในกำรใหยำทำงใตผวหนง
1. บรเวณต�าแหนงทใหยาทางใตผวหนงมโอกาสเกดการอกเสบระคายเคองไดงายเชนบวม
แดงรอนคนและอาจมโอกาสเกดปฏกรยาการแพไดแตพบไดนอย
2. มโอกาสเกดการรวซมของยา(leakage)บรเวณต�าแหนงทใหยาได
3. ไมควรใชวธการใหยาทางใตผวหนงในการรกษาภาวะฉกเฉน เชน ภาวะชอค (shock)
ระบบไหลเวยนเลอดลมเหลว(circulatoryfailure)และภาวะขาดน�ารนแรง(severedehydration)
4. ควรหลกเลยงในผปวยทมปญหาการแขงตวของเลอดผดปกตหรอเกลดเลอดต�า
อปกรณทใชในกำรใหยำทำงใตผวหนง
เขมทใชส�าหรบการใหยาทางใตผวหนงม 2 ชนด คอ
1. ชนดเขมเหลกปกผเสอ (metal butterflies needle) ขนาดทเหมาะสมคอ
เบอร23-25
ภาพท 3 แสดง Metal butterflies needle
4 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
2. ชนดเขมพลาสตกเทปลอนหรอเวยลอน (teflon/vialon cannula) ซงยงไมมใชใน
โรงพยาบาลศรนครนทร
ภาพท 4 แสดง Teflon/ Vialon cannula
วธกำรเลอกใชเขมในกำรใหยำทำงใตผวหนงและอปกรณอนๆ ทเกยวของ
ควรเลอกใชเขมพลาสตกจะดกวาเขมเหลก
ขอดของเขมพลาสตกคอ
มปฏกรยาทผวหนงเกดขน(ปวดบวมแดงรอนคนอกเสบ)นอยกวาเขมเหลก
ท�าใหเกดความเจบปวดนอยกวาเขมเหลก
ลดอบตการณในการเกดเขมทมแทงตอผปวยและทมบคลากรทางสขภาพ
สามารถใสคาไวทางใตผวหนงไดนานกวาเขมเหลก
ขอเสยของเขมพลาสตกคอมราคาแพงและจดหา/ซอไดยากกวาเขมเหลก
ถาตองการตอสายใหยาวขน ควรเลอกใชสายตอ (extension tube) ทงแบบสนและยาว
ไดตามความเหมาะสมมวนเกบใหเรยบรอยและระวงเกดการดงรง
ต�ำแหนงทใชส�ำหรบใหยำทำงใตผวหนง
ต�าแหนงทนยมม4ต�าแหนงดงน
1. บรเวณดานหนาของแขนสวนบน(anterioraspectofupperarms)
2. บรเวณดานหนาผนงทรวงอก(anteriorchestwall)
3. บรเวณดานหนาของผนงหนาทอง(anteriorabdominalwall)
4. ดานหนาของตนขา(anteriorofthighs)
5. บรเวณscapulaกรณผปวยกระวนกระวายดนไปมาไมอยนง
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 5
ภาพท 5 แสดงต�าแหนงทใชใหยาทางใตผวหนง
ต�ำแหนงทควรระวงในกำรใหยำทำงใตผวหนง
1. เนอเยอบรเวณหนาอกส�าหรบผปวยทซบผอมหนงหมกระดกและมผวหนงเหยวยน
2. ต�าแหนงกอนหรอแผลมะเรงและบรเวณรอบๆ
3. แขนขาทบวมหรอมปญหาระบบไหลเวยนน�าเหลอง(lymphedema)ท�าใหการดดซมยาลดลง
4. บรเวณหนาทอง(abdominalwall)กรณทมภาวะทองมาน(ascites)
5. บรเวณปมกระดกเพราะมเนอเยอใตผวหนงนอยสงผลใหการดดซมยาลดลง
6. บรเวณทเคยฉายแสงมากอนผวหนงอาจจะแขงมเลอดมาเลยงนอย
7. ต�าแหนงใกลขอพบท�าใหไมสขสบายเสยงตอการเลอนหลด
8. ผวหนงบรเวณทมการตดเชอ
ถาพบวาต�าแหนงทใหยาทางใตผวหนงดวยเขมเหลกมปฏกรยาบรเวณผวหนงเกดขนเชนบวม
แดงรอนคนหรออกเสบควรปฏบตดงน
เปลยนต�าแหนงทใหยาทางใตผวหนงใหมโดยใชเขมเหลกและอปกรณการใหยาชดใหม
ถาเปลยนแลวยงเกดปฏกรยาผดปกตทผวหนงบอยๆควรปฏบตดงน
ตรวจสอบวาไดใชตวท�าละลาย(diluents)ทเหมาะสมหรอไม
ลดความเขมขนของยาโดยผสมยาใหเจอจางกวาเดม
จ�ากดชนดของยาตางๆทผสมรวมกนจาก4-5ชนดใหเหลอไมเกน3ชนด
ใชกระบอกฉดยาทใหญกวาเดม
ควรปรบการใหยาจากการผสมใหวนละครงเปนใหทก12ชวโมง
อาจจะตองเปลยนชนดของเขมทใหยาทางชนใตผวหนงจากเขมเหลกมาใชเปนเขม
เทปลอนหรอเวยลอนแทนแตถาไมมอาจใช IV- catheter เบอร 24-25 แทนได
ถาแกไขดวยวธการดงกลาวขางตนแลวยงพบวาต�าแหนงบรเวณทใหยาทางใตผวหนง
มปญหาใหฉดยาdexamethazone 1 mgหลงจากนนflushดวย0.9%NaClแลวจงใหยาตอ
6 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
9.2.8ควรรายงานแพทยหรอทมการดแลแบบประคบประคอง เพอพจารณาปรบ
เปลยนยาใหมทออกฤทธใกลเคยงกนแตเกดปฏกรยาทผวหนงนอยกวา
วธกำรใหยำทำงใตผวหนง
1. สอบถามชอสกลผปวย
2. อธบายผปวยและครอบครวเกยวกบยาสาเหตของการใหยาและอาการขางเคยงทมโอกาส
เกดขนได
3. ลางมอใหสะอาดและสวมถงมอ
4. ท�าความสะอาดผวหนงบรเวณทตองการใหยาทางชนใตผวหนงใหสะอาด ดวยส�าลชบ
70%แอลกอฮอล
5. เลอกผวหนงทเหมาะสม(ดงภาพท5)บรเวณทเลอกใหยาไมควรมบาดแผลไมเปนเมดผน
แดงรอยช�าถลอกหรอมการอกเสบตดเชอ
6. ใชนวโปงและนวชดงสวนของเนอเยอผวหนง (subcutaneous tissue) ขนมาหลงจาก
นนดงคางไวดงภาพท6
7. ใชเขมเหลกปกผเสอเบอร 23-25 แทงผานผวหนงโดยเอยงท�ามมในระดบ 45 องศากบ
ผวหนงสอดปลายเขมใหลกเทากบความยาวของเขมหรอแทงเขาไปจนสดเขมเพอใหมนใจวาปลายเขม
ถงชนใตผวหนงและมเนอทเหลอเพยงพอใหยาทฉดเขาไปสะสมอยไดในขณะทแทงเขมควรดงหรอบบ
ผวหนงคางไวตลอดเวลาดงภาพท6
8. ถาพบวามเลอดไหลยอนออกมาปรากฏใหเหน แสดงวาเขมไมอยในชนใตผวหนง ใหแทง
ใหมโดยเลอกต�าแหนงและใชเขมใหม
9. การตรวจสอบต�าแหนงของปลายเขมวาอยในชนใตผวหนงหรอไม โดยลองจบปลายเขม
โยกไปมาถาปลายเขมเคลอนไหวไดพอควรแสดงวาเขมอยในต�าแหนงใตผวหนง
10.ผปวยบางรายอาจเกดอาการบวมในระยะแรกไดและจะยบไดเองภายใน1ชวโมงถาไม
ยบลงควรเปลยนต�าแหนงใหม
11.ปดทบบรเวณทใหยาทางใตผวหนงดวยพลาสเตอรชนดบาง(tegaderm)หรอทรานสปอร
(transpore)เพอใหสามารถมองเหนปฏกรยาทจะเกดขนบรเวณต�าแหนงทใหยาไดงายดงภาพท7
12.บนทกวนเวลาทใหยาลงในบรเวณใกลๆกบต�าแหนงทใหยาดงภาพท7และบนทกลงใน
บนทกทางการพยาบาล(nursenote)
13.ตรวจสอบบรเวณรอบๆต�าแหนงเขมทกเวรประเมนอาการปวดบวมแดงรอนหรอคน
บนทกสงทตรวจพบไดลงในบนทกทางการพยาบาลทกครง
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 7
ภาพท 6 แสดงวธการฉดยาเขาชนใตผวหนง
ภาพท 7 แสดงการปดทบต�าแหนงใหยาดวยพลาสเตอรชนดบาง (tegaderm) การบนทกวนและเวลา
กำรใหยำทำงใตผวหนงในกำรดแลแบบประคบประคอง
โดยทวไปพบวาค�าสงในการรกษาบางอยางของแพทยทใหการดแลผปวยแบบประคบประคอง
ทงวถทางและขนาดในการใหยา อาจไมตรงกบการรกษาผปวยทวไปและไมเปนไปตามใบอนญาตของ
บรษทผผลตยาทไดก�าหนดไวเชนการใหทางใตผวหนงการใหยาทางทวารหนกหรอการอมใตลนทงน
อาจเปนเพราะวาวธการใหยาแตละชนดของแพทยทใหการดแลผปวยแบบประคบประคองขนอยกบ
ประสบการณการปฏบตงานทางคลนก และหลกฐานอางองมาจากงานวจยทไดรบการเชอถอ เชน
OxfordTextbookofPalliativecaremedicine,ThePalliativeCareFormularyหรอlocal
intranet site ในการดแลผปวยแบบประคบประคองการใหยาทางใตผวหนงสามารถใหอยางตอเนอง
(continuousinfusion)ไดโดยการใชเครองมอควบคมอตราการไหลของยาโดยการดนกระบอกลกสบ
(plunger)ใหเคลอนทเรยกเครองมอดงกลาววาsyringedriverหรอsyringepumpแตการใหยา
ดวยวธการนมขอพงระวงคอ
8/09/2556
เวลา 15.00 น.
