1

”ვინ ვინ არის ბრიუსელში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიაზე”

ევროპული ინიციატივე ლიბერალური აკადემია - თბილისი

2012

2

პროექტი განხორციელდა ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის დაფინანსებით შვედეთის პროექტი განხორციელდა ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის დაფინანსებით შვედეთის პროექტი განხორციელდა ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის დაფინანსებით შვედეთის პროექტი განხორციელდა ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის დაფინანსებით შვედეთის

საერთაშორისო განვითარების სსაერთაშორისო განვითარების სსაერთაშორისო განვითარების სსაერთაშორისო განვითარების სააგენტოს ააგენტოს ააგენტოს ააგენტოს (Sida) (Sida) (Sida) (Sida) გრანტის ფარგლებში.გრანტის ფარგლებში.გრანტის ფარგლებში.გრანტის ფარგლებში.

პროექტის შინაარსზე პასუხისმგებელნი არიან ავტორები. ის არ გამოხატავს ევრაზიის პროექტის შინაარსზე პასუხისმგებელნი არიან ავტორები. ის არ გამოხატავს ევრაზიის პროექტის შინაარსზე პასუხისმგებელნი არიან ავტორები. ის არ გამოხატავს ევრაზიის პროექტის შინაარსზე პასუხისმგებელნი არიან ავტორები. ის არ გამოხატავს ევრაზიის

თანამშრომლობის ფონდისა და შვედეთის საერთაშორიოს განვითარების სააგენტოს ოფიციალურ თანამშრომლობის ფონდისა და შვედეთის საერთაშორიოს განვითარების სააგენტოს ოფიციალურ თანამშრომლობის ფონდისა და შვედეთის საერთაშორიოს განვითარების სააგენტოს ოფიციალურ თანამშრომლობის ფონდისა და შვედეთის საერთაშორიოს განვითარების სააგენტოს ოფიციალურ

პოზიციებს.პოზიციებს.პოზიციებს.პოზიციებს.

3

შიშიშიშინაარსინაარსინაარსინაარსი შესავალი..............................................................................................................................................5

ევროკავშირისა და საქართველოს თანამშრომლობის ქრონოლოგია და ძირითადი

დოკუმენტები ...............................................................................................................................12

ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის განხორციელებული პროექტები და დახმარება

(სამეზობლო პოლიტიკამდე) ......................................................................................................18

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა ................................................................................................23

ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტები ......................................................26

აღმოსავლეთ პარტნიორობა ........................................................................................................29

ასოცირების შეთანხმება...............................................................................................................35

პარტნიორობა მობილურობისათვის.........................................................................................38

ვიზა და რეადმისია ......................................................................................................................41

სავიზო დიალოგი.........................................................................................................................44

შეთანხმება ერთიანი საავიაციო სივრცის შესახებ ....................................................................46

სავაჭრო ურთიერთობები ............................................................................................................47

შეთანხმება ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ ............................51

ევროკავშირი და კონფლიქტები საქართველოში.....................................................................57

ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია საქართველოში (EUMM) ...........................................61

ევროკავშირის ინსტიტუტები, ბანკები, კომიტეტები ..................................................................63

ევროპის პარლამენტი (European Parliament) .............................................................................72

ევროპარლამენტში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე პირები 76

ევროკავშირის საბჭო (Council of the European Union) ..............................................................85

ევროკავშირის საბჭოში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე

პირები............................................................................................................................................91

ევროპული საბჭო (European Council) .........................................................................................92

ევროპული კომისია (European Commission) ..............................................................................94

ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურში (EEAS) საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის

საკითხებზე მომუშავე პირები ....................................................................................................97

ევროკომისიაში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე პირები: ..108

ევროპული სასამართლო (European Court of Justice)...............................................................113

ევროპის აუდიტორთა სასამართლო (European Court of Auditors) ........................................114

4

ევროპის ცენტრალური ბანკი (European Central Bank) ...........................................................115

ევროპის საინვესტიციო ბანკი (European Investment Bank) ....................................................117

ევროპის საინვესტიციო ფონდი (European Investment Fund).................................................118

ევროპის სახალხო დამცველი (European Ombudsman) ...........................................................119

ევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტი (European Economic and Social

Committee) ...................................................................................................................................120

ანალიტიკური ცენტრები (Think – tanks) ....................................................................................... 121

ევროპული პოლიტიკის ცენტრი (The European Policy Centre (EPC)).......................................121

ევროკავშირ–რუსეთის ცენტრი (EU-Russia Centre) ..................................................................126

საერთაშორისო უსაფრთხოების საინფორმაციო სამსახური (International Security Information

Service Europe (ISIS)) .....................................................................................................................128

სტრატეგიული კვლევების ფონდი (The Foundation for Strategic Research) Fondation Pour la

Recherche Stratégique ..................................................................................................................131

კარნეგი ევროპა (Carnegie Europe)..............................................................................................135

ევროპული კვლევების ინსტიტუტი (Institute for European Studies) .....................................141

ტრანსევროპული კვლევების ასოციაცია (The Trans European Policy Studies Association) ..142

საერთაშორისო კრიზისის ჯგუფი (International Crisis Group) ................................................144

ფრიდრიხ ებერტის ფონდი (Friedrich Ebert Stiftung)..............................................................147

საერთაშორისო პოლიტიკური ეცონომიკის ევროპული ცენტრი (European Centre for

International Political Economy (ECIPE))....................................................................................149

ბრუგელი (Bruegel) .....................................................................................................................151

მარშალის ფონდი (German Marshall Fund of the United States (GMF))...................................153

ევროპული პოლიტიკური კვლევითი ცენტრი (Center for European Policy Studies (CEPS))153

ღია საზოგადოება ბრიუსელი (Open Society Institute Brussels (OSI)) ....................................154

მუშაობენ საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის მომუშავე ანალიტიკური ცენტრები,

ასოციაციები, არასამთავრობო ორგანიზაციები .....................................................................156

პროფილები.....................................................................................................................................157

გუნარ ვიგანდი ...........................................................................................................................157

ქეთრინ ეშტონი...........................................................................................................................158

ფილიპ ლეფორი .........................................................................................................................163

ჟოზე მანუელ ბაროზო ...............................................................................................................166

შტეფან ფულე..............................................................................................................................168

ჰერმან ვან რომპუი .....................................................................................................................170

5

შესავალიშესავალიშესავალიშესავალი

საქართველსაქართველსაქართველსაქართველო და ევროპული იდენტურობის განცდაო და ევროპული იდენტურობის განცდაო და ევროპული იდენტურობის განცდაო და ევროპული იდენტურობის განცდა

საქართველოს ოცწლიანი დამოუკიდებლობის ისტორიაში ევროკავშირთან

ინტეგრაცია ერთ-ერთი დომინანტურ ნარატივად ჩამოყალიბდა და ადრეულ

ეტაპზევე დადგა დღის წესრიგში. თუმცა, ევროპულ სივრცეში ინტეგრაციისკენ

სწრაფვის საკითხი კიდევ უფრო ძველია, ვიდრე თანამედროვე საქართველოს

სახელმწიფოებრიობა. კოლექტიური დასავლეთი, რომელიც ევროკავშირს, აშშ-ს და

მათი მონაწილეობით სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციას მოიცავდა

ადრეული 1990იანი წლებიდანვე გამოიკვეთა მთავარ პოლიტიკურ ვექტორად.

თანდათან, განსაკუთრებით ბოლო ათწლეულის განმავლობაში, ამ მისწრაფებამ

არტიკულირებული და სტრუქტურული პოლიტიკური ამოცანის სახე მიიღო.

აღსანიშნავია, რომ 1990-იანი წლების დასაწყისში, საქართველოს პირველი

პრეზიდენტის, ზვიად გამსახურდიას მმართველობის პერიოდში, საქართველოში

ახალი ორიენტირის მოძიების პროცესი მწვავე შიდა პრობლემების, სამოქალაქო

დაპირისპირების, კონფლიქტების და ღრმა სოციალურ-ეკონომიკური კრიზისის

ფონზე მიმდინარეობდა. ი, ევროკავშირის ჩართულობა პოლიტიკური

თვალსაზრისით, საკმაოდ მოკრძალებული იყო და ძირითადად, პოსტ-საბჭოთა

ქვეყნებისათვის ტექნიკური დახმარების პროგრამით შემოიფარგლებოდა.

ევროკავშირი მაშინდელი შემადგენლობით თანდათანობით ახდენდა ადაპტირებას

ახალ რეალობასთან, რაც მისი მხრიდან ახალი პოლიტიკის კომპონენტის - საერთო

საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის ჩამოყალიბებაშიც გამოიხატა (1992

მაასტრიხტის ხელშეკრულება)1. მისი, როგორც ერთიანი აქტორის რეაგირება

არსებულ რისკებზე და საფრთხეებზე ხშირად არა პრევენციული, არამედ

რეაქციული და ზოგიერთი შეფასებით, დაგვიანებულიც გახლდათ, მათ შორის

უშუალო სამეზობლოშიც. ბალკანეთის რეგიონი, რომელიც ევროპის კონტინენტზე

მძიმე ეთნიკური ომების კერად იქცა, ევროკავშირისათვის გრძელვადიან გამოწვევად

გადაიქცა.

ედუარდ შევარდნაძის ხელისუფლების პერიოდი (1992-2003 წწ.) “ახალი ბიზნესის”,

ძველი ნომენკლატურისა და “ძველი” ინტელიგენციის ურთიერთშერწყმას

1 http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/treaties_maastricht_en.htm

6

წარმოადგენდა. შევარდნაძის პოლიტიკა რუსეთთან ერთგვარი modus vivendi2

ძიებით, კონფლიქტებთან დაკავშირებით გარკვეული კომპრომისული გარიგებებით

და ერთგვარი ლავირების მცდელობით ხასიათდებოდა. თუმცა, ბოლო პერიოდში

გაიზარდა დასავლური რიტორიკა რუსეთთან ურთიერთობის დალაგების

წარუმატებლობის ფონზე. თუმცა შიდა პოლიტიკის სრული წარუმატებლობის,

კორუფციის, მოშლილი სახელმწიფო ინსტიტუტების, პოლიტიკური და

ეკონომიკური კრიზისის პირობებში, ევროკავშირთან, ისევე, როგორც სხვა

დასავლელ პარტნიორებთან ურთიერთობა და მათი დახმარება ნაკლებად აისახა

ქვეყნის კეთილდღეობაზე. ამ პერიოდში გატარებული რეფორმები

არაფუნდამენტური და ნაკლებად ეფექტიანი იყო, მაშინ, როცა აღმოსავლეთ

ევროპის ქვეყნები ინტეგრაციის სქემით ახორციელებდნენ ცვლილებებს.

ყოველივე ზემოთქმულის მიუხედავად, აღსანიშნავია, რომ პირველი

მნიშვნელოვანი ნაბიჯები ევროკავშირთან თანამშრომლობის კუთხით სწორედ

ედუარდ შევარდნაძის პერიოდში გადაიდგა, კერძოდ: ევროკავშირის

წარმომადგენლობა საქართველოში 1995 წელს გაიხსნა, ხოლო ევროკავშირ-

საქართველოს შორის პირველი ხელშეკრულება პარტნიორობისა და

თანამშრომლობის შესახებ 1996 წელს გაფორმდა.3 აღსანიშნავია ისიც, რომ

საქართველოს ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციისადმი ინტერესის

შესახებ პირველად ედუარდ შევარდნაძემ ნატოს სამიტზე პრაღაში 2002 წელს

განაცხადა.4

„ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ ხელისუფლებაში მოსულმა სამთავრობო გუნდმა

ქვეყნის ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრირება თავის მთავარ

პრიორიტეტად გამოაცხადა, რაც გამყარებული იქნა ახალი სიმბოლიკით, მათ შორის

ევროკავშირის დროშით საქართველოს ყველა საჯარო დაწესებულებაში.

საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის ინაუგურაციაზე საქართველოს დროშასთან

ერთად ევროკავშირის დროშა შემთხვევით არ იყო აღმართული. პრეზიდენტის

განცხადებით, „ეს დროშა საქართველოს დროშაც არის იმიტომ, რომ გამოხატავს

ჩვენი ცივილიზაცის, ჩვენი კულტურის, ჩვენი ისტორიის არსს და ჩვენი მომავლის

პერსპექტივას და ხედვას.“5 . ახალი სახელისუფლებო ისტებლიშმენტი არასამთავრობო სექტორისა და

“ახალი აკადემიის” ურთიერთშეზრდის პროცესის შედეგად ყალიბდებოდა“. 2003

2 modus vivendi - პირობები, რომლებიც ორ მოწინააღმდეგე მხარეს შორის დროებით მაინც იძლევა

ნორმალური, მშვიდობიანი ურთიერთობის საშუალებას. 3 http://eu-integration.gov.ge/uploads/PCAGeo.pdf

4 http://eu-nato.gov.ge/index.php?que=geo/NATO_W_I_N/Geo_N_P 5 საქართველოს პრეზიდენტის 2003 წლის ინაუგურაციაზე წარმოთქმული სიტყვა.

7

წლის შემდეგ “ახალმა ინტელექტუალებმა” მოდერნიზაციის ახალი ნაციონალური

ნარატივი შემოგვთავაზეს: მოდერნიზაციის ამ დისკურსის მიხედვით, 2003-2011

წლებში საქართველოში განხორციელდა „მენტალური რევოლუცია“,6 დაიბადა

„ახალი ქართველი“, რომელიც გათავისუფლდა საბჭოთა მენტალობისა და

კრიმინალური ცნობიერებისგან“. “ვარდების რევოლუცია” კი აღიქმებოდა, როგორც

დამოუკიდებლობის და დემოკრატიული აღმშენებლობის რეალური კალენდრის

დასაწყისი.

ამასთან, ყოველივე ზემოაღნიშნულის ჭრილში უნდა დავსვათ ამგვარი კითხვა - რას

გულისხმობს ამ დისკურსისთვის „ევროპული ღირებულებები“? ამ კითხვასთან

დაკავშირებით სaWiroa, ერთმანეთისაგან განვასხვაოთ ოფიციალური და ნახევრად

ოფიციალური დისკურსები ევროპის შესახებ ვარდების რევოლუციის შემდგომი

პერიოდის საქართველოში. პირველის თანახმად, საქართველო „ჭეშმარიტი ევროპაა“

– „ვარ ქართველი, მაშასადამე, ვარ ევროპელი“ _ საქართველოს აწ გარდაცვლილი

პრემიერ-მინისტრის, ზურაბ ჟვანიას მიერ ევროსაბჭოში 1999 წელს წარმოთქმული

es ფრაზა დღემდე ეროვნული იდენტობის თვითაღქმის ცნობილ სიმბოლურ

გამოხატულებად რჩება და განსაზღვრავს საქართველოს გაცხადებულ კურსსაც.

მეორე მხრივ, არსებობს განსხვავებული დისკურსიც, რაც გამოიხატება

ევროკავშირთან დაახლოებისათვის საჭირო კონკრეტული რეფორმების

გატარებასთან დაკავშირებით არსებულ გარკვეულ

წინააღმდეგობებში.საქართველოს წინა ხელისუფლების პოლიტიკური

ისტებლიშმენტის ნაწილის, პირობითად ლიბერტარიანელების აზრით,

თანამედროვე ევროკავშირი _ ესაა ერთგვარი „სოციალისტური გაერთიანება”,

romelთან ინტეგრაციის კურსიც „წარმატებული ქართული“ რეფორმების

გარკვეულწილად შემაფერხებელი და დამაბრკოლებელი ფაქტორი შეიძლება

ყოფილიყო. ევროინტეგრაციის პარალელურად, ნატო-ში გაწევრიანების საკითხიც

ფართოდ მუსირებდა, შეიძლება ითქვას, ევროინტეგრაციის თემასაც კი უსწრებდა

საზოგადოებრივი აზრის მხარდაჭერის თვალსაზრისით. ეს უკავშირდებოდა

სახელმწიფო პოლიტიკის პრიორიტეტებს და საინფორმაციო კამპანიას, რომლის

მიხედვითაც ევროკავშირში შესვლამდე ნატო-ში გაწევრიანება უფრო რეალურ

შესაძლებლობად განიხილებოდა. თუმცა 2008 წელს საქართველოსთვის ნატო-ში

წევრობის სამოქმედო გეგმაზე (Membership Action Plan) უარის თქმის და ამავე წელს

აგვისტოს რუსეთსა და საქართველოს შორის მომხდარი ომის შემდეგ ნატო-ს შესახებ

რიტორიკის შედარებით შემცირების ფონზე, ხელისუფლებამ ევროკავშირის თემა

წამოწია. თავად პრეზიდენტის მაშინდელი განაცხადებით, „ევროინტეგრაცია

საქართველოს პოლიტიკის უზენაეს მიზანს წარმოადგენს“.

6 ‘Georgias Mental Revolution’, The Economist, Aug 19

th 2010

8

ამავდროულად აღსანიშნავია, რომ საქართველოს ევროინტეგრაციის კურსი ის

ერთადერთი საკითხია, რაზეც თითქმის მთელი პოლიტიკური სპექტრი თანხმდება.

ამას მოწმობს 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებისათვის პოლიტიკური პარტიების

მიერ წარდგენილი საპროგრამო დოკუმენტებიც, რომლებიც პრიორიტეტად

განსაზღვრავენ ევროინტეგრაციას.

2012 წლის ოქტომბრის არჩევნების შედეგად მოსული ხელისუფლების

პრიორიტეტიც ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციაა, რაც

საქართველოს პრემიერ მინისტრმა, კოალიცია „ქართული ოცნების“ ლიდერმა

ბიძინა ივანიშვილმა ხაზგასმით დააფიქსირა.

არ შეცვლილა არც საქართველოს მოსახლეობის დიდი უმრავლესობის

დამოკიდებულება ამ საკითხის მიმართ. ქვეყანაში არსებული მუდმივად ცვალებადი

პოლიტიკურ-ეკონომიკური თუ სოციალური ვითარების ფონზე ევროპული იდეისა

და ევროკავშირის მიმართ მოსახლეობის დამოკიდებულება სტაბილურად

დადებითია, რასაც ქვეყანაში ჩატარებული არაერთი კვლევა აჩვენებს.

ამგვარი კვლევების ერთ-ერთი მაგალითია „თანამშრომლობის ფონდისა“ და

„კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრის“ (CRRC) მიერ 2011 წლის დეკემბერში

განხორციელებული ერთობლივი კვლევითი პროექტი - „ევროკავშირის მიმართ

დამოკიდებულებისა და ცოდნის შეფასება საქართველოში”7. პირველად გამოკითხვა

CRRC-მ 2009 წელს ჩაატარა, რის საფუძველზეც ორგანიზაცია ახდენს საზოგადოების

განწყობის ცვლილებების შედარებას ამ ორი წლის მანძილზე.

აღსანიშნავია, რომ ბოლო წლებში ჩატარებული საზოგადოებრივი აზრის

კვლევებით, გამოკითხულთა 60-80% იზიარებს მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ

საქართველო ევროპის ჭეშმარიტი ნაწილია, თავს ევროპულ ცივილიზაციას

მიაკუთვნებს და ევროკავშირში გაწევრიანებას ქვეყნის პრიორიტეტად

განსაზღვრავს.8

ამ გამოკითხვის მიხედვით, „ხვალ რომ ევროკავშირში გაწევრიანების საკითხზე

რეფერენდუმი ტარდებოდეს, საქართველოს მოსახლეობის 80% ხმას ევროკავშირში

გაწევრიანებას მისცემდა (79% იყო 2009 წელს). 88% ფიქრობს, რომ საქართველო

უნდა გახდეს ევროკავშირის წევრი, რაც 2009 წლის შესაბამის მაჩვენებელს 7%-ით

აღემატება (2009-ში იყო 81%).“.9

7 http://crrc.ge/research/projects/?id=38

8 http://crrc.ge/store/downloads/projects/EU_Report_GEO_12Jan2012.pdf

9 http://www.crrc.ge/store/downloads/projects/EU_Report_GEO_12Jan2012.pdf

9

კვლევა ასევე ავლენს მოსახლეობის დიდ მოლოდინს ევროკავშირში გაწევრიანების

შედეგებთან დაკავშირებით. საქართველოს მოსახლეობის 59%-ს მიაჩნია, რომ

ევროკავშირის წევრობა ნაწილობრივ ან მნიშვნელოვნად აამაღლებს ეროვნული

უსაფრთხოების დონეს. ნახევარზე მეტი ფიქრობს, რომ ევროკავშირის წევრობა ხელს

შეუწყობს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას, პენსიების ზრდას, განათლების

ხარისხის გაუმჯობესებას ანდა სამართლიანი არჩევნების ჩატარებას. საქართველოს

მოსახლეობის უმეტესობას (89%) მიაჩნია, რომ ევროკავშირთან ურთიერთობების

გაძლიერება ძალიან ან საკმაოდ მნიშვნელოვანია (2009 წელს ეს მაჩვენებლი იყო

84%).

თუმცა, აღსანიშნავია ისიც, რომ კვლევების შედეგებზე დაყრდნობით, საქართველოს

მოქალაქეები სულ უფრო ფართო ხედვებს ავლენენ. ისინი მეტად არიან მეზობელი

ქვეყნების ევროკავშირთან ინტეგრირების, საერთაშორისო ურთიერთობების

გამყარების, საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და პარტნიორებთან მუშაობის

მომხრენი. მათ ასევე მნიშვნელოვნად მიაჩნიათ ურთიერთობების განმტკიცება ისეთ

ქვეყნებთან და ორგანიზაციასთან, როგორებიცაა: ნატო, აშშ, უკრაინა, რუსეთი,

თურქეთი და აზერბაიჯანი.

საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე ყველაზე სერიოზულ

დაბრკოლებად 52%-ს (2011 წლის მონაცემით) აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის

კონფლიქტები მიაჩნია. მოსახლეობის 33%-ს ასეთ დაბრკოლებად პოლიტიკური

არასტაბილურობა, ხოლო 24%-ს - რუსეთი მიაჩნია. თუმცა, 2009 წელთან

შედარებით, ამ ფაქტორების მნიშვნელობა შესუსტდა; სამაგიეროდ, გაიზარდა

ეკონომიკური ფაქტორების, მაგალითად, საქართველოს განუვითარებელი

ეკონომიკის, მნიშვნელობა: თუ 2009 წელს ეკონომიკური ფაქტორი მოსახლეობის

10%-ს მიაჩნდა ბარიერად ევროკავშირში გაწევრიანებისათვის, 2011 წელს ეს

მაჩვენებელი ორჯერ გაიზარდა და 22% შეადგინა.

გამოკითხულთა 41% ევროკავშირში გაწევრიანებას მეტ მნიშვნელობას ანიჭებს,

ვიდრე ნატო-ში გაწევრიანებას, მხოლოდ 23% არ ეთანხმება ამ მოსაზრებას, ხოლო

46%, ანუ 2009 წლის მაჩვენებელზე 37%-ით მეტი, ამბობს, რომ საქართველო ნატო-ში

გაწევრიანებამდე ევროკავშირში უნდა გაწევრიანდეს.10

ამერიკის შეერთებული შტატების ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI)-ს

მიერ 2012 წლის ივლისში ჩატარებული მსგავსი კვლევის მიხედვით, მთავრობის

გაცხადებულ მიზანს - საქართველო გახდეს ევროკავშირის წევრი, მხარს უჭერს

გამოკითხული მოსახლეობის 70% (თუმცა ამავე ინსტიტუტის მიერ თებერვალში

10

http://www.crrc.ge/store/downloads/projects/EU_Report_GEO_12Jan2012.pdf

10

ჩატარებულ გამოკითხვაში ეს მაჩვენებელი 74% იყო). ევროკავშირისგან

განსხვავებით, სხვაგვარია სიტუაცია ნატო-ში გაწევრიანებასთან დაკავშირებით. იმ

რესპონდენტთა რაოდენობა, რომელიც მხარს უჭერს საქართველოს ხელისუფლების

მიზანს, ქვეყანა გაწევრიანდეს ნატო-ში, 62%-ია (თებერვლის კვლევაში ეს

მაჩვენებელი 70% იყო).,11

მიუხედავად იმისა, რომ სხვადასხვა კვლევაში ერთსა და იმავე კითხვაზე სხვადასხვა

პროცენტული მაჩვენებელია მოცემული, ცხადია, რომ ქვეყანაში ევროინტეგრაციის

კურსს სტაბილურად დიდი მხარდაჭერა აქვს და ბოლო წლების განმავლობაში,

ნატო-ში გაწევრიანებაზე მეტადაც ემხრობიან. თუმცა, ძირითადად

ევროინტეგრაციის მომხრენი, ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში გაწევრიანების

მხარდამჭერთა რიცხვს მიეკუთვნებიან და ეს მისწრაფება ძალიან მკვეთრად არის

გამოხატული საზოგადოებაში.

ამის პარალელურად, საინტერესოა რამდენად და როგორ აღიქმება საქართველოს

ევროპული მისწრაფება ევროკავშირში და რა მოლოდინებია საქართველოსაგან.

როგორც საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობის ყოფილმა

ხელმძღვანელმა, პერ ეკლუნდმა (Per Eklound) განაცხადა, ზუსტად ამ მისწრაფებისა

და პოტენციალის გამო ევროკავშირი საქართველოსგან უფრო მეტ პროგრესს ელის.12

აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირისათვის თვალში დემოკრატიის მაჩვენებელმა

მნიშვნელოვნად აიწია 2012 წლის 1 ოქტომბერს ჩატარებული არჩევნების გამო, რის

შედეგადაც ხელისუფლება მშვიდობიანი და დემოკრატიული გზით შეიცვალა.

შესაბამისად, ამჟამად არსებობს იმის მოლოდინი, რომ ამ ნაბიჯს მოყვება

დემოკრატიული პროცესების კონსოლიდაცია. არის იმის მოლოდინიც, რომ

პოლიტიკურ ძალებს შორის მოხერხდება ე.წ. „კოჰაბიტაცია“, ანუ ცივილური

თანაარსებობა, რაც ევროპული დემოკრატიული სისტემების მახასიათებელია.

ევროკავშირში ან საერთოდ არ საუბრობენ ევროკავშირის შემდგომ გაფართოვებაზე

ან გრძელვადიან პერსპექტივაში განიხილავენ. ეს უკანასკნელნი მიიჩნევენ, რომ

საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესი დაახლოებით 10 წელს მაინც

გაგრძელდება. აღებული ვალდებულებების შესრულების გარდა, საქართველოს

წევრობის პერსპექტივას ან ამ პროცესის ხანგრძლივობას ისეთი ფაქტორებიც

განსაზღვრავს, როგორებიცაა ევროსთან დაკავშირებული კრიზისი, ევროკავშირის

11

http://www.civil.ge/geo/article.php?id=25700 12

ინტერვიუ, ჟაკლინ ჰეილი (Jacqueline Hale), ფონდი „ღია საზოგადოება - ბრიუსელი“, საგარეო საქმეთა ურთიერთობების დეპარტამენტი, უფროსი ანალიტიკოსი. 19 ნოემბერი, 2012

11

ე.წ. „გაფართოებით გადაღლა“ (enlargement fatigue). 13 (ინტერვიუ „ევროპული

პოლიტიკის ცენტრი“–ს პოლიტიკურ ანალიტიკოსთან, ამანდა პოლთან (Amanda Paul),

ხელმისაწვდომია ვებ–გვერდზე, აუდიო–ვიდეო მასალის სახით).

ის რაც ამ ეტაპზე რეალურია და საქართველოს ევროინტეგრაციის დღის წესრიგს

განსაზღვრავს, არის ასოცირების შესახებ შეთანხმება (მათ შორის ვაჭრობის

ლიბერალიზაცია) და უვიზო მიმოსვლის პერსპექტივა. შესაბამისად, უახლოეს

მომავალში საქართველო ამ მიზნების მიღწევაზე უნდა კონცენტრირდეს.14

ამიტომ, მნიშვნელოვანია, საქართველოში საზოგადოებისათვისაც უფრო კარგად

გასაგები და აღსაქმელი გახდეს ის პროცესები, რაც დღეს უკავშირდება

ევროინტეგრაციას.

საყურადღებოა ის ფაქტი, რომელიც კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრმა

გამოავლინა ზემოთხსენებულ გამოკითხვაში. საქართველოში ევროინტეგრაციის

მომხრეთა მაღალი მაჩვენებლის მიუხედავად, დაბალია ინფორმირების საერთო

დონე იმის თაობაზე, თუ რა ტიპის თანამშრომლობა არსებობს საქართველოსა და

ევროკავშირს შორის. 49% ამბობს, რომ ევროკავშირის შესახებ მეტი ინფორმაციის

მიღება სურს. აღსანიშნავია, რომ ამავე კვლევის თანახმად, მოსახლეობის 12%-ს

საერთოდაც ჰგონია, რომ საქართველო ევროკავშირის წევრია.

კვლევაში გამოვლენილი ეს მონაცემები საკმაოდ საგულისხმოა, რადგან

თვალსაჩინოს ხდის, ერთი მხრივ, ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანების სურვილს

საქართველოს მოქალაქეებში, მეორე მხრივ, მნიშვნელოვან საკითხზე საჭირო

ინფორმაციის დეფიციტს. ეს მოცემულობა უდავოდ გამოკვეთავს მეტი

ინფორმაციის მიწოდების საჭიროებას, რაც ქვემოთ წარმოდგენილი კვლევის მთავარ

ამოცანას წარმოადგენს.

რას გულისხმობს საქართველოსა და ევროკავშირს შორის თანამშრომლობა? რას

ნიშნავს საქართველოს ევროინტეგრაცია? რა პროცესები მიმდინარეობს და რა

მოლოდინები შეიძლება არსებობდეს? რას ნიშნავს ეს საქართველოს

მოქალაქეებისათვის? ვინ არის ჩართული ამ პროცესში? რა არის ევროკავშირი?

როგორია მისი ანატომია? ვინ არის დაკავებული ევროკავშირში საქართველოს და

ჩვენი რეგიონის საკითხებით? ვის უნდა დავუკავშირდეთ/ვესაუბროთ ამათუ იმ

კონკრეტულ საკითხზე? ვინ ვინ არის ბრუსელში და რას პიქრობენ ისინი

საქართველოსა და მის ევროპულ მომავალზე? ეს ის კითხვებია, რომლებსაც ეს

13

ინტერვიუ, ამანდა პოლი ( Amanda Paul) ---- ევროპული პოლიტიკის ცენტრი ---- პოლიტიკური ანალიტიკოსი და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების, რუსეთის, თურქეთის და ირანის საკითხებზე პროგრამის აღმასრულებელი პირი, 20 ნოემბერი, 2012 14

ინტერვიუ, რაინერ რუგი (Rainer Ruge) – უფრო ფართო ევროპა (Wider Europe), 23 ნოემბერი, 2012

12

კვლევა პასუხობს და მომხმარებეს სთავაზობს, როგორც პრაქტიკული

დანიშნულების ინფორმაციას, ისე რიგი საკითხების ანალიზს.

ევროკავშირისაევროკავშირისაევროკავშირისაევროკავშირისა დადადადა საქართველოსსაქართველოსსაქართველოსსაქართველოს თანამშრომლობისთანამშრომლობისთანამშრომლობისთანამშრომლობის ქრონოლოგიაქრონოლოგიაქრონოლოგიაქრონოლოგია დადადადა ძირითადიძირითადიძირითადიძირითადი

დოკუმენტებიდოკუმენტებიდოკუმენტებიდოკუმენტები

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, საქართველომ, ისევე როგორც პოსტ-

სოციალისტური ქვეყნების უმრავლესობამ, დასავლური ღირებულებების მქონე

დემოკრატიული და საბაზრო ეკონომიკაზე ორიენტირებული სახელმწიფოს

მშენებლობისკენ აიღო გეზი. ამ ეტაპზე განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო

საგარეო მხარდაჭერა და დახმარება, რადგან სისტემის დაშლას მოჰყვა ღრმა

ეკონომიკური კრიზისი, რაც დაახლოებით 5 წლის განმავლობაში გაგრძელდა. 1990–

1993 წ.წ.–ში მთლიანი შიდა პროდუქტის მაჩვენებლი საშუალოდ წლიური 28%–ით

მცირდებოდა და მსყიდველობითი უნარის პარიტეტის გათვალისწინებით

მოსახლეობის ერთ სულზე 4433 აშშ დოლარიდან 1437 აშშ დოლარამდე შემცირდა.

1995 წლისთვის წარმოება 1990 წლის დონესთნ შედარებით 78%–ით შემცირდა, რაც

თითქმის 3–ჯერ აღემატებოდა „დიდი დეპრესიის“ დროს აშშ–ში წარმოების დაცემის

დონეს.15

მას შემდეგ, რაც 1991 წლის ბოლოს საბჭოთა კავშირმა არსებობა შეწყვიტა მის

ტერიტორიაზე ყოფილ ქვეყნებს თითქმის ყველა სახის (პოლიტიკური,

ეკონომიკური თუ სოციალური) დახმარება ესაჭიროებოდათ.

ევროკავშირი, რომელსაც მის აღმოსავლეთ ნაწილთან სისტემის დაშლამდე

მინიმალური ურთიერთობა ჰქონდა16, აღმოჩნდა ერთ-ერთი პირველი, ვინც

პოლიტიკური ურთიერთობები დაამყარა და ტექნიკური და ფინანსური დახმარების

პროგრამები აამოქმედა პოსტ სოციალისტურ სივრცეში, თუმცა განსხვავებული

სქემებით აღმოსავლეთ ევროპისა და ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნებისათვის.

შესაბამისად, ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ურთიერთობა 1991 წელს

დაიწყო, როგორც კი საქართველომ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ

დამოუკიდებლობა აღადგინა. ახალ რეალობაში წარმოქმნილი გამოწვევების

გათვალისწინებით, ევროკავშირის მიერ შეთავაზებული ერთ-ერთი პირველი

15 საქართველოს ეკონომიკური ტრანსფორმაცია: დამოუკიდებლობის 20 წელი, 2012 წ., გვ. 9 http://www.ei-lat.ge/images/stories/The_Economic_Transformation_of_Georgia_-_20_Years_of_Independence_Interim_Report_geo.pdf 16

C. Bretherton & J. Vogler, The European Union as a global Actor, Routledge, 2006, 2nd edition, p. 137.

13

პროგრამა იყო ,,ტასისი“ – ტექნიკური დახმარების პროგრამა დამოუკიდებელი

ქვეყნების თანამეგობრობისთვის (Technical Assistance to the Commonwealth of

Independent States - TACIS).17

TACIS - ეს იყო პირველი ოფიციალური პროგრამა, რითაც საქართველო აცხადებდა

დასავლური ღირებულებების მქონე სახელმწიფოს მშენებლობისთვის მზაობას,

ხოლო დასავლეთი - აღუთქვამდა მხარდაჭერას გარდამავალ პერიოდში

გამოწვევების დაძლევაში.

აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირსა და საქართველოს შორის პარტნიორული

ურთიერთობები დღემდე ინტენსიურად ხორციელდება სხვადახვა პროგრამით.

ევროკავშირისა და საქართველოს ურთიერთობების მოკლე

ქრონოლოგია/კალენდარი

• ევროკავშირის ტექნიკური დახმარების პროგრამა (TACIS) – პროგრამა 1991 წელს დაიწყო, ტასისი წარმოადგენს ევროკავშირის ინიციატივას აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნების, კავკასიისა და მცირე აზიისათვის, რომლის ძირითადი მიზნები იყო ამ ქვეყნებისთვის “ნოუ-ჰაუ”-ს უზრუნველყოფა საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლის და დემოკრატიის და კანონის უზენაესობის დამკვიდრების ხელშესაწყობად. იგი მიზანია ასევე, ჰარმონიული და წარმატებული ეკონომიკური და პოლიტიკური კავშირების განვითარებას ევროკავშირსა და ამ პარტნიორ ქვეყნებს შორის. http://ec.europa.eu/europeaid/where/neighbourhood/regional-cooperation/enpi-east/documents/annual_programmes/tacis_success_story_final_en.pdf

• ევროკავშირის წარმომადგენლობა საქართველოში - 1995

1995 წელს თბილისში ევროკომისიამ წარმომადგენლობა (დელეგაცია) გახსნა თუმცა ჯერ კიდევ 1994 წლიდან საქართველომ დაიწყო ევროკავშირთან პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შეთანხმებაზე მუშაობა. მისი მიზანია ევროკავშირის პოლიტიკის წარმოჩენა, ამ პოლიტიკისი განმარტება და განხორციელება, ასევე საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკური მოვლენების შესახებ ანგარიშების მომზადება და მათი ანალიზი. ევროკავშირის წარმომადგენლობა აწარმოებს მოლაპარაკებებს მისთვის მინიჭებული მანდატის ფარგლებში.

(http://eeas.europa.eu/delegations/georgia/about_us/welcome/index_ka.htm)

• შეთანხმება პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ (PCA) – 1996 / 1999 პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმება ევროკავშირსა და

17

2007 წელს TACIS ევროპის სამეზობლო და პარტნიორობის ინსტრუმენტმა ჩაანაცვლა.

14

საქართველოს შორის ურთიერთობის ქვაკუთხედია. ამ შეთანხმებამ განსაზღვრა ის ძირითადი ჩარჩო, რომელშიც უნდა განვითარებულიყო საქართველოსა და ევროკავშირს შორის მომავალი ურთიერთობები. 1996 წელს მიღებული ეს შეთანხმება, რომელიც 1999 წელს შევიდა ძალაში, თავდაპირველად ათი წლის ვადით იყო მიღებული, თუმცა ათ წლიანი ვადის გასვლის შემდეგ ის ყოველ წელს, ავტომატურად, ერთი წლით გრძელდება. შეთანხმება ითვალისწინებს ფართომასშტაბიან თანამშრომლობას პოლიტიკური დიალოგის, ვაჭრობის, ინვესტიციების, ეკონომიკური, საკანონმდებლო და კოლტურული თანამშრომლობის სფეროებში. პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმების საშუალებით, რომელიც აუქმებს კვოტებს ვაჭრობის სფეროში და იცავს ინტელექტუალური, საწარმოო და კომერციული საკუთრების უფლებას, მხარეებმა ერთმანეთს მიანიჭეს უპერატესი ხელშეწყობის რეჟიმი.

• http://eeas.europa.eu/delegations/georgia/documents/eu_georgia/eu_georgia_pca_en.pdf

http://eu-integration.gov.ge/uploads/PCAGeo.pdf პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებას ჩაანაცვლებს ასოცირების შესახებ ხელშეკრულება18

• პრეფერენციათა (შეღავათების) ზოგადი სისტემა “GSP” (General System of Preferences) – (1999) GSP-ს ძირითადი არსი ეკონომიკურად განვითარებული ქვეყნების მხრიდან

ეკონომიკურად შედარებით სუსტი ქვეყნებისათვის სავაჭრო ტარიფების ცალმხრივად შემცირებაა. აღმიშნული სისტემის მიზანი ეკონომიურად შედარებით სუსტი ქვეყნების ექსპორტის ხელშეწყობა და განვითარებაა. აღნიშნული სისტემით სარგებლობა ევროკავშირმა საქართველოსაც შესთავაზა, რომლის წყალობით საქართველოდან ევროკავშირის ბაზარზე ექსპორტირებულ საქონელზე საბაჟო მოსაკრებელი გაუქმდა. ევროკავშირის GSP-ს სისტემის ბენეფიციარის სტატუსით

საქართველო 1999 წლიდან სარგებლობს.

http://eeas.europa.eu/delegations/georgia/documents/virtual_library/24_gsp_ka.pdf

• “GSP+”-2005 2005 წლის 1 ივლისიდან ამოქმედდა ევროკავშირის GSP-ს სქემის დამატებითი

პრეფერენციების ე.წ. «GSP+» სისტემა და იგი, სხვა ქვეყნებთან ერთად (14 ქვეყანა), საქართველოზეც გავრცელდა. GSP+ - ის სისტემა სავაჭრო ტარიფების ცალმხრივად შემცირების ან გაუქმების საშუალებას იძლევა. რაც იმას მოიაზრებს, რომ ქართული წარმოშობის 7200-მდე დასახელების პროდუქტი ევროკავშირის ბაზარზე

18

ინტერვიუ, კატერინა ლოპო (Katerina Lopo) - ევროპულ საგარეო ქმედებათა სამსახური (EEAS), აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების განყოფილება III.B.2, საქართველოსთან ურთიერთობების ოფიცერი; პასუხისმგებელია ასევე, ‘მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების’ (JFS) საკითხებზე

15

შეღავათიანი ან ნულოვანი საბაჟო განაკვეთით შევა, რაც უფრო მეტად შეუწყობს ხელს ქართული ექსპორტის გაზრდას.

http://eeas.europa.eu/delegations/georgia/documents/eu_georgia/gsp_en.pdf • ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა - 2004

ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკა, ევროკავშირის გაფართოების შემდეგ, 2004 წელს შემუშავდა გაფართოებულ ევროპასა და ახალ მეზობლებს შორის ახალი გამყოფი ხაზების თავიდან აცილებისა და სტაბილურობის, უსაფრთხოებისა და კეთილდღეობის უზრუნველყოფის მიზნით. ევროპული სამეზობლო პოლიტიკა საქართველოზე, 2004 წლის ივნისიდან საქართველოში. იგი სცილდება უბრალო თანამშრომლობის ფარგლებს და მნიშვნელოვან ეკონომიკურ ინტეგრირებასა და მჭიდრო პოლიტიკურ ურთიერთობებს გულისხმობს. (http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/strategy/strategy_paper_en.pdf)

http://ec.europa.eu/world/enp/index_en.htm

• ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტები - 2007 ევროპის სამზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტი, რომელიც საქართველოში 2007 წლის 1 იანვრიდან მოქმედებს, მოიაზრებს სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში კონკრეტული ფინანსური აქტივობების მხარდაჭერას. მისი ძირითადი მიზანია საერთო ღირებულებების გაზიარება, სტაბილურობის და კეთილდღეობის არეალის შექმნა, ინტენსიური თანამშრომლობა და უფრო ღრმა ეკონომიკური და რეგიონული ინტეგრირება თანამშრომლობის სფეროების მთელო სპექტრის გათვალისწინებით.

http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/oj_l310_en.pdf • სამოქმედო გეგმა - 2006

სამოქმედო გეგმა საქართველოსთვის 2006 წლის 14 ნოემბერს შევიდა ძალაში. ამ გეგმის მიზანი საქართველოს დახმარება იყო ,,პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმების” დებულებების განხორციელებასა და საქართველოსთან მზარდი ურთიერთობების განვითარებაში, რაც უფრო ღრმა ეკონომიკურ ინტეგრაციას და პოლიტიკურ თანამშრომლობას გულისხმობს. სამოქმედო გეგმის განხორციელება სელს უწყობს საქართველოს თავისი კანონმდებლობის ევროკავშირის ნორმებთან და სტანდარტებთან დაახლოების საქმეში.

http://ec.europa.eu/environment/enlarg/pdf/enp_action_plan_georgia.pdf

• შავი ზღვის სინერგიას - 2007 ევროკავშირის რეგიონული თანამშრომლობის ხე;ლშეწყობის მიზნით, 2007 წელს საფუძველი ჩაეყარა “შავი ზღვის სინერგიას”. რომელშიც შედის ENP-ის აღმოსავლეთის 5 პარტნიორი ქვეყანა (azerbaijani, moldova, saqarTvelo, somxeTi, ukraina), რუსეთი და თურქეთი).19 იგი რეგიონზე ორიენტირებული პროგრამაა,

19

http://eeas.europa.eu/blacksea/doc/com08_391_en.pdf

16

რომლის მიზანია შავი ზღვის ქვეყნების ისეთი პრობლემების გადაჭრა, რომლებიც მოითხოვს მთლიანი რეგიონის ყურადღებას და ძალისხმევას; მაგალითად, როგორიცაა, ტრანსპორტის, მეთევზეობის, გარემოს დაცვის და ტრანს-სასაზღვრო თანამშრომლობის სფეროები. თანამშრომლობის გაღრმავების მიზნით მოგვიანებით, აღმოსავლეთ პარტნიორობის მსგავსად, ამ ინიციატივის ფარგლებშიც შეიქმნა შავი ზღვის სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმი. “შავი ზღვის სინერგიის” სემინარები და სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმი თემატურ და რეგიონალურ საკითხებზეა ორიენტირებული. ხოლო აღმოსავლეთ პარტნიორობის შემთხვევაში ის ითვალისწინებს აღმოსავლეთ პარტნიორობის (და ასევე, ENP-ის) მიზნების ეფექტურად.

http://eeas.europa.eu/blacksea/index_en.htm

• ევროკავშირის მონიტორინგის მისია – 2008

ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია საქართველოში საქმიანობას 2008 წლის 1 ოქტომბერს შეუდგა. მონიტორინგის მისიის 200 დამკვირვებლის საქმეა უზრუნველყონ ყველა მხარის მიერ პრეზიდენტ სარკოზისა და მედვედევის მიერ ხელმოწერილი 2008 წლის აგვისტოსა და სექტემბრის შეთანხმებებით აღებული ვალდებულებების შესრულება. დამკვირვებლები ქვეყნის ტერიტორიაზე არიან განლაგებულნი, რათა აღადგინონ ნდობა ხელისუფლების შესაბამის წარმომადგენლებს შორის და ხელი შეუწყონ ადგილობრივი მოსახლეობის უსაფრთხო გარემოში ცხოვრებას. მისიის მანდატი საქართველოს მთელს ტერიტორიაზე ვრცელდება."

http://www.eumm.eu/ge/intro

• აღმოსავლეთ პარტნიორობა - 2009 აღმოსავლეთ პარტნიორობა არის ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის აღმოსავლეთის განზომილება. 2009 წლის 7 მაისს, ქ. პრაღაში, გაიმართა “აღმოსავლეთ პარტნიორობის” სამიტი (27+6),20 სადაც მიღებულ იქნა ერთობლივი დეკლარაცია. პარტნიორ ქვეყნებს, რომლებსაც აქვთ სურვილი და შესაძლებლობა, უფრო მეტად დაუახლოვდნენ ევროკავშირს, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ფარგლებში ევროკავშირი სთავაზობს: ასოცირების და ასევე, ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებებს ევროკავშირის ეკონომიკაში თანდათანობითი ინტეგრირების მიზნით; გარდა ამისა, მოტივირებულ პარტნიორებს აქვთ ასევე, გამარტივებული მიმოსვლის პერსპექტივა სავიზო სისტემის თანდათანობითი ლიბერალიზების გზით, რასაც თან უნდა ახლდეს ზომების მიღება არალეგალური მიგრაციის წინააღმდეგ.

20

ევროკავშირის 27 წევრი ქვეყანა + აღმოსავლეთ პარტნიორობის 6 ქვეყანა - აზერბაიჯანი, ბელორუსი, მოლდოვა, საქართველო, სომხეთი და უკრაინა

17

http://www.eeas.europa.eu/eastern/index_en.htm • ასოცირების შესახებ შეთანხმება - 2010

საქართველომ და ევროკავშირმა ასოცირების შესახებ შეთანხმებაზე მოლაპარაკებები აღმოსავლეთ პარტნიორობის ფარგლებში 2010 წლის ივლისში დაიწყო. აღმოსავლეთ პარტნიორობა ევროკავშირთან უფრო მტკიცე პოლიტიკურ და ეკონომიკურ თანამშრომლობას გულისხმობს. ამ მიზნით, ევროკავშირი პარტნიორ ქვეყნებს სთავაზობს ასოცირების შესახებ შეთანხმების პერსპექტივას, რაც ასევე, მოიცავს ღრმა თავისუფალი ვაჭრობის შეთანმხმების ხელმოწერას.

http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/955&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en

• ვიზა და რეადმისია – 2011

2011 წლის 1 მარტს ძალაში შევიდა ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ხელმოწერილი შეთანხმება ევროკავშირის ვიზების გამარტივებული წესით მიღების თაობაზე. შეთანხმების საფუძველზე გამარტივდება ევროკავშირის ქვეყნებში გამგზავრება და ადამიანებს შორის უშუალო კონტაქტების დამყარება.21 2010 წლის 22 ნოემბერს, საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ხელი მოეწერა ხელშეკრულებას უნებართვოდ მცხოვრებ პირთა რეადმისიის შესახებ, რომელიც რატიფიცირების პროცედურების დასრულების შემდეგ, ვიზების გამარტივების ხელშეკრულებასთან ერთად, ძალაში 2011 წლის 1 მარტიდან შევიდა. შეთანხმების ძირითადი მიზანია, გააძლიეროს ხელშეკრულების მონაწილე მხარეების თანამშრომლობა უკანონო მიგრაციის წინააღმდეგ ბრძოლის საკითხში. რეადმისიის ხელშეკრულება ითვალისწინებს სწრაფ და ეფექტურ პროცედურებს იმ პირთა იდენტიფიცირებისა და ორგანიზებული დაბრუნებისათვის, რომლებიც ვერ ან ვეღარ აკმაყოფილებენ საქართველოს ან ევროკავშირის რომელიმე წევრი სახელმწიფოს ტერიტორიაზე შესვლის, ყოფნის ან ცხოვრებისათვის დადგენილ მოთხოვნებს22

• მოლაპარაკება ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებაზე - 2011

2011 წლის 5 დეკემბერს ევროკავშირმა მიიღო გადაწყვეტილება ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებაზე საქართველოსთან მოლაპარაკებების დაწყების თაობაზე. აღნიშნული მიმართულება წარმოადგენს საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შესახებ შეთანხმების მნიშვნელოვან კომპონენტს. მოლაპარაკებები წარიმართება ვაჭრობისა და ეკონომიკური

21

http://eeas.europa.eu/delegations/georgia/travel_eu/visa/index_ka.htm 22

http://www.ei-lat.ge/images/stories/Documents/docs/Final_Report_-

_Visa_Facilitation_and_Readmission_Georgias_Visa_Liberalization_Prospects_with_the_EU.pdf

18

საკითხების ფართო სპექტრზე, რაც ხელს შეუწყობს ევროკავშირთან საქართველოს უფრო ღრმა ეკონომიკურ ინტეგრაციას.23

• სავიზო დიალოგის დაწყება - 2012 2012 წლის 4 ივნისს გაიხსნა საქართველო-ევროკავშირის დიალოგი უვიზო მიმოსვლის შესახებ. დადგენილი პროცედურების თანახმად, მომდევნო ეტაპი ითვალისწინებს უვიზო რეჟიმის თაობაზე შესაბამისი სამოქმედო გეგმის შემუშავებას ამ გეგმით განისაზღვრება საქართველოს მიერ განსახორციელებელი შემდგომი ღონისძიებები ევროკავშირთან სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის მიმართულებით სტანდართული ოთხი ბლოკის მიხედვით (დოკუმენტების უსაფრთხოება; არალეგალური მიგრაცია; საზოგადოებრივი წესრიგი და უსაფრთხოება; საგარეო ურთიერთობები და ადამიანის უფლებები), რომლის წარმატებულად აღსრულების გზით, სამომავლოდ შესაძლებელი გახდება საქართველოსა და ევროკავშირს შორის სავიზო რეჟიმის გაუქმება. დიალოგის მიზანია, შემოწმდეს ყველა მნიშვნელოვანი პირობა ევროკავშირის ქვეყნებში საქართველოს მოქალაქეების უვიზოდ მოგზაურობისათვის.

http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/12/561&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en

ევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირის მიერმიერმიერმიერ საქართველოსთვის განხორციელებულისაქართველოსთვის განხორციელებულისაქართველოსთვის განხორციელებულისაქართველოსთვის განხორციელებული პროექტებიპროექტებიპროექტებიპროექტები დადადადა

დახმარებადახმარებადახმარებადახმარება (სამეზობლოსამეზობლოსამეზობლოსამეზობლო პოლიტიკამდეპოლიტიკამდეპოლიტიკამდეპოლიტიკამდე)

ევროპული კავშირის დახმარებების პროგრამა საქართველოში 1992 წლიდან დაიწყო პროექტით “ექო” და გაგრძელდა ისეთი პროექტების განხორციელებით, როგორებიცაა: “ტასისი”, “სასურსათო უზრუნველყოფის პროგრამა”, “მაკროფინანსური დახმარება”, “ევროპული ინიციატივა დემოკრატიისათვის და ადამიანის უფლებები” და სხვ. სულ ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის 1992-2004 წლებში გაცემული გრანტების საერთო მოცულობამ 420 მილიონ ევრომდე შეადგინა24 (იხ. სურათი 1)25

23 http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/1504&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en 24 http://www.parliament.ge/site2/index.php?lang_id=GEO&sec_id=491&info_id=6279 25 http://www.parliament.ge/files/491_6279_959182_cxrili.pdf

19

სურათი 1

ევროკავშირის მიერ 1992-2004 წლებში საქართველოსთვის გაცემული გრანტების საერთო მოცულობა (მლნ ევრო)

ჰუმანიტარული ჰუმანიტარული ჰუმანიტარული ჰუმანიტარული დახმარებადახმარებადახმარებადახმარება

98.2598.2598.2598.25

ევროპის სასოფლოევროპის სასოფლოევროპის სასოფლოევროპის სასოფლო---- სამეურნეო სფეროში სამეურნეო სფეროში სამეურნეო სფეროში სამეურნეო სფეროში სარეკომენდაციო სარეკომენდაციო სარეკომენდაციო სარეკომენდაციო ---- საგარანტიო საგარანტიო საგარანტიო საგარანტიო (EAGGF)(EAGGF)(EAGGF)(EAGGF)

62.5562.5562.5562.55

განსაკუთრებული განსაკუთრებული განსაკუთრებული განსაკუთრებული ჰუმანიტარული ჰუმანიტარული ჰუმანიტარული ჰუმანიტარული დახმარებადახმარებადახმარებადახმარება

6.006.006.006.00

დახმარება რუსეთის დახმარება რუსეთის დახმარება რუსეთის დახმარება რუსეთის ფინანსური კრიზისის ფინანსური კრიზისის ფინანსური კრიზისის ფინანსური კრიზისის თავიდან აცილების თავიდან აცილების თავიდან აცილების თავიდან აცილების მიზნითმიზნითმიზნითმიზნით

4.004.004.004.00

სასურსათო სასურსათო სასურსათო სასურსათო უზრუნველუზრუნველუზრუნველუზრუნველყოფის ყოფის ყოფის ყოფის პროგრამაპროგრამაპროგრამაპროგრამა

71.2571.2571.2571.25

TACIS TACIS TACIS TACIS ---- ის ადგილობრივი ის ადგილობრივი ის ადგილობრივი ის ადგილობრივი დაფინანსებადაფინანსებადაფინანსებადაფინანსება

111.00111.00111.00111.00

კონფლიქტების რეგიონის კონფლიქტების რეგიონის კონფლიქტების რეგიონის კონფლიქტების რეგიონის რეაბილიტაციარეაბილიტაციარეაბილიტაციარეაბილიტაცია

19.5019.5019.5019.50

მაკროფინანსურიმაკროფინანსურიმაკროფინანსურიმაკროფინანსური დახმარებადახმარებადახმარებადახმარება ((((გადმორიცხული)გადმორიცხული)გადმორიცხული)გადმორიცხული)

31.531.531.531.50000

ერთიანი საგარეო დაერთიანი საგარეო დაერთიანი საგარეო დაერთიანი საგარეო და უსაფრთხოებისუსაფრთხოებისუსაფრთხოებისუსაფრთხოების პოლიტიკაპოლიტიკაპოლიტიკაპოლიტიკა (CFSP)(CFSP)(CFSP)(CFSP)

1.601.601.601.60

დემოკრატიისა დადემოკრატიისა დადემოკრატიისა დადემოკრატიისა და ადამიანისადამიანისადამიანისადამიანის

20

ტასისიტასისიტასისიტასისი (TACIS) (TACIS) (TACIS) (TACIS) ევროკავშირის ტექნიკური დახმარების პროგრამა იყო, რომელიც გრანტების სახით აფინანსებდა პროექტებს სხვადასხვა სფეროებში. პროგრამა 1991 წელს დაიწყო და მას შემდეგ იგი აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიის ცამეტ ქვეყანაში ვრცელდება. ეს ქვეყნებია: აზერბაიჯანი, ბელარუსი, თურქმენეთი, მოლდოვა, მონღოლეთი, რუსეთი, საქართველო, სომხეთი, ტაჯიკეთი, უკრაინა, უზბეკეთი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი. ტასისი ევროკავშირსა და ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებს შორის მოქმედი პარტნიორობისა და თანამშრომლობის ხელშეკრულების განხორციელების ფინანსური ინსტრუმენტი იყო. ტასისი-ს სამართლებრივ საფუძველს ევროკავშირის მინისტრების საბჭოს რეგლამენტები წარმოადგენდა. ბოლო რეგლამენტი 2000-2006 წლებს მოიცავდა და ძირითად ყურადღებას უთმობდა ისეთ საკითხებს, როგორებიცაა: ინსტიტუციური, სამართლებრივი და ადმინისტრაციული რეფორმები, კერძო სექტორის განვითარება, გარემოს დაცვა, ინფრასტრუქტურის განვითარება, სოფლის მეურნეობა და ბირთვული უსაფრთხოება. ტასისის დაფინანსება თითოეული ქვეყნისათვის შემუშავებული ეროვნული პროგრამების მიხედვით ხორციელდებოდა. ეს პროგრამა, თავის მხრივ, ინდიკატური და სამოქმედო პროგრამებისაგან შედგებოდა. ინდიკატური პროგრამები სამ-ოთხ წელიწადს მოიცავდა და თანამშრომლობის პრიორიტეტებსა თუ ძირითად მიმართულებებს განსაზღვრავდა. სამოქმედო გეგმები მოიცავდა ერთი წლის განმავლობაში დაფინანსებულ კონკრეტულ პროექტებს.

2004-2006 წლებში საქართველოსათვის გამოყოფილმა დაფინანსებამ “ინდიკატური გეგმის” ფარგლებში შეადგინა 40 მილიონი ევრო. 2004-2005 წლებში შემუშავდა ორი “სამოქმედო გეგმა”, რომელთა საერთო ღირებულებაც 27 მილიონ ევროს შეადგენს. პირველი მოიცავს 15 მილიონ ევროს და მან უნდა დააფინანსოს შემდეგი პროექტები: “პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ” შეთანხმების განხორციელების

26

აღსანიშნავია, რომ გარდა ზემოთ მოცემული თანხებისა, საქართველო ასევე სარგებლობდა TACIS-ის რეგიონული პროგრამების - “Traceca“-ს, “Inogate”-ს, ბუნებრივი რესურსების პროგრამების ფარგლებში გაცემული გრანტებით.

უფლებების დაცვისუფლებების დაცვისუფლებების დაცვისუფლებების დაცვის ეეეევროპულივროპულივროპულივროპული ინიციატივა ინიციატივა ინიციატივა ინიციატივა (EIDHR)(EIDHR)(EIDHR)(EIDHR)

7.557.557.557.55

სწრაფი რეაგირებისსწრაფი რეაგირებისსწრაფი რეაგირებისსწრაფი რეაგირების მექანიზმიმექანიზმიმექანიზმიმექანიზმი

6.66.66.66.65555

სულ სულ სულ სულ ((((ევრო)ევრო)ევრო)ევრო) 419.85419.85419.85419.8526262626

21

მხარდაჭერა; ეკონომიკური განვითარების და სიღარიბის დაძლევის პროგრამა (EDPRP), რეფორმები პროკურატურაში, პენიტენციალურ სისტემასა და იუსტიციის სამინისტროს პრობაციის სამსახურში; შინაგან საქმეთა სამინისტროში დაგეგმილი რეფორმების მხარდაჭერა; პირველადი ჯანდაცვისა და სიღარიბის დაძლევის ექსპერიმენტული სქემების შექმნა რეგიონებისათვის. მეორე სამოქმედო გეგმა მოიცავს 12 მილიონ ევროს და იგი ხელს უწყობს იუსტიციის სამინისტროსა და პარლამენტის რეფორმირებას; რეფორმებს საბაჟო და საგადასახადო სამსახურში და სხვ.

