สุธีร์ กิตติธรกุล พ.บ.วว ......1358 ส ธ ร ก ตต...
TRANSCRIPT
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ
โรงพยาบาลวชระภเกต
สธร กตตธรกล พ.บ.วว.อายรศาสตร อว.อายรศาสตรโรคไต
Clinical syndrome and pathological diagnosis of Glomerular Diseases in Vachira phuket Hospital
Suthee Kittithornkul M.D.
Department of Medicine
Vachira Phuket Hospital
Phuket Province
Abstract
Background: Glomerular disease is a common disease in
clinical practice and the leading cause of the end stage renal
disease. Most of the patients presented with multiple clinical syndromes
which depended on the renal pathology without any epidemiological
studies were available in Vachira Phuket hospital and this area.
Clinical characteristics and kidney biopsy were important roles for
diagnosis and developing appropriate treatment regimens.
Objective: To study the Correlation between clinical syndrome
and the pathologic results of kidney biopsy of the patients with
Glomerular disease at the nephro clinic, Vachira Phuket hospital.
Method: This study was a descriptive retrospective study
medical records of patients who were diagnosed with Glomerular
disease at nephro clinic, Vachira Phuket hospital between January
2013 and December 2015, were reviewed. Patient’s demographic
data, clinical characteristics, details of laboratory tests, renal
pathology, 6 months follow up and treatment outcomes were recorded.
Results: A Total of 65 patients kidney biopsy data were
collected during this period. The ratio of female to male was 1.7:1,
average age was 41.52 years (SD = 14.36). The patients were pri-
mary glomerular disease 52.3% and secondary glomerular disease
47.7%. The most common renal pathological findings were Lupus
nephritis (LN), IgA nephropathy (IgAN) and Minimal Change
Disease (MCD) accounting for 24.6%, 20% and 13.9%, respectively.
The most common clinical syndrome were Nephrotic nephritis
syndrome, Nephrotic syndrome and Asymptomatic urinary
abnormalities 36.9%, 32.3% and 15.4%, respectively. The most of
treatment response show clinical syndrome and renal pathology
were Nephrotic nephritis syndrome and Lupus nephritis (LN).
ว า ร ส า ร ว ช า ก า ร แ พ ท ยเขตReg
2 5 6 1Med J 201811
;32
: 1357 - 1372
1358 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561
บทคดยอ
โรคไตอกเสบ (glomerular diseases) เปนโรคทพบไดบอยในเวชปฏบต และเปนสาเหตอนดบตนของโรค
ไตวายเรอรงระยะสดทาย สวนใหญผปวยมาดวยกลมอาการทางคลนกหลายแบบขนกบพยาธสภาพภายในเนอไต
โรงพยาบาลวชระภเกต ไมมขอมลการศกษาระบาดวทยาในพนท ลกษณะทางคลนกของผปวย และการตรวจพยาธ
วทยาชนเนอไต เพอใชเปนขอมลทเปนประโยชนสำาหรบการวนจฉย พยากรณโรค และพฒนาระบบการรกษาทเหมาะสม
วตถประสงค: เพอศกษาความสมพนธระหวางลกษณะกลมอาการทางคลนกกบผลตรวจชนเนอไตทาง
พยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบทมารบการรกษา ณ คลนกโรคไต โรงพยาบาลวชระภเกต
วธการศกษา: เปนการศกษาแบบพรรณนายอนหลง เกบขอมลลกษณะอาการทางคลนก ผลการตรวจทาง
หองปฏบตการ และลกษณะทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบทมารบการรกษา ณ คลนกโรคไต โรงพยาบาล
วชระภเกต ป พ.ศ. 2556 - พ.ศ. 2558
ผลการศกษา: ผปวยทงหมด 65 ราย เพศหญงตอเพศชาย 1.7:1 อายเฉลย 41.52 ป (SD = 14.36) เปน
ผปวยโรคไตอกเสบปฐมภม รอยละ 52.3 และ โรคไตอกเสบทตยภม รอยละ 47.7 ลกษณะพยาธสภาพชนเนอไต
ทพบมาก คอ Lupus nephritis (LN), IgA nephropathy (IgAN) และ Minimal Change Disease (MCD) คดเปน
รอยละ 24.6, 20 และ13.9 ตามลำาดบ สวนใหญผปวยโรคไตอกเสบมาดวยกลมอาการ Nephrotic nephritis syndrome,
Nephrotic syndrome และ Asymptomatic proteinuria คดเปนรอยละ 36.9, 32.3 และ 15.4 ตามลำาดบ สวนใหญ
กลมอาการทางคลนก Nephrotic nephritis syndrome และ มพยาธสภาพทางไต ชนด Lupus nephritis (LN) มผล
ตอบสนองตอการรกษาด สวนผปวยทไมตอบสนองตอการรกษา พบสวนใหญมาดวย Nephrotic syndrome โดยพบ
พยาธสภาพทางไตชนด IgA nephropathy และ Diabetic nephropathy
สรป: การศกษาขอมลลกษณะกลมอาการทางคลนก ผลการตรวจพยาธวทยาชนเนอไต ของผปวยโรคไต
อกเสบในโรงพยาบาลวชระภเกต สามารถนำาไปประยกตใชในการวนจฉยและวางแผนการรกษาผปวยกลมโรคไต
อกเสบในพนทได ทงนเพอใหการรกษาเปนไปอยางเฉพาะเจาะจง และมประสทธภาพ ควรมการตดตามขอมลการ
รกษาอยางตอเนอง และวเคราะหขอมลเพอปรบปรงและเพมผลลพธทางคลนกในผปวยกลมน
คำารหส : โรคไตอกเสบ, กลมอาการทางคลนก, การตรวจพยาธวทยาทางไต
กลมงานอายรกรรม โรงพยาบาลวชระภเกต
The patients whom were poor response to treatment presented with
Nephrotic syndrome, IgA nephropathy and diabetic nephropathy.
Conclusion: The study of clinical characteristics, results of
kidney biopsy pathology of Glomerular disease patients in Vachira
Phuket Hospital, this study will be apply to the patients’ treatment
plan effectively in the area. The follow up and data analyzed should
be done to improve and enhance clinical outcomes within this group.
