62

การใชผกหนามในการเพมสมรรถภาพการสบพนธในพอสกร The use of LasiaspinosaThw. to Increase Reproductive Performance in boar

นางสาววนช บรการจนทร 455403410026-5

ผชวยศาสตราจารยคณตขอพลอยกลางอาจารยทปรกษา สาขาสตวศาสตรคณะเกษตรศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย วทยาเขตนครศรธรรมราช

บทคดยอ ผกหนาม(LasiaspinosaThw.)มสารส าคญTriglochininและPhytohormoneโดยพบสารออกฤทธคลายฮอรโมนเพศชาย(Testosterone) ทสวนของรากและเหงาและพบสารคลายฮอรโมนเพศหญง(Oestradio)ในสวนของใบแก ตนและยอดออนจากการทดลองเสรมผงผกหนามลงในอาหารสกรพอพนธ 2 ระดบคอ ขนาด1กรมและ5กรม/น าหนกตว100กโลกรมทกๆ4วนพบวาการเสรมผงผกหนามลงในอาหารระดบท1กรม/น าหนกตว100กโลกรมใหผลดทสดโดยท าใหพอพนธสกรดรอคมคณภาพน าเชอทดขนในดานของการเคลอนทของอสจทมากขนเปนการเพมสมรรถภาพของระบบสบพนธสกรได

ค าส าคญ:ผกหนามสมรรถภาพทางการสบพนธ สกร สมมนานกศกษาปรญญาตรสาขาสตวศาสตรภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558

63

บทน า อตสาหกรรมการผลตสกรของไทยมการปรบตวเพอเพมผลผลตของฟารมโดยการน าเทคโนโลย

และความรทางวชาการตางๆเขามาประยกตใชในฟารมมากขนเนองจากราคาขายของสกรขนทผนผวนขนลงตามชวงเวลาดงนนฟารมสกรทไดเปรยบในทางธรกจหรอด าเนนธรกจตอไปไดคอฟารมทมผลผลตสกรมากในชวงทราคาสกรแพงเปนททราบกนดวาหากตองการเพมจ านวนสกรขนใหมากขนโดยใชทรพยากรการผลตใกลเคยงกบของเดมสามารถท าไดโดยเพมจ านวนสกรหยานมตอแมสกรตอปซงจ านวนสกรหยานมตอแมสกรตอปนขนอยกบสองปจจยหลกคอจ านวนรอบทเขาคลอดของแมสกรตอปและจ านวนลกหยานมตอครอก(จ าลองและคณะ,2555)พชสมนไพรผกหนามเปนอกทางเลอกหนงทส าคญโดยเฉพาะการเสรมในอาหารสกรผกหนามเปนเปนพชทมสเตอรรอยดฮอรโมนทส าคญ 2 ชนดคอฮอรโมนเทสโตสเตอรโรนและฮอรโมนเอสโตรเจนโดยในสวนของกานและใบของผกหนามมฮอรโมนเอสโตรเจนในสดสวนทสงในขณะทสวนของล าตนและรากของผกหนามมสดสวนของฮอรโมนเทสโตสเตอรโรนในสดสวนทสงการน าผกหนามมาเสรมในอาหารสกรพอพนธจะท าใหพอพนธมระดบฮอรโมนเทสโตสเตอรโรนสงขนสงผลใหพฤตกรรมการผสมพนธดขน

ลกษณะทางพฤกษศาสตรของผกหนาม พอใจ(2551) รายงานวาผกหนามมชออนวากะลชอวทยาศาสตรLasiaspinosaThw. เปนพชลมลก

ประเภทไมน าชนดหนงทอยในวงศAroideaeมนเปนพชทมเหงาอยใตดนโดยมหนามเกาะอยเตมล าตนเปนพชทชอบความชมชนสงดงนนจงมกจะขนตามทมแหลงน ามากผกหนามถอวาเปนผกพนเมองทสามารถน ายอดออนของมนมาท าเปนอาหารทหลากหลายไดแตวาตองท าใหสกและนอกจากนยงเปนพชทมสรรพคณทางสมนไพรอกดวย

