Surang Cherwanitchakorn

การพยาบาลผปวยจตเวชในเดกและวยรน Nursing Care for Child and Adolescent with

Psychiatric Disorders

1. อธบายความหมาย อบตการณ และสาเหตของภาวะบกพรองทางสตปญญา โรคออทสตก โรคซน-สมาธสน และโรคพฤตกรรมเกเรได 2. อธบายอาการและอาการแสดงของภาวะสตปญญาบกพรองของ โรคออทสตก โรคซน-สมาธสน และโรคพฤตกรรมเกเรได 3. จ าแนกความรนแรง และลกษณะส าคญของภาวะบกพรองทางสตปญญา โรคออทสตก โรคซน-สมาธสน และโรคพฤตกรรมเกเรได 4. อธบายแนวทางการบ าบดรกษาภาวะบกพรองทางสตปญญา โรคออทสตก โรคซน-สมาธสน และโรคพฤตกรรมเกเรได 5. วางแผนการใชกระบวนการพยาบาลในการดแลผทมภาวะบกพรองทางสตปญญา โรคออทสตก โรคซน-สมาธสน และโรคพฤตกรรมเกเรได

วตถประสงคการเรยนร

ภาวะบกพรองตางๆ ทพบในผปวยจตเวชเดกและวยรน สามารถจดเขาอยในกลมโรคดานจตเวชตาม DSM 5 (2013)

1. ความบกพรองของพฒนาการทางระบบประสาท (Neurodevelopmental Disorders) ไดแก

-ภาวะบกพรองทางสตปญญา (Intellectual

Disability/ Intellectual Development

Disorder) -ภาวะบกพรองดานตดตอสอสาร (Communication

disorders) - โรคออทสตก (Autism Spectrum Disorder)

-โรคซนสมาธสน (Attention-Deficit/ Hyperactivity

Disorder) -โรคดานการเรยนรเฉพาะบกพรอง (Specific Learning

Disorder) - โรคการเคลอนไหวบกพรอง (Motor Disorders)

ภาวะบกพรองตางๆ ทพบในผปวยจตเวชเดกและวยรน สามารถจดเขาอยในกลมโรคดานจตเวชตาม DSM 5 (ตอ)

2. พฤตกรรมกอกวนเปนปญหา ไมสามารถควบคมตนเองเมอมสงเรามากระตน และมพฤตกรรมเกเร (Disruptive, Impulse-

Control, and Conduct Disorders) พฤตกรรมกอกวนทจดอยในกลมน ไดแก

– Intermittent Explosive Disorder

– โรคพฤตกรรมเกเร (Conduct Disorder)

– โรคดอ ตอตาน (Oppositional Defiant Disorder ยอวา ODD)

– โรคชอบขโมย/ ภาวะชอบหยบฉวย (Kleptomania)

– โรคชอบจดไฟ (Pyromania)

1. ภาวะบกพรองทางสตปญญา (Intellectual Disability) หรอ ภาวะปญญาออน (Mental Retardation)

เปนความผดปกตในระยะชวงแรก ๆ ของพฒนาการในวยเดก ซงเปนความบกพรองของ - การท าหนาทดานสตปญญา และ - การปรบตวทงในดานความคด ดานสงคม และดานการกระท า โดยมเกณฑการวนจฉย ตาม DSM 5 ดงน

1.1 ความบกพรองดานสตปญญา เชน : การใหเหตผล การแกปญหา การวางแผน : ความคดดานนามธรรม การตดสนใจ การเรยนดานวชาการ และการเรยนรผานประสบการณ การทดสอบ การประเมนสตปญญาทางคลนกรายบคคล และ การท าแบบทดสอบมาตรฐานดานสตปญญา

ภาวะบกพรองทางสตปญญา (Intellectual Disability) (ตอ)

1.2 ความบกพรองดานการปรบตวตอสงแวดลอม เปนผลจากความลมเหลว ของพฒนาการตามวย : ไมสามารถดแลชวยเหลอตนเองได : ไมสามารถรบผดชอบตนเองในดานตาง ๆ ทางสงคมตามเกณฑท

วฒนธรรมสงคมก าหนด : ท าใหกจกรรมตาง ๆ ในชวตประจ าวนถกจ ากด เชน - การตดตอสอสารกบบคคลอน - การเขาไปมสวนรวมในสงคม - การด ารงชวตโดยไมตองพงพาผอน (บาน โรงเรยน/ สถานทท างาน)

1.3 ความบกพรองของสตปญญาและการปรบตวในชวงระยะพฒนาการ

• ระดบเลกนอย (Mild) : IQ อยในชวง 50-70

• ระดบปานกลาง (Moderate) : IQ อยในชวง 35-49

• ระดบรนแรง (Severe) : IQ อยในชวง 20-34

• ระดบรนแรงมาก (Profound) : IQ นอยกวา 20

: ผปวยภาวะบกพรองทางสตปญญาจะมโรคทางกายมากกวาคนปกต 2 เทา : 30-70 % ของผปวยจะพบโรคทางจตเวชชนดใดชนดหนง ไดแก - ADHD - Conduct disorder

- Mood disorder - Anxiety disorder

- Pervasive developmental disorder

ความบกพรองดานสตปญญา แบงออกเปน 4 ระดบ ตามความรนแรง ของอาการทแสดงออก ตาม DSM-5 (2013) ดงน

ความชก (Prevalence) ประมาณ 1.3 %

พบใน เพศชาย > เพศหญง ในอตราสวน = 1.5 : 1

ผปวยภาวะบกพรองทางสตปญญา (ปญญาออน)

: ระดบเลกนอย (Mild) พบ 85 %

ของผปวยภาวะบกพรองทางสตปญญา : ระดบปานกลาง (Moderate) พบ 10 %

: ระดบรนแรง (Severe) พบ 4 %

: ระดบรนแรงมาก (Profound) พบ 1-2 %

ระบาดวทยา

สาเหต ดานรางกาย

1. กรรมพนธ พบประมาณ 17 - 41 % ของผทมภาวะพรองทางสตปญญา เชน โรค Tay-Sachs, Phenylketonuria, Hyperglycemia

และความผดปกตของโครโมโซม เชน Down syndrome และ Klinefelter

2. ระยะกอนคลอดในหญงตงครรภ เชน ภาวะทพโภชนาการ ของตวออนในครรภ การตดเชอไวรส มารดาดมสรา ใชสารเสพตด และยาบางชนด มารดาปวยดวยโรคเบาหวานทไมไดรบการรกษา และระยะคลอดบตร เชน การไดรบอนตรายระหวางกระบวนการคลอด (Birth trauma) ภาวะรกลอกตวกอนก าหนด