მაკროფინანსურიმაკროფინანსურიმაკროფინანსურიმაკროფინანსური დახმარებადახმარებადახმარებადახმარება (MFA) (MFA) (MFA) (MFA) წარმოადგენს პოლიტიკურ ფინანსურ ინსტრუმენტს მესამე ქვეყნების საგადამხდელო ბალანსის მხარდასაჭერად. თუმცა, ევროკომისიის სხვა ფინანსური ინსტრუმენტებისაგან განსხვავებით, MFA არ ითვალისწინებს სტრუქტურული

ცვლილებების ან ეკონომიკური და სოციალური განვითარების მიზნით ბენეფიციარი

სახელმწიფოებისათვის ფინანსური დახმარების გაწევას. იგი მიმდინარეობს საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა და მსოფლიო ბანკის მხარდაჭერით. საქართველოში ეს პროექტი ეხმარება ქვეყნის საერთაშორისო ვალის შემცირების სტრატეგიის შემუშავებას.27

სასურსათოსასურსათოსასურსათოსასურსათო უზრუნველყოფისუზრუნველყოფისუზრუნველყოფისუზრუნველყოფის პროგრამაპროგრამაპროგრამაპროგრამა (FSP) (FSP) (FSP) (FSP) მოქმედებს სოფლის მეურნეობის, განათლების და სოციალურ სფეროებში. იგი მიზნად ისახავს სურსათით მომარაგებისა და მისი ხელმისაწვდომობის მიმართულებით მუშაობას და მოიცავს შემდეგ ძირითად ასპექტებს: სოციალური დახმარების/დაცვის რეფორმა; სასურსათო უზრუნველყოფის საინფორმაციო სისტემა; სახელმწიფო ფინანსების მართვა; სასურსათო უზრუნველყოფის და სიღარიბის დაძლევის პოლიტიკა.

ევროპულიევროპულიევროპულიევროპული ინიციატივაინიციატივაინიციატივაინიციატივა დემოკრატიისადემოკრატიისადემოკრატიისადემოკრატიისა დადადადა ადამიანისადამიანისადამიანისადამიანის უფლებებისათვისუფლებებისათვისუფლებებისათვისუფლებებისათვის (EIDHR) (EIDHR) (EIDHR) (EIDHR) მხარს უჭერს ქვეყანაში ადამიანის უფლებების დაცვის და დემოკრატიის პოპულარიზებას ევროკავშირის არაწევრ სახელმწიფოებში. ეს პროგრამა მოიცავს 29 ქვეყანას, რომელთა შორის არის საქართველოც. ყოველწლიურად ამ პროგრამის ფარგლებში გამოიყოფა საერთო თანხა 100 მილიონი ევროს ოდენობით. 2002-2004 წლებში საქართველოს ყოველწლიურად 2 მილიონი ევრო გადაეცა და დაფინანსდა ისეთი მიმართულებები, როგორებიცაა: კანონის უზენაესობისა და კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლა, წამების წინააღმდეგ ბრძოლა; რელიგიურ და ეთნიკურ უმცირესობათა დისკრიმინაციის წინააღმდეგ ბრძოლა.

2003 წელს რიგგარეშე საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნების ჩატარების უზრუნველსაყოფად საქართველოს ევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირის სწრაფისწრაფისწრაფისწრაფი რეაგირებისრეაგირებისრეაგირებისრეაგირების მექანიზმისმექანიზმისმექანიზმისმექანიზმის პროექტისპროექტისპროექტისპროექტის ფარგლებში (RRM)(RRM)(RRM)(RRM) 2 მილიონი ევრო გამოეყო.28 2004 წელს “სწრაფი რეაგირების მექანიზმის” ფარგლებში საქართველოს დამატებით 4.65 მილიონი ევრო გამოეყო, რაც განკუთვნილი იყო პენიტენციალური და პრობაციის სამსახურების, ასევე, იუსტიციის სამინისტროს და სხვა საჯარო დაწესებულებების 27

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/A_P_G/EU_PR_CO/EU_A_I_G/MFA_G 28 http://www.parliament.ge/site2/index.php?lang_id=GEO&sec_id=491&info_id=6279

22

ორგანიზაციული სტრუქტურის რეფორმირებისთვის; ასევე საპარლამენტო და საარჩევნო რეფორმის და კონფლიქტის შედეგად დაზარალებულ მოსახლეობაში ნდობის აღდგენის პროექტებისთვის.

ამ პროექტის ფარგლებში საქართველოს პარლამენტში რამდენიმე პროექტი დაფინანსდა, რომელთა მეშვეობით მომზადდა ნიადაგი გრძელვადიანი “ტასის” პროექტისათვის. ეს პროექტები იყო: “საპარლამენტო თანამშრომლობა ლატვიის და საქართველოს პარლამენტებს შორის” – იგი განხორციელდა ბრიტანული არასამთავრობო ორგანიზაციის “ლინკს”-ის მიერ; პროექტი სახელწოდებით, “დახმარების გაწევა საქართველოს კანონმდებლობის ევროკავშირის კანონმდებლობასთან ჰარმონიზებაში”, განხორციელდა ევროპელ კონსულტანტთა ჯგუფის მიერ; რაც შეეხება პროექტს „საქართველოს პარლამენტის ეფექტიანობის და გამჭირვალობის გაზრდა”, ის გაეროს განვითარების პროგრამის ფარგლებში განხორციელდა; “ბიზნესისა და პარლამენტის საერთაშორისო ასოციაციის” მიერ განხორციელდა პროექტი “საპარლამენტო რეფორმა – თანამშრომლობა ბიზნესსა და პარლამენტს შორის”.

კანონისკანონისკანონისკანონის უზენაესობისუზენაესობისუზენაესობისუზენაესობის სფეროშისფეროშისფეროშისფეროში ევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირის დახმარებისდახმარებისდახმარებისდახმარების პროექტიპროექტიპროექტიპროექტი EUJUST EUJUST EUJUST EUJUST THEMISTHEMISTHEMISTHEMIS დაიწყო 2004 წლიდან, როდესაც ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის უმაღლესი წარმომადგენლებისადმი გაგზავნილ წერილობით მიმართვაში საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ზურაბ ჟვანიამ, გამოხატა თხოვნა საქართველოში მისიის გამოგზავნის შესახებ კანონის უზენაესობის სფეროში, „ევროპის უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის“ კონტექსტში.29

2004 წლის 28 ივნისს ევროკავშირის საბჭომ მიიღო ერთობლივი გადაწყვეტილება საქართველოში კანონის უზენაესობის მისიის EUJUST THEMIS-ის გამოგზავნის შესახებ. 16 ივლისს საბჭომ დაამტკიცა EUJUST THEMIS-ის სამოქმედო გეგმა, რომლის საფუძველზეც დაიწყო მისიის ფუნქციობა. 10 ივლისს საქართველოს მთავრობამ გამოსცა განკარგულება EUJUST THEMIS-სა და საქართველოს შემდეგ უწყებებს შორის თანამშრომლობის შესახებ: იუსტიციის სამინისტრო, შინაგან საქმეთა სამინისტრო, საგარეო საქმეთა სამინისტრო, სახელმწიფო მინისტრი ევროპასთან ინტეგრაციის საკითხებში, გენერალური პროკურატურა, ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანი და უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე. მისიამ შეასრულა დაკისრებული მიზანი და დაასრულა მუშაობა 2005 წლის 14 ივლისს. აღსანიშნავია, რომ ეს მისია კანონის უზენაესობის საკითხებში, პირველი იყო ევროკავშირის უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის ფარგლებში.30

მოგვიანებით საქართველოს ევროპის სამეზობლო პოლიტიკაში (ENP) ჩართვამ ქვეყანას ევროკავშირთან ინტეგრაციის უფრო ხელშესახები პერსპექტივა გაუჩინა.

29

http://www.parliament.ge/site2/index.php?lang_id=GEO&sec_id=491&info_id=6279 30

http://www.consilium.europa.eu/eeas/security-defence/eu-operations/completed-eu-

operations/eujust-themis?lang=en

23

2006 წლის ნოემბერში გაფორმებული ENP-ის სამოქმედო გეგმით31 ყველა ამ სფეროში არა მარტო საკანონმდებლო ცვლილებები დაიგეგმა, არამედ ევროკავშირთან სინქრონიზებული კანონმდებლობის კონკრეტულ ქმედებებად ქცევის გეგმა ჩამოყალიბდა.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა (European Neighbourhood Policy - ENP) იყო ლოგიკური რეაქცია ევროკავშირის გაფართოების შემდეგ ახალ გეოპოლიტიკურ გამოწვევაზე. 2004 წლის 1 მაისს ევროკავშირმა 10 ახალი წევრი ქვეყანა მიიღო. კავშირის საზღვრების შეცვლასთან ერთად დღის წესრიგში დადგა უსაფრთხოების სტრატეგიის ახალი ამოცანები და დაისახა ახალი სტრატეგია ევროკავშირის მეზობლებთან ურთიერთობისთვის. ევროკავშირის მეზობელ ქვეყნებად ჩაითვალა კავშირთან უშუალო სახმელეთო თუ საზღვაო საზღვრის მქონე ყველა ქვეყანა ევრაზიის კონტინენტზე. თუმცა რუსეთთან ურთიერთობა განსაკუთრებული - “სტრატეგიული თანამშრომლობის” ფორმატით წარიმართა.

2004 წელს ENP-ს მხარდაჭერას ევროკავშირის მიერ წინ უძღვოდა კავშირის სხვადასხვა სტრუქტურების კოორდინირებული მუშაობა გაფართოების შემდეგ მოსალოდნელი ცვლილებებისათვის მოსამზადებლად. 2003 წელს ევროპის საბჭოსა და ევროკომისიის მიერ შემუშავდა უსაფრთხოების ახალი სტრატეგია, რომელიც განსაზღვრავდა ახალ მეზობლებთან ურთიერთობების მნიშვნელობას: “ევროკავშირის ამოცანაა, საკუთარი წვლილი შეიტანოს ახალი მეზობლების სტაბილურ განვითარებაში, ამ ქვეყნებში სახელმწიფო მმართველობის ინსტიტუტების დახვეწასა და მათ შორის მჭიდრო პოლიტიკური თუ ეკონომიკური ურთიერთობების დამყარებაში“.32

ENP-ს დეკლარირებული მიზანი იყო, ახალი მეზობელი ქვეყნებისთვის გაეზიარებინა ევროპის გაფართოების პოზიტიური შედეგები, რაც რეალურად მეზობელ ქვეყნებში არსებული კონფლიქტის ფასილიტაციის გზით და დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარების ხელშეწყობით ევროკავშირის ირგვლივ უსაფრთხოების წრის შექმნას ნიშნავდა.

დასახული მიზნის განსახორციელებლად ENP-ს სტრატეგიულ დოკუმენტში გამოიყო მეზობელ ქვეყნებთან თანამშრომლობის შემდეგი პრიორიტეტები:

• პოლიტიკური დიალოგი და სამართლებრივი რეფორმები; • ვაჭრობა და პარტნიორების მომზადება ევროკავშირის შიდა ბაზრის ასათვისებლად;

31 http://eu-integration.gov.ge/uploads/ENPAP.pdf

32 European Security Strategy - “A secure Europe in a better world”; December, 2003 http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/78367.pdf

24

• სამართალდამცავი და შინაგან საქმეთა სტრუქტურების რეფორმირება; • ენერგეტიკა; • ტრანსპორტი და ინფრასტრუქტურა; • განათლება

• გარემოს დაცვა; • კვლევები და ინოვაციები; • სოციალური სფეროს რეფორმირება.

ENP-ს ფარგლებში დასაფინანსებელი სფეროები და პრიორიტეტები შემუშავებულია ამა თუ იმ პარტნიორი ქვეყნის მთავრობასთან და სხვა შესაბამის მონაწილეებთან ერთად ქვეყნის (7-წლიან) სტრატეგიულ დოკუმენტებში (CSP - Country Strategy Paper),33 (4-წლიან) ეროვნულ ინდიკატურ პროგრამაში (NIP - National Indicative Programme)34 და ქვეყნის ეროვნული სამოქმედო გეგმის (Action Plans) 35 განხორციელების შესახებ დეტალურ წლიურ ანგარიშებში (Annual Reports) 36.

მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს თავიდანვე არ მიუღია ევროკავშირისგან სამეზობლო პოლიტიკაში ჩართვის წინადადება, 2004 წლის 12 მაისს ბრიუსელში წარმოდგენილ ENP-ს სტრატეგიულ დოკუმენტში დაფიქსირებული იყო ევროკავშირის ინტერესი საქართველოს და მთლიანად ამიერკავკასიის რეგიონის მიმართ: “ევროპის უსაფრთხოების სტრატეგია, რომელიც ევროსაბჭომ 2003 წლის დეკემბერში მიიღო37, აღიარებს სამხრეთ კავკასიას, როგორც რეგიონს, რომლითაც ევროკავშირი საფუძვლიანად და აქტიურად უნდა დაინტერესდეს.” აქვე იყო ევროკომისიის რეკომენდაცია - საქართველო, აზერბაიჯანი და სომხეთი ჩართულიყვნენ სამეზობლო პოლიტიკაში. ევროკომისია ასევე იღებდა ვალდებულებას, მონიტორინგი გაეწია სამხრეთ კავკასიის ქვეყნებში დემოკრატიული პრინციპების, კანონის უზენაესობის და ადამიანის უფლებების ფუნდამენტური პრინციპების დაცვის მხრივ არსებული მდგომარეობაზე და შედეგები მოეხსენებინა ევროსაბჭოსთვის.

1992 წლიდან 2005 წლამდე, სანამ ევროკავშირი ENP-ს აამუშავებდა, კავშირის დახმარებამ საქართველოსთვის 505 მილიონი ევრო შეადგინა.38 განსაკუთრებული

33

http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/country/enpi_csp_georgia_en.pdf 34

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/A_P_G/EU_PR_CO/ER_IR_PR 35

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/official_documents 36

http://ec.europa.eu/world/enp/docs/2012_enp_pack/progress_report_georgia_en.pdf 37 European Security Strategy - “A secure Europe in a better world”; December, 2003 http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/78367.pdf 38

http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/country/enpi_csp_georgia_en.pdf

25

ყურადღების ცენტრში ქვეყანა 2003 წლის შემდეგ მოექცა. სახელმწიფო მმართველობის სფეროში გატარებულმა რეფორმებმა დააჩქარა საქართველოს მიერ ENP-ის სამოქმედო გეგმის მიღების პროცესი. ასევე დაჩქარდა აღნიშნული პროცესი სომხეთისთვის და აზერბაიჯანისთვის, რადგან ევროპისთვის ამ სამი ქვეყნის, როგორც რეგიონის საკითხი, ერთობლივად განიხილებოდა.

ENP-ს სამოქმედო გეგმის განხორციელების მონიტორინგისთვის მონაწილე ქვეყნების წარმომადგენლები ვალდებულნი არიან, წარმოადგინონ დეტალური ინფორმაცია გეგმის იმპლემენტაციის შესახებ. პარალელურად მიმდინარეობს არასამთავრობო სექტორის მიერ ENP-ს სამოქმედო გეგმის იმპლემენტაციის დამოუკიდებელი მონიტორინგი.

2011-2013 წლებისათვის ევროკავშირის ბიუჯეტიდან ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში საქართველოსთვის გამოყოფილია 180.3 მლნ ევრო. იმავე პროგრამით სომხეთისთვის მხოლოდ 157.3 მლნ ევრო, აზერბაიჯანისთვის კი 122.5მლნ ევრო გამოიყო.39

2012 წლისთვის ევროკავშირის ბიუჯეტი შეადგენს 147.2 მილიარდ ევროს40 (იხ. სურათი 2).

სურათი 2.

ბიუჯეტის ყველაზე მაღალი წილი - 45.8% - მოდის მდგრად განვითარებაზე; ბუნებრივ რესურსებზე, რომელშიც მოიაზრება სოფლის მეურნეობის განვითარება, გარემო, მეთევზეობა, გამოყოფილია ჯამში 40.8%; ბიუჯეტის 6% განკუთვნილია ადმინისტრირებაზე, რაც ერთ სულ მოსახლეზე ყოველწლიურად 15 ევროს გულისხმობს. 6.4%-ით ფინანსდება ევორკავშირის, როგორც გლობალური აქტორის, აქტივობები.

39 http://www.easternpartnership.org/programmes/country-allocations 40 http://ec.europa.eu/budget/figures/2012/2012_en.cfm

26

ევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირის სამეზობლოსამეზობლოსამეზობლოსამეზობლო პოლიტიკისპოლიტიკისპოლიტიკისპოლიტიკის ინსტრუმენტებიინსტრუმენტებიინსტრუმენტებიინსტრუმენტები

2007 წლის 1 იანვრიდან ევროკავშირის ფინანსური დახმარების ინსტრუმენტების

რეფორმების ფარგლებში MEDA, TACIS და სხვა პროგრამები შეიცვალა ერთი

ინსტრუმენტით – ევროპის სამეზობლო და თანამშრომლობის ინსტრუმენტით

(ENPI).

ქვეყნების რეფორმებისთვის ENPI-ის ფარგლებში 2007-2013 წლებისთვის

ევროკავშირმა გამოყო 12 მილიარდი ევრო.

ENPI-ის ფარგლებში შემუშავდა რამდენიმე ინოვაცია: პირველი გახლავთ

საზღვრისპირა თანამშრომლობის (Croos-Border Cooperation) ელემენტი, რომლის

ფარგლებში ფინანსდება ერთობლივი პროგრამები, რომლებშიც ჩართულები

არიან ევროკავშირის იმ წევრი სახელმწიფოების რეგიონები და პარტნიორი

ქვეყნები (სულ 15), რომელთაც საერთო საზღვრები აქვთ. პროგრამა დაიწყო 2007

წლის ბოლოს. 2007-2013 წლებისთვის გამოყოფილია 1.18 მილიარდი ევრო (2008

წელს აღმოსავლეთ მეზობლებს მისცეს 25.6 მილიონი ევრო).

ტექნიკური დახმარების ერთ-ერთ ახალ ფორმას წარმოადგენს ე. წ.

“დაძმობილების” (Twinning) და “ტექნიკური დახმარების და ინფორმაციის

გაცვლის” (TAIEX – Technical Assistance and Information Exchange) პროგრამები, რაც

ითვალისწინებს ევროკავშირის კანონმდებლობის დაახლოებას, წევრი

სახელმწიფოებისა და პარტნიორი ქვეყნის საჯარო მართვის ეროვნული,

რეგიონული და ადგილობრივი ინსტიტუტების “დაძმობილებას”. შესაძლებელი

იქნება მიზნობრივი კონსულტირება. “დაძმობილების” და TAIEX-ის პროგრამები

ის ინსტრუმენტებია, რომლებმაც გაამართლა გარდამავალი პერიოდის მქონე იმ

ქვეყნებში, რომლებიც დღეს ევროკავშირის წევრები არიან.

მესამე ინოვაცია გახლავთ “მმართველობის მექანიზმი” (Governance Facility)

წლიური 50 მილიონი ევროს ბიუჯეტით. მის ფარგლებშიც გრანტის ფორმით

ფინანსდებიან ის პარტნიორები, რომლებიც წარმატებით ახორციელებენ

მმართველობასთან დაკავშირებულ რეფორმებს.

სიახლეს წარმოადგენს, ასევე, სამეზობლო საინვესტიციო მექანიზმი (NIF -

Neighbourhood Investment Facility), რომელმაც ENP-ის პარტნიორებისთვის სესხების

გაცემა დაიწყო 2008 წლიდან. ბიუჯეტი შეადგენს 700 მილიონ ევროს 2007-2013

წლებისთვის. დაფინანსება გათვალისწინებულია საერთო ინტერესების

სფეროებზეც, როგორებიცაა, მაგ., ენერგეტიკა, გარემოს დაცვა და ტრანსპორტი.

NIF-ის და მმართველობის მექანიზმის მეშვეობით მმართველობისა და

27

ინვესტიციების ხელშეწყობის მიზნით 2007-2010 წლებისთვის გამოყოფილი იქნა

სულ 400 მილიონი ევრო.

ENPI-ის ფარგლებში შემუშავებულ სიახლეებს შორისაა ასევე, ინსტრუმენტი

სტაბილურობისათვის (IFS). იგი სტრატეგიული ინსტრუმენტია გლობალური

უსაფრთხოებისა და განვითარებასთან დაკავშირებული გამოწვევების

საკითხებში. IFS დაარსდა 2006 წლის 12 ნოემბერს.41 2007 წლის 1 იანვრიდან მან

ჩაანაცვლა რამდენიმე ინსტრუმენტი ნარკოტიკების, gaნაღმვის, გადაადგილებულ

პირთა, კრიზისების მართვის, რეაბილიტაცისა და რეკონსტრუქციის სფეროებში.

სტაბილურობის ინსტრუმენტის მთავარი მიზანია ეფექტური, დროული, მოქნილი

და კომპლექსური რეაგირების უზრუნველყოფა კრიზისულ სიტუაციებსა და

პოლიტიკურად არასტაბილურ გარემოში.42

სტაბილურობისთვის შემუშავებული ინსტრუმენტის ბიუჯეტი 2007-2013

წლებისათვის შეადგენს 2,062 მილიარდ ევროს: 43

– მოკლევადიანი ნაწილი მოიაზრებს 1.487 მილიონ ევროს (მთლიანი თანხის

72%);

- გრძელვადიანი ნაწილი მოიაზრებს 484 მილიონ ევროს (მთლიანი თანხის

23%).

რაც შეეხება ბირთვული უსაფრთხოების პროგრამას, ცენტრალურ და

აღმოსავლეთ ევროპაში ადრე ფინანსდებოდა TACIS-ს ფარგლებში, ახლა კი

დაფინანსდება ბირთვული უსაფრთხოების ინსტრუმენტით.

სამეზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტების ფარგლებში გამოყოფილი თანხების

ხარჯვის მონიტორინგს ევროკავშირი ახორციელებს ქვეყანაში თავისი

წარმომადგენლობისგან მიღებული ინფორმაციის საშუალებით. აღსანიშნავია, რომ

დელეგაცია ვალდებულია, ადგილზე (ქვეყანაში) გამართოს შეხვედრები

არასამთავრობო სექტორთან და ამ სექტორის აზრი მიაწოდოს ევროკომისიას. ამას

გარდა, ევროკავშირი გზავნის დამოუკიდებელ აუდიტს. ასევე, ანგარიშების

მომზადების წინ იმართება შეხვედრები ბრიუსელში მოქმედ სამოქალაქო

41

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:327:0001:0011:en:PDF 42

http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/country/2011_enpi_nip_regional_east_en.pdf

43 http://ec.europa.eu/europeaid/how/finance/ifs_en.htm

28

საზოგადოების ორგანიზაციებთან, მათ შორის, მათთან, ვისაც აქვთ ოფისები

პარტნიორ ქვეყნებში. 44

ევროკავშირის კიდევ ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი ევროკავშირის

სამეზობლო პოლიტიკის განხორციელებისათვის არის “ევროპული ინსტრუმენტი

დემოკრატიისა და ადამიანის უფლებებისათვის” (EIDHR). აღნიშნული პროგრამების

პაკეტის მიზანია ქვეყანაში დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარება და

ადამიანის უფლებების დაცვის უზრუნველყოფა. ეს ერთადერთი მიმართულებაა

ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკაში, რომელიც გულისხმობს პროგრამებს

მედიის თავისუფლებისა და ჟურნალისტთა უფლებების გარანტირებისთვის.

პროგრამის პრიორიტეტული მიმართულებებია რეგიონები და ისეთი

მიკროსაზოგადოებები ქვეყნის შიგნით, სადაც უფრო დიდია რისკი ადამიანის

უფლებების უხეშად დარღვევისა. მეორე პრიორიტეტად შეგვიძლია გამოვყოთ

არჩევნებზე დაკვირვების გზით დემოკრატიული პროცესების, პოლიტიკური

ქმედებების გამჭვირვალობის და სანდოობის მხარდაჭერა.

სამეზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტების ფარგლებში ევროკავშირის მიერ

საქართველოსთვის გაწეული დახმარება 2007-2013 წწ-თვის ეროვნული

ინდიკატორული პროგრამით (NIP) შეადგენს 300.69 მლნ ევროს (2007-2010 წლები –

120.4 მლნ ევრო, 2011-2013 წლები.– 180.29 მლნ ევრო).45

აღსანიშნავია, რომ 2014-2020 წლების ბიუჯეტის დაგეგმვისას ინსტრუმენტების

პრიორიტეტების მასშტაბი შედარებით შემცირდა. თუ აქამდე მრავალი

პრიორიტეტი გამოიყოფოდა, ამჯერად, ევროკომისიამ მხოლოდ 3 პრიორიტეტის

განსაზღვრა გადაწყვიტა. სავარაუდოდ, ეს პრიორიტეტებია: 1) სოფლის მეურნეობის

განვითარება; 2) იუსტიციის სექტორი და 3) საჯარო სექტორის რეფორმები.

თითოეულ მათგანს 3-დან 5-მდე ქვეპრიორიტეტი დაემატება.46

44

ინტერვიუ, ჯიოვანი კრემონინი, ევროპულ საგარეო ქმედებათა სამსახური, ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სტრატეგიისა და ინსტრუმენტების განყოფილება. 20 ნოემბერი, 2012წ. 45

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=eng/AP/NCU/National%20Indicative%20Programme%20(NIP) 46

იან გრანტი, უფროსი კონსულტანტი ევროკავშირის დახმარების ფარგლებში 2014-2017 წლების

ბიუჯეტის დაგეგმვის პროცესში.

29

აღმოსავლეთაღმოსავლეთაღმოსავლეთაღმოსავლეთ პარტნიორობაპარტნიორობაპარტნიორობაპარტნიორობა

ევროკავშირს თავისი პარტნიორი ქვეყნებისათვის სურდა სამეზობლო

ხელშეკრულების (Neighbourhood Agreement) შეთავაზება როგორც ENP-ის

შემდგომი ეტაპისა, თუმცა არ ჰქონდა შემუშავებული მისი კონკრეტული შინაარსი.

შეიძლება ითქვას, რომ სამეზობლო ხელშეკრულების იდეა შემდგომ აღმოსავლეთ

პარტნიორობამ ჩაანაცვლა. აღმოსავლეთ პარტნიორობა (EaP)47474747 ევროპის სამეზობლო

პოლიტიკის (ENP) მიღწევების შემდგომ განვითარებას გულისხმობს. 2008 წლის

დეკემბერში ევროპულმა კომისიამ წამოაყენა აღმოსავლეთ პარტნიორობის

წინადადება - როგორც ევროპული სამეზობლო პოლიტიკის სპეციალური

აღმოსავლური განშტოება, რომელიც მიზნად ისახავს აზერბაიჯანთან,

ბელორუსთან, მოლდოვასთან, საქართველოსთან, სომხეთსა და უკრაინასთან

ურთიერთობის გაღრმავებას. ამ პოლიტიკის ფარგლებში ევროკავშირი

აღნიშნულ ქვეყნებს დემოკრატიის გაღრმავებასა და ბაზარზე ორინეტირებული

რეფორმების გატარებაში მნიშვნელოვან მხარდაჭერას სთავაზობს, რაც, თავის

მხრივ, ხელს შეუწყობს ამ ქვეყნების პოლიტიკურ და ეკონომიკურ

სტაბილურობას. ახალი ინიციატივის მთავარი პრინციპია შესაძლებლობების

მაქსიმუმის შეთავაზება იმ პოლიტიკური და ეკონომიკური სინამდვილისა და

რეფორმების მდგომარეობის გათვალისწინებით, როგორიც თითოეულ პარტნიორ

სახელმწიფოში არსებობს.48

2009 წელს პრაღაში ამოქმედდა აღმოსავლეთ პარტნიორობის პროგრამა, რომლის დეკლარირებული მიზანია პოლიტიკური კავშირისა და ეკონომიკური ინტეგრაციის განვითარება ევროკავშირსა და აღმოსავლეთ პარტნიორებს შორის. ბევრს გაუჩნდა კითხვა: რას სთავაზობს ახალს აღმოსავლეთთან პარტნიორობა და ხომ არ არის ის ENP-ის დუბლიკატი. ENP-ისა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის საერთო ღირებულებებისა და მიზნების (უსაფრთხოება, სტაბილურობა, კეთილდღეობა, კარგი მმართველობa) გათვალისწინებით ამ პროგრამამ პარტნიორებს შესთავაზა არაერთი ისეთი სიახლე, რომლებსაც ENP საერთოდ არ ითვალისწინებდა. ესენია: - ასოცირების ხელშეკრულება, რომელიც ეკონომიკური ინტეგრაციის მიზნით ევროკავშირთან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებას მოიცავს (DCFTA), ასევე - მობილურობისა და უსაფრთხოების პაქტები, რაც გულისხმობს სავიზო რეჟიმის გამარტივებას და ასევე ევროკავშირთან თანამშრომლობას კორუფციის, ორგანიზებული დანაშაულისა და არალეგალური მიგრაციის წინააღმდეგ ბრძოლაში;

47 http://eeas.europa.eu/eastern/platforms/index_en.htm 48 http://www.eapnationalplatform.ge/index.php?a=main&pid=11&lang=geo

30

- ყოვლისმომცველი ინსტიტუციური მშენებლობა (კარგი მმართველობის ხელშეწყობის მიზნით);

- ენერგოუსაფრთხოების ხელშეწყობა (როგორც წევრ ქვეყანაში, ისე ევროკავშირის ტერიტორიაზე) ინფრასტრუქტურის სფეროს დაფინანსებითა და სხვა კონკრეტული გზებით;

- ინტენსიური თანამშრომლობა გარემოს დაცვისა და კლიმატთან დაკავშირებულ საკითხებში;

- კონტაქტების გაღრმავება ადამიანებს შორის; - სამოქალაქო საზოგადოებრივ ორგანიზაციებსა და მთავრობებს შორის

თანამშრომლობის ხელშეწყობა პარტნიორ ქვეყნებში და ასევე, მათი ჩართულობის გაზრდა აღნიშნული პრობლემების გადაწყვეტაში.

აღმოსავლეთ პარტნიორობა ეფუძნება საერთაშორისო სამართლის პრინციპებსა

და ისეთ ფუნდამენტურ ფასეულობებს, როგორიცაა დემოკრატია და კანონის

უზენაესობა, ადამიანის უფლებათა პატივისცემა და ძირითადი თავისუფლებები,

ასევე თავისუფალი საბაზრო ეკონომიკა მდგრადი განვითარებით.

აღმოსავლეთ პარტნიორობას თანამშრომლობის ორი სამუშაო ფორმატი აქვს:

ორმხრივი და მრავალმხრივი.

ორმხრივი ფორმატი ითვალისწინებს ევროკავშირსა და თითოეულ პარტნიორ

ქვეყანას შორის ურთიერთობის გაღრმავებას და დაახლოებას, რაც მოიცავს

ურთიერთობების სხვადასხვა მიმართულებებს, როგორიცაა = ასოცირების

ხელშეკრულება, DCFTA, ვიზის ლიბერალიზაცია უსაფრთხო გარემოში,

ეკონომიკური და სოციალური პოლიტიკის ევროკავშირთან დაახლოება,

ენერგოუსაფრთხოების გაძლიერება. ორმხრივი ურთიერთობების ფარგლებში ასევე

შემუშავდა ყოვლისმომცველი ინსტიტუციური განვითარების (Comprehensive

Institution-Building-CIB) პროგრამები, რაც ემსახურება პარტნიორი ქვეყნების

ინსტიტუციური შესაძლებლობების განვითარებას რეფორმების გასატარებლად.

მრავალმხრივი ფორმატი კი ქმნის თანამშრომლობისა და საუკეთესო

პრაქტიკის გაზიარების ახალ სტრუქტურას. მრავალმხრივი ურთიერთობების

ფარგლებში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის მიზნებისა და ღირებულებების

შესაბამისად, შეიქმნა “თანამშრომლობის პლატფორმები”, რომლებიც თემატურად

შემდეგნაირად დაჯგუფდნენ:

– პლატფორმა 1: დემოკრატია, ეფექტური მმართველობა და სტაბილურობა;

31

– პლატფორმა 2: ეკონომიკური ინტეგრაცია და თანხვედრა ევროკავშირის

პოლიტიკასთან;

– პლატფორმა 3: გარემოს დაცვა, კლიმატის ცვლილება და

ენერგოუსაფრთხოება;

– პლატფორმა 4: კონტაქტები ადამიანებს შორის.

თითოეულ პლატფორმას შემუშავებული აქვს საკუთარი მიზნები და,

შესაბამისად, სამუშაო პროგრამები, რაც თავის მხრივ აღმოსავლეთ პარტნიორობის

პროგრამის ეფექტურ განხორციელებას ემსახურება.

მრავალმხრივი ურთიერთობების ფარგლებში თემატური პლატფორმების

ხელშეწყობის მიზნით დაიგეგმა ასევე პანელები. პანელები განსაზღვრავს

პლატფორმებში თანამშრომლობის მიზნების განსახორციელებელ უფრო ვიწრო და

კონკრეტულ გზებს, ღონისძიებებს (მაგ. პროგრამებს, ტრენინგებს და ა.შ.), რომელთა

შემუშევებაზე მოწვეული ექსპერტები იმუშავებენ.

მრავალმხრივი ურთიერთოებების ფარგლებში, ზემოთ აღნიშნული

პლატფორმების გარდა, ამოქმედდა ხუთი ე.წ. საფლაგმანო ინიციატივა (Flagship

Initiative). რომლებიც აღმოსავლეთთან პარტნიორობის მიზნების ხელშეწყობაზე

ორიენტირებულ პროგრამებს წარმოადგენენ. ისინი მოიცავენ 5 აქტუალურ თემას:

1. საზღვრის ინტეგრირებული მართვის პროგრამა;

2. მცირე და საშუალო საწარმოთა მხარდაჭერის მექანიზმი;

3. რეგიონული ელექტრობაზრის განვითარების ხელშეწყობა;

4. ენერგოეფექტურობა და განახლებადი ენერგორესურსები: სამხრეთის

ენერგოდერეფნის განვითარება;

5. თანამშრომლობა ბუნებრივი და ადამიანის ჩარევით გამოწვეული

კატასტროფებისთვის მზადყოფნის, მათზე რეაგირებისა და მათი

პრევენციისათვის.49494949

აღმოსავლეთ ევროპის ექვსი ქვეყნისათვის აღმოსავლეთ პარტნიორობის

ფორმატის ინიცირებისას ევროკავშირმა ერთ-ერთ უმთავრეს პრიორიტეტად

მიიჩნია სამოქალაქო საზოგადოების აქტიური მონაწილეობის წახალისება,

49 http://eeas.europa.eu/eastern/initiatives/index_en.htm

32

აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების სამოქალაქო საზოგადოებრივ

ორგანიზაციებს შორის კონტაქტებისა და მათ ხელისუფლებებთან დიალოგის

ხელშეწყობა ევროკავშირთან თანამშრომლობის პროცესში. ამ მიზნით საფუძველი

ჩაეყარა აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმს ექვსივე

ქვეყნის სამოქალაქო საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენელთა

მონაწილეობით.

სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმმა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში

ხელი უნდა შეუწყოს გამოცდილებისა და ინფორმაციის გაზიარებას

მოდერნიზაციისა და რეფორმების სფეროში. მისი მიზანია სამოქალაქო

საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მხრიდან გავლენის უზრუნველყოფა ეროვნულ

მთავრობებსა და ევროკავშირის ინსტიტუტებზე მათთვის რეკომენდაციების

მომზადების გზით, რაც, თავის მხრივ, ხელს შეუწყობს პარტნიორ ქვეყნებში

არასამთავრობო სექტორის ჩართულობას სამთავრობო სექტორის მიერ

გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში. როგორც ევროკავშირის კომისარმა

ვაჭრობისა და სამეზობლო პოლიტიკის საკითხებში ბენიტა ფერერო-ვალდნერმა

განაცხადა, "სამოქალაქო საზოგადოება გადამწყვეტ როლს ასრულებს, აიძულებს რა

ხელისუფლებს დაიცვან საკუთარი რეფორმები”.

ფორუმი წელიწადში ერთხელ, ნოემბრის თვეში ტარდება (პირველი ჩატარდა

2009 წელს).

საქართველოში ვიზიტით მყოფი გაფართოებისა და სამეზობლო პოლიტიკის

საკითხებში ევროკომისრის შტეფან ფულეს განცხადებით ევროკავშირმა

აღმოსავლეთ პარტნიორობა ისე ჩამოაყალიბა, რომ იგი სცილდება მხოლოდ

მთავრობასთან ურთიერთობების სფეროს და მოიცავს სამოქალაქო

საზოგადოებასაც, ისევე როგორც სხვა მნიშვნელოვან მხარეებს, მათ შორის -

ეროვნულ პარლამენტებს, ადგილობრივ და რეგიონულ ხელისუფლებასა და საქმიან

წრეებს.50

სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის ეფექტური მუშაობის, ისევე, როგორც,

ზოგადად, აღმოსავლეთ პარტნიორობის მრავალმხრივი და ორმხრივი ფორმატის

ფარგლებში მიმდინარე თანამშრომლობის ხელშეწყობის მიზნით აღმოსავლეთ

პარტნიორობის თითოეულ ქვეყანაში შეიქმნა ეროვნული პლატფორმა.

აღმოსავლეთ პარტნიორობის საქართველოს ეროვნული პლატფორმა

ჩამოყალიბდა 2010 წლის 13 ნოემბერს. პლატფორმაში დღეისათვის (2012 წლის 50

http://www.interpressnews.ge/ge/thvalsazrisi/207142-aghmosavlethis-partnioroba-saqarthvelo-da-

evrokavshiri.html

33

ივლისის მონაცემებით), 106 სრულუფლებიანი და 2 ასოცირებული წევრი

ორგანიზაციაა გაერთიანებული.51 აღმოსავლეთ პარტნიორობის ოთხი თემატური

პლატფორმის შესაბამისად პლატფორმა ოთხ სამუშაო ჯგუფად იყოფა.

ევროპული საბჭოს 2009 წლის აღმოსავლეთ პარტნიორობის დეკლარაციის

შესაბამისად ევროკავშირმა გაზარდა ფინანსური დახმარება აღმოსავლეთ

პარტნიორობის ფარგლებში დასახული მიზნების მისაღწევად. აღმოსავლეთ

პარტნიორობასთან დაკავშირებული თანამშრომლობის ახალი საჭიროებებისათვის

კომისიამ 2010-2013 წლებისათვის გამოყო 600 მილიონი ევრო. აქედან 350 ევრო

ახალი დაფინანსება იქნება, დანარჩენი კი რეგიონში ევროკავშირის უკვე არსებული

დახმარების პროექტებში გადანაწილდება.52

გაღრმავებული თანამშრომლობა აღმოსავლეთთან პარტნიორობის ფარგლებში

ეფუძნება პრინციპს "მეტი მეტის სანაცვლოდ" = მეტი მხარდაჭერა

ევროკავშირის მხრიდან პარტნიორი ქვეყნის დემოკრატიული

რეფორმების გზაზე მეტი წინსვლის სანაცვლოდ. ევროკომისიის მიერ

ცოტა ხნის წინ დაწყებულ ახალ პროგრამაში - “აღმოსავლეთ

პარტნიორობის ინტეგრაცია და თანამშრომლობა” (Eastern Partnership

Integration and Cooperation (EaPIC)) - ასახულია კონკრეტული

დაფინანსების შესაძლებლობები პრინციპისათვის "მეტი მეტის

სანაცვლოდ". EaPIC ღიაა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ყველა

ქვეყნისათვის, თუმცა ის შერჩევით იქნება გამოყენებული. პროგრამა

EaPIC-ის საერთო ბიუჯეტი შეადგენს 130 მილიონ ევროს 2012-2013

წლების განმავლობაში. რაც შეეხება საქართველოს, პრინციპი "მეტი

მეტის სანაცვლოდ" აღიარებს მთავრობის მიერ მიღწეულ წინსვლას

რეფორმებისა და კარგი მმართველობის მიმართულებით.

კონკრეტულად ეს აისახება 2012 წელს 22 მილიონი ევროს ოდენობის

დამატებითი დაფინანსების გამოყოფაში. შემდგომი წინსვლის

მიღწევის შემთხვევაში, განსაკუთრებით შემოდგომაზე გამჭვირვალე

და სამართლიანი არჩევნების უზრუნველყოფის თვალსაზრისით, 2013

წელს კვლავ იქნება განხილული საქართველოსათვის "მეტი მეტის

სანაცვლოდ" პრინციპის მხარდაჭერა.53

51

http://eapnationalplatform.ge/index.php?a=main&pid=146&lang=eng 52 http://www.enpi-info.eu/indexeast.php?lang_id=450 53

http://www.interpressnews.ge/ge/thvalsazrisi/207142-aghmosavlethis-partnioroba-saqarthvelo-da-

evrokavshiri.html

34

2012 წლის 15 მაისს ევროკომისიისა და საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების

საკითხებში ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლის მიერ მიღებულ იქნა

ერთობლივი კომუნიკე, რომელშიც წარმოდგენილი იყო აღმოსავლეთ

პარტნიორობის საგზაო რუკა. მისი მიზანია აღმოსავლეთ პარტნიორობის

საქმიანობის გაძღოლა და მონიტორინგი ვილნიუსის სამიტამდე 2013 წლის

ნოემბერში.

აღმოსავლეთ პარტნიორობის საგზაო რუკა საჯარო დოკუმენტია, რაც იმას ნიშნავს,

რომ სამოქალაქო საზოგადოებას შეუძლია აწარმოოს ევროკავშირისა და პარტნიორი

ქვეყნების ვალდებულებების შესაბამისი ნაწილის განხორციელების მონიტორინგი.

აღსანიშნავია, რომ ევროკომისარმა გაფართოებისა და ევროპული სამეზობლო

პოლიტიკის საკითხებში შტეფან ფულემ სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის

ეროვნულ პლატფორმებს შორის ყველაზე აქტიურად (განსაკუთრებით 2012 წლის

ოქტომბრის არჩევნებთან მიმართებით) საქართველოს ეროვნული პლატფორმა

დაასახელა.54

აღმოსავლეთ პარტნიორობის ფარგლებში ევროკავშირი განსაკუთრებულ

ყურადღებას უთმობს და უდიდეს მნიშვნელობას ანიჭებს სამოქალაქო

საზოგადოების ჩართულობას ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებში და, ასევე, ხელს

უწყობს ხელისუფლებასთან თანამშრომლობის გაღრმავებას (რაც აღმოსავლეთ

პარტნიორობის ინიციატივის ერთ-ერთ მიზანსაც წარმოადგენს). ამ მიმართულებით

ევროკავშირმა საგრძნობლად გაზარდა დაფინანსება ბოლო რამდენიმე წელიწადში

(იხ. სურათი 4):

სურ. 4 სურ. 4 სურ. 4 სურ. 4

სამოქალაქო საზოგადოების სექტორის დაფინანსება 2007სამოქალაქო საზოგადოების სექტორის დაფინანსება 2007სამოქალაქო საზოგადოების სექტორის დაფინანსება 2007სამოქალაქო საზოგადოების სექტორის დაფინანსება 2007----2011 2011 2011 2011 წლებში წლებში წლებში წლებში

აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებისაღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებისაღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებისაღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებისაააათვის (მლნ ევრო)თვის (მლნ ევრო)თვის (მლნ ევრო)თვის (მლნ ევრო)

54 აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების IV ფორუმი, 29-30 ნოემბერი, სტოკჰოლმი, შვედეთი

35

2010 წელს, სამეზობლო პოლიტიკის (ENP) გადახედვის შემდეგ, ევროკომისიამ

საგრძნობლად გაზარდა ფინანსური დახმარება სამოქალაქო საზოგადოებისათვის.

2011-2013 წლებისათვის აღმოსავლეთ პარნტრნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების

გაძლიერების მიზნით მან 37 მილიონი ევრო გამოყო.55

ასოცირებისასოცირებისასოცირებისასოცირების შეთანხმებაშეთანხმებაშეთანხმებაშეთანხმება

გუნერ ვიგანდიგუნერ ვიგანდიგუნერ ვიგანდიგუნერ ვიგანდი - “ეს ჰგავს გრძელვადიან ქორწინებას, რადგან ორივე მხრიდან

სერიოზულ პასუხისმგებლობებს გულისხმობს... ჩვენ ახლა მხოლოდ

„დანიშნულები“ ვართ“ (2011წ.)56

ქეთრინ ეშტონიქეთრინ ეშტონიქეთრინ ეშტონიქეთრინ ეშტონი - “ეს არის მოგზაურობა, რომელსაც საქართველო ახლა იწყებს”57

საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ასოცირების შესახებ მომავალი შეთანხმება

ჩაანაცვლებს საქართველოსა და ევროკავშირს შორის არსებულ „პარტნიორობისა და

თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებას" და ითვალისწინებს საქართველოსა და

ევროკავშირს შორის ურთიერთობების მნიშვნელოვნად გაღრმავებას და

თანამშრომლობას ახალ, ხარისხობრივად უფრო მაღალ დონეზე. აღნიშნული

შეთანხმება საქართველოს ევროკავშირთან პოლიტიკური ასოცირებისა და

ეტაპობრივი ეკონომიკური ინტეგრაციის საშუალებას მისცემს. გარდა ეკონომიკური

და პოლიტიკური საკითხებისა, იგი ასევე მოიცავს უსაფრთხოების, კულტურის,

განათლებისა და ა.შ. სფეროებს.

2010 წლის 15 ივლისს, ქ. ბათუმში, საქართველოს პრეზიდენტმა მიხეილ

სააკაშვილმა და საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში

ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომადგენელმა, ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტმა

ბარონესა ქეთრინ ეშტონმა ფორმალურად გახსნეს მოლაპარაკებები ასოცირების

შესახებ შეთანხმების საკითხზე საქართველოსა და ევროკავშირს შორის.

55

ფილიპ მიკოსი (Philip Mikos), ვვროკომისია, განვითარებისა და თანამშრომლობის გენერალური დირექტორატი (DG DEVCO-EuropeAid), რეგიონული (აღმოსავლეთ სამეზობლო) პროგრამების განყოფილების უფროსი 56

http://www.civil.ge/eng/article.php?id=23459 57 http://24saati.ge/index.php/category/news/2010-07-16/8595

36

როგორც ქეთრინ ეშტონმა განაცხადა, მოლაპარაკებები ევროკავშირში საქართველოს

ასოცირების ხელშეკრულების შესახებ საქართველოს ევროკავშირთან დაახლოების

საფუძველია. მისივე ინფორმაციით, ევროკავშირთან ასოცირებული წევრობის

შესახებ მოლაპარაკებებს ერთიდან სამ წლამდე დასჭირდება, ხოლო

ხელშეკრულების გაფორმების შემთხვევაში საქართველოს საშუალება ექნება

განავითაროს ისეთი ეკონომიკა, რომელიც ქვეყანას ააყვავებს და სტაბილურობას

მოუტანს. საქმის რეალურად შესრულების მხრივ კი ძალიან ბევრი რამ სწორედ

საქართველოზეა დამოკიდებული.58

“ევროკავშირისათვის მეზობელი ქვეყნები, განსაკუთრებით უსაფრთხოების

საკითხების თვალსაზრისით, უდიდესი პრიორიტეტია,” - განაცხადა ქალბატონმა

ეშტონმა და დასძინა, რომ საქართველოს სტრატეგია აღმოსავლეთ პარტნიორობის

პროგრამაში შემავალ ქვეყნებთან კონტაქტების გაფართოებას ითვალისწინებს,

ევროკავშირი კი შეეცდება, თავის აღმოსავლეთის პარტნიორებთან, განსაკუთებით

კი კავკასიის ქვეყნებთან, მჭიდრო ურთიერთობა დაამყაროს: “მჯერა, რომ

ევროკავშირი და საქართველო ურთიერთობას გაარღმავებენ. ეს მოლაპარაკებები

ყველა მხარის დიდ ძალისხმევას მოითხოვს. ეს არის გამოცდა ევროკავშირისათვის,

რათა საბოლოო ჯამში საკმაოდ რეალისტური ვაჭრობის არეალს მივაღწიოთ,” -

განაცხადა ევროკომისარმა.

მოლაპარაკებები ასოცირების შესახებ შეთანხმების საკითხზე საქართველოს

პარალელურად სომხეთსა და აზერბაიჯანთანაც დაიწყო.

სხვა შეთანხმებებისაგან განსხვავებით, მოლაპარაკებები ასოცირების შესახებ

შეთანხმების საკითხზე წინა მოსამზადებელი პერიოდის გარეშე მიმდინარეობდა

(თუ არ ჩავთვლით რამდენიმე საკონსულატაციო შეხვედრას).

2010 წლის 15 ივლისიდან 2012 წლის დეკემბრამდე ჩატარდა 60–მდე ვიდეო

კონფერენცია და 12 პლენარული სხდომა.59 ასოცირების შეთანხმების ძირითადი ნაწილი შეთანხმებულია. სავარაუდოდ,

მოლაპარაკებები 3-4 რაუნდში უნდა დამთავრდეს, რაც იმას გულისხმობს, რომ

58 http://24saati.ge/index.php/category/news/2010-07-16/8595 59

ინტერვიუ, სალომე სალუქვაძე, საგარეო საქმეთა სამინისტრო, ევროინტეგრაციის დეპარტამენტი, მრჩეველი, 14 დეკემბერი, 2012 წ.

37

ისინი 2013 წელს დაგეგმილ ვილნიუსის სამიტამდე დასრულებული უნდა იყოს.60

თუმცა, აღსანიშნავია, რომ ასოცირების შეთანხმების საკითხზე მოლაპარაკებების

დასრულება არ ითვალისწინებს ამ შეთანხმებაზე ხელის მოწერას, რაც ასევე

ხანგძლივი პროცესია. სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში შემუშავებული

სამოქმედო გეგმა იმოქმედებს ასოცირების შეთანხმების მიღებამდე. ამასთან,

აღსანიშნავია, რომ ასოცირების ხელშეკრულების საკითხზე მოლაპარაკებების

დასრულების შემდეგ ყურადღება ძირითადად დაეთმობა იმ ინსიტუტების

ინსტიტუციურ გაძლიერებას, რომლებიც პასუხისმგებელი იქნებიან ამ

ხელშეკრულების შესრულებაზე.61

ევროპული ბაზრისაგან განსხვავებით, სადაც ევროპული სტანდარტების მიღება სავალდებულოა, ეკონომიკისა და სექტორული თანამშრომლობის სხვა სფეროებში ევროკავშირი ხელმძღვანელობს „არჩევის პრინციპით“ (“pick-and-chose approach”), რაც იმას გულისხმობს, რომ თითოეულ პარტნიორ ქვეყანას ეძლევა შესაძლებლობა თვითონ განსაზღვროს ევროკავშირისაგან მისაღები ნორმების რაოდენობა. არჩევის პრინციპი არ ეხება თავისუფალ ვაჭრობასთან დაკავშირებულ საკითხებს, სადაც სტანდარტები ყველა პარტნიორისათვის ერთნაირია.

„ევროკავშირის ნორმების გათვალისწინების გარეშე შეუძლებელია ევროპულ

ბაზარზე შეღწევა“, - განაცხადა გუნარ ვიგანდმა. მან ასევე აღნიშნა, რომ “ევროპულ ბაზარზე პროდუქციის იმპორტირებისათვის, ის უნდა აკმაყოფილებდეს ევროკავშირის საერთო ბაზრის ტექნიკურ ნორმებს... რაც უფრო ბევრი წესის ჰარმონიზაცია მოხდება, მით უფრო მიმზიდველი გახდება საქართველო ინვესტორებისათვის”.62

მან ასევე არაერთხელ გაუსვა ხაზი პრინციპს „მეტი მეტის სანაცვლოდ“ (More for more). „ჩვენ მეტის გაკეთება შეგვიძლია მათთვის, ვინც მეტს აკეთებს: მაშასადამე, იმათთვის, ვისაც დემოკრატიის უფრო მაღალი სტანდარტები აქვთ, ვინც წარმატებული რეფორმები გაატარა როგორც დამოუკიდებელი მართლსმაჯულების, ისე სხვა მრავალ სფეროში“, - განაცხადა ვიგანდმა.63

60

ინტერვიუ, კატერინა ლოპო (Katerina Lopo) - ევროპულ საგარეო ქმედებათა სამსახური (EEAS),

აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების განყოფილება III.B.2, საქართველოსთან

ურთიერთობების ოფიცერი; პასუხისმგებელია ასევე, ‘მართლმსაჯულების, თავისუფლების და

უსაფრთხოების’ (JFS) საკითხებზე

61 ინტერვიუ, დუგლას კარპენტერი (Douglas Carpenter) – ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახური,

სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების საკითხებზე მომუშავე გუნდის ხელმძღვანელი. პასუხეხისმგებელია

ასევე, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების საკითხებზე-

62 http://www.civil.ge/eng/article.php?id=23459

63

http://www.civil.ge/eng/article.php?id=23459

38

ევროკავშირის კანონმდებლობასთან და სტანდარტებთან საქართველოს ეტაპობრივი

დაახლოების მიზნით ევროკავშირთან არაერთი შეთანხმება გაფორმდა სხვადასხვა

სფეროში. ესენია:

• პარტნიორობა მობილურობისათვის;

• ვიზის ფასილიტაცია და რეადმისია;

• სავიზო დიალოგი;

• შეთანხმება ერთიანი საავიაციო სივრცის შესახებ;

პარტნიორობაპარტნიორობაპარტნიორობაპარტნიორობა მობილურობისმობილურობისმობილურობისმობილურობისაააათვისთვისთვისთვის

ინიციატივა "პარტნიორობა მობილურობისათვის" (Mobility Partnership)

მიზნად ისახავს მიგრაციის საკითხებზე ევროკავშირთან მჭიდრო თანამშრომლობის

განვითარებას მიგრაციის ნაკადების მართვისა (აღრიცხვა, მონიტორინგი, ანალიზი,

პოლიტიკის ჩამოყალიბება) და ლეგალური მიმოსვლის შესაძლებლობების

გაუმჯობესების მიმართულებით, ასევე არალეგალურ მიგრაციასთან ბრძოლის

გააქტიურებას.64

თანამშრომლობა "პარტნიორობა მობილურობისათვის" ინიციატივის

ფარგლებში ხელს შეუწყობს საქართველოს მოქალაქეების ლეგალურ დასაქმებას

ევროკავშირის ქვეყნებში, მათ შორის ე.წ. "ცირკულარული მიგრაციის" საშუალებით.

ეს სქემა შესაძლებელს ხდის საქართველოს მოქალაქეების ლეგალურ დასაქმებას,

სწავლას, ტრეინინგების გავლას ევროკავშირის ქვეყნებში გარკვეული პერიოდის

განმავლობაში და მათ შემდგომ დაბრუნებას საქართველოში. აღნიშნული სქემა

ასევე ითვალისწინებს მჭიდრო თანამშრომლობას ქართული დიასპორის

წარმომადგენლებთან.65 ინიციატივა „პარტნიორობა

მობილურობისათვის“ ითვალისწინებს თანამშრომლობას მიგრაციასთან

დაკავშირებულ ისეთ საკითხებშიც, როგორიცაა: მიგრაციის მონიტორინგი, შრომითი

მიგრაცია, რეადმისია, რეინტეგრაცია, დიასპორა, დოკუმენტაციის უსაფრთხოება,

მიგრაციის ერთიანი საინფორმაციო ბაზა და პროფესიული კვალიფიკაციის

აღიარება. მისი მიზანია არალეგალურ მიგრაციასთან ბრძოლა და ლეგალური

მიგრაციის შესაძლებლობების განვითარება. „პარტნიორობა

მობილურობისათვის“ ხელს შეუწყობს ევროკავშირის ქვეყნებში საქართველოს

64

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/news&info=219 65

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/news&info=219

39

მოქალაქეების ლეგალურ დასაქმებას, მათ შორის ე.წ. ცირკულარული მიგრაციის

საშუალებით.66 ამავე დროს,

"პარტნიორობა მობილურობისათვის" ინიციატივის ფარგლებში ევროკავშირის

აქტიური თანამშრომლობა ევროკავშირის ქვეყნებთან სამომავლო სავიზო

ლიბერალიზაციის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ელემენტს წარმოადგენს.67

ერთობლივ დეკლარაციას - "პარტნიორობა მობილურობისათვის" ხელი

მოეწერა 2009 წლის 30 ნოემბერს ქ. ბრიუსელში. დეკლარაციას ხელი მოაწერეს

საქართველოს, ევროკომისიისა და ევროკავშირის იმ 16 წევრი-ქვეყნის

წარმომადგენლებმა, რომლებიც ჩართული არიან საქართველოსთან ინიციატივაში -

„პარტნიორობა მობილურობისათვის“.68 2012 წლის 30 იანვარს კი საქართველოს

ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში

სახელმწიფო მინისტრის აპარატის ორგანიზებით საქართველოში გაიმართა

ევროკავშირის „პარტნიორობა მობილურობისათვის“ თანამშრომლობის

პლატფორმის პირველი სხდომა. შეხვედრის პირველი ნაწილი „პარტნიორობა

მობილურობისათვის“ ფარგლებში მიმდინარე პროექტების განხილვას დაეთმო.

პროექტების ხელმძღვანელებმა წარმოადგინეს განხორციელებული ღონისძიებების

შედეგები და სამომავლო გეგმები. სხდომის მეორე ნაწილში გაიმართა სამუშაო

დისკუსია, რომლის შედეგადაც გამოიკვეთა „პარტნიორობა მობილურობისათვის“

ინიციატივის ფარგლებში თანამშრომლობის გაღრმავების პრიორიტეტული

სფეროები და მიმართულებები.69

ცირკულარული მიგრაცია. 2010 წლის 15 სექტემბერს ბრიუსელში საქართველოსა და

ევროკავშირს შორის გაიმართა პირველი ოფიციალური შეხვედრა “პარტნიორობა

მობილურობისათვის“ ინიციატივის ფარგლებში, სადაც განსაკუთრებული

ყურადღება მიგრაციის განვითარებასა და „ცირკულარული მიგრაციის”

შესაძლებლობების გამოყენების მნიშვნელობას დაეთმო.70 ევროკავშირის ქვეყნებში

საქართველოს მოქალაქეთა ლეგალური დასაქმების პერსპექტივის, ცირკულარული

მიგრაციის ხელშეწყობისა და უცხოეთში მუდმივად მცხოვრები საქართველოს

დიასპორის შრომითი რესურსის ეფექტურად გამოყენების საკითხებს მიეძღვნა ასევე

2011 წლის 25 თებერვალს საქართველოში ჩატარებული მიგრაციის საკითხთა

სამთავრობო კომისიის სხდომაც, რომელსაც საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და

66 http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/news&info=316 67

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/news&info=634 68

http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/09/1853&type=HTML 69

http://eu-integration.gov.ge/index.php?que=geo/news&info=634 70

http://www.justice.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=23&info_id=3090

40

სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენელთა გარდა ევროკავშირის ელჩი ფილიპ

დიმიტროვიც ესწრებოდა. როგორც მიგრაციის სამთავრობო კომისიის

თავმჯდომარემ, იუსტიციის მინისტრის მოადგილემ გიორგი ვაშაძემ სხდომაზე

აღნიშნა, „ძალზედ მნიშვნელოვანია აღნიშნული რესურსის გამოყენება

საქართველოში ბიზნესის განვითარებისა და ახალი სამუშაო ადგილების

შექმნისათვის." კომისია მუშაობს შიდა და გარე მიგრაციის

სფეროში საქართველოს მთავრობის ერთიანი პოლიტიკის განხორციელებაზე.

მიგრაციის კომისიის კომპეტენციაშია ასევე წინადადებების მომზადება

ემიგრაციიდან დაბრუნებული საქართველოს მოქალაქეებისათვის სათანადო

სოციალურ-ეკონომიკური პირობების შესაქმნელად. მიგრაციის

საკითხთა სამთავრობო კომისიის წევრებმა მიგრაციის სტრატეგიის საბოლოო

პროექტი საერთაშორისო და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებს

2012 წლის 2 აგვისტოს წარუდგინეს. აღსანიშნავია, რომ მიგრაციის სტრატეგიის

ჩარჩოს შემუშავებაში საქართველოს მხარდაჭერას უწევს ევროკავშირის მიერ

დაფინანსებული პროექტი, სახელწოდებით "მიზნობრივი ინიციატივა

საქართველოსათვის". პროექტის დაწყების ოფიციალური თარიღია 2010 წლის 16

დეკემბერი.71 პროექტი აერთიანებს 15 მონაწილე უწყებას ევროკავშირის 9 წევრი

ქვეყნიდან (ბელგია, ჩეხეთის რესპუბლიკა, საფრანგეთი, გერმანია, იტალია,

ნიდერლანდები, პოლონეთი, რუმინეთი და შვედეთი) და მიგრაციის საერთაშორისო

ორგანიზაციას, რომლის მიზანია ხელი შეუწყოს საქართველოში მიგრაციის კუთხით

მიმდინარე პროცესების განვითარებას. პროექტის ფარგლებში პარტნიორი

ქვეყნებიდან მოწვეული ექსპერტები საქართველოს ხელისუფლების შესაბამის

წარმომადგენლებს მიგრაციის სფეროში არსებულ გამოცდილებასა და ცოდნას

გაუზიარებენ. პროექტის ხანგრძლივობაა 3 წელი.