สดารตน(2553)รายงานวา ตนผกหนามจดเปนพรรณไมลมลก มอายหลายปล าตนมลกษณะเปนเหงาแขงอยใตดนทอดเลอย ทอดขนานกบพนดนตงตรงและโคงลงเลกนอย ชยอดขน ล าตนมขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 4-5 เซนตเมตร และยาวไดประมาณ 75 เซนตเมตร ตามล าตนมหนามแหลมขยายพนธดวยวธการเพาะเมลด มเขตการกระจายพนธในอนเดยทางตอนใตของประเทศจน เอเชยตะวนออกเฉยงใตถงอนโดนเซยในประเทศไทยพบไดตามแหลงธรรมชาตทวทกภาค ชอบดนรวน ความชนมากและแสงแดดแบบเตมวน มกขนในทชนแฉะมน าขง เชน ตามรมน า รมคคลอง หนอง บง ตามรองน าในสวน หรอบรเวณดนโคลนทมน าขงใบผกหนามใบเปนใบเดยว ออกเรยงสลบ ลกษณะของใบเปนรปหวลกศรหรอรปโลปลายใบแหลม ขอบใบเรยบและหยกเวาลกเปน 9 พรอยเวามกลกเกอบถงเสนกลางใบ ใบมขนาดกวางมากกวา 25 เซนตเมตรและยาวประมาณ 30-40 เซนตเมตร มหนามแหลมตามเสนใบดานลางและตามกานใบใบออนมวนเปนแทงกลม กานใบมลกษณะเปนรปทรงกระบอกยาวและแขงโดยมความยาวประมาณ 40-120 เซนตเมตรดอกผกหนามออกดอกเปนชอเชงลด ลกษณะเปนรปทรงกระบอก เปนแทงยาวขนานเทากบใบประมาณ 4 เซนตเมตร แทงออกมาจากกาบใบ กานชอดอกมหนามและยาวไดถง 75 เซนตเมตร มดอกยอย

64

อดกนแนนเปนดอกแบบสมบรณเพศใบประดบเปนกาบสน าตาลแกมเขยวถงสมวงกาบหมมวนบดเปนเกลยวตามความยาวของกาบ มความยาวไดถง 55 เซนตเมตรดอกเปนชอดอกแบบแทง Spadixชอดอกเปนสน าตาลดอกเพศผจะมจ านวนมากและอยตอนบนสวนดอกเพศเมยจะมจ านวนนอยกวาและอยตอนลางจะออกดอกในชวงประมาณเดอนพฤษภาคมถงเดอนมถนายน ผลผกหนามผลมลกษณะเรยงชดกนแนนเปนแทงรปทรงกระบอก เปนผลสด หนา และเหนยวผลออนเปนสเขยวมเนอนม เมอแกแลวจะเปลยนเปนสเหลองแกมแดงจะเปนผลในชวงประมาณเดอนมถนายนถงเดอนสงหาคม

เตม(2544)กลาววาลกษณะวสยผกหนามเปนพชลมลกจ าพวกบอนมล าตนอยใตดนทอดขนานกบพนหรออาจโคงเลกนอยมขอและหนามแขงตดตามรากใบเปนใบเดยวรปหวลกศรหรอเวาลกมหนามตามเสนใบดานลางกานเปนพชทชอบความชมชนสงดงนนจงมกจะพบตามแหลงน ามกพบขนตามธรรมชาตรมแนน าล าคลอง ทชนแฉะ หรอทมน าขงทวไป

ภาพท1ลกษณะวสยของผกหนามพบในบรเวณทชนแฉะรมหนองน า คลอง บง หรอกระทง รมรองสวน

ทมา:เตม(2544)

65

ภาพท2ลกษณะเหงาของผกหนาม

ทมา:เตม(2544)

ภาพท3ลกษณะใบแกของผกหนาม

ทมา:เตม(2544)

66

ภาพท4 ลกษณะใบออนของผกหนาม

ทมา:เตม(2544)

ภาพท5ลกษณะหนามใตใบของผกหนาม

ทมา:เตม(2544)

67

ภาพท6 ลกษณะดอกของผกหนาม

ทมา:เตม(2544)