8 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
1. การดดซมของยาอาจจะชากวาการฉดเขาชนกลามเนอ
2. ปฏกรยาทเกดบรเวณทใหยาทางใตผวหนงเชนการระคายเคองหรออกเสบจะมมากกวา
การใหทางกลามเนอ
3. ปรมาณยาทใชในการฉดเขาทางชนใตผวหนงแตละครงไดไมเกน2ml
4. หามใชกบผปวยทมภาวะชอคความดนโลหตต�าหรอผปวยทภาวะบวมเนองจากมขอจ�ากด
ในเรองการดดซมยา(absorption)
ยำทนยมใหทำงใตผวหนงในกำรดแลผปวยระยะทำย
1. Opioidanalgesics(Morphine)
2. Antiemetics
3. Anxiolyticsedatives
4. Corticosteroids
5. Non-SteroidalAnti-InflammatoryDrugs(NSAIDs)
6. Anticholinergicdrugs
ยาดงกลาวขางตนใชเพอบรรเทาอาการไมสขสบายตางๆ ทเกดขนในระยะทาย ยาทกตวท
ถกสงใหทางใตผวหนงอยางตอเนองตองมค�าสงการรกษาโดยแพทยลงนามในค�าสงการรกษา(doctor
order)ทกครง
รายการยาฉดทมในโรงพยาบาลศรนครนทร (ตรวจสอบจากเภสชกรป 2557) และใหทาง
ใตผวหนงไดไดแก
1. Atropine
2. Dexamethasone
3. Fentanyl
4. Haloperidol
5. Hyoscinebutylbromide(Busopan)
6. Ketamine
7. Ketololac
8. Morphine
9. Midazolam
10.Metoclopramide
11.Octreotide
12.Ondansetron
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 9
13.Phenobarbitone
14.Ranitidine
ยำทมขอหำมในกำรใหทำงใตผวหนง
1. Antibiotics
2. Diazepam
3. Chlorpromazine
4. Prochlorperazine
ถามปญหาหรอสงสยในการใหยากรณาปรกษาทมการดแลแบบประคบประคอง(palliative
careteam)
กำรใหสำรน�ำทำงใตผวหนง
การใหสารน�าทางใตผวหนง (hypodermoclysis) เปนการใหสารละลายอยางตอเนองเขาไป
ในเนอเยอใตผวหนงเปนวธการใหสารน�าทปลอดภยและเขาถงไดงาย(ใหไดประมาณ500-1,000ml
ปกตจะใหตลอดกลางคน)ควบคมอตราไหลไดยากแตใหไดงายกวาการใหสารน�าทางหลอดเลอดด�าโดย
มแพทยเปนผสงการรกษาและพยาบาลเปนผบรหารการใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนอง
การเรมตนในการใหยาทางใตผวหนง ควรพจารณาการลกลามของโรค การพยากรณโรค
และความตองการของผปวยรวมดวย
ขอก�าหนดในการใหสารน�าทางใตผวหนง :
1. ผปวยทดมน�าไดนอยไมเพยงพอตอความตองการของรางกายมอาการแสดงทบงบอกวาม
ภาวะขาดน�า(dehydration)ไดแกอาการปากแหง(drymouth)รวมกบอาการออนแรง(weakness)
หนามดวงเวยนเวลาปรบเปลยนทา(posturalhypotension)และอาการกระหายน�า(thirst)
2. มปญหาในการเปดเสนเลอดด�า(ก�าลงรอการท�าหตถการในการเปดเสนเลอดใหมหรอไม
สามารถเปดเสนเลอดด�าได)ประเมนไดวารางกายขาดน�ามากสามารถใหน�าทางใตผวหนงทดแทนกอนได
3. ภาวะขาดน�าสงผลท�าใหการท�างานของไตลดลงยาตางๆทอยในรปactivemetabolites
ไมสามารถขบออกไดโดยเฉพาะยากลมopioidsเปนสาเหตของการเกดกลมอาการopioidstoxicity
ไดเชนสบสน(confusion)หรอเพอ(delirium)ได
ขอควรระวงในการใหสารน�าทางใตผวหนง :
1. ระบชดเจนวามภาวะแหง ความดนโลหตต�า หรอมอาการแสดงทบงบอกวาเรมมภาวะ
ไตวาย(pre-renalfailure)
10 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
2. ผปวยทตองการไดรบน�าทางหลอดเลอดด�าเชนภาวะhypercalcemia
3. ผปวยทมภาวะเกลดเลอดต�าหรอมปจจยการแขงตวของเลอดผดปกต
4. ผปวยทมภาวะcardiacfailure
5. ผปวยทมภาวะน�าเกน(fluidoverload)หรอระบชดเจนวามภาวะบวม(edema)
6. ผปวยทก�าลงลางไต(renaldialysis)เพราะมความเสยงตอการเกดภาวะน�าเกน
การใหสารน�าทางใตผวหนง :ต�าแหนงทเหมาะสมในการใหไดแก
1. บรเวณ ทอง (abdomen) ตนขา (anteromedial aspect of thigh) เหนอกระดก
ไหปลารา(overscapula)และบรเวณหนาอก(anteriorchestwall)
2. ผปวยแตละคนมความสามารถในการดดซมสารน�าไดไมเทากนจงควรตรวจดต�าแหนงและ
อาการเจบปวดบรเวณทใหยาเปนระยะๆ
3. เปลยนต�าแหนงใหมเมอพบวาต�าแหนงทก�าลงใหสารน�าเรมมเนอเยอถกท�าลาย แตละ
ต�าแหนงควรไดพกอยางนอย48ชวโมง
4. หยดการใหสารน�าตอถาพบวามน�ารวซมออกมาบรเวณรอบๆต�าแหนงทใหสารน�า
5. หลกเลยงการใหสารน�าในต�าแหนงทมผวหนงถกท�าลาย บวม แผลเปนหรอบรเวณทเคย
ไดรบการฉายแสงมากอนบรเวณทเคยผาตดเตานมหรอใกลๆกบstoma
สารน�าส�าหรบการใหทางใตผวหนง :
0.9NSS
DNSS/2
DNSS/3
5%DW· อปกรณทใชส�าหรบใหสารน�าไดแกbutterflyneedleเบอร23-25และIVset· กรณมปญหากบต�าแหนงทใหสารน�าอาจเลอกใชtafloncannulaแทนการใชbutterfly
needleไมควรใช infusionpumpในการใหสารน�าทางใตผวหนงและปรมาณสารน�า500mlใชเวลาประมาณ8-12ชวโมงและปรมาณสารน�า1,000mlใชเวลาประมาณอยางนอย12ชวโมง
· ควรเรมจากอตราการไหล(rate)ต�าๆกอนแลวคอยๆเพมจนไดตามทตองการสามารถใหไดสงสด80-100ml/hr ในแตละต�าแหนงของการใหสารน�าทางใตผวหนงไมควรเกนต�าแหนงละ1,500ml
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 11
ค�ำถำมทมกจะถกถำมบอยๆ ในกำรใหยำทำงใตผวหนง
ควรใชสำรละลำยชนดไหนเปนตวท�ำละลำยจงจะเหมำะสม
1. 0.9%NaClและsterilewaterforinjection(WFI)เปนตวท�าละลายทเหมาะสมส�าหรบ
การใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนอง
2. การเลอกตวท�าละลายทเหมาะสมตามขอก�าหนดจะชวยลดการเกดปฏกรยาทผวหนง
(sitereaction)และชวยใหเกดความคงตวของยา(stability)ไดด
3. กรณทตองผสมยา2-4ตวเขาไปในกระบอกฉดยาเดยวกนและพบวามตวท�าละลายทเขา
กนไดทง0.9%NaClและsterilewaterforinjectionตวท�าละลายทถกก�าหนดวาเปนตวเลอกเปน
อนดบแรกทเหมาะสมทสดคอ0.9 % NaCl
4. ปจจบนมหลกฐานเชงประจกษจากงานวจยทสรปไวเปนแนวปฏบตในการใหยาทางใต
ผวหนงตงแต 1-4 ตวผสมเขาดวยกนไดเพอควบคมอาการส�าหรบผปวยระยะทาย เชน ประเทศ
ออสเตรเลยมแนวปฏบตSyringeDriverDrugCompatibilitiesPracticeGuidelines
ควรเรมตนในกำรใหยำทำงใตผวหนงอยำงตอเนองเมอไหร
1. ถาตองการใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนองเพอควบคมอาการปวดกรณทพบวาการใชยา
