afet epİdemİyolojİsİ
DESCRIPTION
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ. Prof.Dr.Recep AKDUR. AFET EPİDEMİYOLOJİSİ. Epidemiyolojinin afet yönetiminde kullanılmasıdır. Amacı; afet sürecinde mortalite ve morbiditeyi azaltmaktır. AFET YÖNETİMİ. AFET YÖNETİMİ. RİSK YÖNETİMİ. KRİZ YÖNETİMİ. AFET YÖNETİMİ. RİSK YÖNETİMİ - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
ŞUBAT 2009 ANTALYA 1
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
Prof.Dr.Recep AKDUR
ŞUBAT 2009 ANTALYA 2
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
Epidemiyolojinin afet yönetiminde kullanılmasıdır.
Amacı; afet sürecinde mortalite ve morbiditeyi azaltmaktır.
ŞUBAT 2009 ANTALYA 3
AFET YÖNETİMİ
RİSK YÖNETİMİ
KRİZ YÖNETİMİ
AFET YÖNETİMİ
ŞUBAT 2009 ANTALYA 4
AFET YÖNETİMİ
RİSK YÖNETİMİ (Olay öncesi /Proaktif davranış)
Olay olmadan önce koruma, nedenleri yok
etme zararları önleme /azaltma çalışmaları)
Risk yönetiminde hedef afet nedenlerini/ risklerini/ afetleri yok etmektir
KORUMADIR
ŞUBAT 2009 ANTALYA 5
RİSK YÖNETİMİ Risk değerlendirme / Olası riskler Kabul edilemez risk/ Risk yok etme/ Risk
azaltma (koruma)/arta kalan risk Senaryolar / Riske dayalı zararlar (kabul
edilebilir risk) /Zarar azaltma çalışmaları Can ve mal kayıplarının nedenleri/
alınacak önlemler Kurumun-altyapının yeniden inşaası
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
ŞUBAT 2009 ANTALYA 6
ÖNLEMLER GELİŞTİRME
1. AFET RİSKLERİ2. AFETTE GEREKSİNİMLER (SENARYOLAR)3. AFETLERDE CAN ve MAL KAYIPLARININ
NEDENLERİ4. ALINACAK ÖNLEMLER
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
ŞUBAT 2009 ANTALYA 7
AFET YÖNETİMİ
KRİZ YÖNETİMİ (Olay sonrası / Reaktif davranış)
Olay olduktan sonra olayı /krizi def etme krizin yaralarını sarma ikincil zararları azaltma çalışmalarıdır
Kriz yönetiminde hedef ikincil kayıpları en aza indirmektir.
TEDAVİDİR
ŞUBAT 2009 ANTALYA 8
KRİZ YÖNETİMİ
1. Etki analizi2. Müdahale3. İyileştirme4. Yeniden yapılandırma
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
ŞUBAT 2009 ANTALYA 9
KRİZ YÖNETİMİ AFET BÖLGE VE NÜFUSUNUN SAPTANMASI HASAR BÜYÜKLÜĞÜNÜN SAPTANMASI KURTARMA -ŞOK GİDERME TRİAJ–REAMİNASYON-SEVK -TEDAVİ GEÇİCİ YERLEŞİM
SU, BESİN, BARINAK, GİYSİ, UYGUN ÇEVRE
SALGIN ÖNLEME
ŞUBAT 2009 ANTALYA 10
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
Afeti tanımlama ve tanıma yöntemlerini bulur, uygular, geliştirir.
Afetten korunma önlemleri bulur, uygular, geliştirir (risk yönetimi).
Afeti def etme ve hasarlarını giderme yöntemlerini bulur, uygular ve geliştirir (kriz yönetimi).
ŞUBAT 2009 ANTALYA 11
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
AFETLERİN NEDENLERİNİ ANLAMAK AFETLERİ ÖNLEMENİN YOLLARINI BULMAK
AFETLERDE ÖLÜM VE YARALANMA NEDENLERİNİ ANLAMAK
AFETLERDE ÖLÜM VE YARALANMALARI ÖNLEMEK
ŞUBAT 2009 ANTALYA 12
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ Toplumun sağlık durumunu saptar Öncelikli sağlık sorunlarını sıralar Sağlık sorunlarını etkileyen etmenleri
saptar Program, girişim tür ve önceliklerini
saptar Sağlık durumunu izler Program ve girişimlerin sonuçlarını
değerlendirir
ŞUBAT 2009 ANTALYA 13
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ Ekolojik denge bozulur Toplum yer değiştirir Nüfus yoğunluğu artar Hizmetler kesilir Sektörler ve toplum örgütsüz hale gelir
EPİDEMİYOLOJİ +AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
ŞUBAT 2009 ANTALYA 14
EPİDEMİYOLOJİ
Etimolojik olarak, Yunanca’daki);Epi: üstünde / üzerinde, Demos: toplum / halk veLogos; çalışma / bilim kelimelerinin
birleştirilmesi ile türetilmiş bir terimdir.
ŞUBAT 2009 ANTALYA 15
EPİDEMİYOLOJİ Olgu ve olayların, toplumdaki dağılımlarını
inceleyerek bunların; etken ve yardımcı faktörlerini / etiyolojisini / belirleyicilerini bulma / tanımlama yöntem ve disiplinidir.
Olgu ve olaylara ilişkin; kimde, nerede, ne zaman sorularına yanıt arayıp, bularak, bu dağılımlardan hareketle / sentezle, onları tanımlama ve kontrol altına alma yöntem ve disiplinidir.
ŞUBAT 2009 ANTALYA 16
EPİDEMİYOLOJİ
Tanı yöntemlerini bulur, uygular, geliştirir.