3. การเจบปวยในวยเดก เชน Encephalitis Meningitis การไดรบสารพษ เชน สารตะกว และอบตเหตกระทบกระเทอนทศรษะในชวงวยเดก

ดานจตใจ

ประมาณ 15-20% ของผทมภาวะบกพรองทางสตปญญา จะถกทอดทงดานการเลยงด และดานสงคม การใชภาษา และการมความผดปกตดานจตทรนแรง เชน โรคออทสตก

สาเหต (ตอ)

อาการและอาการแสดง

ตามเกณฑการวนจฉยโรค DSM-5 (2013) ไดจดระดบ

ความรนแรงตามลกษณะความบกพรองของพฤตกรรมการปรบตวของเดก ตอสงแวดลอม และใชเปนเกณฑในการใหความชวยเหลอแกเดก 1. ดานความคดรวบยอด (Conceptual domain)

2. ดานสงคม (Social domain)

3. ดานการปฏบตตน (Practical domain)

ผมภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบนอย (IQ = 50-70) : สามารถเรยนจบระดบประถมศกษาไดในชวงวยรนตอนปลาย : สามารถพฒนาทกษะทางอาชพและสงคมเพยงพอส าหรบการดแลตนเองดานพนฐานใน วยผใหญ : ตองการความชวยเหลอ เมอมความกดดนดานเศรษฐกจและสงคม ผมภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบปานกลาง (IQ = 35-49) : สามารถเรยนไดไมเกนชนประถมศกษาปท 1-2 : สามารถฝกทกษะทางสงคมและอาชพจนสามารถท างานทไมตองอาศยทกษะได : ตองการการดแลอยางใกลชดในการด าเนนชวต ผมภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบรนแรง (IQ = 20-34) : สามารถฝกใหชวยเหลอตนเองดานพนฐานได : ท างานงาย ๆ ภายใตการควบคมดแล และตองการดแลใกลชดตลอดชวต ผมภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบรนแรงมาก (IQ < 20) : ตองการการดแลตลอดเวลา อาจฝกใหชวยเหลอตนเองไดบาง : สอสารความตองการไดบางซงตองฝกฝนอยางมาก

1. : ประวตการตงครรภของมารดา : ประวตการเจรญเตบโต และพฒนาการของเดก 2. การตรวจรางกาย (Physical examination)

3. การตรวจสภาพจต (Mental status examination)

4. การทดสอบดานจตวทยา - เครองมอประเมนพฒนาการ และเชาวปญญา ไดแก

: Bayley Scales of Infant Development

: Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence III

: Stanford-Binet Intelligence Scale (5th Ed)

: Kaufman Assessment Battery for Children II

: Wechsler Intelligence Scale for Children (WICS-IV) - แบบวดทกษะดานการปรบตว

: Vineland Adaptive Behavior Scale II (VBAS II)

: AAMR Adaptive Behavior Scales-School (ABS-s II) 5. การตรวจทางระบบประสาท (Neurological examination)

6. การตรวจทางหองปฏบตการ เชน การตรวจโครโมโซม ฮอรโมนไทรอยด Phenylketonuria

การวนจฉย

การรกษา

หลกการพนฐาน คอ ชวยเหลอใหผปวยสามารถด าเนนชวตในสงคมใหใกลเคยงปกตมากทสด โดยดแลรกษาและกระตนพฒนาการตงแตระยะแรก (Early intervention) ซงขนอยกบ

: อาย : ความรนแรง : โรคทางกายทเปนสาเหต : ความสามารถของครอบครว

: ความชวยเหลอทางสงคม 1. การรกษาโรคทางกายทเปนสาเหต เชน

: Hypothyroidism : Phenylketonuria,

: Hydrocephalus 2. การรกษาโรคทางกายทมกพบรวมดวย เชน : Hypothyroidism ในผปวย Down syndrome

: Seizure disorder ในผปวยภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบรนแรง 3. การรกษาโรคทางจตเวชในผปวยภาวะบกพรองทางสตปญญา 4. การท าจตบ าบด เพอใหมทกษะการปรบตวทด พงพาตวเอง และเขาสงคมไดมากขน ใหผปวยเขาใจ ขดจ ากดของตนเอง และอยในโลกแหงความจรง

5. การใหค าปรกษาครอบครว เพอใหค าปรกษา และความชวยเหลอแกครอบครว เพอใหครอบครวสามารถดแลผปวยไดอยางตอเนอง ในชวงวยตาง ๆ 6. การชวยเหลอดานการศกษา โดยการจดแผนการศกษาทเหมาะสมรายบคคล ตามความสามารถของผปวย (Individualized Educational

Program : IEP) 7. การออกหนงสอรบรองความพการตาม พรบ.การฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2543 (คนพการ คอ ผทมความบกพรองทางดานรางกาย สตปญญา และจตใจ) เพอใหคนพการไดมโอกาสท างาน และด ารงชวตทดเทยมคนปกต

การรกษา (ตอ)

กระบวนการพยาบาล วนจฉยการพยาบาลท 1: เสยงตอการเกดอบต เนองจากมการเปลยนแปลงการเคลอนไหว ของรางกายในผปวยทมพฤตกรรมกาวราว จดมงหมายการพยาบาล: ผปวยไมเกดอบตเหต กจกรรมการพยาบาล

• จดสงแวดลอมทมความปลอดภยส าหรบผปวย เชน น าสงของขนาดเลก (กระดม เมดมะขาม ฯลฯ) และสงของมคม (มด กรรไกร ฯลฯ) ออกจากบรเวณทผปวยอย • วางสงของทผปวยใชประจ า ใหสะดวกในการทผปวยจะน ามาใช • จดเตรยมไมคนเตยง และนวมบรเวณหวเตยง เพอปองกนการกระแทก ในกรณทผปวย มประวตชก • ปองกนการท ารายรางกายจากผปวยทมพฤตกรรมกาวราว โดยสงเกตไมกระตนสาเหต ทท าใหผปวยเกดความกาวราว

การประเมนผล • ผปวยไมไดรบอนตรายทางรางกาย • ผปวยไมมพฤตกรรมกาวราว

กระบวนการพยาบาล (ตอ)

วนจฉยการพยาบาลท 2: บกพรองในการดแลตนเอง เนองจากมความบกพรองทาง สตปญญา/ บกพรองทางระบบกระดกและกลามเนอ จดมงหมายการพยาบาล: ผปวยดแลตนเองได กจกรรมการพยาบาล