Keyword : Glomerular diseases, Clinical syndrome, renal pathology
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาลวชระภเกต 1359Reg 11 Med JVol. 32 No. 4
บทนำา
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทาง
พยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาล
วชระภเกต
ปจจบนโรคไตอกเสบเปนปญหาสาธารณสขท
มความสำาคญและเพมสงขนทวโลกรวมทงประเทศไทย
จากการศกษาของตางประเทศ พบอบตการณและความ
ชกของโรคไตอกเสบในแตละประเทศ มความแตกตาง
กน[1-6] สำาหรบประเทศไทย ขอมลทแสดงถงความชกของ
โรคไตอกเสบ (Glomerular disease) สวนใหญเปนการ
ศกษายอนหลงจากสถาบนทางการแพทยในระดบตตยภม
ผลการศกษาทไดจะมความแตกตางกนในแตละบรบท
ของการศกษา[7-9] จากรายงานสถตระบาดวทยา พบวา
โรคไตอกเสบเปนสาเหตสำาคญหนงของโรคไตเรอรงท
ตองไดรบการบำาบดทดแทนไต คดเปน รอยละ 4.32 ของ
โรคทเปนสาเหตทงหมด[10] ซงเมอผปวยเปลยนผานเขา
สระยะโรคไตเรอรง การรกษาบำาบดทดแทนไตทงการ
ฟอกเลอด การลางไตทางหนาทอง การเปลยนถายไต
กลายเปนการรกษาทเขามาเพอประคบประคอง และ
จำาเปนตองบำาบดควบคตลอดชวตผปวย สงผลกระทบ
ตอคณภาพชวตผปวยและครอบครว ดงนนการรกษาโรค
ไตอกเสบเพอชะลอการเสอมของไตกอนเขาสโรคไตวาย
เรอรงระยะสดทายจงมความสำาคญมาก
โรคไตอกเสบเกดพยาธสภาพหลกในหลอด
เลอดฝอยโกลเมอรลส ซงทำาหนาทกรองของเสยและนำา
สวนเกนของรางกายออกทางปสสาวะ[11] สามารถจำาแนก
ชนดของโรคไตอกเสบ แบงออกเปน 2 กลม คอ 1) โรคไต
อกเสบปฐมภม (primary glomerular disease) เปน
พยาธสภาพของไตทเกดขนเอง และไมมโรคของอวยวะ
อนรวมดวย 2) โรคไตอกเสบ ทตยภม (Secondary glo-
merular disease) คอ กลมทมพยาธสภาพเกดรวมกบ
ระบบอนๆ (systemic disease) ผปวยโรคไตอกเสบจะ
แสดงอาการทางคลนกทหลากหลาย แตกตางกนออกไป
ขนอยกบลกษณะพยาธสภาพทางไต นอกจากนนพยาธ
สภาพชนดเดยวกนอาจเกดกลมอาการมากกวาหนง
อยาง และกลมอาการทเกดขนอาจมการเปลยนแปลง
ตามระยะของโรคได โดยเกดจากสาเหตตางๆ มากมาย
บางรายมการดำาเนนโรคทไมรนแรง หายไดจากการ
รกษา บางรายมการดำาเนนโรคทรวดเรวและรนแรงทำาให
เกดภาวะไตวายเฉยบพลน หรอเรอรงจนเขาสไตวาย
ระยะสดทาย
การตรวจวนจฉยผปวยโรคไตอกเสบจำาเปน
ตองใชขอมลทางคลนก ไดแก การซกประวตและตรวจ
รางกายอยางละเอยด ผลการตรวจทางหองปฏบตการท
เหมาะสม และอาจใชการเจาะชนเนอไต (renal biopsy) [12] เพอนำาผลพยาธวทยาทางไตมายนยนประกอบการ
วนจฉย บอกการพยากรณโรค และหาแนวทางการรกษา
ทเหมาะสมสำาหรบผปวยแตละราย แตอยางไรกตาม ถง
แมวาผลการตรวจทางพยาธวทยาจากการเจาะชนเนอไต
จะเปนการวนจฉยทถอวาเปนมาตรฐานในปจจบน
เนองจากสามารถบอกพยาธสภาพพนฐานของโรค พยาธ
สภาพอนทพบรวม และอาจชแนะถงสาเหตของพยาธ
สภาพ ซงเปนประโยชนในการชวยใหอายรแพทยโรคไต
ประเมนความรนแรงของโรค และใชเปนขอมลประกอบ
การพจารณาตดสนใจวางแผนการรกษาไดอยางเฉพาะ
เจาะจง นอกจากนอาจจะชวยปองกนการใชยา immu-
nosuppressive drugs ทไมจำาเปนในผปวยบางรายได
แตในทางปฏบต พบวา ขอจำากดและขอบงชสำาหรบ
การตรวจพยาธวทยาทางไตยงมความแตกตางกนใน
แตละสถาบน เพราะสวนใหญทำาไดเฉพาะในโรงพยาบาล
ขนาดใหญ มคาใชจายสง อกทงตองใชแพทยผเชยวชาญ
โรคไตเปนหลก และการทำา renal biopsy อาจเกดภาวะ
แทรกซอนได เชน gross hematuria, perinephric
hematoma, arteriovenous fistula และ infection
เปนตน [12]
โรงพยาบาลวชระภเกตเปนโรงพยาบาลขนาด
ใหญระดบตตยภม มแพทยอายรกรรมเฉพาะทางโรคไต
ใหการรกษาและบำาบดผมารบบรการทปวยดวยโรคไต
ในแตละปเปนจำานวนมาก จากสถตขอมลการใหบรการ
บำาบดทดแทนไตดวยการลางไต พบวา ผปวยโรคไตทเขา
รบการรกษาบำาบดทดแทนไต โรงพยาบาลวชระภเกต
ตงแต 1 มกราคม พ.ศ.2556 - 31 ธนวาคม พ.ศ. 2558
มจำานวน 187 ราย, 271 ราย และ 352 ราย ตามลำาดบ
และในปงบประมาณ 2561 มจำานวน 482 ราย, ฟอกเลอด
ดวยเครองฟอกไต 308 ราย, ลางไตทางหนาทอง 174
ราย จะเหนไดวามแนวโนมเพมสงขนทกป ดงนน การ
วนจฉยในระยะแรกมความสำาคญมากในเชงบทบาท
ของแพทยทจะใหการรกษาอยางเหมาะสมตามสาเหต
ของการเกดโรค เพอชะลอการเสอมของไตและปองกน
การเกดโรคไตวายเรอรงในระยะตอไป จากขอมลการ
ดแลผปวยโรคไต คลนกโรคไต โรงพยาบาลวชระภเกต
พบวา มการตรวจพยาธวทยาชนเนอไตในแตละปเพม
ขน แตยงไมเคยมการศกษาและรวบรวมขอมลภาพรวม
ทงหมดของผปวยโรคไตอกเสบ ทงในสวนของระบาด
วทยา ลกษณะทางคลนกผปวยในพนท และการตรวจ
ทางพยาธวทยาทมผลตอการรกษาผปวยในกลมโรคน
ดงนนการศกษาวจยครงน ผวจยจงมความสนใจในการ
ศกษาความชกของโรคไตอกเสบ (Glomerular disease)
ขอบงชหรอลกษณะกลมอาการทางคลนกทเปนสาเหต
ในการเจาะชนเนอไต และความสมพนธของกลมอาการ
แสดงทางคลนกกบผลการตรวจชนเนอไตทางพยาธ
วทยาในโรงพยาบาลวชระภเกต เพอนำาขอมลจากงาน
วจยทางคลนกทไดมาเปนขอมลพนฐานในการปรบปรง
และใชประโยชนในการวนจฉยโรค บอกการพยากรณ
ของโรค พฒนาแนวทางการรกษาทเหมาะสม และม
ประสทธภาพ เพอใหผปวยไดรบการรกษาททนทวงท
ตงแตระยะแรกของโรค ซงจะชวยชะลอหรอปองกน
การเสอมหนาทของไตได นอกจากนการทราบถงพยาธ