ชนดเมดทออกฤทธยาว (slow release opioid) เชนMST ควบคมอาการปวดไดไมด หรอผปวย
ไมสามารถรบประทานยาไดควรเรมใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนองเมอถงเวลาของการใหยาชนดเมด
ทออกฤทธยาวครงถดไป(nextdose)
2. กรณผปวยทก�าลงไดรบยาFentanylpatchเนองจากFentanylpatchเปนยาทออก
ฤทธชามาก หลงไดรบยาประมาณ 12-24 ชวโมงยาจงจะออกฤทธไดเตมท และยามฤทธอยไดนาน
ประมาณ 24-72 ชวโมง ดงนนภายหลงหยดยาหรอภายหลงจากการลอกแผนแปะออกยาจะไมหมด
ฤทธในทนท แตจะคอยๆหมดฤทธภายในเวลาประมาณ12-24ชวโมง ดงนนในการเรมใหยาทางใต
ผวหนงอยางตอเนองจงควรเรมตนการใหยาในขนาดครงหนงของขนาดทควรไดรบใน24ชวโมงแลว
จงคอยปรบขนาดยาขนเรอยๆจนไดในระดบเพยงพอทท�าใหอาการปวดดขนและควรปรกษาเภสชกร
หรอทมดแลผปวยแบบประคบประคองรวมดแล
ควรหยดกำรใหยำทำงใตผวหนงอยำงตอเนองเมอไหร
1. ควรหยดการใหยาทางใตผวหนงเมอผปวยสามารถรบประทานยาได และภายหลงเรมได
รบยาชนดเมดทออกฤทธยาว(slowrelease)มารบประทาน
12 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
2. ในชวงทก�าลงรอใหยาออกฤทธเตมทเพอลดอาการปวด(therapeuticlevel)แพทยควร
สงยาชนดน�าหรอชนดเมดทออกฤทธเรวและสน(immediaterelease)เชนMO-IRหรอMOsyrup
เพอบรรเทาอาการปวดทปะทขนระหวางชวงเวลาใหผปวยไดทก2ชวโมง
สำมำรถน�ำยำหลำยตวๆ รวมกนในกระบอกยำเดยวกนไดหรอไม
1. ถาผปวยมอาการไมสขสบายหลายๆ อยางและแพทยจ�าเปนตองสงยาควบคมอาการ
มากกวา 1 ชนดขนไปทางใตผวหนงอยางตอเนอง สามารถน�ายาเหลานนมาผสมกนในกระบอกฉดยา
เดยวกนได2-4ชนดแตไมควรเกน3ชนด
2. ในการผสมยารวมกนมากกวา2ชนดควรค�านงถง
2.1ความเปนกรดดาง(pHdiffer)
2.2การเกดปฏกรยาตอกนของยา(druginteraction)
2.3การคงตวของยา(stability)
2.4เลอกตวท�าละลายทเหมาะสม(diluents)
2.5พจารณาหลกฐานจากงานวจย ซงสามารถสอบถามขอมลไดจาก palliative care
teamหนงสอตางๆเชนOxfordTextbookofPalliativecaremedicine,ThePalliativeCare
Formularyหรอขอมลจากอนเตอรเนต(localintranetsite)
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 13
ตารา
งท 1
การ
ผสมย
า คว
ามคง
ตวทา
งเคม
ของย
าในก
ารออ
กฤทธ
24
ชวโม
ง กร
ณให
ตอเน
องทา
งใตผ
วหนง
ยาขอ
ก�าหน
ดและ
ขนาด
ยาทใ
ชส�าห
รบให
ทางใ
ตผว
หนงอ
ยางต
อเนอ
งCo
mm
ents
ตว
ท�าละ
ลายท
เหมา
ะสม
Refe
renc
e
Atro
pine
60
0m
icrog
ram
in1
ml
-Bro
nchialsec
retio
n(d
ead
rattl
e)Do
se: 4
00 m
icrog
ram
sta
t an
d 1,
200-
2,40
0 m
icrog
ram
/24
hour
s
·คว
รให
bolu
sdo
seม
ากกว
าวธCS
CI
·ไม
ควรใหผ
สมรว
มกบย
าตวอ
น0.9
NSS
1,2,3
Fent
anyl
50m
icrog
ram
in1
ml
500
micr
ogram
in1
0m
l
-Sev
ere
Painand
Dys
pnea
(กรณ
ผปวย
มปญหา
เรอง
ไตวา
ย)
Dose
: no
limita
tion/
24 h
ours
(dos
etit
rate
dto
individu
alp
atient
sn
eeds
)
·ขน
าดยา
ทใชใ
นการ
จดกา
รอาก
ารตอ
งใชย
าในป
รมาณ
มาก
มขอจ
�ากดใ
นการ
ใชกบ
syringe
driv
erอ
าจจ�า
เปนต
องแบ
งใหใ
น12
ชวโ
มง·
กรณให
ทางใตผ
วหนง
Dur
ation
ofact
ion
1-3
ชวโม
ง·
ขนาด
100
micr
ogram
เทาก
บ
mor
phine
10m
g
0.9
NSS
SWI
2,3,4,5
Halo
perid
ol
5m
gin1
ml
-Firs
tline
drug
foro
pioid
and
met
abol
icindu
ced
-Nau
seaan
dde
lirium
-Vom
iting
due
toche
mica
land
toxic
-Int
ract
able
hicc
upDo
se: 2
.5-1
0 m
g/24
hou
rs
·An
tipsy
chot
icถา
ใชใน
ขนาด
สงหร
อระย
ะเวล
านาน
มผ
ลท�าใหเ
กดE
xtrapy
ram
idalside
effe
ct
·Lo
ngh
alfl
ife·
ผสม
WFIจ
ะเหม
าะสม
กวา
0.9
NSS
SWI
1,2,3,GL
Hyos
cine
but
ylbr
omid
e (b
usco
pan)
20
mgin1
ml
-Com
plet
egu
tobs
truct
ion
(col
ic,vom
iting
)-F
irstl
ine
drug
forb
ronc
hialsec
retio
n(ra
ttle)
-Swea
ting
Dose
: ini
tial d
ose
20 m
g or
60
mg/
24
hou
rs m
axim
um d
ose
300
mg/
24 h
ours
·No
cen
trals
ide
effe
ct,n
onsed
ative
antic
holin
ergic
·Re
duce
sinte
stinalcol
ican
dpe
rista
lsis
·So
me
antis
ecre
torye
ffect
inG
Itract
0.9
NSS
SWI
GL,4,6
Mor
phin
e 10
mgin1
ml
-Mod
erat
eto
sev
ere
painand
dys
pnea
due
to
left
vent
ricul
arfa
ilure
orp
ulm
onaryed
ema
-Diarrh
ea-C
ough
Do
se: n
o lim
itatio
n/24
hou
rs(d
ose
titrate
dto
individu
alp
atient
sn
eeds
)
·คว
รเลอ
ก0.9
NSS
เปนต
วท�าล
ะลาย
จะ
เหมา
ะสมก
วา·ใ
นการ
เรมใ
หยาแ
ละกา
รปรบ
ขนาด
ยาคว
รอยภ
ายใต
กา
รดแล
ของท
มแพท
ยผเชยว
ชาญ
ดา
นประ
คบปร
ะคอง
·ถาใหม
ากไป
ระวง
เกด
opioidto
xicity
·ระว
งในผ
ปวย
rena
lfailu
reถ
าGF
R<
15ค
วรใช
fe
ntan
ylแ
ทน
0.9
NSS
SWI
1,2,3,4,5
14 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
ตารา
งท 1
การ
ผสมย
า คว
ามคง
ตวทา
งเคม
ของย
าในก
ารออ
กฤทธ
24
ชวโม
ง กร
ณให
ตอเน
องทา
งใตผ
วหนง
(ตอ)
ยาขอ
ก�าหน
ดและ
ขนาด
ยาทใ
ชส�าห
รบให
ทางใ
ตผวห
นงอย
างตอ
เนอง
Com
men
ts
ตวท�า
ละลา
ยท
เหมา
ะสม
Refe
renc
e
Keto
rolac
15m
gin1
ml
-Bon
epa
in
Dose
:sta
rtwith
10-
30m
gsc
tid
and
then
60
mg/
24h
ours
increa
sein
15
mg/
24h
oursste
pto
am
axim
umto
tal
dose
of9
0m
g/24
hou
rs
ในกา
รเรม
ใหยา
ควรอ
ยภาย
ใตกา
รดแล
ของท
มแพท
ย ผเชย
วชาญ
ดานป
ระคบ
ประค
องRe
nala
ndgas
trointe
stinalto
xicity
0.9
NSS
1,4,GL
Met
oclo
plam
ide
(plasil
)10
mgin2
ml
-Nau
seaan
dvo
miting
esp
ecially
due
togas
tricstas
is/ou
tleto
bstru
ction
Dose
:30-
120
mg/
24h
ours
ไมคว
รใชก
บผปว
ยทมภ
าวะ
com
plet
egu
tobs
truct
ion
หรอผ
ปวยท
มอาก