• ระบรายละเอยดการดแลตนเองตามความสามารถของผปวย โดยใชการอธบาย งาย ๆ ไมซบซอน

• ใหค าชมเชยผปวยทพยายามท ากจกรรมดแลชวยเหลอตนเอง • เมอผปวยไดแสดงถงความสามารถอยางเตมทในการท ากจกรรมชวยเหลอตนเอง ชนดหนงแลว ใหพยาบาลแนะน าการท ากจกรรมอนตอไป

การประเมนผล • ผปวยสามารถท ากจกรรมการดแลชวยเหลอตนเองได • ความตองการการดแลชวยเหลอตนเองของผปวยบรรลผลส าเรจ

Autism Spectrum Disorder

เดมเรยกวา Autistic disorder หรอ Autism

เปนโรคทมความผดปกตใน 3 ดานหลก ไดแก

1)ความบกพรองอยางรนแรงในดานทกษะการมปฏสมพนธซงกน

และกนกบบคคลอนในสงคม 2) ความบกพรองดานภาษา และการตดตอสอสาร 3) รปแบบของพฤตกรรมทจ ากดและท าซ า ๆ

2. โรคออตสตก (Autism Spectrum Disorder: ASD)

ระบาดวทยา

: พบในเดกทอายนอยกวา 5 ป ประมาณ 10 ตอประชากรเดก 10,000 คน

: พบในชาย > หญง ในอตราสวน 3.3 : 1

สาเหต

1. ปจจยทางพนธกรรม พบวาโรคนมความสมพนธกบยนหลายต าแหนง : 1 % ของเดกโรคออทสตกเปน Fragile x syndrome

: 2 % เปน Tuberous sclerosis (Autosomal dominant)

2. ปจจยทางชวภาพ

: 4-32 % ของเดกจะมภาวะ Grand mal seizure

: 10-80 % ตรวจพบความผดปกตของคลนไฟฟาสมอง 3. ปจจยทางกายวภาค จาก MRI พบสวนของสมองทใหญขน ไดแก : Occipital lobe : Parietal lobe

: Temporal lobe 4. ปจจยทางชวเคม พบวา 1 ใน 3 ของผปวยมระดบความเขมขนของ Serotonin

ในเลอดสง และความเขมขนของ Homovanillic acid ใน CSF สง แตลกษณะดงกลาว ไมจ าเพาะส าหรบโรคน

อาการและอาการแสดง ลกษณะพฤตกรรมของโรคออทสตก

1. บกพรองในการมปฏสมพนธทางสงคม ไดแก การไมสบตา ไมยมในวยทารก หรอไมกางแขนใหอมเมอผใหญเขาหา ไมหนตามเวลาถกเรยกชอ ไมท าตามค าสงงาย ๆ ไมตดคนเลยงด ไมกลวคนแปลกหนา แยกตวไมชอบคบใคร ในวยเรยนจะไมมความสนใจรวม และไมสามารถเขาใจความรสกผอน ไมสามารถยดหยนตอกฎระเบยบทมอย ในวยรนจะชอบแยกตวอยคนเดยว 2. บกพรองทางภาษา และการสอสาร พฒนาการดานภาษาลาชา โดยมตงแตไมมภาษาพด หรอมภาษาแปลก ๆ ของตนเองทผอนไมเขาใจความหมาย การพดสลบต าแหนงของค าในประโยค จนผอนไมเขาใจ ใชค าศพทไมเหมาะสม

3. มพฤตกรรมซา ๆ ไดแก การเขยามอ เขยงขา รบประทานอาหารแบบเดม ๆ พดและมความคดซ า ๆ มความสนใจซ า ๆ เชน ใหความสนใจแตใบพดทก าลงหมนของพดลม เดกกลมนมกมการแสดงออกของอารมณไมเหมาะสม และควบคมอารมณตนเองไมได เชน รองไหเปนเวลานานนบชวโมงโดยไมทราบสาเหต อาจพบพฤตกรรมอยไมนง กาวราว ท ารายตนเองและผเลยงด

การวนจฉยโรค

การวนจฉยตามเกณฑ DSM-5

A มความบกพรองอยางตอเนองในการตดตอสอสาร และการมปฏสมพนธทางสงคม ในบรบทตาง ๆ โดยมอาการแสดงทงในปจจบน และจากประวต ดงน

1. บกพรองในการมความสมพนธทางอารมณซงกนและกนในสงคม เชน มความ ผดปกตดานการปฏบตตอผอนในสงคม และไมสามารถสนทนาโตตอบกบบคคลอนได โดยไมมการแลกเปลยนสงทสนใจ อารมณ และไมสามารถ เรมตนการมสมพนธภาพกบผอน

2. บกพรองดานการแสดงพฤตกรรมในการตดตอสอสารกบผอนในสงคม เชน ไมสามารถบรณการเขาดวยกนทงการตดตอสอสารแบบใชและไมใชค าพด ไมมการสบตา และแสดงภาษาทาทาง หรอบกพรองดานความเขาใจในการใชทาทาง เชน การแสดงอารมณทางใบหนา และการสอสารทไมใชค าพด 3. บกพรองในการพฒนา การเขาใจ และคงไวซงสมพนธภาพ เชน มพฤตกรรม การปรบตวใหเหมาะสมกบบรบททางสงคมไดยาก ไมสามารถแบงปนการเลนทตองใช จนตนาการเพอสรางสมพนธภาพกบเดกอน และขาดความสนใจในการมเพอนเลน

การวนจฉยโรค (ตอ)

B รปแบบของพฤตกรรมททาซา ๆ ความสนใจ และกจกรรมตาง ๆ มรปแบบจากด โดยแสดงออกอยางนอย 2 ลกษณะ ดงน 1. แสดงการเคลอนไหว การใชวตถ และการพดซา ๆ ในรปแบบเดม ๆ เชน การเรยงของเลน

ตอ ๆ กน การหมนสงของ การพดเลยนแบบ และการพดวลทแปลก ๆ 2. ยนกรานทาสงเดม ๆ ยดตด และขาดความยดหยนในการทากจวตรประจาวน หรอ รปแบบการใชค าพดและไมใชค าพด เชน จะแสดงอาการทนไมไดอยางมากตอการเปลยนแปลงทเกดขน แมจะเพยงเลกนอย การใชเสนทางเดม ๆ ในการเดนทาง และการรบประทานอาหารแบบเดม ๆ ทกวน 3. มความสนใจทจากดอยไมกเรอง และไมเปลยนแปลงในเรองทสนใจ เชน รสกผกพนอยาง มากและหมกมนในสงของทคนทวไปไมสนใจ มความสนใจซ า ๆ ในสงของและเรองนน ๆ มากจนเกนไป