ภาพท7ลกษณะผลของผกหนาม

ทมา:เตม(2544)

68

สารส าคญในผกหนาม วรรณวภา( 2549 )ไดใชเทคนคการตรวจวดแบบ RIA ระดบOestradiol 17 -βและระดบ Testosterone ทพบในสวนตางๆของผกหนามดงแสดงไวในตารางท 1 ตารางท1ระดบของ Testosterone และ Estradiol ทพบในสวนตางๆของผกหนาม สวนของผกหนาม Testosterone (ng/g dry weight) Estradiol (ng/g dry weight) ล าตนใตดน 0.19 <1.65 กานและใบ 0.15 10.76 ราก 0.92 14.55

ทมา:วรรณวภา (2549)

อารรตนและคณะ(2531)พบวาผกหนามมฤทธในการตานเชอβ-streptococcus group A ซงท าใหเกดการตดเชอในทางเดนหายใจโดยใชสวนของใบสกดดวย 95% Ethyl alcohol ใหผลในการยบย งเชอทเพาะเลยงในจานทดสอบใกลเคยงกบฟาทะลายโจรโดยสารส าคญทพบในผกหนามคอTriglochininนอกจากสรรพคณทางเภสชวทยาแลวผกหนามมสารออกฤทธคลายฮอรโมน (Phytohormone) วรรณวภา( 2549 )กลาววาสารส าคญTriglochininและPhytohormoneทพบในผกหนามอาจเปนสวนประกอบส าคญทท าใหผกหนามไดถกใชเปนยาต ารบพนบานส าหรบบ ารงสตวเลยงการน าผกหนามมาเปนอาหารสตวเลยงนาจะเกดผลในดานบวกตอการเจรญเตบโตอนเนองมาจากPhytohormonesและสารTriglochininทมฤทธในการตานเชอแบคทเรยซงจะชวยในการสงเสรมระบบภมคมกนโรคไดอกทางหนง

นรนาม(2555)รายงานวาผกหนามมสารอาหารหลากหลายชนด ผกหนามในปรมาณ 100 กรม ใหพลงงาน 18 แคลอร เสนใย 0.8 กรม แคลเซยมและฟอสฟอรสมปรมาณใกลเคยงกนมวตามนเอสงถง 6,383 IU. วตามนบ1 ประมาณ 0.92 มลลกรม วตามนบ 2 ประมาณ 0.004 มลลกรม ไนอะซน0.9 มลลกรม วตามนช 23 มลลกรม ดงแสดงในตารางท2 ตารางท2คณคาทางอาหารในสวนทรบประทานได 100 กรมประกอบดวย

Cal Moist ure Protein Fat CHO Fibre Ash . Ca P Fe A.I.U B1 B2 Niacin C Unit % Gm. Gm. Gm. Gm. Gm mg. mg. mg. mg. mg. mg. mg. mg

18 94.1 2.1 0.2 2 0.8 0.8 14 11 0.9 6383 0.92 0.04 0.91 23

ทมา:นรนาม(2555) สมพรและคณะ(2556) รายงานวาจากการเกบตวอยางผกหนามไปวเคราะห พบวาผกหนามมสาร

ออกฤทธคลายฮอรโมน โดยพบสารออกฤทธคลายฮอรโมนชาย (Testosterone) ในสวนของรากและเหงา

69

และพบสารออกฤทธคลายฮอรโมนหญง (Oestradiol) ในสวนของใบแก สวนกานและยอดออนกพบเชนกนแตในปรมาณต า

มหาวทยาลยมหดล(2552)กลาววาขอควรระวงในการบรโภคคอ ใบ กานใบและตนผกหนามมสารไซยาโนเจนกไกลโคไซด (CyanogenicGlycosides) ซงสามารถเปลยนเปนไซยาไนด (สารพษชนดหนง) ไดโดยเปนสารพษทออกฤทธตอระบบการไหลเวยนของเลอดเมอไดรบพษหรอรบประทานเขาไปดบ ๆ จะท าใหอาเจยนกลามเนอท างานไมประสานกน กลามเนอออนแรง กลามเนอกระตกหายใจล าบาก มนงง ไมรตว ชกกอนจะหมดสต มอาการขาดออกซเจน ตวเขยวถาไดรบมากจะท าใหโคมาภายใน 10-15 นาท และเสยชวตไดเมอไดรบพษจะตองท าใหอาเจยนออกมาแลวรบน าสงโรงพยาบาลเพอท าการลางทองดงนนกอนน ามารบประทานจะตองน าไปท าใหสกหรอดองเปรยวเพอก าจดพษไซยาไนดเสยกอน