ารปว
ดบด
(col
ic)ใน
ชองท
องถา
ใชใน
ขนาด
สงหร
อระย
ะเวล
านาน
มผลท
�าใหเ
กด
Extra
pyram
idalside
effe
ct
Prok
inet
ic
0.9
NSS
SWI
1,4,GL
Midaz
olam
(dor
micu
m)
5m
gin1
ml
-Dys
pnea
initiald
ose
2.5-
5m
gsc
prn
or1
0m
g/24
hou
rsm
axim
um
dose
60
mg/
24h
ours
-Seizu
re,m
yoclon
us,s
tatu
sep
ilept
icus
initiald
ose
10m
gsc
prn
or1
0-20
mg/
24h
oursm
axim
um
dose
30-
60m
g/24
hou
rs
-Hicc
up
Dose
:10-
60m
g/24
hou
rs-T
erm
inalre
stle
ssne
sso
ranx
iety
Do
se:2
.5-1
0m
gsc
prn
or1
0-60
mg/
24h
ours
80m
g/24
hou
rsifh
eavy
sed
ation
need
ed
Anx
iolytic
(5-1
0m
g/24
hou
rs)
Mus
cle
relaxa
nt(5
-10
mg/
24h
ours)
Antic
onvu
lsan
t(20
-30
mg/
24h
ours)
ในกา
รจดก
ารอา
การte
rminald
yspn
eaค
วรให
รวมก
บm
orph
ine
0.9
NSS
SWI
4,GL
Oct
reot
ide
200
micr
ogram
in
1m
l
-Vom
iting
due
toin
testinalo
bstru
ction,fis
tulad
ischa
rge,
ascit
esin
cirr
hosis
and
can
cer,
tum
or-ant
isecret
ory
Dose
:300
-600
micr
ogram
s/24
hou
rs-I
ntract
able
diarrh
eaDo
se:5
0-50
0m
icrog
ram
s/24
hou
rsm
axim
um1
,500
/24
hour
s
มศก
ยภาพ
ในกา
รลดก
ารหล
งสาร
น�า(a
ntise
cret
ory
agen
t)ใน
ระบบ
ทางเดน
อาหา
ร(G
Itract
)ไม
สามา
รถรก
ษาภา
วะคล
นไส
(nau
sea)ได
Th
irdline
cho
iceafte
rant
iem
etics
and
ant
ichol
iner
gicผส
ม0.9%
NaC
lจะเกด
site
reac
tion
นอยก
วา
0.9
NSS
SWI
1,GL
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 15
ตารา
งท 1
การ
ผสมย
า คว
ามคง
ตวทา
งเคม
ของย
าในก
ารออ
กฤทธ
24
ชวโม
ง กร
ณให
ตอเน
องทา
งใตผ
วหนง
(ตอ)
ยาขอ
ก�าหน
ดและ
ขนาด
ยาทใ
ชส�าห
รบให
ทางใ
ตผวห
นงอย
างตอ
เนอง
Com
men
ts
ตวท�า
ละลา
ยท
เหมา
ะสม
Refe
renc
e
Dexa
met
hazo
ne4
mgin1
ml
-Cer
ebrale
nem
a,b
owel
obs
truct
ion,spina
lcor
dco
mpr
essio
n,sup
eriorv
enaca
vao
bstru
ction
Dose
: 8-1
6 m
g/24
hou
rs-P
ain
and
dysp
neadu
eto
lym
phan
gitis
carcinom
atos
isDo
se: 4
-8 m
g/24
hou
rs-N
ause
aan
dvo
miting
Do
se: 4
-16
mg/
24 h
ours
·อาจ
เกด
inso
mniaได
ถาใช
ในขน
าดทส
ง·อ
าจเก
ดการ
ตกตะ
กอนไ
ดถาย
าทถก
ผสมไ
มไดถ
กท�าใหเ
จอจา
งระห
วางก
ารเต
รยมย
า·ค
วรพจ
ารณาใหว
นละค
รงหร
อวนล
ะสอง
ครงด
กวาให
แบบต
อเนอ
ง
0.9
NSS
1,4,G
L
Ond
anse
tron
(s
ando
stat
in)
2m
gin1
ml
-Nau
seaan
dVo
miting
due
toafte
rsur
gery,c
hem
othe
rapy
an
dradiat
ion
ther
apy,in
tract
able
vom
iting
due
toand
ce
rebr
alche
mica
lcau
ses
-Opioid
indu
ced
prur
itus
-Pru
ritus
cau
sed
byu
rem
iaand
cho
lestas
isDo
se: 1
6-32
mg/
24 h
ours
·ควร
ลองให
8m
gsc
bid-ti
dfo
r3d
aysถา
ไมได
ผลคว
รหย
ดให
ถาได
ผลให
ตอเน
องทา
งใตผ
วหนง
·Mod
erat
e-se
vere
hep
atic
impa
irmen
tlim
ited
to
8m
g/24
hou
rs
0.9
NSS
SWI
1
Rani
tidin
e15
0m
ginm
l-D
yspe
psiaand
gas
tricirr
itatio
n(N
SAID
indu
ced)
Dose
: 300
-600
mg/
24 h
ours
·ใหท
างใต
ผวหน
งผสม
รวมก
บยาต
วอนไ
ดเปน
บางต
วเทา
นน·ก
รณผป
วยทม
ปญหา
ตบแล
ะไตว
ายอ
าจท�า
ใหp
lasm
aco
ncen
tratio
nขอ
งยาfe
ntan
ylแ
ละm
idaz
olam
เพ
มขนไ
ด·ล
ดขนา
ดลงเหล
อ15
0m
g/24
hou
rsถ
าพบว
ามre
nal
impa
irmen
t
0.9
NSS
SWI
1,3,4
Phen
obar
bito
ne20
0m
gin1
ml
-Epile
psy(n
otabs
ence
seize
r),stat
use
pile
pticu
sDo
se: 1
00 m
g IV
sta
t (d
ilute
10
เทา)
and
the
n 20
0-40
0 m
g/24
hou
rs-A
gitat
ion
atth
een
dof
life
inre
fract
oryca
ses
Dose
: ini
tial 1
00-2
00 m
g IV
and
the
n 20
0-60
0 m
g/
24 h
ours
·ไมค
วรให
ทางใตผ
วหนง
โดยผ
สมรว
มกบย
าตวอ
น0.9
NSS
SWI
3,4
16 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
Compatibility และ Stability คออะไร
1. Compatibilityหมายถงการเขากนไดของยาทน�ามาผสมรวมกนและยงคงมประสทธภาพ
ในการออกฤทธไดเทาเดม
2. Stabilityหมายถงความคงตวในการออกฤทธของยาทน�ามาผสมรวมกน
3. Instabilityหรอ incompatibilityหมายถงปฏกรยาทางเคมทเกดขนเมอมการละลาย
ของยากบตวท�าละลายหรอการผสมยาตงแต 2 ชนดขนไป เกดรปแบบของการเปลยนแปลงทางเคม
ใหมสงผลใหเปนอนตรายตอผปวยได
4. ปจจยทมผลInstabilityหรอincompatibilityไดแกแสงความรอนความเปนกรดดาง
เวลาปรมาณและชนดของตวท�าละลาย
กำรค�ำนวณขนำดยำเพอปรบเปลยนจำกยำชนดรบประทำนเปนยำชนดฉดทำงใตผวหนง
การค�านวณขนาดยาจากยารบประทานไปเปนยาฉดโดยค�านวณปรมาณขนาดยาทผปวยไดรบ
ใน1วนหรอ24ชวโมงรวมกบขนาดยาทผปวยขอเพอบรรเทาอาการปวดปะทขนระหวางชวงเวลา
ตอวนแลวน�ามาหารดวย3
ยกตวอยางเชนผปวยรายหนงไดรบยาMST(30)2x2ʘpcและผปวยไดขอยาMO-IR
(10)2tabprnq2hrsเพอบรรเทาอาการปวดปะทขนระหวางชวงเวลาจ�านวน3ครงตอวนถาตอง
ค�านวณขนาดยาเพอปรบเปลยนจากยาชนดรบประทานเปนยาชนดฉดใตผวหนงท�าไดโดย
· รวมจ�านวนขนาดยาทผปวยไดรบใน1วนของMST =30x2x2 =120mg
· รวมจ�านวนขนาดยาทผปวยไดรบใน1วนของMO-IR =20x3 =60mg
· ดงนนใน1วนผปวยไดยาMorphineทงหมด =120+60=180mg
· ค�านวณขนาดยาทใหทางใตผวหนง =180÷3=60 mg/day
**ดงนนผปวยรายนควรเรมตนยาMOฉดใตผวหนงในขนาด 60 mg/day
กำรใหยำเพอบรรเทำอำกำรปวดปะทขนระหวำงชวงเวลำ (breakthrough pain)
1. ภายหลงทผปวยไดรบยาฉดเขาใตผวหนง แพทยควรสงยาทชวยบรรเทาอาการปวดปะท
ขนระหวางชวงเวลาใหผปวยสามารถขอยาไดตามตองการทก2ชวโมง
2. การค�านวณขนาดยาเพอบรรเทาอาการปวดปะทขนระหวางชวงเวลาท�าไดโดย ค�านวณ
ขนาดยาทผปวยไดรบทงวนหารดวย6