4. มปฏกรยาตอบสนองความรสกทงมากและนอยเกนไป หรอสนใจรบรลกษณะตาง ๆ ใน สงแวดลอมอยางผดปกต เชน ไมรสกถงความแตกตางระหวางความเจบปวดและอณหภม ตอบสนอง ตอเสยงและพนผวทสมผสทมลกษณะเฉพาะคอนขางรนแรง ดมหรอสมผสวตถบางอยางบอยครง สนใจจองมองแสงไฟและวตถทเคลอนไหว ระดบความรนแรงจะขนอยกบความบกพรองในการตดตอสอสารในสงคม และรปแบบของ พฤตกรรมทท าซ า ๆ

การวนจฉยโรค (ตอ)

C อาการแสดงเหลานอาจปรากฏในชวงตน ๆ ของพฒนาการ แตอาจไมเปนทสงเกต จนกวาความคาดหวงทางสงคมจะเกนความสามารถของเดก หรออาการตาง ๆ อาจถกบดบงโดยกระบวนการเรยนรในระยะตอมาของชวต

D อาการทเปนสาเหตทางคลนก คอ ความบกพรองในสงคม บกพรองในการ ประกอบอาชพ และบกพรองในดานอนทมผลตอการท าหนาทในปจจบน

F ความผดปกตเหลาน ไมใชผลจากการมภาวะบกพรองทางสตปญญา หรอการม พฒนาการลาชา แตภาวะบกพรองทางสตปญญามกพบรวมกบโรคออทสตก โดยมการตดตอสอสารทางสงคมต ากวาระดบพฒนาการของเดกปกตทวไป

การรกษา

จดมงหมายสาหรบการรกษาโรคออทสตก คอ : การลดอาการทแสดงออกทางพฤตกรรม เชน พฤตกรรมการเคลอนไหวซ า ๆ และ การสงเสรมการเรยนรและพฒนาการ โดยเฉพาะ - การพฒนาทกษะดานภาษา ซงรวมทงการศกษาพเศษ และการฝกพด (Speech therapy) เพอใหเดกมพฒนาการดานภาษา รวมกบ - การบาบดพฤตกรรมดานความคด เพอลดความวตกกงวลและความวนวาย - การพฒนาทกษะทางสงคม เพอใหเดกสนใจบคคลอน รจกการใชภาษากายทเหมาะสม สบตา เรยนรอารมณทงของตนเองและผอน รวมถงการเผชญปญหาไดอยางเหมาะสม : การใชเทคนค Floor time ซงเปนเทคนคทจะชวยพฒนาอารมณและสงคมใหเหมาะสม โดยอาศยหลกการของ Developmental, Individual-difference, Relationship-based model (DIR) โดยเนนความแตกตางระหวางบคคล และการพฒนาทเรมจากการ สรางสมพนธภาพ ซงเปนสวนส าคญทสดในความบกพรองของเดกออทสตก

การรกษา (ตอ) : การรกษาดวยยา จะประกอบดวยยา Antipsychotics ไดแก - Haloperidol (Haldol) หรอ Risperidone (Risperdal) เพอลดอาการ Temper tantrums, Aggressiveness (ความกาวราว), Self-injury (ท ารายตนเอง), Hyperactivity และ Stereotyped behaviors (พฤตกรรมรปแบบเดม ๆ ซ า ๆ) - ยาชนดอน เชน Naltrexone (ReVia), Clomipramine (Anafranil), Clonidine (Catapres) โรคออทสตก จดเปนความพการประเภทหนง ซงผปวยสามารถ จดทะเบยนคนพการ เพอใหไดรบสทธสวสดการส าหรบคนพการ ทงดานการรกษา และการศกษา

กระบวนการพยาบาล วนจฉยการพยาบาลท 1: เสยงตอการท ารายตนเอง เนองจากมการเปลยนแปลงของระบบประสาท/ มประวต เคยมพฤตกรรมท ารายตนเอง เมอมความวตกกงวลเพมขน/ มอาการทางประสาท เมอมการเปลยนแปลงสงแวดลอม

จดมงหมายการพยาบาล: • ผปวยมการเปลยนแปลงพฤตกรรม (เชน เรมตนมปฏสมพนธกบพยาบาล) ในการตอบสนองตอความวตกกงวล • ผปวยไมท ารายตนเอง

กจกรรมการพยาบาล

• เชาไปขดขวาง โดยปกปองผปวยเมอแสดงพฤตกรรมการท ารายตนเอง เชน การฟาดทศรษะตนเอง หรอแสดงอาการทางประสาท

• ใหผปวยสวมหมวกกนนอค เพอปองกนผปวยฟาดทศรษะตนเอง ใสถงมอเพอปองกนการดงผม และใชเบาะหรอนวม เพอปองกนการบาดเจบของแขนขา ในกรณทผปวยมอาการทางประสาท

• ลดความวตกกงวลทเปนสาเหตกระตนใหผปวยแสดงพฤตกรรมท ารายตนเอง • คงผดแลผปวยคนเดมไว เพอใหผปวยเกดความไววางใจ • อยเปนเพอนผปวย ในชวงเวลาทผปวยมความวตกกงวลเพมขน เพอลดพฤตกรรมการท ารายตนเอง และใหความรสกปลอดภยแกผปวย

การประเมนผล • ความวตกกงวลของผปวยยงคงอยในระดบทไมเกดการท ารายตนเอง • เมอรสกวตกกงวล ผปวยจะเรมมปฏสมพนธกบพยาบาล

3. โรคซน-สมาธสน (Attention Deficit Hyperactivity Disorder

: ADHD)

โ โรคซน-สมาธสน เปนโรคทพบอบตการณมากในปจจบน โดยเฉพาะในวยเดกตอนตน ซงเดกจะมลกษณะ ดงน

: อาการขาดสมาธ (Inattention) เหมอลอย ไมสามารถสนใจ และจดจอ ตอกจกรรมทท า และ/ หรอ : มอาการซน อยไมนง (Hyperactivity) โดยเคลอนไหว ชอบปนปาย โลดโผนมากกวาเดกปกตทวไป มอาการหนหนพลนแลน (Impulsivity)

ใจรอน ซงมกท าอะไรโดยไมคดถงผลทตามมา และจะเปนปญหาเมอ ตองท าตามกฎกตกา หรอการท างานรวมกบผอน

ระบาดวทยา

- การศกษาในตางประเทศ พบความชก 5-12 %

เพศชาย > หญง 2.5:1

- ประเทศไทย พบความชกในเดกวยเรยน 8.1 %

โดยพบในเพศชายเปน 3 เทาของเพศหญง

สาเหต

1. ปจจยดานพนธกรรม ADHD เปนโรคทเกยวของกบปจจยดานพนธกรรม (Heritability) ประมาณ 76 %

2. ปจจยสภาพแวดลอมทสมพนธกบโรคซน-สมาธสน ไดแก : ภาวะแทรกซอนในขณะทมารดาตงครรภ และการคลอด : ภาวะทพโภชนาการ : การตดเชอไวรสบางชนด : การไดรบสารพษ เชน สารตะกว การทมารดาสบบหร ดมสรา