สภาพพนฐานของโรคอาจจะชวยปองกนการใชยาและ
การรกษาทไมจำาเปน ลดคาใชจายในการรกษา ลดภาวะ
แทรกซอนทอาจเกดขน ลดอบตการณความชกของโรค
ไตเรอรง สงเสรมคณภาพชวตทดของผปวย
วตถประสงค
เพอศกษาความสมพนธระหวางลกษณะกลม
อาการทางคลนกกบผลตรวจชนเนอไตทางพยาธวทยา
ของผปวยโรคไตอกเสบทมารบการรกษา ณ คลนกโรคไต
โรงพยาบาลวชระภเกต ระยะเวลา 3 ป ต งแตป
พ.ศ. 2556 - พ.ศ. 2558
วธการศกษา
รปแบบการวจย (Study design)
การศกษาวจยนเปนการศกษาเกบขอมลผปวย
ยอนหลง (Retrospective Study)
ประชากรเปาหมาย
ผปวยทไดรบการวนจฉยเปน Glomerular
disease และไดรบการตรวจชนเนอไตเพอการวนจฉย
โรคไตอกเสบ ทกราย ในโรงพยาบาลวชระภเกต
เกณฑการคดเลอกเขาศกษา
ผปวยทมอายมากกวา 15 ปขนไป ไดรบการ
วนจฉยเปน Glomerular disease และไดรบการตรวจ
ชนเนอไตเพอการวนจฉยโรคไตอกเสบทกราย ทเขารบ
การรกษา ณ คลนกโรคไต โรงพยาบาลวชระภเกต ตงแต
เดอนมกราคม พ.ศ. 2556 – เดอนธนวาคม พ.ศ. 2558
(จำานวน 65 ราย)
เกณฑการคดออกจากการศกษา
ผปวยทมผลการตรวจชนเนอไต ทไมสามารถ
ใหการวนจฉยโรคเฉพาะเจาะจงได และผปวยทไม
สามารถตดตามผลการรกษาไดตอเนอง อยางนอย 6 เดอน
แหลงทมาของขอมล
เวชระเบยนผปวยนอก และเวชระเบยนผปวยใน
ของผปวยทไดรบการวนจฉยเปน Glomerular disease
และไดรบการตรวจชนเนอไต ในคลนกโรคไต โรงพยาบาล
วชระภเกต
การดำาเนนการวจย
การศกษาครงนไดผานการพจารณาจรยธรรม
การวจยในมนษย จากคณะกรรมการจรยธรรมการวจย
ในมนษยโรงพยาบาลวชระภเกต (เอกสารรบรองเลขท
COA NO.11B2018)
1) รวบรวมขอมลจากเวชระเบยนผปวยนอก
และเวชระเบยนผปวยในทไดรบการวนจฉยเปน Glo-
merular disease และมผลชนเนอไตทางพยาธวทยาท
สามารถใหการวนจฉยยนยนโรคได
2) เกบขอมลผปวยจากแฟมประวต และทบทวน
1360 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561
ผลตรวจพยาธวทยาทางไต บนทกในแบบจดเกบขอมล
(case record form) โดยเกบขอมลพนฐานทวไปเกยว
กบเพศ อาย นำาหนก สวนสง ประวตโรคประจำาตว เชน
เบาหวาน ความดนโลหตสง ภาวะไขมนในเลอดสง โรค
systemic lupus erythematosus (SLE) ความดนโลหต
ซสโตลกและไดแอสโตลก (systolic blood pressure,
diastolic blood pressure) อาการทางคลนก ขอมลยา
ทรบประทานเปนประจำา เชน ยาเสตยรอยด ผลการตรวจ
ทางหองปฏบตการ ไดแก ผลการตรวจเลอด เชน Blood
urea nitrogen (BUN), serum creatinine, albumin,
cholesterol ผลการตรวจปสสาวะดปรมาณเมดเลอด
แดง เมดเลอดขาว โปรตนในปสสาวะ และผลการตรวจ
วนจฉยพยาธวทยาชนเนอไต
3) ตรวจสอบความถกตองและความครบถวน
ของขอมล
4) ประมวลผล วเคราะหขอมล และสรปผล
การศกษา
คำานยามตางๆ ทใชในการศกษา
1) Asymptomatic proteinuria and /or hematuria
เปนการตรวจปสสาวะ พบโปรตน 150 มก.- 2 กรม/วน
และ/หรอ ตรวจพบเมดเลอดแดงในปสสาวะมากกวา 3
cell/high power field (HPF) โดยผปวยไมมอาการและ
อาการแสดงทผดปกต
2) Nephritic syndrome มอาการแสดงของ
การอกเสบใน glomeruli คอ ความดนโลหตสง บวม
ปสสาวะออกนอย (< 400 ml/day) การทำางานของไต
ลดลง ตรวจปสสาวะ พบ RBC > 3 cell/ HPF หรอ RBC
cast และตรวจพบโปรตนในปสสาวะนอยกวา 3.5 กรม/วน
3) Nephrotic syndrome เปนกลมอาการท
เกดจากการท glomerular permeability ตอพลาสมา
โปรตนเสยไป ทำาใหรวออกมาในปสสาวะปรมาณมาก
(โดยทวไปใชคา urine protein > 3.5 กรม/วน) ทำาให
เกดอาการแสดงทสำาคญ ไดแก generalized edema,
hypoalbuminemia, hyperlipidemia, lipiduria
4) Nephrito - Nephrotic syndrome มอาการ
แสดงของทงภาวะ Nephritic syndrome และ Nephrotic
syndrome หรอมอาการทางคลนกของภาวะ Nephrotic
syndrome และตรวจพบเมดเลอดแดงในปสสาวะ
5) Rapidly progressive glomerulonephritis
(RPGN) เปนกลมอาการทมการทำางานของไตลดลง
มากกวารอยละ 50 ในชวงเวลาเปนสปดาห หรอภายใน
3 เดอน รวมกบการตรวจทางพยาธวทยาไต พบ glomerular
crescent มากกวารอยละ 50 ของจำานวน glomeruli
ทงหมดจากการตรวจชนเนอไต
6) Chronic glomerulonephritis (CGN) เปน
กลมอาการของ glomerular disease ทมการดำาเนน
โรคแบบเรอรงมานานกวา 3 เดอน และมการดำาเนนไป
สภาวะไตวายเรอรง และ ESRD ในทสด ผปวยอาจจะม
อาการของกลมอาการของ glomerular disease อนๆ
นำามากอนหรออาจจะมาตรวจพบวามไตวายรวมกบ
proteinuria, hematuria และ hypertension เปนครง
แรกโดยทผปวยไมรตวมากอน
7) Treatment Response หมายถง การตอบ
สนองตอการรกษา ประเมนจากอาการของโรคตอบสนอง
อยางดตอการรกษา ผลการตรวจพบระดบ creatinine
< 1.2 mg/dL หรอกลบคนมาสระดบปกต และตรวจพบ
ปรมาณโปรตนในปสสาวะ นอยกวาวนละ 300 มลลกรม
หรอ UPCR < 0.5 g/g.Cr
ผลการศกษา
จากการศกษาขอมลของผปวยโรคไตอกเสบ
(Glomerular disease) ทไดรบการตรวจชนเนอไตตงแต
1 มกราคม พ.ศ. 2556 ถง 31 ธนวาคม พ.ศ. 2558 จำานวน
65 ราย เปนเพศชาย 24 ราย (รอยละ 36.92) เพศหญง
41 ราย (รอยละ 63.08) คดเปนอตราสวน 1:1.7 อาย
เฉลยของผปวย คอ 41.52 ป อายนอยทสด 15 ป และ
อายมากทสด 72 ป พบผปวย มโรคประจำาตวมาก 4