პროექტის ძირითადი მიზანია ხელი შეუწყოს ევროკავშირსა და საქართველოს

შორის ”პარტნიორობა მობილურობისათვის” ფარგლებში ხელმოწერილი

ხელშეკრულებით ლეგალური მიგრაციის ხელშეწყობისა და არალეგალური

მიგრაციის აღკვეთის მიზნით განსაზღვრული ამოცანების განხორციელებას.

პროექტი ასევე ხელს შეუწყობს საქართველოში დაბრუნებული მიგრანტების

შესაძლებლობების გაძლიერებას სოციალური და ეკონომიკური რეინტეგრაციის

კუთხით. ამ მიზნის მისაღწევად გამოიყოფა სამი პრიორიტეტული მიმართულება: 1)

შესაძლებლობების გაძლიერება, 2) რეინტეგრაციის საკითხებში ინდივიდუალური

დახმარების გაწევა და 3) საინფორმაციო კამპანია.72 მიგრაციის საკითხთა

71

http://www.informedmigration.ge/index.php?about_tig 72

http://www.informedmigration.ge/index.php?about_tig

41

სამთავრობო კომისიამ მიიღო მიგრაციის სტრატეგიის სამუშაო ვერსია. დოკუმენტი

ხელს შეუწყობს საქართველოს მიგრაციის პოლიტიკის ძირითადი ჩარჩოს

ჩამოყალიბებას და გააუმჯობესებს მიგრაციის პოლიტიკის მართვის პროცესს.

„აღნიშნული სტრატეგია საქართველოში მიგრაციის პროცესების მართვის კუთხით

შექმნილი პირველი დოკუმენტია. ეს დოკუმენტი შემდეგი ნაბიჯია, რომელიც

ევროკავშირთან დასაახლოებლად გადაიდგა", - განაცხადა საქართველოში

ევროკავშირის ელჩმა ფილიპ დიმიტროვმა. აღსანიშნავია, რომ მიგრაციის საკითხთა

სამთავრობო კომისიის სამუშაო ჯგუფი სტრატეგიის პროექტზე 2011 წლის

ივლისიდან მუშაობს. მიგრაციის სტრატეგიის პროექტი მოიცავს ყველა იმ

მიმართულებას, რომელიც დღეის მდგომარეობით არის აქტუალური და

მნიშვნელოვანი საქართველოს მიგრაციის პოლიტიკის განვითარებისა და ამ

მიმართულებით ევროკავშირთან თუ სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან

თანამშრომლობის გაღრმავების თვალსაზრისით.

საერთაშორისო და არასამთავრობო ორგანიზაციებში პრეზენტაციის შემდეგ

მიგრაციის სტრატეგია დასამტკიცებლად საქართველოს მთავრობას წარედგინება.

ვიზავიზავიზავიზა დადადადა რეადმისიარეადმისიარეადმისიარეადმისია

საქართველოსა და ევროკავშირს შორის აქტიური მოლაპარაკებები ვიზის

ფასილიტაციის საკითხზე 2008 წელს დაიწყო და ორი წლის თავზე – 2010 წლის 17

ივნისს დასრულდა73 ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ვიზების გაცემის

პროცედურების გამარტივების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერით. შეთანხმების

ძალაში შესვლამდე ქართულმა და ევროპულმა მხარეებმა დადგენილი წესით

მოახდინეს დოკუმენტის რატიფიცირება, ამის შემდეგ კი – 2011 წლის 18 იანვარს –

შეთანხმება ოფიციალურად იქნა დადასტურებული ევროკავშირის საბჭოს მიერ და

ის ძალაში შევიდა 2011 წლის 1 მარტიდან. შეთანხმება ევროკავშირსა და

საქართველოს შორის ვიზების გაცემის პროცედურების გამარტივების შესახებ

ემყარება ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული უფლებებისა და თავისუფლებების

დაცვას და მისი მიზანია კულტურული, ეკონომიკური და სამეცნიერო კავშირების

თანმიმდევრული განვითარება ადამიანთა შორის. აღნიშნული ხელშეკრულება

ცალსახად აფიქსირებს მხარეთა განზრახვას სამომავლოდ უვიზო მიმოსვლის

შემოღების შესახებ ”იმ პირობით, თუ შესრულდება კარგად ორგანიზებული და

უსაფრთხო მობილურობის ყველა პირობა”.

73

http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/737&type=HTML

42

ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ვიზების გაცემის პროცედურების

გამარტივების შეთანხმების გაფორმების შემდეგ 2010 წლის 22 ნოემბერს

საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ხელი მოეწერა უნებართვოდ მცხოვრებ

პირთა რეადმისიის ხელშეკრულებას, რომელიც რატიფიცირების პროცედურების

დასრულების შემდეგ, ვიზების გამარტივების ხელშეკრულებასთან ერთად, ძალაში

შევიდა 2011 წლის 1 მარტიდან. შეთანხმების ძირითადი მიზანია, გააძლიეროს

ხელშეკრულების მონაწილე მხარეების თანამშრომლობა უკანონო მიგრაციის

წინააღმდეგ ბრძოლის საკითხში. რეადმისიის ხელშეკრულება ითვალისწინებს

სწრაფ და ეფექტურ პროცედურებს იმ პირთა იდენტიფიცირებისა და

ორგანიზებული დაბრუნებისათვის, რომლებიც ვერ ან ვეღარ აკმაყოფილებენ

საქართველოს ან ევროკავშირის რომელიმე წევრი სახელმწიფოს ტერიტორიაზე

შესვლის, ყოფნის ან ცხოვრების დადგენილ მოთხოვნებს.

ვიზის ფასილიტაციის, ისევე, როგორც რეადმისიის ხელშეკრულებები

პროცედურული თვალსაზრისით ამარტივებს საქართველოს მოქალაქეების

მობილურობას ევროკავშირთან მიმართებით. თუმცა, მნიშვნელოვანი შეღავათების

მიუხედავად, ხელშეკრულებების იმპლემენტაცია პრაქტიკულ ჭრილში არ იწვევს

მასშტაბურ და კარდინალურ ცვლილებებს ერთი ან მეორე მიმართულებით, ამას

ადასტურებს ერთწლიანი გამოცდილება და წარმოდგენილი კვლევის შედეგები.

ვიზის ლიბერალიზაცია, რისი პერსპექტივაც საქართველოს უჩნდება ვიზის

ფასილიტაციისა და რეადმისიის ხელშეკრულებების გაფორმების შემდგომ, იქნება

ის ფუნდამენტური ცვლილება, რაც ევროკავშირთან საქართველოს ასოცირების

შეთანხმების ერთ-ერთ უმთავრეს განზომილებად იქცევა თავისუფალ სავაჭრო

ურთიერთობებთან ერთად. თუმცა უაღრესად მნიშვნელოვანია მუშაობის

გაგრძელება ხელშეკრულებების ეფექტური იმპლემენტაციის მიმართულებით,

მხარეთა მიერ აღებული ვალდებულებების შესრულება და ამ პროცესის

მონიტორინგი, რამდენადაც მისი წარმატებით განხორციელება (ისევე, როგორც

რეადმისიის შეთანხმებისა) წარმოადგენს ვიზის ლიბერალიზაციის წინაპირობას.

ამასთან, უვიზო მიმოსვლის რეჟიმის ამოქმედებამდე სწორედ ის განსაზღვრავს

ევროკავშირის სავიზო პოლიტიკას საქართველოს მოქალაქეებისათვის. თავის მხრივ,

მობილურობის საკითხი, მათ შორის, გამარტივებული სავიზო პროცედურები, არა

მხოლოდ პოლიტიკური, ეკონომიკური, კულტურული, სოციალური და ა.შ.

ურთიერთობების განვითარებისათვის არის მნიშვნელოვანი ევროინტეგრაციის

კონტექსტში, მას ასევე დიდი ღირებულებითი დატვირთვაც გააჩნია.

რეადმისიის ხელშეკრულების იმპლემენტაციის კუთხით არსებული ვითარება

ასეთია: საპატრულო პოლიციის საერთაშორისო განყოფილებამ 2012 წლის 1

მარტისათვის ევროკავშირის წევრი ქვეყნებიდან მიიღო რეადმისიის 758 განაცხადი.

43

აქედან 90%-ზე მეტი (687 განაცხადი) დაკმაყოფილებულია ქართული მხარის მიერ,

5 განაცხადი განხილვის პროცესშია, ხოლო 8,7% (66 განაცხადი) – უარყოფილი. რაც,

შსს-ს შეფასებით, ძალიან კარგი მაჩვენებელია, და მიანიშნებს იმაზე, რომ ქართული

მხარე მუშაობს ინტენსიურ რეჟიმში, ყოველგვარი დაბრკოლების გარეშე და

ხელშეკრულების პირობების შესაბამისად ახდენს რეაგირებას რეადმისიის

მოთხოვნებზე.74 უფრო მეტიც, შსს-ს ინფორმაციით, ამ ეპატზე საქართველოს მხარე

განიხილავს არასრულ აპლიკაციებსაც, იმ შემთხვევაში, თუ დადგინდება

რეადმისიას დაქვემდებარებული პირის შესაბამისობა ხელშეკრულებით

გათვალისწინებულ კრიტერიუმებთან, რათა ხელი შეეწყოს ხელშეკრულების

ეფექტურ იმპლემენტაციას, რაც, თავის მხრივ, სავიზო დიალოგზე გადასვლის

მნიშვნელოვანი წინაპირობაა. თუმცა არის მოლოდინი, რომ პროცედურები

დაიხვეწება დროთა განმავლობაში (მაგ. სანდო მტკიცებულებები, განაცხადის

შევსების ენა, ა.შ.).

აღსანიშნავია, რომ საქართველომ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა საზღვრის

ეფექტური კონტროლის მიმართულებით. ინსტიტუციური რეფორმები ჯერ კიდევ

2004 წელს დაიწყო, როცა საზღვრის დაცვის სახელმწიფო დეპარტამენტი

დაექვემდებარა შინაგან საქმეთა სამინისტროს, ხოლო 2006 წელს გარდაიქმნა

სასაზღვრო პოლიციად. ამ ორგანოს ფუნქციები 2009 წელს შინაგან საქმეთა

სამინისტროს საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტს გადაეცა. შესაბამისად,

საპატრულო პოლიცია უწევს კოორდინირებას საზღვრის მენეჯმენტს, მათ შორის,

სასaზღვრო კრიმინალური და ადმინისტრაციული დარღვევების წინააღმდეგ

მიმართულ ღონისძიებებს. 2008 წელს საქართველოს უშიშროების საბჭოს მიერ

ევროკავშირის სპეციალურ წარმომადგენელთან თანამშრომლობით შემუშავდა

სამხრეთ კავკასიის საზღვრის ინტეგრირებული მართვის სტრატეგია, 2009 წელს –

სამოქმედო გეგმა ხუთწლიანი პერსპექტივით. ამ სტრატეგიის ფარგლებში

საქართველო მონაწილეობს სამხრეთ კავკასიის საზღვრის ინტეგრირებული მართვის

რეგიონულ პროგრამაში. ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან გამოწვევას, რომელიც

ქართულ მხარეს გააჩნია დღეისათვის ევროკავშირთან მობილურობის სფეროში

თანამშრoმლობის ფარგლებში, წარმოადგენს ის, რომ საქართველოს ჯერჯერობით

არა აქვს მიგრაციის სტრატეგიის ოფიციალური დოკუმენტი და სამოქმედო გეგმა.

უკვე არსებობს მიგრაციის სტრატეგიის სამუშაო ვერსია, რომელიც სავარაუდოდ

2013 წლისათვის დამტკიცდება.

74

http://www.ei-lat.ge/images/stories/Documents/docs/Final_Report_-

_Visa_Facilitation_and_Readmission_Georgias_Visa_Liberalization_Prospects_with_the_EU.pdf

44

ქართული მხარის მიერ რეადმისიის ხელშეკრულების ფარგლებში შესრულებული

ვალდებულებების თვალსაზრისით რეადმისიის ხელშეკრულების იმპლემენტაცია

ამოქმედებიდან ერთი წლის თავზე დადებითად შეიძლება შეფასდეს.

სავიზოსავიზოსავიზოსავიზო დიალოგიდიალოგიდიალოგიდიალოგი

2012 წლის 4 ივნისს ბრიუსელში შედგა საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის გრიგოლ ვაშაძისა და საშინაო საქმეთა ევროკომისრის სესილია მალმსტრომის შეხვედრა, რომლის შედეგადაც ოფიციალურად გაიხსნა საქართველო-ევროკავშირის დიალოგი უვიზო მიმოსვლის შესახებ75.

სავიზო დიალოგის გახსნა ეფუძნება 2011 წლის 1 დეკემბერს საქართველო -ევროკავშირის თანამშრომლობის საბჭოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებას. ამავე გადაწყვეტილების თანახმად, 2012 წლის მარტში საქართველოში განხორციელდა ევროკავშირის ექსპერტთა მისიის ვიზიტი, რომელმაც დადებითად შეაფასა საქართველოს მზაობა ევროკავშირთან სავიზო დიალოგის დასაწყებად.

დადგენილი პროცედურების თანახმად, მომდევნო ეტაპი ითვალისწინებს უვიზო რეჟიმის თაობაზე შესაბამისი სამოქმედო გეგმის შემუშავებას და საქართველოსთვის გადმოცემას, რაც 2012 წლის დეკემბრის ან 2013 წლის იანვრისათვის იგეგმება საშინაო საქმეების ევროკომისრის სესილია მალმსტრომის საქართველოში ვიზიტის ფარგლებში. აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირი ნაკლებად განიხილავს საქართველოს როგორც ვიზის ლიბერალიზიის შედეგად მოსალოდნელი დიდი მიგრაციის რისკის ქვეყანას. 76

"ვიზების ლიბერალიზაციის შესახებ დიალოგი იმ სფეროებს მოიცავს, რომლებიც პირდაპირ უკავშირდებიან დოკუმენტების უსაფრთხოებას, საზღვრის მართვას, მიგრაციას, გადაადგილებასა და თავშესაფარს, ასევე სხვა ისეთ საკითხებს, როგორიცაა კორუფციისა და ორგანიზებული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლა, ადამიანის უფლებათა, უმცირესობების დაცვა და ასევე ანტი-დისკრიმინაცია, რაც აუცილებელია იმის უზრუნველსაყოფად, რომ გადაადგილება უსაფრთხო და კარგად ორგანიზებულ გარემოში მოხდეს", - ნათქვამია ევროკომისიის პრეს-რელიზში.77

სამოქმედო გეგმით განისაზღვრება საქართველოს მიერ განსახორციელებელი შემდგომი ღონისძიებები ევროკავშირთან სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის მიმართულებით სტანდარტული ოთხი ბლოკის მიხედვით (დოკუმენტების 75 http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=30&info_id=15211 76 ინტერვიუ, კატერინა ლოპო (Katerina Lopo) - ევროპულ საგარეო ქმედებათა სამსახური (EEAS), აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების განყოფილება III.B.2, საქართველოსთან ურთიერთობების ოფიცერი; პასუხისმგებელია ასევე, ‘მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების’ (JFS) საკითხებზე 77

http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-561_en.htm?locale=fr

45

უსაფრთხოება; არალეგალური მიგრაცია; საზოგადოებრივი წესრიგი და უსაფრთხოება; საგარეო ურთიერთობები და ადამიანის უფლებები), რომელთა წარმატებულად აღსრულების შემდეგ სამომავლოდ შესაძლებელი გახდება სავიზო რეჟიმის გაუქმება საქართველოსა და ევროკავშირს შორის.

ევროკავშირში საქართველოს მუდმივმა წარმომადგენელმა სალომე სამადაშვილმა 2012 წლის სექტემბერში გააკეთა განცხადება, რომლის თანახმად 2013 წლიდან საქართველოს მოქალაქეები შენგენის ქვეყნებში უვიზოდ შეძლებენ მოგზაურობას. მისივე თქმით, 2013 წლიდან დასრულდება მოლაპარაკებები ევროკავშირის ასოცირებული წევრობისა და თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ: „2013 წლიდან დავასრულებთ მოლაპარაკებებს ევროკავშირთან ასოცირებული წევრობის შესახებ, ასევე დასრულდება მოლაპარაკებები თავისუფალი ვაჭრობის საკითხზე. 2013 წლის მეორე ნახევრიდან ევროკავშირის თავმჯდომარე ქვეყანა იქნება ჩვენი მეგობარი ქვეყანა ლიტვა; მნიშვნელოვანია, რომ სწორედ ლიტვაში ჩატარდება აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამიტი, ვილნიუსის სამიტი. ვფიქრობთ, სწორედ ამ სამიტზე დაასრულებს საქართველო მოლაპარაკებებს იმის თაობაზე, რომ საქართველოს მოქალაქეებს შეეძლოთ უვიზო მოკლევადიანი ვიზიტების განხორცილება შენგენის ქვეყნებში“, – განაცხადა ევროკავშირში საქართველოს მუდმივმა წარმომადგენელმა სალომე სამადაშვილმა.78

თუმცა, საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის, მაია ფანჯიკიძის აზრით ვიზის ლიბერალიზაციის კუთხით სამუშაოები ორი მიმართულებით არის ჩასატარებელი: „(2013 წლის) მაისისათვის უნდა მივაღწიოთ ვიზის ლიბერალიზაციის მეორე ეტაპზე გადასვლას. აქ აღსანიშნავია ორი რამ – ერთი საკანონმდებლო ბაზის ჰარმონიაში მოყვანა და იქ ბევრი სამუშაოა. და შემდეგ, მეორე ფაზა, რომელიც ითვალისწინებს იმის იმპლემენტაციას, რაზეც შევთანხმდებით. ეს ყველაფერი მინიმუმ პარაფირებული უნდა იყოს ვილნიუსის სამიტზე.“79

ასოცირების, ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის, ისევე როგორც ვიზების ლიბერალიზაციის საკითხებზე მოლაპრაკებებთან დაკავშირებით საგარეო საქმეთა მინისტრის განცხადებით 2013 წელს სამი შეხვედრა იგეგმება – იანვარში, მარტში და მაისში, და სწორედ მაისის შეხვედრაზე უნდა შეთანხმდეს ყველაფერი, რათა აღმოსავლეთთან პარტნიორობის ვილნიუსის სამიტამდე, რომელიც 2013 წლის ნოემბერში შედგება, ხელი მოეწეროს ასოცირების შესახებ

78

http://www.epn.ge/?p=118194 79

http://www.tabula.ge/article-27447.html

46

ხელშეკრულებას, სადაც ასევე, საქართველოსთვის ევროპული პერსპექტივა უნდა გაიხსნას.80

შეთანხმებაშეთანხმებაშეთანხმებაშეთანხმება ერთიანიერთიანიერთიანიერთიანი საავიაციოსაავიაციოსაავიაციოსაავიაციო სივრცისსივრცისსივრცისსივრცის შესახებშესახებშესახებშესახებ

საქართველოს პარლამენტმა 2011 წლის 8 თებერვალს მოახდინა საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ერთიანი საჰაერო სივრცის შესახებ შეთანხმების რატიფიცირება. 81 შეთანხმებას ხელი მხარეებმა 2010 წლის დეკემბერში მოაწერეს, თუმცა შეთანხმების თაობაზე მოლაპარაკების პირველი რაუნდი 2009 წლის 6 ოქტომბერს დაიწყო.82 აღსანიშნავია, რომ საჰაერო სივრცესთან დაკავშირებული ჰორიზონტალური მომსახურების შესახებ ხელშეკრულება საქართველოსთან 2006 წლის მაისში გაფორმდა, ხოლო ძალაში 2008 წლის მარტში შევიდა.83 (საქართველო იყო ერთ–ერთი პირველი ქვეყანა, ვისთანაც მსგავსი ხელშეკრულება დაიდო).

ამ შეთანხმებით შესაძლებელი გახდება საქართველოს ინტეგრირება საერთო-ევროპულ საავიაციო ბაზარზე და, შესაბამისად, მას მიეცემა შესაძლებლობა ევროპის ერთიან საავიაციო სივრცეში ჩართულ ყველა წევრ სახელმწიფოსთან ჰქონდეს გაფორმებული შეთანხმება ერთიანი საჰაერო მიმოსვლის შესახებ. შეთანხმება ხელს შეუწყობს ევროკავშირის ქვეყნებსა და ქართულ ავიახაზებს შორის შეუზღუდავი რაოდენობისა და პირდაპირი ფრენების განხორციელებას. მაშასადამე, ევროკავშირის ავიაკომპანიებს ევროკავშირის ნებისმიერი წერტილიდან შეეძლებათ საქართველოს ნებისმიერ წერტილში ჩამოსვლა, ქართულ ავიაკომპანიებს კი - საქართველოს ნებისმიერი კუთხიდან ევროკავშირის ნებისმიერ წერტილში გაფრენა. ეს ხელს შეუწყობს დამატებითი რეისების გახსნას, დამატებითი ინვესტიციების მოზიდვას საავიაციო სფეროში; გაიზრდება კონკურენცია, რაც დადებითად აისახება ბილეთის ფასის შემცირებაზე.

ამასთან, შეთანხმების შედეგად საქართველო მოახდენს თავისი კანონმდებლობის ჰარმონიზაციას ევროპულ სტანდარტებთან და განახორციელებს ევროკავშირის საავიაციო პროცედურებს მათ შორის ისეთ სფეროებში, როგორიცაა საავიაციო უსაფრთხოება, გარემო, მომხმარებელთა დაცვა, საჰაერო მიმოსვლის მართვა, ეკონომიკური რეგულირება, კონკურენციის საკითხები და სოციალური ასპექტები.

80

http://www.tabula.ge/article-27447.html 81 http://civil.ge/geo/article.php?id=23646 82

http://www.economy.ge/?category=4&lang=geo&item=171 83

http://ec.europa.eu/transport/air/international_aviation/country_index/georgia_en.htm

47

ურთიერთობების დაწყება საავიაციო სივრცეში ხელს შეუწყობს ევროკავშირისა და საქართველოს ეკონომიკების დაახლოებას, რამაც, შესაბამისად, დადებითი გავლენა უნდა მოახდინოს DCFTA–ზე.84

შეთანხმების ხელმოწერის მომენტში საქართველოს ევროკავშირის მხოლოდ 9 ქვეყანასთან (ავსტრია, ჩეხეთი, საფრანგეთი, გერმანია, საბერძნეთი, ლატვია, ლიტვა, ნიდერლანდები და პოლონეთი) ჰქონდა პირდაპირი საჰაერო მიმოსვლა.

ევროკავშირის მონაცემებით, მგზავრთა გადაყვანის მოცულობა საქართველოსა და ევროკავშირის ქვეყნებს შორის ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში საშუალოდ წლიურად იზრდებოდა 10%-ით; ტვირთების საჰაერო გადაზიდვა კი ბოლო ხუთ წელიწადში საშუალოდ წლიურად 26%-ით.85

სავაჭროსავაჭროსავაჭროსავაჭრო ურთიერთობებიურთიერთობებიურთიერთობებიურთიერთობები

საქართველოს მთავრობაც და ევროკავშირის წარმომადგენლებიც თანხმდებიან იმაზე, რომ საქართველოს განსაკუთრებული ინტერესია თავისუფალი ვაჭრობა ევროკავშირთან. ეს უდავოდ სერიოზული ბიძგი იქნება ადგილობრივი წარმოებისთვის, რაც საგრძნობლად დაეტყობა ქვეყნის ეკონომიკას.

ექსპორტი და იექსპორტი და იექსპორტი და იექსპორტი და იმპორტიმპორტიმპორტიმპორტი

“...“...“...“...არცარცარცარც ერთ ქვეყანას არ შეუძლია დიდი ხნით იმპორტი აწარმოოს, ერთ ქვეყანას არ შეუძლია დიდი ხნით იმპორტი აწარმოოს, ერთ ქვეყანას არ შეუძლია დიდი ხნით იმპორტი აწარმოოს, ერთ ქვეყანას არ შეუძლია დიდი ხნით იმპორტი აწარმოოს,

უკეთუ იგი თვითონაც ექსპორტს არ ეწევა, და არ შეუძლიაუკეთუ იგი თვითონაც ექსპორტს არ ეწევა, და არ შეუძლიაუკეთუ იგი თვითონაც ექსპორტს არ ეწევა, და არ შეუძლიაუკეთუ იგი თვითონაც ექსპორტს არ ეწევა, და არ შეუძლია

დიდი ხნით ექსპორტი აწარმოოს, თუ იგი იმპორტს არ ეწევადიდი ხნით ექსპორტი აწარმოოს, თუ იგი იმპორტს არ ეწევადიდი ხნით ექსპორტი აწარმოოს, თუ იგი იმპორტს არ ეწევადიდი ხნით ექსპორტი აწარმოოს, თუ იგი იმპორტს არ ეწევა....””””

დავით რიკარდო, 1817

ევროკავშირი, როგორც ერთიანი სავაჭრო აქტორი, საქართველოს უმნიშვნელოვანესი პარტნიორია. 2012 წელს საქართველოს საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ ევროკავშირის ქვეყნებთან 2780 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა, რაც წინა წლის მაჩვენებელზე 12 პროცენტით მეტია. აქედან ექსპორტი 353 მლნ. აშშ დოლარი იყო (17 პროცენტით ნაკლები), ხოლო იმპორტი – 2427 მლნ. აშშ დოლარი (18 პროცენტით მეტი). საქართველოს საგარეო სავაჭრო ბრუნვაში ამ ქვეყნების წილმა 27 პროცენტი შეადგინა, მათ შორის ექსპორტში 15 პროცენტი და იმპორტში 31 პროცენტი. (2011 წელს – შესაბამისად 27, 19 და 29 პროცენტი).86 84

http://ec.europa.eu/transport/air/international_aviation/country_index/doc/com_2009_26_georgia.pdf 85

http://civil.ge/geo/article.php?id=23646 86

http://geostat.ge/

48

პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმების საშუალებით, რომელიც აუქმებს კვოტებს ვაჭრობის სფეროში და იცავს ინტელექტუალური, საწარმოო და კომერციული საკუთრების უფლებას, 1999 წელს საქართველოს ექსპორტის ხელშეწყობის მიზნით ამოქმედდა ევროკავშირის პრეფერენციების (შეღავათების) ზოგადი სისტემა (GSP). GSP სისტემის მინიჭების შედეგად, საქართველოს მიერ ევროკავშირში ექსპორტირებულ საქონელზე გადასახადი გაუქმდა. 2005 წელს ევროკავშირმა საქართველოს შესთავაზა აღნიშნული სისტემის, GSP-ის მეორე წამახალისებელი რეჟიმი, GSP+, რომელსაც ეწოდება „მდგრადი განვითარების და ეფექტიანი მმართველობის ხელშეწყობის სპეციალური სისტემა“. GSP+ იძლევა შემცირებული ტარიფით ან საბაჟო მოსაკრებლის გარეშე საქართველოდან ევროკავშირში ექსპორტირების უფლებას. 2008 წლის ბოლოს ევროკავშირმა საქართველოს მიერ GSP+ით სარგებლობის მიზანშეწონილობა განიხილა. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს მიმართ რიგი საკითხების გამო (შრომის კოდექსი, სურსათის უვნებლობა)87 სერიოზული კრიტიკა გამოითქვა, ევროკავშირმა ქვეყანას GSP+-ით სარგებლობის უფლება სამი წლის ვადით (2011 წლამდე) მაინც გაუგრძელა. 2012 წლის იანვარში შესაბამისი განაცხადის შეტანის შემდეგ საქართველომ მიიღო ახალი მანდატი და GSP+-ით სარგებლობის ვადა 2013 წლამდე გაუხანგრძლივდა. ყველაზე ხშირად საქართველოს GSP+-ით სისტემით გათვალისწინებული შეღავათების აუთვისებლობის გამო აკრიტიკებდნენ, რადგანაც შესაძლო 7200 პროდუქტიდან ექსპორტზე მხოლოდ 100-მდე სახის ნაწარმი გადის88. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ევროკავშირი აღნიშნულ პროგრამაში მნიშვნელოვან საკანონმდებლო ცვლილებებს ამუშავებს, რაც გულისხმობს პროცედურების (დოკუმენტების დადასტურება, ტრანსპორტირება და ა.შ) გამარტივებას. ცვლილებები ძალაში შევა 2014 წლიდან.89

ევროკავშირთან სავაჭრო პარტნიორობისათვის არსებობს რიგი მნიშვნელოვანი

წინაპირობები: ევროკავშირის ბაზარი ღიაა მხოლოდ იმ პროდუქციისათვის,

რომელიც აკმაყოფილებს ევროპის ბაზრისთვის განსაზღვრულ შიდა ბაზრის

რეგულაციებს. ქართულმა მხარემ90 განაცხადა, რომ GSP+-ის მისაღებად მთავარი

მოთხოვნები იყო საერთაშორისო შრომითი ორგანიზაციის (ILO) კონვენციების

87

ინტერვიუ, ანდრია დვალი, ეკონომიკის სამინისტრო, საგარეო ვაჭრობის არასატარიფო რეგულაციების სამმართველოს უფროსი, 20 აგვისტო, 2012 წ. 88

ინტერვიუ, ანდრია დვალი, ეკონომიკის სამინისტრო, საგარეო ვაჭრობის არასატარიფო რეგულაციების სამმართველოს უფროსი, 20 აგვისტო, 2012 წ. 89 GSP - European Commission adopts proposal for the review of the Generalised System of Preferences http://ec.europa.eu/trade/wider-agenda/development/generalised-system-of-preferences/index_en.htm 90 ინტერვიუ, ანდრია დვალი, ეკონომიკის სამინისტრო, 5 სექტემბერი, 2012 წ.

49

რატიფიცირება, სურსათის უსაფრთხოებისა და ფიტოსანიტარული სტადარტების

გაუმჯობესება. ამ მიზნით და ევროკავშირის დირექტივების გათვალისწინებით

საქართველოს პარლამენტმა მიიღო შესაბამისი კანონი „სურსათის უვნებლობის

სახელმწიფო კონტროლის შესახებ“91, თუმცა კანონის ძალაში შესვლა რამდენჯერმე

გადაიდო. საბოლოოდ, საწყის ეტაპზე დაკმაყოფილდა ძირითადი საბაზისო

მოთხოვნები. საქართველოს მთავრობა დღემდე ამართლებს ამ კანონის

იმპლიმენტაციის გადადებას იმით, რომ სახელმწიფო რეგულაციის არსებობას შიდა

ბაზარზე მოჰყვება კორუფციის აყვავება და ლიბერალური ეკონომიკის პრინციპების

დარღვევა. თუმცა ფაქტია, რომ ასეთი ტიპის სახელმწიფო რეგულაციების

არარსებობის გამო საქართველო სათანადოდ ვერ იყენებს ევროკავშირის

პრეფერენციულ სისტემას. რაც შეეხება ILO-ს სტანდარტებთან დაახლოებას,

მიუხედავად იმისა, რომ საქართველომ მოახდინა 8 ძირითადი კონვენციის

რატიფიცირება, დღემდე არსებობს გარკვეული შეუსაბამობები არსებულ

კანონმდებლობასთან. ევროკავშირის ერთ-ერთი მოთხოვნაც რატიფიცირებული

კონვენციების საქართველოს არსებულ კანონმდებლობასთან ჰარმონიზაციაში

მდგომარეობს.92 განსაკუთრებით აღსანიშნავია 87-ე (გაერთიანების თავისუფლების

შესახებ) და 98-ე (ორგანიზებისა და პოლიტიკური მოლაპარაკებების უფლების

შესახებ) კონვენციები, რომელთა დაკავშირებითაც ევროკავშირს კვლავ აქვს

განსაკუთრებული შენიშვნები.

თუ გადავხედავთ 2003 წლიდან 2011 წლამდე ევროკავშირ-საქართველოს სავაჭრო

ურთიერთობების დინამიკას, აღმოვაჩენთ, რომ მიუხედავად პრეფერენციული

სისტემით რამდენიმეწლიანი სარგებლობისა, ეს ურთიერთობები წლიდან წლამდე

თვისებრივად თითქმის არ შეცვლილა.93 აღნიშნულზე მეტყველებს საქართველოსა

და ევროკავშირის სავაჭრო ურთიერთობების ბოლო წლების სტატისტიკაც. ევროპასა

და საქართველოს შორის სავაჭრო ურთიერთობების შეფერხების ერთ-ერთ მიზეზად

ქართულ ეკონომიკაში ბოლო პერიოდში სოფლის მეურნეობის წილის შემცირებაც

განიხილება (სურათი 2), რადგან სოფლის მეურნეობის პროდუქტები საქართველო-

ევროკავშირის სავაჭრო ურთიერთობების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პუნქტია

(სურათი 3).

91 “საქართველოს კანონი სურსათის უვნებლობისა და ხარისხის შესახებ“, http://www.momxmarebeli.ge/images/file_664755.pdf 92 ინტერვიუ, პაატა ბელთაძე, საქართველოს პროფესიული კავშირების გაერთიანება, 12 ივლისი, 2012 წ. 93 EU-Georgia Trade Statistics, http://www.eugbc.net/files/13_47_269438_AnnexN7-EU-GeorgiaTradeStatistics.pdf

50

სურათი 2. სოფლის მეურნეობის წილი მთლიან შიდა პროდუქტში (%)

სურ. 3 ვაჭრობა ევროკავშირთან 2011 წლის მონაცემებით (მლნ ევრო)

51

ნაციონალური მოძრაობის ეკონომიკური გუნდის მკვეთრად ლიბერალური (ლიბერტარიანული) ხედვა, დერეგულაციის პოლიტიკა ზოგიერთ შემთხვევაში 1100 - სოფლის მეურნეობის პროდუქცია (საკვები (თევზის და ნედლეულის ჩათვლით)). 1200 - საწვავი და სამთომომპოვებელი პროდუქცია. 2100 - რკინა და ფოლადი 2200 - ქიმიური ნივთიერებები 2300 - სხვა ნახევარფაბრიკატები 2400 - მანქანები და სატრანსპორტო აღჭურვილობა 2500 - ქსოვილები 2600 - ტანსაცმელი 2700 - სხვა ტიპის პროდუქციის წარმოება 3000 - სხვა პროდუქცია

ეწინააღმდეგება ევროკავშირის მოთხოვნებს. განსხვავებულია მიდგომები მათ შორის ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებთან დაკავშირებით, როგორებიცაა სურსათის უვნებლობა, შრომის კანონმდებლობა, კონკურენციის პოლიტიკა, ინტელექტუალური საკუთრების დაცვა და ა.შ.

შეთანხმებშეთანხმებშეთანხმებშეთანხმებაააა ღრმაღრმაღრმაღრმა დადადადა ყოვლისმომცველიყოვლისმომცველიყოვლისმომცველიყოვლისმომცველი თავისუფალითავისუფალითავისუფალითავისუფალი ვაჭრობისვაჭრობისვაჭრობისვაჭრობის შესახებშესახებშესახებშესახებ

რეფორმებს ვაჭრობასთან დაკავშირებულ სფეროებში ახალი იმპულსი მისცა ევროკავშირ-საქართველოს შორის ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი

52

ვაჭრობის სივრიცეზე (DCFTA)94 შეთანხმების პერსპექტივამ. აღსანიშნავია, რომ DCFTA, ასოცირების შესახებ შეთანხმების ერთ-ერთი შემადგენელი ნაწილია. შესაბამისად, სანამ არ დასრულდება DCFTA-ის შესახებ მოლაპარაკებები, ვერ მოხერხდება ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერა.95 ასოცირების ხელშეკრულებაში განისაზღვრება მიზანი, რომ შეიქმნას თითოეულ პარტნიორ ქვეყანასთან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულების შეთანხმება და მოხდეს მასთან დაკავშირებული ვალდებულებების მიღება96. მაშასადამე, თავისუფალი ვაჭრობა საბაჟო ტარიფების და კვოტების გარეშე ვაჭრობას ნიშნავს. ტარიფების გარდა არსებობს ე.წ. არასატარიფო ბარიერები ვაჭრობაში და ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება სწორედ ამ ბარიერების მოხსნასაც გულისხმობს, რაც პარტნიორებს შორის საქონლითა და მომსახურეობით ვაჭრობაში საერთო თამაშის წესებით ხელმძღვანელობიდან გამომდინარეობს.97 ეს კი თავის მხრივ, მნიშვნელოვან საკანონმდებლო ჰარმონიზაციას და სხვადასხვა სფეროებში პრაქტიკის ევროკავშირის სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოყვანას გულისხმობს. ევროკავშირი საქართველოს მთავრობისგან მოითხოვს, რომ მან ახალი კანონმდებლობა და მარეგულირებელი წესები მიიღოს საქართველოში წარმოებული პროდუქციის ხარისხის ევროპულ სტანდარტებთან მიახლოების მიზნით, რაც ამ პროდუქციის ევროკავშირის საერთო ბაზარზე შესვლას უზრუნველყოფს. ამგვარი შეთანხმების დადება ნიშნავს იმას, რომ პარტნიორი ქვეყანა დანერგავს ევროკავშირის კანონმდებლობის ფაქტობრივად 80%-ზე მეტს. ევროკავშირმა საქართველოსთან ვაჭრობის ლიბერალიზაციის მიმართულებით

პროცესების დაჩქარებისათვუს პოლიტიკური ნება ჯერ კიდევ ევროპული საბჭოს

2008 წლის 1 სექტემბრის გადაწყვეტილებით98 დაადასტურა. 2008 წლის

შემოდგომაზე ევროკომისიას დაევალა, შეეფასებინა საქართველოს მზაობა DCFTA-

ის თაობაზე მოლაპარაკებების დასაწყებად. 2009 წლის მარტში ევროკომისიის

გენერალურმა დირექტორატმა ქართულ მხარეს გადასცა აღნიშნული

მოლაპარაკებებისათვის საქართველოს მზადყოფნის შეფასების დოკუმენტი და

შესაბამისი რეკომენდაციების პაკეტი, (როგორც მთავრობის წარმომადგენლები

94http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/1504&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en 95 ciesr.org/files/eap_materials.pdf 96 ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა - გზა შემდგომი ეკონომიკური ინტეგრაციისკენ, www.ec.europa.eu/world/enp/pdf/nonpaper_economic-intergation_en.pdf 97 ciesr.org/files/eap_materials.pdf 98 Presidency Conclusions, Extraordinary European Council, Brussels, 1 September, 2008.

53

აცხადებენ, ევროკავშირის თხოვნით ეს დოკუმენტი არ არის გასაჯაროებული,

თუმცა შინაარსთან დაკავშირებით შეუძლიათ ზოგადი ინფორმაციის გაცემა).

დოკუმენტით გათვალისწინებული ღონისძიებები ეხმაურება საქართველო-

ევროკავშირის ENP-ის სამოქმედო გეგმას და რიგ შემთხვევაში ახდენს მისი

დებულებების შემდგომ განმარტებასა თუ დაკონკრეტებას. ამ რეკომენდიციების

შესრულება მოლაპარაკებების დაწყების წინაპირობად განისაზღვრა.99

მოლაპარაკებების დასაწყებად აუცილებელი პირობების შესრულებასთან დაკავშირებით, 10 მიმართულებიდან (სატარიფო და არასატარიფო ბარიერები, სანიტარული და ფიტოსანიტარული ღონისძიებები, სახელმწიფო შესყიდვები, საბაჟო ადმინისტრირება, ინვესტიციები და მომსახურება, წარმოშობის სერტიფიკატი, ტექნიკური ბარიერების მოხსნა ვაჭრობისთვის, კონკურენციის პოლიტიკა, ინტელექტუალური საკუთრების დაცვა, მდგრადი განვითარება (გარემო, სოციალური საკითხები),), ევროკავშირმა საქართველოსთვის 4 შედარებით პრობლემატური სფერო გამოყო. რეკომენდაციების საფუძველზე საქართველოს მთავრობამ აიღო შესაბამისი ზომების მიღების ვალდებულება ოთხივე მიმართულებით:100

1) ტექნიკური ბარიერების მოხსნა ვაჭრობისთვისტექნიკური ბარიერების მოხსნა ვაჭრობისთვისტექნიკური ბარიერების მოხსნა ვაჭრობისთვისტექნიკური ბარიერების მოხსნა ვაჭრობისთვის – საქართველოს მთავრობამ შეიმუშავა ევროკავშირის მიერ მოთხოვნილი ყოვლისმომცველი სტრატეგია ამ კუთხით. სტრატეგიის გარდა, თავად ქართული მხარის ინიციატივით, ასევე შემუშავდა სამოქმედო გეგმა.

2) სანიტარული და ფიტოსანიტარული ღონისძიებები სოფლის სანიტარული და ფიტოსანიტარული ღონისძიებები სოფლის სანიტარული და ფიტოსანიტარული ღონისძიებები სოფლის სანიტარული და ფიტოსანიტარული ღონისძიებები სოფლის მეურნეობაშიმეურნეობაშიმეურნეობაშიმეურნეობაში –––– საქართველოს მთავრობამ შეიმუშავა ყოვლისმომცველი სტრატეგია და ხანგრძლივი პეიოდისა და ვალდებულების რამდენჯერმე გადავადების შემდგომ, აამოქმედა სურსათის უვნებლობის კანონმდებლობის შეჩერებული მუხლები, და 2010 წლის 1 ივლისიდან დაიწყო საექსპორტო პროდუქციის კონტროლი.

3) კონკურენციის პოლიტიკაკონკურენციის პოლიტიკაკონკურენციის პოლიტიკაკონკურენციის პოლიტიკა –––– ევროკომისიის რეკომენდაციის თანახმად უნდა მოხდეს კონკურენციის შესახებ ახალი კანონის შემუშავება. რამდენადაც ანტიმონოპოლიური რეგულაციების საკითხი და ეფექტური კონკურენციის პოლიტიკა არ განიხილებოდა წინა მთავრობის დერეგულაციის პოლიტიკის პირობებში პრიორიტეტულად, ეს სფერო ევროკავშირთან მოლაპარაკებებში პრობლემატურად რჩებოდა დიდხანს. ამჟამად, ინტენსიურად მიმდინარეობს მუშაობა შესაბამის კანონმდებლობაზე.

4) ინტელექტუალური საკუთრების დაცვაინტელექტუალური საკუთრების დაცვაინტელექტუალური საკუთრების დაცვაინტელექტუალური საკუთრების დაცვა – ასევე ევროკომისიის რეკომენდაციების თანახმად, ჩატარდა კვლევა (UNDP-მიერ) და

99 ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სამოქმედო გეგმის განხორციელება საქართველოში ვაჭრობასა და მასთან დაკავშირებულ ზოგიერთ სფეროში, 2010 წ., http://www.epfound.ge/files/report_final-_enp-epf_03.15.11_4.pdf 100

ინტერვიუ, პრემიერ-მინისტრის აპარატი, 15 აგვისტო, 2012 წ.

54

საქართველოს მთავრობამ მიიღო კანონი სამრეწველო პროდუქტების დიზაინის შესახებ, რომელიც შეესაბამება ევროკომისიის რეგულაციებს. ჩამოყალიბდა ინტელექტუალური საკუთრების სამსახური. თუმცა, ამ სფეროში სრული ჰარმონიზაციისთვის, რომელიც მთელ რიგ სირთულეებთან არის დაკავშირებული დღეისათვის, როგორც ჩანს საქართველოს მხარეს მოუწევს ევროკავშირის სტანდარტებთან თანდათან ჰარმონიზაცია.

2011 წლის 5 დეკემბერს ევროკომისარმა ვაჭრობის საკითხებში კარელ დე გუხტმა განაცხადა101, რომ ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცე ხელს შეუწყობს საქართველოს, გახდეს უფრო კონკურენტუნარიანი და შეძლოს ევროკავშირის შიდა ბაზრით სარგებლობა. ამ განცხადებით ცნობილი გახდა, რომ ევროკავშირმა საქართველოსთან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ მოლაპარაკებები დაიწყო. მოლაპარაკებების პირველი რაუნდი ჩატარდა 2012 წლის მარტში. მეორე რაუნდი - ივნისში, მესამე - სექტემბერში, ხოლო მეოთხე - ნოემბერში. რამდენიმე თემა, კერძოდ, ინტელექტუალური საკუთრება, მდგრადი განვითარება, ენერგეტიკა და საკვების უსაფრთხოება განხილული იქნა მე-5 რაუნდზე, რომელიც 2013 წლის 29-31 იანვარს თბილისში გაიმართა, რასაც 2013 წლის მარტში მე-6 რაუნდი მოჰყვება. მოლაპარაკებების პროცესი კონსტრუქციულ გარემოში და სწრაფი ტემპით, წარმატებულად მიმდინარეობს,102 მოლაპარაკებების თითოეულ რაუნდზე თემატური სამუშაო ჯგუფები, რომლებიც დაკომპლექტებულია როგორც ქართველი, ისე ევროპელი ექსპერტებით, შესაბამის თემაზე მუშაობენ. მათი ერთობლივი მუშაობის მიზანია აღნიშნულ პრიორიტეტულ სფეროებში საქართველოს ევროკავშირთან სტრუქტურული და დინამიური დაახლოება. ამა თუ იმ საკითხის ამოწურვის შემდეგ სამუშაო ჯგუფი წყვეტს მუშაობას.103 როგორც ხელისუფლების ერთ-ერთმა წარმომადგენელმა104 აღნიშნა, საქართველოს ინტეგრაცია ევროკავშირთან ძალზე წარმატებულად მიმდინარეობს, ქართულ მხარეს შემუშავებული აქვს სამთავრობო სტრატეგიები, რითაც ის ცდილობს, მაქსიმალურად მცირე ხანში გაიზიაროს ევროკავშირის რეკომენდაციები.

თუმცა, აღსანიშნავია, რომ საკანონმდებლო ბაზის ჰარმონიზაცია ერთ-ერთი მთავარი მოთხოვნა და, ამავე დროს, გამოწვევაა ევროკავშირ-საქართველოს

101http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/1504&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en 102

ინტერვიუ, ვირჟინი კოსული, ევროკავშირის წარმომადგენლობა საქართველოში, ოფიცერი ვაჭრობის საკითხებში. 17 იანვარი, 2013წ. 103 ინტერვიუ, ვირჟინი კოსული, ევროკავშირის წარმომადგენლობა საქართველოში, ოფიცერი ვაჭრობის საკითხებში, 15 ნოემბერი, 2012წ. 104ინტერვიუ, პრემიერ-მინისტრის აპარატის წარმომადგენელი, მრჩეველთა ჯგუფის წევრი, 14 აგვისტო, 2011 წ.

55

ურთიერთობებში, მათ შორის, DCFTA-თან დაკავშირებულ მოლაპარაკებებში. მიუხედავად იმისა, რომ არაერთი რეფორმა ხორციელდება სხვადასხვა სფეროში, საქართველოს კანონმდებლობა ჯერ კიდევ დავის საგანია ევროკავშირისათვის, განსაკუთრებით ისეთ საკითხებში, როგორებიცაა: ინტელექტუალური საკუთრება; კონკურენციის შესახებ კანონი; ვაჭრობის ტექნიკური ბარიერები; სანიტარული და ფიტოსანიტარული ნორმები; ასევე მწვავე საკითხებია შრომის კანონმდებლობა, სურსათის უვნებლობა და მომხმარებელთა უფლებები. 2012 წლის მაისში საქართველოს პარლამენტმა მიიღო ორი კანონი, რომლებიც სურსათის უვნებლობასა და მომხმარებელთა უფლებებს არეგულირებენ. ევრაზიის ფონდის შეფასებით, მათი არაერთი რეკომენდაცია აისახა კოდექსების საბოლოო ვარიანტებში. თუმცა, წინადადებების უმეტესი ნაწილი, მათ შორის, პრინციპულ საკითხებზე, არ იქნა გათვალისწინებული. ახალი კოდექსები ვერ ქმნის იმის წინაპირობას, რომ სურსათის უვნებლობისა და მომხმარებელთა უფლებების დაცვის კუთხით საქართველოში არსებული მდგომარეობა მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდეს. ზოგიერთი ასპექტით უკუსვლაც კი შეინიშნება, რაც კიდევ უფრო გვაშორებს ევროკავშირის კანონმდებლობას.105 აღსანიშნავია, რომ საქართველომ საკვების უსაფრთხოების ძველი (საბჭოთა კავშირის პერიოდის) მოდელიც გააუქმა, თუმცა იმის ნაცვლად, რომ ახალი კანონები შეექმნა და აღესრულებინა (კანონმდებლობის შექმნის მცდელობა კი იყო, მაგრამ მისი აღსრულების მექანიზმები - არა), მან ჯერჯერობით ეს სექტორი უკონტროლოდ დატოვა და ეს ძალიან დიდ პრობლემებს ქმნის, მათ შორის ქართული პროდუქციის ევროკავშირის ბაზარზე შესატანად.106

რაც შეეხება საქართველოსათვის DCFTA-თან დაკავშირებული მოთხოვნების შესრულების მომგებიანობას, მოსაზრებები ორად იყოფა: ერთი მხრივ, ამ საკითხთან დაკავშირებულმა ეკონომიკურმა კვლევებმა აჩვენა, რომ მოკლევადიან პერსპექტივაში DCFTA-თან დაკავშირებული მოთხოვნების შესრულება გამოიწვევს დანახარჯებს როგორც სახელმწიფო ადმინისტრაციისთვის, ისე კერძო სექტორისთვის. მეორე მხრივ, გრძელვადიან პერსპექტივაში ეს ხელშეკრულება დიდ სარგებელს მოუტანს საქართველოს. ექსპერტების შეფასებით, DCFTA-ის გაფორმებით 6.5%-ით გაიზრდება ქვეყნის მთლიანი შიდა პროდუქტი, ხოლო პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოცულობა 2 014.8 ათასი აშშ დოლარიდან (2007 წ.) 11.36 მლრდ-ს მიაღწევს (2020 წ.).107 გარდა ამისა, 2012 წელს კომპანია Ecorys-ის (ჰოლანდია) და Case-ის (პოლონეთი) მიერ DCFTA-ის შედეგების შესახებ ჩატარებული ერთობლივი კვლევის მიხედვით, მოსალოდნელია საქართველოდან ევროკავშირში ექსპორტის 12%-ით, ხოლო იმპორტის 7.5%-ით გაზრდა.108

105

http://www.epfound.ge/files/1.pdf 106

http://www.osgf.ge/files/publications/EaP_CIESR-Ge.pdf 107

http://geostat.ge/?action=page&p_id=139&lang=geo 108

http://www.enpi-info.eu/eastportal/news/latest/30953/EU-Georgia-Trade-insights:-the-first-issue-of-

Delegation-newsletter-available-online

56

როგორც ევროპული კვლევების ცენტრის ხელმძღვანელი კახა გოგოლაშვილი ამბობს,109 DCFTA ქვეყნის იმიჯზე დადებითად იმოქმედებს: გაიზრდება სტანდარტები და მომსახურების ხარისხი. ასევე გაადვილდება ქართული პროდუქციის მარკეტინგი. მისი განცხადებით, „მას შემდეგ, რაც ახალი ხელშეკრულებით საქართველო ევროპული ბაზრის ნაწილად იქცევა, ბევრად მიმზიდველი ვხდებით იგივე ევროპელი ინვესტორებისთვის, რადგან საქართველოში მუშახელის სიიაფის გათვალისწინებით, სხვადასხვა პროდუქციას უკვე ჩვენთან შექმნიან. მათ უკეთ იციან, საქართველოდან ევროპულ ქვეყნებში რისი შეტანა აჯობებს. უცხოელი ბიზნესმენიც აქ აამუშავებს საწარმოს, რადგან საქონელს ევროპულ ქვეყნებში ყოველგვარი ბარიერისა და დამატებითი ფორმალობების გარეშე შეიტანს.“ კახა გოგოლაშვილს ეფექტიან საშუალებად ესახება ევროპასთან ღრმა და ყოვლისმომცველი ხელშეკრულების გაფორმება იმ თვალსაზრისითაც, რომ იგი წინაღობად ექცევა ჩვენთან უხვად შემომავალ უხარისხო, იაფფასიან პროდუქციას. რა თქმა უნდა, საქონელიც გაძვირდება, მაგრამ იგი აღნიშნავს, რომ ღირებულების მატება არც ისე დიდი იქნება. „ჩინური პროდუქცია ევროპაშიც თითქმის ისევე ფასობს, როგორც საქართელოში, მაგრამ იქ შეტანილი მათი საქონელი ბევრად ხარისხიანია. ხელშეკრულების ამოქმედების შემდეგ კი იძულებული გახდებიან, აქაც სწორედ ის მაღალხარისხიანი პროდუქტი გაყიდონ.“ მისივე განმარტებით, ქვეყანაში წარმოებული პროდუქციის ხარისხის კონტროლსა და ზედამხედველობას სხვადასხვა უწყება გასწევს, აქ გაცემული სერტიფიკატებიც ევროპულის იდენტური იქნება. ეს ინსტიტუტები კი ისეთი სახეცვლილი კანონით იქნებიან ზურგგამაგრებული, როგორსაც DCFTA ითვალისწინებს“.110 აღსანიშნავია, რომ მთავრობის ინფორმაციით, ახალი ხელისუფლების პირობებში მანამდე პრობლემატური მიმართულებებითაც მოხდა რეფორმების დაჩქარება, მათ შორის შესაბამისი კანონმდებლობის მიღებისა და პრაქტიკის დანერგვის თვალსაზრისით. ამგვარად, მიმდინარეობს ინტენსიური მუშაობა იმისათვის, რომ ხელი არ შეეშალოს მოლაპარაკებების პროცესს და მოხდეს მისი მალე დასრულება. მიუხედავად იმისა, რომ ევროკავშირის მხარე არ ასახელებს კონკრეტულ ვადებს მოლაპარაკებების დასრულებასთან დაკავშირებით, საქართველოს ხელისუფლებისა და ევროკავშირის წარმომადგენლები, წარმატებით მიმდინარე სამუშაო პროცესიდან გამომდინარე, იმედოვნებენ, რომ მოლაპარაკებები ღრმა და

109 http://www.gfsis.org/index.php/ge/activities/projects/view/86/page/110/id/88 110 http://www.gfsis.org/index.php/ge/activities/projects/view/86/page/110/id/88

57

ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებაზე 2013 წელს დასრულდება.

ევროკავშირიევროკავშირიევროკავშირიევროკავშირი დადადადა კონფლიქტებიკონფლიქტებიკონფლიქტებიკონფლიქტები საქართველოშისაქართველოშისაქართველოშისაქართველოში

ევროკავშირი ჩართულია საქართველოს კონფლიქტების მშვიდობიანი მოგვარების

პროცესში ადრეული 1990-იანი წლებიდან. ის მონაწილეობდა ძირითადად

ჰუმანიტარული, სარეაბილიტაციო და ნდობის აღდგენისაკენ მიმართული

აქტივობებით. ევროკავშირი ასევე მონაწილეობდა სამშვიდობო მოლაპარაკებების

პროცესში (მაგ. ჟენევის პროცესი და მისი სამუშაო ჯგუფები). თუმცა პოლიტიკური

თვალსაზრისით აფხაზეთის მიმართულებით ძირითადად გაერო ლიდერობდა,

ხოლო სამხრეთ ოსეთ-ს მიმართულებით - ეუთო.

ევროკავშირის როლი განსაკუთრებით აქტუალური გახდა 2008 წლის აგვისტოს

ომის შემდეგ, როდესაც მანამდე არსებული ყველა სამშვიდობო ფორმატი მოიშალა

და ევროკავშირი იქცა ადგილზე მოქმედ ფაქტობრივად ერთადერთ საერთაშორისო

აქტორად.

სწორედ ევროკავშირი, საფრანგეთის თავმჯდომარეობით, საკმაოდ სწრაფად ჩაუდგა პოლიტიკურ პროცესს სათავეში და მიაღწია ცეცხლის შეწყვეტას ექვსპუნქტიანი შეთანხმების საფუძველზე რუსეთსა და საქართველოს შორის. ევროკავშირმა, ასევე მისთვის ერთგვარად უჩვეულოდ სწრაფ ტემპში, პროცესში ჩართო „ევროპული უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის“ (ESDP) სამოქალაქო მისია – ევროკავშირის დამკვირვებელთა მისია (EUMM), რომელიც 200 დამკვირვებლისგან შედგებოდა და რომლის მოვალეობაც იყო, „გადაემოწმებინათ ყველა მონაწილე მხარის მიერ ევროკავშირის ეგიდით გაფორმებული, საქართველოსა და რუსეთის მიერ ხელმოწერილი 12 აგვისტოს ექვსპუნქტიანი და 2008 წლის 8 სექტემბრის „განსახორციელებელი ზომების“ შეთანხმებების პირობების შესრულება.“111

გარდა ამისა, 2008 წლის 22 ოქტომბერს, ბრიუსელში ჩატარდა დონორთა

კონფერენცია, სადაც საქართველოსათვის 4.5 მილიარდი დოლარის ოდენობის

დახმარების (მათ შორის, გრანტებისა და სესხების სახით) გამოყოფის საკითხი

გადაწყდა, მათ შორის, ევროკავშირის მონაწილეობით. ამ კონფერენციაზე საგარეო

ურთიერთობებისა და ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ევროკომისარმა, ბენიტა

ფერერო ვალდნერმა, თავის სიტყვაში განაცხადა, რომ “საქართველოში ომით

კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგა ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ყველაზე

მნიშვნელოვანი საკითხი – მშვიდობა და სტაბილურობა ევროკავშირის მეზობლად. 111

ქეთევან ციხელაშვილი, „დასავლეთის პარადიგმის ფარგლებში აფხაზეთის იზოლაცია/დეიზოლაციის საკითხი, მარტი, 2011 წ., http://www.ei-lat.ge/images/stories/Documents/docs/Isolation_Deisolation_of_Abkhazia_in_Western_ParadigmGEO.pdf

58

ასევე, საფრთხე დაემუქრა ქვეყნის ეკონომიკურ სტაბილურობას, რაც შეიძლება

ძალიან დიდ ფინანსურ ზარალს გაუტოლდეს, თუ დროულად არ მოხდა რეაგირება

და ქვეყნის ეკონომიკის ძირითადი საყრდენების შენარჩუნება.”112

აღსანიშნავია, რომ 2008-2010 წლებში ევროკავშირმა საქართველოსთვის დახმარების

სახით 500 მლნ ევრო გამოყო.113

პოსტსაომარ პერიოდში ევროკომისიის მიერ გამოყოფილი დახმარება სამ ძირითად

პრიორიტეტულ სფეროზე გადანაწილდა:

• ქართული ეკონომიკის მიმართ ნდობის აღდგენა, დახმარება ინვესტორებთან

ურთიერთობისას;

• ინვესტიციების მიზანმიმართული დაბანდება სტრატეგიულ

ინფრასტრუქტურაში (მაგალითად, ენერგეტიკა);

• იძულებით გადაადგილებულ პირთათვის დროული დახმარება სურსათით

და სხვა საჭირო საგნებით.

უნდა აღინიშნოს, რომ სანამ საქართველო ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკას

შეუერთდებოდა, კავშირის ფინანსური დახმარების დიდი წილი სწორედ იძულებით

გადაადგილებულ პირთა ელემენტარული პირობებით უზრუნველყოფაზე

მოდიოდა. ENP-ის სამოქმედო გეგმის მიღების შემდეგ კი დღის წესრიგში სხვა

არანაკლებ მნიშვნელოვანი საკითხები დადგა, ხოლო სფეროები, რომელშიც

ევროკავშირი ტექნიკურ თუ ფინანსურ დახმარებას უწევს საქართველოს,

საგრძნობლად გაფართოვდა.

ევროკავშირი ხელთ არსებული სხვადასხვა ინსტრუმენტით (დემოკრატიისა და

სტაბილურობის ინსტრუმენტი, ასევე ნდობის მშენებლობის მექანიზმი - COBERM,

საბიუჯეტო დახმარება და ა.შ.) ახორციელებს პროექტებს, რომლის ფარგლებში,

ერთი მხრივ, აგრძელებს დევნილების დახმარებას, მეორე მხრივ, კონფლიქტით

დაზარალებულ რეგიონებში მცხოვრები მოსახლეობისათვის ჰუმანიტარული

ხასიათის მხარდაჭერას და ნდობის აღდგენას.