ใชสารเสพตด หรอมภาวะเครยดมากในระหวางตงครรภ

อาการและอาการแสดง

อาการทพบเหนโดยทวไปของโรคซน-สมาธสน คอ อาการขาดสมาธ ซนอยไมนง หนหนพลนแลน

อาการแสดงทวไปทพบในเดก และวยรน คอ การลมท าการบาน เหมอลอย ฝนกลางวนในชวง เรยนหนงสอและชวงทตองการสมาธ การพดมากและไมเหมาะสม การเคลอนไหวปนปายไมนงอยกบท ในชวโมงเรยนและชวงรบประทานอาหาร ท าสงของหายบอย โดยเฉพาะสงของทใชในการเรยน เชน ดนสอ สมด ซงอาการเหลาน ท าใหไมประสบผลส าเรจดานการเรยน เดกโรคซน-สมาธสน จะเตบโตโดยมตราบาป และไดรบการประเมนดานลบเกยวกบพฤตกรรม ท าใหเดกมองตนเองวาเปนคนโง หงดหงดงาย ไมไดรบการชวยเหลอ และไรคา วยรน มแนวโนมทขาดสมาธ และมอาการหนหนพลนแลน มากกวาการซน อยไมนง ท าใหไมไดรบ การวนจฉย และไมไดรบการรกษา ผใหญทเปนโรคซน-สมาธสน จะมประวตไมดทงดานการเรยน และการท างาน ขาดสมาธ ถกเบยงเบนความสนใจงาย กระสบกระสาย จดการกบตนองไมได ดนพอกหางหม พฤตกรรมหนหน พลนแลน ปญหาเกยวกบการขบขยานพาหนะ มความเสยงสงดานการตดสราและสารเสพตด มกท าผดกฎหมายบอย ๆ

การวนจฉยโรค

การวนจฉยตามเกณฑ DSM-5 ของสมาคมจตแพทยอเมรกน (APA) มดงน

A มรปแบบถาวรของการไมใสใจ ขาดสมาธ และ/ หรออาการซนอยไมนง หนหนพลนแลน สงผลตอการด ารงชวตประจ าวน และพฒนาการปกตของเดก 1. อาการขาดสมาธ (Inattention) โดยมอาการอยางนอย 6 อาการขนไป เปนเวลานานตดตอกนอยางนอย 6 เดอน ท าใหเปนอปสรรคตอพฒนาการ และ มผลกระทบดานลบโดยตรงในดานการใชชวตในสงคม การศกษา และการประกอบ อาชพของผปวย ขอสงเกต อาการแสดงตาง ๆ เหลานไมไดเปนอาการทแสดงถงการมพฤตกรรมดอ ตอตาน (Oppositional behavior) การทาทาย การมงราย ความลมเหลวในการ เขาใจเกยวกบงาน และค าสง ผทมอายตงแต 17 ปขนไป จะตองแสดงอาการอยางนอย 5 อาการขนไป

1. มกไมสามารถจดจ ารายละเอยดตาง ๆ มกมความสะเพราบอยครงในการงานตาง ๆ เชน การเรยน การท างาน หรอท ากจกรรมตาง ๆ 2. มกไมมสมาธในการท างาน หรอการเลน

3. ดเหมอนไมตงใจฟง เมอมคนพดดวย 4. มกไมปฏบตตามค าสง และไมสามารถท างานไดส าเรจ เชน งานดานการเรยน งานบาน และงานในหนาท เชน เรมตนท างานหลาย ๆ อยางแตจะขาดสมาธอยางเรว 5. มกมปญหาดานการบรหารงาน และกจกรรมตาง ๆ เชน มปญหาดานการจดล าดบความส าคญของงาน พบความยงเหยง วางแผนงานไมได บรหารจดการงานไดไมด และท างานเสรจไมทนก าหนด 6. มกหลกเลยง ไมชอบ หรอไมเตมใจทจะท างานทตองใชความพยายามดานความคดสง เชน การเรยน หรอการบาน สวนวยรนตอนปลาย หรอผใหญ เชน การเตรยมรายงาน การดทบทวนเนอหาทม รายละเอยดมาก

7. มกจะท าของทจ าเปนส าหรบงาน หรอกจกรรมหาย เชน อปกรณของโรงเรยน ดนสอ สมด ปากกา กระเปาเงน กญแจ แวนสายตา สมารทโฟน 8. มกถกเบยงเบนความสนใจ โดยการกระตนจากภายนอกงาย สวนวยรนตอนปลาย หรอผใหญ มกรวมถงการมความคดทไมเชอมโยง 9. มกลมกจกรรมในชวตประจ าวน เชน งานบาน สวนวยรนตอนปลาย หรอผใหญ มกรวมถง การโทรศพทกลบ การช าระคาใชจาย หรอการนดหมายตาง ๆ

การวนจฉยโรค (ตอ)

การวนจฉยโรค (ตอ)

2. การซน อยไมนง และอาการหนหนพลนแลน โดยมอาการอยางนอย 6 อาการขนไป เปนเวลานานตดตอกนอยางนอย 6 เดอน ท าใหเปนอปสรรค ตอพฒนาการ และมผลกระทบดานลบโดยตรงในดานการใชชวตในสงคม การศกษา และการประกอบอาชพของผปวย ขอสงเกต อาการแสดงตาง ๆ เหลานไมไดเปนอาการทแสดงถงการม พฤตกรรมดอ ตอตาน (Oppositional behavior) การทาทาย การมงราย ความลมเหลวในการเขาใจเกยวกบงาน และค าสง สวนผทมอายตงแต 17 ปขนไป จะตองแสดงอาการอยางนอย 5 อาการขนไป

การวนจฉยโรค (ตอ) 1. เมอนงอยกบทมกมอาการกระวนกระวาย ขยกขยก ใชมอหรอเทา เคาะสงตาง ๆ

ตลอดเวลา 2. มกลกออกจากทนงบอย ในสถานการณทตองนงอยกบท เชน ลกออกจากทนงในขณะ เรยนหนงสอ หรอท างาน