อนดบแรก คอ โรคความดนโลหตสง โรคไขมนในเลอดสง
โรคภมแพตนเอง และโรคเบาหวาน รอยละ 50.77,
41.54, 20 และ 20 ตามลำาดบ พบความดนโลหตเฉลย
139/86 มม.ปรอท ผปวยมกลมอาการแสดงทางคลนกท
เปนขอบงชหรอเปนเหตในการตรวจชนเนอไตทางพยาธ
วทยามากทสด คอ Nephrotic nephritis syndrome,
Nephrotic syndrome และ Asymptomatic proteinuria
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาลวชระภเกต 1361Reg 11 Med JVol. 32 No. 4
รอยละ 36.92 , 32.31 และ 15.38 ตามลำาดบ (ดงแสดง
ในตารางท 1)
เมอวเคราะหขอมลผปวยและผลพยาธวทยา
ทางไตตามลกษณะกลมอาการทางคลนกออกเปน 6
กลม คอ Nephrotic nephritis syndrome, Nephrotic
syndrome, Asymptomatic urinary abnormalities,
Nephritis syndrome, RPGN และ CGN (ตารางท
1,ตารางท 2) พบวา กลม Nephrotic nephritis
syndrome มสดสวนของเพศหญงตอเพศชายในอตรา
1.7 ตอ 1 อายเฉลย 34.1±12.72 ป ผปวยสวนใหญ
มโรคประจำาตว คอ ไขมนในเลอดสง จำานวน 12 ราย
ความดนโลหตสง จำานวน 9 ราย เบาหวานและภมแพ
ตนเอง จำานวน 6 รายเทากน และสวนใหญผปวยไดรบ
การรกษาดวย immunosuppressive drugs จำานวน 14
ราย ตรวจพบการเสอมหนาทของไตจากคา creatinine
สงกวา 1.2 mg/dL จำานวน 16 ราย และพบปสสาวะม
เมดเลอดแดงมากกวา 3 เซลลขนไป จำานวน 19 ราย ซง
พบ Lupus nephritis (LN) บอยทสดเมอผปวยมาดวย
อาการ Nephrotic nephritis syndrome
กลม Nephrotic syndrome มสดสวนของเพศ
หญงตอเพศชายในอตรา 1 ตอ 1.1 อายเฉลย 43±14.63
ป ผปวยมโรคประจำาตวความดนโลหตสงมากทสด
จำานวน 14 ราย รองลงมา คอ ไขมนในเลอดสง จำานวน
9 ราย และสวนใหญผปวยไดรบการรกษาดวย immu-
nosuppressive drugs จำานวน 9 ราย ตรวจพบการ
เสอมหนาทของไตจากคา creatinine สงกวา 1.2 mg/dL
จำานวน 9 ราย และพบปสสาวะมเมดเลอดแดงมากกวา 3
เซลลขนไป จำานวน 8 ราย การตรวจชนเนอพบ Minimal
Change Disease (MCD) มากทสดในผปวยทมาดวย
อาการ Nephrotic syndrome
กลม Asymptomatic urinary abnormalities
มสดสวนของเพศหญงตอเพศชายในอตรา 9 ตอ 1 อาย
เฉลย 47.1±15.24 ป ผปวยสวนใหญมโรคประจำาตว คอ
ความดนโลหตสง จำานวน 6 ราย เบาหวานและภมแพ
ตนเอง จำานวน 2รายเทากน และผปวยไดรบการรกษา
ดวย immunosuppressive drugs จำานวน 6 ราย ตรวจ
พบการเสอมหนาทของไตจากคา creatinine สงกวา 1.2
mg/dL จำานวน 3 ราย และพบปสสาวะมเมดเลอดแดง
มากกวา 3 เซลลขนไป จำานวน 5 ราย ผปวยสวนใหญ
เกดพยาธสภาพไต จาก Lupus nephritis (LN) และ IgA
nephropathy จำานวน 3 รายเทากน
กลม Nephritis syndrome มสดสวนของเพศ
หญงตอเพศชายในอตรา 3 ตอ 1 อายเฉลย 32±19.20 ป
ผปวยสวนใหญมโรคประจำาตว คอ เบาหวานและภมแพ
ตนเอง จำานวน 3 รายเทากน ความดนโลหตสง จำานวน
2 ราย ผปวยไดรบการรกษาดวย immunosuppressive
drugs จำานวน 3 ราย ตรวจพบปสสาวะมเมดเลอดแดง
มากกวา 3 เซลลขนไป จำานวน 3 ราย ทกรายไมพบการ
เสอมหนาทของไตจากคา creatinine ทนอยกวา 1.2 mg/
dL และตรวจพยาธสภาพทางไต Lupus nephritis (LN)
บอยทสดเมอผปวยมาดวยอาการ Nephritis syndrome
กลม Rapidly progressive glomerulonephritis
(RPGN) มสดสวนของเพศหญงตอเพศชายในอตรา 3
ตอ 1 อายเฉลย 59 ± 6.48 ป ผปวย RPGN ในการศกษา
ครงนพบเพยง 4 ราย สวนใหญผปวยมโรคประจำาตว คอ
เบาหวานและภมแพตนเอง จำานวน 2 รายเทากน ไดรบ
การรกษาดวย immunosuppressive drugs จำานวน 1
ราย ตรวจพบการเสอมหนาทของไตจากคา creatinine
สงกวา 1.2 mg/dL และพบปสสาวะมเมดเลอดแดง
มากกวา 3 เซลลขนไป จำานวน 2 ราย ผปวยสวนใหญเกด
พยาธสภาพไตจาก Lupus nephritis (LN) จำานวน 2 ราย
กลม Chronic glomerulonephritis (CGN) ม
สดสวนของเพศหญงตอเพศชาย 1ตอ 1เทากน อายเฉลย
54±2.82ป ผปวยทกรายไมมโรคประจำาตว ไดรบการ
รกษาดวย immunosuppressive drugs จำานวน 1ราย
ตรวจพบการเสอมหนาทของไตจากคา creatinine สงกวา
1.2 mg/dL จำานวน 1 ราย โดยพบพยาธสภาพทางไต
เปน Focal segmental glomerulosclerosis และ
Membranoproliferative glomerulonephritis จำานวน
1 รายเทากน
เมอพจารณาผลการตรวจพยาธวทยาชนเนอไต
ทง 65 ราย ซงแบงออกเปน โรคไตอกเสบชนดปฐมภม
primary glomerular disease และ โรคไตอกเสบชนด
ทตยภม secondary glomerular disease พบวา
1362 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561
เปนโรคไตอกเสบชนดปฐมภม (primary glomerular
disease) จำานวน 34 ราย (รอยละ 52.31) ซงโรคทเปน
สาเหตของโรคไตอกเสบชนดปฐมภม 3 อนดบแรก ไดแก
IgA nephropathy 13 ราย Minimal Change Disease
(MCD) 9 ราย Membranoproliferative glomerulone-
phritis (MPGN) 5 ราย (รอยละ 20, 13.85 และ 7.69
ตามลำาดบ) และพบเปนโรคไตอกเสบชนดทตยภม
(secondary glomerular disease) จำานวน 31 ราย
(รอยละ 47.69) ซงโรคทเปนสาเหตของโรคไตอกเสบ
ชนดทตยภม 3 อนดบแรก ไดแก Lupus Nephritis 16
ราย diabetic nephropathy 8 ราย Amyloid 2 ราย
และ Acute tubular necrosis (AIN) 2 ราย (รอยละ
