AB - ABD TRANSATLANTİK TİCARET VE YATIRIM

ORTAKLIĞI (TTIP) MÜZAKERELERİ ve TÜRKİYE

Canan NİLÜFER DORADaire Başkanı

AB Genel MüdürlüğüEkonomi Bakanlığı

Ekonomi BakanlığıEkonomi Bakanlığı

22

Sunum Planı

I. Türkiye’nin STA PolitikasıII. AB-ABD Transatlantik Ticaret ve Yatırım

Ortaklığı (TTIP)IV. Muhtemel Türkiye-ABD’sı

33

I. Türkiye’nin STA Politikası (Neden STA imzalıyoruz?)

GATTGATT- Madde XXIV kapsamında, Türkiye ve AB Gümrük Birliği çerçevesinde üçüncü ülkelere ortak gümrük tarifeleri uygulayacaktır.

Gümrük Birliği Gümrük Birliği - 1/95 sayılı OKK’nın 16 ve 54. Md. gereğince Türkiye AB’nin Ortak Ticaret Politikasını üstlenmekle sorumludur.

- 1/95 OKK’nın 56. Md. gereğince Türkiye ve AB Gümrük Birliğinin düzgün işleyişinden sorumludurlar.

HUKUKİ GEREKÇELERHUKUKİ GEREKÇELER

4

Ticaret PolitikasıTicaret Politikası- Pazar açılım imkanları sağlanması- Karşılıklı yatırımların artırılması- Ucuz ve kaliteli girdi temini- Ticarete konu olan ürünlerin çeşitlendirilmesi- Tarife dışı engellerin azaltılması- Rekabette Avrupalı işletmelerin gerisinde kalınmaması- Ticari ilişkilere hukuki çerçeve kazandırılması

Tamamlayıcı Ekonomik ve Siyasi NedenlerTamamlayıcı Ekonomik ve Siyasi Nedenler- Komşu ve Çevre Ülkeler Stratejisi- Latin Amerika Stratejisi- Afrika Stratejisi

EKONOMİK GEREKÇELEREKONOMİK GEREKÇELER

5

66

Attempted/Planned Negotiations

Türkiye’nin STA’larıAvrupa Orta Doğu Afrika Asya Latin Amerika Kuzey Amerika

EFTA İsrail Tunus Gürcistan Şili

Makedonya Filistin Fas G. Kore

Bosna Hersek Suriye Morityus

Arnavutluk Mısır

Karadağ Ürdün

Sırbistan Lübnan

Kosova

Moldova Libya Kamerun Malezya Kolombiya

Ukrayna KİK Dem. Kongo C. Ekvador

Faroe Adaları Gana MERCOSUR

Seyşeller

Cezayir Japonya Peru ABD

Güney Afrika Hindistan Orta Amerika Kanada

AKP Ülkeleri Endonezya Meksika

Vietnam

Tayland

Tamamlananlar

Ekonomi BakanlığıEkonomi Bakanlığı

Müzakeresi Devam Edenler

Girişimde Bulunulanlar/Planlananlar

Türkiye’nin yürürlükte 17 STA’sı bulunmaktadır:

Nüfus: 270 milyon kişiGSYİH: 3.4 trilyon ABD Doları İthalat: 1.2 trilyon ABD Doları

2002-2012 döneminde ülkemizin ihracatı toplam %323 oranında artarken, STA ülkelerine ihracatımız %454 oranında artmıştır.

Ticaretimizde STA ortaklarının payı (2012): İhracatımızın %9,6’sı; ithalatımızın %4,5’i STA ortaklarımız ile gerçekleştirilmiştir. *Kore ve Morityus dahil edilmemiştir.

AB’nin payı (2012): İhracatımızın %39’u; ithalatımızın %37 AB ile gerçekleştirilmiştir.

STA’ların TİCARETİMİZE ETKİSİ: GENEL GÖRÜNÜM

7

Ekonomi BakanlığıEkonomi Bakanlığı 88

Yeni Nesil STA’LAR

Pazara Giriş (Mal ticareti)

Ticarette Teknik Engeller

Sağlık ve Bitki Sağlığı

Ticaret Politikası Önlemleri

Gümrük ve Ticaretin

Kolaylaştırılması

Menşe Kuralları

İşbirliği

Kurumsal Hükümler

Hizmetler

Yatırımlar

Rekabet

Ticaret ve Sürdürülebilir

Kalkınma

Kamu Alımları

Fikri Mülkiyet Hakları

Anlaşmazlıkların Halli

Yen

i N

esil

ST

A’l

ar

Geleneksel STA’lar

• Gümrük Birliği, ülkemizin AB’nin Ortak Ticaret Politikasını benimsemesini gerektirmektedir.

• Bu durum, Türkiye’nin herhangi bir söz hakkına sahip olmadan AB mevzuatını üstlenmesi ve uygulaması anlamına gelmektedir.