3. มกวงไปทว หรอปนปายในสถานการณทไมเหมาะสม สวนวยรนตอนปลาย หรอผใหญ มกรสกกระสบกระสาย 4. มกไมสามารถเลน หรอใชเวลาวางทตองอยอยางเงยบ ๆ 5. มกจะยง วนวาย เสมอนมพละก าลงตลอดเวลา เชน รสกไมสามารถอยตอ หรอรสกอดอด อยางมาก ถามการขยายเวลา เชน ในทประชม ในรานอาหาร 6. มกพดมาก พดไมหยด 7. มกแยงพดโพลงเมอจะตอบค าถาม กอนทจะถามค าถามจบ 8. มกมปญหาในการรอคอย เชน การเขาคว 9. มกชอบขดจงหวะ หรอสอดแทรกผอน เชน การหยบของผอนใชโดยไมขออนญาตกอน สวนวยรนตอนปลาย หรอผใหญ อาจเปนลกษณะกาวกาย หรอยดครองสงทผอนก าลงท าอย

การวนจฉยโรค (ตอ)

B อาการแสดงของการขาดสมาธ หรอการซน อยไมนง หนหนพลนแลน แสดงตงแต กอนเดกอาย 12 ป

C อาการแสดงของการขาดสมาธ หรอการซน อยไมนง หนหนพลนแลน แสดงอาการ ใหเหนอยางนอยในสถานท 2 แหงขนไป เชน ทบาน โรงเรยน หรอทท างาน โดยแสดงอาการกบเพอน หรอญาตพนอง โดยเกดขนในขณะท ากจกรรมตาง ๆ

D มหลกฐานทชดเจนวา อาการเหลานจะรบกวน หรอลดคณภาพดานสงคม การศกษา หรอการท างาน

E อาการตาง ๆ เหลาน ไมไดเกดขนในชวงทมอาการของโรคจตเภท หรอ ความผดปกตทางจต เชน Mood disorder, Anxiety disorder, Dissociative disorder, Personality disorder, Substance intoxication or withdrawal

ระดบความรนแรงของโรค

1. ระดบเลกนอย (Mild) อาการแสดงมากกวาเกณฑทก าหนดไวในการ วนจฉยโรคไมมากนก และอาการแสดงเหลานสงผลกระทบเพยงเลกนอย ตอการด ารงชวตในสงคม หรอการประกอบอาชพ

2. ระดบปานกลาง (Moderate) มอาการแสดง หรอความบกพรองใน หนาทตาง ๆ ระหวางระดบเลกนอยกบระดบรนแรง 3. ระดบรนแรง (Severe) มอาการแสดงทมากเกนกวาเกณฑทก าหนด หรอมอาการรนแรงหลายอยาง ซงสงผลกระทบอยางมากตอการด ารงชวต ในสงคม หรอการประกอบอาชพ

ขอควรระวง

เดกทเปนโรคซน สมาธสน จะอยไมนงมการเคลอนไหวมาก นงนงไดไมนาน และจะกระสบกระสาย กระวนกระวายพรอมทจะเคลอนไหวตลอดเวลา ดงนน ควรตองระมดระวงในการประเมนเรองรปแบบการรบประทาน การนอนหลบ และการเคลอนไหว การประเมนจานวนอาหารทรบประทาน ชนด และความบอยของ การรบประทาน จะชวยประเมนปญหาภาวะโภชนาการ การประเมนรายละเอยดของการนอนหลบ จะชวยบอกประสทธภาพของยา ทใชรกษา เพราะเดกสมาธสนจะมปญหานอนฝนราย นอนกรน ตนพรอมอาการไมสดชน ตนยาก และมอาการงวงนอนในชวงกลางวน มากกวาปกต (Daytime Sleepiness)

การรกษา

รปแบบการรกษาจะครอบคลมทงหมด 5 ดาน ไดแก 1) การใหสขภาพจตศกษา (Psycho-education) ส าหรบเดกและ ครอบครว 2) ความสามารถในการประกอบกจกรรมการด าเนนชวต และ พฤตกรรมส าหรบเดก 3) การสนบสนนในระดบบคคล และครอบครว 4) การใหค าปรกษาและการบ าบด 5) การใหความชวยเหลอของโรงเรยน และการบรหารจดการยา ส าหรบการรกษา การฝกฝนของบดามารดา และทกษะทางสงคมใหกบเดก จะชวยลด พฤตกรรมกอกวน (Disruptive) และพฤตกรรมยวย ไมท าตามสง (Defiant)

การรกษาดวยยา ยาจะชวยลดอาการซน ไมอยนง อาการหนหนพลนแลน ท าใหสมาธดขน ซงท าใหเดกสามารถเขาไปมสวนรวมทงในโรงเรยน และชวตในครอบครว ยาทใชทวไป ไดแก Methylphenidate (Ritalin) - ลดอาการซน หนหนพลนแลน และอารมณทไมคงท โดยชวยใหเดก มความสนใจมากขนอยางเหมาะสม - มประสทธภาพในการรกษาเดกโรคซน-สมาธสน 70-80% นอกจากนมยา Amphetamine compound (Adderall), Dextroamphetamine (Dexedrine) ผลขางเคยงของยารกษาโรคซน-สมาธสน ไดแก อาการนอนไมหลบ (Insomnia) ความอยากอาหารลดลง (Loss of appetite) น าหนกลด (Loss weight)

กระบวนการพยาบาลผปวยโรคซน-สมาธสน

วนจฉยการพยาบาลท 1 : บกพรองดานการมปฏสมพนธทางสงคม เนองจากมพฤตกรรมของโรคซน-สมาธสน

จดมงหมายการพยาบาล

• ผปวยมสมพนธภาพทดขนตอบดามารดา พนอง คร และเพอน

• เดกสามารถนงเรยนหนงสอได โดยไมมการรบกวนการเรยนการสอน • อาการโมโห และหงดหงดงายลดลง ไมท ารายผอนเวลาไมพอใจ กจกรรมการพยาบาล

• ใหค าแนะน าแกบดามารดา ผปกครอง และครในการลดสงกระตน หรอสงเราขณะเรยนหนงสอ เชน จดใหเดกนงใกลครผสอน และไมนงใกลหนาตาง หรอประตทางเขาออก • ดแลใหเดกไดรบประทานยาตามแผนการรกษา • ใหเดกเขารวมกลมฝกทกษะทางสงคมสปดาหละ 2 ครง • สอนทกษะบดามารดาในการรบมอ และจดการอารมณโกรธของเดกอยางเหมาะสม เพอใหเดกสงบลง และฟงบดามารดา หรอผอนพด การประเมนผล • ผปวยมการพฒนาสมพนธภาพทดกบบดามารดา พนอง คร และเพอน

• เดกสามารถนงเรยนหนงสอได โดยไมมการรบกวนการเรยนการสอน เปนระยะเวลาตดตอกนอยางนอย 30 นาท • อาการโมโห หงดหงดงายลดลง และผอนไมถกท าราย