2012 წლის 9 ნოემბერს საქართველოსა და ევროკავშირს შორის გაფორმდა 2011 წლის სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ორი საფინანსო შეთანხმება. ევროკავშირი უზრუნველყოფს 23 მილიონ ევროს საქართველოში კონფლიქტის ხაზის ორივე მხარეს მცხოვრები მოსახლეობის საცხოვრებელი პირობების გასაუმჯობესებლად. ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული ორი ახალი პროგრამის ძირითადი ამოცანაა

112 http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-08-549_en.pdf 113 http://www.easternpartnership.org/publication/politics/2010-12-16/georgia-and-european-union-perspectives-2011

59

იძულებით გადაადგილებულ პირთა დასაქმების შესაძლებლობების განვითარება და აფხაზეთში მოსახლეობისათვის საბაზისო მომსახურების ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესება. 19 მილიონი ევრო გადაირიცხება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში იმ პირობით, რომ საქართველოს მთავრობა 2015 წლამდე განახორციელებს რიგ ღონისძიებებს, რომელთაგან ყველაზე მნიშვნელოვანია: გრძელვადიანი დაბინავების უზრუნველყოფა; დასაქმების შესაძლებლობების ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა, უფრო გამჭვირვალე ინფორმაციის უზრუნველყოფის ჩათვლით. 4 მილიონი ევრო უზრუნველყოფილი იქნება რიგი პროექტებისათვის აფხაზეთში, რომლებიც მოიცავს ისეთ საკვანძო სექტორებს, როგორებიცაა: ჯანდაცვა, განათლება და საარსებო წყაროების შექმნა სოფლის მოსახლეობისათვის.114

კონფლიქტის მოგვარებაში მონაწილეობს ევროკავშირის სხვადასხვა ინსტიტუტი.

გარდა სადამკვირვებლო მისიისა, ჩართულია საგარეო ქმედებათა სამსახური

(ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენელი, ასევე ევროკავშირის დელეგაცია

საქართველოში) და ევროკომისია ფინანსური ინსტრუმენტებით.

ევროკავშირის პოლიტიკას განსაზღვრავს ორკომპონენტიანი ხედვა - „არაღიარება“

და „ჩართულობა.“ 2009 წლის დეკემბერში ევროკავშირის პოლიტიკურმა და

უსაფრთხოების კომიტეტმა (ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ელჩებისგან

დაკომპლექტებული ორგანო) მიიღო შიდა მოხმარების, არასაჯარო დოკუმენტი

”აფხაზეთთან და სამხრეთ ოსეთთან მიმართებაში ევროკავშირის არაღიარების და

ევროკავშირის ჩართულობის პოლიტიკის პარამეტრების შესახებ”.115 ამ ორი

პრინციპიდან პირველი (არაღიარება) არის რეაქცია რუსეთის მიერ აფხაზეთისა და

სამხრეთ ოსეთის ცალმხრივ აღიარებაზე, რაც ევროკავშირის მხრიდან საქართველოს

ტერიტორიული მთლიანობისა და სუვერენიტეტის მხარდაჭერას ეფუძნება. მეორე

(ჩართულობა) მოტივირებულია კონფლიქტის რეგიონების „დეიზოლაციისაკენ“

მისწრაფებით, რაც ასევე გულისხმობს რუსეთზე ცალმხრივი დამოკიდებულების

შემცირებას, ალტერნატიული (ევროპული) ღირებულებების გავრცელებას, ნდობის

მშენებლობას, საქართველოს საერთო სივრცესთან მეტ ინტეგრაციას და, საბოლოო

ჯამში, ევროკავშირისათვის მის უშუალო სამეზობლოში „თეთრი ლაქებისა“ თუ

„შავი ხვრელებიდან“116 გამომდინარე საფრთხის ნიველირებას.

114

http://eeas.europa.eu/delegations/georgia/documents/news/20121009_ka.pdf 115

http://www.smr.gov.ge/docs/doc204.pdf

116

პიტერ სემნების გამოსვლა ევროსაბჭოს ეროვნული ასამბლეის წინაშე, პარიზი, 2011 წლის 17 იანვარი, “ჩართულობის, დიალოგისა და თანამშრომლობის პერსპექტივების შესახებ რუსეთ-საქართველოს ომის შედეგების უგულებელსაყოფად: მომავლისკენ მიმართული მიდგომა” .

60

ამჟამად კონფლიქტების სფეროში ევროკავშირის მთავარ ინსტრუმენტად ჟენევის

მოლაპარაკებები მოიაზრება, რომელიც 2008 აგვისტოს ომის შემდეგ ექვსპუნქტიანი

შეთანხმებისა და მისი „განსახორციელებელი ზომების“ ფარგლებში დაიწყო და

დღემდე მისი 22, საკმაოდ რთული, რაუნდი ჩატარდა.

ევროკავშირი აქაც, ფაქტობრივად, წამყვანი აქტორია. ჟენევის მოლაპარაკებების

ფორმატი გულისხმობს დისკუსიას საქართველოს, რუსეთისა და აშშ-ს

დელეგაციებს, ასევე აფხაზ და ოს მონაწილეებს შორის სამი თანათავმჯდომარის -

ევროკავშირის (სპეციალური წარმომადგენლის), გაერო-ს და ეუთო-ს

ფასილიტაციით. ჟენევის ფორმატი ძირითადად უსაფრთხოებისა და ჰუმანიტარულ

(მათ შორის, დევნილთა დაბრუნების) საკითხებს განიხილავს.

ჟენევის მოლაპარაკებებში დღემდე მონაწილეობს ორი სამუშაო ჯგუფი,

რომელთაგანაც ერთი, შესაბამისად, უსაფრთხოების (მაგ. ადმინისტრაციულ

საზღვარზე გადაადგილების, ცეცხლის განუახლებლობის და სხვ.), ხოლო მეორე

ჰუმანიტარულ თემებს (მაგ. ადამიანის უფლებების საკითხები გალში,

ჰუმანიტარული საჭიროებები, ჯანდაცვა, ა.შ.) განიხილავს.

ჟენევის დისკუსიების ბოლო, რიგით 22-ე, რაუნდზე 2012 წლის 12 დეკემბერს

საქართველოს დელეგაცია ახალი ხელისუფლების მონაწილეობით პირველად იყო

წარმოდგენილი.

ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებების 23-ე რაუნდი გაიმართება 2013 წლის 27

მარტს.

„ჟენევის დისკუსიები საქართველოსათვის მნიშვნელოვანი ფორმატია სწორედ მისი

მანდატიდან გამომდინარე. ის შეიქმნა ექვსპუნქტიანი შეთანხმების საფუძველზე,

ამიტომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი რუსულ-ქართული განზომილება და

დღის წესრიგი, რომელიც ორ- ძირითად მიმართულებით - უსაფრთხოებისა და

ჰუმანიტარული საკითხების ირგვლივ მუშაობს. ქართული მხარის მიდგომა არის

კონსტრუქციული, პრაგმატული და საქმიანი. ჩვენი სურვილია, ამ საკმაოდ რთულ

და ძალიან პოლიტიზებულ პროცესს საქმიანი დინამიკა შევძინოთ კონკრეტულ

საკითხებზე, პრობლემების გადაჭრაზე ორიენტირებით. აქედან გამომდინარე, ჩვენ

ვართ გარკვეულწილად მოქნილები და ღია დისკუსიებისთვის. მაგ. ვისაუბროთ

იმაზე, თუ როგორ გავუადვილოთ ადამიანებს ცხოვრება ადმინისტრაციული

გამყოფი ხაზების ორივე მხარეს, გავაუმჯობესოთ მათი ჯანდაცვა, მივცეთ

საშუალება, მოინახულონ კონფლიქტურ რეგიონებში მცხოვრები ნათესავები,

აღვკვეთოთ კრიმინალი, უზრუნველვყოთ გათბობით ზამთარში, და ა.შ. ანუ

საკითხებზე, რომელთა გადაჭრაც შესაძლებელია დღეს და საერთო ძალისხმევით.

ასევე ჟენევის დისკუსიის ფარგლებში მიმდინარეობს მუშაობა ძალის არგამოყენების

61

შესახებ განცხადებაზე. ფაქტობრივად, მხოლოდ რუსეთს არ დაუდასტურებია

ძალის არგამოყენების პირობა და, იმედია, ეს პირობა გაცხადდება,“ - აცხადებს

ქეთევან ციხელაშვილი, რეინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის

პირველი მოადგილე და „ლიბერალური აკადემია - თბილისის“ ყოფილი

დირექტორი. 117

თუმცა, მისივე აზრით, ჟენევა უნდა იქნას აღქმული, როგორც უფრო კომპლექსური

სამშვიდობო პროცესის ნაწილი და „არ ღირს არც მისი ზედმეტად დრამატიზება და

არც მასთან გადაჭარბებული მოლოდინების დაკავშირება“.

აღსანიშნავია, რომ საქართველოსა და მთლიანად სამხრეთ კავკასიის რეგიონში

არსებული კონფლიქტების მიმართ დასავლეთის ინტერესი ყოველთვის

იგრძნობოდა, თუმცა საქართველო-რუსეთს შორის 2008 წლის აგვისტოს ომს

განსაკუთრებული ყურადღება და დიდი გამოხმაურება მოჰყვა. ევროკავშირში, მათ

შორის, უშუალოდ ბრიუსელში მოქმედი ანალიტიკური ცენტრების

წარმომადგენლები ერთმნიშვნელოვნად აღნიშნავენ, რომ 2008 წლის აგვისტოს ომმა

მნიშვნელოვნად შეცვალა დასავლეთის დამოკიდებულება ქვეყანაში და რეგიონში

უსაფრთხოების და, შესაბამისად, არასტაბილურობის რისკების წარმოქმნის

კუთხით.

სხვადასხვა აზრი მუსირებს, ასევე, ევროკავშირის როლზე საქართველოს

კონფლიქტების მოგვარებაში. ზოგიერთი ექსპერტი ეთანხმება აზრს, რომ შესაძლოა

ევროკავშირს არ გააჩნია საკმარისი ნება, რესურსი ან გამოცდილება კონფლიქტების

მოგვარებაში უფრო აქტიური მონაწილეობისთვის. განსხვავებული აზრის მქონე

ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ ევროკავშირი შეგნებულად არ ცდილობს ამ საკითხებში

თავისი როლის გააქტიურებას. მას არ სურს საშინაო საქმეებში ჩარევა, მსგავსი

საკითხები ხალხისა და პოლიტიკოსების მოსაგვარებელია, სადაც ევროკავშირს

შეუძლია მედიატორის როლის შესრულება.118

ევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირის სადამკვირვებლოსადამკვირვებლოსადამკვირვებლოსადამკვირვებლო მისიამისიამისიამისია საქართველოშისაქართველოშისაქართველოშისაქართველოში (EUMM)

ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია საქართველოში (European Union Monitoring

Mission)119119119119 შეუიარაღებელი სამოქალაქო სადამკვირვებლო მისიაა და საქართველოში

117

ინტერვიუ, ქეთევან ციხელაშვილი, რეინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის პირველი მოადგილე, 22 იანვარი, 2012 წ. 118

ინტერვიუ, ევროპარლამენტის წარმომადგენელი, 23 ნოემბერი, 2012 წ. 119 http://www.eumm.eu

62

2008 წლის ოქტომბრიდან მუშაობს. ევროკავშირის 200-ზე მეტი სამოქალაქო

დამკვირვებელი საქართველოსა და რუსეთის მიერ ევროკავშირის შუამავლობით 12

აგვისტოს ხელმოწერილი ექვსპუნქტიანი შეთანხმებისა და 2008 წლის 8 სექტემბრის

განხორციელების ზომების ხელშეკრულებასთან ყველა მხარის შესაბამისობას

აკვირდებიან. მისიის მანდატი ცალსახად განსაზღვრავს მისი მოქმედების არეალს

ადმინისტრაციული გამყოფი ხაზების ორივე მხარეს. თუმცა, დღემდე მოსკოვი,

ცხინვალი, სოხუმი ევროკავშირის დამკვირვებლებს საშუალებას არ აძლევენ,

შევიდნენ ქართული მხარის მიერ არაკონტროლირებად ტერიტორიაზე და სრულად

განახორციელოს მანდატით დაკისრებული ვალდებულება. შესაბამისად, მისია,

ფაქტობრივად, მხოლოდ ქართული მხარის მიერ აღებული ვალდებულებების

შესრულებას აკვირდება და დღემდე მასთან წარმატებულად თანამშრომლობს. მისია

ახორციელებს 24-საათიან პატრულირებას და განსაკუთრებულ ყურადღებას

სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის ადმინისტრაციული საზღვრების მიმდებარე

ტერიტორიებს უთმობს. მისიის ძალისხმევა, ძირითადად, ადგილზე არსებულ

მდგომარეობაზე დაკვირვებასა და ინციდენტების შესახებ ანგარიშების წარდგენას

მოიცავს. ასევე, შესაბამის მიდამოებში ადგილზე მუდმივი წარმომადგენლობით,

მისია ზოგადად უსაფრთხოების მდგომარეობის გაუმჯობესებას უწყობს ხელს.

მისიის მანდატი სტაბილიზაციას, ნორმალიზაციას, ნდობის აღდგენას და

ევროპული პოლიტიკის განმსაზღვრელი სტრუქტურების ინფორმირების მიზნით

ევროკავშირისათვის ანგარიშების წარდგენას მოიცავს, რაც რეგიონში ევროკავშირის

სამომავლო ჩართულობას უწყობს ხელს.

მისიის სათავო ოფისი თბილისში მდებარეობს. ამასთან, ფუნქციობს სამი

რეგიონული ოფისი მცხეთაში, გორსა და ზუგდიდში. თითოეულ რეგიონულ

ოფისში დამკვირვებლები სამ თემატურ ჯგუფად არიან დაყოფილნი. ეს თემებია:

• ნდობის აღდგენა აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაციული

საზღვრების მიმდებარე ტერიტორიებზე;

• საქართველოს თავდაცვისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროებთან გაფორმებული

ურთიერთგაგების მემორანდუმების შესრულების მონიტორინგი;

• ადამიანის უფლებების დაცვა და ჰუმანიტარული საკითხები .

მისია 2008 წლის კონფლიქტით უშუალოდ დაზარალებულ რეგიონებში კანონის

უზენაესობის აღდგენას უწევს მონიტორინგს. ამასთან, მისია 1991-1993 და 2008

წლების ომების შედეგად იძულებით გადაადგილებული პირების და აფხაზეთის და

სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაციული საზღვრების მიმდებარე ტერიტორიებზე

63

მცხოვრები ადგილობრივი მოსახლეობის ნორმალური საცხოვრებელი პირობების

აღდგენას აკვირდება.120

2012 წლის 14 სექტემბერს EUMM-ს ერთი წლით, 2013 წლის 14 სექტემბრამდე,

გაუგრძელდა მანდატი. 2013 წლისთვის ევროკავშირის სადამკვირვებლო

მისიისთვის სულ გამოიყო 20.9 მლნ ევრო.121

ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია ასევე მონაწილეობს ჟენევის დისკუსიების

ფორმატში ჩამოყალიბებული ინციდენტების პრევენციისა და მათზე რეაგირების

მექანიზმში (IPRM), რომლის ფარგლებშიც შეხვედრები ერგნეთსა (სამხრეთ

ოსეთთან მიმართებაში) და გალში (აფხაზეთთან მიმართებაში) იმართება. თუმცა

აქაც არის გარკვეული პრობლემები, რამდენადაც გალში მექანიზმის ფარგლებში

შეხვედრები არ ჩატარებულა 2012 წლის აპრილიდან. აფხაზები ევროკავშირის

სადამკვირვებლო მისიის ხელმძღვანელს, ანდრეი ტიშკევიჩს, persona non grata-დ

აცხადებენ და უარს ამბობენ მის მონაწილეობაზე ამგვარ შეხვედრაში.122

ევროკავშირისა და ქართული მხარისათვის ეს ულტიმატუმი მიუღებელია.

ევროკავშირმა და მისმა უმაღლესმა წარმომადგენლებმა ამასთან დაკავშირებით

არაერთხელ დააფიქსირეს პოზიცია. მას შემდეგ გალში აღნიშნული მექანიზმის

განახლების საკითხი ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მონაწილეობით

ჟენევის დისკუსიების დღის წესრიგში დგას.

ევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირისევროკავშირის ინსტიტუტები, ბანკებიინსტიტუტები, ბანკებიინსტიტუტები, ბანკებიინსტიტუტები, ბანკები, კომიტეტებიკომიტეტებიკომიტეტებიკომიტეტები

ასწლეულების განმავლობაში ევროპა დანაწევრებული იყო და იდეა მისი

გაერთიანების შესახებ მუდამ არსებობდა, თუმცა, არაერთი მცდელობის

მიუხედავად, განხორციელება მხოლოდ მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ გახდა

შესაძლებელი.

განადგურებული ქალაქები, დანგრეული ეკონომიკა, მოშლილი კომუნიკაციები,

ათეული მილიონობით მსხვერპლი - ასეთი იყო მეორე მსოფლიო ომისშემდგომი

რეალობა. გარდა ამისა, მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ძალთა ახალი ბალანსი

ჩამოყალიბდა, კერძოდ, საერთაშორისო სისტემა ბიპოლარული გახდა და

120 http://www.eumm.eu/ge/about_eumm/legalbasis

121 http://eumm.eu/en/press_and_public_information/features/3317/

122

http://www.civil.ge/eng/article.php?id=24697

64

კონტინენტი ე.წ. „რკინის ფარდით“123 გაიყო. ევროპის ერთ-ერთი უდიდესი

სახელმწიფოს, გერმანიის, აღმოსავლეთ ნაწილი კი „რკინის ფარდის“ მიღმა

აღმოჩნდა.

მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ ახალი პერიოდი დაიწყო

დასავლეთევროპული სახელმწიფოებისთვის. მეორე მსოფლიო ომის შედეგებმა

ევროპულ სახელმწიფოებს ნათლად დაანახა, რომ აუცილებელი იყო

ფუნდამენტური ცვლილებები და სახელმწიფოთა შორის ურთიერთობათა

ტრანსფორმაცია. ნათელი იყო, რომ ომისშემდგომი პერიოდის მსოფლიო უნდა

დაფუძნებულიყო არა კონფრონტაციაზე, არამედ ერთიანობასა და

თანამშრომლობაზე.

ერთობლივი ძალისხმევით მომავალში ომის თავიდან ასაცილებლად, ევროპელი

ხალხის გადასარჩენად, ომის შედეგად დანგრეული ეკონომიკის აღსადგენად და

ევროპის გასაძლიერებლად უინსტონ ჩერჩილმა 1946 წლის 19 სექტემბერს

ციურიხში, თავის ისტორიულ გამოსვლაში გააჟღერა ფედერალური სისტემის მქონე

ევროპის შეერთებული შტატების შექმნის იდეა. უინსტონ ჩერჩილმა ამ

მიმართულებით პირველ პრაქტიკულ ნაბიჯად დაასახელა ევროპის საბჭოს შექმნა,124

ხოლო ევროპული ოჯახის ფორმირებისთვის აუცილებელ პირობად - საფრანგეთსა

და გერმანიას შორის თანამშრომლობა, რადგან ევროპის გადარჩენა

წარმოუდგენელი იქნებოდა ამ ორი სახელმწიფოს გარეშე. ამასთან, ევროპული

ქვეყნების გაერთიანების მიზანი უნდა ყოფილიყო არა მხოლოდ ერთი რომელიმე

ქვეყნის, არამედ ყველა წევრის მატერიალური კეთილდღეობის ხელშეწყობა.125

ფედერალური ევროპული ოჯახის შექმნის იდეის განხორციელებას ბევრი ოპონენტი ჰყავდა, თუმცა მხარს უჭერდა იმავე ეპოქის არაერთი გამოჩენილი პოლიტიკური მოღვაწე, მათ შორის, ჟან მონე (Jean Monnet), რობერტ შუმანი (Robert Schuman), კონრად ადენაუერი (Konrad Adenauer), ალჩიდე დე გასპერი (Alcide de Gasperi), რომლებიც დღეს „ევროკავშირის მამებად“ იწოდებიან. აღსანიშნავია, რომ მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ჩამოყალიბებული ბიპოლარული საერთაშორისო სისტემის ფონზე ევროპული სახელმწიფოების ეკონომიკის აღდგენით დაინტერესებული იყო ამერიკის შეერთებული შტატებიც (აშშ). შესაბამისად, 1947 წელს, ევროპული სახელმწიფოების ეკონომიკური გაძლიერების

123 ტერმინი „რკინის ფარდა“, რაც მოიაზრებს აღმოსავლეთ ევროპაში კომუნისტური იდეოლოგიის დომინირებას, საყოველთაოდ ცნობილი გახდა უინსტონ ჩერჩილის (ბრიტანელი სახელმწიფო მოღვაწე, ქვეყნის პრემიერი 1940-1945 და 1951-1955 წწ.) სიტყვით გამოსვლის შემდეგ ფულტონში, ვესტმინსტერის კოლეჯში (აშშ)1946 წლის მარტში, თუმცა ეს ტერმინი პირველად ჩერჩილს არ გამოუყენებია, როგორც მას მიაწერენ. 124

http://assembly.coe.int/Main.as p?link=/AboutUs/zurich_e.htm 125

http://assembly.coe.int/Main.asp?link=/AboutUs/zurich_e.htm

65

ხელშეწყობის მიზნით, აშშ-მ „მარშალის გეგმის“ (The Marshall Plan) 126 სახელით ცნობილი 4-წლიანი (1947-1951 წწ.) “ევროპის აღდგენის პროგრამის“ (the European Recovery Program, ERP) ფარგლებში 13 მილიარდი დოლარი გამოყო.127 ამგვარად, ერთიანი და ეკონომიკურად ძლიერი ევროპის შექმნის იდეის მხარდამჭერების ერთობლივი ძალისხმევით შესაძლებელი გახდა კონკრეტული ნაბიჯების გადადგმა ამ პროექტის განსახორციელებლად. შესაბამისად, „შუმანის დეკლარაციის“128 (The Schuman Declaration, 1950 წლის 9

მაისი129) საფუძველზე, 1951 წელს ექვსმა ევროპულმა სახელმწიფომ - ბელგიამ,

იტალიამ, (დასავლეთ) გერმანიამ, ლუქსემბურგმა, ჰოლანდიამ და საფრანგეთმა,

პარიზის ხელშეკრულებით (Paris Treaty), რომელსაც სახელი ეწოდა ხელის მოწერის

ადგილიდან გამომდინარე) დააარსა ქვანახშირისა და ფოლადის ევროპული

გაერთიანება (the European Coal and Steel Community130).131 ეს ხელშეკრულება

მიიჩნევა ევროპული გაერთიანების (ამჟამად “ევროკავშირის“) დასაწყისად.

დოკუმენტის მიზანი იყო მომავალში გაერთიანების წევრებს შორის ომების აცილება,

ამ სახელმწიფოების ეროვნული მძიმე მრეწველობების, კერძოდ, ფოლადისა და

ნახშირის წარმოებაში ევროპული, განსაკუთრებით, საფრანგეთისა და დასავლეთ

გერმანიის რესურსების გაერთიანება და მათი მართვა სუპრანაციონალური ორგანოს

მიერ. სუპრანაციონალური მართვის პრინციპით ევროგაერთიანების ვერც ერთი

ქვეყანა ვეღარ შეძლებდა დამოუკიდებლად იარაღის წარმოებას.

ეკონომიკური ინტეგრაციის გაღრმავების მიზნით ევროგაერთიანების

დამფუძნებელმა ექვსმა სახელმწიფომ, ე.წ. რომის შეთანხმებით (Rome Treaty,

დოკუმენტის სახელწოდება მომდინარეობს ხელმოწერის ადგილიდან) შეიქმნა

ევროპის ეკონომიკური თანამეგობრობა (European Economic Community (EEC), 1992

წლიდან ევროპული თანამეგობრობა) და ატომური ენერგიის ევროპული

თანამეგობრობა (European Atomic Energy Community (Euratom)).

ევროკავშირის პირველადი კანონმდებლობა ეფუძნება წევრ სახელმწიფოებს შორის

დადებულ ხელშეკრულებებს. ეს ხელშეკრულებები განსაზღვრავს ინტეგრაციული 126

ჯორჯ მარშალი, ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანი 1947 – 1949 წწ. 127

http://www.marshallfoundation.org/TheMarshallPlan.htm 128

http://europa.eu/about-eu/basic-information/symbols/europe-day/schuman-declaration/index_en.htm 129

ევროკავშირის დღედ სიმბოლურად არჩეულია 9 მაისი, რადგან საფრანგეთის მაშინდელმა საგარეო საქმეთა მინისტრმა, რობერტ შუმანმა, ევროპის კონტინენტზე მდგრადი მშვიდობისა და კეთილდღეობის უზრუნველსაყოფად კონკრეტული იდეები, მათ შორის, ფოლადისა და ქვანახშირის რესურსების გაერთიანების იდეა თავის ცნობილ გამოსვლაში 1950 წლის 9 მაისს გააჟღერა. 130

http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/treaties_ecsc_en.htm 131

ხელშეკრულება დაიდო მისი ძალაში შესვლის დღიდან (1952 წ, ივლისი) 50 წლის ვადით. შესაბამისად, ამ ხელშეკრულებას ვადა 2002 წლის ივლისში გაუვიდა.

66

პროცესების მიზნებს, ევროკავშირის პოლიტიკას, აფუძნებს მის ინსტიტუციურ

სტრუქტურას, საკანონმდებლო პროცედურებს და ინსტიტუტების ძალაუფლებას.

მათი მიზანია ევროკავშირის, როგორც გლობალური აქტორის, ეფექტური

ფუნქციობა მსოფლიოში მიმდინარე გამოწვევების შესაბამისად. ამასთან, იმ

მექანიზმების გაუმჯობესება, რომლებიც ხელს უწყობს ევროკავშირის

ფუნდამენტური ღირებულებების დაცვას. შესაბამისად, ევროკავშირი მუდმივი

განვითარების პროცესში მყოფი სტრუქტურაა. ამისი დასტურია ზემოთ აღნიშნული

3 დამფუძნებელი შეთანხმების შემდეგ დადებული მრავალრიცხოვანი

ხელშეკრულებები132, ესენია :

- ერთიანი ევროპული აქტი (Single European Act) – 1986 წ. (ძალაში შევიდა 1987 წ. 1

ივლისს);133

- მაასტრიხტის ხელშეკრულება (Maastricht Treaty)134 -1992 წ. (ძალაში შევიდა 1993

წლის 1 ნოემბერს)135.

მაასტრიხტის ხელშეკრულება ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია

ევროგაერთიანების ისტორიაში. სხვადასხვა ძირეული ცვლილებების გარდა, ორი

მნიშვნელოვანი ფაქტია აღსანიშნავი: 1) მაასტრიხტის ხელშეკრულებით, ევროპულ

გაერთიანებას დაერქვა ევროკავშირი და 2) ევროგაერთიანება უფრო ეკონომიკურ

კავშირად მოიაზრებოდა, 1992 წლიდან მას პოლიტიკური დატვირთვაც მიეცა.

- ამსტერდამის ხელშეკრულება (Amsterdam Treaty) – 1997 წ. (ძალაში შევიდა 1999 წ.);136

- ნიცის ხელშეკრულება (Nice Treaty) – 2001 წ. (ძალაში შევიდა 2003 წ.);137

– ლისაბონის ხელშეკრულება (Lisbon Treaty) – 2007 წ. (ძალაშია 2009 წლიდან).

დღევანდელი მდგომარეობით ბოლო ხელშეკრულებაა, რის საშუალებითაც

ევროკავშირის ისტორიაში უპრეცედენტო ცვლილებები განხორციელდა.138

ევროკავშირი უნიკალური და თვითმყოფადი (Sui generis) აქტორია, რომელსაც

ისტორიული პრეცედენტი არ გააჩნია. იგი მეტია, ვიდრე მხოლოდ

ტრანსნაციონალური ან საერთაშორისო ორგანიზაცია, თუმცა ვერც სახელმწიფოს

132

http://europa.eu/about-eu/basic-information/decision-making/treaties/index_en.htm 133

http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/treaties_singleact_en.htm 134

http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/treaties_maastricht_en.htm 135

http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/treaties_maastricht_en.htm 136

http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/amsterdam_treaty/index_en.htm 137

http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/nice_treaty/index_en.htm 138

http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/lisbon_treaty/index_en.htm

67

სტატუსს მივანიჭებთ. ის ვერ აკმაყოფილებს სახელმწიფოსთვის აუცილებელ და

დამახასიათებელ ოთხ პირობას, როგორებიცაა:

1. ტერიტორია;

2. ხელისუფლება;

3. სუვერენიტეტი;

4. ერი.

ევროკავშირს გააჩნია ზემოთ აღნიშნული ოთხივე მახასიათებელი, თუმცა

ნაწილობრივ. ევროკავშირს გააჩნია ტერიტორია, თუმცა ის წარმოადგენს მისი წევრი

ქვეყნების ტერიტორიების ერთობლიობას, რომელიც, ამავდროულად, ყოველი

გაფართოების შემდეგ იცვლება.

სახელმწიფოს მეორე მახასიათებელია ხელისუფლება, რომელიც უნდა იყოს

ლეგიტიმური და უზრუნველყოფდეს გადაწყვეტილებების მიღებას. ევროკავშირს,

ტერიტორიის მსგავსად, გააჩნია ლეგიტიმურობაც, თუმცა არცთუ ისე ძლიერი. ამ

კუთხით, ევროკავშირი ყოველთვის კრიტიკის ობიექტს წარმოდგენდა. აღსანიშნავია,

რომ ევროკავშირის ინსტიტუტებიდან მხოლოდ ევროპარლამენტი ირჩევა

პირდაპირი არჩევნების გზით. გარდა ამისა, ვერ ვიტყვით, რომ დომინანტურია

ევროკავშირის მმართველობის მონოპოლია გადაწყვეტილებების მიღებისას. ის

მხოლოდ იშვიათ სფეროებზე ვრცელდება, ძირითადად კი დამოკიდებულია წევრი

ქვეყნების გავლენასა და პრიორიტეტებზე.139

რაც შეეხება სუვერენიტეტს, ევროკავშირს ეს მახასიათებელიც გააჩნია: ეს

გულისხმობს იმას, რომ ევროკავშირის კანონმდებლობა აღემატება მისი წევრი

ქვეყნების კანონმდებლობებს. გარდა ამისა, ევროკავშირის იურისდიქცია

ევროკავშირის მთელ მოსახლეობაზე ვრცელდება, თუმცა სუვერენიტეტის დონე

განსხვავებულია ევროკავშირის ამა თუ იმ ქვეყნის დარგობრივი პოლიტიკის

მიხედვით (მაგ., წევრ ქვეყნებს სუვერენულად გადაწყვეტილების მიღების მეტი

შესაძლებლობა აქვთ საგარეო პოლიტიკის შემუშავებისას, რასაც ვერ ვიტყვით,

მაგალითად, ევროკავშირის საერთო ბაზართან დაკავშირებულ საკითხებზე).

სახელმწიფოსთვის ერთ-ერთ აუცილებელ მახასიათებელს წარმოადგენს ხალხი,

რომელიც იზიარებს საერთო ეროვნულ იდენტურობას, ტრადიციებს და ენას.

რასაკვირველია, არსებობს ევროკავშირის მოქალაქეობის საერთო ცნება, თუმცა მისი

წევრი ქვეყნის თითოეული ერი, უპირველეს ყოვლისა, თავს თავისი ქვეყნის

იდენტურობასთან აიგივებს. 139

ნეილ ნიუჯენტი, „ ევროკავშირის მთავრობა და პოლიტიკა“, მე-7 გამოცემა, 2011 წ., გვ. 421

68

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ევროკავშირი თვითმყოფადი აქტორია და მას უნიკალური

ინსტიტუციური მოწყობის ფორმა გააჩნია. როგორც ზემოთ განვიხილეთ,

ევროკავშირი სტატუსით არ წარმოადგენს სუვერენულ სახელმწიფოს, თუმცა,

სახელმწიფოს მსგავსად, გააჩნია აღმასრულებელი, საკანონმდებლო და

სამართლებრივი ფუნქციების მქონე ორგანოები, კერძოდ, შვიდი ინსტიტუტი:

ევროპის პარლამენტი (The European Parliament), ევროკავშირის საბჭო (The Council of

the European Union or Council), ევროკომისია (The European Commission), ევროპული

საბჭო (The European Council), სასამართლო (The Court of Justice), ევროპის

ცენტრალური ბანკი (The European Central Bank) და ევროპის აუდიტორთა

სასამართლო (The European Court of Auditors).

ევროკავშირი ინსტიტუციური ბალანსის პრინციპს ეფუძნება. ეს პრინციპი შეიძლება

განხილული იქნეს სამართლებრივი და პოლიტიკური კუთხით. სამართლებრივ

კონტექსტში ინსტიტუციური ბალანსი ეფუძნება კონსტიტუციურ პრინციპს,

რომელსაც პატივი უნდა სცენ როგორც ინსტიტუტებმა, ისე წევრმა ქვეყნებმა, ხოლო

ინსტიტუტების მიერ ევროკავშირის კანონის დარღვევის შემთხვევაში სანქცირება

სასამართლოს პრეროგატივაა140. აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირის კანონმდებლობა

წევრი ქვეყნების კანონმდებლობას აღემატება.

პოლიტიკური თვალსაზრისით, ინსტიტუციურ ბალანსში განიხილება

ინსტიტუტების ურთიერთდამოკიდებულება, რაც ევროკავშირის შექმნის დღიდან,

ყოველი ხელშეკრულების შედეგად, დინამიკურად ვითარდება.

ევროკავშირში გადაწყვეტილებების მიმღებ ინსტიტუციურ სამკუთხედს ქმნის სამი

ინსტიტუტი, რომელიც წარმოადგენს ყველა სექტორის ინტერესს:

1) ევროკომისია, რომელიც სუპრანაციონალური ხასიათისაა, წარმოადგენს

ევროკავშირის ინტერესებს და, შესაბამისად, მისი წევრები ვალდებულნი არიან

არა თავიანთი ქვეყნის, არამედ ევროკავშირის ინტერესებიდან გამომდინარე

იმოქმედონ;

2) ევროპული საბჭო, რომელიც შედგება წევრი ქვეყნების მინისტრებისგან,

მთავრობათაშორისი ხასიათის ინსტიტუტია და წარმოადგენს წევრი

სახელმწიფოების ინტერესებს;

3) ევროპარლამენტი ევროკავშირის მოქალაქეთა წარმომადგენლობითი

ინსტიტუტია.

140 ჟან პოლ ჟაკე, „ინსტიტუციური ბალანსის პრინციპი“, 2004.

69

(იხ. სურათი 1):

აღნიშნულ სამკუთხედში ფუნქციები შემდეგნაირადა გადანაწილებული:

ევროკომისია კანონპროექტს განსახილველად წარუდგენს საბჭოს და

ევროპარლამენტს (ლისაბონის ხელშეკრულებით, კანონპროექტი ეგზავნება ქვეყნის

პარლამენტებსაც). შემდგომ საბჭო და ევროპარლამენტი ერთობლივად იღებენ

გადაწყვეტილებას კანონის მიღებასთან დაკავშირებით.

ამ პრინციპით ევროკავშირში გადაწყვეტილების მიღება ეფუძნება ორმაგ

ლეგიტიმურობას: 1) ხალხს (წარმოდგენილს დეპუტატების მიერ ევროპარლამენტში)

და 2) წევრ ქვეყნებს (წარმოდგენილს ევროკავშირის საბჭოში მინისტრთა მიერ).

აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირში საკანონმდებლო ფუნქციას ინაწილებს საბჭო და

ევროპარლამენტი. ევროკომისია წარმოადგენს ევროკავშირის აღმასრულებელ

ხელისუფლების უმაღლეს ორგანოს, ამასთან, მასაც აქვს მინიჭებული

საკანონმდებლო ფუნქცია (როგორც კანონპროექტების წარმდგენს).

ევროკომისია მეთვალყურეობას უწევს ევროკავშირის ხელშეკრულებათა სათანადო

შესრულებას. ის პასუხისმგებელია წევრ ქვეყნებში ევროკავშირის მიერ მიღებული

70

გადაწყვეტილებების განხორციელებასა და ევროკავშირის კანონების გატარებაზე.

საჭიროების შემთხვევაში, ასევე აქვს ევროპულ სასამართლოში წევრი ქვეყნის

წინააღმდეგ სარჩელის შეტანის უფლება. ევალება ევროკავშირის ყოველდღიური

საქმიანობის წარმართვაც.

საკანონმდებლო ფუნქციის ფარგლებში კანონპროექტების ინიცირების უფლებას

ევროკავშირის ინსტიტუტებს შორის, ფაქტობრივად, მხოლოდ ევროკომისია

ფლობს. თუმცა, ლისაბონის ხელშეკრულების შემდეგ, ეს უფლება გარკვეულწილად

გაზიარებული იქნა სხვა ინსტიტუტების მიერ. კერძოდ, საერთო საგარეო და

უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში საკანონმდებლო აქტი არაა დაშვებული,

მაგრამ სხვა დანარჩენ საკითხში ევროკავშირის საბჭოსა და პარლამენტს უკვე

შეუძლია სთხოვოს ევროკომისიას კანონპროექტის ინიცირება. ამ შემთხვევაშიც

ევროკომისიის პრეროგატივად რჩება კანონპროექტის სამუშაო ვერსიის შედგენა.

ამასთან, ევროკომისიას აქვს უარის თქმის უფლებაც. აღსანიშნავია, რომ ლისაბონის

ხელშეკრულებით მილიონი ხელმოწერის მქონე პეტიციის საფუძველზე

ევროკავშირის მოქალაქეებსაც შეუძლიათ, ევროკომისიას სთხოვონ კანონპროექტის

წარდგენა, თუმცა ევროკომისიას ამ შემთხვევაშიც მინიჭებული აქვს უარის თქმის

უფლება.

ევროპის ცენტრალური ბანკი წარმოადგენს საფინანსო და სავალუტო ინსტიტუტს.

რაც შეეხება ევროკავშირის ინსტიტუტების კონტროლის ფუნქციას, ის ეკისრება

სამართლებრივ ინსტიტუტს - ევროპულ სასამართლოს და, ასევე, ევროპის

აუდიტორთა სასამართლოს. ევროპული სასამართლოს ძირითადი მოვალეობაა,

უზრუნველყოს ევროკავშირის კანონმდებლობის ერთგვაროვანი გამოყენება ყველა

წევრ ქვეყანაში. ამასთან, სასამართლო იხილავს ევროკავშირის ინსტიტუტებსა და

წევრი ქვეყნების მთავრობებს შორის წამოჭრილ დავებს. გარდა ამისა, ინდივიდებს,

კომპანიებსა და ორგანიზაციებსაც შეუძლიათ მიმართონ სასამართლოს, თუ

მიაჩნიათ, რომ ევროკავშირის ინსტიტუტებმა დაარღვიეს მათი უფლებები.

ევროპის აუდიტორთა სასამართლო ამოწმებს ევროკავშირის ფინანსებს. მისი

მთავარი მიზანია, გააუმჯობესოს ევროკავშირის ფინანსური მართვა და მოამზადოს

ანგარიში სახელმწიფო ფონდებიდან თანხების ხარჯვასთან დაკავშირებით. თუმცა,

მას აქვს იურიდიული უფლებამოსილება.

ევროპული საბჭო სამთავრობოთაშორისო ხასიათის ინსტიტუტია, მაშასადამე, იგი

იცავს წევრი ქვეყნების ეროვნულ ინტერესებს. ის არ წარმოადგენს საკანონმდებლო

71

ორგანოს, თუმცა სწორედ ის განსაზღვრავს ევროკავშირის პოლიტიკურ

ორიენტაციას და პრიორიტეტებს.

ევროკავშირის თითოეულ ინსტიტუტს თავისი პრეზიდენტი ჰყავს. ევროკავშირის

საბჭოსა და კომისიის გარდა, ყველა ინსტიტუტი თვითონ ირჩევს თავის

პრეზიდენტს. 27-ე წევრ სახელმწიფოს განსაზღვრული დროით როტაციის

პრინციპით ავტომატურად უწევს ევროკავშირის საბჭოს პრეზიდენტობა. ხოლო

კომისიის პრეზიდენტს ევროპარლამენტი ირჩევს (თუმცა კანდიდატის წარდგენა

ევროპული საბჭოს პრეროგატივაა).

პროტოკოლით, პრეზიდენტებს შორის პირველი ევროპარლამენტის პრეზიდენტია,

რადგან მხოლოდ ევროპარლამენტია პირდაპირი გზით არჩეული ინსტიტუტი. ამავე

პრინციპის გათვალისწინებით, ევროკავშირის შესახებ ხელშეკრულებებში

ინსტიტუტებს შორის პირველი ევროპარლამენტია მოხსენიებული.

აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირი ეფუძნება ორ ხელშეკრულებას: 1) „ევროკავშირის

შესახებ ხელშეკრულება“ (The Treaty on the European Union - TEU)141 და 2)

„ევროგაერთიანების ფუნქციობის შესახებ ხელშეკრულება“ (The Treaty on the

Functioning of the European Union - TFEU)142. ლისაბონის ხელშეკრულებით

გათვალისწინებული ცვლილებების შედეგად, პირველი ხელშეკრულების

სახელწოდება უცვლელი დარჩა, ხოლო მეორეს დაერქვა „ევროკავშირის

ფუნქციობის შესახებ ხელშეკრულება“.

ათეული წლების მანძილზ, ევროკავშირი კრიტიკის საგანი იყო დემოკრატიის, ისევე,

როგორც საგარეო საქმეებსა და უსაფრთხოების პოლიტიკაში კონსოლიდირებული

ქმედებების დეფიციტის გამო. მაგრამ ლისაბონის ხელშეკრულებით მნიშვნელოვანი

ცვლილებები განხორციელდა არაერთი მიმართულებით.

საგრძნობლად გაიზარდა ევროპარლამენტის როლი და, ასევე, ამოქმედდა

კანონების მიღებისას ეროვნული პარლამენტების მონაწილეობის მექანიზმი. ამას

გარდა, როგორც ზემოთ აღინიშნა, ამიერიდან ევროკავშირის მოქალაქეებს (მილიონი

ხელმოწერის შემთხვევაში) უფლება აქვთ, ევროკომისიას მიმართონ კანონპროექტის

წარდგენის თხოვნით. მიუხედავად იმისა, რომ ევროკომისიას უფლება აქვს, არ

141

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0013:0045:EN:PDF

142

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0047:0199:EN:PDF

72

დააკმაყოფილოს თხოვნა, ამ ცვლილებებით გარკვეულწილად მაინც გაიზარდა

ევროკავშირის წარმომადგენლობითი თუ მონაწილეობითი დემოკრატია.

გარდა ამისა, შეიქმნა ახალი, კერძოდ, საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების სფეროში

ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლის თანამდებობა (ამჟამად ამ

თანამდებობას ფლობს ბარონესა ქეთრინ ეშტონი), რომელიც, ამავდროულად, არის

ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტი და, ასევე, ევროკავშირის საბჭოში, საგარეო

საქმეთა საბჭოს პრეზიდენტი. ეს ინიციატივა ემსახურება ევროკავშირის

კონსოლიდირებულ და ერთიან ქმედებებს საგარეო საქმეებში.

ასევე, შეიქმნა ევროპული საბჭოს პრეზიდენტის პოსტი (ამჟამად მას ფლობს ჰერმან

ვან რომპუი), რომლის მოვალეობაა საბჭოს კოორდინირებული მუშაობის და

კონსენსუსის მიღწევის ხელშეწყობა.

ლისაბონის ხელშეკრულების შედეგად მიღებული ცვლილები ევროკავშირს ხდის

უფრო დემოკრატიულს, ეფექტურს და გამჭვირვალეს. გაიზარდა არა მარტო

მოქალაქეების წარმომადგენლობითი ორგანოს ძალაუფლება, არამედ შესაძლებელი

გახდა თვით მოქალაქეების მონაწილეობაც ევროკავშირის დონეზე მიმდინარე

პროცესებში. გარდა ამისა, ლისაბონის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული

ცვლილებები ზრდის და აძლიერებს ევროკავშირის როლს მსოფლიო არენაზე,

ამასთანავე, ითვალისწინებს წევრი სახელმწიფოების ეროვნულ ინტერესებს.

ევროპის პარლამენტი ევროპის პარლამენტი ევროპის პარლამენტი ევროპის პარლამენტი (European Parliament)(European Parliament)(European Parliament)(European Parliament)

Rue Wiertz / Wiertzstraat, 60

BE-1047 Bruxelles/Brussel,

Belgique/België

Tel: +32 2 284 21 11

Fax: +32 2 284 69 74

Web-page: www.europarl.europa.eu

ევროპის პარლამეევროპის პარლამეევროპის პარლამეევროპის პარლამენტინტინტინტი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი საკანონმდებლო ორგანოა,

რომლის არჩევაც პირდაპირი წესით (1979 წლიდან) ყოველ ხუთ წელიწადში

ერთხელ ხდება (მაგ., ბელგიის მოქალაქეებისთვის ევროპარლამენტის არჩევნებში

მონაწილეობა სავალდებულოა). პარლამენტის წევრები ევროკავშირის მოქალაქეების

ინტერესებს წარმოადგენენ. შესაბამისად, ლეგიტიმურობის ორი ტიპიდან

(პირდაპირი და არაპირდაპირი) ევროპარლამენტს გააჩნია არაპირდაპირი

73

ლეგიტიმურობა. ხოლო დემოკრატიის ორი ფორმიდან - მონაწილეობითი და

წარმომადგენლობითი - პარლამენტი მიეკუთვნება წარმომადგენლობითს.

ლისაბონის ხელშეკრულება მოიაზრებს თავისი არსებობის მანძილზე ევროკავშირის

და მისი მოქალაქეების უპრეცედენტო დაახლოებას, რაც შესაძლებელი გახდა

წარმომადგენლობითი და მონაწილეობითი დემოკრატიის გაძლიერებით.

მონაწილეობითი დემოკრატიის გაზრდის ნათელი მაგალითია ევროკავშირის

ხელშეკრულების 11.4 მუხლი ევროკავშირის მოქალაქეთა ინიციატივის შესახებ, რაც

მოიაზრებს მილიონი მოქალაქის მიმართვის საფუძველზე ევროკომისიის მიერ

შესაბამისი კანონპროექტის წარდგენის შესაძლებლობას.

წარმომადგენლობითი დემოკრატიის გაძლიერების თვალსაზრისით

ევროპარლამენტის, ევროკომისიის და ევროკავშირის საბჭოს ინსტიტუციურ

სამკუთხედში ყველაზე მეტად ევროპარლამენტის უფლებამოსილება გაიზარდა,

აღსანიშნავია, რომ ევროპარლამენტს ძალაუფლება ყოველი ხელშეკრულების

შედეგად ეზრდება. შედეგად, საკონსულტაციო ხასიათის მქონე ორგანოდან ის ერთ-

ერთ მნიშვნელოვან საკანონმდებლო ინსტიტუტად იქცა.

ევროპარლამენტის ფუნქციებიევროპარლამენტის ფუნქციებიევროპარლამენტის ფუნქციებიევროპარლამენტის ფუნქციები

ამჟამად პარლამენტს გააჩნია ოთხი ძირითადი ფუნქცია: 1. ევროკავშირის

საბჭოსთან ერთად კანონების განხილვა და დამტკიცება; 2. ევროკავშირის საბჭოსთან

ერთად ბიუჯეტის განხილვა და მიღება; 3. იმის დასადგენად, თუ რამდენად

დემოკრატიულად მუშაობენ ევროკავშირის სხვა ინსტიტუტები, განსაკუთრებით კი

კომისია, მათი საქმიანობის შემოწმება; 4. ევროკომისიის შემადგენლობის

დამტკიცება ევროპის საბჭოსთან ერთად.

საკანონმდებლო ფუნქციასაკანონმდებლო ფუნქციასაკანონმდებლო ფუნქციასაკანონმდებლო ფუნქცია

თუ დასაწყისში ევროპის პარლამენტი მხოლოდ საკონსულტაციო ხასიათის

ინსტიტუტს წარმოადგენდა, დღეს, მისი არსებობის მანძილზე პერმანენტული

ევოლუციის შედეგად, იგი ერთ-ერთი გავლენიანი კანონმდებელია საბჭოსთან

ერთად, თუმცა, ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ეროვნული პარლამენტისგან

განსხვავებით, მას არ აქვს კანონპროექტის შემოთავაზების უფლება (ეს, ძირითადად,

ევროკომისიის პრეროგატივაა).

74

სხვადასხვა მნიშვნელოვან სფეროებში, როგორებიცაა, მაგალითად, მომხმარებელთა

უფლებებისა და გარემოს დაცვა, პარლამენტი საბჭოსთან ერთად მუშაობს

ევროკავშირის კანონპროექტების შინაარსზე და ოფიციალურად ამტკიცებს მათ ე.წ.

”ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურით“.

ლისაბონის ხელშეკრულებით გაიზარდა “ჩვეულებრივი საკანონმდებლო

პროცედურით“ განსახილველი სფეროების არეალი. შესაბამისად, გაიზარდა

ევროპარლამენტის გავლენა კანონმდებლობის მიღებაზე ისეთ სფეროებში,

როგორებიცაა სოფლის მეურნეობა, ენერგეტიკა, ემიგრაცია და ევროკავშირის

ფინანსები.

რამდენიმე სფეროს გარდა, რომელზეც „სპეციალური საკანონმდებლო პროცედურა“

ვრცელდება, ევროპარლამენტის საკანონმდებლო და საბიუჯეტო ფუნქციები

თითქმის გათანაბრებულია საბჭოს ფუნქციებთან.

ამას გარდა, პარლამენტის თანხმობა აუცილებელია სხვადასხვა მნიშვნელოვანი

გადაწყვეტილების მიღების დროს (მაგ., ევროკავშირში ახალი წევრი ქვეყნების

მიღების საკითხი (მუხლი 49, „ევროკავშირის შესახებ ხელშეკრულება“ (TEU))

აღსანიშნავია ასევე, რომ ლისაბონის ხელშეკრულებით გაძლიერდნენ ეროვნული

პარლამენტები. ევროკომისიის მიერ ევროპარლამენტისთვის და საბჭოსთვის

წარდგენილი ყველა კანონპროექტი ეროვნულ პარლამენტებსაც უნდა გაეგზავნოს

(მუხლი 12, TEU). თუ ისინი ჩათვლიან, რომ კანონპროექტი არ შეესაბამება

ევროკავშირის დონეზე განსახორციელებელ ქმედებებს, ადრეული გაფრთხილების

პრინციპით, 8 კვირის მანძილზე მათ შეუძლიათ გამოხატონ აზრი საკანონმდებლო

აქტთან დაკავშირებით. თუ მესამედი (მეოთხედი საშინაო საქმეებში) წინააღმდეგია,

კომისია ვალდებულია, ხელახლა გადახედოს მის მიერ შეთავაზებულ

კანონპროექტს. ხოლო თუ ყველა ნაციონალური პარლამენტის ნახევარი იქნება

წინააღმდეგი, ევროპარლამენტი და ევროკავშირის საბჭო კენჭისყრით განიხილავს ამ

საკითხთან დაკავშირებით საკანონმდებლო პროცესის გაგრძელებას. თუ, ეროვნული

პარლამენტის აზრით, საკანონმდებლო აქტი ეწინააღმდეგება სუბსიდირების

პრინციპს, ამ შემთხვევაში მას უფლება აქვს, საქმე სასამართლოს გადასცეს. გარდა

ამისა, ნაადრევი გაფრთხილების სისტემა შესაძლებლობას აძლევს ეროვნულ

პარლამენტებს, აკონტროლონ ევროკავშირში მიმდინარე პროცესები. მათ უფლება

აქვთ, აკონტროლონ, ასევე, ევროკავშირის სუპრანაციონალური ინსტიტუტები, რომ

მათ არ გადააჭარბონ თავიანთ უფლებამოსილებას და არ ჩაერიონ ისეთ საკითხებში,

რომლებიც ეროვნულ, რეგიონულ ან ადგილობრივ დონეზე უკეთ გადაწყდება.

75

ევროპარლამენტის გავლენაევროპარლამენტის გავლენაევროპარლამენტის გავლენაევროპარლამენტის გავლენა

ზემოაღნიშნული ფუნქციების გარდა, საგრძნობლად გაიზარდა პარლამენტის

უფლებამოსილება ევროკომისიასთან მიმართებაში: კომისიის ახალი

შემადგენლობის დასამტკიცებლად აუცილებელია პარლამენტის თანხმობა. იმ

შემთხვევაში, თუ პარლამენტისათვის მიუღებელია კომისიის რომელიმე

კანდიდატი, მათ შეუძლიათ უარი თქვან დანარჩენი წევრების დანიშვნაზეც. ამას

გარდა, პარლამენტს უფლება აქვს, დაითხოვოს ევროკომისიის სრული

შემადგენლობა პრეზიდენტის ჩათვლით (გამოუცხადოს უნდობლობა, ე.წ. 'motion of

censure, მუხლი 17, §8, TEU; მუხლი 234, „ევროგაერთიანების ფუნქციობის შესახებ

ხელშეკრულება“ (TFEU)).

საპარლამენტო კომიტეტები ასევე რეგულარულად ამოწმებენ კომისიის ანგარიშებს,

ახორციელებენ კომისრების დაკითხვას.

ამას გარდა, ევროპარლამენტს ევალება ევროპის საბჭოს სამიტებისთვის დღის

წესრიგის თემებზე აზრის გამოთქმა, თუმცა ამ შემთხვევაში მათი გათვალისწინება

სავალდებულო არ არის.

საბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქცია

ევროკავშირის საბჭოსთან ერთად პარლამენტი ამტკიცებს ევროკავშირის

ყოველწლიურ ბიუჯეტს. გარდა ამისა, პარლამენტის სპეციალური კომიტეტი

ახორციელებს მონიტორინგს ბიუჯეტის ხარჯვაზე და აქვეყნებს ყოველწლიურ

შეფასებას წინა წლის ბიუჯეტის გამოყენებასთან დაკავშირებით.

პარლამენტის შემადგენლობაპარლამენტის შემადგენლობაპარლამენტის შემადგენლობაპარლამენტის შემადგენლობა

ევროპარლამენტის პრეზიდენტი 2012 წლის 17 იანვრიდან არის მარტინ შულცი

(Martin Schulz). ევროპარლამენტის წევრები გაერთიანებული არიან არა ეროვნების,

არამედ პოლიტიკური შეხედულებების მიხედვით. პარლამენტში სულ რვა პარტიაა

წარმოდგენილი:

1) ევროპის სახალხო პარტია (EPP)

2) სოციალისტების დემოკრატების პროგრესული ალიანსი (S&D)

3) ლიბერალებისა და დემოკრატების ალიანსი ევროპისთვის (ALDE)

76

4) მწვანეების ევროპული თავისუფალი ალიანსი (Greens–EFA) 5)

ევროპის კონსერვატორები და რეფორმისტები (ECR)

6) ევროპის მემარცხენეების და სკანდინავიის მწვანეების გაერთიანება

(GUE-NGL)

7) ევროპა თავისუფლებისთვის და დემოკრატიისთვის (EFD)

8) დამოუკიდებელი კანდიდატები, რომლებიც არც ერთ საპარლამენტო

ფრაქციაში არ არიან გაერთიანებული.

აღსანიშნავია, რომ თითოეული ქვეყნიდან პარლამენტის წევრების რიცხვი

მოსახლეობის რაოდენობის პროპორციულად (მუხლი 14, §2, TEU) არ

განისაზღვრება. ლისაბონის ხელშეკრულების თანახმად, ევროპარლამენტში

გერმანიის დეპუტატების რაოდენობა 99-დან 96-მდე შემცირდა, ხოლო მალტის – 5-

დან 6-მდე გაიზარდა. ამას გარდა, პარლამენტის წევრების მინიმალური რაოდენობა

ერთ ქვეყანაზე განისაზღვრა 6 წევრით, ხოლო მაქსიმალური - 96-ით.

ევროპარლამენტის სრული შემადგენლობა არ უნდა აღემატებოდეს 751-ს, (750

დეპუტატი და ევროპარლამენტის პრეზიდენტი). თუმცა, აღნიშნული წესით

პარლამენტის ფორმირება მოხდება მომდევნო მანდატის პერიოდში, რადგან

ლისაბონის ხელშეკრულების ძალაში შესვლის დროს პარლამენტის შემადგენლობა

უკვე დაკომპლექტებული არსებული წესის შესაბამისად.

ადგილმდებარეობაადგილმდებარეობაადგილმდებარეობაადგილმდებარეობა

პარლამენტს აქვს სამი სამუშაო ადგილი - ბრიუსელი (ბელგია), ლუქსემბურგი და

სტრასბურგი (საფრანგეთი). ლუქსემბურგში მდებარეობს ადმინისტრაციული ოფისი

- გენერალური სამდივნო. პარლამენტის პლენარული სესიები ტარდება

სტრასბურგსა და ბრიუსელში. კომიტეტის შეხვედრები ასევე იმართება ბრიუსელში.

ევროპარლამენტევროპარლამენტევროპარლამენტევროპარლამენტშიშიშიში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზესაქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზესაქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზესაქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე მომუშავე მომუშავე მომუშავე

პირებიპირებიპირებიპირები

1. მილან ცაბრნოხიმილან ცაბრნოხიმილან ცაბრნოხიმილან ცაბრნოხი (Mil(Mil(Mil(Milan Cabrnoch)an Cabrnoch)an Cabrnoch)an Cabrnoch) - ევროპის კონსერვატორთა და

რეფორმისტთა პარტიის თავმჯდომარე; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

77

თანამშრომლობის კომიტეტებში143 დელეგაციის თანათავმჯდომარე. დასაქმებისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტის წევრი; ევრონესტის საპარლამენტო ასამბლეის წევრი; ასევე, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის და სურსათის უვნებლობის კომიტეტების წევრი. ელ-ფოსტა: milan.cabrnoch@europarl.europa.eu

2. მოიცა კლევა მოიცა კლევა მოიცა კლევა მოიცა კლევა (Mojca Kleva)(Mojca Kleva)(Mojca Kleva)(Mojca Kleva) - სოციალისტების და დემოკრატების პროგრესული

ალიანსი, ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის,

ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტებში

დელეგაციის თავმჯდომარის მოადგილე; ევრონესტის საპარლამენტო

ასამბლეაში „აღმოსავლეთ პარტნიორობის საპარლამენტო განზომილების“

(Parliamentary dimension of the Eastern Partnership: DEPA) დელეგაციის წევრი.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: mojca.kleva@europarl.europa.eu

ნორიკა ნიკოლაინორიკა ნიკოლაინორიკა ნიკოლაინორიკა ნიკოლაი (Norika Nikolai) (Norika Nikolai) (Norika Nikolai) (Norika Nikolai) - ევროპის ლიბერალებისა და დემოკრატების

ალიანსის წევრი; უსაფრთხოებისა და საგარეო საქმეების ქვეკომიტეტის

თავმჯდომარის მოადგილე; საგარეო საქმეთა კომიტეტისა და ევროკავშირ–

რუსეთის საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტში დელეგაციის წევრი.

აღსანიშნავია, რომ ლიბერალ-დემოკრატების ალიანსის წევრები კოალიცია

”ქართული ოცნების” ორი პარტია - „რესპუბლიკელები“ და „თავისუფალი

დემოკრატები“ არიან.