3. จากตวอยางขอ 2 (เรองการค�านวณขนาดยาจากชนดรบประทานไปเปนยาชนดฉด)
ขนาดยาทผปวยใหทางใตผวหนงตลอดทงวนคอ60mg
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 17
· ดงนนขนาดยาทเหมาะสมในการใหผปวยเพอบรรเทาอาการปวดปะทขนระหวางชวง
เวลาทก2ชวโมงคอ60÷6=10mg
· สามารถฉดยาMOinjection10mg(ปรมาณ1ml)เขาทางใตผวหนงต�าแหนงเดยว
กบทก�าลงใหอยางตอเนองไดและflushดวย0.9%NaClหรอsterilewaterfor
injectionขนอยกบตวท�าละลายทเหมาะสมของยา
ปญหำทอำจจะเกดขนในกำรใหยำทำงชนใตผวหนงอยำงตอเนอง
ตารางท 4 แสดงปญหาทเกดขนในการใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนอง
ปญหา สาเหต ขอเสนอแนะ
1.ยาทก�าลงใหไมสามารถควบคมหรอ
จดการอาการไมสขสบายของผปวยได
- ใหยาไมถก/ไมเหมาะสม
-ตรวจการท�างานของ
เครองใหยา
-ยาทใหเกดตะกอน
หรอไม
- ประเมนอาการผปวยเปนระยะๆและ
ทบทวนการใหยา
-ผสมยาและใชเครองใหยาตวใหม
-เปลยนเขมและต�าแหนงในการใหยาใหม
2.เกดอาการระคายเคองบรเวณทใหยา -อาจเกดจากยาทใหทาง
ใตผวหนง
-ตรวจสอบยาทใหวาใหทางใตผวหนงได
หรอไม
-เลอกใชตวท�าละลายและผสมยา
ในปรมาณทเหมาะสมหรอไม
-เปลยนเขมและต�าแหนงในการใหยาใหม
3.มการรวซมรอบๆบรเวณทแทงเสน - เกดการอกเสบตรง
ต�าแหนงทใหยา
-เปลยนเขมต�าแหนงและอปกรณในการ
ใหยาใหม
4.ผปวยมอาการตางๆดงนpupilpin
point,confusion,agitation/
restlessness,drowsiness,
myoclonusjerkเปนตน
- opioidtoxicity
-ก�าหนดอตราการไหล
ของยาไมถกตอง
-เครองมปญหา/ผปวยได
รบยามากเกนไป
-หยดใหยารายงานแพทยเพอประเมน
ผปวยขนาดยายาทเลอกใชพจารณา
เลอกใชยาตวใหม
-ใชขนาดยาทใชบรรเทาอาการแตมาเกด
อาการขางเคยง
18 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
ตารา
งท 2
การ
ผสมย
าระห
วาง
opio
ids
และย
าอนๆ
ควา
มคงต
วทาง
เคมข
องยา
ในกา
รออก
ฤทธ
24 ช
วโมง
กรณ
ใหตอ
เนอง
ทางใ
ตผวห
นงO
pioi
ds ผ
สมกบ
ยาอน
ๆCo
mm
ents
ตว
ท�าละ
ลายท
เหมา
ะสม
Refe
renc
e
Mor
phine,H
alop
eridol
-
0.9
NSS
SWI
2,3
Mor
phine,H
yosc
ine
buty
lbro
mide
Phys
ically
com
patib
lein
tests(in
clud
ingvisu
ally)
SWI
2,w
ww.pallia
tived
rugs
.com
Mor
phine,M
etoc
lopl
amide
Chem
icala
ndp
hysic
allycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
SWI
2,3
Mor
phine,M
idaz
olam
Ch
emica
land
phy
sicallycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
SWI
2,3
Mor
phine,O
ctre
otide
-0.9
NSS
SWI
3,w
ww.pallcare.info
Mor
phine,O
ndan
setro
nCh
emica
land
phy
sicallycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
2,3
Mor
phine,H
alop
eridol
,Met
oclo
pram
ide
-0.9
NSS
SWI
2,w
ww.pallia
tived
rugs
.com
Mor
phine,H
alop
eridol
,Hyo
scine
buty
lbro
mide
-0.9
NSS
SWI
3
Mor
phine,H
alop
eridol
,Midaz
olam
Ch
emica
land
phy
sicallycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
3,w
ww.pallia
tived
rugs
.com
Mor
phine,H
alop
eridol
,Oct
reot
ide
-0.9
NSS
SWI
2,3,w
ww.pallia
tived
rugs
.com
Mor
phine,H
yosc
ine
buty
lbro
mide,M
idaz
olam
-
0.9
NSS
SWI
3
Mor
phine,H
yosc
ine
buty
lbro
mide,O
ctre
otide
-0.9
NSS
SWI
3
Mor
phine,H
yosc
ine
buty
lbro
mide,O
ndan
setro
n-
0.9
NSS
3
Mor
phine,M
etoc
lopr
amide,M
idaz
olam
-0.9
NSS
3
Mor
phine,M
etoc
lopr
amide,H
alop
eridol
-0.9
NSS
SWI
2,3
Mor
phine,M
etoc
lopr
amide,R
anitidine
-0.9
NSS
3
Mor
phine,M
etoc
lopr
amide,O
ctre
otide
-0.9
NSS
2,3
Mor
phine,M
etoc
lopr
amide,O
ndan
setro
n-
0.9
NSS
3
Mor
phine,M
idaz
olam
,Oct
reot
ide
-0.9
NSS
3
Mor
phine,M
idaz
olam
,Ond
anse
tron
-0.9
NSS
3
Mor
phine,M
idaz
olam
,Halop
eridol
,Met
oclo
pram
ide*
ผสมย
า4
ตวรว
มกนไ
ดSW
I2,w
ww.pallia
tived
rugs
.com
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 19
ตารา
งท 2
การ
ผสมย
าระห
วาง
opio
ids
และย
าอนๆ
ควา
มคงต
วทาง
เคมข
องยา
ในกา
รออก
ฤทธ
24 ช
วโมง
กรณ
ใหตอ
เนอง
ทางใ
ตผวห
นง (ต
อ)O
pioi
ds ผ
สมกบ
ยาอน
ๆCo
mm
ents
ตวท�า
ละลา
ยทเห
มาะส
มRe
fere
nce
Fent
anyl,H
alop
eridol
อาจท
�าใหเ
กดh
ypot
ensiv
eef
fect
เพมม
ากขน
SWI
2,4
Fent
anyl,K
etol
olac
-SW
I2
Fent
anyl,M
idaz
olam
Chem
icala
ndp
hysic
allycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
2,3
Fent
anyl,M
etoc
lopr
amide
-SW
I2,3
Fent
anyl,O
ndan
setro
nCh
emica
land
phy
sicallycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
2,3
Fent
anyl,M
idaz
olam
,Met
oclo
pram
ide
Chem
icala
ndp
hysic
allycom
patib
lein
tests
SWI
2,3
Fent
anyl,M
idaz
olam
,Halop
eridol
-0.9
NSS
3
Fent
anyl,M
idaz
olam
,Hyo
scine
buty
lbro
mide
Chem
icala
ndp
hysic
allycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
20 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
ตารา
งท 3
การ
ผสมย
าระห
วางย
าอนๆ
ควา
มคงต
วทาง
เคมข
องยา
ในกา
รออก
ฤทธ
24 ช
วโมง
กรณ
ใหตอ
เนอง
ทางใ
ตผวห
นงยา
อนๆท
ผสมก
นสอง
ตวCo
mm
ents
ตว
ท�าละ
ลายท
เหมา
ะสม
Refe
renc
e
Halo
perid
ol,H
yosc
ine
buty
lbro
mide
Phys
ically
com
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,M
etoc
lopr
amide
Phys
ically
com
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,M
idaz
olam
Chem
icala
ndp
hysic
allycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,O
ndan
setro
n-
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,O
ctre
otide
-0.9
NSS
3
Hyos
cine
buty
lbro
mide,M
etoc
lopr
amide
Phys
ically
com
patib
lein
tests
SWI
2,3
Hyos
cine
buty
lbro
mide,M
idaz
olam
Phys
ically
com
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Met
oclo
pram
ide,M
idaz
olam
Phys
ically
com
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Met
oclo
pram
ide,O
ctre
otide
-0.9
NSS
SWI
3
Met
oclo
pram
ide,O
ndan
setro
nCh
emica
land
phy
sicallycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
2,3
Met
oclo
pram
ide,R
anitidine
-0.9
NSS
3
Midaz
olam
,Ond
anse
tron
Chem
icala
ndp
hysic
allycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Ocreo
tide,O
ndan
setro
nPh
ysica
llycom
patib
lein
tests
0.9
NSS
SWI
2,3
Halo
perid
ol,H
yosc
ine
buty
lbro
mide,M
idaz
olam
Phys
ically
com
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,H
yosc
ine
buty
lbro
mide,M
etoc
lopr
amide
Increa
sed
riskof
extrapy
ram
idaladv
erse
effe
cts
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,H
yosc
ine
buty
lbro
mide,R
anitidine
-0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,M
etoc
lopr
amide,M
idaz
olam
Phys
ically
com
patib
lein
tests
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,M
etoc
lopr
amide,O
ctre
otide
Increa
sed
riskof
extrapy
ram
idaladv
erse
effe
cts
0.9
NSS
3
Halo
perid
ol,M
etoc
lopr
amide,R
anitidine
Increa
sed
riskof
extrapy
ram
idaladv
erse
effe
cts
0.9
NSS
SWI
3
Halo
perid
ol,M
idaz
olam
,Oct
reot
ide
-0.9
NSS
3
Hyos
cine
buty
lbro
mide,M
etoc
lopr
amide,M
idaz
olam
-0.9
NSS
2,3
Met
oclo
pram
ide,M
idaz
olam
,Ran
itidine
-0.9
NSS
3
Keto
lolac,R
anitidine
-0.9
NSS
3
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 21
ตารา
งท 4
การ
ใหยา
เคตา
มนอย
างตอ
เนอง
ทางใ
ตผวห
นงยา
อนๆท
ผสมก
บมอร
ฟน
ขอก�า
หนดแ
ละขน
าดยา
ทใชส
�าหรบ
ใหทา
ง
ใตผว
หนงอ
ยางต
อเนอ
ง
Com
men
ts
ตวท�า
ละลา
ยทเห
มาะ
สม
Refe
renc
e
Keta
mine
alon
e
50m
g/m
l
- Neu
ropa
thic
pain
-Ref
ract
orych
ronicpa
in
Dose
:initia
l50-
100
mg/
24h
ours.
Dose
can
be
increa
sed
by5
0m
gev
ery
24h
ours
Max
imum
500
mg/
24h
ours.
·ถาใช
Keta
mine
400
mg/
dayคว
รผสม
กบ0
.9
NSS
ใหได
14m
lควา
มคงต
วทาง
เคมข
องยา
ในกา
รออก
ฤทธ
จะคง
ท
·Pro
tect
from
ligh
t
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยาถา
พบวา
มsit
ere
actio
n
อาจผ
สมกบ
0.9N
SSให
ได1
7m
l
·เฝา
ระวง
การต
กตะก
อนข
นเป
ลยนส
0.9
NSS
4,GL
Keta
mine,D
exam
etha
zone
- Neu
ropa
thic
pain
Keta
mine:
50-
400
mg/
24 h
ours
Minim
izing
site
reac
tion
:dex
amet
h-
azon
e
1 m
g/24
hou
rs
·การ
รวมก
นใชเ
ฉพาะ
ในclin
icalp
ract
iceแ
ตไม
supp
orte
dคว
ามคง
ตวทา
งเคม
ของย
าในก
ารออ
ก
ฤทธ
·Pro
tect
from
ligh
t
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยาถา
พบวา
มsit
ere
actio
n
อาจผ
สมกบ
0.9N
SSให
ได1
7m
l
·เฝา
ระวง
การต
กตะก
อนข
นเป
ลยนส
0.9
NSS
GL
22 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
ตารา
งท 5
การ
ผสมย
าเคต
ามนแ
ละยา
อนๆ
อยาง
ตอเน
องทา
งใตผ
วหนง
ยา
อนๆ
ทผสม
กบมอ
รฟน
Com
men
ts
ตวท�า
ละลา
ยทเห
มาะส
มRe
fere
nce
Keta
mine,F
enta
nyl
เฝาร
ะวงต
�าแหน
งทให
ยา
มโอก
าสเก
ดop
ioid–
spar
ing
effe
ctด
งนนก
อนให
Ket
amine
รวมก
บ
Fent
anylค
วรลด
ขนาด
fent
anylล
ง25
-50%
กอน
อยาง
นอย
12ช
วโมง
SWI
2,4
www.pallcare.info
Keta
mine,M
idaz
olam
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยา
0.9
NSS
2,3
Keta
mine,M
orph
ine
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยา
0.9
NSS
2,3
Keta
mine,H
alop
eridol
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยา
0.9
NSS
2,3
Keta
mine,M
etoc
lopr
amide
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยา
0.9
NSS
3
Keta
mine,M
etoc
lopr
amide,M
idaz
olam
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยา
0.9
NSS
2
Keta
mine,M
orph
ine,M
idaz
olam
·เ
ฝาระ
วงต�า
แหนง
ทใหย
า0.9
NSS
SWI
2,3
Keta
mine,H
alop
eridol
,Midaz
olam
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยา
SWI
3
Keta
mine,H
alop
eridol
,Mor
phine
·เฝา
ระวง
ต�าแห
นงทใ
หยา
0.9
NSS
2,3
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 23
กำรใหยำทำงใตผวหนงอยำงตอเนองโดยใชเครองมอทเรยกวำ Syringe driver
การใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนองโดยใชเครองมอทเรยกวา syringe driver เปนทนยม อยางกวางขวางในการดแลผปวยแบบประคบประคอง เพราะเปนวธการใหยาไดหลากหลายชนด และผปวยสามารถเขาถงการดแลไดงาย เมอไมสามารถใหยาดวยวธการอนได เชน การรบประทาน หรอการใหทางหลอดเลอดด�า เปนตน การใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนองจะชวยใหระดบยาสะสม อยในรางกายคงท และตอเนองมโอกาสเกดพษจากการใหยา (toxic effects) ไดนอย ชวยในการ จดการอาการไมสขสบายตางๆไดด
Syringe Driver: เครองมอทใชในกำรใหยำทำงใตผวหนงอยำงตอเนอง
ภาพท 8 แสดง Syringe Driver