• Asimetrik olarak adlandırabileceğimiz bu yapı, STA’lar itibariyle daha belirgin hale gelmiştir.

GÜMRÜK BİRLİĞİ VE STA’lar-I

9

•Üye ülkelerden farklı olarak, Türkiye AB’nin STA perspektifini takip etmekle birlikte, müzakerelere başlanacak ülkeler ve müzakerelerin zamanlaması konusunda söz sahibi değildir.

• Doha Turunda, çok taraflı ticaret müzakerelerinin tıkanması neticesinde AB ikili ticaret anlaşmalarına odaklanmıştır. Bu politika değişikliği 2006 tarihli Küresel Avrupa Stratejisi ile birlikte somutlaşmıştur. Ancak, bu süreçte AB, Gümrük Birliği ortağı olan Türkiye’yi dikkate almamıştır.

•AB birçok ülke/ülke grubuyla kapsamlı ve derin STA’lar müzakere ederken, Türkiye AB’yi takip etmek durumundadır.

“Hareketli hedef” problemi

10

GÜMRÜK BİRLİĞİ VE STA’lar-II

II. AB-ABD STA’sı (TTIP)

11

1212

•AB: Ortaklık ilişkisi,Gümrük Birliği, adaylık süreci•ABD: Stratejik ortak, NATO müttefiki, Model Ortaklık

•TTIP’in kapsamı ve derinliği dikkate alındığında, STA’lar itibariyle Gümrük Birliğinde karşılaşılan sorunlar derinleşecektir (Sadece 6 ülke ile MFN bazlı tic.)•ABD pazarında AB üreticileri/ihracatçıları ile eşit koşullarda rekabet edilememesi, •AB’nin STA vesilesiyle ABD’de daha da geliştireceği pazar payının gerisinde kalınması, •ABD kaynaklı doğrudan yatırımların geliştirilmesine ivme verebilecek STA gibi bir imkândan yoksun kalınması, •Ticarette trafik sapması ile karşı karşıya kalınması gibi sorunlar gündeme gelebilecektir (Pazara giriş vs ithalatta korunma önlemleri).•Türkiye’nin TTIP perspektifinde yer almaması Gümrük Birliği’nin düzgün işleyişi üzerinde olumsuz etkiler yaratacaktır. ABD ile muhtemel bir STA ise Gümrük Birliği’nin derinleşmesine katkı sağlayabilecektir (positive spill over effects)

TTIP: NEDEN ÖNEMLİ?TTIP: NEDEN ÖNEMLİ?

1313

TTIP ve Türkiye-ITTIP ve Türkiye-I

• Şubat 2013: TTIP’e giden süreç Bakanlığımızca yakından takip edilmektedir. Tarafların TTIP müzakerelerine başlama kararının hemen ardından, ülkemiz ile ABD arasında TTIP’e paralel bir STA akdedilmesine ilişkin taleplerimiz en üst düzeyde gündeme getirilmeye başlanmıştır.

• Mayıs 2013: Başbakanımız Erdoğan-Obama görüşmesinde taraflar arasında bir Yüksek Düzeyli Komite kurulmasına karar verilmiştir.

• Eylül 2013: Yüksek Düzeyli Komite Bakanlar düzeyindeki ilk toplantısını gerçekleştirmiştir.

“The United States’ proposed Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) with the European Union (EU) could have an impact on Turkey, given its Customs Union with the EU. With that in mind, the United States and Turkey decided today to establish a bilateral High Level Committee led by the Ministry of Economy of Turkey and the Office of the U.S. Trade Representative, associated with the Framework for Strategic Economic and Commercial Cooperation, with the ultimate objective of continuing to deepen our economic

relations and liberalize trade.”

TTIP ve Türkiye-IITTIP ve Türkiye-II

FACT SHEET-16 MAY 2013

1414

• Yüksek Düzeyli Komite, Gümrük Birliği nedeniyle TTIP’in ülkemiz ekonomisindeki muhtemel etkileri dikkate alınarak; taraflar arasında ekonomik ilişkilerin derinleştirilmesi ve ticaretin serbestleştirilmesini amaçlamaktadır.

• Eşbaşkanlığı Ekonomi Bakanlığı ve ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafından yürütülen Komite’nin çalışma planı üzerinde mutabık kalınmasının ardından 2014 yılının ilk yarısında bir rapor hazırlaması ve eşbaşkanlara sunulması beklenmektedir.

• Ülkemizin TTIP’e ilişkin yaklaşımı, ülkemiz ile ABD arasında paralel bir zamanlama ile bir STA tesis edilmesi amacıyla müzakerelere başlanmasıdır. (TPP; Docking clause, üçlü müzakereler vb.)

• Ülkemiz, Gümrük Birliği nedeniyle, TTIP’e katılmak isteyen Meksika, Kanada ve İsviçre gibi ülkelerden farklı konumdadır.