ევროპის ლიბერალ-დემოკრატების ალიანსის ჯგუფი წარმოადგენს

ევროპარლამენტში საქართველოს შესახებ დღევანდელი დებატების ინიციატორს,

რათა შეფასდეს ის პროგრესი, რასაც საქართველომ ევროკავშირის კანონმდებლობის

საქართველოს კანონმდებლობასთან ჰარმონიზაციის პროცესში მიაღწია და ნათლად

დაფიქსირდეს, რა მოლოდინი არსებობს მომავალი არჩევნების მიმართ.144

2012 წლის 2-3 მაისს თბილისს ვითარების ადგილზე გაცნობისა და ”სრული

სურათის” შექმნის მიზნით ევროპარლამენტართა წარმომადგენლობითი დელეგაცია

ეწვია. ვიზიტის ფარგლებში შემუშავდა რეკომენდაციები, რომლის მთავარ თემებს

2012 წლის შემოდგომაზე დაგეგმილი საპარლამენტო არჩევნების სამართლიან

გარემოში ჩატარება და ქვეყნის დემოკრატიული განვითარება წარმოადგენდა. 143 ევროკავშირ-საქართველოს საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტი შეიქმნა “პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმების” 95-ე მუხლის საფუძველზე შეიქმნა. კომიტეტი ევროპარლამენტისა და საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლებისგან შედგება და მისი სამუშაო ევროკავშირ-საქართველოს ურთიერთობის ყველა ასპექტს მოიცავს. კომიტეტის შეხვედრები იმართება წელიწადში ერთხელ, მონაცვლეობით, თბილისსა და ბრიუსელში. 144

http://tribuna.ge/index.php?option=com_content&task=view&id=10319&Itemid=1

78

დელეგაციის შემადგენლობაში იყვნენ ევროპარლამენტის ძირითად პოლიტიკურ

ძალთა წარმომადგენლები: ”ევროპელი კონსერვატორებიდან და რეფორმისტებიდან

- მილან ცაბრნოხი, სოციალ-დემოკრატიული პარტიიდან - მოიცა კლევა, ევროპის

სახალხო პარტიიდან - კჟიშტო ლისეკი, სოციალ-დემოკრატიული პარტიიდან -

ედიტ ჰერცოგი და ევროპის ლიბერალ-დემოკრატთა ალიანსიდან - ნორიკა

ნიკოლაი.”145

ელელელელ----ფოსტაფოსტაფოსტაფოსტა: norika.nikolai@europarl.europa.eu

3. ვიტაუტას ლანდსბერგისი ( ვიტაუტას ლანდსბერგისი ( ვიტაუტას ლანდსბერგისი ( ვიტაუტას ლანდსბერგისი ( Vytautas Landsbergis) Vytautas Landsbergis) Vytautas Landsbergis) Vytautas Landsbergis) ---- ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტებში დელეგაციის თავმჯდომარის მოადგილე,

საგარეო ურთიერთობის კომიტეტის წევრი.

2012 წლის 4 ივლისს ევროპარლამენტში საქართველოს შესახებ გამართული

დებატებისას ევროპარლამენტის წევრმა ვიტაუტას ლანდსბერგისმა შემდეგი

განცხადება გააკეთა საქართველოში 2012 წლის ოქტომბერში დაგეგმილი არჩევნების

შესახებ: “არსებობს სამი ფაქტორი, რომელმაც, შესაძლოა, მომავალი არჩევნების

დროს საქართველოში დესტაბილიზაცია და უცხო ქვეყნის მხრიდან სისხლიანი

ინტერვენცია გამოიწვიოს. პირველი ფაქტორი რუსული ფულის დიდი

რაოდენობით ჩარევაა, რათა შემოიკრიბონ კორუმპირებული პოლიტიკოსები და

ღარიბი ხალხი იმისათვის, რომ საქართველო ევროპულ პოლიტიკას ჩამოაშორონ და

მას პრორუსული გეზი დაუბრუნონ. მეორე ფაქტორი არის არჩევნების პერიოდში

ძლიერი სამხედრო წვრთნები საქართველოს საზღვრებთან ქუჩის

დაპირისპირებების მოლოდინით, ყველაზე დიდი საფრთხე კი რუსეთის ფინანსური

დაღმასვლა და სოციალური კრიზისია. რუსეთის მთავრობა შეეცდება, ხალხის

ყურადღება გარეშე ფაქტორებზე გადაიტანოს და კავკასიაში ომი განაახლოს”.146

ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: vytautas.landsbergis@europarl.europa.euvytautas.landsbergis@europarl.europa.euvytautas.landsbergis@europarl.europa.euvytautas.landsbergis@europarl.europa.eu

ვებგვერდი: ვებგვერდი: ვებგვერდი: ვებგვერდი: www.landsbwww.landsbwww.landsbwww.landsbergis.ltergis.ltergis.ltergis.lt

ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი/სტრასბურგი

ტელ.: + (32) 2 28 45550 (ბრტელ.: + (32) 2 28 45550 (ბრტელ.: + (32) 2 28 45550 (ბრტელ.: + (32) 2 28 45550 (ბრიიიიუსელი); (+33) 3 88 175550 (სტრასბურგი)უსელი); (+33) 3 88 175550 (სტრასბურგი)უსელი); (+33) 3 88 175550 (სტრასბურგი)უსელი); (+33) 3 88 175550 (სტრასბურგი)

145

http://esshengexeba.ge/?menuid=8&id=401&lang=1 146

http://opinion.ge/?p=16727

79

4. გეორგიოს პაპასტამკოგეორგიოს პაპასტამკოგეორგიოს პაპასტამკოგეორგიოს პაპასტამკო (Georgios Papastamko)(Georgios Papastamko)(Georgios Papastamko)(Georgios Papastamko) - ევროპარლამენტის ვიცე-

პრეზიდენტი; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის,

ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების

წევრი; სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარების კომიტეტის წევრი;

პალესტინის საკანონმდებლო საბჭოსთან ურთიერთობის დელეგაციის წევრი.

ელელელელ----ფოსტა.;ფოსტა.;ფოსტა.;ფოსტა.; georgios.papastamko@ep.europa.eu

5. ანეტა პოპესკუანეტა პოპესკუანეტა პოპესკუანეტა პოპესკუ----ბლექი ბლექი ბლექი ბლექი (Aneta Popescu(Aneta Popescu(Aneta Popescu(Aneta Popescu----Black)Black)Black)Black) – ევროპარლამენტის საგარეო

პოლიტიკის გენერალური დირექტორატი D. დემოკრატიის მხარდაჭერისა და

ადამიანის უფლებებთან დაკავშირებული ქმედებების განყოფილება.

ადმინისტრატორი; განყოფილება მუშაობს აღმოსავლეთ პარტნიორობის

ქვეყნების, დასავლეთ ბალკანეთის, რუსეთის, ვიეტნამის, ჩრდ. კორეის,

მაღრების ქვეყნების და ტრინიდადის საკითხებზე.

ტელ.;ტელ.;ტელ.;ტელ.; +322284 22 91 ფაქსი.;ფაქსი.;ფაქსი.;ფაქსი.; +32 2284 90 70

ელელელელ----ფოსტა.;ფოსტა.;ფოსტა.;ფოსტა.; Aneta.popescu@ep.europa.eu

6. ფერნანდო გარსეს დე ლოს ფაიოსი (Fernando Garces de los Fayos) ) ) ) -

ევროპარლამენტი, საგარეო პოლიტიკის გენერალური დირექტორატი. მთავარი ადმინისტრატორი. იგი მუშაობს სამხრეთ კავკასიის, აღმოსავლეთ პარტნიორობიის, ცენტრალური აზიის და არქტიკის საკითხებზე. ტელტელტელტელ.; +32 2 283 20 12; ფაქსიფაქსიფაქსიფაქსი.;+33 38817 90 9; ელელელელ-ფოსტაფოსტაფოსტაფოსტა.; Fernando.garces@europarl.europa.eu

7.7.7.7. გაბრიელე ალბერტინი გაბრიელე ალბერტინი გაბრიელე ალბერტინი გაბრიელე ალბერტინი (Gabriele Albertini)(Gabriele Albertini)(Gabriele Albertini)(Gabriele Albertini) - ევროპარლამენტის საგარეო

ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე.

ელელელელ----ფოსტაფოსტაფოსტაფოსტა: : : : Gabriele.albertini@europarl.europa.euGabriele.albertini@europarl.europa.euGabriele.albertini@europarl.europa.euGabriele.albertini@europarl.europa.eu ვებგვერდივებგვერდივებგვერდივებგვერდი: : : :

www.gabrielealbertini.comwww.gabrielealbertini.comwww.gabrielealbertini.comwww.gabrielealbertini.com; ; ; ;

ადგილმდებარეობა:ადგილმდებარეობა:ადგილმდებარეობა:ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი/სტრასბურგი,

ტელტელტელტელ: (+32) 22845366 (: (+32) 22845366 (: (+32) 22845366 (: (+32) 22845366 (ბრიუსელიბრიუსელიბრიუსელიბრიუსელი); (+33) 3 88175366 ); (+33) 3 88175366 ); (+33) 3 88175366 ); (+33) 3 88175366

ფაქსიფაქსიფაქსიფაქსი: (+32) 2 2849366; (+33) 3 881 79366: (+32) 2 2849366; (+33) 3 881 79366: (+32) 2 2849366; (+33) 3 881 79366: (+32) 2 2849366; (+33) 3 881 79366

8. მიხალ ტომას კამინსკიმიხალ ტომას კამინსკიმიხალ ტომას კამინსკიმიხალ ტომას კამინსკი (Michał Tomasz Kamiński) (Michał Tomasz Kamiński) (Michał Tomasz Kamiński) (Michał Tomasz Kamiński) ---- ევროპის კონსერვატორების

და რეფორმისტების გაერთიანების წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი.

80

9. იან ბრეზინაიან ბრეზინაიან ბრეზინაიან ბრეზინა (Jan Březina)(Jan Březina)(Jan Březina)(Jan Březina) - ევროპის სახალხო პარტიის წევრი; ევროკავშირ-

საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის)

საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; ინდუსტრიისა და

ენერგეტიკის კვლევის კომიტეტის წევრი.

10. კრისიაოის კარიო კრისიაოის კარიო კრისიაოის კარიო კრისიაოის კარიო (Krišj(Krišj(Krišj(Krišjãòis Kariòðãòis Kariòðãòis Kariòðãòis Kariòð) - ევროპის სახალხო პარტიის წევრი;

ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-

სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; აშშ-თან

ურთიერთობის დელეგაციის წევრი; ინდუსტრიისა და ენერგეტიკის კვლევის

კომიტეტის, ასევე ეკონომიკისა და ფულად საქმეთა კომიტეტების წევრი.

11. იაჩეკ სარიუსიაჩეკ სარიუსიაჩეკ სარიუსიაჩეკ სარიუს----ვოლსკი ვოლსკი ვოლსკი ვოლსკი (Jacek Saryusz(Jacek Saryusz(Jacek Saryusz(Jacek Saryusz----Wolski)Wolski)Wolski)Wolski) - ევროპის სახალხო პარტიის

წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-

სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; საგარეო

საქმეთა კომიტეტის წევრი.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: jacek.saryusz-wolski@europarl.europa.eu

ვებგვერდივებგვერდივებგვერდივებგვერდი:::: www.saryusz-wolski.pl

ადგილმდებარეობა:ადგილმდებარეობა:ადგილმდებარეობა:ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი/სტრასბურგი

ტელ:ტელ:ტელ:ტელ: (+32) 2 2845371 (BXL); (+33) 3 88175371

ფაქსი:ფაქსი:ფაქსი:ფაქსი: (+32) 22849371; (+33) 3 88179371

12. ევგენი კირილოვი ევგენი კირილოვი ევგენი კირილოვი ევგენი კირილოვი (Evgeni Kirilov)(Evgeni Kirilov)(Evgeni Kirilov)(Evgeni Kirilov) - სოციალისტთა და დემოკრატთა

პროგრესული ალიანსის ჯგუფის წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; რეგიონული განვითარების

კომიტეტის წევრი.

13. გუნარ ჰოკმარკ გუნარ ჰოკმარკ გუნარ ჰოკმარკ გუნარ ჰოკმარკ (Gunnar Hökmark)(Gunnar Hökmark)(Gunnar Hökmark)(Gunnar Hökmark) - ევროპის სახალხო პარტიის (ქრისტიან-

დემოკრატები) წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-

აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის

კომიტეტების წევრი; ბელარუსთან ურთიერთობის კომიტეტის წევრი.

14. კრისტინა ოჯულანდი კრისტინა ოჯულანდი კრისტინა ოჯულანდი კრისტინა ოჯულანდი (Kristiina Ojuland)(Kristiina Ojuland)(Kristiina Ojuland)(Kristiina Ojuland) - ლიბერალების და დემოკრატების

ალიანსი ევროპისთვის. ევროკავშირის რუსეთის საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტის წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი.

81

15. კრისტიან ვიგენინი კრისტიან ვიგენინი კრისტიან ვიგენინი კრისტიან ვიგენინი (Kristian Vigenin) (Kristian Vigenin) (Kristian Vigenin) (Kristian Vigenin) ---- ევრონესტის საპარლამენტო

ასამბლეაში „აღმოსავლეთ პარტნიორობის საპარლამენტო განზომილების“

(Parliamentary dimension of the Eastern Partnership: DEPA) დელეგაციის წევრი.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: kristian.vigenin@europarl.europa.eu ტელ:ტელ:ტელ:ტელ: (32-2) 2845694

(ბრიუსელი)

16. ტაკის ჰადჯიგეორგიუსი ტაკის ჰადჯიგეორგიუსი ტაკის ჰადჯიგეორგიუსი ტაკის ჰადჯიგეორგიუსი (Takis Hadjigeorgous)(Takis Hadjigeorgous)(Takis Hadjigeorgous)(Takis Hadjigeorgous) - ევროპის მემარცხენეების და

სკანდინავიის მწვანეების გაერთიანების თავმჯდომარის მოადგილე;

ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-

სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი;

ევრონესტის საპარლამენტო ასამბლეის დელეგაციის წევრი.

17. ჯოუზას იმბრასასი ჯოუზას იმბრასასი ჯოუზას იმბრასასი ჯოუზას იმბრასასი (Jouzas Imbrasas)(Jouzas Imbrasas)(Jouzas Imbrasas)(Jouzas Imbrasas) - ევროპა დამოუკიდებლობისა და

დემოკრატიისთვის ჯგუფის წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-

აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის

კომიტეტების წევრი.

18. ქორიენ ვორტმანქორიენ ვორტმანქორიენ ვორტმანქორიენ ვორტმან----კოოლი კოოლი კოოლი კოოლი (Corien Wortmann Cool) (Corien Wortmann Cool) (Corien Wortmann Cool) (Corien Wortmann Cool) –––– ევროპარლამენტის

სახალხო პარტიის თავმჯდომარის მოადგილე; ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; ქალთა უფლებების და გენდერული

თანასწორობის კომიტეტის, ასევე ეკონომიკის და მონეტარული საქმეების

კომიტეტის წევრი.

19. ტომაზ პიოტრ პორება ტომაზ პიოტრ პორება ტომაზ პიოტრ პორება ტომაზ პიოტრ პორება (Tomasz Piotr Poreba)(Tomasz Piotr Poreba)(Tomasz Piotr Poreba)(Tomasz Piotr Poreba) - ევროპის კონსერვატორების და

რეფორმისტების გაერთიანების წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; ევროატლანტიკურ-ლათინური

ამერიკის საპარლამენტო ასამბლეის დელეგაციის წევრი.

20. კონრად სზიმანსკი კონრად სზიმანსკი კონრად სზიმანსკი კონრად სზიმანსკი (Konrad Szymanski)(Konrad Szymanski)(Konrad Szymanski)(Konrad Szymanski) – ევროპის კონსერვატორების და

რეფორმისტების გაერთიანების წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტებში დელეგაციის წევრი; ინდუსტრიისა და

ენერგეტიკის კვლევის კომიტეტის, ასევე ევრონესტის საპარლამენტო

ასამბლეის დელეგაციის წევრი.

21. ჯორჯ ბეკალი ჯორჯ ბეკალი ჯორჯ ბეკალი ჯორჯ ბეკალი (Goerge Becali)(Goerge Becali)(Goerge Becali)(Goerge Becali) – ევროპარლამენტის დამოუკიდებელი წევრი;

საერთაშორისო ვაჭრობის კომიტეტის წევრი. ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

82

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; ევრონესტის საპარლამენტო

ასამბლეის დელეგაციის წევრი.

22. რიჩარრიჩარრიჩარრიჩარდ ფალბდ ფალბდ ფალბდ ფალბეეეერი რი რი რი (Richard Falbr)(Richard Falbr)(Richard Falbr)(Richard Falbr) – გაერთიანება “ “ “ “სოციალისტების და

დემოკრატების პროგრესული ალიანსის” წევრი. ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; დასაქმებისა და სოციალურ

საკითხთა, ასევე ბელარუსთან ურთიერთობის კომიტეტის წევრი.

23. ჯერალდ ჰაფნერი ჯერალდ ჰაფნერი ჯერალდ ჰაფნერი ჯერალდ ჰაფნერი (Gerald Hafner) (Gerald Hafner) (Gerald Hafner) (Gerald Hafner) –––– მწვანეების ევროპული თავისუფალი

ალიანსის წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის,

ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების

წევრი; კორეის ნახევარკუნძულთან ურთიერთობის დელეგაციის

თანათავმჯდომარე, ასევე იურიდიულ საკითხთა და საკონსტიტუციო

საქმეთა კომიტეტების წევრი.

24. სიირი ოვირი სიირი ოვირი სიირი ოვირი სიირი ოვირი (Siiri Oviir)(Siiri Oviir)(Siiri Oviir)(Siiri Oviir) – ევროპის ლიბერალებისა და დემოკრატების

ალიანსის წევრი; უკრაინასთან ურთიერთობის დელეგაციის

თანათავმჯდომარე; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის,

ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების

წევრი; იურიდიულ საკითხთა და საკონსტიტუციო საქმეთა კომიტეტების,

ასევე ქალთა უფლებების და გენდერული თანასწორობის კომიტეტის წევრი.

25. იაროსლავ პასკა იაროსლავ პასკა იაროსლავ პასკა იაროსლავ პასკა (Jaroslav Paška)(Jaroslav Paška)(Jaroslav Paška)(Jaroslav Paška) - გაერთიანება „ევროპის დამოუკიდებლობა

და დემოკრატიის“ წევრი; ბიუჯეტების კონტროლის და რეგიონული

განვითარების კომიტეტების წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-

აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის

კომიტეტების წევრი; ევრონესტის საპარლამენტო ასამბლეის დელეგაციის

წევრი.

26. ალდო პატრიჩიელო ალდო პატრიჩიელო ალდო პატრიჩიელო ალდო პატრიჩიელო (Aldo Patriciello)(Aldo Patriciello)(Aldo Patriciello)(Aldo Patriciello) - ევროპის სახალხო პარტიის წევრი;

ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-

სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი;

ბიუჯეტების კონტროლის, ინდუსტრიისა და ენერგეტიკის კვლევის

კომიტეტების წევრი; ევრონესტის საპარლამენტო ასამბლეის დელეგაციის

წევრი.

27. სირპა პიეტიკაინენ სირპა პიეტიკაინენ სირპა პიეტიკაინენ სირპა პიეტიკაინენ (Sirpa Pietikäinen) (Sirpa Pietikäinen) (Sirpa Pietikäinen) (Sirpa Pietikäinen) - ევროპის სახალხო პარტიის წევრი;

ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-

83

სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი;

ევრონესტის საპარლამენტო ასამბლეაში დელეგაციის შემცვლელი წევრი.

28.28.28.28. ტერეზა რიერა მადურელი ტერეზა რიერა მადურელი ტერეზა რიერა მადურელი ტერეზა რიერა მადურელი (Teresa Riera Madurell)(Teresa Riera Madurell)(Teresa Riera Madurell)(Teresa Riera Madurell) - გაერთიანება

“სოციალისტების და დემოკრატების პროგრესული ალიანსის” წევრი;

ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-

სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი;

ინდუსტრიისა და ენერგეტიკის კვლევის კომიტეტის და ევროატლანტიკურ-

ლათინური ამერიკის საპარლამენტო ასამბლეის დელეგაციის წევრი; ნატოს

საპარლამენტო ასამბლეასთან ურთიერთობის დელეგაციის წევრი.

29.29.29.29. ალფრედს რუბიკსი ალფრედს რუბიკსი ალფრედს რუბიკსი ალფრედს რუბიკსი (Alfreds Rubiks)(Alfreds Rubiks)(Alfreds Rubiks)(Alfreds Rubiks) - ევროპის მემარცხენეების და

სკანდინავიის მწვანეების გაერთიანების წევრი; ევროკავშირ-საქართველოს,

ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის, ასევე ევროკავშირ-

ყაზახეთის, ევროკავშირ-ყირგიზეთის და ევროკავშირ-უზბეკეთის

საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; ასევე სოფლის

მეურნეობის კომიტეტის წევრი.

30.30.30.30. ვლადიმერ ურუტჩევი ვლადიმერ ურუტჩევი ვლადიმერ ურუტჩევი ვლადიმერ ურუტჩევი (Vladimir Urutchev) (Vladimir Urutchev) (Vladimir Urutchev) (Vladimir Urutchev) ---- ევროპის სახალხო პარტიის წევრი;

ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-

სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი;

ინდუსტრიისა და ენერგეტიკის კვლევის, ასევე, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის

და სურსათის უვნებლობის კომიტეტების წევრი; ევროკავშირისა და

რუსეთის საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტებში დელეგაციის

წევრი. `

31.31.31.31. ზორან ტალერი ზორან ტალერი ზორან ტალერი ზორან ტალერი (Zoran(Zoran(Zoran(Zoran Thaler) Thaler) Thaler) Thaler) ---- ევროპარლამენტის საქართველოსთან

ურთიერთობის დელეგაციაში თავმჯდომარის მოადგილე; საგარეო

ურთიერთობათა კომიტეტის წევრი.

ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: zoran.thalter@europarl.europa.euzoran.thalter@europarl.europa.euzoran.thalter@europarl.europa.euzoran.thalter@europarl.europa.eu

ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი/სტრასბურგი

ტელ.: (+32) 2 2845492 ტელ.: (+32) 2 2845492 ტელ.: (+32) 2 2845492 ტელ.: (+32) 2 2845492 (BXL); (+33) 3 88175492 (BXL); (+33) 3 88175492 (BXL); (+33) 3 88175492 (BXL); (+33) 3 88175492

ფაქსი: (+32) 2 2849492; (+33) 3 88179492ფაქსი: (+32) 2 2849492; (+33) 3 88179492ფაქსი: (+32) 2 2849492; (+33) 3 88179492ფაქსი: (+32) 2 2849492; (+33) 3 88179492

32.32.32.32. ელმარ ბროკი (ელმარ ბროკი (ელმარ ბროკი (ელმარ ბროკი (Elmar BrokElmar BrokElmar BrokElmar Brok)))) ---- ევროპის სახალხო პარტიის (ქრისტიან-

დემოკრატები) წევრი; ევროპარლამენტის საგარეო ურთიერთობათა

კომიტეტის თავმჯდომარე.

84

ელელელელ----ფოსტაფოსტაფოსტაფოსტა: : : : elmar.brok@europarl.europa.euelmar.brok@europarl.europa.euelmar.brok@europarl.europa.euelmar.brok@europarl.europa.eu

ვებვებვებვებგვერდიგვერდიგვერდიგვერდი: : : : www.elmarbrok.dewww.elmarbrok.dewww.elmarbrok.dewww.elmarbrok.de

ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი/სტრასბურგი

ტელ.ტელ.ტელ.ტელ.: +32 2 28 45 323 (: +32 2 28 45 323 (: +32 2 28 45 323 (: +32 2 28 45 323 (ბრიუსელიბრიუსელიბრიუსელიბრიუსელი); +33 3 881 75323 (); +33 3 881 75323 (); +33 3 881 75323 (); +33 3 881 75323 (სტრასბურგისტრასბურგისტრასბურგისტრასბურგი))))

ფაფაფაფაქსიქსიქსიქსი: +32 2 28 49 323: +33 3 881 79323 : +32 2 28 49 323: +33 3 881 79323 : +32 2 28 49 323: +33 3 881 79323 : +32 2 28 49 323: +33 3 881 79323

33.33.33.33. ელენა ბასესკუ ელენა ბასესკუ ელენა ბასესკუ ელენა ბასესკუ (Elena Basescu)(Elena Basescu)(Elena Basescu)(Elena Basescu) ---- ევროპის სახალხო პარტიის (ქრისტიან-

დემოკრატები) წევრი;

ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: elena.basescu@europarl.europa.eu

34.34.34.34. ლეონიდას დონსკისი ლეონიდას დონსკისი ლეონიდას დონსკისი ლეონიდას დონსკისი (Leonidas Donskis) (Leonidas Donskis) (Leonidas Donskis) (Leonidas Donskis) - ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი. ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: leonidas.donskis@europarl.europa.eu

35.35.35.35. ანდრას გურკი ანდრას გურკი ანდრას გურკი ანდრას გურკი (Andra(Andra(Andra(Andras Gyurk) s Gyurk) s Gyurk) s Gyurk) ---- ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-

აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის

კომიტეტების წევრი.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: andras.gyurk@europarl.europa.eu

36.36.36.36. ედიტ ჰერცზოგი ედიტ ჰერცზოგი ედიტ ჰერცზოგი ედიტ ჰერცზოგი (Edit Herczog)(Edit Herczog)(Edit Herczog)(Edit Herczog) - ევროკავშირ-საქართველოს (ევროკავშირ-

აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო თანამშრომლობის

კომიტეტების წევრი.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: edit.herczog@europarl.europa.eu

37.37.37.37. ულრიკ ლუნაცეკი ულრიკ ლუნაცეკი ულრიკ ლუნაცეკი ულრიკ ლუნაცეკი (Ulrike Lunacek) (Ulrike Lunacek) (Ulrike Lunacek) (Ulrike Lunacek) ---- ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: ulrike.lunacek@europarl.europa.eu

38.38.38.38. კრისტოფ ლისეკი კრისტოფ ლისეკი კრისტოფ ლისეკი კრისტოფ ლისეკი (Krzysztof Lisek)(Krzysztof Lisek)(Krzysztof Lisek)(Krzysztof Lisek) ---- საერთაშორისო ურთიერთობების

კომიტეტის წევრი; ევროკავშირ-რუსეთის საპარლამენტო თანამშრომლობის

კომიტეტების წევრი.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: krzysztof.lisek@europarl.europa.eu

85

39.39.39.39. იოან მირცეა პასკუ იოან მირცეა პასკუ იოან მირცეა პასკუ იოან მირცეა პასკუ (Ioan Mircea Paşcu) (Ioan Mircea Paşcu) (Ioan Mircea Paşcu) (Ioan Mircea Paşcu) ---- სოციალისტებისა და დემოკრატების

პროგრესული ალიანსის წევრი; საგარეო საქმეთა კომიტეტის

თანათავმჯდომარე.

ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: ioanmircea.pascu@europarl.europa.eu)

40. ფილიზ ჰაკაევა ჰიუსმენოვა ფილიზ ჰაკაევა ჰიუსმენოვა ფილიზ ჰაკაევა ჰიუსმენოვა ფილიზ ჰაკაევა ჰიუსმენოვა (Filiz Hakaeva Hyusmenova) (Filiz Hakaeva Hyusmenova) (Filiz Hakaeva Hyusmenova) (Filiz Hakaeva Hyusmenova) ---- ლიბერალებისა და

დემოკრატების ალიანსი ევროპისთვის ჯგუფის წევრი; ევროკავშირ-

საქართველოს (ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის)

საპარლამენტო თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი; ევრონესტის

საპარლამენტო ასამბლეაში დელეგაციის წევრი.

41. კრისიანის კარინსი კრისიანის კარინსი კრისიანის კარინსი კრისიანის კარინსი (Krisjani(Krisjani(Krisjani(Krisjanis Karins)s Karins)s Karins)s Karins) – ევროკავშირ-საქართველოს

(ევროკავშირ-აზერბაიჯანის, ევროკავშირ-სომხეთის) საპარლამენტო

თანამშრომლობის კომიტეტების წევრი.

ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: krisjanis.karins@europarl.europa.eu

ევროკავშირის ევროკავშირის ევროკავშირის ევროკავშირის საბჭო (საბჭო (საბჭო (საბჭო (Council of the European UnionCouncil of the European UnionCouncil of the European UnionCouncil of the European Union))))

Rue de la Loi / Wetstraat, 175

BE-1048 Bruxelles/Brussel,

Belgique/België

Tel: +32 2 281 61 11

Fax: +32 2 281 73 97 / 81

Web-page: www.consilium.europa.eu

ევროკავშირის საბჭო ევროკავშირის საბჭო ევროკავშირის საბჭო ევროკავშირის საბჭო (the Council of the European Union, (the Council of the European Union, (the Council of the European Union, (the Council of the European Union, მოიხსენიება, ასევე, როგორც

the Councilthe Councilthe Councilthe Council)))) გადაწყვეტილებების მიმღებ მთავარ ინსტიტუტს წარმოადგენს. იგი

აერთიანებს წევრი ქვეყნების მინისტრებს, რომლებიც იკრიბებიან კანონების

მიღების და პოლიტიკის კოორდინაციის მიზნით. მსგავსი სახელების გამო, ხშირად

აიგივებენ ევროპულ საბჭოსა (the European Council) და ევროპის საბჭოს (the Council

of Europe). ევროპული საბჭო ევროკავშირის ერთ-ერთი ინსტიტუტია, რომელიც

აერთიანებს წევრი ქვეყნების ლიდერებს, ხოლო ევროპის საბჭოს (ევროსაბჭო) -

ევროკავშირისგან სრულიად განყენებული, დამოუკიდებელი ორგანოა, რომლის

წევრი საქართველო 1999 წელს გახდა.147

147

http://www.coe.int/aboutCoe/index.asp?page=47pays1europe&l=en

86

საბჭოს აქვსსაბჭოს აქვსსაბჭოს აქვსსაბჭოს აქვს შემდეგი ფუნქციები:შემდეგი ფუნქციები:შემდეგი ფუნქციები:შემდეგი ფუნქციები:

1. იღებს ევროკავშირის კანონებს;

2. კოორდინაციას უწევს ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ფართო ეკონომიკურ

პოლიტიკას;

3. ხელს აწერს შეთანხმებებს ევროკავშირსა და სხვა ქვეყნებს შორის;

4. ამტკიცებს ევროკავშირის ყოველწლიურ ბიუჯეტს;

5. შეიმუშავებს ევროკავშირის საგარეო და თავდაცვის პოლიტიკას;

6.კოორდინაციას უწევს წევრი ქვეყნების სასამართლოებისა და პოლიციის

თანამშრომლობას.

საკანონმდებლო ფუნქცია საკანონმდებლო ფუნქცია საკანონმდებლო ფუნქცია საკანონმდებლო ფუნქცია

საბჭო იღებს ევროკავშირის საკანონმდებლო აქტებს (რეგლამენტებს, დირექტივებსა

და გადაწყვეტილებებს). ის საკანონმდებლო ორგანოა, თუმცა ევროპარლამენტთან

ინაწილებს ამ ფუნქციას. ისინი ერთად იღებენ საბოლოო გადაწყვეტილებას

კომისიის მიერ შემოთავაზებულ კანონპროექტებზე.

ეკონომიკური პოლიტიკის კოორდინირებაეკონომიკური პოლიტიკის კოორდინირებაეკონომიკური პოლიტიკის კოორდინირებაეკონომიკური პოლიტიკის კოორდინირება

წევრი ქვეყნები შეთანხმდნენ ყოვლისმომცველ ეკონომიკურ პოლიტიკაზე, რასაც

კოორდინირებას წევრი ქვეყნის ეკონომიკის და ფინანსთა მინისტრები გაუწევენ.

მიუხედავად იმისა, რომ თითოეული მათგანი საკუთარ პოლიტიკაზეა

პასუხისმგებელი, მათ შეუძლიათ საერთო მიზნების დასახვა და ერთმანეთის

გამოცდილების გაზიარება.

საერთაშორისო შეთანხმებების ხელმოწერასაერთაშორისო შეთანხმებების ხელმოწერასაერთაშორისო შეთანხმებების ხელმოწერასაერთაშორისო შეთანხმებების ხელმოწერა

საბჭო ევროკავშირის სახელით სხვა ქვეყნებთან აფორმებს ხელშეკრულებებს ისეთ

მნიშვნელოვან საკითხებზე, როგორებიცაა: გარემოს დაცვა, ვაჭრობა, მეთევზეობა,

მეცნიერება, ტექნოლოგია და ტრანსპორტი.

საბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქცია

საბჭო პარლამენტთან ერთად ამტკიცებს ევროკავშირის ყოველწლიურ ბიუჯეტს.

საგარეო და თავდაცვის პოლიტიკასაგარეო და თავდაცვის პოლიტიკასაგარეო და თავდაცვის პოლიტიკასაგარეო და თავდაცვის პოლიტიკა

87

ეს ერთ-ერთი ყველაზე სენსიტიური საკითხია, სადაც წევრ ქვეყნებს არ სურთ

სუვერენიტეტის დათმობა. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ წევრი ქვეყნები

დამოუკიდებლად ახორციელებენ კონტროლს ამ სფეროებზე, ისინი მუშაობენ ე.წ.

”ერთიანი საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის” შემუშავებაზე (ცნობილი, ასევე,

როგორც „საერთო საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკა“). ევროკავშირის საბჭო

წარმოადგენს მთავარ ფორუმს ამგვარი განხილვებისათვის.

ევროკავშირს არ გააჩნია არმია, თუმცა ბუნებრივ კატაკლიზმებსა და საერთაშორისო

კონფლიქტებზე სწრაფი რეაგირების მიზნით, ევროკავშირის ზოგიერთი ქვეყანა

უზრუნველყოფს სპეციალური ჯგუფების გაგზავნას, რომელთა მიზანს

ჰუმანიტარული, სამაშველო და სამშვიდობო მისიები წარმოადგენს.

თანამშრომლობა წევრი თანამშრომლობა წევრი თანამშრომლობა წევრი თანამშრომლობა წევრი ქქქქვეყნების სასამართლოვეყნების სასამართლოვეყნების სასამართლოვეყნების სასამართლოებებებებთანთანთანთან

საბჭოში იუსტიციის მინისტრების მუშაობის მთავარი მიზანი იმის

უზრუნველყოფაა, რომ ერთი წევრი ქვეყნის მიერ მიღებული სასამართლო

გადაწყვეტილება აღიარებული იქნას ევროკავშირის ყველა სხვა წევრ ქვეყანაში.

იუსტიციისა და შინაგან საქმეთა მინისტრები კოორდინაციას უწევენ ევროკავშირის

გარე საზღვრების დაცვას, ტერორიზმთან და საერთაშორისო ორგანიზებულ

დანაშაულთან ბრძოლას.

ევროკავშირის საბჭოს შემადგენლობა და მუშაობის პრინციპიევროკავშირის საბჭოს შემადგენლობა და მუშაობის პრინციპიევროკავშირის საბჭოს შემადგენლობა და მუშაობის პრინციპიევროკავშირის საბჭოს შემადგენლობა და მუშაობის პრინციპი

ევროკავშირის საბჭოს არ ჰყავს წევრთა ფიქსირებული რაოდენობა, რადგან

თითოეულ შეხვედრაზე განსახილველი საკითხების მიხედვით წევრი ქვეყნებიდან

იგზავნებიან შესაბამისი სფეროს მინისტრები.

საბჭოში შექმნილია 10 თემატური საბჭო ე.წ. კონფიგურაცია, შემდეგი

მიმართულებებით: 1) საერთო საქმეები, 2) საგარეო საქმეები, 3) ეკონომიკური და

ფინანსური საქმეები, 4) იუსტიცია და საშინაო საქმეები, 5) დასაქმება, სოციალური

პოლიტიკა, ჯანდაცვა და მომხმარებელთა უფლებების დაცვა, 6)

კონკურენტუნარიანობა (შიდა ბაზარი, ინდუსტრია, კვლევა და კოსმოსური

სივრცე), 7) ტრანსპორტი, ტელეკომუნიკაცია და ენერგეტიკა, 8) სოფლის მეურნეობა

და მეთევზეობა, 9) გარემოს დაცვა და 10) განათლება, ახალგაზრდობა, კულტურა და

სპორტი.148

148

http://www.consilium.europa.eu/council/council-configurations?lang=en

88

განსახილველი თემატიკიდან გამომდინარე, იკრიბებიან შესაბამისი სფეროს

მინისტრები. მაგ., თუ განიხილება განათლების საკითხები, შესაბამის

კონფიგურაციაში იკრიბებიან წევრი ქვეყნების განათლების მინისტრები.

ხელშეკრულებით არ არის განსაზღვრული ევროკავშირის საბჭოს შეხვედრების

რაოდენობა, რადგან ეს თემატიკაზეა დამოკიდებული; მაგ., საგარეო საქმეთა, ისევე,

როგორც ეკონომიკის და ფინანსთა მინისტრთა საბჭოს სხდომა (ე.წ. the Ecofin

Council) დაახლოებით თვეში ერთხელ იმართება.

საბჭოს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ორგანოს წარმოადგენს მუდმივი

წარმომადგენლების კომიტეტი (Permanent Representatives Committee (COREPER)),

რომელიც შედგება ძირითადად ელჩებისგან და საჯარო მოხელეებისგან. კომიტეტის

წარმომადგენლები ორ ჯგუფში არიან განაწილებულნი: Coreper II და Coreper I

(Coreper II-ის წარმომადგენლების მოადგილეები). ევროკავშირის საბჭოს მიერ

განსახილველი საკითხები მზადდება მუდმივი წარმომადგენლების კომიტეტებისა

და სამუშაო ჯგუფების მიერ. ის საკითხები, რაც ვერ წყდება სამუშაო ჯგუფების

დონეზე, განსახილველად გადაეცემა კომიტეტებს. ხოლო ის საკითხები, რომელზეც

კონსენსუსი კომიტეტებშიც (Coreper II და Coreper I) ვერ იქნა მიღწეული,

განიხილება მინისტრების დონეზე (სოფლის მეურნეობასთან დაკავშირებულ

საკითხებს სპეციალური კომიტეტი წყვეტს).

საბჭოს საქმიანობის ადმინისტრაციულ უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი

გენერალური სამდივნოა (ბრიუსელში).

ევროკავშირის საბჭოს თავმჯდომარე ქვეყანაევროკავშირის საბჭოს თავმჯდომარე ქვეყანაევროკავშირის საბჭოს თავმჯდომარე ქვეყანაევროკავშირის საბჭოს თავმჯდომარე ქვეყანა

ევროკავშირის საბჭო როტაციის პრინციპით, ყოველ 6 თვეში ერთხელ, წევრ

სახელმწიფოებს შორის ირჩევს პრეზიდენტ ქვეყანას, რომელიც ამ პერიოდის

მანძილზე უძღვება საბჭოს შეხვედრებს და პასუხისმგებელია მის

კონსოლიდირებულ მუშაობაზე, მათ შორის, კომპრომისის მიღწევაზე

ევროპარლამენტთან და ევროკომისიასთან ერთად გადაწყვეტილების მიღებისას

იმისათვის, რომ დაწყებული მუშაობა არ შეწყდეს, მოქმედი საპრეზიდენტო ქვეყანა

მჭიდროდ თანამშრომლობს წინა და მომდევნო საპრეზიდენტო ქვეყნებთან. ისინი

ერთობლივად ადგენენ საბჭოს სამუშაო პროგრამას 18-თვიანი პერიოდისთვის.

ევროკავშირის პრეზიდენტი ქვეყნების სია 2013-2020 წლებში:

ირლანდია - იანვარი-ივნისი, 2013

ლიტვა - ივლისი-დეკემბერი, 2013

საბერძნეთი - იანვარი-ივნისი, 2014

იტალია - ივლისი-დეკემბერი, 2014

89

ლატვია - იანვარი-ივნისი, 2015

ლუქსემბურგი - ივლისი-დეკემბერი, 2015

ნიდერლანდები - იანვარი-ივნისი, 2016

სლოვაკეთი - ივლისი-დეკემბერი, 2016

მალტა - იანვარი-ივნისი, 2017

გაერთიანებული სამეფო - ივლისი-დეკემბერი, 2017

ესტონეთი - იანვარი-ივნისი, 2018

ბულგარეთი - ივლისი-დეკემბერი, 2018

ავსტრია - იანვარი-ივნისი, 2019

რუმინეთ - ივლისი-დეკემბერი, 2019

ფინეთი - იანვარი-ივნისი, 2020.

საგარეო საქმეთა საკითხების გარდა, ყველა სხვა საკითხის განხილვის დროს, საბჭოს

სხდომებს ხელმძღვანელობს ევროკავშირის საპრეზიდენტო ქვეყნის შესაბამისი

სფეროს მინისტრი.

საგარეო საქმეთა მინისტრთა საბჭოს, ლისაბონის ხელშეკრულების ძალაში

შესვლიდან (2009 წლის 1 დეკემბერი) მუდმივად თავმჯდომარეობს საგარეო საქმეთა

და უსაფრთხოების სფეროში ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი (ბარონესა

ქეთრინ ეშტონი).

გარდა ამისა, ლისაბონის ხელშეკრულებით, პოლიტიკური და უსაფრთხოების

კომიტეტის (Political and Security Committee (PSC)) და, ასევე, საბჭოში საგარეო,

უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის, ისევე, როგორც კრიზისული

სიტუაციების მართვის საკითხებზე მომუშავე სხვადასხვა კომიტეტების/ორგანოების

თავმჯდომარეობა უმაღლესი წარმომადგენლის წარმომადგენლებს დაევალა. PSC-ის

მუდმივ თავმჯდომარედ ქეთრინ ეშტონმა უკვე დანიშნა ოლოფ სკოოგი (Olof Skoog),

ხოლო აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიის საკითხებზე მომუშავე

ჯგუფის COEST-ის (Eastern Europe and Central Asia (COEST) და ბირთვული იარაღის

გაუვრცელებლობის საკითხებზე მომუშავე ჯგუფის CONOP-ის თავმჯდომარეებს

უახლოეს მომავალში დაასახელებს.149

ხმის მიცემის პროცედურებიხმის მიცემის პროცედურებიხმის მიცემის პროცედურებიხმის მიცემის პროცედურები

149

http://www.europolitics.info/working-group-chairs-council-art291667-32.html

90

საბჭოში კენჭისყრა იმართება ერთსულოვანი თანხმობის (unanimity) ან

კვალიფიციური უმრავლესობის (qualified majority) თანხმობის საფუძველზე.

გადაწყვეტილებები მიიღება, ასევე, მარტივი უმრავლესობით (50%+1, მაშასადამე, 14

ხმა 27-დან), თუმცა, მარტივი უმრავლესობით ხმის მიცემა იშვიათ შემთხვევებში

გამოიყენება (მაგ., შიდა რეგულაციებზე კენჭისყრის დროს).

სენსიტიური სფეროების გარდა, როგორც წესი, საბჭო გადაწყვეტილებებს იღებს

კვალიფიციური უმრავლესობის საფუძველზე. რაც უფრო მრავალრიცხოვანია

ქვეყნის მოსახლეობა, მით მეტი ხმის უფლება აქვს, თუმცა, რეალურად, ხმათა

რაოდენობის ფარდობითობის მიხედვით, მცირე მოსახლეობის მქონე ქვეყნები

უპირატესობით სარგებლობენ (მაგ., ფინეთს, დანიას, და ირლანდიას, რომელთა

მოსახლეობა შეადგენს დაახლოებით 5 მლნ-ს, 6 მლნ-ს და 6 მლნ-ს, საბჭოში

კენჭისყრის დროს 7 ხმა აქვს თითოეულს, მხოლოდ 453 000-მდე მოსახლის მყოლ

მალტას კი – 3).

ყველა წევრი ქვეყნის ხმების რაოდენობა ჯამში შეადგენს 345-ს.

ხმათა რაოდენობა ქვეყნების მიხედვით:

• გერმანია, საფრანგეთი, იტალია, გაერთიანებული სამეფო - თითოეულს 29

ხმა;

• ესპანეთი, პოლონეთი - თითოეულს - 27;

• რუმინეთი - 14;

• ჰოლანდია - 13;

• ბელგია, ჩეხეთის რესპუბლიკა, საბერძნეთი, უნგრეთი და პორტუგალია -

თითოეულს - 12;

• ავსტრია, ბულგარეთი და შვედეთი - თითოეულს -10;

• დანია, ირლანდია, ლიტვა, სლოვაკეთი და ფინეთი - თითოეულს - 7;

• კვიპროსი, ესტონეთი, ლატვია, ლუქსემბურგი და სლოვენია - თითოეულს - 4;

• მალტა - 3.

კვალიფიციური უმრავლესობა მიიღწევა იმ შემთხვევაში, თუ

1. მომხრეა წევრი ქვეყნების უმრავლესობა (ზოგჯერ ორი მესამედიც);

2. შესაძლო 345 ხმიდან 255 დადებითია.

ამასთანავე, წევრ ქვეყანას უფლება აქვს, მოითხოვოს გადამოწმება, შეადგენს თუ არა

უმრავლესობა მთლიანი მოსახლეობის 62%-ს. თუ ეს მაჩვენებელი 62%-ზე ნაკლებია,

წინადადება არ მიიღება.

91

კენჭისყრა ისეთ სენსიტიურ თემებზე, როგორებიცაა უსაფრთხოება, საგადასახადო

სისტემა და საგარეო საქმეები, ერთსულოვანი თანხმობის პრინციპით ტარდება. ამ

პრინციპით, თუ 27 წევრი ქვეყნიდან თუნდაც ერთი წინააღმდეგია, მას შეუძლია

გადაწყვეტილებაზე ვეტოს დადება.

აღსანიშნავია, რომ ბევრი სფეროსთვის, რომელზეც ნიცის სელშეკრულებით

კენჭისყრისას ერთსულოვანი თანხმობა ვრცელდებოდა, ლისაბონის

ხელშეკრულებით საჭიროა მხოლოდ კვალიფიციური უმრავლესობა. ასეთი

სფეროებია, მაგ., საერთო თავდაცვის პოლიტიკა, საზღვრის დაცვა, იმიგრაცია,

სოციალური უსაფრთხოება, ენერგეტიკა და ა.შ.

2014 წლის 1 ნოემბრიდან ამოქმედდება ”ხმის მიცემა ორმაგი უმრავლესობის წესით”.

მაშასადამე, გადაწყვეტილების მისაღებად საჭირო იქნება ორი სახის უმრავლესობა:

• მხარდამჭერი წევრი ქვეყნების 55% (სულ მცირე 15 წევრი);

• ევროკავშირის მთლიანი მოსახლეობის უმრავლესობა (მხარდამჭერი

ქვეყნების რაოდენობა უნდა შეადგენდეს მთლიანი მოსახლეობის 65%–ს).

თუმცა, 2014 წლის 1 ნოემბრიდან 2017 წლის 1 ნოემბრამდე წევრ ქვეყნებს ექნებათ

ამჟამინდელი სისტემით ხმის მიცემის მოთხოვნის უფლება.

ევროკავშირის საბჭოში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე ევროკავშირის საბჭოში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე ევროკავშირის საბჭოში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე ევროკავშირის საბჭოში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე

პირებიპირებიპირებიპირები

მიკაელა კუმლინმიკაელა კუმლინმიკაელა კუმლინმიკაელა კუმლინ----გრანიტგრანიტგრანიტგრანიტ (Mikaela Kumlin-Granit) - პრეზიდენტის კაბინეტის წევრი, პასუხისმგებელი პირი აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებზე. ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: (Mikaela.Kumlin-Granit@consilium.europa.eu)

ფილიპ ლეფორიფილიპ ლეფორიფილიპ ლეფორიფილიპ ლეფორი (Philippe Lefort) - ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენელი სამხრეთ კავკასიაში და საქართველოს კრიზისების საკითხებში. ელ-ფოსტა: philippe.lefort@ext.eeas.europa.eu)

მაგდალენა ფრიჩოვა გროენი (Magdalena Frichova Groen) – ფილიპ ლეფორის პოლიტიკური მრჩეველი. ჯურგენ შმიდტიჯურგენ შმიდტიჯურგენ შმიდტიჯურგენ შმიდტი (Juergen Smidt) - ფილიპ ლეფორის პოლიტიკური მრჩეველი. მარტა ფრიდმანიმარტა ფრიდმანიმარტა ფრიდმანიმარტა ფრიდმანი (Marta Fridmann) - პოლიფ ლეფორის პოლიტიკური მრჩეველი.

92

ბაიბა ალეკსეიუკაბაიბა ალეკსეიუკაბაიბა ალეკსეიუკაბაიბა ალეკსეიუკა (Baiba Aleksejuka) - ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენლის პოლიტიკური მრჩეველი სამხრეთ კავკასიასა და საქართველოს კრიზისების საკითხებში. ელ-ფოსტა: baiba.aleksejuka@eeas.europa.eu

რობერტ კუპერირობერტ კუპერირობერტ კუპერირობერტ კუპერი (Robert Cooper) - გენერალური სამდივნოს გენერალური დირექტორი. (გენერალური დირექტორატი - საგარეო და პოლიტიკური სამხედრო საქმეები) ელ-ფოსტა: Robert.cooper@consilium.europa.eu; ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი ტელ:::: +32 2 2818552

ჰელგა მარია შმიდიჰელგა მარია შმიდიჰელგა მარია შმიდიჰელგა მარია შმიდი (Helga Maria Schmid) ---- გენერალური სამდივნო, პოლიტიკის

დაგეგმვისა და ადრეული გაფრთხილების განყოფილება.

ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი

ტელ: (+32) 22815430

ევროპულევროპულევროპულევროპულიიიი საბჭო (საბჭო (საბჭო (საბჭო (European CouncilEuropean CouncilEuropean CouncilEuropean Council))))

Rue de la Loi/Wetstraat 175

BE-1048 Bruxelles/Brussel,

Belgique/België

Tel: +32 2 281 61 11

Fax: +32 2 281 69 34

Web-page: www.european-council.europa.eu

ევროპულმა საბჭომევროპულმა საბჭომევროპულმა საბჭომევროპულმა საბჭომ, როგორც ევროკავშირის ლიდერებს შორის დისკუსიისათვის

განსაზღვრულმა არაოფიციალურმა ფორუმმა, თავისი საქმიანობა 1974 წ. დაიწყო.

საბჭო სწრაფად განვითარდა, ევროკავშირის ყველა სფეროში განსაზღვრა მიზნები

და მათ მისაღწევად შესაბამისი ზომები დასახა. 1992 წელს, მაასტრიხტის

ხელშეკრულებით, ევროპის საბჭოს მიენიჭა ოფიციალური სტატუსი და ფუნქცია,

რაც მოიაზრებდა ევროკავშირის განვითარების მიზნით პოლიტიკური

მიმართულებების და პრიორიტეტების განსაზღვრას. გარდა ამისა, ლისაბონის

ხელშეკრულებით ის ევროკავშირის მეშვიდე ოფიციალური ინსტიტუტი გახდა.

93

საბჭოს შეხვედრები ძირითადად წარმოადგენს სამიტს, სადაც ევროკავშირის

ლიდერები იკრიბებიან ფართო პოლიტიკური პრიორიტეტებისა თუ ინიციატივების

განხილვისა და გადაწყვეტისათვის.

ევროპულ საბჭოს გააჩნია ორმაგი ფუნქცია: 1) იგი განსაზღვრავს ევროკავშირის

ზოგად პოლიტიკურ მიმართულებასა და პრიორიტეტებს; 2) იხილავს იმ რთულ და

კომპლექსურ საკითხებს, რომელთა გადაწყვეტა ვერ ხერხდება მთავრობათაშორისი

თანამშრომლობის დონეზე.

მიუხედავად იმისა, რომ საბჭო ადგენს ევროკავშირის პოლიტიკურ დღის წესრიგს,

მას არ აქვს საკანონმდებლო ფუნქცია.

ევროპული საბევროპული საბევროპული საბევროპული საბჭოს შემადგენლობა ჭოს შემადგენლობა ჭოს შემადგენლობა ჭოს შემადგენლობა

ევროპული საბჭო წარმოადგენს ევროკავშირის უმაღლეს პოლიტიკურ ორგანოს, რომელიც აერთიანებს ევროკავშირის წევრი ქვეყნების სახელმწიფოთა და მთავრობათა მეთაურებს. მის შემადგენლობაში შედიან, აგრეთვე, ევროკომისიის პრეზიდენტი და ევროპის საბჭოს პრეზიდენტი, რომელიც სხდომებს ხელმძღვანელობს. შეხვედრებში მონაწილეობს, აგრეთვე, საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების სფეროში ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი (მუხლი 15, §2, TEU), თუმცა ის არ არის საბჭოს წევრი. ევროპული საბჭო იკრიბება ყოველ ექვს თვეში ორჯერ (ბრიუსელში), თუმცა

პრეზიდენტი უფლებამოსილია, საჭიროების შემთხვევაში სპეციალური შეხვედრა

დანიშნოს.

ევროპული საბჭოს პრეზიდენტიევროპული საბჭოს პრეზიდენტიევროპული საბჭოს პრეზიდენტიევროპული საბჭოს პრეზიდენტი

ლისაბონის ხელშეკრულებამდე, ევროპულ საბჭოს 6-თვიანი როტაციის პრინციპით

თავმჯდომარეობდნენ წევრი ქვეყნების პრემიერ-მინისტრები. 2009 წლის 1

დეკემბრიდან, ლისაბონის ხელშეკრულების ძალაში შესვლის დღიდან,

ევროკავშირის არენაზე გამოჩნდა ახალი პოლიტიკური ფიგურა, ევროპული საბჭოს

პრეზიდენტი, რომლის მანდატი 2.5 წელიწადია, ერთხელ გაგრძელების

შესაძლებლობით (მუხლი 15, §5, TEU). პრეზიდენტის მოვალეობებში შედის

ევროპული საბჭოს სამუშაოს მომზადება, შეხვედრების წარმართვა და კონსენსუსის

მიღწევა; ასევე, მისი ვალდებულებების ფარგლებში, საერთო საგარეო და

უსაფრთხოების საკითხებში სხვა ქვეყნებთან ევროკავშირის სახელით მოქმედება.

პრეზიდენტის პოსტის პარალელურად სხვა თანამდებობის შეთავსება

დაუშვებელია.

94

ევროპული საბჭოს პირველი (მიმდინარე) პრეზიდენტია ჰერმან ვან რომპუი.

პრეზიდენტობის პირველი ვადის ამოწურვის შემდეგ (2012 წლის 31 მაისს) ის მეორე

(და ბოლო) ვადით იქნა არჩეული (2012 წლის 1 ივნისიდან 2014 წლის 30

ნოემბრამდე).

გგგგადაწყვეტილების მიღება ევროპულ საბჭოშიადაწყვეტილების მიღება ევროპულ საბჭოშიადაწყვეტილების მიღება ევროპულ საბჭოშიადაწყვეტილების მიღება ევროპულ საბჭოში

განხილვების დროს გადაწყვეტილების მიღება ხდება კონსენსუსის საფუძველზე,

გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ხელშეკრულება ამ საკითხს სხვაგვარად

არეგულირებს. ზოგჯერ საბჭო გადაწვეტილებას იღებს ერთსულოვნად ან

კვალიფიციური უმრავლესობით. გადაწყვეტილების მიღების დროს საბჭოს და

ევროკომისიის პრეზიდენტებს და ასევე, საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების

სფეროში ევროკავშირის უმაღლეს წარმომადგენელს ხმის მიცემის უფლება არ აქვთ.

ევროპული კომისიაევროპული კომისიაევროპული კომისიაევროპული კომისია (European Commission) (European Commission) (European Commission) (European Commission)

Rue de la Loi / Wetstraat 200

BE-1049 Bruxelles/Brussel,

Belgique/België

Tel: +32 2 299 11 11

Web-page: www. ec.europa.eu

ევროპული კომისიაევროპული კომისიაევროპული კომისიაევროპული კომისია ევროკავშირის ერთ-ერთი მთავარი ინსტიტუტია. იგი

წარმოადგენს მთლიანად ევროკავშირის ინტერესებს. კომისია ამზადებს

ევროკავშირის კანონპროექტებს და ყოველდღიურ კოორდინაციას უწევს

ევროკავშირის პოლიტიკის განხორციელებისა და ფინანსური რესურსების

გადანაწილების პროცესს.

ევროკომისიის შემადგენლობა, პრეზიდენტიევროკომისიის შემადგენლობა, პრეზიდენტიევროკომისიის შემადგენლობა, პრეზიდენტიევროკომისიის შემადგენლობა, პრეზიდენტი

ევროკომისია შედგება 27 კომისრისაგან - ერთი წარმომადგენელი ყველა წევრი

ქვეყნიდან. გარდა ამისა, კომისიის შემადგენლობაში შედის პრეზიდენტი და

საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში ევროკავშირის

უმაღლესი წარმომადგენელი, რომელიც ასევე ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტია.

ევროკომისიის წევრებს, ე.წ. კომისრებს, ხუთი წლის ვადით ირჩევენ. კომისიის

პრეზიდენტის გადაწყვეტილებით თითოეულ კომისარს პასუხისმგებლობა ეკისრება

კონკრეტულ პოლიტიკურ სფეროზე. ევროკომისიის წევრები, ისევე, როგორც

95

პრეზიდენტი, წარმოადგენენ ევროკავშირის ინტერესებს და, შესაბამისად, წევრმა

ქვეყნებმა არ უნდა მოახდინონ გავლენა კომისრებზე (მუხლი 245, TFEU).

ევროკომისია მოქმედებს კოლეგიალურობის პრინციპით: მიღებულ

გადაწყვეტილებებზე პასუხისმგებელია არა ინდივიდუალური კომისარი, არამედ

კომისია სრული შემადგენლობით.

კომისიის ამჟამინდელი პრეზიდენტია ხოსე მანუელ ბაროზო, რომლის

უფლებამოსილების მეორე ვადა 2010 წლის თებერვალში დაიწყო. ევროკომისიის

პრეზიდენტის კანდიდატურას ასახელებს ევროპული საბჭო. ევროკავშირის

არსებობის მანძილზე თანდათან გაიზარდა ევროპარლამენტის როლი კომისიასთან

მიმართებაში. ლისაბონის ხელშეკრულებით, ევროპარლამენტის არჩევის შემდეგ

ევროპული საბჭოს მიერ შეთავაზებულ კანდიდატურას ირჩევს ევროპარლამენტი.

თუ ეს უკანასკნელი უარყოფს კანდიდატურას, ევროპული საბჭო ვალდებულია, სხვა

პიროვნება დაასახელოს ერთი თვის მანძილზე (მუხლი 17, §7, TEU).

შემდგომ, არჩეულ პრეზიდენტთან ერთად (მინისტრთა) საბჭო წარადგენს კომისიის

დანარჩენ წევრებსაც. ევროპარლამენტის თანხმობაა აუცილებელი როგორც

კომისიის პრეზიდენტის, ისე კომისრების და უმაღლესი წარმომადგენლის

კანდიდატებთან დაკავშირებით. მხოლოდ ევროპარლამენტის თანხმობის შემდეგ

შეუძლია ევროპულ საბჭოს კომისიის, როგორც ერთი მთლიანი ორგანოს არჩევა

(კვალიფიციური უმრავლესობით). გარდა ამისა, კომისრები თავიანთი

უფლებამოსილების ვადის განმავლობაში ანგარიშვალდებულნი არიან პარლამენტის

წინაშე, რომელსაც აქვს ექსკლუზიური უფლება, დაითხოვოს კომისია სრული

შემადგენლობით. ცალკეული წევრების დათხოვნა, ლისაბონის ხელშეკრულების

საფუძველზე, შეუძლია ევროკომისიის პრეზიდენტს.

ევროკომისიის ფუნქციები ევროკომისიის ფუნქციები ევროკომისიის ფუნქციები ევროკომისიის ფუნქციები

კომისიის საქმიანობა განისაზღვრება შემდეგი მიმართულებებით:

1. ევროკომისია სთავაზობს ევროპარლამენტს და ევროკავშირის საბჭოს ახალ

კანონპროექტებს;

2. მართავს ბიუჯეტს და კოორდინირებას უწევს ფულად სახსრებს;

3. იცავს ევროკავშირის კანონმდებლობას (სასამართლოსთან ერთად);

4. საერთაშორისო არენაზე წარმოადგენს ევროკავშირს.

96

1. 1. 1. 1. საკანონმდებლო ფუნქციასაკანონმდებლო ფუნქციასაკანონმდებლო ფუნქციასაკანონმდებლო ფუნქცია

კომისიას აქვს ”ინიციატივის უფლება”, რაც იმას ნიშნავს, რომ მას შეუძლია,

პარლამენტსა და საბჭოს შესთავაზოს ახალი კანონპროექტები. თუმცა, ევროკომისია

ამ უფლებას იყენებს მხოლოდ მაშინ, როცა გარკვეული საკითხების გადაწყვეტა ვერ

ხერხდება ეროვნულ, რეგიონულ ან ადგილობრივ დონეზე (რაც მოიაზრებს

სუბსიდირების პრინციპს, მუხლი 5, §1 და §3, TEU). კომისიის დეპარტამენტები

კომისრებს წარუდგენენ ახალ კანონპროექტს. თუ 27-დან 14 კომისარი მოიწონებს ამ

პროექტს, ის გადაეგზავნება საბჭოს და პარლამენტს. დებატების, განხილვებისა და

პროექტში ცვლილებების შეტანის შემდეგ საბჭო და პარლამენტი იღებს

გადაწყვეტილებას მოცემული კანონპროექტის დამტკიცების შესახებ.