1. เปนเครองมอทไดรบความนยมใชอยางแพรหลายในหนวยงานทใหการดแลผปวยแบบ
ประคบประคอง (palliative care setting) เพราะเปนวธการใหยาในเชงรกเพอควบคมอาการ
ไมสขสบายของผปวยระยะสดทายทบาน
2. ใชงาย ไมซบซอน สามารถเคลอนยายไดงาย สะดวก เพราะมขนาดเลก น�าหนกเบา
(ใชในโรงพยาบาลกได)
3. สามารถควบคมอตราการไหลไดโดยการดนลกสบกระบอกฉดยา (ขนาด 20 ml)
ใหเคลอนทไดดวยการใชถานแบตเตอร
4. มหนวยเปนระยะทางมลลเมตรตอชวโมง (mm/hr) แตกตางจากเครองใหยาทาง
หลอดเลอดทใชในโรงพยาบาลทวไปมหนวยเปนปรมาณยา(volume)ตอชวโมง (ml/hr)
กำรเตรยมอปกรณในกำรใหยำโดยใชเครองใหยำทำงใตผวหนงตอเนอง
1. กระบอกฉดยาขนาด20ml
2. กระบอกฉดยาอนซลนขนาด1ml
24 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
3. เขมฉดยาเบอร18Gส�าหรบดดยา
4. Tree-way
5. 0.9% NaCl หรอ sterile water for injection (ภายหลงตรวจสอบตวท�าละลายท
เหมาะสมจากตาราง SyringeDriverDrugCompatibilitiesGuideline)
6. เขมปกผเสอ(Butterflyscalpveinneedle)ขนาด23-25จ�านวน1อน
7. ส�าลชบ70%แอลกอฮอล
8. สายตอ(Extensiontube)ขนาดสนหรอขนาดยาว
9. เครองใหยาทางใตผวหนงตอเนอง(Syringedriver)
10.ถานอลคาไลน3A6กอน(ใชไดประมาณ7วน)ส�าหรบรนTharapump20
11.ถานอลคาไลนสเหลยมขนาด9vole1กอน(ใชไดประมาณ30วน)ส�าหรบรนGraseby
MS16,GrasebyMS26,FarafanและInfusa-T
12.พลาสเตอรชนดบางส�าหรบตดผวหนงเชนTrasporeหรอTegadermขนาด6x7cm.
13.ยาตามแผนการรกษาของแพทย
14.ฉลากยาทบนทกรายละเอยดค�าสงการรกษา
ขนตอนกำรเตรยมยำและเทคนคกำรใชเครองมอ
เนองจากปจจบนมเครองมอทใชในการใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนองออกมาหลายรนซงม
การออกแบบมาแตกตางกน แตอยางไรกตามยงมหนวยเปนระยะทางมลลเมตรตอชวโมง (mm/hr)
เหมอนกนทกรนแตกตางกนเฉพาะการปรบอตราการไหลใหไดในระยะเวลาตางกนคอ12-24ชวโมง
หรอบางรนอาจไดนานกวานนตามความเหมาะสมเพอความเขาใจขอยกตวอยางในการผสมยาดงน
ตวอยาง ผปวยรายหนงเขาสระยะใกลเสยชวตเรมกลนยาเมดไมไดมปญหาปวดหายใจไมอม
และเพอสบสน ตองการกลบไปเสยชวตทบาน แพทยวางแผนควบคมอาการไมสขสบายโดยใหยาทาง
ใตผวหนงใชเครองSyringedriverประสานโรงพยาบาลใกลบานชวยเตมยาใหวนละครงดงน Morphine30mg+Midazolam10mg+Haloperidol5mg Morphine5mgforbreakthroughpainq2hr
เครองSyringedriverในแตละรนมการเตรยมสารละลายและค�านวณระยะทางแตกตางกน
จงควรใชเครองมออยางระมดระวงโดยมรายละเอยดดงน
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 25
1. Syringe Driver รน Graseby MS 16
ภาพท 9 แสดงเครอง Syringe Driver รน Graseby MS 16
ขนตอนกำรเตรยมยำและเทคนคกำรใชเครองมอ
1. เตรยมชดส�าหรบแทงเขม2. พยาบาล2คนท�าหนาทในการตรวจสอบการใหยา(doublecheck)3. เปดตารางSyringeDriverDrugCompatibilityPracticeGuidelineเพอตรวจสอบ
ความเขากนไดของยาและเลอกตวท�าละลายทเหมาะสมพบวา ยาทง 3 ชนดคอ Morphine Midazolam และ Haloperidol สามารถผสม รวมกนได ตวท�าละลายทเหมาะสมไดทง 0.9% NaCl และ sterile water for injection (แตเลอกใช0.9%NaClเปนตวท�าละลายอบแรกทเหมาะทสดตามหลกฐานการวจย)
4. ค�านวณปรมาณยาแตละชนดทต องผสมรวมกน และตวท�าละลาย 0.9% NaCl ตามแผนการรกษาดงน
Morphine30mg = 3ml Midazolam10mg = 2ml Haloperidol5mg = 1ml Total = 6ml
5. วธค�านวณปรมาณตวท�าละลายทตองใชคอ ปรมาณยา + ตวท�าลาย (0.9% NaCl) รวมกนทงหมดตองไหได 15 ml**เหตผลทตองรวมกนแลวตองใหได15mlเพราะเมอน�าไปเทยบวดขางเครองจะไดความยาว 5 ชวงขดเทากบความยาว 50mm (ดานขางของ Syringe driver รนGrasebyMS16มชวงขดบอกระยะทางทงสน7ชวงขดโดย1ชวงขด=10mm)
ยาทงสามตวรวมกน = 6ml ดงนนตองใช0.9NaCl = 15-6=9ml
26 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
6. ใชกระบอกฉดยาขนาด20mlดดตวท�าลาย(0.9%NaCl)จ�านวน9ml หลงจากนนดดยาทงสามชนด6ml(Morphine3ml+Midazolam2ml+Haloperidol1ml)ดวยเทคนคปลอดเชอ
7. เครอง Syringe driver รน GrasebyMS 16 สามารถก�าหนดอตราการไหลไดตงแต 0 - 99 mm/ hr
ความยาว = 50mmถาก�าหนดอตราการไหล 1 mm/hr ดงนนยาใน syringe จะหมดภายใน50÷1=50ชวโมง ถาก�าหนดอตราการไหล2 mm/hr ดงนนยาในsyringeจะหมดภายใน50÷2=ประมาณ24ชวโมง
8. ขอควรระวงในการผสมยาครงแรกตองผสมยาใหมากกวา15mlเพอไลอากาศในสายตอExtensiontubeและสายscalpveinดวยทงนขนอยกบความยาวของอปกรณทใช
Extensiontubeสนใชน�าไลอากาศประมาณ2.5ml Extensiontubeยาวใชน�าไลอากาศประมาณ2ml Scalpveinใชน�าไลอากาศประมาณ0.5ml
9. ตอ Extensionและ scalp vein เขากบกระบอกฉดยา ใหแนนแลวดนลกสบกระบอกฉดยาเพอไลอากาศออกจากสายExtensionและscalpvein
10.น�าถานอลคาไลนสเหลยมขนาด9vole1กอน(ใชไดประมาณ30วน)ใสเครอง11.น�ากระบอกยาทเตรยมยาไวตอกบเครองใหยา (Syringe driver) โดยกดตวดนกระบอก
ฉดยาใหสอดเขาพอดกบปลายลกสบดงภาพท912.ลอคกระบอกฉดยากบตวเครองใหยาดงภาพท913.เปดเครองใหยาโดยกดปมstart/testดงภาพท914.ขณะใชงานเครองจะแสดงการท�างานโดยตรวจสอบไดจากมไฟกระพรบสเหลองบนหนา
จอทก1วนาท15.ถาถานหรอยาหมดจะมสญญาณดงตอเนองเตอน เหมอนตอนเปดเครอง ควรปดเครอง
กอนเปลยนถานใหมทกครง16.ปดเครองไดโดยการเอาถานออก
2. การใช Syrinjector 120
ภาพท 10 แสดงเครอง Syrinjector 120
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 27
Syrinjector เปนเครองมอทใชปมสารละลายแบบอตโนมตชนดใชแลวทงส�าหรบผปวยระยะ
ทายน�ามาใชส�าหรบใหยาทางใตผวหนงอยางตอเนอง (CSCI) สามารถเคลอนยายไดงาย สะดวก
เพราะมขนาดเลกน�าหนกเบาท�างานโดยใชatmosphericpressureผลตในประเทศญปนเพอน�ามา