TTIP ve Türkiye-IIITTIP ve Türkiye-III

1515

III. Muhtemel Türkiye-ABD STA’sı

16

1717

• AB ile Gümrük Birliği ve DTÖ yükümlülüklerimiz çerçevesinde ABD ile STA’nın hukuki zemini mevcuttur.

• ABD ile ilişkilerimiz çerçevesinde STA’nın siyasi ve ekonomik zemini mevcuttur: “Model Ortaklık” ilişkisi, ETSİÇ ve Yüksek Düzeyli Komite

• ABD ile ticaretimiz güvenlik ve strateji odaklı siyasi ilişkilerimizin gerisinde kalmaktadır: Ticari, ekonomik ilişkiler için hukuki çerçeve ihtiyacı

• ABD’ye ihracatımız 2012 yılında %22,3 artış ile 5,6 milyar dolar, ithalatımız ise %11,9 azalış ile 14,1 milyar dolar olmuştur.

• ABD’ye ihracatımız 2013 yılının ilk 9 ayında, 2012 yılının aynı dönemine göre %3,2 artış ile 4,2 milyar dolar, ithalatımız ise %12,5 azalış ile 14 milyar dolar olmuştur.

• 2002-2012 yılları arasında Türk firmaları ABD’de toplam 1,1 milyar dolar yatırım yapmışlardır. ABD’nin Türkiye’deki yatırımları toplam 8,7 milyar dolara ulaşmıştır.

Muhtemel Türkiye-ABD STA’sı Muhtemel Türkiye-ABD STA’sı

1818

AB nezdindeo Mart 2013: Ekonomi Bakanımızdan Ticaret Komiseri Karel De Gucht’a mektupo Nisan 2013: AB Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ile üst düzey görüşmelero Nisan 2013: Ortaklık Organları Toplantıları (Ortak Komite, GBOK vb.) o Mayıs 2013: Avrupa Konseyi Başkanı Van Rompuy ile üst düzey görüşmelero Haziran 2013: Avrupa Parlamentosu üyeleri ve Uluslararası Ticaret Komitesine

(INTA) Bakanlığımızca Yapılan STA Sorunlarına İlişkin Sunumo Haziran 2013: Karma Parlamento Komisyonu (KPK) Toplantısı sonrası KPK Eş

Başkanlarının Parlamento Başkanına Mektubu o Temmuz 2013: İlk tur müzakereler hakkında brifing alınması (Baş müzakereci)o Kasım 2013: İkinci tur müzakereler hakkında bilgi alınmasıo AB yetkililerinin ABD’li muhatapları nezdindeki girişimleri

Özel sektör nezdinde Sn. Bakanımızın yurt içinde ve AB ve ABD’de yerleşik özel sektör temsilcileri ile yoğun temasları; AB ve ABD’li firma ve çatı kuruluşların girişimleri (US Chamber of Commerce, Eurobusiness, Euratex)

Etki analizleri

TTüürkiye-ABD STArkiye-ABD STA’’ssıı Girişimlerimiz ve Girişimlerimiz ve Mevcut DurumMevcut Durum

1919

Muhtemel bir STA’nın Kapsamı Muhtemel bir STA’nın Kapsamı

• Sanayi ve tarım ürünlerinde tam tarife liberalizasyonu• Tarım sübvansiyonlarının kısıtlanması• İnsan, bitki ve hayvan sağlığı alanında uyum (GDO, canlı

hayvan ve et ithalatı vb)• Hizmetler alanında ileri düzeyde açılım• Yatırımlar alanında serbestleşme• Kamu alımları alanında karşılıklı pazar açılımı (GPA)• Standartlar ve teknik düzenlemelerde ileri düzeyde uyum-SPS

ve TBT (+)• Devlet desteklerinde disiplinlerin uyumlaştırılması • Fikri mülkiyet hakları alanında üst düzeyde uyum

2020

Muhtemel bir STA’da Öne Çıkması Beklenen KonularMuhtemel bir STA’da Öne Çıkması Beklenen Konular

• ABD’nin gelişen önemli pazar olarak gördüğü Türkiye’den ticarette çözmesini beklediği sorunlar bulunmaktadır:

1. Tarım ürünlerinde pazara giriş sorunlarının giderilmesi, 2. Yatırımlarda enerji alanı başta olmak üzere belirli sektörlerde

ileri liberalizasyon ve açılım talebi,3. Fikri mülkiyet hakları alanında ulusal patent kanunu

çerçevesindeki sorunlar, taklit ve korsan ürünlerin elektronik ticaretindeki sorunlar

4. Ülkemizin eczacılık ürünlerinde iyi üretim uygulamalarının (GMP), ilaçta geri ödeme ve fiyatlandırma politikaları

5. Kamu alımlarında pazara giriş olanaklarının arttırılması

Teşekkürler

Canan NİLÜFER DORADaire Başkanı

AB Genel MüdürlüğüEkonomi Bakanlığı

dorac@ekonomi.gov.tr