2. 2. 2. 2. საბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქციასაბიუჯეტო ფუნქცია

საბჭოსთან და პარლამენტთან ერთად კომისია განსაზღვრავს ევროკავშირის

ფინანსების ხარჯვის გრძელვადიან პრიორიტეტებს. ის ასევე ადგენს ევროკავშირის

ყოველწლიურ ბიუჯეტს და დასამტკიცებლად წარუდგენს პარლამენტსა და საბჭოს.

გარდა ამისა, კომისია კოორდინირებას უწევს ევროკავშირის სხვადასხვა პოლიტიკის

(სოფლის მეურნეობა და განვითარება) და პროგრამების (მაგ., სტუდენტური

გაცვლითი პროგრამა ”ერასმუსი”) დაფინანსების საკითხებს.

3. 3. 3. 3. ევროკავშირევროკავშირევროკავშირევროკავშირის კანონმდებლობის დამცველიის კანონმდებლობის დამცველიის კანონმდებლობის დამცველიის კანონმდებლობის დამცველი

როგორც ‘’ხელშეკრულებების მცველი“ (“Guardian of Treaties”), ევროკომისია

ამოწმებს იმას, თუ რამდენად სწორად ახორციელებენ წევრი ქვეყნები ევროკავშირის

კანონმდებლობას. იმ შემთხვევაში, თუ ირღვევა კანონი, კომისია წევრ ქვეყანას

უგზავნის ოფიციალურ წერილს და სთხოვს პრობლემის მოგვარებას. უკიდურესი

ზომის სახით კომისია მიმართავს სასამართლოს. ხოლო სასამართლოს შეუძლია,

დამრღვევ მხარეს დააკისროს ჯარიმა. სასამართლოს გადაწყვეტილებები

სავალდებულოა ევროკავშირის წევრი ქვეყნებისა და ინსტიტუტებისათვის.

4. 4. 4. 4. ევროკომისიაევროკომისიაევროკომისიაევროკომისია,,,, როგორც ევროკავშირის წარმომადგენელი როგორც ევროკავშირის წარმომადგენელი როგორც ევროკავშირის წარმომადგენელი როგორც ევროკავშირის წარმომადგენელი

ევროკომისია წარმოადგენს ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს საერთაშორისო ასპარეზზე,

თანამშრომლობს სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და აწარმოებს

მოლაპარაკებებს საერთაშორისო ხელშეკრულებების გაფორმების მიზნით.

ევროკომისიის ფუნქციობაევროკომისიის ფუნქციობაევროკომისიის ფუნქციობაევროკომისიის ფუნქციობა

97

კომისიის ყოველდღიურ საქმიანობას კურირებენ თანამშრომლები -

ადმინისტრატორები, იურისტები, ეკონომისტები, თარჯიმნები, სამდივნოს

თანამშრომლები და სხვები, რომლებიც განაწილებულები არიან შესაბამის

დეპარტამენტებში, ე.წ. გენერალურ დირექტორატებში (Directorates-General (DGs)).

ევროკომისიის ადგილმდებარეობაევროკომისიის ადგილმდებარეობაევროკომისიის ადგილმდებარეობაევროკომისიის ადგილმდებარეობა

კომისიის მთავარი ოფისი მდებარეობს ბრიუსელსა და ლუქსემბურგში, გარდა ამისა,

მას აქვს წარმომადგენლობები ევროკავშირის ყველა წევრ ქვეყანაში და ჰყავს

დელეგაციები დედაქალაქებში მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახური ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახური ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახური ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახური (European External Action Service (European External Action Service (European External Action Service (European External Action Service –––– EEAS) EEAS) EEAS) EEAS)

ლისანობის ხელშეკრულების ერთ-ერთ სიახლეს ევროპული საგარეო ქმედებათა

სამსახური (EEAS) წარმოადგენს. სამსახური შეიქმნა 2010 წლის 1 დეკემბერს, სადაც

გაერთიანდა ევროკავშირის უკვე არსებული საბჭოს საგარეო საქმეთა დეპარტამენტი

და ევროკომისიის საგარეო ურთიერთობათა გენერალური დირექტორატი (DG

RELEX). ის წარმოადგენს დიპლომატიურ კორპუსს, რომელსაც ევალება

ევროკავშირის საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის წარმართვა და წევრი

ქვეყნების დიპლომატიურ წარმომადგენლობებთან თანამშრომლობა მსოფლიო

მასშტაბით. შესაბამისად, მასში შედიან საბჭოს და ევროკომისიის გენერალური

სამდივნოს შესაბამისი დეპარტამენტების და ეროვნული დიპლომატიური მისიით

წარგზავნილი ოფიციალური პირები. EEAS თანამშრომლობს ევროკომისიასთან ისეთ

საკითხებშიც, სადაც მათი კომპეტენციები ერთმანეთს ემთხვევა. სამსახურის

ფუნქციებიდან გამომდინარე, მას ასევე ევალება ევროკავშირის უმაღლესი

წარმომადგენლის საქმიანობის კოორდინირება და ხელშეწყობა. ხელშეკრულების

მიხედვით, ამ სამსახურის ფუნქციობა განისაზღვრება საბჭოს გადაწყვეტილებით.

საბჭო კი მოქმედებს უმაღლესი წარმომადგენლის შეთავაზების საფუძველზე,

ევროპარლამენტთან კონსულტაციისა და ევროკომისიის თანხმობის შემდეგ.150

ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურში ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურში ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურში ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურში (EEAS) (EEAS) (EEAS) (EEAS) საქართველოსა და სამხრეთ საქართველოსა და სამხრეთ საქართველოსა და სამხრეთ საქართველოსა და სამხრეთ

კავკასიის საკითხებზე მოკავკასიის საკითხებზე მოკავკასიის საკითხებზე მოკავკასიის საკითხებზე მომუშავე პირებიმუშავე პირებიმუშავე პირებიმუშავე პირები

150

http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/111652.pdf

98

მისამართი: მისამართი: მისამართი: მისამართი: Rue de la Loi 242/Wetstraat 242, 1046 Bruxelles/Brussel

ტელ: 32 2584-1111 ________________________________________________________________________________

ევროპის და ცენტრალური აზიის დეპარტამენტი, მმართველი დირექტორატი ევროპის და ცენტრალური აზიის დეპარტამენტი, მმართველი დირექტორატი ევროპის და ცენტრალური აზიის დეპარტამენტი, მმართველი დირექტორატი ევროპის და ცენტრალური აზიის დეპარტამენტი, მმართველი დირექტორატი III III III III

(Eur(Eur(Eur(Europe and Central Asia department, MD III)ope and Central Asia department, MD III)ope and Central Asia department, MD III)ope and Central Asia department, MD III)

დეპარტამენტის საერთო ელ-ფოსტა: EEAS-MD-EUROPE-AND-CENTRAL-

ASIA@eeas.europa.eu

________________________________________________________________________________________________________________

გუნარგუნარგუნარგუნარ ვიგანდივიგანდივიგანდივიგანდი ( ( ( (Gunnar WiegandGunnar WiegandGunnar WiegandGunnar Wiegand) ) ) ) –––– ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურში (EEAS),

რუსეთის, “აღმოსავლეთ პარტნიორობის“, ცენტრალური აზიის, რეგიონული

თანამშრომლობის და ევროპაში უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის

ორგანიზაციის (ეუთო) დეპარტამენტის დირექტორი, ასევე, საქართველოს

ასოცირების შესახებ შეთანხმებასთან დაკავშირებით მთავარი მომლაპარაკებელი

პირი.

ტელ.: +32 2584-3110

ელ-ფოსტა: Gunnar.WIEGAND@eeas.europa.eu

საბინასაბინასაბინასაბინა სტადლერსტადლერსტადლერსტადლერიიიი ( ( ( (Sabina Stadler)Sabina Stadler)Sabina Stadler)Sabina Stadler) - ევროპისა და ცენტრალური აზიის

დეპარტამენტი, მმართველი დირექტორატი III; ასისტენტი პოლიტიკურ საკითხებში

ტელ: (+32) 2 29 62721

ელ-ფოსტა: Sabina.STADLER@eeas.europa.eu

პიტერი ვუორიმაპიტერი ვუორიმაპიტერი ვუორიმაპიტერი ვუორიმაკკკკი ი ი ი (Petteri VUORIMAKI)(Petteri VUORIMAKI)(Petteri VUORIMAKI)(Petteri VUORIMAKI) – ევროპისა და ცენტრალური აზიის

დეპარტამენტი, მმართველი დირექტორატი III; EEAS-ში, აღმოსავლეთ ევროპის და

ცენტრალური აზიის ქვეყნებში საგარეო, უსაფრთხოების და თავდაცვის

პოლიტიკის, ასევე კრიზისული სიტუაციების მენეჯმენტის საკითხებზე მომუშავე

ჯგუფის (COEST) მუდმივი თავმჯდომარე.

ტელ.: (+32) 2 584 2480

ელ-ფოსტა: Petteri.VUORIMAKI@eeas.europa.eu

99

ერიკა ელამაერიკა ელამაერიკა ელამაერიკა ელამა----ოტსი (ოტსი (ოტსი (ოტსი (Erika ELLAMAAErika ELLAMAAErika ELLAMAAErika ELLAMAA----OTSOTSOTSOTS)))) – ევროპისა და ცენტრალური აზიის

დეპარტამენტი, მმართველი დირექტორატი III; COEST-ის ალტერნატიული

თავმჯდომარე.

ტელ.: (+32) 2 584 5232

ელ-ფოსტა: Erika.ELLAMAA-OTS@eeas.europa.eu

ტიერიტიერიტიერიტიერი ბეშებეშებეშებეშე (Thierry Bechet) (Thierry Bechet) (Thierry Bechet) (Thierry Bechet) –––– ევროპისა და ცენტრალური აზიის დეპარტამენტი,

მმართველი დირექტორატი III; რეგიონული მრჩეველი; ევროპაში უსაფრთხოებისა

და თანამშრომლობის ორგანიზაციის საბჭოს თავმჯდომარე ( ( ( (Regional Adviser/Chair of

COSCE).

ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი

ტელ.: (+32) 2 584-5381

ელ-ფოსტა: Thierry.BECHET@eeas.europa.eu

__________________

აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების განყოფილება აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების განყოფილება აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების განყოფილება აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების განყოფილება III.B.2 III.B.2 III.B.2 III.B.2

(Eastern Partnership bilateral (Eastern Partnership bilateral (Eastern Partnership bilateral (Eastern Partnership bilateral ---- III. III. III. III.B.2)B.2)B.2)B.2)

განყოფილების საერთო ელგანყოფილების საერთო ელგანყოფილების საერთო ელგანყოფილების საერთო ელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: Relex-e2-tasks@eeas.europa.eu

დუგლასდუგლასდუგლასდუგლას კარპენტერიკარპენტერიკარპენტერიკარპენტერი (Douglas Carpenter) (Douglas Carpenter) (Douglas Carpenter) (Douglas Carpenter) – ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურში

(EEASEEASEEASEEAS) სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების საკითხებზე მომუშავე გუნდის ხელმძღვანელი.

ასევე, პასუხისმგებელია აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცალმხრივი ურთიერთობების

განხრით.

ტელ.: (+32) 2 584 8851

ელ-ფოსტა: douglas.carpenter@eeas.europa.eu კატერინკატერინკატერინკატერინა ლოპო ა ლოპო ა ლოპო ა ლოპო (Katerina Lopo)(Katerina Lopo)(Katerina Lopo)(Katerina Lopo) - აღმოსავლეთის პარტნიორობის ცალმხრივი

ურთიერთობების განყოფილება III.B.2, საქართველოსთან ურთიერთობების

ოფიცერი (Desk Officer for Relations with Georgia); პასუხისმგებელია ასევე,

“მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების„ (JFS) საკითხებზე

ტელ.: +32 2 584 5873

ელ-ფოსტა: Katerina.LOPO@eeas.europa.eu

ბაიბა ალეკსეიუკა ბაიბა ალეკსეიუკა ბაიბა ალეკსეიუკა ბაიბა ალეკსეიუკა (Baiba ALEKSEJUKA(Baiba ALEKSEJUKA(Baiba ALEKSEJUKA(Baiba ALEKSEJUKA) – აღმოსავლეთ პარტნიორობის ორმხრივი

ურთიერთობების განყოფილება III.B.2; სამხრეთ კავკასიაში ევროკავშირის

სპეციალური წარმომადგენლის, ფილიპ ლეფორის ასისტენტი (Support to EUSR

Lefort); იყო ასევე საქართველოს კრიზისის საკითხებში ევროკავშირის ყოფილი

100

წარმომადგენლის, პიერ მორელის (ვადა გაუვიდა 2011 წლის 31 აგვისტოს)

პოლიტიკური მრჩეველი. ის ასევე ჩართულია პირველ სამუშაო ჯგუფში, რომელიც

მუშაობს ზოგად პოლიტიკურ საკითხებზე, მათ შორის სამხრეთ კავკასიის ზოგად

პოლიტიკაზე; ასევე, ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურების (EEAS)

წარმომადგენლობაში პასუხისმგებელია სამხრეთ კავკასიაში ევროკავშირის

სპეციალური წარმომადგენლის ოფისის მენეჯმენტსა და ადმინისტრაციაზე

(Working Group I/general political issues, incl. general South Caucasus policy/management

and administration of EUSR Office/Liaison EEAS services).

ტელ.: (+32) 2 584 4656

ელ-ფოსტა: Baiba.ALEKSEJUKA@eeas.europa.eu

ჯონ კჯაიერი ჯონ კჯაიერი ჯონ კჯაიერი ჯონ კჯაიერი (John KJAER)(John KJAER)(John KJAER)(John KJAER) – აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებთან ორმხრივი

ურთიერთობის განყოფილების უფროსი. პასუხისმგებელია მენეჯმენტზე. ასევე,

ევროკავშირის მხრიდან აზერბაიჯანთან ასოცირების ხელშეკრულებასთან

დაკავშირებულ მოლაპარაკებებზე პასუხისმგებელი გუნდის ხელმძღვანელია.

ტელ.: (+32) 2 584 5504

ელ-ფოსტა: John.KJAER@eeas.europa.eu

რეინოლდ ბრენდერი რეინოლდ ბრენდერი რეინოლდ ბრენდერი რეინოლდ ბრენდერი (Reinhold Brender)(Reinhold Brender)(Reinhold Brender)(Reinhold Brender) - აღმოსავლეთ პარტნიორობის ორმხრივი ურთიერთობების განყოფილება III.B.2-ის უფროსის მოადგილე ელ-ფოსტა: Reinhold.brender@eeas.europa.eu

ცეზარ დე მონტისი ცეზარ დე მონტისი ცეზარ დე მონტისი ცეზარ დე მონტისი (Cesare DE MONTIS) (Cesare DE MONTIS) (Cesare DE MONTIS) (Cesare DE MONTIS) – აღმოსავლეთ პარტნიორობის ორმხრივი

ურთიერთობების განყოფილება III.B.2; ჯგუფის ხელმძღვანელი, სამხრეთ კავკასიის

ქვეყნებთან ასოცირების ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული მოლაპარაკებების

კოორდინატორი, ასოცირების შესახებ ხელშეკრულებაში ეკონომიკურ თავებზე

მომლაპარაკებელი.

ტელ.: (+32) 2 584 8470

ელ-ფოსტა: Cesare.DE-MONTIS@eeas.europa.eu

კარლ ჰარცელიკარლ ჰარცელიკარლ ჰარცელიკარლ ჰარცელი ( ( ( (Carl.HARTZELLCarl.HARTZELLCarl.HARTZELLCarl.HARTZELL)))) – საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლის, ქეთრინ ეშტონის კაბინეტის წევრი; პასუხისმგებელია აღმოსავლეთ პარტნიორობის, ევროპის და ცენტრალური აზიის ქვეყნებზე. ელ-ფოსტა: Carl.HARTZELL@ec.europa.eu

101

მიროსლავ ლაჩაკი (მიროსლავ ლაჩაკი (მიროსლავ ლაჩაკი (მიროსლავ ლაჩაკი (Miroslav LajčákMiroslav LajčákMiroslav LajčákMiroslav Lajčák) - რუსეთის, “აღმოსავლეთის პარტნიორობის“ და დასავლეთ ბალკანეთის განყოფილების მმართველი დირექტორი. ელ-ფოსტა: miroslav.lajcak@eeas.europa.eu

კრის კენდალი (კრის კენდალი (კრის კენდალი (კრის კენდალი (Chris KendallChris KendallChris KendallChris Kendall)))) –––– ევროკავშირევროკავშირევროკავშირევროკავშირ----საქართველოს ურთიერთობების საქართველოს ურთიერთობების საქართველოს ურთიერთობების საქართველოს ურთიერთობების

ოფიცერი (ოფიცერი (ოფიცერი (ოფიცერი (EUEUEUEU----Georgia desk OfficerGeorgia desk OfficerGeorgia desk OfficerGeorgia desk Officer))))....

ტელ.: +32 2 584 21 78+32 2 584 21 78+32 2 584 21 78+32 2 584 21 78

ელ-ფოსტა: Chris.KENDALL@eeas.europa.eu

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სეევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სეევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სეევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სექტორის კოორდინაციის განყოფილება ქტორის კოორდინაციის განყოფილება ქტორის კოორდინაციის განყოფილება ქტორის კოორდინაციის განყოფილება III.1 III.1 III.1 III.1

(European Neighbourhood Policy Sector Coordination (European Neighbourhood Policy Sector Coordination (European Neighbourhood Policy Sector Coordination (European Neighbourhood Policy Sector Coordination ---- III.1) III.1) III.1) III.1)

დეპარტამენტის საერთო ელ-ფოსტა: EEAS.III.1@eeas.europa.eu

მადელენ მაჯორენკო მადელენ მაჯორენკო მადელენ მაჯორენკო მადელენ მაჯორენკო (Madeleine Majorenko) (Madeleine Majorenko) (Madeleine Majorenko) (Madeleine Majorenko) ---- ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის

სექტორის კოორდინაციის განყოფილება III.1-ის უფროსი; პასუხისმგებელია

ევროკავშირ-უკრაინას შორის ასოცირების ხელშეკრულების შესახებ

მოლაპარაკებების კოორდინირებაზე.

ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი

ტელ.: (+32) 2 584 8165

ელ-ფოსტა: Madeleine.MAJORENKO@eeas.europa.eu

ასისტენტიასისტენტიასისტენტიასისტენტი –––– maroula.sfondyla@eeas. maroula.sfondyla@eeas. maroula.sfondyla@eeas. maroula.sfondyla@eeas.europa.eueuropa.eueuropa.eueuropa.eu

პიტერ ნაგი პიტერ ნაგი პიტერ ნაგი პიტერ ნაგი (Peter N(Peter N(Peter N(Peter Nagyagyagyagy) ) ) ) –––– ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სექტორის

კოორდინაციის განყოფილება III.1-ის უფროსის მოადგილე (Deputy Head of Division);

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: ფიტოსანიტარია, ვეტერინარია, კვების

უსაფრთხოება, ენერგეტიკა და ჯანდაცვა.

ტელ.: (+32)2 584 3394

ელ-ფოსტა: Peter.NAGY@eeas.europa.eu

მირიამ ბრევკა მირიამ ბრევკა მირიამ ბრევკა მირიამ ბრევკა (Miriam B(Miriam B(Miriam B(Miriam Brewkarewkarewkarewka)))) – ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სექტორის

კოორდინაციის განყოფილება III.1, პოლიტიკის კოორდინატორი (Policy Coordinator);

102

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: მართლმსაჯულება, სოციალური პოლიტიკა,

განათლება და ტრენინგი, კულტურა, ახალგაზრდობა, განათლების ევროპული

ფონდი (European Training Foundation (ETF)).

ტელ.: (+32) 2 584 7113

ელ-ფოსტა: Miriam.BREWKA@eeas.europa.eu

ჯენი ანა მარდი ჯენი ანა მარდი ჯენი ანა მარდი ჯენი ანა მარდი (Jenny Anna M(Jenny Anna M(Jenny Anna M(Jenny Anna Mardardardard)))) – ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სექტორის

კოორდინაციის განყოფილება III.1, პოლიტიკის კოორდინატორი (Policy Coordinator),

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: კლიმატის ცვლილებები, გარემო,

მოქალაქეთა დაცვა.

ტელ.: (+32) 2 584 7280

ელ-ფოსტა: Jenny.MARD@eeas.europa.eu

დოროდოროდოროდოროთთთთა დლუშა დლუშა დლუშა დლუშიიიი----სულიგა სულიგა სულიგა სულიგა (Dorota D(Dorota D(Dorota D(Dorota Dlouchylouchylouchylouchy----SuligaSuligaSuligaSuliga)))) – ევროპის სამეზობლო

პოლიტიკის სექტორის კოორდინაციის განყოფილება III.1, პოლიტიკის

კოორდინატორი (Policy Coordinator); პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე:

ტრანსპორტი, მედია, მათ შორის აუდიოვიზუალური მედიის საკითხები, კვლევა და

ტექნოლოგიების განვითარება, კოსმოსური სივრცის პოლიტიკა.

ოფისი: EEAS 05/482

ტელ.: (+32) 2 584 2127

ელ-ფოსტა: Dorota.DLOUCHY@eeas.europa.eu

ულრიკე ჰაუერი ულრიკე ჰაუერი ულრიკე ჰაუერი ულრიკე ჰაუერი (Ulrike H(Ulrike H(Ulrike H(Ulrike Hauerauerauerauer) ) ) ) – ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სექტორის

კოორდინაციის განყოფილება III.1, გუნდის ლიდერი ვაჭრობის და შიდა ბაზრის

სტრატეგიის საკითხებში; პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: ვაჭრობა, შიდა

ბაზარი, საქონელი, კაპიტალის მოძრაობა, მომსახურება და ინვესტიცია.

ტელ.: (+32) 2 584 8945

ელ-ფოსტა: ULRIKE.HAUER@eeas.europa.eu

გედიმინას ვარანავიციუსი გედიმინას ვარანავიციუსი გედიმინას ვარანავიციუსი გედიმინას ვარანავიციუსი (Gedi(Gedi(Gedi(Gediminas Vminas Vminas Vminas Varanaviciusaranaviciusaranaviciusaranavicius)))) – ევროპის სამეზობლო

პოლიტიკის სექტორის კოორდინაციის განყოფილება III.1; პასუხისმგებელია

შემდეგ საკითხებზე: ვაჭრობა, საბაჟო და საზღვართან დაკავშირებული საკითხები,

საგადასახადო სისტემა, სოფლის მეურნეობის განვითარება, საზღვაო პოლიტიკა.

ტელ.: (+32) 2 584 9375

ელ-ფოსტა: Gediminas.VARANAVICIUS@eeas.europa.eu

103

ჯუსი ნარვი ჯუსი ნარვი ჯუსი ნარვი ჯუსი ნარვი (Jussi N(Jussi N(Jussi N(Jussi Narviarviarviarvi)))) – ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სექტორის

კოორდინაციის განყოფილება III.1, პოლიტიკის კოორდინატორი (Policy Coordinator);

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: შიდა ბაზარი, ეკონომიკური დიალოგი,

საწარმოების პოლიტიკა, სახელმწიფოს მიერ მომსახურების და საქონლის

შესყიდვები, ინტელექტუალური საკუთრების უფლებები, მომხმარებელთა

უფლებების დაცვა, სტატისტიკა, ფინანსური კონტროლი, ინტერრეგიონული

პროგრამა, ENPI / TAIEX / SIGMA.

ტელ.: (+32) 2 584 7741

ელ-ფოსტა: Jussi.NARVI@eeas.europa.eu

რონან მაკ აონგუსა რონან მაკ აონგუსა რონან მაკ აონგუსა რონან მაკ აონგუსა (Ronan Mac Aongusa) (Ronan Mac Aongusa) (Ronan Mac Aongusa) (Ronan Mac Aongusa) ---- ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის

სექტორის კოორდინაციის განყოფილება III.1, პოლიტიკის კოორდინატორი.

ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი

ტელ.: (+32) 2 2965447;

ფაქსი: (+32) 2 295 15 48

ელ-ფოსტა: ronan.mac-aongusa@ec.europa.eu

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სტრატეგია და ინსტრუმენტები, განყოფილება ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სტრატეგია და ინსტრუმენტები, განყოფილება ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სტრატეგია და ინსტრუმენტები, განყოფილება ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სტრატეგია და ინსტრუმენტები, განყოფილება

IV.1 (European Neighbourhood Policy Strategy and Instruments IV.1 (European Neighbourhood Policy Strategy and Instruments IV.1 (European Neighbourhood Policy Strategy and Instruments IV.1 (European Neighbourhood Policy Strategy and Instruments ---- IV.1) IV.1) IV.1) IV.1)

საერთო ელ-ფოსტა: EEAS IV 1@eeas.europa.eu

ვირტუალური ფაქსი: (+32) 2 29 67673

ჯიოვანი კრემონინი ჯიოვანი კრემონინი ჯიოვანი კრემონინი ჯიოვანი კრემონინი (Giovanni C(Giovanni C(Giovanni C(Giovanni Cremoniniremoniniremoniniremonini)))) – ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის

სტრატეგიისა და ინსტრუმენტების განყოფილება IV.1; პასუხისმგებელია შემდეგ

საკითხებზე: ENP პროცესი და პოლიტიკა, მობილურობა და მიგრაცია, ვიზის კოდის

იმპლემენტაცია, აღმოსავლეთ პარტნიორობის პანელი, ინტეგრირებული საზღვრის

მართვა, ბრიფინგები და მოხსენებები, ურთიერთოება ევროპარლამენტთან, საშინაო

საქმეების გენერალურ დირექტორატთან.

ტელ.: (+32) 2 584 4384

ელ-ფოსტა: Giovanni.CREMONINI@eeas.europa.eu

104

სატურნინო მუნოზ გომეზ სატურნინო მუნოზ გომეზ სატურნინო მუნოზ გომეზ სატურნინო მუნოზ გომეზ (Saturnino M(Saturnino M(Saturnino M(Saturnino Munoz Gomezunoz Gomezunoz Gomezunoz Gomez)))) – ევროპის სამეზობლო

პოლიტიკის სტრატეგიისა და ინსტრუმენტების განყოფილება IV.1;

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: ENP პროცესი და პოლიტიკა, ENP-ის

სტრატეგიული განხილვა, ინფორმაციის და კომუნიკაციის პოლიტიკა, ENP-ის

კონტრიბუცია კონფლიქტების პრევენციისა და პოლიტიკური თანამშრომლობის

სფეროში, ანგარიშების მომზადებაში მონაწილეობა, ურთიერთობა რეგიონულ

კომიტეტთან, ევროპის ეკონომიკურ და სოციალურ კომიტეტებთან.

ტელ.: (+32) 2 584 9880

ელ-ფოსტა: Saturnino.MUNOZ-GOMEZ@eeas.europa.eu

ანა სტრზასკა ანა სტრზასკა ანა სტრზასკა ანა სტრზასკა (Anna S(Anna S(Anna S(Anna Strzaskatrzaskatrzaskatrzaska) ) ) ) – ENPENPENPENP----ის ფარგლებში თანამშრომლობის პოლიტიკა ის ფარგლებში თანამშრომლობის პოლიტიკა ის ფარგლებში თანამშრომლობის პოლიტიკა ის ფარგლებში თანამშრომლობის პოლიტიკა ----

სექტორის უფროსი (სექტორის უფროსი (სექტორის უფროსი (სექტორის უფროსი (ENP Cooperation Policy, Head of Sector); პასუხისმგებელია

შემდეგ საკითხებზე: ENP-ის ფარგლებში თანამშრომლობასთან დაკავშირებული

ასპექტების კოორდინირება MD IV და MD III-ის განყოფილებებში; ევროპის

სამეზობლო ინსტრუმენტის (ENI) რეგულაციებსა და მრავალწლიან ფინანსურ

ჩარჩოსთან (2014–2020) დაკავშირებულ საკითხებთან დაკავშირებით

მოლაპარაკებებში მონაწილეობა, ევროპის სამეზობლო ინსტრუმენტის (ENI)

პროგრამის განხორციელების პროცესის კოორდინირება, ENP and ENI-ის ფინანსური

დაგეგმვის კოორდინირება, ENP–ის ჰორიზონტალური საკითხები.

ტელ.: (+32) 2 584 6853

ელ-–ფოსტა: Anna.STRZASKA@eeas.europa.eu

სერჯიო მარინელი სერჯიო მარინელი სერჯიო მარინელი სერჯიო მარინელი (Sergio M(Sergio M(Sergio M(Sergio Marinelliarinelliarinelliarinelli) ) ) ) –––– ENP-ის ფარგლებში თანამშრომლობის

პოლიტიკის განყოფილება; პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: ურთიერთობა

შემდეგ ინსტიტუტებთან: IFI, EIB, EBRD, WB, IMF და ა.შ., სამეზობლო

საინვესტიციო მექანიზმი, საბიუჯეტო მხარდაჭერა.

ტელ.: (+32) 2 584 6939

ელ-ფოსტა: Sergio.MARINELLI@eeas.europa.eu

ფილიპ ტიმოტი როუზი ფილიპ ტიმოტი როუზი ფილიპ ტიმოტი როუზი ფილიპ ტიმოტი როუზი (Philip Timothy R(Philip Timothy R(Philip Timothy R(Philip Timothy Roseoseoseose) ) ) ) – ENP-ის ფარგლებში

თანამშრომლობის პოლიტიკის განყოფილება; პასუხისმგებელია შემდეგ

საკითხებზე: „მრავალწლიანი ფინანსური ჩარჩოს“ განხორციელების საერთო

რეგულაციებთან დაკავშირებით მოლაპარაკებებში მონაწილეობა; ევროპის

სამეზობლო ინსტრუმენტის (2012-2020) პროგრამის დაგეგმვაში მონაწილეობა, ENP

და ENI–ის ფინანსური დაგეგვმა და საბიუჯეტო ინვესტირება, ევროპის სამეზობლო

პოლიტიკის განხორციელების შესახებ ანგარიშების (ENP Progress Report)

მომზადებაში მონაწილეობა, განვითარების პოლიტიკის ინიციატივები.

105

ტელ.: (+32) 2 584 3862

ელ-ფოსტა: Philip-Timothy.ROSE@eeas.europa.eu

აღმოსავლეთ პარტნიორობის, რეგიონული თანამშრომლობის და ეუთოაღმოსავლეთ პარტნიორობის, რეგიონული თანამშრომლობის და ეუთოაღმოსავლეთ პარტნიორობის, რეგიონული თანამშრომლობის და ეუთოაღმოსავლეთ პარტნიორობის, რეგიონული თანამშრომლობის და ეუთო----ს ს ს ს

განყოფილება განყოფილება განყოფილება განყოფილება III.B.1 (Eastern Partnership, Regional Cooperation and OSCE III.B.1 (Eastern Partnership, Regional Cooperation and OSCE III.B.1 (Eastern Partnership, Regional Cooperation and OSCE III.B.1 (Eastern Partnership, Regional Cooperation and OSCE ---- III.B III.B III.B III.B.1).1).1).1)

რიჩარდ ტიბელსი რიჩარდ ტიბელსი რიჩარდ ტიბელსი რიჩარდ ტიბელსი (Richard T(Richard T(Richard T(Richard Tibbelsibbelsibbelsibbels)))) – აღმოსავლეთ. პარტნიორობის, რეგიონული

თანამშრომლობის და ეუთო-ს განყოფილება III.B.1–ის უფროსი

ტელ.: (+32) 2 584 5574

ელ-ფოსტა: Richard.TIBBELS@eeas.europa.eu

მაჩეკ სმაჩეკ სმაჩეკ სმაჩეკ სტადეჩეკი ტადეჩეკი ტადეჩეკი ტადეჩეკი (Maciej S(Maciej S(Maciej S(Maciej Stadejektadejektadejektadejek)))) – აღმოსავლეთ პარტნიორობის, რეგიონული

თანამშრომლობის და ეუთო-ს განყოფილება III.B.1, პოლიტიკური ოფიცერი;

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: აღმოსავლეთ პარტნიორობის

ჰორიზონტალური და ინსტიტუციონალური ასპექტები, ურთიერთობა აღმოსავლეთ

პარტნიორობით დაინტერესებულ სუბიექტებთან (სამოქალაქო საზოგადოების

ფორუმი, ევრონესტი (Euronest), CORLEAP, ბიზნესფორუმი, საინფორმაციო და

საკოორდინაციო ჯგუფი, აღმოსავლეთ პარტნიორობასთან დაკავშირებული

ინფორმაცია და ვებგვერდი.

ტელ.: (+32) 2 584 8523

ელ-ფოსტა: Maciej.STADEJEK@eeas.europa.eu

კონსტანტინოს ვარდაკისი კონსტანტინოს ვარდაკისი კონსტანტინოს ვარდაკისი კონსტანტინოს ვარდაკისი (Konstantinos V(Konstantinos V(Konstantinos V(Konstantinos Vardakisardakisardakisardakis) ) ) ) – აღმოსავლეთ პარტნიორობის,

რეგიონული თანამშრომლობის და ეუთო-ს განყოფილება III.B.1-ის უფროსის

მოადგილე (უფროსის სახელით მოქმედების უფლებით); პასუხისმგებელია შემდეგ

საკითხებზე: აღმოსავლეთ პარტნიორობაზე მომუშავე ჯგუფის კოორდინირება,

დაგეგმარება და ფინანსური თანამშრომლობის კოორდინაცია.

ტელ.: (+32) 2 584 3345

ელ-ფოსტა: Constantin.VARDAKIS@eeas.europa.eu

ტუომოტუომოტუომოტუომო ტალველატალველატალველატალველა (Tuomo T (Tuomo T (Tuomo T (Tuomo Talvelaalvelaalvelaalvela)))) – აღმოსავლეთ პარტნიორობის, რეგიონული

თანამშრომლობის და ეუთო-ს განყოფილება III.B.1, პოლიტიკური ოფიცერი;

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: აღმოსავლეთ პარტნიორობის მე-2

პლატფორმა – ეკონომიკური ინტეგრაცია და ევროკავშირის პოლიტიკასთან

დაახლოება, აღმოსავლეთ პარტნიორობის მე-3 პლატფორმა – ენერგოუსაფრთხოება,

რეგიონული განვითარების პროგრამირების ოფიცერი.

106

ტელ.: (+32) 2 584 4174

ელ-ფოსტა: Tuomo.TALVELA@eeas.europa.eu

მარეკ იანოვსკი მარეკ იანოვსკი მარეკ იანოვსკი მარეკ იანოვსკი (Marek J(Marek J(Marek J(Marek Janovskyanovskyanovskyanovsky)))) – აღმოსავლეთ პარტნიორობის, რეგიონული

თანამშრომლობის და ეუთო-ს განყოფილება III.B.1, პოლიტიკური ოფიცერი;

პასუხისმგებელია შემდეგ საკითხებზე: აღმოსავლეთ პარტნიორობის პირველი

პლატფორმა – დემოკრატია, კარგი მმართველობა და სტაბილურობა, მე-4

პლატფორმა – ხალხებს შორის კონტაქტები, ევროპის საბჭოს „აღმოსავლეთ

პარტნიორობის მექანიზმი".

ტელ.: (+32) 2 584 9304

ელ-ფოსტა: Marek.JANOVSKY@eeas.europa.eu

ანამარია ლუკრეცია მოლკუტესკუ ანამარია ლუკრეცია მოლკუტესკუ ანამარია ლუკრეცია მოლკუტესკუ ანამარია ლუკრეცია მოლკუტესკუ (Anamaria(Anamaria(Anamaria(Anamaria----Lucretia MLucretia MLucretia MLucretia Molcutescuolcutescuolcutescuolcutescu) ) ) ) – აღმოსავლეთ

პარტნიორობის, რეგიონული თანამშრომლობის და ეუთო-ს განყოფილება III.B.1,

პოლიტიკური ოფიცერი; პასუხისმგებელია შავ ზღვასთან დაკავშირებულ

საკითხებზე, როგორიცაა შავი ზღვის სინერგია და ურთიერთობა შავი ზღვის

ეკონომიკური თანამშრომლობის (BSEC) ორგანიზაციასთან; კოორდინირებას უწევს

ევროპის რეგიონულ ორგანიზაციებთან ურთიერთობასაც.

ტელ.: (+32) 2 584 4438

ელ-ფოსტა: Anamaria-Lucretia.MOLCUTESCU@eeas.europa.eu

აილი რიბულის აილი რიბულის აილი რიბულის აილი რიბულის (Ai(Ai(Ai(Aili Rli Rli Rli Ribulisibulisibulisibulis)))) – პოლიტიკური ოფიცერი, ევროპაში უსაფრთხოებისა

და თანამშრომლობის ორგანიზაციის საბჭოს ალტერნატიული თავმჯდომარე

(COSCE alternate Chair).

ტელ.: (+32) 2 584 9864

ელ-ფოსტა: Aili.RIBULIS@eeas.europa.eu

_________________________________________________________-

107

ადამიანის უფლებათა პოლიტიკის და მრავალმხრივი თანამშრომლობის ადამიანის უფლებათა პოლიტიკის და მრავალმხრივი თანამშრომლობის ადამიანის უფლებათა პოლიტიკის და მრავალმხრივი თანამშრომლობის ადამიანის უფლებათა პოლიტიკის და მრავალმხრივი თანამშრომლობის

განყოფილება განყოფილება განყოფილება განყოფილება VI.A.1 (Human Rights Policy Guidelines and Multilateral Cooperation VI.A.1 (Human Rights Policy Guidelines and Multilateral Cooperation VI.A.1 (Human Rights Policy Guidelines and Multilateral Cooperation VI.A.1 (Human Rights Policy Guidelines and Multilateral Cooperation ----

VI.A.1)VI.A.1)VI.A.1)VI.A.1)

რიინა კიონკა რიინა კიონკა რიინა კიონკა რიინა კიონკა (Riina K(Riina K(Riina K(Riina Kionkaionkaionkaionka)))) – ადამიანის უფლებათა პოლიტიკის და მრავალმხრივი

თანამშრომლობის განყოფილება VI.A.1-ის უფროსი; პასუხისმგებელია

განყოფილების მენეჯმენტზე და მუშაობის კოორდინირებაზე. ასევე წარმოადგენს

ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურს (EEAS) ადამიანის უფლებათა საკითხებზე

მომუშავე ჯგუფში (COHOM)151, ევროპარლამენტის კომიტეტებში, ადამიანის

უფლებათა დიალოგსა და საერთაშორისო კონფერენციებზე.

ტელ.: (+32) 2 584 9689

ელ-ფოსტა: Riina.KIONKA@eeas.europa.eu

ვოიჩეკ ვისოცკი ვოიჩეკ ვისოცკი ვოიჩეკ ვისოცკი ვოიჩეკ ვისოცკი (Wojciech W(Wojciech W(Wojciech W(Wojciech Wysockiysockiysockiysocki)))) – ადამიანის უფლებათა პოლიტიკის და

მრავალმხრივი თანამშრომლობის განყოფილება VI.A.1; გეოგრაფიული

პასუხისმგებლობის ფარგლებში ადამიანის უფლებათა დამცველი; ევროპის საბჭოში

– ადამიანის უფლებათა თანამშრომლობა“ (Geographic responsibilities: Human Rights

Defenders, Council of Europe - human rights cooperation"); ჰორიზონტალური

პასუხისმგებლობის ფარგლებში ის მუშაობს სამხრეთ კავკასიის და აღმოსავლეთ

აფრიკის საკითხებზე.

ტელ.: (+32) 2 584 6870

ელ-ფოსტა: Wojciech.WYSOCKI@eeas.europa.eu

ზუზანა სუტიაკოვა (ზუზანა სუტიაკოვა (ზუზანა სუტიაკოვა (ზუზანა სუტიაკოვა (Zuzana ŠZuzana ŠZuzana ŠZuzana Šutiakovautiakovautiakovautiakova)))) - ადამიანის უფლებათა პოლიტიკის და

მრავალმხრივი თანამშრომლობის განყოფილება VI.A.1; თემატური

პასუხისმგებლობის ფარგლებში მუშაობს შეიარაღებულ კონფლიქტებზე, ასევე,

ბავშვთა უფლებებზე, მათ შორის, ტრეფიკინგის წინააღმდეგ მიმართულ

პოლიტიკაზე; გეოგრაფიული პასუხისმგებლობის ფარგლებში მუშაობს 151

ადამიანის უფლებათა საკითხებზე მომუშავე ჯგუფი (The Human Rights Working Group – COHOM) 1987 წელს შეიქმნა ევროკავშირის საბჭოს ფარგლებში და პასუხისმგებელია ადამიანის უფლებათა დაცვის საკითხებზე ევროკავშირის საგარეო ურთიერთობებში

http://eeas.europa.eu/human_rights/workgroup/index_en.htm

108

ბელარუსთან, მოლდოვასთან, უკრაინასთან და აღმოსავლეთ პარტნიორობის სხვა

ქვეყნებთან ურთიერთობის საკითხებზე, ასევე, ჩართულია სამხრეთ აფრიკის

ქვეყნებთან ურთიერთობის საკითხებშიც.

ტელ.: (+32) 2 584 9587

ელ-ფოსტა: Zuzana.ŠUTIAKOVÁ@eeas.europa.eu

ევროკომისიაში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე ევროკომისიაში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე ევროკომისიაში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე ევროკომისიაში საქართველოსა და სამხრეთ კავკასიის საკითხებზე მომუშავე

პირები:პირები:პირები:პირები:

ევროკომისიაში გაფართოებიევროკომისიაში გაფართოებიევროკომისიაში გაფართოებიევროკომისიაში გაფართოების გენერალური დირექტორატი ს გენერალური დირექტორატი ს გენერალური დირექტორატი ს გენერალური დირექტორატი (DG Enlargement)(DG Enlargement)(DG Enlargement)(DG Enlargement)

შტეფან ფულე შტეფან ფულე შტეფან ფულე შტეფან ფულე (Štefan Füle)(Štefan Füle)(Štefan Füle)(Štefan Füle) – კომისარი გაფართოებისა და ევროპული სამეზობლო

პოლიტიკის საკითხებში.

მის.: Berlaymont, rue de la Loi 200, 1000 Bruxelles

ალენაალენაალენაალენა ობრუსნიკოვაობრუსნიკოვაობრუსნიკოვაობრუსნიკოვა (Alena Obrusníková) Alena Obrusníková) Alena Obrusníková) Alena Obrusníková) – კომისარ შტეფან ფულეს პირადი

ასისტენტი.

მის.: BERL 9/265, B-1049 Brussels/Belgium

ტელ.: +32 2 295 66 14;

ელ-ფოსტა: Alena.OBRUSNIKOVA@ec.europa.eu

ივონა პიორკოივონა პიორკოივონა პიორკოივონა პიორკო (Iwona Piorko) (Iwona Piorko) (Iwona Piorko) (Iwona Piorko) ---- ევროკავშირის გაფართოებისა და სამეზობლო

პოლიტიკის საკითხებში კომისარ შტეფან ფულეს კაბინეტის წევრი;

პასუხისმგებელია ევროკავშირის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებზე.

ელ-ფოსტა: iwona.piorko@ec.europa.eu

__________________________________________

ვაჭრობის გენერალური დირექტორატი ვაჭრობის გენერალური დირექტორატი ვაჭრობის გენერალური დირექტორატი ვაჭრობის გენერალური დირექტორატი ((((DG TradeDG TradeDG TradeDG Trade))))

ფილიპფილიპფილიპფილიპ კუისონი (კუისონი (კუისონი (კუისონი (Philippe CPhilippe CPhilippe CPhilippe Cuissonuissonuissonuisson)))) – ვაჭრობის გენერალურ დირექტორატში, ევროპის (ევროკავშირის არაწევრი ქვეყნების) და ცენტრალური აზიის (რუსეთი, დამოუკიდებელი სახელმწიფოების თანამეგობრობა, დასავლეთ ბალკანეთის ქვეყნები, თურქეთი, ევროპის ეკონომიკურ ზონასა (EEA) და ევროპის თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ ასოციაციის (EFTA) წევრი ქვეყნები) განყოფილების უფროსი.

109

ევროკავშირის მხრიდან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებასთან (DCFA) დაკავშირებულ მოლაპარაკებებზე პასუხისმგებელი პირი. ელ-ფოსტა: Philippe.Cuisson@ec.europa.eu

კარელკარელკარელკარელ დედედედე გუხტიგუხტიგუხტიგუხტი (Karel De Gucht) (Karel De Gucht) (Karel De Gucht) (Karel De Gucht) – ვაჭრობის კომისარი. ღრმა და ყოვლისმომცველი

თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებასთან (DCFA) დაკავშირებულ მოლაპარაკებებზე

ევროკავშირის მხრიდან პასუხისმგებელი პირი (საქართველოს ეწვია 2012 წლის

თებერვალში).

კატრინ ბრილი (კატრინ ბრილი (კატრინ ბრილი (კატრინ ბრილი (Catherine Bril)Catherine Bril)Catherine Bril)Catherine Bril)- ვაჭრობის კომისრის, კარლ დე გუხტის კაბინეტის

წევრი, პასუხისმგებელი პირი აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებზე, ასევე

რუსეთსა და ცენტრალურ აზიაზე (კატრინ ბრილის ასისტენტია დაგმარა შოდიჩკა

მერკენი (Dagmara Chodzicka-Merken) ელ-ფოსტა: dagmara.chodzicka-

merken@ec.europa.eu).

ელ-ფოსტა: Catherine.bril@ec.europa.eu

ჯოანა მიკსა ჯოანა მიკსა ჯოანა მიკსა ჯოანა მიკსა (Joanna Miksa) (Joanna Miksa) (Joanna Miksa) (Joanna Miksa) ---- საქართველოსთან ურთიერთობის ოფიცერი (Desk

Officer) ვაჭრობის საკითხებში.

ელ-ფოსტა: (Joanna.MIKSA@ec.europa.eu

ბლანკა სტუდნიცკოვა ბლანკა სტუდნიცკოვა ბლანკა სტუდნიცკოვა ბლანკა სტუდნიცკოვა (Blanka Studnickova) (Blanka Studnickova) (Blanka Studnickova) (Blanka Studnickova) - ვაჭრობის გენერალური დირექტორატი

DG Trade (DGA2.E.1); ოფიცერი (Desk Officer) ცენტრალური აზიის, სამხრეთ

კავკასიისა და ბელარუსიის საკითხებში.

ადგილმდებარეობა:ბრიუსელი

ტელ.: (+32) 2 2980563

ფაქსი: (+32) 2 2921784

ელ-ფოსტა: blanka.studnickova@ec.europa.eu

__________________________________________

ენერგეტიკის გენერალური დირექტორატი ენერგეტიკის გენერალური დირექტორატი ენერგეტიკის გენერალური დირექტორატი ენერგეტიკის გენერალური დირექტორატი ---- (DG Energy) (DG Energy) (DG Energy) (DG Energy)

110

პაულა პინჰოპაულა პინჰოპაულა პინჰოპაულა პინჰო (Paula Pinho) (Paula Pinho) (Paula Pinho) (Paula Pinho) ---- ენერგეტიკის კომისრის, გუნტერ ოტინგერის

(Gunther Oettinger) კაბინეტის წევრი. პასუხისმგებელია გაზის საერთაშორისო

დერეფნების საკითხებზე.

ელ-ფოსტა: paula.pinho@ec.europa.eu

ბრენდან დევლინიბრენდან დევლინიბრენდან დევლინიბრენდან დევლინი (Brendan Devlin)(Brendan Devlin)(Brendan Devlin)(Brendan Devlin) ---- შიდა ენერგობაზრების პოლიტიკის

კოორდინატორი.

ელ-ფოსტა: Brendan.devlin@ec.europa.eu

ლაურა ვიტულო ლაურა ვიტულო ლაურა ვიტულო ლაურა ვიტულო (Laura Vitullo(Laura Vitullo(Laura Vitullo(Laura Vitullo) ) ) ) ---- ენერგეტიკის გენერალური დირექტორატი, , , ,

საერთაშორისო ურთიერთობების ოფიცერი კავკასიასთან მიმართებაში.

ელ-ფოსტა: laura.vitullo@ec.europa.eu

მასიმო ლომბარდინი მასიმო ლომბარდინი მასიმო ლომბარდინი მასიმო ლომბარდინი (Massimo (Massimo (Massimo (Massimo LLLLombardiniombardiniombardiniombardini)))) –

ელ-ფოსტა: Massimo.Lombardini@ec.europa.eu

პაულა აბრეუ მარკესი პაულა აბრეუ მარკესი პაულა აბრეუ მარკესი პაულა აბრეუ მარკესი (Paula Abreu Marques ) (Paula Abreu Marques ) (Paula Abreu Marques ) (Paula Abreu Marques ) –––– DG Energy DG Energy DG Energy DG Energy საერთაშორისო

ურთიერთობებისა და გაფართოების საკითხების განყოფილება ENER.A.3-ის

უფროსი.

ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი

ტელ.: (+32) 2 2953805

__________________________________________

მართლმსაჯულების და საშიანო საქმეთა გენერალური დირექტორატი (მართლმსაჯულების და საშიანო საქმეთა გენერალური დირექტორატი (მართლმსაჯულების და საშიანო საქმეთა გენერალური დირექტორატი (მართლმსაჯულების და საშიანო საქმეთა გენერალური დირექტორატი (DG Justice

and Home Affairs)

ლორან მუშელი ლორან მუშელი ლორან მუშელი ლორან მუშელი (Laurent Muschel) (Laurent Muschel) (Laurent Muschel) (Laurent Muschel) ---- მართლმსაჯულების და საშინაო საქმეთა

კომისარ სესილია მალმსტრომის კაბინეტის უფროსის მოადგილე, პასუხისმგებელია

საგარეო ურთიერთობებსა და სავიზო პოლიტიკაზე.

ელ-ფოსტა: Laurent.Muschel@ec.europa.eu

111

პიტერ პიტერ პიტერ პიტერ ბოში ბოში ბოში ბოში (Peter Bosch)(Peter Bosch)(Peter Bosch)(Peter Bosch) ---- მართლმსაჯულების და საშინაო საქმეთა კომისარ

სესილია მალმსტრომის კაბინეტის წევრი. პასუხისმგებელია დაბრუნების

პოლიტიკის/რეადმისიისა და არარეგულარული მიგრაციის საკითხებზე.

ელ-ფოსტა: peter.bosch@ec.europa.eu

__________________________________________

განვითარების და თანამშრომლობის გენერალური დირექტორატი განვითარების და თანამშრომლობის გენერალური დირექტორატი განვითარების და თანამშრომლობის გენერალური დირექტორატი განვითარების და თანამშრომლობის გენერალური დირექტორატი ---- DG DG DG DG DEVCO DEVCO DEVCO DEVCO ----

EuropeAid EuropeAid EuropeAid EuropeAid ((((DG for Development and Cooperation DG for Development and Cooperation DG for Development and Cooperation DG for Development and Cooperation –––– EuropeAid) EuropeAid) EuropeAid) EuropeAid)

განყოფილება განყოფილება განყოფილება განყოფილება F1 F1 F1 F1 ---- აღმოსავლეთ სამეზობლოს გეოგრაფიული კოორდინაცია აღმოსავლეთ სამეზობლოს გეოგრაფიული კოორდინაცია აღმოსავლეთ სამეზობლოს გეოგრაფიული კოორდინაცია აღმოსავლეთ სამეზობლოს გეოგრაფიული კოორდინაცია (DG (DG (DG (DG

DEVCODEVCODEVCODEVCO , Unit F1 Geographical Coor , Unit F1 Geographical Coor , Unit F1 Geographical Coor , Unit F1 Geographical Coordination of Neighborhood East)dination of Neighborhood East)dination of Neighborhood East)dination of Neighborhood East)

ანდრეა ფონტანა ანდრეა ფონტანა ანდრეა ფონტანა ანდრეა ფონტანა (Andrea Fontana)(Andrea Fontana)(Andrea Fontana)(Andrea Fontana) – განყოფილება F1-ის უფროსი.

ინგრიდ შვაიგერი ინგრიდ შვაიგერი ინგრიდ შვაიგერი ინგრიდ შვაიგერი (Ingrid Schwaiger)(Ingrid Schwaiger)(Ingrid Schwaiger)(Ingrid Schwaiger) - საქართველოსთან ურთიერთობაზე ოფიცერი

(Desk officer for Georgia)

ელ-ფოსტა: ingrid.schwaiger@ec.europa.eu

ალექსანდრა ნერისანუ (ალექსანდრა ნერისანუ (ალექსანდრა ნერისანუ (ალექსანდრა ნერისანუ (Alexandra NerisanuAlexandra NerisanuAlexandra NerisanuAlexandra Nerisanu)))) (DEVCO)

ელ-ფოსტა: Ofelia-Alexandra.NERISANU@ec.europa.eu

ისაბელე კომბესი (ისაბელე კომბესი (ისაბელე კომბესი (ისაბელე კომბესი (Isabelle CIsabelle CIsabelle CIsabelle Combesombesombesombes)))) (DEVCO)

ტელ.: (+32) 298 58 147

ელ-ფოსტა: Isabelle.Combes@ec.europa.eu;

__________________________________________

DG DG DG DG DEVCODEVCODEVCODEVCO , Unit F3 , Unit F3 , Unit F3 , Unit F3 ---- რეგიონული (აღმოსავლეთ სამეზობლო) პროგრამების

განყოფილება, Regional Programmes Neighborhood EastRegional Programmes Neighborhood EastRegional Programmes Neighborhood EastRegional Programmes Neighborhood East

ფილიფილიფილიფილიპ მიკოსი პ მიკოსი პ მიკოსი პ მიკოსი (Philip Mikos)(Philip Mikos)(Philip Mikos)(Philip Mikos) ---- ევროკომისია, განვითარებისა და თანამშრომლობის გენერალური დირექტორატი (DG DEVCO-EuropeAid), რეგიონული (აღმოსავლეთ სამეზობლო) პროგრამების განყოფილება, განყოფილების უფროსი. ელ-ფოსტა: Philip.Mikos@ec.europa.eu

112

მონიკა ბუცურენციუ მონიკა ბუცურენციუ მონიკა ბუცურენციუ მონიკა ბუცურენციუ (Monica Bucurenciu)(Monica Bucurenciu)(Monica Bucurenciu)(Monica Bucurenciu)

ელ-ფოსტა: Monica.BUCURENCIU@ec.europa.eu

___________________________________________

საწარმოების და მრეწველობის გენერალური დირექტორატი საწარმოების და მრეწველობის გენერალური დირექტორატი საწარმოების და მრეწველობის გენერალური დირექტორატი საწარმოების და მრეწველობის გენერალური დირექტორატი DG ENTR (DirectorateDG ENTR (DirectorateDG ENTR (DirectorateDG ENTR (Directorate----

General for Enterprise and Industry)General for Enterprise and Industry)General for Enterprise and Industry)General for Enterprise and Industry)

ვოლკერ გენეცკი (ვოლკერ გენეცკი (ვოლკერ გენეცკი (ვოლკერ გენეცკი (Volker.GENETZKYVolker.GENETZKYVolker.GENETZKYVolker.GENETZKY) ) ) )

ელ-ფოსტა: Volker.GENETZKY@ec.europa.eu

________________________________

განათლების და კულტურის გენერალური დირექტორატი განათლების და კულტურის გენერალური დირექტორატი განათლების და კულტურის გენერალური დირექტორატი განათლების და კულტურის გენერალური დირექტორატი DG EAC (DirectorateDG EAC (DirectorateDG EAC (DirectorateDG EAC (Directorate----

General for General for General for General for Education and CultureEducation and CultureEducation and CultureEducation and Culture))))

კლერ მორელი (კლერ მორელი (კლერ მორელი (კლერ მორელი (Claire Claire Claire Claire MMMMorel) orel) orel) orel)

ელ-ფოსტა: Claire.MOREL@ec.europa.eu

________________________________

საშინაო საქმეთასაშინაო საქმეთასაშინაო საქმეთასაშინაო საქმეთა გენერალური დირექტორატიგენერალური დირექტორატიგენერალური დირექტორატიგენერალური დირექტორატი DG HOMEDG HOMEDG HOMEDG HOME

აგატა სობიეხ აგატა სობიეხ აგატა სობიეხ აგატა სობიეხ (Agata S(Agata S(Agata S(Agata Sobechobechobechobech) ) ) )

ელ-ფოსტა: Agata.SOBIECH@ec.europa.eu

________________________________

მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების გენერალური გენერალური გენერალური გენერალური

დირექტორატი დირექტორატი დირექტორატი დირექტორატი DG JUST (DG JustiDG JUST (DG JustiDG JUST (DG JustiDG JUST (DG Justice, Freedom and Security)ce, Freedom and Security)ce, Freedom and Security)ce, Freedom and Security)

ნატალი შევალიე (ნატალი შევალიე (ნატალი შევალიე (ნატალი შევალიე (NatalieNatalieNatalieNatalie Chevallier) Chevallier) Chevallier) Chevallier) (JUST)

ელ-ფოსტა: Natalie.CHEVALLIER@ec.europa.eu

113

ლუიჯი სორეკა (ლუიჯი სორეკა (ლუიჯი სორეკა (ლუიჯი სორეკა (Luigi Soreca) ) ) ) - მართლმსაჯულების, თავისუფლების და უსაფრთხოების გენერალური დირექტორატი DG Justice Freedom and Security

(JLS.A.2), საგარეო ურთიერთობებისა და გაფართოების განყოფილების A2 უფროსი.

ადგილმდებარეობა: ბრიუსელი

ტელ.: (+32) 2 2962116

ელ-ფოსტა: luigi.soreca@ec.europa.eu

________________________________

დასაქმების, სოციალურდასაქმების, სოციალურდასაქმების, სოციალურდასაქმების, სოციალურ საკითხთა და თანაბარი შესაძლებლობების გენერალური საკითხთა და თანაბარი შესაძლებლობების გენერალური საკითხთა და თანაბარი შესაძლებლობების გენერალური საკითხთა და თანაბარი შესაძლებლობების გენერალური

დირექტორატი დირექტორატი დირექტორატი დირექტორატი DG EMPL (DG DG EMPL (DG DG EMPL (DG DG EMPL (DG Employment, Social Affairs and EquaEmployment, Social Affairs and EquaEmployment, Social Affairs and EquaEmployment, Social Affairs and Equal opportunities)l opportunities)l opportunities)l opportunities)

რუდა მაგდალენარუდა მაგდალენარუდა მაგდალენარუდა მაგდალენა (Magdalena Ruda) (Magdalena Ruda) (Magdalena Ruda) (Magdalena Ruda)

ელ-ფოსტა:Magdalena.RUDA@ec.europa.eu

ევროპული სასამართლოევროპული სასამართლოევროპული სასამართლოევროპული სასამართლო (European European European European Court of JusticeCourt of JusticeCourt of JusticeCourt of Justice)

Palais de la Cour de Justice

Boulevard Konrad Adenauer Kirchberg

LU-2925 Luxembourg, Luxembourg

Tel: +35 2 4303 1

Fax: +35 2 4303 2600

Web-page: www. curia.europa.eu;

ევროპული სასამართლო ევროპული სასამართლო ევროპული სასამართლო ევროპული სასამართლო ახორციელებს ევროკავშირის კანონების ინტერპრეტირებას

იმის უზრუნველსაყოფად, რომ ესა თუ ის კანონი ერთნაირად იქნას გამოყენებული

ყველა წევრ ქვეყანაში (მუხლი 19, §1, TEU) სასამართლო იხილავს ევროკავშირის

მთავრობებსა და ინსტიტუტებს შორის წამოჭრილ დავებსაც. გარდა ამისა,

ინდივიდებს, კომპანიებსა და ორგანიზაციებსაც შეუძლიათ მიმართონ

სასამართლოს იმ შემთხვევაში, თუ მიაჩნიათ, რომ ევროკავშირის ინსტიტუტებმა

დაარღვიეს მათი უფლებები.