24.61, 12.31, 3.08 และ 3.08 ตามลำาดบ) (ดงแสดง
ในตารางท 2)
เมอวเคราะหความชกของกลมอาการแสดง
ทางคลนกและผลการการตรวจพยาธวทยาชนเนอไต
พบวา ผปวยทมาดวยกลมอาการ Nephrotic nephritis
syndrome จำานวน 24 ราย พบใน โรคไตอกเสบชนดปฐมภม
primary glomerular disease และ โรคไตอกเสบชนด
ทตยภม secondary glomerular disease จำานวนเทากน
อยางละ 12 ราย และ สวนใหญเกดพยาธสภาพไตจาก
Lupus nephritis จำานวน 7 ราย และ IgA nephropathy
จำานวน 6 ราย ผปวยทมาดวยกลมอาการ Nephrotic
syndrome จำานวน 21 ราย พบใน โรคไตอกเสบชนด
ปฐมภม จำานวน 15 ราย และ โรคไตอกเสบชนดทตย
ภม จำานวน 6 ราย และ สวนใหญเกดพยาธสภาพไต
จาก Minimal Change Disease จำานวน 5 ราย และ
IgA nephropathy จำานวน 4 ราย ผปวยทมาดวยกลม
อาการ Asymptomatic urinary abnormalities จำานวน
10 ราย พบใน โรคไตอกเสบชนดปฐมภม จำานวน 4 ราย
และ โรคไตอกเสบชนดทตยภม จำานวน 6 ราย และ สวน
ใหญเกดพยาธสภาพไต จาก IgA nephropathy และ
Lupus nephritis จำานวน 3 รายเทากน และ ผปวยทมา
ดวยกลมอาการ Nephritis syndrome จำานวน 4 ราย
ตรวจพบในโรคไตอกเสบทตยภมทง 4 ราย ซงสวนใหญ
เกดพยาธสภาพไตจาก Lupus nephritis จำานวน 3 ราย
(ดงแสดงในตารางท 2 ,รปท 1-3)
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาลวชระภเกต 1363Reg 11 Med JVol. 32 No. 4
ตารา
งท 1
ขอม
ลของ
ผปวย
โรคไ
ตอกเ
สบ (G
lom
erul
ar d
isea
se) แ
ละผล
ทางห
องปฏ
บตกา
ร (n
= 6
5 คน
)
หมาย
เหต
: Rap
idly
pro
gres
sive
glo
mer
ulon
ephr
itis
(RPG
N),
Chr
onic
glo
mer
ulon
ephr
itis
(CG
N)
1364 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561
ตารา
งท 2
ผลก
ารตร
วจทา
งพยา
ธวทย
าไต
(n =
65
คน)
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาลวชระภเกต 1365Reg 11 Med JVol. 32 No. 4
กลมอาการ Nephrotic nephritis syndrome
กลมอาการ Nephrotic syndrome
กลมอาการ Asymptomatic urinary abnormalities
รปท 1 ความชกของโรคไตอกเสบในผปวยกลมอาการ Nephrotic nephritis syndrome
รปท 2 ความชกของโรคไตอกเสบในผปวยกลมอาการ Nephrotic syndrome
รปท 3 ความชกของโรคไตอกเสบในผปวยกลมอาการ Asymptomatic urinary abnormalities
IgA nephropathy = IgAN, Minimal Change Disease = MCD, Membranoproliferative glomerulonephritis = MPGN,
Focal segmental glomerulosclerosis = FSGS, Membranous nephropathy = MN, IgM nephropathy = IgMN,
Lupus nephritis = LN, Diabetic nephropathy = DN, Amyloid = AL, Acute tubular necrosis = AIN,
Chronic tubulointerstitial nephritis = CTIN, Post infectious = PI, Henoch schoenlein purpura = HSP
1366 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561
เมอตดตามผลการตอบสนองตอการรกษาในผปวยโรคไตอกเสบ (ตารางท 3) หลงรบการรกษาระยะเวลา 6
เดอน พบวา ผปวยทตอบสนองตอการรกษา สวนใหญมาดวยกลมอาการทางคลนก Nephrotic nephritis syndrome
จำานวน 20 ราย และ มพยาธสภาพทางไต ชนด Lupus nephritis (LN) จำานวน 13 ราย สวนผปวยทไมตอบสนองตอการ
รกษา พบสวนใหญมาดวย Nephrotic syndrome จำานวน 10 ราย โดยพบพยาธสภาพทางไตชนด IgA nephropathy
และ Diabetic nephropathy จำานวน 7 ราย เทากน ตามตารางท 3
ตารางท 3 ขอมลการรกษาของผปวยโรคไตอกเสบ จำาแนกตามกลมอาการทางคลนกและผลตรวจพยาธวทยาทางไต
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาลวชระภเกต 1367Reg 11 Med JVol. 32 No. 4
วจารณ
กลมโรคไตอกเสบ (Glomerular disease) เปน
กลมโรคทพบบอยในเวชปฏบตทวไป สามารถจำาแนก
เปน 2 กลม คอ กลมโรคไตอกเสบปฐมภม (primary
glomerular disease) และกลมโรคไตอกเสบทตยภม
(Secondary glomerular disease) จากการศกษาวจย
ครงนขอมลทไดแสดงถง prevalance ของโรคไตอกเสบ
ชนดตางๆ ผลการตรวจชนเนอไต พบเปนโรคไตอกเสบ
ชนดปฐมภม (primary glomerular disease) จำานวน
34 ราย และเปนโรคไตอกเสบชนดทตยภม (secondary
glomerular disease) จำานวน 31 ราย คดเปนรอยละ
52.31 และ 47.69 ตามลำาดบ ทงสองกลมมจำานวนใกล
เคยงกน โรคไตอกเสบชนดปฐมภม สวนใหญเกดพยาธ
สภาพไตจาก IgA nephropathy และ โรคไตอกเสบ
ชนดทตยภมเกดพยาธสภาพไตจาก Lupus Nephritis
สอดคลองกบการศกษาของรตนา ชวนะสนทรพจนและ
คณะ[ 7] ศกษาโรคโกลเมอรลสในประเทศไทย และเมอ
เปรยบเทยบผลการศกษาเกยวกบอบตการณของกลม
โรคไตอกเสบแตละชนดกบตางประเทศ[1-3,5-6,13-14] พบวา
มความแตกตางกนในแตละการศกษาของตางประเทศ
และ เมอจำาแนกผปวยโรคไตอกเสบตามกลมอาย พบวา
กลมอาย 15 - 39 ป เกดโรคไตอกเสบจาก Lupus
Nephritis ขณะทกลมอายมากกวา 60 ป สวนใหญเกด
โรคไตอกเสบจาก Diabetic nephropathy และ Lupus
Nephritis ซงสอดคลองกบการศกษาในตางประเทศท
ศกษาระบาดวทยาโรคไตอกเสบในโรงพยาบาลระดบ
ตตยภมแหงหนง[1] พบวา กลมอายมากวา 60 ป พบโรคไต
อกเสบจาก Diabetic nephropathy มากทสด
