145

ปรทรรศนหนงสอ: นทานBOOK REVIEW: STORYTELLING

อาจารยนพวรรณ ยตธรรม*Noppawan Yutitham

ในเดอนมถนายนของทกป มวนสำคญทระลก ถงบคคลผมคณปการตอประเทศไทยในดานวรรณศลป นนคอ วนท 26 มถนายน “วนสนทรภ” กวและ นกเลานทานเอกของไทย ผไดรบการยกยองจาก องคการยเนสโกประกาศใหเปน “บคคลสำคญของ โลกทางดานวรรณกรรม” เมอป พ.ศ. 2529 ในโอกาส ครบรอบ 200 ปชาตกาล นบเปนชาวไทยคนท 5 และเปนสามญชนชาวไทยคนแรกทไดรบเกยรตน นอกจากนนกวจยทนฟลไบรท-เฮยส ยงไดเปรยบเทยบ สนทรภวาเสมอน “เชกสเปยรแหงประเทศไทย” อกดวย ในโอกาสนจงขอแนะนำหนงสอเกยวกบนทานทนา สนใจมาใหอานกน ดงน

กตต วฒนะมหาตม. (2553). ตำนานนางกษตรย. กรงเทพฯ: สรางสรรคบคส.

หนงสอเลมนบอกเลาเรองราวของนางกษตรย 16 พระองค โดยผเขยนใหคำจำกดความของ “นาง

* หวหนาสำนกงานหองสมด มหาวทยาลยศรปทม วทยาเขตชลบร

กษตรย” ไววา เปนขตตยนาร ซงไมไดเฉพาะเจาะจง วาตองเปนนางพญาปกครองบานเมองเทานน แต หม ายร วม ถ ง ข ต ต ยนาร ท ม ค วาม โดด เดน เปนทเลาขานสบตอกนมาในฐานะ “พระแมมงเมอง” ไดรบการเคารพยกยองกลาวขานพระนามมาจนถง ปจจบน มทงราชนารทมหลกฐานอางองหรอนกวชาการ เชอวามตวตนจรง และราชนารทมเรองเลาขานแต นกวชาการยงไมยนยนวามตวตนอยจรง และตวผเขยน เองกยงมอาจยนยนการมอยจรงดวยเชนกน เรองราว ของนางกษตรยทถายทอดมาใหอานกนน มทงผทม ชอเสยงเปนทร จกกนโดยทวไปในหมคนไทย เชน พระนางจามเทวแหงเมองหรภญชย สมเดจพระศร สรโยทย และสมเดจพระสพรรณกลยา เปนตน และ ผทมชอเสยงรจกกนในทองถน เชน พระแมเจาเหมชาลา แหงนครศรธรรมราช พระนางสามผวแหงเมองฝาง เชยงใหม และพระนางรายาองแหงปตตาน เปนตน ผเขยนถายทอดเรองราวออกมาในลกษณะ เหมอนเลานทาน อางองตำนาน สถานท สงของ ฯลฯ ทเกยวของ มภาพขาว-ดำแทรกบางประปราย โดยสวน ใหญนางกษตรยทเลาถงมกจะมสวนเกยวของกบการ สรางบานแปงเมอง หรอเกยวของกบการสรางถาวร วตถทางศาสนาขนาดใหญ เชน พระบรมธาต ผทตองการหาความรเกรดประวตศาสตรหรอพงศาวดารแบบเบา ๆ เหมอนอานนทานพนบาน เมอหยบหนงสอเลมนมาแลวนาจะเกดอาการ “วางไมลง” ไดเลยทเดยว

146

ศราพร ณ ถลาง. (2552). ทฤษฎคตชนวทยา วธวทยาในการวเคราะหตำนาน-นทาน พนบาน. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. หนงสอเลมนเปนตำราทางดานมานษยวทยา และวฒนธรรมศกษา สำหรบผสนใจศกษาตำนาน และนทานปรมปราในเชงคตชนวทยา เนอหาแบงเปน บทใหญ ๆ 8 บท เรมจากบทนำปพนฐานความรดาน พฒนาการของการศกษาคตชนวทยา บทท 2 ถง บทท 5 เปนเรองทฤษฎตาง ๆ เกยวกบนทาน เชน การแพรกระจาย โครงสราง ภาษาและไวยากรณ มการยกกรณศกษานทาน ตำนานตาง ๆ เปนเรอง ๆ และเปรยบเทยบนทานทมโครงเรองใกลเคยงกนของกลมชาตพนธตาง ๆ ดวย ในบทท 6 จะเปนเรองของ บทบาทหนาทของคตชนในสงคม อตลกษณของกลมชน พธกรรม คานยมและบรรทดฐานทางสงคม สวน บทท 7 วาดวยเรองแนวโนมการศกษาคตชน และ บทสงทาย เปนความคดเหนของผเขยนเกยวกบการ ศกษาคตชนในฐานะทเปนอาจารยสอนวชาทฤษฎ คตชนวทยา ถงแมวาจะเปนตำรา แตผเขยนกมไดใชภาษา วชาการมากจนเกนไป ผทเรมศกษาศาสตรทางดานนหรอผทตองการขอมลเพมเตมทางวชาการกสามารถอานไปไดเรอย ๆ แบบ “เหนอยนกกพกกอน” ได

นภดล สงขทอง. (2549). แตงเรองรอยนทาน จากจนตนาการมาเปนหนงสอ. กรงเทพฯ: สถาพรบคส.