Koruyucu önlemleri bulur, uygular, geliştirir.
Tedavi yöntemlerini bulur, uygular ve geliştirir.
ŞUBAT 2009 ANTALYA 17
EPİDEMİYOLOJİ
1.Tanımlayıcı (descriptiv)epidemiyoloji Kimde nerede, ne zaman, ne kadar2. Analitik epidemiyolojiNeden- sonuç ilişkisi3. Değerlendirme (evaluation)Girişimlerin etkililiği - verimliliğini
değerlendirme
ŞUBAT 2009 ANTALYA 18
AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
I-ÖNGÖRÜ- SENARYO-PLANA İLİŞKİN ÖLÇEKLER (GEREKSİNİMLER)
II.OLAYLARA VE OLGULARA İLİŞKİN ÖLÇEKLER
ŞUBAT 2009 ANTALYA 19
GEREKSİNİMLER
ESKİ AFET BİLGİLERİ RİSK ALTINDAKİ BÖLGE ve NÜFUS VARSAYIMLAR- SENARYOLAR AFETİN BEKLENEN ŞİDDETİ (beklenen sayılar) 1. Hafif şiddette 2. Orta şiddette 3. Ağır şiddette
ŞUBAT 2009 ANTALYA 20
GEREKSİNİMLERE İLİŞKİN ÖLÇEKLER
1. Afet tür ve dağılımları2. Nüfusun afet olasılığı altında yaşayan
yüzdesi (oranı)3. Toprakların sel basma olasılığı altında
olan yüzdesi4. Afete uğrama olasılığı olan sanayi5. Afete uğrama olasılığı olan barajlar
ŞUBAT 2009 ANTALYA 21
GEREKSİNİMLERE İLİŞKİN ÖLÇEKLER
Ceset torbası gereksinimi? Çadır gereksinimi? Yaralı toplanma istasyonu(hekim/hemşire/ araç-gereç)
gereksinimi? Sağlık memuru/çevre sağlığı teknisyeni gereksinimi Ambulans gereksinimi Gebelerin/loğusaların/ emziklilerin/ bebeklerin izlemesi
için gerekli olan ebe sayısı Rutin aşılama (bebek /çocuk/gebe) için gerekli aşı
miktarları Kaç adet “Acil Sağlık Paketi” gereklidir?
ŞUBAT 2009 ANTALYA 22
1.DEPREME İLİŞKİN ÖLÇEKLER BÜYÜKLÜĞÜ (Rihter) ŞİDDETİ (Merkalli)1. Yerleşim yerine uzaklığı2. Zemin yapısı3. Binaların özellikleri4. Diğer yapıların özellikleri5. Nüfus yoğunluğu6. Çevre koşulları
ŞUBAT 2009 ANTALYA 23
2.HASAR ÖLÇEKLERİ
YIKIK
AĞIR HASARLI
ORTA HASARLI
HAFİF HASARLI
HASARSIZ
Merkez (21 Mah,91 köy)
Üzümlü(5 mah, 29 köy)
Kemah(8 mah, 42 köy)
Çayırlı (3 mah,31 köy)
BİNA HASARLARININ YERLEŞİM YERLERİNE GÖRE DAĞILIMI
ŞUBAT 2009 ANTALYA 24
3. NÜFUSA İLİŞKİN ÖLÇEKLEREtkilenen nüfus=
Etkilenenler /toplam nüfus x kÖlüm Oranı =
ölen kişi sayısı/ toplam nüfus x kYaralanma oranı=
yaralananlar/tüm nüfus x kSakat kalma oranı=
sakat kalanlar x tüm nüfus x k
ŞUBAT 2009 ANTALYA 25
4. YARALILARA İLİŞKİN ÖLÇEKLER
1. Toplam nüfusta yaralı ölçekleri 2. Kırmızı, sarı, yeşil, Siyah kot ölçekleri3. Yıkık, ağır ve orta hasarlı konut ve
yaralı ölçekleri4. Sevk oranı ölçekleri5. Yaralılara yapılan işlemlere ilişkin
ölçekler 6. Yatırılan yalıların kliniklere göre
ölçekleri
ŞUBAT 2009 ANTALYA 26
YARALILARIN YERLEŞİME GÖRE DAĞILIMI
Merkez (21 mah,91 köy) KIRMIZI SARI YEŞİL SİYAH
Üzümlü (5 mah,29 köy)
Kemah (8 mah, 42 köy)
Çayırlı (3 mah, 31 köy)
TOPLAM
ŞUBAT 2009 ANTALYA 27
5.ÖLÜMLERE İLİŞKİN ÖLÇEKLER
Afet bölgesindeki toplam nüfusta ölüm oranı?
Kent merkezindeki nüfusta ölüm oranı?
Ağır hasarlı konut başına düşen ölüm sayısı?
Ölüm başına yaralı?
ŞUBAT 2009 ANTALYA 28
AFET ENFORMASYON SİSTEMİ
1. Planlama 2. Toplama / Kayıtlama 3. Değerlendirme / Bilgiye
Dönüştürme 4. Yayma ve Geri Bildirim 5. Kullanma / Yararlanma 6. Arşivleme / Saklama
ŞUBAT 2009 ANTALYA 29
BİLGİ ALT YAPISI
MAKRO BÖLGELEME HARİTALARI MİKRO BÖLGELEME HARİTALARI KENTSEL RİSK ANALİZLERİ Ulusal sismik ağ Meteoroloji istasyonları GPRS Bilgi bankası
ŞUBAT 2009 ANTALYA 30
TOPLUM EĞİTİMİ VE BİLİNÇLENDİRME
TOPLUMDA AFET TANIM VE KAVRAMLARINI BİLİMSEL TEMELE OTURTMA