เมอพจารณากลมอาการทางคลนกของผปวย
ทไดรบการตรวจชนเนอไต ผลการศกษาครงน แสดงให
เหนวาผปวยโรคไตอกเสบสวนใหญมาดวยกลมอาการ
Nephrotic nephritis syndrome และ Nephrotic
syndrome ซงสอดคลองกบการศกษาของบญชา สถระพจน
และคณะ[8] ศกษาโรคไตอกเสบในโรงพยาบาล
พระมงกฎเกลา และสอดคลองกบการศกษาในตาง
ประเทศ[1,4,6,13] ทงนอาจเปนผลมาจากขอบงชในการสงตรวจ
พยาธวทยาชนเนอไตทไมแตกตางกนตามบรบทของ
โรงพยาบาลขนาดใหญในระดบตตยภม ซงเปนโรงพยาบาล
ทรบสงตอผปวยมาจากโรงพยาบาลระดบอนๆ เพอการ
รกษาตอ เนองจากมความพรอมดานอปกรณในการ
ตรวจวนจฉย และการรกษาจากแพทยผเชยวชาญเฉพาะ
ทาง แตอยางไรกตามขอมลกลมอาการทางคลนกดง
กลาวอาจแสดงถงความลาชาในการไดรบการตรวจชน
เนอไต และบอกถงความรนแรงของโรคทอาจทำาใหเกด
ภาวะแทรกซอนสำาคญตอระบบตางๆ
เมอพจารณาดความสมพนธของขอมลระหวาง
ขอบงชหรอกลมอาการแสดงทเปนเหตในการสงตรวจ
พยาธวทยาทางไตกบชนดของ Glomerular disease
จะเหนวาในแตละกลมอาการแสดงจะพบชนดของ
Glomerular disease ไดหลายชนด ทงนเนองจากกลม
โรคไตอกเสบมกมอาการ และอาการแสดงคลายคลงกน
แตอาจมความแตกตางกนในแงของการตอบสนองตอ
การรกษาดวยสเตยรอยดและการดำาเนนโรค ดงนนการ
ตรวจพยาธวทยาชนเนอไตยงคงมความความสำาคญและ
จำาเปนเพอใหไดการวนจฉยทถกตอง นำามาซงการรกษา
ทเหมาะสม จากขอมลพบวา กลม Nephrotic nephritis
syndrome ซงเปนกลมททำาการตรวจชนเนอไตคอนขาง
มาก จำานวน 24 ราย ผปวยมโรคประจำาตวเดมอยเปน
สวนใหญ โดยเฉพาะโรคทเกยวของกบความผดปกตของ
ระบบอมมน (SLE) มากกวาครงตรวจพบการเสอมหนาท
ของไตจากคา creatinine สงกวา 1.2 mg/dL และพบ
ปสสาวะมเมดเลอดแดงมากกวา 3 เซลลขนไป พบโรคท
เปนสาเหต ไดแก Lupus nephritis (LN) มากทสด ทงน
อาจเนองจาก LN มอาการแสดงทางคลนกของของโรค
หลากหลาย และเกดไดในหลายระบบของรางกาย ซง
เปนสาเหตใหผปวยมาพบแพทยเรวขน ทำาใหมโอกาส
และแนวโนมทจะไดรบการตรวจชนเนอไตเพอทราบชนด
เพมมากขน จากผลการศกษาครงน ลกษณะทางคลนก
และการตรวจพบทางไตของผปวยกลมน ไมไดแตกตาง
จากการศกษาอนทผานมา[15] นาจะบงชลกษณะทางพยาธ
สภาพของไตใน Lupus nephritis โดยรวมได แสดงให
เหนวา พยาธวทยาทางไต ของ Lupus nephritis (LN)
สามารถใชขอมลอาการทางคลนก รวมกบ immune profiles
1368 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561
ของ SLE ในการวนจฉยกอนสงตรวจพยาธวทยาทาง
ไตได โดยพบผปวยสวนใหญมอายนอย เปนเพศหญง
มาดวยอาการบวม มเมดเลอดแดงและโปรตนรวใน
ปสสาวะ ความดนโลหตสง และการทำางานของไตลด
ลง ดงนนการสงตรวจพยาธเนอไตของ Lupus nephritis
(LN) เปนการสงตรวจเพอการยนยนการวนจฉย บอก
ความรนแรงของโรค และนำามาใชประกอบการวางแผน
รกษา แมวายงมขอถกเถยงประโยชนของการตรวจพยาธ
วทยาทางไตในผปวยกลมน แตกมขอแนะนำาในการสง
ตรวจ อยางไรกตามในการศกษาครงน พบวา ผปวยท
ม Asymptomatic urinary abnormalities , Nephritis
syndrome และ RPGN ตางกตรวจพบ Lupus nephritis
(LN) บอยทสด ดงนนความสมพนธระหวางอาการแสดง
ทางคลนกและพยาธสภาพของไตอาจไมสอดคลองกน
เสมอไป การสงตรวจทางพยาธวทยาทางไตจงมความ
จำาเปนทางคลนก แมวาจะมอาการทางคลนกทชดเจน
แตอาจไมเพยงพอในการวนจฉย
จากการศกษาน กลม Nephrotic syndrome
ซงเปนกลมททำาการตรวจชนเนอไตรองลงมา จำานวน 21
ราย พบวา สวนใหญผปวยมโรคประจำาตวเปนความดน
โลหตสงและไขมนในเลอดสง ไมพบโรคทเกยวของกบ
ความผดปกตของระบบอมมน ขอมลผปวยบางรายตรวจ
พบการเสอมหนาทของไตจากคา creatinine สงกวา
1.2 mg/dL และพบปสสาวะ มเมดเลอดแดงมากกวา 3
เซลลขนไป โรคทพบเปนสาเหตบอยทสด ไดแก Minimal
Change Disease (MCD) และ IgA nephropathy ซง
จากขอมลการศกษา พบวา ลกษณะอาการทางคลนก
ของ IgA nephropathy ทบงถงพยากรณโรคทไมด ไดแก
พบในเพศชาย มหนาทไตลดลง, ม persistent nephrotic
proteinuria และมความดนโลหตสงรวมดวย
อยางไรกตามจากผลการศกษา มแนวโนมวา
ผปวยทเปน Nephrotic nephritis syndrome และ
Nephrotic syndrome หรอผปวยทมการทำางานของไต
ลดลงอยางเฉยบพลน หรอไมตอบสนองตอการรกษา
จะไดรบการพจารณาตรวจเนอไตมากกวาผปวยทไมม
ความผดปกตดงกลาว ทงนหากไมนบรวมขอบงชหรอ
กลมอาการแสดงทเปนเหตในการสงตรวจพยาธวทยา
ทางไต ในกลม Nephrotic nephritis syndrome และ
Nephrotic syndrome แลว กลมอาการทพบรองลงมา
คอ Asymptomatic urinary abnormalities, Nephritis
syndrome, RPGN และ CGN ซงอาจพบแตกตางจาก
รายงานอนๆ ในประเทศ ซงความแตกตางทพบอาจเปน
ผลจากการเลอกสงตรวจพยาธวทยาชนเนอไต เนองจาก
แพทย โรคไตไมไดสงตรวจชนเนอไตในผปวยทกรายทม
ความผดปกต บางรายไดรบการรกษาดวย immunosup-
pressive drugs แลวมการตอบสนองทดตอการรกษา ก
อาจไมไดรบการตรวจชนเนอไต และอาจเนองจากความ
แตกตางกนในระบบ คดกรองตรวจสขภาพ
เมอพจารณาผลการรกษา จากผลการศกษา
ขอมลการรกษาของผปวยโรคไตอกเสบ พบวา กลม
อาการ Nephrotic nephritis syndrome สวนใหญ
ผลการรกษาสำาเรจ ในขณะทกลม Nephrotic syndrome
ผลการตอบสนองตอการรกษาสำาเรจและการรกษา