4. โรคพฤตกรรมเกเร (Conduct Disorder)

เปนโรคทแสดงพฤตกรรมทละเมดตอบรรทดฐานทางสงคม กฎระเบยบ กฎหมาย สทธของผอน โดยจะเกดซ า ๆ และคงอยตลอดเวลา เดกและวยรนทเปนโรคนจะม - ความบกพรองในดานความสามารถทจะท าหนาทของตนเองในสงคม การศกษา และ การประกอบอาชพ - แสดงพฤตกรรมทแสดงถงความใจด าและเลอดเยน (Callous and unemotional)

คลายผใหญทมบคลกภาพผดปกตชนดตอตานสงคม - มความเหนอกเหนใจผอนเพยงเลกนอย - ไมแสดงความส านกผดตอพฤตกรรมทไมดของตนเอง - มความรสกมคณคาในตนเองต า (Low self-esteem)

- มความอดทนต า มการระเบดอารมณจากการควบคมตนเองไมได โรคพฤตกรรมเกเรสวนใหญจะมความสมพนธกบการเขาไปของเกยวกบพฤตกรรมทางเพศ การดมสรา สบบหร การใชสารเสพตด และการมพฤตกรรมเสยง

ระบาดวทยา

สามารถพบโรคนได 2-10 % อตราความชกจะใกลเคยง

กนในหลายประเทศ - จะมอตราสงขนในเดกสวยรน - พบในชาย 6-12 %

- พบในหญง 2-9 %

- พบในสงคมเมองมากกวาในชนบท

สาเหต

1. ปจจยดานชวภาพ (Biological factors) ไดแก พนธกรรม ลกษณะพนอารมณ ความผดปกตของสมอง และเชาวปญญา 2. ปจจยดานจตสงคม (Psychosocial factors) ไดแก - การมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมอยในระดบต า อยกนอยางแออด - บดามารดาหยาราง โดยมการทะเลาะกนกอนหยาราง เดกจะรสกขมขนตอเหตการณ - บดามารดาใชสารเสพตด - บดามารดาถกท ารายในวยเดกแลวมาท ารายเดกตอ - เดกถกกระทบกระเทอนทางจตใจ เชน ถกท ารายรางกาย ถกลวงละเมดทางเพศ - การเผชญเหตการณททารณจตใจจนเกด Post traumatic stress disorder (PTSD) - เดกเรยนไมด หรอมความผดปกตดานการเรยนร (Learning disorders) - การไดรบการเลยงดจากพอแมทมพยาธสภาพทางจต ท าใหเดกไดรบการลงโทษอยาง รนแรง หรอมลกษณะไมคงเสนคงวา - เดกมอาการเจบปวยเรอรงทางสมอง เชน อาการชก

อาการและอาการแสดง

เดกหรอวยรนโรคพฤตกรรมเกเร จะแสดงอาการกาวราวตอบคคลอนบอยครง ไมรสกส านกผด มความอดทนนอยตอความคบของใจ อารมณหงดหงดงาย มกจะระเบดอารมณออกมาโดย ควบคมตนเองไมได หนโรงเรยน ส าสอนทางเพศ เขารวมแกงอนธพาล วางเพลง ใชยาเสพตด และมกท าผดกฎหมาย ลกษณะสาคญของเดกโรคพฤตกรรมเกเร คอลวงละเมดสทธของผอน หรอฝาฝนกฎเกณฑ ของสงคมในชวง 12 เดอนทผานมา - เดกชายจะเรมแสดงอาการชวง 10-12 ป - เดกหญงจะเรมแสดงอาการชวง 14-16 ป - บดามารดามกพาเดกมาพบแพทย เพราะเดกกอคด เชน การลกขโมยของแลวถกจบได หนเรยน แสดงพฤตกรรมไมเชอฟง โกหก ชกตอย หรอเยาเสพตด - เดกโรคพฤตกรรมเกเรบางคนจะรวมกลมในการกระท าความผด แตจะปฏบตตอพวกเดยวกน เปนอยางด - เดกบางคนมประวตวาเปนเดกเชอฟง แตมปญหาเรองการเรยน หรอมความวตกกงวล มภาวะซมเศรา ไมมเพอน แตเมอเขารวมกลมกจะไมเชอฟง ชอบโกหก ขโมย ยกพวกตกน ฯลฯ

การวนจฉยตามเกณฑ DSM-5 ของสมาคมจตแพทยอเมรกน (APA) มดงน

A รปแบบของพฤตกรรมททาอยางตอเนองในการแสดงการละเมดสทธขนพนฐานทางสงคมของผอน

ตองปรากฏอาการอยางนอย 3 ขอจากเกณฑทกาหนดทงหมด 15 ขอในชวงเวลา 12 เดอนทผานมา และอยางนอย 1 เกณฑททาตดตอกนไมนอยกวา 6 เดอน

ความกาวราวตอบคคล และสตว 1. มกท าตวเปนอนธพาล คกคาม ขมข กรรโชกใหผอนหวาดกลว 2. เปนผเรมตนในการใชก าลงตอส 3. ใชอาวธในการท ารายรางกายผอน เชน กระบอง กอนอฐ ขวดแกวแตก มด ปน

4. เคยท ารายรางกายคนอยางโหดราย 5. เคยท ารายสตวอยางทารณ

6. เคยขโมยทรพยสนโดยเผชญหนาเหยอผเคราะหราย เชน การท ารายรางกายเพอปลนทรพยในท สาธารณะ กระชากกระเปา การรดไถ การใชอาวธปลน

7. การบงคบผอนใหรวมเพศดวย

การวนจฉยโรค

การวนจฉยโรค (ตอ) การทาลายทรพยสน

8. วางแผนการวางเพลงอยางรอบคอบ โดยตงใจใหเกดความเสยหายอยางรายแรง 9. วางแผนท าลายทรพยสนของผอน (นอกเหนอจากการวางเพลง) การหลอกลวง และลกทรพย 10. งดแงะเขาไปในบานของผอน อาคาร หรอรถยนต 11. มกโกหกเพอใหไดสงทตองการ หรอเลยงภาระหนาทตาง ๆ 12. ลกเลก ขโมยนอย โดยไมเผชญหนาเหยอผเคราะหราย เชน การแอบหยบของในรานคา การปลอมลายมอ การปลอมเอกสาร การละเมดกฎระเบยบอยางรนแรง 13. ออกนอกบานตอนกลางคนบอยครงแมบดามารดาไมเหนดวย โดยเหตการณเกดขนกอนอาย 13 ป