ใหยาเคมบ�าบด ศนยการณรกษ โรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกน น�าปรบมาใชในการ
ดแลผปวยแบบประคบประคอง(palliativecaresetting)กรณผปวยทตองการกลบไปใชชวตในชวง
สดทายทบาน เพราะเปนเครองมอทใชงาย ไมซบซอน ก�าหนดการไหลของยาโดยใช vacuumหรอ
negativepressureปรบอตราการไหลของยาไดตงแต1-4ml/hrใชตอเนองได1-3วนและสามารถ
ผสมสารละลายหรอยามากกวา1ชนดรวมกนเพอใชซ�าไดอก2-3ครง
ขนตอนกำรใชงำน Syrinjector
1. หมนต�าแหนงของตวปรบflowrateไปต�าแหนงOFFทกครงกอนเตมยา ดงภาพท11
ภาพท 11 แสดงการเปด - ปดเครอง Syrinjector
2. ใชกระบอกฉดยาดดยาในปรมาณทตองการกรณใชยาตงแต2ตวขนไปตองตรวจสอบการ
เขากนไดของยาจากทมหนวยการดแลประคบประคองทกครง (ลงบนทกการใหยาทางชนใตผวหนง
แตละตวตวท�าละลายทใชลงในแบบฟอรมของหนวยการณรกษทกครง)
3. เปดฝาครอบSyrinjectorแลวใชกระบอกฉดยาทเตมยาเรยบรอยยดใหแนนกบชองทาง
เตมยาแลวดนยาลงไปในกระบอกของSyrinjectorโดยวธsterilizedtechniqueดงภาพท12
ภาพท 12 แสดงการเตมยาลงในเครอง Syrinjector
28 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
4. เตมตวท�าละลายตามความเหมาะสม(sterilewaterforinjection/0.9%NaCl)จนครบ
ตามทแผนการรกษาของแพทย(ไมควรเกนกบขนาดของSyrinjectorทใชซงไดมากทสด140ml)
ภาพท 13 แสดงการตอเครอง Syrinjector
5. ตอปลายsetของSyrinjectorกบปลายสายของbutterfryneedleทตอมาจากผปวย
ดงภาพท13
6. ปรบอตราการไหลตามตองการ เครองจะเรมท�างานทนท ตามหลกการ vacuumหรอ
negativepressure
7. กรณยาหมดสามารถเตมยาซ�าไดอก2-3ครงโดยวธsterilizedtechniqueเขากระบอก
Syrinjectorตามขนตอนเดม
ตวอยางเชน ผปวยตองการกลบไปเสยชวตทบาน แตมปญหาเรองปวดและหายใจล�าบาก
จ�าเปนตองไดยาMorphine20mg/dayผสมกบMidazolam20mg/dayเพอจดการอาการอยาง
ตอเนองทบานแพทยคาดวาผปวยนาจะมชวตไดอกประมาณ2วน
วธการ ค�านวณยาใหผปวยกลบไปใชทบาน2วน
Morphine40mg=4ml
Midazolam40mg = 8 ml
รวม 12 ml
ถาก�าหนดflowrateเปน2mlตองมจ�านวนยาเพอใชใน2วนเทากบ24x2x2=96ml
ดงนนตองเตมตวท�าละลาย(sterilewaterforinjection/0.9%NaCl)ไปอก96-12=
84ml
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 29
ตารางท 5 เปรยบเทยบความแตกตางของเครอง Syringe Driver แตละรน
คณลกษณะ (Feature) Graseby MS16 Syrynjector
1.การก�าหนดอตราการไหลของยา 0-99mm/hr 1-4cc/hr
2.แหลงพลงงานของเครอง -ถานอลคาไลน9voleจ�านวน 1กอน
-ใชไดนาน30วน
-negativepressure-ครงแรกใชไดนาน1-4วน -ครงตอไปเตมซ�าไดอก2-3ครง
3.ความบอยในการเตมยา ทก1-2วน ทก1-4วน
4.แสดงการท�างานของเครอง ไฟสเหลองกะพรบทก1วนาท ไมมไฟแสดงการท�างาน**
5.การเปดเครอง กดปมstart เมอหมนลกศรชไปทหมายเลขทแสดงอตราการไหลของเครอง
6.การปดเครอง เอาถานแบตเตอรออกจากเครอง เมอหมนลกศรชไปท“OFF”
กำรพยำบำลหลงกำรใหยำโดยใชเครองใหยำตอเนองทำงใตผวหนง
1. ในผปวยทรสกตวและสามารถบอกได แนะน�าเรองการประเมนอาการไมสขสบายตางๆ
ดวยวธทเหมาะสมถาไมสามารถบอกไดคอยสงเกตอาการและสอบถามจากญาตของผปวยเพอประเมน
ความตองการยาถาผปวยพกผอนไมไดหรอมอาการคางเคยงจากยาควรรบรายงานแพทย
2. การเฝาระวงผปวย เชน ผปวยทใช opioid ไดแก การหายใจ ชพจร ความ ดนโลหต
รมานตาและระดบความงวงซม(sedationscore)ถาพบวาผปวยหลบปลกตนยากsedationscore
มากกวา2คะแนนหายใจนอยกวา8ครงตอนาทตรวจพบpupilpinpointควรรบรายงานแพทย
เพอพจารณาหยดยาเพอประเมนอาการ
3. เมอมอาการปวดและบวมแดงบรเวณผวหนงทแทงเขมเพอใหยา ควรเปลยนทแทงเขมให
ยาใหม และลดอตราการไหลของการใหสารน�าลง แตถาบวมเพยงอยางเดยวอาจใชวธการนวดเบาๆ
หรอประคบอนในบรเวณต�าแหนงทแทงจะชวยการดดซมสารน�าดขน
4. ปรมาณยาทผสมไมควรใชเกน3วน
5. ควรเปลยนกระบอกฉดยาและสายตอเมอผสมยาใหม
6. ตรวจสอบไฟกระพรบบนหนาจอของเครองขณะใชงาน
7. คอยสงเกตเสยงสญญาณดงตอเนองตตอกนเมอแบตเตอรใกลหมด
8. ตรวจสอบปรมาณยาทผ ปวยไดรบและสงเกตลกษณะยาทผสมในกระบอกยาทกวน
หากมลกษณะขนตกตะกอนหรอมสเปลยนไปควรเปลยนยาใหมทนท
9. ตรวจสอบการท�างานของเครองทกวน
10.ปดเครองใหยา(syringedriver)ทกครงกอนเปลยนถานใหม
11.
30 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
เอกสำรอำงอง
1. TwycrossR,WilcockA. HPCF USA Hospice and Palliative Care Formulary USA.
2nded.Palliativedrug.comLtd,2008.
2. EasternMetropolitan regionpalliative care consortium (Victoria) clinicalworking
party. Syringe driver drug compatibilities-practice guideline 2011.[online] 2013
[cited2013September14] Availablefrom : http:// www.pcvlibrary.asn.au.pdf.
3. EasternMetropolitan regionpalliative care consortium (Victoria) clinicalworking
party. Syringe driver drug compatibilities-practice guideline 2013.[online] 2013
[cited2013September14] Availablefrom : http:// www.pcvlibrary.asn.au.pdf.
4. DickmanA.DrugsinPalliativeCare.NewYork:OxfordUniversityPressInc,2010.
5. WoodruffR.Palliativecaremedicine:Evidence-basedsymptomaticandsupportive
careforpatientswithadvancecancer.4thed.NewYork:OxfordUniversityPress
Inc,2004.
6. Twycoss R,Wilcock A, Toller C.S. Symptommanagement in advanced cancer.
4thed.UK:HalstanPrintingGroup,2009.
คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ | 31
32 | คมอการใหยาใตผวหนงผปวยระยะทาย ส�าหรบทมสขภาพ
พมพท : หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา 232/199 ถ.ศรจนทร ต.ในเมอง อ.เมอง จ.ขอนแกน 40000
Tel. 0-4332-8589-91 Fax. 0-4332-8592 E-mail : [email protected] 2557 รหส 01