ลมเหลวมคาใกลเคยงกน และเมอวเคราะหแยกตาม
ผลตรวจพยาธวทยาชนเนอไต พบวากลม Lupus
nephritis (LN), Minimal Change Disease (MCD) และ
MPGN มแนวโนมของการรกษาสำาเรจมากกวา การ
รกษาลมเหลว เมอวเคราะหผลชนเนอในกลมทรกษา
สำาเรจมากวา พบวา ผลชนเนอ MCD ในกลมทรกษา
สำาเรจจะเปนผปวยทไดรบ steroid มากอน และตอบ
สนองตอการรกษาสำาเรจ ดวย Steriod เพยงอยางเดยว
สวนผปวยทผลการรกษาลมเหลว พบวา Glomeruli จะ
มจำานวน Global sclerosis มากกวา โดยในกลม MCD
นมการดำาเนนโรคทม Remission และ Relapse ไดบอย
แตมการตอบสนองตอ Steriod อยางด และมการ
พยากรณโรคทด และพบวาเมอระยะเวลาการเปนโรคน
นานขนจะมโอกาส Relapse ลดลง ในขณะทผลชนเนอ
Lupus nephritis (LN) พบวา กลมผปวยทรกษาสำาเรจ
สวนใหญเปน TYPE 4 G (A) และไดรบการรกษาดวย
steroid มากอน โดยผปวย Lupus nephritis (LN) จำานวน
8 ราย ทตอบสนองตอการรกษาสำาเรจ ไดรบยา 2 ชนด
คอ Steriod และ cyclophosphamide และอกจำานวน
5 ราย ไดรบ Steriod เพยงอยางเดยว ดงนนจะเหนได
วาผปวยในกลม LN ทมอาการรนแรง การพยากรณโรค
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาลวชระภเกต 1369Reg 11 Med JVol. 32 No. 4
ไมดจำาเปน ตองรบใหการรกษาดวยยากดภมคมกนอยาง
เตมท เพอปองกนการเสอมของไต และลดอตราการเสย
ชวตของผปวย สวนผลชนเนอ IgA nephropathy ทตอบ
สนองตอการรกษาสำาเรจ จำานวน 6 ราย พบวาครงหนง
รกษาดวย steroid เพยงอยางเดยว และอกครงหนงรกษา
สำาเรจดวย Steriod และ cyclophosphamide สวนผล
ชนเนอ MPGN พบเปน Type 1, 2 ตอบสนองตอผลการ
รกษาสำาเรจ แตอาจตองเฝาระวงในกลมของ MPGN
Type 2 เนองจากมลกษณะทบงถงการพยากรณของโรค
ทไมด โดยเฉพาะผลการตรวจทางพยาธชนเนอไตถาม
superimposed crescent, ม obliteration ของ capillary
loops หรอม chronic tubulointerstitial fibrosis รวมดวย
เมอวเคราะหขอมลกลมผปวยทมการตอบ
สนองตอการรกษาทคอนขางลมเหลว พบวา กลม IgA
nephropathy ผลการรกษาสำาเรจและลมเหลวคอนขาง
ใกลเคยงกน เมอนำาผลชนเนอ IgA nephropathy ในกลม
ทรกษาลมเหลวมาวเคราะห พบวามจำานวน Glomeruli
ทม global sclerosis มากกวา กลมทรกษาสำาเรจ ซง
บงบอกถงการพยากรณของโรคทไมด ทงนการรกษา
ในกลม IgA nephropathy ขนกบลกษณะทางคลนก
พยาธสภาพ และการดำาเนนโรคเปนหลก โดยเฉพาะใน
ผปวย IgA nephropathy ทม Proteinuria > 1กรม/วน
จะมอตราเสยงสง ควรไดรบการรกษาอยางเตมท เพอ
ปองกนหรอชะลอการเกด end stage renal disease ใน
ขณะทผลชนเนอกลมโรคไตทเกดในผปวยโรคเบาหวาน
มกเปน Type 3,4 พบวา ผลการรกษาลมเหลวเกอบทก
ราย แมจะไดรบการรกษาดวย steroid และสวนใหญ
ตรวจพบ tubular atrophy, interstitial fibrosis ในการ
ศกษาครงนพบผปวย Diabetic nephropathy ในกลมท
อายมากกวา 60 ป มาดวยอาการความดนโลหตสง การ
ทำางานของไตลดลง และมภาวะ Nephrotic syndrome
ซงพยาธสภาพทพบจะสมพนธไดดกบอาการแสดงของ
โรค ซงแสดงใหเหนวาในผปวย Diabetic nephropathy
การตรวจโปรตนในปสสาวะ เปนการตรวจวนจฉยเบองตน
เพอชวยวนจฉยแยกโรค Diabetic nephropathy และ
ถงแมวาการตอบสนองตอการรกษาในกลม Diabetic
nephropathy ลมเหลว และการพยากรณโรคโดย
สวนใหญไมด อาจเปนผลใหไมสามารถลดอบตการณ
ของการเกดโรคไตวายเรอรงระยะสดทายได ดงนนสง
สำาคญ คอ การปองกนไมใหเกดพยาธสภาพทไต จน
ทำาใหเกดไตวายจงมความสำาคญทสด ซงไดแก การคด
กรองและการรกษาเบาหวานตงแตระยะแรก การคนหา
และแกไขปจจยเสยง ควบคกบใหการรกษาทชะลอหรอ
หยดความเสอมของไตทมประสทธภาพ เพอเปนแนวทาง
ลดจำานวนผปวยโรคไตจากเบาหวานได
จากรายงานผลการลงทะเบยนการรกษาดวย
การบำาบดทดแทนไตของสมาคมโรคไตแหงประเทศไทย
(Thailand Renal Replacement Therapy Registry
Report) ในปพ.ศ.2558 [10] พบวา ปจจบนผปวยโรคไต
อกเสบ ท เปลยนผานเขาส ระยะโรคไตเรอร งใน
ประเทศไทยมจำานวนมากขนเรอยๆ ซงลกษณะอาการ
ทางคลนกทสำาคญของผปวย รวมกบผลตรวจทางหอง
ปฏบตการ จะชวยแพทยวนจฉยโรคไตอกเสบไดอยาง
ทนทวงท แตการวนจฉยโรคทถกตองและสามารถยนยน
ผลไดตามมาตรฐานตองอาศยการตรวจชนเนอไตเพอด
ลกษณะพยาธสภาพทางไต ทงนการเจาะชนเนอไตเปน
หตถการตองใชแพทยทมประสบการณในการเจาะ และ
ตองมการสงตรวจทางพยาธวทยา ทำาใหในโรงพยาบาล
หลายแหง ยงไมสามารถทำาไดอยางครอบคลม ซงสง
ผลใหไมสามารถทราบพยาธสภาพทไตและสาเหตของ
โรคไตอกเสบทชดเจน อาจทำาใหผปวยไดรบการรกษา
ทไมเหมาะสมตงแตตน เปนสาเหตนำาสโรคไตเรอรงได
ซงผลการวจยดงกลาวคาดหวงวาขอมลทไดจะนำาไปส
แนวทางการพฒนาการรกษาทงในแงของการเจาะชน
เนอไต ลกษณะอาการทางคลนกและกลมโรคสำาคญท
ตองเฝาระวงเพอลดอบตการณผปวยโรคไตอกเสบใน
ระยะเรมตนของโรงพยาบาล และเนองจากการศกษา
นเปนการศกษายอนหลงในบรบทของโรงพยาบาลตตย
ภม จงทำาใหไมสามารถเกบขอมลบางอยางไดอยาง
ครบถวน อยางไรกตามการเกบรวบรวมขอมลทใชเวลา
ทยาวนานกวาน อาจเพมความชดเจนในสวนของการ
ตดตามผลลพธการรกษาผปวยในระยะยาว
1370 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561
สรป
จากการศกษาความชกของโรคไตอกเสบ