การใชผกหนามเพมสมรรถภาพการสบพนธในสตวเลยงทวๆไป สมพรและคณะ(2556) กลาววาจากการทดลองเอาเหงาและรากผกหนามมาท าแหงแลวบดใหโคพอพนธกนวนละ 1 ชอนโตะผสมน า1 ลตร กรอกใหกนทกวน ผานไป 2 สปดาห โคพอพนธสามารถขนตวลอ(หนววหรอววทใชลอใหขนทบเพอรดน าเชอ)ไดถง 8 ครงในครงชวโมง

สนทรพรและคณะ(2551)พบวาการเสรมผกหนามในระดบ1.5%ในอาหารส าหรบไกเนอเพศผ สปดาหละครงชวยเพมสมรรถภาพการผลตและชวยลดตนทนคาอาหารนอกจากนยงมรายงานการใชผงผกหนามปอนใหแพะในขนาด 500 มลลกรม/แคปซลชวยเพมคณภาพน าเชอและความก าหนด วรรณวภา (2550)รายงานวาเมอทดลองใหกระบอปลกเพศผไดรบล าตนผกหนามสดวนละ 100 กรมระดบพลาสมาฮอรโมนเทสโตสเทอโรนเพมขนหลงใหกน 3 ชวโมงจนกระทงสนสดการทดลองนอกจากนกระบอทดลองยงเพมความถในการแสดงพฤตกรรมทางเพศเมอใหพอโคพนธก าแพงแสนไดรบล าตนผกหนามแหงบดละเอยดในปรมาณ 20, 30 และ 40 กรมโดยผสมกบน า500 มลลลตรพบวาผกหนามทระดบ 30 กรมทก 2 สปดาหท าใหการเพมขนของฮอรโมนเทสโตสเทอโรนในพลาสมาและคณภาพของน าเชอสงสดเมอใหผกหนามทงตนทอบแหงบดละเอยด 30 กรม/ตว/วนผสมในอาหารขนแกลกกระบอหลงหยานมพบวาผกหนามเพมอตราการเจรญเตบโตมากกวากลมควบคมลกกระบอเพศผสามารถเพมอตราการเจรญเตบโตเฉลย130 กรม/วน

70

ผลของการเสรมผกหนามตอสมรรถภาพของระบบสบพนธของสกรพอพนธ สมพรและคณะ(2556) ไดท าการทดสอบ ในพอสกรอาย 6 ป ซงหมดสภาพการใชงานแลว (ไมสามารถขนแมพนธไดส าเรจ) โดยใหกนผกหนามสปดาหละ 2 ครง แตละครงใหผกหนาม 10 กรม ผสมในอาหาร 1 กโลกรม เพยง 1 สปดาห พอสกรสามารถขนแมพนธไดส าเรจในครงเดยว

วชระ(2555)กลาววาผกหนามสามารถน ามาเสรมในอาหารพอพนธสกรเพอชวยในการเพมสมรรถภาพในการผสมตดในพอพนธสกรไดโดยน าผกหนาม(ใชเฉพาะสวนล าตนแก เหงาและรากเพราะในสวนตน รากและเหงาจะมฮอรโมนเพศผสง)มาลางท าความสะอาดบดใหละเอยดผสมลงในอาหารทใชเลยงสกรพอพนธในอตราผกหนาม500กรมตอปรมาณอาหารทใหอยปกต1มอกจะชวยใหพอพนธสกรมสมรรถภาพการผสมตดดขน