14. หนออกจากบานทงคน อยางนอยสองครงขณะทยงอาศยอยกบบดามารดาทบาน หรอหนออกไป

อยนอกบานในชวงระยะเวลาหนงเปนเวลานาน ๆ 15. หนโรงเรยนกอนอาย 13 ป

B พฤตกรรมทผดปกตนท าใหเกดความบกพรองอยางมนยส าคญทางการแพทย และสงผลในการใชชวต ในสงคม ดานการศกษา หรอดานการประกอบอาชพ

C ถามอายตงแต 18 ปหรอมากกวา อาการเหลานตองไมอยในเกณฑของการวนจฉยโรคบคลกภาพผดปกต ชนดตอตานสงคม (Antisocial personality disorder)

การแบงชนดโรคของพฤตกรรมเกเร ตามอายทเรมแสดงอาการ

1. ชนดทอาการเรมในวยเดก (Childhood-onset type) : เรมแสดงอาการของพฤตกรรมเกเรอยางนอย 1 อาการ กอนอาย 10 ป : พบในเดกเพศชาย : ชนดนจะมการท านายโรคแยกวาชนดทอาการเรมในวยรน

2. ชนดทอาการเรมในวยรน (Adolescent-onset type) : ไมแสดงอาการของพฤตกรรมเกเร กอนอาย 10 ป : พบไดทงในเพศชายและหญง 3. ชนดทไมสามารถระบอายเรมตนของพฤตกรรมเกเรได (Unspecified onset) : ไมทราบแนชดวาเรมแสดงอาการของพฤตกรรมเกเร กอนหรอหลง อาย 10 ป

ระดบความรนแรงตามเกณฑการวนจฉย

1. ระดบเลกนอย (Mild) มปญหาดานความประพฤตบาง ซงเปนสาเหตเกยวของ กบอนตรายทไมรนแรงตอบคคลอน เชน - การโกหก การหนเรยน การละเมดกฎเกณฑตาง ๆ - การออกไปอยขางนอกบานตอนกลางคนโดยไมไดรบอนญาตจากผปกครอง 2. ระดบปานกลาง (Moderate) จ านวนปญหาดานความประพฤตอยระหวาง ระดบเลกนอยกบระดบรนแรง เชน - การขโมยโดยไมใหเจาของร การท าลายทรพยสนของบคคลอน

3. ระดบรนแรงม (Severe) ปญหาดานความประพฤตซงเกนกวาทเกณฑการ วนจฉยก าหนด หรอปญหาดานความประพฤตทเปนสาเหตใหเกดอนตรายตอ บคคลอน เชน - การบงคบการมเพศสมพนธ - การท ารายรางกายอยางโหดราย การใชอาวธ การบกรก - การขโมยสงของตอหนาเหยอผเคราะหราย การงดแงะทรพยสนของบคคลอน

การรกษา

- การปองกนพฤตกรรมเกเรไดผลดกวาการรกษา - การรกษาในระยะเรมแรกจะไดผลดกวาการปลอยไวระยะเวลานาน ๆ แลวคอยมารกษา การรกษาไมควรกกขงเดก และใหเดกไดใชชวตตามปกต - ควรใหการรกษาหลาย ๆ วธ จะใหผลดกวาการรกษาโดยวธการเดยว ซงไดแก 1. การรกษาทางจตสงคม เปนการใหค าปรกษารายบคคล มงเนนใหเดกไดฝก การใชทกษะในการแกไขปญหาโดย : การใชสตปญญา (Cognitive problem solving skill training) ผาน : การเลยนแบบ (Modeling) และ : การแสดงบทบาทสมมต (Role playing) 2. การบาบดโดยการฝกฝนบดามารดา (parenting training therapy) : แกไขบดามารดา ใหสรางและใชกฎในบานดวยความสม าเสมอ : แกไขบดามารดาทลงโทษเดกรนแรงเกนเหต : แนะน าใหใชการเสรมแรงทางบวกในการปรบพฤตกรรมเดก

การรกษา (ตอ)

3. ครอบครวบาบด (Family therapy) : เพอชวยใหสมาชกในครอบครวสามารถท าหนาทของตนเองไดอยางมประสทธภาพ : ใหความสนบสนนกนในดานรางกาย สงคม อารมณ และจตใจ ท าเกดสมพนธภาพ ทดตอกนและกน 4. การรกษาดวยยา (Medications) จะพจารณาใชยา : Haloperidol (Hadol), Risperidoe (Risperdol) ในเดกทมพฤตกรรมกาวราว : Serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) เชน Sertraline (Zoloft), Fluoxetine (Prozac), Paroxetine (Paxil) ในเดกทมอาการหนหนพลนแลน : Propanolol ในเดกทมภาวะบกพรองทางสตปญญารวมดวย หรอมปญหาทางสมอง (Organic brain)

กระบวนการพยาบาล วนจฉยการพยาบาลท 1: เสยงตอการใชความรนแรงดานการใชก าลง การใชอารมณ และความรนแรง ทางเพศ เนองจากพฒนาการของระบบประสาทบกพรอง หรอท างานไมปกต จดมงหมายการพยาบาล

เดก/ วยรนสามารถควบคมพฤตกรรมกาวราว หนหนพลนแลน และเคารพสทธของบคคลอนเพมขน

กจกรรมการพยาบาล

1. สรางสมพนธภาพเพอการบ าบดกบเดก/ วยรน บดามารดา และคร เพอใหเกดความรวมมอในการแกไขปญหา 2. จดใหพยาบาลคนเดยวดแลเดก/ วยรน เพอสรางความไววางใจ 3. แนะน าการสรางทกษะการควบคมอารมณโกรธ และการผอนคลายความเครยด และใหลองฝกปฏบต 4. ใชเทคนคตาง ๆ ในการควบคมพฤตกรรมเดก เชน กาเพกเฉย การตดสทธตาง ๆ ซงไมใชการต 5. พดคย ท าความเขาใจใหเดก/ วยรนเขาใจถงการกระท าทไมเหมาะสมของตนเองทสงผลรายตอผอน 6. สงเสรมศลธรรม และความยตธรรม เพอพฒนาความสามารถในการเขาใจความรสกของบคคลอน

7. แนะน ากจกรรมทสรางสรรค ใหเดก / วยรนฝกปฏบต 8. ดแลใหไดรบยาตามแผนการรกษา การประเมนผล 1. เดก/ วยรนใหความรวมมอ มการตอบสนองทางบวกตอขอบงคบตาง ๆ เกยวกบพฤตกรรมกาวราว และโหดราย 2. เดก/ วยรนสามารถบอกผลกระทบทเกดจากพฤตกรรมทไมเหมาะสมตอบคคลอน 3. เดก/ วยรนสามารถมกจกรรมสรางสรรค แทนพฤตกรรมกาวราว

Social relationship & health 27