ყველა წევრ ქვეყანას სასამართლოში ჰყავს ერთი მოსამართლე. მოსამართლეებს

ეხმარებიან გენერალური ადვოკატები (სულ 8) და მათი მთავარი მოვალეობაა,

კომპეტენტური მოსაზრება გამოთქვან წარმოდგენილ საქმეებზე. ისინი

ვალდებულნი არიან, თავიანთი უფლებამოსილება განახორციელონ საჯაროდ და

114

მიუკერძოებლად. თითოეული მოსამართლე და გენერალური ადვოკატი ინიშნება

ექვსი წლის ვადით. ეს ვადა შეიძლება გაგრძელდეს.

მოსამართლეები ირჩევენ პრეზიდენტს 3 წლის ვადით, ასევე გაგრძელების

შესაძლებლობით. პრეზიდენტის მოვალეობაში შედის სასამართლოს მუშაობის

წარმართვა; გარდა ამისა, სხდომების, ისევე, როგორც საქმეების განხილვების

წაყვანა.

საქმეთა სიმრავლის გამო ინდივიდების, კომპანიებისა და ორგანიზაციების

საჩივრებს, ასევე კონკურენციის სამართალთან დაკავშირებულ საქმეებს იხილავს

საერთო სასამართლო. ”ევროკავშირის საჯარო სამსახურის ტრიბუნალი” კი აგვარებს

ევროკავშირსა და მის თანამშრომლებს შორის წამოჭრილ დავებს.

სასამართლოს მიერ განხილულ დავებს შორის შეიძლება გამოიყოს ხუთი ყველაზე

გავრცელებული შემთხვევა: 1. წინასწარი განხილვის მოთხოვნა, როცა ეროვნული

სასამართლოები სთხოვენ ევროკავშირის სასამართლოს კანონის განმარტებას; 2.

საჩივარი ევროკავშირის წევრი ქვეყნების მთავრობების წინააღმდეგ ევროკავშირის

კანონების გამოუყენებლობის გამო; 3. საჩივარი ევროკავშირის იმ კანონების

გასაუქმებლად, რომლებიც ივარაუდება, რომ არღვევენ ევროკავშირის

ხელშეკრულებებსა და ფუნდამენტურ უფლებებს; 4. საჩივარი ევროკავშირის

ინსტიტუტების წინააღმდეგ მათზე დაკისრებული მოვალეობების

შეუსრულებლობის გამო; 5. ინდივიდების, კომპანიებისა და ორგანიზაციების

საჩივრები ევროკავშირის გადაწყვეტილებებისა თუ ქმედებების წინააღმდეგ.

სასამართლოში საჩივრების განხილვა მიმდინარეობს ორ ეტაპად: ესაა წერილობითი

და ზეპირი ეტაპები. პირველ რიგში, დავის მონაწილე მხარეებს პროცესზე

პასუხისმგებელ მოსამართლესთან შეაქვთ წერილობითი განაცხადი. მოსამართლე

აჯამებს ამ განაცხადს და წერს დასკვნას. მეორე ეტაპზე იწყება საქმის ზეპირი

მოსმენა. საქმის სიმძიმიდან გამომდინარე, პროცესი შეიძლება გაიმართოს 3, 5, 13 ან

ყველა მოსამართლის მონაწილეობით. მოსმენაში მონაწილეობენ გენერალური

ადვოკატები, რომლებიც სვამენ კითხვებს და გამოთქვამენ თავიანთ მოსაზრებას

საქმესთან დაკავშირებით. განაჩენის გამოტანა ხდება ხმათა უმრავლესობით და

იკითხება საჯაროდ.

ევროპის აუდიტორთა სასამართლო (ევროპის აუდიტორთა სასამართლო (ევროპის აუდიტორთა სასამართლო (ევროპის აუდიტორთა სასამართლო (European Court of AuditorsEuropean Court of AuditorsEuropean Court of AuditorsEuropean Court of Auditors)

12, rue Alcide De Gasperi

LU-1615 Luxembourg,

Luxembourg

115

Tel: +35 2 4398 1

Fax: +35 2 439342

Web-page: www. eca.europa.eu

ევროპის აუდიტორთა სასამართლოევროპის აუდიტორთა სასამართლოევროპის აუდიტორთა სასამართლოევროპის აუდიტორთა სასამართლო ამოწმებს ევროკავშირის ფინანსებს. მისი

მთავარი მიზანია, გააუმჯობესოს ევროკავშირის ფინანსური მართვა და მოამზადოს

ანგარიში სახელმწიფო ფონდებიდან თანხების ხარჯვის პროცესზე. სასამართლო

შეიქმნა 1975 წელს და მდებარეობს ლუქსემბურგში. აუდიტორთა სასამართლოს ჰყავს

დაახლოებით 800 თანამშრომელი, მათ შორის აუდიტორები, თარჯიმნები და

ადმინისტრატორები. აუდიტორები დაყოფილნი არიან აუდიტორულ ჯგუფებად.

ისინი ამზადებენ ანგარიშებს სასამართლოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებზე.

სასამართლოს ჰყავს თითო წევრი ევროკავშირის ყველა ქვეყნიდან. მათი დანიშვნა

ხდება საბჭოს მიერ ექვსი წლის ვადით. სასამართლოს წევრები თავიანთი

შემადგენლობიდან სამი წლის ვადით ირჩევენ პრეზიდენტს.

აუდიტორთა სასამართლოს უფლება აქვს, შეამოწმოს ნებისმიერი პიროვნება თუ

ორგანიზაცია, რომელიც დაფინანსებას იღებს ევროკავშირისაგან. სასამართლო

ხშირად ახორციელებს ადგილზე შემოწმებას. შემოწმების შედეგად მომზადებულ

დასკვნებს აუდიტორები წარუდგენენ კომისიას და ევროკავშირის ეროვნულ

მთავრობებს. აღსანიშნავია, რომ აუდიტორთა სასამართლოს არა აქვს იურიდიული

უფლებამოსილება და რაიმე სახის დარღვევის აღმოჩენის შემთხვევაში მან ევროპის

თაღლითობასთან ბრძოლის ოფისს (the European Anti-Fraud Office – OLAF) უნდა

აცნობოს.

სასამართლოს ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფუნქციაა ევროპის პარლამენტისა

და საბჭოსათვის გასული ფინანსური წლის შესახებ ანგარიშის (”წლიური ხარჯის”)

წარდგენა. აუდიტორთა სასამართლო ასევე ვალდებულია, გამოთქვას თავისი

მოსაზრება ევროკავშირის ფინანსურ კანონმდებლობასთან დაკავშირებით და

თაღლითობასთან ბრძოლის მიმართულებით.

იმისათვის, რომ სასამართლომ თავისი მოვალეობა ჯეროვნად შეასრულოს,

აუცილებელია ევროკავშირის სხვა ინსტიტუტებისაგან სრული დამოუკიდებლობის

შენარჩუნება, ამავე დროს, მუდმივი კავშირი მათთან.

ევროპის ცენტრალური ბანკი ევროპის ცენტრალური ბანკი ევროპის ცენტრალური ბანკი ევროპის ცენტრალური ბანკი (European Central Bank)(European Central Bank)(European Central Bank)(European Central Bank)

Eurotower

Kaiserstraße 29

116

DE-60311 Frankfurt am Main Deutschland

Tel: +49 69 13 44 0

Fax: +49 69 13 44 60 00

Web-page: www.ecb.int

ევროკავშირის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ინსტიტუტი, ევროპის ცენტრალური ბანკი,

მდებარეობს ფრანკფურტში (გერმანია). ცენტრალური ბანკი პასუხისმგებელია

ევროკავშირის ეკონომიკური და მონეტარული პოლიტიკის შემუშავებასა და

განხორციელებაზე. მისი მთავარი მიზანია, უზრუნველყოს: 1) ფასების

სტაბილურობა, განსაკუთრებით იმ ქვეყნებში, რომლებიც ევროს იყენებენ და 2)

ფინანსური ბაზრებისა და ინსტიტუტების კონტროლის გზით შეინარჩუნოს

სტაბილური ფინანსური სისტემა.

ევროპის ცენტრალური ბანკი თანამშრომლობს ევროკავშირის 27 წევრი ქვეყნის

ცენტრალურ ბანკთან. ერთად ისინი ქმნიან ცენტრალური ბანკების ევროპულ

სისტემას. განსაკუთრებით მჭიდროა ბანკების თანამშრომლობა ე.წ. ევროზონაში,

იგულისხმება ის 17 ქვეყანა, სადაც ევრო ოფიციალურ ვალუტადაა გამოცხადებული.

აღნიშნული ბანკების კავშირს ეწოდება ”ევროსისტემა”.

ევროპის ცენტრალური ბანკის უფლებამოსილება განისაზღვრება შემდეგი

ფუნქციებით: 1. ევროზონისათვის ძირითადი საპროცენტო განაკვეთების განსაზღვრა

და ფულის მიწოდების კონტროლი; 2. ევროზონის უცხოური სავალუტო რეზერვების

მართვა და გაცვლითი კურსის ბალანსის შენარჩუნების მიზნით ვალუტის ყიდვა-

გაყიდვა; 3. საგადასახადო სისტემების შეუფერხებლად ფუნქციონირების მიზნით

ფინანსურ ბაზრებსა და ინსტიტუტებზე სახელმწიფო კონტროლის განხორციელების

ხელშეწყობა; 4. ევროზონის დანარჩენი ცენტრალურ ბანკების ევროს გამოცემის

უფლებით აღჭურვა; 5. ფასების ტენდენციების მონიტორინგი და რისკების შეფასება.

ევროპის ცენტრალური ბანკის სტრუქტურაა: აღმასრულებელი საბჭო -

ხელმძღვანელობს ბანკის ყოველდღიურ საქმიანობას და შედგება 8 წლის ვადით

დანიშნული 6 წევრისაგან. მმართველი საბჭო - განსაზღვრავს ევროზონის

მონეტარულ პოლიტიკასა და საპროცენტო განაკვეთებს. გენერალური საბჭო - ხელს

უწყობს საკოორდინაციო და საკონსულტაციო საქმიანობის განხორციელებასა და

ევროზონაში ახალი წევრების მიღებას. საბჭო შედგება ევროპის ცენტრალური ბანკის

პრეზიდენტის, ვიცე-პრეზიდენტისა და 27 წევრი ქვეყნის ეროვნული ცენტრალური

ბანკის მმართველისაგან.

ცენტრალური ბანკი მთლიანად დამოუკიდებელია. არც მას, არც ეროვნულ

ცენტრალურ ბანკებს თუ მათ მმართველ ორგანოებს არა აქვთ უფლება, მოითხოვონ

117

ან მიიღონ რეკომენდაციები ევროკავშირის ნებისმიერი სხვა ორგანოსგან.

ევროკავშირის ინსტიტუტები და მთავრობები ვალდებულნი არიან, პატივი სცენ ამ

პრინციპს.

ევროპისევროპისევროპისევროპის საინვესტიციოსაინვესტიციოსაინვესტიციოსაინვესტიციო ბანკიბანკიბანკიბანკი ((((European Investment Bank) European Investment Bank) European Investment Bank) European Investment Bank)

100, boulevard Konrad Adenauer

LU - 2950 Luxembourg,

Luxembourg

Tel: +35 2 43 79 1

Fax: +35 2 43 77 04

Web-page: www.eib.europa.eu

ევროპის საინვესტიციო ბანკი წარმოადგენს ევროკავშირის ყველა წევრი ქვეყნის

საკუთრებას, თუმცა მას არა აქვს ევროკავშირის ინსტიტუტის სტატუსი. ბანკის

მმართველი სტრუქტურა შედგება მმართველთა საბჭოს, დირექტორთა საბჭოს,

აუდიტორული კომიტეტისა და მართვის კომიტეტისაგან.

ბანკი დაბალი საპროცენტო განაკვეთით გასცემს სესხებს იმ პროექტების

დასაფინანსებლად, რომელთა მიზანია ინფრასტრუქტურის, გარემოს დაცვისა და

ენერგომომარაგების სტანდარტების გაუმჯობესება როგორც ევროკავშირის შიგნით,

ისე მის მეზობელ თუ სხვა განვითარებად ქვეყნებში. საინვესტიციო ბანკი თანხების

მოძიებისათვის ძირითადად იყენებს კაპიტალურ ბაზრებს და არ არის

დამოკიდებული ევროკავშირის ბიუჯეტზე. 2008 წელს ბანკმა მოახერხა დაახლოებით

60 მილიარდი ევროს შეგროვება. საინვესტიციო ბანკი არაკომერციული ორგანოა და

პროექტების დასაფინანსებლად თანხებს გასცემს ძალიან დაბალი პროცენტით.

ბანკის სერვისები მოიცავს შემდეგს: 1. სესხები როგორც საჯარო, ისე კერძო სექტორის

პროგრამებისა თუ პროექტების დასაფინანსებლად. ბენეფიციარები არიან როგორც

დიდი კორპორაციები და მუნიციპალიტეტები, ისე მცირე ბიზნესები; 2. ტექნიკური

დახმარება ეკონომისტების, ინჟინრებისა და სხვა სპეციალისტებისათვის; 3.

გარანტიები, რომლებიც ხელმისაწვდომია სხვადასხვა ორგანოებისათვის: მაგ.,

ბანკები, სალიზინგო კომპანიები, საგარანტიო ინსტიტუტები და სხვა; 4.

წამახალისებელი კაპიტალი.

საინვესტიციო ბანკის სესხების დაახლოებით 90 პროცენტი იხარჯება ევროკავშირის

ფარგლებში არსებული პროგრამებისა და პროექტების დაფინანსებაზე. ბანკს აქვს 6

ძირითადი პრიორიტეტი: 1. ინტეგრაცია და თანამშრომლობა; 2. მცირე და საშუალო

ზომის საწარმოების მხარდაჭერა; 3. გარემოს დაცვა; 4. ინოვაციების მხარდაჭერა და

118

განხორციელება (2010 წლის ინიციატივა); 5. ტრანსევროპული სატრანსპორტო და

ენერგეტიკული ქსელების განვითარება; 6. მდგრადი, კონკურენტუნარიანი და

უსაფრთხო ენერგეტიკა.

გარდა ზემოაღნიშნულისა, საინვესტიციო ბანკი აფინანსებს სხვადასხვა პროექტებს

ევროკავშირის პარტნიორ ქვეყნებსა და რეგიონებში. ამჟამინდელი მანდატი მოიცავს

სამხრეთ და აღმოსავლეთ ევროპას; სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში -

ხმელთაშუა ზღვის სამეზობლოს, რუსეთს და აღმოსავლეთ პარტნიორობას.

თანამშრომლობისა და განვითარების არეალი მოიცავს აფრიკის, კარიბის ზღვის და

წყნარი ოკეანის ტერიტორიებს, ასევე სამხრეთ აფრიკას, აზიას და ლათინურ

ამერიკას.

ევროპის საინვესტიციო ფონდიევროპის საინვესტიციო ფონდიევროპის საინვესტიციო ფონდიევროპის საინვესტიციო ფონდი (European Investment FundEuropean Investment FundEuropean Investment FundEuropean Investment Fund))))

96, boulevard Konrad Adenauer

LU-2968 Luxembourg,

Luxembourg

Tel: +35 2 2485 1

Fax: +35 2 2485 81301

Web-page: www.eif.org

მცირე ბიზნესის ხელშეწყობის მიზნით 1994 წელს შეიქმნა ევროპის საინვესტიციო

ფონდი. მისი მთავარი აქციონერია ევროპის საინვესტიციო ბანკი, რომელთან

ერთადაც ფონდი ქმნის ”ევროპის საინვესტიციო ჯგუფს”.

ევროპის საინვესტიციო ფონდი კაპიტალით უზრუნველყოფს ახალ მცირე

საწარმოებსა და ტექნოლოგიებზე ორიენტირებულ ბიზნესებს. გარდა ამისა,

ფინანსურ ინსტიტუტებთან (როგორიც არის, მაგ., ბანკი) ურთიერთობისას ფონდი

გამოდის გარანტორის სახით.

ფონდი არ წარმოადგენს საკრედიტო ინსტიტუტს, არ გასცემს კრედიტებსა და

სუბსიდიებს და არც პირდაპირ ინვესტიციებს ახორციელებს რომელიმე ფირმაში.

საინვესტიციო ფონდი მუშაობს ბანკებისა და სხვა ფინანსური შუამავლების

მეშვეობით. ფონდი აქტიურია ევროკავშირის წევრ ქვეყნებში, ხორვატიაში,

თურქეთში და ევროპის თავისუფალი ვაჭრობის ასოციაციის ქვეყნებში (ისლანდია,

ლიხტენშტეინი და ნორვეგია).

119

ევროპისევროპისევროპისევროპის სახალხოსახალხოსახალხოსახალხო დამცველიდამცველიდამცველიდამცველი (European Ombudsman)European Ombudsman)European Ombudsman)European Ombudsman)

1, avenue du Président Robert Schuman

CS 30403

FR-67001 Strasbourg Cedex,

France

Tel: +33 3 88 17 23 13

Fax: +33 3 88 17 90 62

Web-page: www.ombudsman.europa.eu

ევროპის სახალხო დამცველი იხილავს მოქალაქეების, ბიზნესების და

ორგანიზაციების მიერ ევროკავშირის ინსტიტუტების, ორგანოების, ოფისებისა და

სააგენტოების წინააღმდეგ შეტანილ საჩივრებს. საჩივრები ძირითადად შეეხება

შემდეგი სახის დარღვევებს: უსამართლობა, დისკრიმინაცია, ძალაუფლების

ბოროტად გამოყენება, ინფორმაციის ნაკლებობა ან მის მიწოდებაზე უარის თქმა,

გაუმართლებელი დაგვიანებები, არასწორი პროცედურები.

სახალხო დამცველი არის სრულიად დამოუკიდებელი. წელიწადში ერთხელ იგი

თავისი საქმიანობის შესახებ ამზადებს ანგარიშს და წარუდგენს ევროპარლამენტს.

სახალხო დამცველს ხუთი წლის ვადით ირჩევს პარლამენტი.

სახალხო დამცველს არა აქვს უფლებამოსილება განიხილოს შემდეგი ტიპის

საჩივრები: 1) ეროვნული, რეგიონული და ადგილობრივი ხელისუფლების

წინააღმდეგ იმ შემთხვევებშიც კი, როცა საჩივარი შეეხება ევროკავშირის საკითხებს;

2) ეროვნული სასამართლოებისა და სახალხო დამცველების წინააღმდეგ. ევროპის

სახალხო დამცველი არ წარმოადგენს ამ ორგანოების მიერ მიღებული

გადაწყვეტილებების გასაჩივრებისათვის განსაზღვრულ სააპელაციო ორგანოს; 3)

ბიზნესებისა და კერძო ინდივიდების წინააღმდეგ.

სახალხო დამცველის აპარატში საჩივრის შეტანისათვის ხანდაზმულობის ვადა არის

ორი წელი, რომელიც აითვლება კონკრეტული დარღვევის აღმოჩენის მომენტიდან.

განმცხადებლის სურვილის შემთხვევაში, საჩივრის განხილვა მოხდება

კონფიდენციალურად.

სახალხო დამცველი საჩივრის განხილვის შემდეგ პრობლემის გადაწყვეტის

რამდენიმე გზას მიმართავს: შესაძლებელია, საკმარისი იყოს მხოლოდ დამრღვევი

ორგანოს ინფორმირება, მაგრამ თუ საჭირო გახდება სხვა ზომების მიღებაც, სახალხო

დამცველი შეეცდება, იპოვოს ყველასათვის მისაღები გამოსავალი. ასეთის

არარსებობის შემთხვევაში, სახალხო დამცველს შეუძლია, რეკომენდაციით

120

მიმართოს დამრღვევ ორგანოს ან სპეციალური მოხსენება გაუგზავნოს პარლამენტს,

რათა შემდგომ პარლამენტმა იმოქმედოს არსებული ვითარების შესაბამისად.

ევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტიევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტიევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტიევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტი (European Economic and Social European Economic and Social European Economic and Social European Economic and Social

Committee) Committee) Committee) Committee)

Rue Belliard/Belliardstraat, 99

BE-1040 Bruxelles/Brussel,

Belgique/België

Tel: +32 2 546 90 11

Fax: +32 2 513 48 93

Web-page: www.eesc.europa.eu

ევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტი დაარსდა 1957 წელს, როგორც

საერთო ბაზარზე არსებული პრობლემების განხილვის მთავარი ფორუმი. კომიტეტი

წარმოადგენს საკონსულტაციო ორგანოს, რომელიც თავის დასკვნებსა და

მოსაზრებებს აწვდის უფრო მსხვილ ინსტიტუტებს, კერძოდ კი საბჭოს, კომისიას და

ევროპარლამენტს.

ევროპის დამსაქმებელთა, მუშათა და სხვა დაინტერესებული ჯგუფების

წარმომადგენლებს შეუძლიათ, აღნიშნული კომიტეტის მეშვეობით გამოხატონ

თავიანთი მოსაზრებები და წინადადებები ევროკავშირის სხვადასხვა მნიშვნელოვან

საკითხებთან დაკავშირებით. ევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტი

წელიწადში საშუალოდ 170 საკონსულტაციო და რჩევით დოკუმენტს იღებს.

თითოეული რჩევა თუ მოსაზრება ეგზავნება ევროკავშირის გადაწყვეტილების

მიმღებ ორგანოებს და შემდეგ ქვეყნდება ევროკავშირის ოფიციალურ ჟურნალში.

კომიტეტეს ჰყავს 344 წევრი, რომლებიც წარმოადგენენ ევროპის მასშტაბით მოქმედ

ყველა დაინტერესებულ სოციალურ და ეკონომიკურ ჯგუფს. წევრების

კანდიდატურას წარადგენენ ეროვნული მთავრობები და მათ 5 წლის ვადით ნიშნავს

ევროკავშირის საბჭო. კომიტეტის წევრების საქმიანობა არ არის ანაზღაურებადი,

თუმცა გაერთიანება ფარავს მათი მგზავრობისა და ცხოვრების ხარჯებს.

წევრები მიეკუთვნებიან კომიტეტის სტუქტურაში არსებული სამი ჯგუფიდან ერთ-

ერთს, ესენია:

1. დამსაქმებლები

121

2. დასაქმებულები

3. სხვადასხვა ინტერესთა ჯგუფის წარმომადგენლები (ფერმერები, მომხმარებლები

და ა.შ.)

ქვეყნების მიხედვით კომიტეტის წევრთა რაოდენობა დამოკიდებულია მათი

მოსახლეობის რაოდენობაზე. ყველაზე მეტი - 24 წევრი - ჰყავთ გერმანიას,

საფრანგეთს, იტალიას და დიდ ბრიტანეთს, ხოლო ყველაზე ცოტა - მალტას - 5

წევრი.

ანალიტიკურიანალიტიკურიანალიტიკურიანალიტიკური ცენტრებიცენტრებიცენტრებიცენტრები (Think – tanks)

ევროპული პოლიტიკის ცენტრიევროპული პოლიტიკის ცენტრიევროპული პოლიტიკის ცენტრიევროპული პოლიტიკის ცენტრი ((((The European Policy Centre (EPC))

Résidence Palace, 155 rue de la Loi

B-1040 Brussels, Belgium

Tel:Tel:Tel:Tel: +32 (0) 2 231 0340

Fax:Fax:Fax:Fax: +32 (0) 2 231 0704

MailMailMailMail:::: info@epc.eu

Web Web Web Web –––– Page: Page: Page: Page: http://www.epc.eu

ევროპული პოლიტიკის ცენტრი წარმოადგენს დამოუკიდებელ, არაკომერციულ

კვლევით ორგანიზაციას, რომლის მთავარი მიზანია ხელი შეუწყოს ევროპულ

ინტეგრაციას. ცენტრი უზრუნველყოფს ევროკავშირისა და მსოფლიო პოლიტიკის

შესახებ სწრაფი და კვალიფიციური ინფორმაციისა და ანალიზის მიწოდებას.

ევროპული პოლიტიკის ცენტრმა, როგორც კვლევითმა ორგანიზაციამ თავისი

საქმიანობა დაიწყო 1997 წელს. 2003 წლიდან დღემდე ცენტრი მუშაობს

არაკომერციული კვლევითი ორგანიზაციიის სტატუსით. მას ხელმძღვანელობს ორი

მთავარი ორგანო: გენერალური ასამბლეა და მმართველი საბჭო. გენერალური

ასამბლეა წარმოადგენს გადაწყვეტილების მიმღებ უმაღლეს ორგანოს, ხოლო

ცენტრის მართვაზე პასუხიმგებელია მმართველი საბჭო. გენერალური ასამბლეის

122

თავმჯდომარეა პიტერ სუზერლენდი (Peter Sutherland). მმართველ საბჭოს კი

ხელმძღვანელობს მეგლენა კუნევა (Meglena Kuneva).

ევროპული პოლიტიკის ცენტრი აერთიანებს კომპანიებს, პროფესიულ და ბიზნეს

ფედერაციებს, პროფკავშირებს, დიპლომატიურ მისიებს, რეგიონალურ და

ადგილობრივ ორგანოებს, არასამთავრობო ორგანიზაციების ფართო სპექტრს,

ფონდებსა და საერთაშორისო და რელიგიურ ორგანიზაცებს.

ევროპული პოლიტიკის ცენტრის საქმიანობა ხორციელდება შემდეგი ოთხი

ძირითადი მიმართულებით:

• ევროკავშირის პოლიტიკა და ინსტიტუტები;

• ევროპული მიგრაცია და მრავალფეროვნება;

• ევროპის პოლიტიკური ეკონომიკა;

• ევროპა მსოფლიოში.

დასახული მიზნების მიღწევას ცენტრი ცდილობს საჯარო განხილვების და

დისკუსიების ორგანიზებითა და კომპეტენტური საექსპერტო ანალიზის მეშვეობით.

ორგანიზაციის პუბლიკაციებს შორის არის სტატიები საქართველოზე და მთლიანად

სამხრეთ კავკასიაზე.

EPCEPCEPCEPC––––ის პუბლიკაციებიის პუბლიკაციებიის პუბლიკაციებიის პუბლიკაციები –––– საქართველოსსაქართველოსსაქართველოსსაქართველოს მომავალმომავალმომავალმომავალი: ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს და ი: ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს და ი: ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს და ი: ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს და

გეოპოლიტიკურ რეალობას შორის. 2012 წლის 27 სექტემბერი.გეოპოლიტიკურ რეალობას შორის. 2012 წლის 27 სექტემბერი.გეოპოლიტიკურ რეალობას შორის. 2012 წლის 27 სექტემბერი.გეოპოლიტიკურ რეალობას შორის. 2012 წლის 27 სექტემბერი. –––– GeorGeorGeorGeorgia's future: between Eurogia's future: between Eurogia's future: between Eurogia's future: between Euro----Atlantic aspirations and geopolitical realitiesAtlantic aspirations and geopolitical realitiesAtlantic aspirations and geopolitical realitiesAtlantic aspirations and geopolitical realities

ამანდა პოლის (Amanda Paul, პოლიტიკის ანალიტიკოსი და პროგრამის

აღმასრულებელი ხემძღვანელი) 2012 წლის 27 ნოემბერს გამოქვეყნებული სტატია152

ეხმიანება საქართველოს წინასაარჩევნო პერიოდს და მიმოიხილავს იმ მნიშვნელოვან

გარემოებებს, რამაც ქვეყანა აღნიშნულ ნიშნულამდე მიიყვანა. განსაკუთრებული

ყურადღება მახვილდება ვარდების რევოლუციის შემდგომ განვითარებულ

მოვლენებზე და იმ გარდაქმნებზე, რაც ამ პერიოდში განხორციელდა. სტატიაში

აღნიშნულია, რომ საქართველომ სწორედ ამ პერიოდიდან აიღო მკვეთრად

დასავლური კურსი და მთავარ სამიზნედ ევროპულ და ევროატლანტიკურ

სტრუქტურებში ინტეგრაცია გამოაცხადა. თუმცა ასევე ნათქვამია, რომ ქვეყანაში

მოდერნიზაციის ტემპები უფრო წარმატებით მიმდინარეობს, ვიდრე

152

http://www.epc.eu/pub_details.php?cat_id=3&pub_id=2950

123

დემოკრატიული ტრანზაქცია. გამორჩეულად აღინიშნება რუსეთის როლი ქართული

სახელმწიფოებრიობის განვითარების დისკურსშიც, რადგანაც საქართველოს შიგნით

არსებული მოუგვარებელი კონფლიქტები და ქვეყნის გეოპოლიტიკური

მდგომარეობა საქართველოს აიძულებს იზრუნოს რუსეთთან საერთო ენის

გამონახვაზე. სტატიის ავტორის აზრით, იქიდან გამომდინარე, რომ საქართველო

დემოკრატიული განვითარების ერთგვარ გარდამავალ პერიოდშია,

განსაკუთრებული როლი ენიჭება 2012 წლის 1 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებს

დემოკრატიული და ლიბერალური ღირებულებების დამკვიდრებისთვის, რომ არ

შეფერხდეს ქვეყნის ევროპული კურსით სვლა.

–––– „ „ „ „სამხრეთ კავკასიაში გავლენისთვის ბრძოლა სამხრეთ კავკასიაში გავლენისთვის ბრძოლა სამხრეთ კავკასიაში გავლენისთვის ბრძოლა სამხრეთ კავკასიაში გავლენისთვის ბრძოლა –––– რა როლი ექნება რა როლი ექნება რა როლი ექნება რა როლი ექნება

ევროკავშირს?, 2011 წლის 14 დეკემბერი ევროკავშირს?, 2011 წლის 14 დეკემბერი ევროკავშირს?, 2011 წლის 14 დეკემბერი ევროკავშირს?, 2011 წლის 14 დეკემბერი

”The fight for influence in the South Caucasus ”The fight for influence in the South Caucasus ”The fight for influence in the South Caucasus ”The fight for influence in the South Caucasus ---- What role for the EU?”, 14 December, 2011, What role for the EU?”, 14 December, 2011, What role for the EU?”, 14 December, 2011, What role for the EU?”, 14 December, 2011,

2011 წლის 14 დეკემბერს გამოქვეყნებული კომენტარები ეხება ევროკავშირის როლს

სამხრეთ კავკასიაში.153 საქართველოში ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის

დორექტორის ქეთევან ვაშაკიძის განცხადებით, ევროკავშირის წევრობაზე

რეფერენდუმის ჩატარების შემთხვევაში, მოსახლეობის ოთხი მეხუთედი ხმას

მისცემს გაერთიანებაში გაწევრიანებას, ხოლო 59 %-ს კი სჯერა, რომ ევროკავშირის

წევრობა ხელს შუეწყობს ეროვნული უსაფრთხოების გაძლიერებას,

საგანმანათლებლო სტანდარტების ამაღლებასა და დემოკრატიის განმტკიცებას.

თუმცა, მისივე თქმით, მოსახლეობას რეალობის შეგრძნება არ დაუკარგავს და

აცნობიერებს, რომ საქართველო ჯერ მზად არ არის ევროკავშირში წევრობისათვის.

ერევნის პრეს-კლუბის პრეზიდენტის ბორის ნავასარდიანის განცხადებით,

საქართველოსგან (რომლის საბოლოო მიზანია ევროკავშირში გაწევრიანება) და

აზერბაიჯანისგან (რომელიც მხარს უჭერს ევროკავშირთან უფრო მჭიდრო

თანამშრომლობას ენერგეტიკის სფეროში) განსხვავებით, სომხეთ-ევროკავშირის

ურთიერთობა უფრო ორაზროვანია და უფრო მჭიდრო ინტეგრაციის გზაზე

სერიოზული დაბრკოლებები არსებობს.

153

EPC publications –”The fight for influence in the South Caucasus - What role for the EU?”,14

December, 2011, http://www.epc.eu/pub_details.php?pub_id=1392&cat_id=6

124

–––– უსაფრთხოება და სტაბილურობა სამხრეთ კავაკსიაში აგვისტოს ომის შემდეგ: უსაფრთხოება და სტაბილურობა სამხრეთ კავაკსიაში აგვისტოს ომის შემდეგ: უსაფრთხოება და სტაბილურობა სამხრეთ კავაკსიაში აგვისტოს ომის შემდეგ: უსაფრთხოება და სტაბილურობა სამხრეთ კავაკსიაში აგვისტოს ომის შემდეგ:

საქართვესაქართვესაქართვესაქართველოსთან თანამშრომლობის ახალი სტრატეგია? 2010 წლის 9 ივნისი ლოსთან თანამშრომლობის ახალი სტრატეგია? 2010 წლის 9 ივნისი ლოსთან თანამშრომლობის ახალი სტრატეგია? 2010 წლის 9 ივნისი ლოსთან თანამშრომლობის ახალი სტრატეგია? 2010 წლის 9 ივნისი

Security and stability in the South Caucasus after the August War: a new strategy for Security and stability in the South Caucasus after the August War: a new strategy for Security and stability in the South Caucasus after the August War: a new strategy for Security and stability in the South Caucasus after the August War: a new strategy for

engagement with Georgia? 9 June, 2010engagement with Georgia? 9 June, 2010engagement with Georgia? 9 June, 2010engagement with Georgia? 9 June, 2010

აგვისტოს ომის შემდგომ საქართველოსთან თანამშრომლობის ახალ

მიმართულებებთან დაკავშირებით საყურადღებოა 2010 წლის 9 ივნისს

გამოქვეყნებული პუბლიკაცია, რომელიც აერთიანებს აღნიშნულ თემაზე

ანალიტიკოსებისა და ოფიციალური პირების მიერ გამოთქმულ მოსაზრებებს.154

სამხრეთ კავკასიაში ევროკავშირის ყოფილი სპეციალური წარმომადგენლის პიტერ

სემნების აზრით, აუცილებელია საქართველოსთან თანამშრომლობის შენარჩუნება,

თუმცა ევროკავშირმა უნდა შეცვალოს არსებული პარადიგმები და განსაზღვროს

ჩართულობის მკაფიო სტრატეგია.

ნატოში საქართველოს მისიის ხელმძღვანელი გრიგოლ მგალობლიშვილი თვლის,

რომ საქართველოს ნატოში გაწევრიანების დაჩქარება და აფხაზეთთან

თანამშრომლობა მისი აღიარების გარეშე კონფლიქტების მოგვარების უმთავრესი და

უმნიშვნელოვანესი საფუძველია. მისიის ხელმძღვანელი საქართველოს მიდგომას

შემდეგნაირად აფასებს: „საქართველოს ერთიანი და ასევე, ადამიანზე

ორიენტირებული მიდგომები აქვს, რაც ზრდის მეორე მხარის კეთილდღვობასაც.“

გრიგოლ მგალობლიშვილი მოუწოდებს ევროკავშირსა და ამერიკას ალტერნატიული

გზების შექმნის გარეშე საქართველოსთან ერთად განახორციელონ აღნიშნული

მიდგომა.

კოლუმბიის უნივერსიტეტის ჰარიმანის ინსტიტუტის პროფესორის, ლინკოლნ

მიტჩელის აზრით, ნამდვილი დემოკრატიის შესაქმნელად საქართველოს კვლავაც

სჭირდება საერთაშორისო საზოგადოების მხარდაჭერა, რაც საქართველოს

სტაბილურობისთვის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია

–––– „„„„საქართველოს კვალდაკვალ: კონფლიქტის მოგვარება ევროკავშირის საქართველოს კვალდაკვალ: კონფლიქტის მოგვარება ევროკავშირის საქართველოს კვალდაკვალ: კონფლიქტის მოგვარება ევროკავშირის საქართველოს კვალდაკვალ: კონფლიქტის მოგვარება ევროკავშირის

ააააღმოსავლეთ სამეზობლოშიღმოსავლეთ სამეზობლოშიღმოსავლეთ სამეზობლოშიღმოსავლეთ სამეზობლოში“ “ “ “

”After Georgia: conflict resolution in the EU’s Eastern Neighbourhood”, April, 2009”After Georgia: conflict resolution in the EU’s Eastern Neighbourhood”, April, 2009”After Georgia: conflict resolution in the EU’s Eastern Neighbourhood”, April, 2009”After Georgia: conflict resolution in the EU’s Eastern Neighbourhood”, April, 2009

154

EPC publications - Security and stability in the South Caucasus after the August War: a new strategy for

engagement with Georgia? 9 June, 2010,

http://www.epc.eu/pub_details.php?pub_id=1130&cat_id=6

125

აღსანიშნავია ამანდა აკჩაკოცას, თომას ვანჰაუვერტის, რიჩარდ უიტმანისა და შტეფან

ვოლფის ავტორობით 2009 წლის აპრილში გამოცემული დოკუმენტი, რომელიც

ძირითად აქცენტს ე.წ. ” გაყინული კონფლიქტების” წარმოშობის მიზეზებსა და მათი

გადაჭრის გზებზე აკეთებს.155 ავტორთა აზრით, 2008 წლის აგვისტოს საქართველო-

რუსეთის ომი ნათელი ილუსტრაცია იყო იმ საშიშროებისა, რომელიც ე.წ.

”გაყინულმა კონფლიქტებმა” შეიძლება შეუქმნას ევროკავშირის აღმოსავლეთ

სამეზობლოს უსაფრთხოებასა და სტაბილურობას. სტატია მოკლედ მიმოიხილავს

აღმოსავლეთ სამეზობლოს, კერძოდ კი სამხრეთ ოსეთის, აფხაზეთის,

დნესტრისპირეთისა და მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტებს და იმ გარე ფაქტორებს,

რომლებმაც გავლენა იქონიეს კონფლიქტების წარმოშობაზე. ავტორები მიიჩნევენ,

რომ დღესდღეისობით კონფლიქტების ყველაზე მნიშვნელოვანი მონაწილე რუსეთია

თავისი პარადოქსული როლით: იგი წარმოადგენს როგორც კონფლიქტების

წარმოშობის მიზეზებს, ასევე მათი გადაჭრის მნიშვნელოვან გზას. რაც შეეხება

ევროკავშირის როლს კონფლიქტების მოგვარებაში, ავტორების აზრით, ევროკავშირი

ნელ-ნელა ავითარებს შესაბამის მეთოდებს და პოლიტიკურ ნებას, იმისათვის რომ

უფრო მეტად გავლენიანი მოთამაშე გახდეს მთელს აღმოსავლეთ სამეზობლოში,

ხოლო ეს პროცესი საკმაოდ ხანგრძლივია. ამ დროისთვის, ძალიან ხშირად,

ევროკავშირის რეაგირება ფუნდამენტურად მხოლოდ რეაქციული ხასიათისაა და არ

გააჩნია ამ რეგიონში კონფლიქტების პროაქტიული და ეფექტური პრევენციის,

მართვისა და მოგვარებისათვის საჭირო პოლიტიკური ნების, ნათელი სტრატეგიული

ხედვისა და ჩართულობის ადეკვატური შესაძლებლობები. მათი აზრით,

კონფლიქტების პრევენციისათვის აუცილებელია „აღმოსავლეთ სამეზობლოს

კონფლიქტების პრევენციისა და მოგვარების სტრატეგიის (”Eastern Neighbourhood

Conflict Prevention and Resolution Strategy”) შემუშავება, რომელიც დაფუძნებული

უნდა იყოს შემდეგ პრინციპებზე:

• აღმოსავლეთ სამეზობლოში ევროკავშირის ინტერესების უფრო ნათლად

განსაზღვრა;

• ამ კონფლიქტების მოგვარების ხელშესაწყობად რუსეთთან

ურთიერთქმედების მიზნით ყველა წევრი ქვეყნისათვის საერთო თანმიმდევრული

სტრატეგიის შემუშავება

- 155 Amanda Akçakoca, Thomas Vanhauwaert, Richard Whitman and Stefan Wolff - ”After

Georgia: conflict resolution in the EU’s Eastern Neighbourhood”, April, 2009

http://www.epc.eu/documents/uploads/961937412_EPC%20Issue%20Paper%2057%20-

%20After%20Georgia.pdf

-

126

• კონფლიქტების მოგვარების ევროკავშირის ძლიერი მხარეების განსაზღვრა და

მათი ეფექტური გამოყენება კონფლიქტის პრევენციისა და მოგვარების პროცესში

ევროკავშირევროკავშირევროკავშირევროკავშირ––––რუსეთის ცენტრირუსეთის ცენტრირუსეთის ცენტრირუსეთის ცენტრი ( ( ( (EU-Russia Centre)

22-24 Rue du Luxembourg

B-1000 Bruxelles, Belgium

Tel:Tel:Tel:Tel: +32 (2) 761.66.81

MailMailMailMail:::: info@eu-russiacentre.org

Web Web Web Web –––– Page: Page: Page: Page: www.eu-russiacentre.org

ევროკავშირ–რუსეთის ცენტრი წარმოადგენს რუსეთის შესახებ კვლევებისა და

საექსპერტო ანალიზის დამოუკიდებელ წყაროს ყველა იმ პირისათვის, რომელიც

დაინტერესებულია თანამედროვე რუსეთით, მისი სტატუსითა და ევროკავშირ–

რუსეთის არსებული თუ სამომავლო ურთიერთობებით. ცენტრი თავის საქმიანობას

აქტიურად ახორციელებს 2006 წლიდან. ამჟამად მას ხელმძღვანელობს დოქტორი

ერჰარდ ბუსეკი (Erhard Busek).

ევროკავშირ–რუსეთის კვლევითი ცენტრი ცდილობს ხელი შეუწყოს რუსეთისა და

ევროკავშირის დაახლოებას, მათი სამომავლო ურთიერთობის შესახებ

მოსაზრებებისა და იდეების გენერირებას და ასევე, ორივე მათგანის მხრიდან

საერთაშორისო სტანდარტების დაცვას სამოქალაქო საზოგადოების ისეთ

ელემენტებთან მიმართებაში, როგორიც არის დემოკრატია, სამოქალაქო

თავისუფლებები და დამოუკიდებელი სასამართლო. აღნიშნული მიზნების მიღწევას

ცენტრი ცდილობს სხვადასხვა ფორუმებისა და პლატფორმების ორგანიზებით, სადაც

ევროპულ და რუსულ ორგანიზაციებსა თუ ინდივიდებს აქვთ საშუალება იმსჯელონ

რუსეთ–ევროკავშირის ურთიერთობის უმნიშვნელოვანეს საკითხებზე, ერთმანეთს

გაუზიარონ გამოცდილება, ინტერესები და ყოველივე ამით ხელი შეუწყონ

თანამშრომლობისთვის შესაბამისი გარემოს ჩამოყალიბებას. ორგანიზაცია

127

დაინტერესებულია ხელი შეუწყოს რუსეთსა და ევროკავშირის შორის

დაბალანსებული სავაჭრო, ეკონომიკური, პოლიტიკური, კულტურული და სხვა

სახის ურთიერთობის ჩამოყალიბებას.

ცენტრის პროფილიდან გამომდინარე, მისთვის საინტერესოა საქართველო და

მთლიანად კავკასია, თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს, სომხეთისა და

აზერბაიჯანის საკითხები თითქმის მთლიანად რუსეთის კონტექსტში განიხილება.

საქართველო განსაკუთრებით აქტუალური გახდა ბოლო პერიოდში, რაც რუსეთის

მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში (WTO) გაწევრიანებასთან დაკავშირებულმა

პროცესებმა განაპირობა. ორგანიზაცია თავის ოფიციალურ ვებ–გვერდზე 2011 წლის

ოქტომბრის თვეში გამოქვეყნებულ მოკლე მიმოხილვებში დეტალურად აღწერს

რუსეთსა და საქართველოს შორის WTO–ს საკითხზე მიმდინარე პროცესების

დინამიკას მოლაპარაკებებისა და შეხვედრების დაწყებიდან საბოლოო შეთანხმების

მიღწევამდე.156

რუსეთის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში წევრობას ეხება ქრისტოფერ

სვენდსენის (Kristoffer Svendsen) 2011 წლის 2 ნოემბრის ანალიტიკური სტატია -

”Medvedev’s swansong – Russian WTO accession?” (http://www.eu-russiacentre.org/our-

publications/column/medvedevs-swansong-russian-wto-accession.html).

ამ შემთხვევაში ავტორი ყურადღებას ამახვილებს არა რუსეთის მსოფლიო სავაჭრო

ორგანიზაციაში შესვლაზე, არამედ იმაზე თუ რა მიმართულებით განვითარდება

რუსეთ-ევროკავშირის ურთიერთოებები რუსეთის სავაჭრო ორგანიზაციაში

გაწევრიანების შემდეგ: „თუ რუსეთი საბოლოოდ გახდება მსოფლიო სავაჭრო

ორგანიზაციის წევრი, რა გავლენას იქონიებს მისი წევრობა ევროკავშირი-რუსეთის

ურთიერთობებზე? შეცვლის თუ არა ეს რუსეთის დიადი სახელმწიფოს იმიჯს?

გაწევრიანების შემდეგ რა მიმართულებით წარმართავს რუსეთის საგარეო

პოლიტიკას პუტინი?“ ავტორის აზრით, სავაჭრო ორგანიზაციაში წევრობას

რუსეთისათვის ექნება როგორც უარყოფითი, ასევე დადებითი მხარეები:

მოსალოდნელია დასაქმებულთა რიცხვის მნიშვნელოვნად შემცირება და შიდა

ენერგეტიკული ფასების გაზრდა. თუმცა, მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში

წევრობა რუსეთს მისცემს საშუალებას გააუმჯობესოს თავისი ეკონომიკა და

მიუახლოვდეს ევროპული ბაზრის სტანდარტებს. გარდა ამისა, ივარაუდება, რომ ამ

პროცესებს მოჰყვება ხელფასების გაზრდა, შესაბამისად გაუმჯობესდება

მოსახლეობის ცხოვრების დონეც.

156

(http://www.eu-russiacentre.org/index.php?s=Georgia).

128

ავტორი იშველიებს რუსეთისა და ცენტრალური აზიის საკითხებში ევროკავშირის

მთავარი დიპლომატის, გუნარ ვიგანდის (Gunnar Wiegand) 2011 წლის 25 ოქტომბრის

განცხადებას იმის თაობაზე, რომ თუ საქართველო მხარს არ დუჭერს რუსეთის

წევრობას, მაშინ ევროკავშირი შეიტანს ცვლილებებს ხმის მიცემის პროცედურაში და

შედეგად რუსეთს ორგანიზაციაში გაწევრიანებისათვის საქართველოს თანხმობა

აღარ დასჭირდება. ავტორი თვლის, რომ „ამის გაკეთება საკმაოდ რთული იქნება,

თუმცა ეს ნაბიჯი დიდ დიპლომატიურ გამარჯვებას მოუტანს ევროკავშირს. როგორც

ჩანს, ევროკავშირი შეძლებს გავლენა იქონიოს საქართველოზე და დაანახოს

რუსეთის გაწევრიანების მნიშვნელობაში“.

ს ა ე რ თა შ ორ ი ს ოს ა ე რ თა შ ორ ი ს ოს ა ე რ თა შ ორ ი ს ოს ა ე რ თა შ ორ ი ს ო უს ა ფ რ თხ ო ე ბ ი სუს ა ფ რ თხ ო ე ბ ი სუს ა ფ რ თხ ო ე ბ ი სუს ა ფ რ თხ ო ე ბ ი ს ს ა ი ნ ფორ მ ა ც ი ოს ა ი ნ ფორ მ ა ც ი ოს ა ი ნ ფორ მ ა ც ი ოს ა ი ნ ფორ მ ა ც ი ო ს ა მ ს ა ხ ურ ის ა მ ს ა ხ ურ ის ა მ ს ა ხ ურ ის ა მ ს ა ხ ურ ი (International

Security Information Service Europe (ISIS))

Rue Archimède 50

B-1000 Brussels, Belgium

Tel:Tel:Tel:Tel: +32 (0)2 230 74 46

Fax:Fax:Fax:Fax: +32 (0)2 230 61 13

Mail:Mail:Mail:Mail: info (at) isis-europe.org

Web Web Web Web –––– Page: Page: Page: Page: http://www.isis-europe.eu/

„საერთაშორისო უსაფრთხოების საინფორმაციო სამსახური“ (ISIS) წარმოადგენს

დამოუკიდებელ კვლევით და საკონსულტაციო ორგანიზაციას, რომელიც თავის

საქმიანობას ახორციელებს 1995 წლიდან.

„საერთაშორისო უსაფრთხოების საინფორმაციო სამსახურის მიზანია უზრუნველყოს

დროული, დამოუკიდებელი და პოლიტიკურ რეკომენდაციებზე დაფუძნებული

კვლევების ჩატარება, გაზარდოს გამჭვირვალობა, ხელი შეუწყოს ევროკავშირისა და

ნატოს საქმიანობაში ჩართულობისა და თანამონაწილეობის გაზრდას. ორგანიზაცია

129

ძირითადად ორიენტირებულია ევროკავშირისა და ნატოს უსაფრთხოების,

თავდაცვისა და სამშვიდობო პოლიტიკის მნიშვნელოვან ასპექტებზე. „ISIS“ – ის

პროგრამული ხაზი მოიცავს სამ მთავარ მიმართულებას, ესენია: 1. ინსტიტუციური

რეფორმები და უსაფრთხო მმართველობა: ღირებულებები, კანონიერება და

დემოკრატია; 2. კონფლიქტების პრევენცია და კრიზისების მართვა; 3. გენდერი და

უსაფრთხოება. აღნიშნულ სფეროებში დასახული მიზნების მიღწევას „ISIS“ – ი

ცდილობს ანალიტიკური პუბლიკაციების გამოცემითა და სხვადასხვა სახის საჯარო

ღონისძიებების ორგანიზებით. 2011 წლიდან ISIS Europe-ის აღმასრულებელი

დირექტორია ფილიპ ვორე.

კონფლიქტების პრევენციისა და კრიზისების მართვის პროგრამაში საკმაოდ დიდი

ყურადღება ეთმობა ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მუშაობას

საქართველოსა და მთლიანად სამხრეთ კავკასიაში. ორგანიზაცია „ევროპის

უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკისა“ (ESDP) და ევროკავშირის მისიების

საქმიანობის შესახებ რეგულარულ მიმოხილვას ამზადებს (სტატიების ავტორია

ჯიჯი ჯია (Giji Gya)).157

2007 წლის დეკემბრის მიმოხილვაში ყურადღება გამახვილებულია საზღვრის

დაცვის მხარდამჭერი გუნდის მანდატზე (Border Support Team (BST)), რომელიც

ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკის სამოქმედო გეგმის მიხედვით ევროკავშირის

მთავარი პრიორიტეტია. საზღვრის დაცვის მხარდამჭერი გუნდის საქმიანობა

ხორციელდება სამხრეთ კავკასიაში ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენლობის

მეშვეობით (იმ დროისთვის პიტერ სემნების ხელმძღვანელობით). საზღვრის დაცვის

მხარდამჭერი გუნდი მჭიდროდ თანამშრომლობს საქართველოს

ხელისუფლებასთან. გარდა ამისა, ის რეგულარულად ახორციელებს საზღვარზე

არსებული სიტუაციის შეფასებას და ევროკავშირისთვის ამზადებს ანგარიშებს;

გარდა ამისა, ყველა ჩართულ მხარეს შორის ეფექტური თანამშრომლობის

უზრუნველყოფის მიზნით ხელს უწყობს ნდობის ჩამოყალიბებას საქართველოსა და

რუსეთს შორის.“158

157

http://www.isis-europe.eu/sites/default/files/programmes-downloads/Oct2011EUMMGEORGIA.pdf

158 Giji Gya – ”ESDP and EU mission update”, Number 36, December 2007 http://www.isis-europe.eu/sites/default/files/programmes-downloads/2007_artrel_77_esr36esdpmission-update.pdf

130

2008 წლის ივნისის ანგარიში159 წარმოადგენს ევროკავშირის მისიების შესახებ 2007

წლის მიმოხილვის განახლებულ ვერსიას. საქართველოს შემთხვევაში საუბარია

იმაზე, რომ საბჭოს გადაწყვეტილებით (Council Joint Action 2006/121/CFSP)

საქართველოში ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენლის და შესაბამისად,

საზღვრის დაცვის მხარდამჭერი გუნდის მანდატი გაგრძელდა 2009 წლის 28

თებერვლამდე. საბჭოს გადაწყვეტილებითვე, „კონფლიქტების მართვიდან მათ

მოგვარებაზე გადასვლის მიზნით, კონფლიქტურ რეგიონებში (სამხრეთ ოსეთი და

აფხაზეთი) კონტაქტების დამყარებაზე პასუხისმგებლობა როგორც ახალი დავალება,

ამავე მისიას დაეკისრა.“

Giji Gya – ს 2008 წლის სექტემბრის ანალიტიკური ესსე მიმოიხილავს მოქალაქეთა,

რესურსებისა და ენერგქეტიკული უსაფრთხოების სფეროებში საქართველოში

არსებულ გამოწვევებს და მოკლე ანალიზს უკეთებს ევროკავშირის საპასუხო

რეაქციას საქართველოში/სამხრეთ ოსეთში 2008 წლისათვის არსებულ კრიზისულ

ვითარებაზე. ავტორი ეჭვქვეშ აყნებს ევროკავშირის მისიის (ევროკავშირის

სპეციალური წარმომადგენლისა და საზღვრის დაცვის მხარდამჭერი გუნდის)

საქმიანობის წარმატებულობას საქართველოში და მიიჩნევს რომ უფრო მეტი დროა

საჭირო მისიის სტურქტურისა და ფუნქციების სწორად განსაზღვრისათვის.

მაგალითად მოჰყავს ევროკავშირის მისია კოსოვოში (EULEX), რომელიც დიახ,

წარმატებულია, თუმცა ამ მისიის დაგეგვმასა და განხორციელებას ორი წელი

დასჭირდა. 160

„ISIS“ –ის პუბლიკაციებს შორის აღსანიშნავია ასევე, ანგარიში161, რომელიც

საქართველოში ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის ამოქმედებიდან - 2008 წლის

15 სექტემბრიდან 2011 წლის ოქტომბრამდე თვეების მიხედვით მიმოიხილავს

ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის (EUMM Georgia) მუშაობას

- 159 Giji Gya – ”ESDP and EU mission update – June 2008”, Number 39, July 2008 (http://www.isis-europe.eu/sites/default/files/programmes-downloads/2008_artrel_182_esr39-esdp-update.pdf)

160 Giji Gya – ” New starts or old regressions”, Number 40, September 2008

(http://www.isis-europe.eu/sites/default/files/programmes-downloads/2008_artrel_193_esr40-starts-regressions.pdf)

161 http://www.isis-europe.eu/sites/default/files/programmes-

downloads/Oct2011EUMMGEORGIA.pdf

131

საქართველოში/კონფლიქტურ რეგიონებში და აღწერს მოცემული პერიოდისათვის

ქვეყანაში არსებულ ვითარებას. მისიის მანდატი მოიცავს „კონფლიქტურ ზონაში

სიტუაციის სტაბილიზირებასა და ნორმალიზებას, ნდობის ჩამოყალიბების

ხელშეწყობას და ინფორმაციის შეგროვებას ყველა ჩართული მხარის მიერ ადამიანის

უფლებათა ჰუმანიტარული სამართლის ნორმების დაცვის უზრუნველყოფის

მიზნით“.

გარდა აღწერილობითი ნაწილისა, მიმოხილვებში საუბარია აგრეთვე მისიის

მუშაობის წარმატებასა და არსებულ პრობლემებზე. 2010 წლის ივლისის განხილვაში

ყურადღება გამახვილებულია მისიის წარმატებაზე ვითარების სტაბილიზაციის

კუთხით. რაც შეეხება ვითარების ნორმალიზაციას, იმ პერიოდისათვის

სადამკვირვებლო მისიის ხელმძღვანელი ელჩი ჰანსიორგ ჰაბერი აღნიშნავს, რომ

მისიის მანდატის ეს ნაწილი დასწყისშივე არ იყო ნათლად განსაზღვრული. ელჩისვე

განცხადებით ნდობის გამტკიცებას ხელს უშლის არასამთავრობო ორანიზაციებს

შორის კონტაქტების დამყარებასთან დაკავშირებული პრობლემები. ხოლო

ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომადგენლმა კეტრინ ეშტონმა 2010 წლის 18

ოქტომბრის განცხადებაში დადებითად შეაფასა პერევის გამშვები პუნქტიდან

რუსული ჯარების გასვლა.

2011 წლის ოქტომბრის მოკლე ანგარიშში ნათქვამია, რომ ევროკავშირის საერთო

საქმეთა საბჭოს (General Affairs Council of the European Union) გადაწყვეტილებით

სადამკვირვებლო მისიას მანდატი 2011 წლის 12 სექტემბრამდე გაუგრძელდა და

მისიის ხელმძღვანელის პოსტზე დაინიშნა ბ-ნი ანდჟეი ტიშკევიჩი. „მისიის მთავარ

მიზნად მომდევნო წლისთვის კვლავ რჩება კონფლიქტის მხარეებს შორის ნდობის

აღდენა ინფორმაციის გაცვლის, ნდობის და უფრო მეტი გამჭვირვალობის

უზრუნველყოფის მიზნით“.

გარდა ზემოხსენებული პუბლიკაციებისა, „ISIS“ – ის ოფიციალურ ვებ–გვერდზე

მოცემულია ასევე ევროპარლამენტის თავდაცვისა და უსაფრთხოების ქვეკომიტეტსა

და საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტში საქართველოს შესახებ ჩატარებული

სხდომებისა და შეხვედრების მიმოხილვა. დისკუსიები ძირითადად ეხება

თავდაცვისა და უსაფრთხოების საკითხებს, ევროკავშირ–საქართველოს

ურთიერთობებსა და საქართველოს კონფლიქტურ რეგიონებში არსებულ ვითარებას.

სტრატეგიული კვლევების ფონდისტრატეგიული კვლევების ფონდისტრატეგიული კვლევების ფონდისტრატეგიული კვლევების ფონდი (The Foundation for Strategic Research)

Fondation Pour la Recherche Stratégique

132

27 rue Damesme

75013 Paris

Tel:Tel:Tel:Tel: 01 43 13 77 77

Fax:Fax:Fax:Fax: 01 43 13 77 78

MailMailMailMail:::: a.pasquier @ frstrategie.org

Web Web Web Web –––– Page: Page: Page: Page: http://www.frstrategie.org/

სტრატეგიული კვლევების ფონდი დამოუკიდებელი კვლევითი ცენტრია, რომელიც

წარმოადენს ევროპული და საერთაშორისო კვლევითი ცენტრების ქსელის ნაწილს და

აწარმოებს კვლევებს ფრანგული დეპარტამენტებისა და სააგენტოებისათვის, ასევე,

ევროპული ინსიტიტუტების, საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და

კომპანიებისათვის. 2008 წლიდან ფონდს სათავეში უდგას კამილ გრანდი (Camille

Grand).

ორგანიზაციის საქმიანობა ხორციელდება შემდეგი ძირითადი ხუთი მიმართულებით: 1. სამხედრო და სტრატეგიული საკითხები; 2. სტრატეგია, მრეწველობა და ტექნოლოგიები; 3. კრიზისისა და კონფლიქტის ბუნება/არსი; 4. სახელმწიფო და სამოქალაქო უსაფრთხოება; 5. თავდაცვისა და უსაფრთხოების პოლიტიკის პრობლემატიკა სტრატეგიულ რეგიონებში. აღნიშნულ სფეროებში დასახული მიზნების მიღწევას ცენტრი ცდილობს პუბლიკაციების, ანალიტიკური ესეებისა და წიგნების გამოცემით, ასევე სხვადასხვა ღონისძიებებისა და განხილვების ორგანიზებით.

ფონდის კვლევის არეალი მოიცავს სხვადასხვა რეგიონებს, მათ შორის რუსეთსა და

ევრაზიას162. აღნიშულ რეგიონებში ჩატარებული კვლევების საკმაოდ დიდი ნაწილი

ეხება, რუსეთ–საქართველოს ურთიერთობებს, აგვისტოს ომს და მის შემდეგ

განვითარებულ მოვლენებს, რუსეთ–ნატოს და რუსეთ–ევროკავშირის

ურთიერთობებს, ქვეყანაში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებას, იქ არსებულ

გამოწვევებსა და მიღწევებს, ასევე რუსეთის დამოკიდებულებას მთლიანად სამხრეთ

კავკასიის რეგიონისადმი.