จ าลองและคณะ(2555)รายงานวาจากการทดลองท 1โดยใชพอพนธสกรจ านวน 9 ตว(3 ดรอค, 3 ลารจไวท และ 3 แลนดเรซ) และแบงพอสกรออกเปน 3 กลม ประกอบดวย 1) กลมควบคม (ไมไดรบการเสรมผงผกหนาม) 2) โดสต า (ไดรบการเสรมผงผกหนามทระดบ 1 กรม/100 กโลกรมของน าหนกตว และ 3) โดสสง (ไดรบการเสรมผงผกหนามทระดบ 5 กรม/100 กโลกรมของน าหนกตว)และท าการเกบตวอยางเลอดของพอพนธสกรทดลองทกตวท 4 และ 1 วน กอนการเสรมผงผกหนาม และหลงจากนนท าการเกบตวอยางเลอดตอเนองในวนท 1, 4, 8, 12, 16, 20 และ 24หลงจากเสรมผงผกหนามท าการตรวจวดระดบฮอรโมนเทสโตสเตอโรนโดย(วธRadio-immunoassay (RIA) ระดบฮอรโมนเทสโตสเตอโรนของพอพนธสกรในกลมทไดรบผงผกหนามในระดบต ามการเพมขน (P < 0.01) ทวนท1 – 4และ 16 – 20 หลงการเสรมผงผกหนาม จงสรปไดวาการเสรมผงผกหนามทระดบ 1 กรม/100 กโลกรมของน าหนกตว ชวยเพมระดบฮอรโมนเทสโตสเตอโรนในพลาสมาไดนานประมาณ 4 วน ดงแสดงในตารางท3ส าหรบการทดลองท 2 ใชพอพนธสกรสายพนธดรอคจ านวน 12 ตว เพอศกษาผลของการเสรมผกหนามตอคณภาพน าเชอของพอพนธสกร โดยแบงพอพนธสกรออกเปน 2 กลมเทาๆ กน คอ 1) กลมควบคม (ไมไดรบการเสรมผงผกหนาม) และ 2) กลมทดลอง (ไดรบการเสรมผงผกหนามทระดบ 1 กรม/100 กโลกรมของน าหนกตว ทกๆ 4 วน) การประเมนคณภาพน าเชอ (ปรมาตร ส ความเปนกรด-ดาง ความเขมขน รอยละการเคลอนท รอยละตวตาย และ รอยละความผดปกต)และการเคลอนทของอสจไดกระท าโดยใชผเชยวชาญและเครองตรวจวเคราะหอสจตามล าดบ โดยตรวจประเมนสปดาหละครงตดตอกน 4 สปดาหกอนการเสรมผงผกหนาม และตดตอกน 8 สปดาหหลงการเสรมผงผกหนาม ผลการทดลองพบวาไมมความแตกตางของคณภาพน าเชอและการเคลอนทของอสจเมอเปรยบเทยบระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง แตเมอค านวณรอยละการเปลยนแปลงของรอยละการเคลอนไหว รอยละการเคลอนไหวไปขางหนา และการเคลอนทแบบวถโคงพบวามคาเพมขนสงกวา (P < 0.05) ในพอพนธสกรทไดรบการเสรมผงผกหนาม ท 8 สปดาหหลงไดรบการเสรมผงผกหนาม ดงนนสรปไดวาพอพนธสกรพนธดรอคมการเคลอนทของอสจทมากขนหลงไดรบการเสรมดวยผงผกหนามทระดบ 1 กรม/100 กโลกรมของน าหนกตว ทกๆ 4 วนสรปไดวาการเสรมผงผกหนาม

71

ในอาหารส าหรบพอพนธสกรชวยเพมสมรรถภาพของระบบสบพนธของ พอพนธสกรดงแสดงในตารางท 4 และ 5

ตารางท3คาเฉลย (±สวนเบยงเบนมาตรฐาน) ของระดบความเขมขนของฮอรโมน เทสโตสเตอโรน (นาโนกรม/มลลลตร) ของสกรพอพนธทดลอง