(Glomerular disease) ขอบงชหรอลกษณะกลมอาการ
ทางคลนกทเปนสาเหตในการเจาะชนเนอไต และความ
สมพนธของกลมอาการแสดงทางคลนกกบผลการตรวจ
ชนเนอไตทางพยาธวทยา และผลตอบสนองตอการรกษา
พบขอมลทมความสอดคลองกนและนาจะเปนประโยชน
ในดานการวนจฉยโรค และการใหการรกษาตงแตเรม
แรก เพอลดอบตการณการเกดภาวะไตวายเรอรงทม
แนวโนมเพมขนเรอยๆ อยางไรกตามแมการตรวจพยาธ
สภาพไตจะใหผลการวนจฉยและพยากรณโรคไดอยาง
แมนยำา แตอาจมในบางบรบทหรอบางสถานพยาบาล
ทไมสามารถทำาการตรวจชนเนอไตได อาจเนองมาจาก
ขาดบคลากร การสงตรวจทางพยาธวทยา และภาวะ
แทรกซอนทตามมาจากการทำาหตถการ ดงนนการใช
ขอมลจากผลการวจย ควบคกบการประเมนลกษณะ
อาการแสดงทางคลนกทผปวยมาพบแพทย และผล
การตรวจทางหองปฏบตการ อาจจะมประโยชนในแง
ของการเพมความสามารถในการตดสนใจวนจฉยโรค
ไดอยางรวดเรว และตดสนใจวางแผนการรกษาไดอยาง
มประสทธภาพมากยงขน
เอกสารอางอง
1. Lingaraju U, Shyam S, Varma, Satishkumar
MM, Leelavathi V, Shreedhar CG. Spectrum
of glomerular diseases – clinico-pathologic
observations from a state run tertiary
care centre. Int J Res Med Sci 2015;
3:2004-13.
2. Daneshpajouhnejad P, Behzadi E,
Amoushahi S, Aghabozorgi A, Farmani
A, Hosseini S, et al. A Six-year Survey
of the Spectrum of Renal Disorders on
Native Kidney Biopsy Results in Central
Iran and a Review of Literature. Saudi J
Kidney Dis Transpl; 2018; 29:658-70
3. Modugumudi ASN, Venkata PB, Bottla
SKV, Kottu R, Nandyala R, Patnayak R,
et al. A study of primary glomerular
diseases in adults; clinical, histopathological
and immunofluorescence correlations.
J Nephropharmacol; 2016; 5: 91–97.
4. Oliveira LB, Cobo EC, Machado J, Custodio
FB, Silva MV, Oliveira FA, et al. Clinical
and epidemiological prevalence of
glomerulopathies elderly in the city of
Uberaba. J Bras Nefrol; 2015; 37:166-70.
5. Ayar Y, Ersoy A, Isiktas E, Ocakoglu G,
Yildiz A, Oruc A, et al. The analysis of
patients with primary and secondary
glomerular diseases: A single-center
experience. HK J Nep; 2016;19: 28-35.
6. Valencia VC, CruZ CO, Fuentes JGB,
Ramirez FF, Michel RP, Aragaki Y, et al.
Epidemiology of glomerular disease in
adults: A database review. Gac Med
Mex; 2014; 150: 403-8.
7. รตนา ชวนะสนทรพจนและคณะ. การปรบปรง
ผลทางคลนกในการรกษาโรคไต ผานระบบ
ทะเบยนโรคโกลเมอรลสในประเทศไทย.
สถาบนวจยระบบสาธารณสข [อนเทอรเนต].
2560 [เขาถงเมอ 10 ตลาคม 2561]:4-20.
เขาถงไดจาก: http://kb.hsri.or.th/dspace/
bitstream/handle/11228/4803/hs2374.
pdf?sequence=3&isAllowed=y
8. บญชา สถระพจน, ศรา อภยจตต ,อปถมภ
ศภสนธ. ลกษณะอาการทางคลนก และ
พยาธวทยาทางไตในผปวยโรคไตอกเสบใน
โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา. เวชสารแพทย
ทหารบก 2553; 2: 53-64.
9. มนตชย ศรบำารงวงศ. โรคไตทพบในการ
ตรวจชนเนอไตของผปวยโรงพยาบาลตราด.
วารสารศนยการศกษาแพทยศาสตรคลนก
โรงพยาบาลพระปกเกลา 2551; 4:339-47.
กลมอาการทางคลนก และการวนจฉยทางพยาธวทยาของผปวยโรคไตอกเสบ โรงพยาบาลวชระภเกต 1371Reg 11 Med JVol. 32 No. 4
10. สมาคมโรคไตแหงประเทศไทย. Thailand
Renal Replacement Therapy Registry
2015 Report [อนเทอรเนต]. กรงเทพฯ;
2559 [เขาถงเมอ 9 กนยายน 2561]. เขาถง
ไดจาก : http://www.nephrothai.org/im-
ages/Final_TRT_report_2015_.pdf
11. National Kidney Foundation. Glomerular
disease: What you need to know [Internet].
2014 [Cited 2018 June 15]. Available
from: https://www.kidney.org/sites/
default/files/12-10-6139_glomerulard-
isease.pdf
12. เกอเกยรต ประดษฐพรศลป. Glomerular
disease. ใน: วทยา ศรดามา (บรรณาธการ).
ตำาราอายรศาสตร 2. พมพครงท 5.
กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย; 2550.179-214.
13. Chiu HF, Chen H, Lu KC, Shu KH.
Distribution of glomerular diseases in
Taiwan: preliminary report of National
Renal Biopsy Registry–publication on
behalf of Taiwan Society of Nephrology.
BMC Nephrology; 2018; 19:1-10.
14. Chang JH, Kim DK, Kim HW, Park SY,
Yoo TH, Kim BS, et al. Changing prevalence
of glomerular diseases in Korean adults:
a review of 20 years of experience.
Nephrol Dial Transplant; 2009; 24:
2406–10.
15. Riyami D, Shaaili K, Bulushi Y, Dhahli
A, Date A. The Spectrum of Glomerular
Diseases on Renal Biopsy: Data from
A Single Tertiary Center In Oman. Oman
Med J; 2013; 3:213-15.
1372 สธร กตตธรกล วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 32 ฉบบท 4 ต.ค.- ธ.ค. 2561