ผเขยนตงใจใหหนงสอเลมนเปนคมอฝกเขยนนทานสำหรบผสนใจ จงถายทอดทฤษฎของการแตง เรองออกมาเปนตอนสน ๆ พรอมแบบฝกปฏบต โดย แบงเนอหาออกเปน 2 ภาค ไดแก ภาค 1 ใหชอวา “แตงเรองรอยนทาน” เปนการ ปพนฐานความรสน ๆ วานทานคออะไร มลกษณะ อยางไร เราไดอะไรจากการอานนทาน แลวจงเขาส ทฤษฎกงปฏบต ไดแก องคประกอบของนทาน สงท ตองมในนทาน แนวเรองของนทาน ขนตอนการแตง นทาน และแบบฝกปฏบต 4 แบบ สวนภาค 2 ใหชอวา “จากจนตนาการมา เปนหนงสอ” เปนเรองของการทำหนงสอนทานภาพ และหนงสอนทานแบบตาง ๆ พรอมภาพการตน ตวอยาง การรวมเลมนทาน การทำตนฉบบและการ ตดตอสำนกพมพ ผทใฝฝนอยากเปนนกเขยนนทานหรออยากมหนงสอนทานทมาจากฝมอของตนเอง แตยงไมทราบวาจะเรมตนอยางไร หนงสอเลมนมคำตอบใหในทก ประเดน หากศกษาอยางตงใจและหมนฝกปฏบตแลว การมหนงสอนทานเปนของตนเองหรอไดชอวาเปน นกเขยนนทานอาชพ คงไมไกลเกนไป

147

ศราพร ณ ถลาง. (2545). ชนชาตไทในนทาน: แลลอดแวนคตชนและวรรณกรรมพนบาน. กรงเทพฯ: มตชน. หนงสอเลมนนำเสนอมมมองเกยวกบสงคมและวฒนธรรมของชนชาตไทผานการศกษานทาน ตำนาน และวรรณกรรมพนบาน แบงเนอหาออกเปน 3 ภาค คอ ภาค 1 “ภมหลงทางสงคมวฒนธรรมของ ชนชาตไท” เปนเร องขอมลพนฐานทางสงคมและ วฒนธรรมของชนชาตไท ไดแก ไทใหญ ไทอาหม ไทใตคง ไทลอ ไทเขน ไทยวน ไทอสาน ลาว ไทดำ ไทขาว และจวง เลาประวตความเปนมา ประเพณ พธกรรมและความเชอ มแผนทและภาพประกอบ (ขาว-ดำ) มการอางองขอเขยนแสดงความคดเหนของ นกวชาการอสระทสนใจศกษาเรองชาตพนธไวดวย ผทชอบเดนทางศกษาวฒนธรรมพนถนสามารถใช ขอมลในภาคนประกอบการเดนทางทองเทยวไดเลย เนองจากผเขยนไดใหขอมลวน เวลา และรปแบบใน

การประกอบพธกรรมตาง ๆ พรอมเกรดพงศาวดาร และตำนานทอานไดอยางสนกพอควร ภาค 2 “คตชนกบคนไท” เปนการรวบรวมบท ความวจยเกยวกบชนชาตไท ในเรองของความสมพนธ ระหวางชนชาตไทกลมตาง ๆ และถายทอดความคด ของกลมชนผานตำนาน 2 เรอง คอ “ตำนานสรางโลก” และ “ตำนานขาว” รวมทงการสะทอนความเชอผานทาง “ชาดกพนบาน” ภาคนอานสนกพอ ๆ กบภาคแรก เพยงแตวาตำนานในภาคนสนกวาและมการวเคราะห ความเกยวเนองระหวางกลมชนในตำนานเรองเดยว กนไวดวย ภาค 3 “บทประเมนสถานภาพไทศกษา: คตชน และวรรณกรรม” เปนการประเมนภาพรวมขององค ความรเกยวกบชนชาตไท และเสนอแนวทางการศกษา วจยเกยวกบคตชนไวดวย ภาคนคอนขางเปนวชาการ มากสกหนอย เหมาะสำหรบผท สนใจศกษาดาน มานษยวทยาอยางลกซง แตผทตองการอานสนกก พอจะอานภาคนไดเชนกน โดยเลอกอานในสวนทเปนการยกตำนานหรอเปรยบเทยบสำนวนในตำนานกได ทานทสนใจเกรดประวตศาสตร พงศาวดาร หรอตำนาน เปนทนเดมอยแลว คงอานหนงสอท นำเสนอในครงนไดอยางมความสข และหากรกการ ทองเทยวตามแหลงวฒนธรรมดวยแลวกคงทองเทยว อยางสนก สวนทานทใฝฝนอยากเปนนกเขยนนทาน เมออานหนงสอทนำเสนอไวกคงเหนแนวทางใน การเขยนนทานประเภทนทานอธบาย นทานทองถน นทานวรบรษ และหากลงมอเขยนกคงไดหนงสอนทาน ทเปนผลงานของตนเองไวชนชมโดยไมยาก

บรรณานกรมกตต วฒนะมหาตม. (2553). ตำนานนางกษตรย. กรงเทพฯ: สรางสรรคบคส.นภดล สงขทอง. (2549). แตงเรองรอยนทาน จากจนตนาการมาเปนหนงสอ. กรงเทพฯ: สถาพรบคส.ศราพร ณ ถลาง. (2545). ชนชาตไทในนทาน: แลลอดแวนคตชนและวรรณกรรมพนบาน. กรงเทพฯ: มตชน.______. (2552). ทฤษฎคตชนวทยา วธวทยาในการวเคราะหตำนาน-นทานพนบาน. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.