กลม ระดบ

ฮอรโมน

กอน ทดลอง

ระดบฮอรโมนเทสโตสเตอโรนในพลาสมา (นาโนกรม/มลลตร) วนหลงจากเสรมผงผกหนาม

1 4 8 12 16 20 24

ควบคม คาต า 0.92 ±0.11

0.58 ± 0.01*

0.97 ±0.19

0.55 ±0.10*

0.42 ±0.07**

0.55 ±0.32

0.84 ±0.70

0.52 ±0.47

คากลาง 1.03 ±0.11

0.61 ±0.02**

1.07 ±0.12

0.70 ±0.01*

0.46 ±0.01**

0.62 ±0.38

1.17 ±1.11

0.64 ±0.59

คาสง 1.33 ± 0.36

0.78 ±0.15

1.13 ±0.21

0.72 ± 0.00*

0.54 ± 0.03*

1.05 ± 0.87

1.26 ±1.12

0.71 ± 0.63

ทงหมด 1.09 ± 0.28

0.65 ±0.12**

1.05 ±0.15

0.66 ±0.09**

0.47 ± 0.06**

0.74 ±0.51

1.09 ±0.80

0.62 ± 0.45*

โดสต า คาต า 0.34 ± 0.20

0.37 ±0.25

0.75 ±0.50

0.31 ±0.18

0.31 ±0.19

0.70 ± 0.62

0.67 ± 0.61

0.34 ± 0.25

คากลาง 0.49 ±0.12

1.06 ± 0.87

1.00 ± 0.34*

0.55 ±0.07

0.54 ±0.31

0.90 ±0.82

0.93 ±0.60

0.52 ±0.18

คาสง 0.76 ±0.10

1.58 ±1.22

1.25 ±0.32*

0.64 ±0.02

0.67 ± 0.24

2.10 ±2.06

1.43 ± 0.58

0.58 ± 0.23

ทงหมด 0.53 ±0.22

1.00 ± 0.92

1.00 ±0.41**

0.50 ± 0.17

0.51 ±0.27

1.12 ± 1.13

1.01 ± 0.62*

0.47 ± 0.21

โดสต า คาต า 0.54 ±0.16

0.52 ± 0.25

0.59 ±0.45

0.43 ±0.25

0.40 ±0.31

0.45 ±0.29

0.40 ±0.21

0.26 ±0.06*

คากลาง 0.64 ±0.14

0.61 ±0.27

0.63 ±0.43

0.55 ±0.35

0.60 ± 0.51

0.51 ±0.26

0.52 ±0.18

0.32 ±0.10*

คาสง 0.80 ±0.25

0.69 ±0.23

0.99 ±0.73

0.81 ± 0.70

0.51 ± 0.00

0.67 ±0.53

0.72 ±0.13

0.44 ± 0.17

ทงหมด 0.66 ± 0.21

0.61 ±0.23

0.71 ± 0.46

0.60 ±0.45

0.50 ±0.36

0.52 ±0.30

0.55 ±0.21

0.34 ±0.13**

*P < 0.05; **P < 0.01 = มความแตกตางอยางมนยส าคญของระดบฮอรโมนเทสโตสเตอโรนในพลาสมาระหวางกอนและหลงการเสรมผงผกหนาม ทมา:จ าลองและคณะ(2555)

72

ตารางท4 คาเฉลย (± สวนเบยงเบนมาตรฐาน) ของผลการตรวจคณภาพน าเชอของพอสกรทดลอง

aC, T = กลมควบคม และกลมทดลอง ตามล าดบ bคะแนนส; 1 = สใสคลายน า, 5 = สครมขน * P < 0.05; **P < 0.01 = มความแตกตางอยางมนยส าคญของระหวางคกลมควบคมและทดลอง

73

ตารางท5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน) ของผลการตรวจคณภาพน าเชอของพอสกรทดลองโดยระบบ CASA

aC, T = กลมควบคม และกลมทดลอง ตามล าดบ *P < 0.05 = มความแตกตางอยางมนยส าคญของระหวางคกลมควบคมและทดลอง

74

สรป

การเสรมผงผกหนามในอาหารทระดบ 1 กรม / น าหนกตว 100 กโลกรม ลงในอาหารของพอพนธสกรพนธดรอค ทกๆ 4 วน ชวยท าใหพอพนธสกรดรอคมคณภาพน าเชอทดขนในดานของการเคลอนทของอสจทมากขน เปนการเพมสมรรภาพของระบบสบพนธของพอพนธสกรได

เอกสารอางอง

จ าลอง มตรชาวไทย.สรรเพรชญ โสภณ.ธชฎาพร ไชยคณ.รชกฤช เลศภทรโกมล.ทศนย ตรยรตนอภวณ.2555.ผลของการเสรมผกหนาม (Lasia spinosa Thw.) ตอสมรรถภาพของระบบสบพนธของสกรพอพนธ.[ออนไลน].เขาถงไดจาก:http://elibrary.trf.or.th (สบคนเมอวนท 8กนยายน 2558.)

นรนาม.2555. สมนไพรไทย อมตะแหงอาหารไทย[ออนไลน].เขาถงไดจากhttp://thaidrawing.com (สบคนเมอ13ตลาค2558.)

พอใจ ฤกษใหญ.อภสทธ ทองเฟอง.สมาธ ลวนศร.ไกรสร บวพนธ.วรวฒน ทองบอ.2551.ผลการใช ในระดบตางกนผสมอาหารเลยงไกไข.[ออนไลน].เขาถงไดจาก:http://www.kasetyaso.ac.th(สบคนเมอ13ตลาค2558.)

มหาวทยาลยมหดล.2552.สมนไพรส าหรบสตวเลยง [ออนไลน].เขาถงได จาก:http://vetphimai.igetweb.com(สบคนเมอ13 ตลาคม.2558.) วชระ.2555. แขวงโสภาสมนไพรเพมสมรรถภาพการผสมตดในพอพนธสตวทกชนด . [ออนไลน].เขาถงได จาก:http://www.research.ubru.ac.th (สบคนเมอ13 ตลาคม.2558.) วรรณวภา สทธไกร.2550. การน าสมนไพรทมPhytoestrogen และ Phytoandrogen ไปใชในกจการ

ผลตโคและกระบอ, ในการน าเสนอผลงานวจยแหงชาต 2550. 7-11 กนยายน 2550, เซนทรลเวลด. กรงเทพ. หนา 1-20.

วรรณวภา สทธไกร. 2549. ความสมพนธของอาหารตอระบบสบพนธ. การประชมสมมนาทาง วชาการเรองเทคโนโลยการยายฝากเอมบรโอในโค ศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตปศสตว คณะสตวแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 1-2 กนยายน 2549 โรงแรมเวลคมจอมเทยน บช เมองพทยา จ. ชลบรหนา 48-62.

สดารตน หอมหวล.2553.ฐานขอมลสมนไพรไทยเขตอสานใต คณะ เภสชศาสตร มหาวทยาลย อบลราชธาน. [ออนไลน].เขาถงไดจาก http://www.phargarden.com (สบคนเมอวนท 13 ตลาคม2558.)

75

สมพร ดวนใหญ.สนทรพร ดวนใหญ.2556.ผกหนาม น าสาเหลา โคภเขา โคธรรมชาตท จงหว อบลราชธาน[ออนไลน].เขาถงไดจากhttp://www.research.ubru.ac.th(สบคนเมอ13 ตลาคม.2558.) สนทรพร ดวนใหญ. ด ารงชย โสกณทต, สรรเพชญ โสภณ, วรรวภา สทธไกร และวชชกร

ชมแสง.2551.ผลของการเสรมผกหนาม Lasia spinosa Thw. ทดแทนสารปฏชวนะในอาหารตอสมรรถนะการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของไกเนอและไกไข. ในรายงานวจยฉบบสมบรณเสนอตอส านกงานกองทนสนบสนนการวจย, มกราคม 2551, จ านวน 41 หนา.

อารรตน ลออปกษา, สรตนา ผลอ านวย และ วเชยร จงบญประเสรฐ. 2531. การศกษาสมนไพรทม ฤทธตานแบคทเรยทท าใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนใจ(ตอนท 1) .ไทยเภสชสาร ปท 13 ฉบบท 1: 24-35.