162

http://www.frstrategie.org/barreCompetences/approchesRegionales/russieEspacePostSovietique.php

133

–––– „„„„ამერიკის შეერთებული შტატების და რუსეთის ურთიერთობა საქართველოსამერიკის შეერთებული შტატების და რუსეთის ურთიერთობა საქართველოსამერიკის შეერთებული შტატების და რუსეთის ურთიერთობა საქართველოსამერიკის შეერთებული შტატების და რუსეთის ურთიერთობა საქართველოს

კრიზის შემდეგკრიზის შემდეგკრიზის შემდეგკრიზის შემდეგ“, 2008 “, 2008 “, 2008 “, 2008 წლის 9 სექტემბერი წლის 9 სექტემბერი წლის 9 სექტემბერი წლის 9 სექტემბერი

–––– “U.S.-Russia Relations in the Aftermath of the Georgia Crisis”, September 9, 2008

რუსეთ–საქართველოს ომსა და მის შემდგომ წარმოქმნილ კრიზისზეა საუბარი მაიკლ

მაკფოლის (Michael A. McFaul) მიერ რუსეთ–ამერიკის ურთიერთობების შესახებ

გაკეთებულ მოხსენებაში,163 რომლითაც იგი 2008 წელს საგარეო საქმეთა პალატის

კომიტეტის სხდომაზე გამოვიდა. ავტორი მიიჩნევს, რომ „ამერიკის საგარეო

პოლიტიკის ლიდერები არ უნდა შემოიფარგლონ მხოლოდ მკაცრი ფრაზებითა და

განხილვებით, არამედ ამ ახალ რუსეთთან ურთიერთობისთვის უნდა შეიმუშაონ

გონივრული და მდგრადი სტრატეგია, რომელიც გაითვალისწინებდა ორივეს, ჩვენს

ინტერესებსაც და ღირებულებებსაც“.164 რუსეთ–საქართველოს ომის მოკლე

მიმოხილვის შემდეგ, მაიკლ მაკფოლი აყალიბებს იმ 12 ელემენტს, რომელიც მისი

აზრით გათვალისწინებულ უნდა იქნეს ახალი სტრატეგიის შემუშავებისას:165

1. ახალმა სტრატეგიამ უნდა აღადგინოს, განაახლოს ერთობა ჩვეს ევროპელ

მოკავშირეებთან

2. ნატოს წევრებმა უნდა დაადასტურონ მათი მე-5-ე მუხლით აღებული ვალდებულებები, რომ თავდასხმა ერთ ქვეყანაზე არის თავდასხმა ალიანსის ყველა წევრზე. 3. ამერიკის შეერთებულიმა შტატებმა, ევროპამ და საერთაშორისო თანამეგობრობის სხვა წარმომადგენლებმა მტკიცედ უნდა მოითხოვონ, საქართველოს ტერიტორიაზე რუსი ჯარისკაცების 7 აგვისტომდელ პოზიციებზე დაბრუნება; ასევე მტკიცედ უნდა განაცხადონ, რომ მსოფლიო კვლავაც აღიარებს და მხარს უჭერს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას. 4. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა და ევროპამ ერთად უნდა იმუშაოს საქართველოსთვის აღმშენებლობაში დახმარების მიზნით. 5. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა და ევროპამ პროაქტიულად უნდა იმოქმედოს, რათა შეაკავოს რუსეთის მტრული ქმედებები საფრთხის წინაშე მდგომი სხვა პოსტ-საბჭოთა დემოკრატიის, უკრაინის, წინააღმდეგ.

163 http://www.frstrategie.org/barreFRS/publications/dossiers/Obama_Medvedev/doc/MCFAUL.pdf

164 “ U.S.U.S.U.S.U.S.----Russia Relations in the Aftermath of the Georgia Crisis”Russia Relations in the Aftermath of the Georgia Crisis”Russia Relations in the Aftermath of the Georgia Crisis”Russia Relations in the Aftermath of the Georgia Crisis” http://foreignaffairs.house.gov/110/mcf090908.pdf

165http://www.frstrategie.org/barreFRS/publications/dossiers/Obama_Medvedev/doc/MCFAUL.pdf

134

6. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა, ევროპამ და ჩვენმა ევრაზიელმა პარტნიორებმა ერთად უნდა დაადასტურონ ევროპაში უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (ეუთო) ყველა წევრი სახელწიფოს არსებული საზღვრების უცვლელობა 7. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა მჭიდროდ უნდა ითანამშრომლოს ჩვენს პარტნიორებთან ევროპასა და ევრაზიაში, რომ შეამციროს მათი დამოკიდებულება რუსეთიდან ექსპორტირებულ ენერგო რესურსებზე. 8. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩვენს მოკავშირეებთან ერთად უნდა გაუწიოს მჭიდრო კოორდინაცია მომავალ ნაბიჯებს რუსეთის ხელისუფლების წინააღმდეგ თუ ის უარს იტყვის შეასრულოს ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ მიღებული ხელშეკრულება, რომელსაც თავად მოაწერა ხელი. 9. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა მეტი უნდა გააკეთოს, რათა გაიზარდოს დამოუკიდებელი ინფორმაციის გავრცელება რუსეთსა და რეგიონში. 10. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ხელახლა უნდა განიხილოს რეგიონში დემოკრატიული იდეების გავრცელების ხელშეწყობის გზები. 11. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა მჭიდროდ უნდა ითანამშრომლოს ჩვენს პარტნიორებთან ევროპასა და ევრაზიაში, რომ შეამციროს მათი დამოკიდებულება რუსეთიდან ექსპორტირებულ ენერგო რესურსებზე. 12. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა, ჩვენს მოკავშირეებთან მჭიდრო თანამშრომლობით, კოორდინირება უნდა გაუწიოს რუსეთის ხელისუფლების წინააღმდეგ მომავალ ქმედებებს, იმ შემთხვევაში თუ ის უარს იტყვის მის მიერ ხელმოწერილი, ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვალდებულებების შეასრულებაზე. 13. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა მეტი უნდა გააკეთოს, რათა რუსეთსა და რეგიონში გაიზარდოს დამოუკიდებელი ინფორმაციის მიწოდება და გავრცელება. 14. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა დახმარება უნდა გაუწიოს დემოკრატიული იდეების გავრცელებას მთლიანად რეგიონში. 15. ამერიკის შეერთებული შტატების მომავალმა პრეზიდენტმა დაუყონებლივ უნდა დაამყაროს პირდაპირი დიალოგი პრეზიდენტ მედვედევთან, რათა განიხილოს საერთო ინტერესებთან დაკავშირებული საკითხები. 16. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა და ჩვენმა მოკავშირეებმა უნდა

გააგრძელონ რუსეთის დასავლეთთან ინტეგრაციის საკითხებზე მუშაობა, როგორც

გრძელვადიანი სტრატეგიული მიზანი.

–––– ამერიკის შეერთებული შტატებს და რუსეთს შორის ურთიერთობების ამერიკის შეერთებული შტატებს და რუსეთს შორის ურთიერთობების ამერიკის შეერთებული შტატებს და რუსეთს შორის ურთიერთობების ამერიკის შეერთებული შტატებს და რუსეთს შორის ურთიერთობების

განახლება, მარტი, 2009განახლება, მარტი, 2009განახლება, მარტი, 2009განახლება, მარტი, 2009

“Pressing the “Reset Button” on US“Pressing the “Reset Button” on US“Pressing the “Reset Button” on US“Pressing the “Reset Button” on US----Russia RelRussia RelRussia RelRussia Relations”, March 2009ations”, March 2009ations”, March 2009ations”, March 2009

135

რუსეთ–საქართველოს ომზეა ასევე, საუბარი ანდრეს ოსლუნდისა და ენდრიუ

კუჩინსის (Anders Åslund and Andrew Kuchins) 2009 წლის მარტის სტატიაში,166 სადაც

მთავარი აქცენტი რუსეთ–აშშ–ის ურთიერთობებზე კეთდება. ავტორები

ქრონოლოგიურად მიმოიხილავენ რუსეთ-ამერიკის ურთიერთობის მნიშვნელოვან

თარიღებს და მიიჩნევენ, რომ ”ამერიკის შეერთებულ შტატებს რუსეთთან უფრო

კონსტრუქციული ურთიერთობის დამყარება სჭირდება, რათა ითანამშრომლონ ისეთ

საკითხებზე, როგორიცაა გლობალური უსაფრთხოება, მათ შორის, ბირთვული

უსაფრთხოება, ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობა, ტერორიზმი, ენერგეტიკა და

კლიმატური ცვლილებები”. ანდრეს ოსლუნდსა და ენდრიუ კუჩინსის მაგალითად

მოჰყავთ რუსეთ-საქართველოს ომი, რომელმაც ”ცხადყო, რომ ამერიკის არსებული

პოლიტიკა რუსეთთან მიმართებაში მოითხოვს ფუნდამენტურ გადაფასებასა და

ახალი მიმართულების არჩევას“.

–––– „„„„ნატოს ახალი სტრატეგიული კონცეფციისკენნატოს ახალი სტრატეგიული კონცეფციისკენნატოს ახალი სტრატეგიული კონცეფციისკენნატოს ახალი სტრატეგიული კონცეფციისკენ“, “, “, “, სექტემბერი, 2009სექტემბერი, 2009სექტემბერი, 2009სექტემბერი, 2009

„„„„Towards a new strategic concept for NATO”,Towards a new strategic concept for NATO”,Towards a new strategic concept for NATO”,Towards a new strategic concept for NATO”, September 2009September 2009September 2009September 2009

ნატოს ახალ სტრატეგიას ეხება კლაუს ვიტმანის (Klaus Wittmann) 2009 წლის სექტემბ-

რის სტატია,167 რომელშიც საუბარია ნატო–რუსეთის და ნატო–ევროკავშირის

ურთიერთობებზე. ნატო–რუსეთის ურთიერთობების მიმოხილვის დროს ავტორი

მთავარ აქცენტს აკეთებს რუსეთ–საქართველოს ომზე და მიიჩნევს, რომ 2008 წლის

აგვისტოს კრიზისი გარდამტეხი იყო ნატო-რუსეთის ურთიერთობაში. თუმცა იმასაც

დასძენს, რომ მათ შორის ურთიერთობა საქართველოში განვითარებულ

მოვლენებამდე დიდი ხნით ადრე უკვე საკამოდ დაძაბულ ფაზაში იყო გადასული.

ომმა დღის წესრიგში უფრო მწვავედ დააყენა ისეთი მნიშვნელოვანი საკითხები,

როგორიცა თავდაცვა და უსაფრთხოება, რუსეთის მიზნები და ქმედებები და ასევე,

ნატო-რუსეთს შორის სამომავლო თანამშრომლობის თუ დაპირისპირების

პერსპექტივები.

კარნეგი ევროპა (კარნეგი ევროპა (კარნეგი ევროპა (კარნეგი ევროპა (Carnegie Europe))))

- 166 Anders Åslund and Andrew Kuchins – “Pressing the “Reset Button” on US-Russia Relations”, March 2009

(http://www.frstrategie.org/barreFRS/publications/dossiers/Obama_Medvedev/doc/pb09.pdf)

- 167 (http://www.frstrategie.org/barreFRS/publications/dossiers/avenir_otan/doc/towards.pdf)

136

15 Rue du Congrès

1000 Brussels, Belgium

Tel:Tel:Tel:Tel: +32 2 735 56 50

Fax:Fax:Fax:Fax: +32 2 736 62 22

MailMailMailMail:::: brussels@ceip.org

Web Web Web Web –––– Page: Page: Page: Page: http://carnegieeurope.eu/

“Carnegie Europe“, რომელიც 2007 წელს დაარსდა წარმოადგენს საერთაშორისო

კვლევითი ორგანიზაციის „Endowment for International Peace“ – ის ნაწილსა და მის

ევროპულ ცენტრს. ამჟამად ცენტრის დირექტორია იან ტეჩაუ (Jan Techau).

“Carnegie Europe“ აერთიანებს როგორც უშუალოდ თავისი ცენტრის მკლევარების

ნამუშევრებს, ასევე კლევებს Carnegie – ის ვაშინგტონის, მოსკოვის, პეკინისა და

ბეირუთის ცენტრებიდან, რითაც ხელს უწყობს უნიკლაური გლობალური ხედვის

დამკვიდრებას ევროპის პოლიტიკურ საზოგადეობაში. პუბლიკაციებისა და

სტატიების გამოცებით, სემინარებისა და შეხვედრების ორგანიზებით, კერძო და

კვალიფიციური კონსულტაციების მეშვეობით “Carnegie Europe“ ცდილობს

დააჩქაროს და განავითაროს მსოფლიო პოლიტიკაში ევროპის როლზე ახალი

აზროვნების ჩამოყალიბება.

ცენტრის ექსპერტები ყოვედღიურად აქვეყნებენ ანალიტიკურ სტატიებსა და

კომენტარებს მსოფლიოს თითქმის ყველა რეგიონში მიმდინარე უმნიშვნელოვანეს

პროცესებზე. აღნიშნულ რეგიონებს შორის არის სამხრეთ კავკასია (აზერბაიჯანი,

სომხეთ და საქართველო), ასევე საქართველოს უშუალო მეზობლები რუსეთი და

თურქეთი. “Carnegie Europe“–ის ანალიტიკურ მასალებში წარმოდგენილია

საინტერესო დოკუმენტები თურქეთისა და ევროკავშირის, ევროპის სამეზობლო

პოლიტიკისა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის პროგრამების შესახებ. ორგანიზაციის

ვებ–გვერდზე ასევე პერმანენტულად ახლდება საექსპერტო ბლოგების ჩანაწერები,

რომლებიც მიმდინარე მნიშვნელოვანი საკითხების ირგვლიც საინტერესო

მოსაზრებებს გვთავაზობს.

ორგანიზაციის ანალიტიკოსების, თომას დე ვაალისა და დიმიტრი ტრენინის

საექსპერტო პუბლიკაციების დიდი ნაწილი ისეთ თემებს ეხება, როგორიცაა: რუსეთ–

137

საქართველოს კონფლიქტი, ცხინვალში მიმდინარე მოვლენები და რუსეთ–

საქართველოს ურთიერთოებები.168

� თომას დე ვაალი (TOMAS DE WAALTOMAS DE WAALTOMAS DE WAALTOMAS DE WAAL) ) ) ) – ბიოგრაფია (http://carnegieendowment.org/experts/index.cfm?fa=expert_view&expert_id=479)

თომას დე ვაალი არის კარნეგის ფონდში, რუსეთისა და ევრაზიის პროგრამებში უფროსი ანალიტიკოსი. იგი მუშაობს ძირითადად სამხრეთ კავკასიაზე, რომელიც მოიცავს სომხეთს, აზერბაიჯანს და საქართველოს, და მათ კონფლიქტურ ტერიტორიებზე, ასევე შავი ზღვის რეგიონის თემებზე. დე ვაალი აღიარებული ექსპერტია სამხრეთ კავკასიაში მოუგვარებელი კონფლიქტების: აფხაზეთის მთიანი ყარაბაღის და სამხრეთ ოსეთის საკითხებში. 2002-2009 წლებში მუშაობდა ანალიტიკოსად და პროექტის მენეჯერად სამხრეთ კავკასიის კონფლიქტების თემაზე ლონდონში მოქმედი „არასამთავრობო ორგანიზაციების შერიგების რესურსებისა“ და „ომისა და მშვიდობის საკითხების კვლევის ინსტიტუტში“.

ის გახლავთ ავტორი ყარაბაღის კონფლიქტზე დაწერილი ავტორიტეტული წიგნისა ‘‘სომხეთი და აზერბაიჯანი მშვიდობისა და ომის პერიოდებში’’ (Armenia and Azerbaijan Through Peace and War, NYU Press, 2003), რომელიც ითარგმნა სომხურ, აზერბაიჯანულ და რუსულ ენებზე. ხოლო მისი ბოლო წიგნია „კავკასია: შესავალი“ (The Caucasus: An Introduction, Oxford University Press, 2010). დე ვაალი ინტენსიურად მუშაობდა როგორც ჟურნალისტი და მწერალი კავკასიის და შავი ზღვის რეგიონში, ისევე როგორც რუსეთში. 1991-1993 და 1998-1999 წლებში მუშაობდა ანალიტიკოსად და ჟურნალისტად BBC World–ის ლონდონის ოფისში და ამჟამადაც ამზადებს დოკუმენტური სახის რეპორტაჟებს BBC რადიოსათვის. 1993-დან 1997-მდე ის მუშაობდა მოსკოვში Moscow Times-ისათვის ასევე Times of London-ისა და Economist-ისათვის, რუსეთის პოლიტიკისა და ჩეჩნეთში მიმდინარე პროცესების თემატიკაზე. იგი არის თანაავტორი (Carlotta Gall-თან ერთად) წიგნისა „ჩეჩნეთი: მსხვერპლი კავკასიაში“ (NYU Press, 1997), რომლისთვისაც ავტორები დაჯილდოვდნენ ჯეიმს კამერონის სახელობის პრიზით გამორჩეული თხრობისათვით. განათლება: ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ბაკალავრის ხარისხი ოქსფორდის უნივერსიტეტის Balliol-ის კოლეჯში, ფლობს ინგლისურს, ბერძნულს და რუსულს.

� დმიტრი ტრენინი ((((DMITRI TRENINDMITRI TRENINDMITRI TRENINDMITRI TRENIN)))) ბიოგრაფია (http://carnegie.ru/experts/?fa=287)

168 http://carnegieeurope.eu/regions/?fa=list&type=pub&id=954&filterType=commentaryAndAnalysis

138

დმიტრი ტრენინი არის the Carnegie Moscow Center-ის დირექტორი მისი დაფუძნების

დღიდან. 1993 წლამდე მსახურობდა რუსეთის ჯარში. 1993-1997 წლებში მუშაობდა

როგორც უფროსი მკვლევარი ნატოს თავდაცვის კოლეჯში, რომში და ასევე, ევროპის

ინსტიტუტში მოსკოვში.

1972-დან 1993 წლამდე ის მსახურობდა საბჭოთა და რუსეთის შეიარაღებულ

ძალებში. მათ შორის, საბჭოთა სამხედრო ძალების ჯგუფში საგარეო საქმეთა

განყოფილების ფილიალის წარმომადგენლად (პოსტდამში) და ასევე, 1985-1991

წლებში იყო ჟენევაში ატომური იარაღის შესახებ აშშ-საბჭოთა კავშირის

მოლაპარაკებებში დელეგაციის წევრი. 1986-1993 წლებში სამხედრო ინსტიტუტში

ასწავლიდა ომების სწავლების ფაკულტეტზე.

განათლება: 1984 წელს კანადისა და აშშ-ს ინსტიტუტში მიღებული აქვს დოქტორის

ხარისხი.

–––– „ „ „ „გახსოვდეთ კავკასიაგახსოვდეთ კავკასიაგახსოვდეთ კავკასიაგახსოვდეთ კავკასია“, 2011 “, 2011 “, 2011 “, 2011 წლის 8 ივნისიწლის 8 ივნისიწლის 8 ივნისიწლის 8 ივნისი “Remember the Caucasus?”, June 8, 2011 თომას დე ვაალის 2011 წლის 8 ივნისის სტატია „გახსოვდეთ კავკასია“169 ეხება

რუსეთ–საქართველოს 2008 წლის ომს და ამ კონფლიქტის შედეგებს საქართველოსა

და მთლიანად რეგიონზე. სტატიაში მოკლედ არის განხილული ომის მიმდინარეობა,

საქართველოს სტრატეგია, სამხრეთ ოსეთსა და აფხაზეში არსებული ვითარება და

საქართველო–აშშ-ის ურთიერთოებები. სტატიის ბოლოს ავტორი ინტერესდება

იმით, არსებობს თუ არა კონფლიქტის განახლების რისკი. აანალიზებს რა იმ ფაქტს,

რომ ერთის მხრივ, საქართველო სუსტი ქვეყანაა, ხოლო მეორეს მხრივ კი რუსეთი

უკვე ახორციელებს დე ფაქტო კონტროლს აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთზე, თომას

დე ვაალი თვლის, რომ „არ არსებობს არანაირი რაციონალური მიზეზი, რუსეთ–

საქართველოს შორის ახალი კონფლიქტის დასაწყებად“.

–––– „„„„რეფორმა საქართველოშირეფორმა საქართველოშირეფორმა საქართველოშირეფორმა საქართველოში““““ “Reform in Georgia”, June 20, 2011

თომას დე ვაალის 2011 წლის 20 ივნისის სტატია „რეფორმა საქართელოში“170 აფასებს

საქართველოში გატარებულ რეფორმებს და მიმოიხილავს ისეთ მნიშვნელოვან

საკითხებს, როგორიცაა დემოკრატიის ხარისხი, ეკონომიკური განვითარება,

169 http://carnegieeurope.eu/publications/?fa=44552

170 http://carnegieeurope.eu/publications/?fa=44698&solr_hilite=de+Thomas+Waal

139

მოახლოებული არჩევნების მნიშვნელობა, მოსახლეობის დამოკიდებულება

მთავრობისადმი, ქვეყნის მიერ არჩეული სტრატეგია და პოლიტიკური კურსი.

ავტორიის აზრით საქართველო არ არის ”დემოკრატიის მოდელი” და მითუმეტეს არც

”დემოკრატიის შუქურა”. „საქართველო ქვეყანაა, რომელმაც ბევრი კარგი გააკეთა,

თუმცა ჯერ კიდევ აქვს სერიოზული პრობლემები.“

–––– „„„„ საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა

განუსაზღვრელ პერიოდშიგანუსაზღვრელ პერიოდშიგანუსაზღვრელ პერიოდშიგანუსაზღვრელ პერიოდში“, 2011 “, 2011 “, 2011 “, 2011 წლის ივლისიწლის ივლისიწლის ივლისიწლის ივლისი ”Georgia's Choices: Charting a Future in Uncertain Times”, July 19, 2011

საქართველოს სამომავლო სტრატეგიულ მიმართულებასა და გრძელვადიანი

განვითარების მოდელს ეხება თომას დე ვაალის, იან ტეჩაუსა (Jan Techau) და ჟაკლინ

ჰეილის (Jacqueline Hale) კიდევ ერთი სტატია.171 ავტორები აყალიბებენ საქართველოს

სამომავლო განვითარების შესაძლო სამ განსხვავებულ მოდელს: 1. ”ძველი

საქართველო” - ეს მოდელი აქცენტს აკეთებს პატრიოტიზმზე, რელიგიაზე და

ნათესაურ კავშირებზე; 2. ”სინგაპურის მოდელი” - დაურეგულირებელი ეკონომიკა

და მინიმალური ხელისუფლება; 3. ევროკავშირის მოდელი - დარეგულირებული

ბაზრები და დემოკრატიული ანგარიშვალდებულება.

ძველი საქართველო:ძველი საქართველო:ძველი საქართველო:ძველი საქართველო: ეს მოდელი ყურადღებას ამახვილებს საქართველოს

ტრადიციული ღირებულებების სისტემაზე, მჭიდრო ოჯახურ კავშირებსა და

ბიზნესებზე. ‘‘ძველი საქართველოს“ მოდელი კრიტიკულია გლობალიზაციის

მიმართ და შესაბამისად, ამ მოდელით, საქართველოს პოლიტიკური და

ეკონომიკური სისტემა იზოლირებული და შესაძლებელზე ნაკლები შედეგების

მომტანია.

‘‘‘‘‘‘‘‘სინგაპურისინგაპურისინგაპურისინგაპური“:“:“:“: ‘‘‘‘‘‘‘‘ევოპული სინგაპურის“ მოდელი წარმოადგენს საქართველოს

როგორც დინამიურ ბიზნეს ცენტრს, მრავალრიცხოვანი ტურისტული ნაკადით და

პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებით. ამ მსოფლმხედველობის მიხედვით,

საქართველოს კეთილდღეობის გასაღები მასიურ დერეგულაციასა და

პრივატიზაციაში მდგომარეობს. არსებული ხელისუფლება (ნაციონალური

მოძრაობა) მაქსიმალურად ცდილობს ხელი შეუწყოს ბიზნესისთვის ხელსაყრელ

გარემოს და საქართველო "ნომერი პირველი რეფორმატორის“ სახელით

წარმოაჩინოს.

171 http://carnegieeurope.eu/events/?fa=3314&solr_hilite=de+Thomas+Waal

140

„ევროპული მოდელიევროპული მოდელიევროპული მოდელიევროპული მოდელი“: “: “: “: ევროპული მოდელი გულისხმობს მკაცრი წესებისა და

სტანდარტების იმპლემენტაციას, და ასევე, დიდ დემოკრატიულ

ანგარიშვალდებულებებს. ამჟამად, პრო-ევროპული განწყობა საქართველოს

მოსახლეობაში ძლიერია, თუმცა ბუნდოვანი: ქართველთა უმრავლესობა ევროპას

აღიქვამს უფრო ცივილიზაციის თვალსაზრისით, ვიდრე როგორც მმართველობისა

და განვითარების კონკრეტულ სტრუქტურას. სანამდე ევროკავშირის წევრობა

ჰორიზონტზე გამოჩნდება, საქართველომ უნდა ისარგებლოს შემოთავაზებული ღრმა

და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო ზონის შესახებ ხელშეკრულებით, რაც

წარმატებით დამტკიცების შემთხვევაში, უფრო მეტი რეგულაციების მიღებისა და

სხვა დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარების სანაცვლოდ, საქართველოსთვის

პრივილეგირებულად ხელმისაწვდომს გახდის ევროპულ ბაზარს.

თომას დე ვაალის აზრით საქართველოსთვის ყველაზე მომგებიანი იქნება

ევროკავშირის მოდელი, რადგან მჭიდრო ინტეგრაცია ნიშნავს ევროპულ ბაზარზე

წვდომას და შესაბამისად, დიდ ეკონომიკურ და პოლიტიკურ სტაბილურობას.

აღსანიშნავია, რომ 2012 წლის ნოემბერში, „კარნეგის“ ოფისში, დისკუსია გაიმართა

საქართველოში 2012 წლის ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების შედეგად შექმნილ

რეალობასთან და ახალი მთავრობის პოლიტიკურ კურსთან დაკავშირებით. დისკუსიაში

მონაწილეობას საქართველოს პრეზიდენტი, მიხეილ სააკაშვილი იღებდა.

http://carnegieeurope.eu/events/?fa=3872&solr_hilite=Georgia

იქიდან გამომდინარე, რომ არჩევნების შედეგად ხელისუფლებაში ყოფილი

ოპოზიციური კოალიცია მოვიდა, მიხეილ სააკაშვილმა ყველა დასმულ შეკითხვას

ახალ მთავრობასთან კონტექსტშიც უპასუხა. მან ისაუბრა საქართველოს

ურთიერთობებზე დასავლეთთან ისევე როგორც რუსეთთან. მისი განცხადებით,

ევროკავშირსა და ნატოში ინტეგრაცია ახალი მთავრობის პრიორიტეტად დარჩება.

ამასთან, პრეზიდენტ სააკაშვილის აზრით, რუსეთის როლი რეგიონში შემცირდება,

მას შემდეგ რაც სხვა სახელმწიფოები მოძებნიან ენერგიის, განსაკუთრებით, ფიქლის

გაზის, ალტერნატიულ წყაროებს, განსაკუთრებით კი გარდა ამისა, მან აღნიშნა, რომ

ქართველები აფასებენ რუსეთთან კარგ დამოკიდებულებას, თუმცა, კვლავაც

ამჯობინებენ დასავლეთთან ინტეგრირებას. გარდა ზემოთ აღნიშნულისა,

პრეზიდენტი შეეხო ასევე კანონის უზენაესობის თემას. მან ასევე, ხაზი გაუსვა ახალი

მმართველი ძალის მიერ უსამართლო, პოლიტიკური ანგარიშსწორების ხასიათის

მქონე დაჭერების პრეცენდენტებს. მიხეილ სააკაშვილმა ისაუბრა ასევე, არჩევნების

შემდგომ არსებულ სხვადასხვა გამოწვევებზე.

141

ევროპული კვლევების ინსტიტუტიევროპული კვლევების ინსტიტუტიევროპული კვლევების ინსტიტუტიევროპული კვლევების ინსტიტუტი ( ( ( (Institute for European StudiesInstitute for European StudiesInstitute for European StudiesInstitute for European Studies))))

Vrije Universiteit Brussels

Pleinlaan 5, B-1050 Brussels

Tel:Tel:Tel:Tel: +32 2 6148001

Fax:Fax:Fax:Fax: +32 2 6148010

MailMailMailMail:::: ies@vub.ac.be

Web Web Web Web –––– Page: Page: Page: Page: http://www.ies.be/

ევროპული კვლევების ინსტიტუტი Vrije Universiteit Brussel – ის დამოუკიდებელი

დეპარტამენტია, რომელიც 2001 წელს შეიქმნა. ამჟამად ინსტიტუტის დირექტორია

ბარტ დე შუტერი (Bart De Schutter).

ევროპული კვლევების ინსტიტუტში ისწავლება სამაგისტრი პროგრამები და

ხორციელდება კვლევები, რომლებიც ძირითადად ეხება ევროკავშირის როლსა და

ფუნქციებს მსოფლიო პოლიტიკაში.

ინსტიტუტს აქვს სამი ძირითადი მისია: 1. თავისი სამაგისტრო პროგრამებისა და

საზაფხულო სკოლების მეშვეობით იგი ხელს უწყობს განათლების დონის ამაღლებას;

2. ახორციელებს კვლევებს, გამოსცემს შესაბამის სტატიებსა და წიგნებს; 3.

ორგანიზებას უკეთებს ყოველწლიურ კონფერენციებს, სისტემატურ სამუშაო

შეხვედრებსა და ლექციებს. ინსტიტუტში კვლევები ხორციელდება შემდეგი ოთხი

ძირითადი მიმართულებით, ესენია: 1. ევროპის საგარეო და უსაფრთხოების

პოლიტიკა; 2. გარემოს დაცვა და მდგრადი განვითარება; 3. მიგრაცია და

თავშესაფრის მაძიებლები; 4. ევროკავშირის ეკონომიკური მმართველობა 4.

განათლება.

რაც შეეხება საქართველოსა და მთლიანად კავკასიას, ევროპული კვლევების

ინსტიტუტი მხოლოდ ზოგადად განიხილავს ამ რეგიონს, ისიც ნატოსა და

ევროკავშირის მიერ კონფლიქტების პრევენციისა და კრიზისების მართვის ჭრილში.

- გეშინოდეს თუ გიყვარდეს შენი მეზობელი? სამხრეთ კავკასიაში რეგიონული გეშინოდეს თუ გიყვარდეს შენი მეზობელი? სამხრეთ კავკასიაში რეგიონული გეშინოდეს თუ გიყვარდეს შენი მეზობელი? სამხრეთ კავკასიაში რეგიონული გეშინოდეს თუ გიყვარდეს შენი მეზობელი? სამხრეთ კავკასიაში რეგიონული

განვითგანვითგანვითგანვითარების ხელშეწყობა ევროკავშირის ფარგლებში, კონფერენცია არების ხელშეწყობა ევროკავშირის ფარგლებში, კონფერენცია არების ხელშეწყობა ევროკავშირის ფარგლებში, კონფერენცია არების ხელშეწყობა ევროკავშირის ფარგლებში, კონფერენცია „„„„ევროკავშირი ევროკავშირი ევროკავშირი ევროკავშირი

საერთაშორისო ასპარეზზესაერთაშორისო ასპარეზზესაერთაშორისო ასპარეზზესაერთაშორისო ასპარეზზე“, 22“, 22“, 22“, 22––––24 24 24 24 აპრილი, 2010აპრილი, 2010აპრილი, 2010აპრილი, 2010

142

- ”Fear or Love Thy Neighbour? EU Framework of Fostering Regional Cooperation in ”Fear or Love Thy Neighbour? EU Framework of Fostering Regional Cooperation in ”Fear or Love Thy Neighbour? EU Framework of Fostering Regional Cooperation in ”Fear or Love Thy Neighbour? EU Framework of Fostering Regional Cooperation in

the South Caucasus”, Conference “The European Union in Internationthe South Caucasus”, Conference “The European Union in Internationthe South Caucasus”, Conference “The European Union in Internationthe South Caucasus”, Conference “The European Union in International Affairs”, 22al Affairs”, 22al Affairs”, 22al Affairs”, 22----24 24 24 24

April, 2010April, 2010April, 2010April, 2010

2010 წლის 22-24 აპრილის კონფერენციისათვის ნელი ბაბაიანის (Nelli Babayan) მიერ

მომზადებულ საკმაოდ ვრცელი სტატია ეხება ევროკავშირის სამეზობლო

პოლიტიკასა და სამხრეთ კავკასიასთან თანამშრომლობის საფუძვლებს.172 ავტორის

მიზანია გაანალიზოს ევროკავშირის რეგიონალური განვითარების მზარდი

სტრუქტურა და მისი გავლენა სამხრეთ კავკასიის ქვეყნებზე (სომხეთი, აზერბაიჯანი

და საქართველო). აღნიშნული სტატია ერთის მხრივ, განიხილავს სამხრეთ კავკასიის

ქვეყნების იმ შიდა პოლიტიკურ სიტუაციას, რომელიც შეიძლება ხელსაყრელი იყოს

რეგიონალური თანამშრომლობისათვის. ხოლო მეორეს მხრივ, აანალიზებს

ევროკავშირის იმ წამახალისებელ პირობებსა და გარემოებებს, რომლებაც შეიძლება

დააჩქაროს ევროკავშირის რეგიონალური თანამშრომლობა. ავტორი მიიჩნევს, რომ

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკას აქვს დიდი პოტენციალი ხელი შეუწყოს

რეგიონულ განვითარებას ეკონომიკურ, მაგრამ არა სამხედრო უსაფრთხოების

სფეროში. ევროკავშირი უფრო პროაქტიული უნდა გახდეს არამარტო სხვადახვა

პოლიტიკის, არამედ კონფლიქტების მოგვარებასთან დაკავშირებული გარკვეული

ქმედებების. განხორციელებაში.

ტრანსევროპული კვლევებისტრანსევროპული კვლევებისტრანსევროპული კვლევებისტრანსევროპული კვლევების ასოციაცია (ასოციაცია (ასოციაცია (ასოციაცია (The Trans European Policy StudiThe Trans European Policy StudiThe Trans European Policy StudiThe Trans European Policy Studieeees Associations Associations Associations Association))))

Rue d'Egmont, 11, 1000 Brussels

Tel:Tel:Tel:Tel: +32 (2) 511 34 70

Fax:Fax:Fax:Fax: +32 (2) 511 67 70

Web Web Web Web –––– Page: Page: Page: Page: http://www.tepsa.be

TEPSA წარმოადგენს ტრანსევროპული კვლევების პირველ ქსელს, რომელიც ევროპის

მაშტაბით აერთიანებს ევროპულ საკითხებზე მომუშავე წამყვან კვლევით

ინსტიტუტებს. TEPSA დაარსდა 1974 წელს როგორც საერთაშორისო ასოციაცია და

172 http://www.ies.be/files/Babayan-A2.pdf

143

ამჟამად მისი აღმასრულებელი დირექტორია მირტე ვან დენ ბერგე (Mirte van den

Berge).

TEPSA ევროპული ‘bottom-up’ (ქვემოდან ზემოთ) მმართველობის თვალსაჩინო

მაგალითია და ხელს უწყობს მოქალაქეებთან დიალოგის გაფართოებას. ასოციაციის

კლევის არეალი მოიცავს შემდეგ მიმართულებებს: მოქალაქეთა ევროპა,

ინსტიტუციური საკითხები და დემოკრატია, ევროკავშირის გაფართოება, საგარეო და

სამეზობლო პოლიტიკა, ეკონომიკური და სავალუტო კავშირი.

– ევროკავშირის საქართველოსადმი გაწეული დახმარების ანალიზიევროკავშირის საქართველოსადმი გაწეული დახმარების ანალიზიევროკავშირის საქართველოსადმი გაწეული დახმარების ანალიზიევროკავშირის საქართველოსადმი გაწეული დახმარების ანალიზი“, 2008 “, 2008 “, 2008 “, 2008 წლის წლის წლის წლის

აგვისტოაგვისტოაგვისტოაგვისტო

- “Analysis to the EU’s assistance to Georgia”, August 2008“Analysis to the EU’s assistance to Georgia”, August 2008“Analysis to the EU’s assistance to Georgia”, August 2008“Analysis to the EU’s assistance to Georgia”, August 2008

TEPSA –ს პუბლიკაციებს შორის აღსანიშნავია პირეტ ეჰინის (Piret Ehin) და მისი

თანაავტორების, დოქტორ ბურცუ გიულტეკინ–პუნსმანის (Dr Burcu Gültekin-

Punsmann), დოქტორ ანდრეს კასეკამპი) (Dr Andres Kasekamp) 2008 წლის აგვისტოს

სტატია, რომელშიც გაანალიზებულია ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის

გაწეული დახმარების არსი და მისი ეფექტურობის ხარისხი.173 სტატიის ავტორების

აზრით, ევროკავშირმა უნდა დააბალანსოს დახმარება სახელმწიფოს

შესაძლებლობათა განვითარებისა და დემოკრატიის შენების მიმართულებით, რაც

მიზნად ისახავს ისეთი პრობლემების გადაჭრის ხელშეწყობას, როგორიცაა

ძალაუფლების არასაკმარისი გადანაწილება, ინტერესთა დაცვისა და წარმოდგენის

მექანიზმების ნაკლებობა, ისევე როგორც პრობლემები მართლმსაჯულების სფეროში,

პარლამენტში, პარტიების სისტემებაში, მედიასა და სამოქალაქო საზოგადოების

სექტორში. ექსპერტთა მოსაზრებით იმისათვის, რომ ევროკავშირის დახმარება იყოს

ეფექტური, ასევე მნიშვნელოვანია კორუპციის წინააღმდეგ ბრძოლის გაგრძელება,

დონორებს შორის კოორდინირების ხელშეწყობა და გაყინული კონფლიქტების

მოგვარებასთან დაკავშირებით ძალისხმევის გააქტიურება“.

173 http://www.tepsa.be/download.pdfgeorgia.pdf

144

საერსაერსაერსაერთაშორისო კრიზისის ჯგუფი (თაშორისო კრიზისის ჯგუფი (თაშორისო კრიზისის ჯგუფი (თაშორისო კრიზისის ჯგუფი (International Crisis Group))))

Brussels OfficeBrussels OfficeBrussels OfficeBrussels Office (Headquarters)(Headquarters)(Headquarters)(Headquarters)

149 Avenue Louise

Level 24

B-1050 Brussels

Tel:Tel:Tel:Tel: +32-2-502 90 38

Fax:Fax:Fax:Fax: +32-2-502 50 38

Email:Email:Email:Email: brussels@crisisgroup.org

Web – Page: http://www.crisisgroup.org/

1995 წელს მსოფლიო მასშტაბით კონფლიქტების ანალიზისა და მათი მოგვარების

ხელშოწყობისათვის დაარსდა დღეისთვის ერთ–ერთი გავლენიანი არასამთავრობო

ორგანიზაცია “International Crisis Group“ (ICG). ჯგუფი ყოველწლიურად

დაახლოებით 100–მდე ანგარიშსა და მოხსენებას აქვეყნებს მსოფლიოს სხვადასხვა

ნაწილში 60 კონფლიქტის შესახებ.

ის რაც კრისიზის ჯგუფს განასხვავებს კონფლიქტების ანალიზზე, პრევენციაზე ან

მოგვარებაზე მომუშავე სხვა ორგანიზაციებისგან, არის საველე ანალიზის, მკაფიო

რჩევების და მაღალი დონის ადვოკატირების უნიკალური კომბინაცია. რაც ასევე,

უჩვეულოა სხვა არასამთავრობო ორგანიზაციისთვის, აღნიშნულ საქმიანობას

ახორციელებენ ორგანიზაციის ე.წ. ტოპ მენეჯმენტის გუნდი, რომელშიც შედიან

მმართველობაში უდიდესი გამოცდილების მქონე პროფესიონალები და ასევე,

ორგანიზაციის უაღრესად აქტიური საბჭო, რომლის არაერთი წევრი ყოფილი საჯარო

პირია, რომელთაც უწევდათ ქვეყნის პოლიტიკაში გადაწყვეტილებების მიღება –

ვკითხულობთ ორგანიზაციის ოფიციალურ ვებ–გვერდზე.

2009 წლიდან დღემდე ICG–ის პრეზიდენტია ლუიზა არბორი, რომელიც 2004–2008

წლებში გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში ადამიანის უფლებათა დაცვის

უმაღლესი კომისარი იყო. დღიდან ICG –ის დაარსებისა, ამ ორგანიზაციის

სამეთვალყურეო საბჭოში თუ ხელმძღვანელ თანამდებობებზე იყვნენ საერთაშორისო

პოლიტიკაში გავლენიანი ადამიანები. დღეს ჯგუფის აღმასრულებელი კომიტეტის

წევრებს შორის არიან ჯორჯ სოროსი, ხავიერ სოლანა, მუჰამედ ელ ბარადეი, კოფი

ანანი.

145

ICG -ის ერთ–ერთი ფოკუსი მსოფლიოს კონფლიქტების რუკაზე არის კავკასია,

კერძოდ კი საქართველო, სომხეთი და აზერბაიჯანი. მხოლოდ 2011 წელს უშუალოდ

საქართველოს შესახებ ჯგუფმა ორი პუბლიკაცია გამოაქვეყნა – მაისში - ჯავახეთში

ინტეგრაციის პრობლემების შესახებ, ხოლო აგვისტოში საქართველოსა და რუსეთის

ურთიერთობების შესახებ 2008 წლის აგვისტოს ომიდან სამი წლის შემდეგ.

ძირითადად, სომეხი ეროვნების მოქალაქეებით დასახლებულ ჯავახეთთან

დაკავშირებით, ICG -ის რეკომენდაციების მთავარი პუნქტია განათლების სფეროში

გრძელვადიანი პროექტებისა. ასევე, „უმცირესობის წარმომადგენელი

მოსახლეობისთვის არსებული განათლების პრაქტიკის და ენის შეტანა ქვეყნის

კანონმდებლობაში; რეგიონული და უმცირესობების ენების ევროპული ქარტიის

პატივისცემა მის რატიფიკაციამდე პერიოდში.“

რაც შეეხება რუსეთ–საქართველოს ურთიერთობებს, 8 აგვისტოს გამოქვეყნებულ

პუბლიკაციაში მოცემულია რამდენიმე რეკომენდაცია როგორც კონფლიქტის

მხარეების, ისე საერთაშორისო საზოგადოებისთვის:

ICG -ის სამხრეთ კავკასიის პროექტის დირექტორია ლოურენს შიდსი, რომელმაც

თავის ინტერვიუში, კავკასიაში ყველაზე ცხელ წერტილად დღეისათვის მთიანი

ყარაბახი დაასახელა, სადაც, მისი მოსაზრებით, ძალიან დიდია შეიარაღებული

კონფლიქტის განახლების საფრთხე.

ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც ICG სომხეთისა და აზერბაიჯანის

კონფლიქტზე საუბრობს. 2011 წლის 8 თებერვალს ICG -მ გამოაქვეყნა ვრცელი

ანგარიში "სომხეთი და აზერბაიჯანი - ომის პრევენცია", რომელშიც დეტალურად იყო

განხილული კონფლიქტის ირგვლივ პროცესების ბოლოდროინდელი დინამიკა.

Heinrich-Böll Foundation

South Caucasus Regional Office of the Heinrich Boell FoundationSouth Caucasus Regional Office of the Heinrich Boell FoundationSouth Caucasus Regional Office of the Heinrich Boell FoundationSouth Caucasus Regional Office of the Heinrich Boell Foundation

AAAAddress: 38, Zovreti st. Tbilisi 0160 Georgia

Tel.: +995 32 238 04 67/68

+995 32 291 37 39

Fax: +995 32 291 28 97

146

E-mail: info@boell.ge

Web-site: www.boell.ge

“ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდი“ არის არასამთავრობო ორგანიზაციათა ქსელი, რომელიც ასოცირებულია გერმანიის მწვანეთა პარტიასთან. ფონდის ძირითადი საქმიანობა დემოკრატიის, განათლებისა და კულტურის, ეკოლოგიის, საერთაშორისო ურთიერთობებისა და ეკონომიკის სფეროებში თანამშრომლობისათვის მსოფლიო მასშტაბით ერთმანეთთან დაკავშირებული ადამიანების ქსელის შექმნაა.

ფონდს თბილისში აქვს სამხრეთ კავკასიის რეგიონული ოფისი და, ბუნებრივია, საქართველო არის ფონდის საქმიანობის განსაკუთრებული სამიზნე. რეგულარული სასტიპენდიო პროგრამის ფარგლებში ფონდმა შექმნა ამიერკავკასიაში ახალგაზრდა მეცნიერთა საკმაოდ მრავალრიცხოვანი ქსელი. ასევე ფონდის ხელშეწყობით გამოიცემა კავკასიის ანალიტიკური დაიჯესტი (http://www.res.ethz.ch/analysis/cad/).

ამ პერიოდული გამოცემის ყველა ნომერი ფოკუსირებულია კონკრეტულ თემაზე და წარმოადგენს ამ სფეროების შედარებით ანალიზს სამ მეზობელ ქვეყანაში – აზერბაიჯანში, საქართველოსა და სომხეთში. კავკასიის ანალიტიკური დაიჯესტის ქართული ვერსია იბეჭდება ყოველკვირეულ პერიოდულ გამოცემა “ლიბერალში“.

კავკასიის ანალიტიკური დაიჯესტის თემებში განხილულია სამხრეთ კავკასიის რეგიონის ქვეყნების ენერგოუსაფრთხოების საკითხები; ასევე, სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედიალანდშაფტის პრობლემები აზერბაიჯანში, საქართველოსა და სომხეთში. თუმცა რეგიონი ხშირად ხვდება ფონდის მკვლევრების ფოკუსში ევროპული ინტეგრაციის კუთხით და, ასევე, სტატიები ეთმობა რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების ასპექტებს.

„ევროკავშირის იყო უკვე უმწეო მაყურებელი ამ მოვლენათა განვითარების პროცესში. რაც შეეხება რუსეთსა და საქართველოს შორის კრიზისს, ევროკავშირს მოუწია გარკვეულ პირობებზე შეთანხმება საქართველოსგან მოწყვეტილ რეგიონთან, თუმცა, მიუხედავად ამისა, რუსეთის ბაზების განლაგება მოწყვეტილ ზონებში არღვევს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებას, რომლითაც სარკოზი ასე ამაყობდა,“ – წერს თავის სტატიაში „ევროპის ახალი გამყოფი“ (“Europe’s New Divide“) რალფ ფიუქსი, რომელიც 1996 წლიდან არის ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის აღმასრულებელი საბჭოს წევრი.

http://www.boell.org/web/143-722.html

„2008 წლის 7 აგვისტოს ბუშის მმართველობის პერიოდისთვის დამახასიათებელი სულისკვეთებით და, ასევე, იმ პერიოდისთვის დამახასიათებელი მოსალოდნელი შედეგების უგულებელყოფით მიხეილ სააკაშვილმა იერიში მიიტანა სამხრეთ ოსეთზე, რომელიც, აფხაზეთის მსგავსად, საქართველოსგან გამოყოფილ დამოუკიდებელ ერთეულს წარმოადგენდა“, – წერს მწერალი, ქნესეთის ყოფილი წევრი, არაბეთის კვლევითი ინსტიტუტის დამაარსებელი, აზმი ბიშარა თავის ნარკვევში „საქართველოს და ჯორჯის კვალდაკვალ – ცივი ომისკენ დაბრუნება თუ

147

სრულიად ახალი საერთაშორისო რეალობა“ (“After Georgia and George – a return to the Cold war or a Completely new international reality“), რომელიც ბიოლის ფონდის პერიოდულ გამოცემაში – „ახალი სახელმწიფოები და შუა აღმოსავლეთი – შეჯიბრი თუ თანამშრომლობა მულტიპოლარულ მსოფლიოში“ („Emerging Powers and the Middle East – Competition or Partnership in a multi-polar World Order?“)

http://www.boell.org/downloads/EmergingPowersMiddleEast_DemocracyVol22.pdf

ასევე ხაზგასასმელია ფონდის მიერ საქართველოში ჩატარებული საჯარო დებატების მიხედვით შედგენილი კრებულების სერია “ჩარევა სასურველია“. აღნიშნული პუბლიკაციები წარმოადგენს ბოლო 3 წლის მანძილზე საქართველოში და, ზოგადად, კავკასიაში აქტუალური თემების ირგვლივ საჯარო დისკუსიის აკადემიურ სივრცეში გადატანის მცდელობას. ფონდის მიერ ორგანიზებული დისკუსიების თემა მრავალფეროვანია და დემოკრატიის, ადამიანის უფლებების, მედიის, ეკოლოგიისა და საზოგადოებრივი ცხოვრების სხვადასხვა ასპექტებს ეხება.

ფრიდრიხ ებერტის ფონდიფრიდრიხ ებერტის ფონდიფრიდრიხ ებერტის ფონდიფრიდრიხ ებერტის ფონდი ( ( ( (Friedrich Ebert StiftungFriedrich Ebert StiftungFriedrich Ebert StiftungFriedrich Ebert Stiftung))))

Berliner Haus – Hiroshimastraße 17

D-10785 Berlin

Tel. 030/ 269 35- 6

Web-site: http://www.fes.de

ფრიდრიხ ებერტის ფონდის რეგიონული ოფისი სამხრეთ კავკასიაში

ფრიდრიხ ებერტის ფონდის წარმომადგენლობა საქართველოში

ნინო რამიშვილის ქ. 4, ბინა 7, 0179 თბილისი

ტელ.: 00 995 32 225 07 28, 291 26 15, 291 26 95

ფაქსი: 00 995 32 222 67 27

e-mail: stiftung@fesgeo.org.ge

Web-site: http://www.fes.ge/geo/

“ფრიდრიხ ებერტის ფონდის“ ამიერკავკასიის ოფისი წარმოდგენილია თბილისში.

გერმანული პოლიტიკური ფონდის მთავარი მიზანი სოციალური დემოკრატიის

იდეების მხარდაჭერაა. დღეს ფონდს მთელს მსოფლიოში დაახლოებით 90

წარმომადგენლობა აქვს, თუმცა ფონდი 100 –მდე ქვეყანაში მოქმედებს.

ფონდის ამიერკავკასიის წარმომადგენლობა მთლიანად ფოკუსირებულია

საქართველოში, სომხეთსა და აზერბაიჯანში კონფლიქტების, დემოკრატიული

ინსტიტუტებისა და საზოგადოებების ტრანსფორმაციის პროცესების შესწავლაზე.

148

პარალელურად, საერთაშორისო პოლიტიკის ანალიზი არის ფონდის სათაო ოფისის

საქმიანობის ერთ–ერთი მიმართულება.

საქართველოსთან, როგორც ევრო–ატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის

მსურველ ქვეყანასთან მიმართებაში, განსაკუთრებით საინტერესოა ფონდის

ექსპერტების მიერ ნატოს ახალი სტრატეგიისა და ევროკავშირის სამეზობლო

პოლიტიკის ანალიზი.174

განსაკუთრებით საინტერესოა ფონდის სამხრეთ კავკასიის ოფისის 2011 წლის

რამდენიმე პუბლიკაცია. მათ შორის „აღმოსავლეთ პარტნიორობა სამხრეთ

კავკასიისთვის“ - “Eastern Partnership for the South Caucasus / Восточное Партнерство

для Южного Кавказа - Georgia /Tbilisi: Friedrich-Ebert-Stiftung 2011.“

http://fes.ge/geo/images/Fes_Files/2011_GEO/miqelazis%20fondis%20jurnali%20ing.pdf

ამ კრებულში წარმოდგენილი იყო სხვადასხვა სფეროს ექსპერტების მიერ

მომზადებული რამდენიმე სტატია დემოკრატიაზე, ენერგო სექტორსა და

ეკონომიკურ ინტეგრაციაზე როგორც აზერბაიჯანში, ასევე საქართველოსა და

სომხეთში.

სტატია „აღმოსავლეთ პარტნიორობა სამხრეთ კავკასიისთვის“ მომზადდა

„ევროპული სამეზობლო პოლიტიკისა“ და „აღმოსავლეთ პარტნიორობის“

პროგრამების ფარგლებში სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოებსა და ევროკავშირს

შორის თანამშრომლობის დონის შედარებითი ანალიზის საფუძველზე.

ევროკავშირთან სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების თანამშრომლობა გაანალიზებულ იქნა

აღმოსავლეთ პარტნიორობის 4 ძირითადი მიმართულების შესაბამისად:

I – დემოკრატია, ადამიანის უფლებები, ეფექტური მმართველობა და სტაბილურობა;

II – ეკონომიკური ინტეგრაცია და ევროკავშირის პოლიტიკებთან დაახლოება;

III – გარემო, კლიმატის ცვლილება და ენერგოუსაფრთხოება;

IV – ადამიანებს შორის კონტაქტების გაღრმავება.

174

http://library.fes.de/pdf-files/id/ipa/07298.pdf

149

დისკუსიებში, რეგიონის მასშტაბით მოწვეული ექსპერტების გარდა, მონაწილეობას

იღებდა ასევე, ევროინტეგრაციის საკითხების ექსპერტი ნიკო პოპესკუ, რომელმაც

ანგარიშების ანალიზის საფუძველზე საბოლოო საერთო დოკუმენტი მოამზადა.175

http://www.fes.ge/geo/images/Fes_Files/2011_GEO/miqelazis%20fondis%20jurnali%20ing.p

df

ნიკუ პოპესკუ თავის სტატიაში წერს: „პოლიტიკურად უფრო მეტად დატვირთული

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა (ENP): ადვილი შესამჩნევია რეგიონში

ევროკავშირის ტექნიკურ და სოციალურ-ეკონომიკურ საკითხებში უფრო აქტიური

ჩართულობა. ევროკავშირი ვერ მიაღწევს თავის მიზნებს, თუ ინდუსტრიის ან

სოფლის მეურნეობის სფეროებში თავისი სტანდარტების ექსპორტირების გარდა,

აქტიურად არ ჩაერთვება რეგიონის პოლიტიკასა და უსაფრთხოების სფეროებში

არსებულ პრობლემებში. ტექნოკრატიული ჩართულობა ძალზედ საჭიროა, თუმცა ეს

ვერ ჩაანაცვლებს პოლიტიკურ სტრატეგიას. ასეთი სტრატეგია უნდა უბიძგებდეს

უფრო აქტიური ჩართულობისთვის მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის მოგვარებაში,

საქართველოს კონფლიქტის ზონებში ევროკავშირის ყოფნისკენ გრძელვადიანი

სადამკვირვებლო მისიების უზრუნველყოფით, და ასევე, შენარჩუნებულ უნდა იქნეს

აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთთან მიმართებაში შემუშავებული მიდგომა

„ჩართულობა აღიარების გარეშე. ყოველივე ზემოთაღნიშნული იქნებოდა ევროპულ

საგარეო ქმედებათა სამსახურისთვის ძლიერი პოლიტიკური მხარდაჭერას

უზრუნველყოფა“ – წერს ნიკუ პოპესკუ,176 მის მიერ ფრიდრიხ ებერტის ფონდისა და

ლევან მიქელაძის ფონდისათვის მომზადებულ სტატიაში „აღმოსავლეთ

პარტნიორობა და სამხრეთ კავკასია: შეხედულება ევროპიდან“ (“Eastern Partnership

And The South Caucasus: A View From Europe“).

საერთაშორისო პოლიტიკური ეცონომიკის ევროპული ცენტრი (საერთაშორისო პოლიტიკური ეცონომიკის ევროპული ცენტრი (საერთაშორისო პოლიტიკური ეცონომიკის ევროპული ცენტრი (საერთაშორისო პოლიტიკური ეცონომიკის ევროპული ცენტრი (European Centre for European Centre for European Centre for European Centre for

International Political Economy (ECIPE)International Political Economy (ECIPE)International Political Economy (ECIPE)International Political Economy (ECIPE)))))

Addr

ess: Rue Belliard 4-6

175 Eastern Partnership for the South Caucasus / Восточное Партнерство для Южного Кавказа - Georgia /Tbilisi: Friedrich-Ebert-Stiftung 2011. 176

ნიკო პოპესკუ, საგარეო საქმეების საკითხებზე ევროპული საბჭოს პროგრამის ხელმძღვანელი

150

1040 Brussels Belgium

E-mail: info@ecipe.org

Phone : +32 (0)2 289 1350

Web-site: http://www.ecipe.org/

“ECIPE“ არის დამოუკიდებელი კვლევითი ორგანიზაცია, რომელიც ძირითად

მუშაობს საერთაშორისო ვაჭრობისა და საერთაშორისო ეკონომიკის სხვადახვა

საკითხების ანალიზზე. ბუნებრივია, ორგანიზაციის სპეციფიკიდან გამომდინარე,

რუსეთის ეკონომიკური განვითარების საკითხებს ძალიან მნიშვნელოვანი ადგილი

ეთმობა ორგანიზაციის მუშაობაში. შესაბამისად, კავკასიის რეგიონი და საქართველო

დროდადრო ხვდებიან “ECIPE“–ის ექსპერტების ფოკუსში, თუმცა მხოლოდ იმდენად,

რამდენადაც ამ ქვეყნების ეკონომიკური აქტივობა შეიძლება დაკავშირებული იყოს

საერთაშორისო მნიშვნელობის პროცესებთან.

ერთ–ერთი ასეთი, თავისთავად ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხი, იყო რუსეთის

მსოფლიო ორგანიზაციაში გაწევრიანება და საქართველოს როლი და მნიშვნელობა

აღნიშნულ პროცესში, რაც ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებულ სტატიებსა და

პუბლიკაციებში რუსეთ–საქართველოს ომის კონტექსტში განიხილებოდა.

ECIPE–ის სავაჭრო პოლიტიკის ანალიტიკოსი, მკვლევარი იანა დრეიერი (Iana Dreyer)

სტატია სათაურით „ნამდვილად სურს თუ არა რუსეთს WTO–ში გაწევრიანება (“Does

Russia really want to join the WTO?“) განიხილავს რუსეთის გაწევრიანების საკითხს

მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში.

http://www.ecipe.org/blog/does-russia-really-want-to-join-the-wto/?searchterm=georgia

იანა დრეიერი სტატიაში წერს: „ბოლო პერიოდში რუსეთი უკმაყოფილებას

გამოთქვამდა იმასთან დაკავშირებით, რომ აშშ ბლოკავს მის მსოფლიო სავაჭრო

ორგანიზაციაში (WTO) გაწევრიანებას. რა თქმა უნდა, საქართველოსთან ომმა

გამოიწვია რუსეთის უთანხმოება ამერიკის შეერთებული შტატების

ადმინისტრაციასთან, აღნიშნულ ორგანიზაციასთან მიმართებაში, მაგრამ ერთი

საკითხი რაც როგორ ჩანს რუსეთის ლიდერებმა ვერ გაიგეს არის ის, რომ WTO არის

მრავალმხრივი ფორმატის ორგანო, რომელიც ემყარება წესებს, პროცედურებსა და

მულტილატერალიზმს. მისი ერთ-ერთი მთავარი მიღწევა არის სავაჭრო პოლიტიკაში

მსოფლიო ეკონომიკის გავლენიანი წევრების პოტენციურ თვითნებობაზე

კონტროლის მექანიზმების დაწესება.” - წერს ECIPE–ის სავაჭრო პოლიტიკის

ანალიტიკოსი, მკვლევარი იანა დრეიერი

იანა დრეიერს ეკუთვნის ასევე პუბლიკაცია „ევროკავშირის აღმოსავლეთ

პარტნიორობა ოდესმე თუ იქნება შედეგის მომტანი?“ )“ EU Eastern Partnership - Can it

151

Ever be Effective?“), რომელშიც საუბარია აღმოსავლეთის პარტნიორობის პროგრამის

პრობლემებზე და იმაზე, თუ რამდენად არის მნიშვნელოვანი ევროკავშირის და

აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების აქტივობა პროცესის წარმატებით

განხორციელების თვალსაზრისით. http://archive.ecipe.org/blog/eu-eastern-partnership-

can-it-ever-be-effective.html

იანა დრეიერი სტატიაში წერს: 2009 წელს ევროკავშირმა საფუძველი ჩაუყარა ახალ

ინიციატივას მისი აღმოსავლეთ პარტნიორების უკრაინის, ბელორუსიის, მოლდოვის

და სამი სამხრეთ კავკასიური ქვეყნის მეტად ინტეგრაციის მიზნით. საქართველოში

ომის შემდეგ იგრძნობოდა, რომ საჭირო იყო ამ ქვეყნებისათვის უფრო მეტად

საინტერესო პერსპექტივების შეთავაზება... თუმცა, სტატიის ავტორის აზრით,

მოულოდნელი არ ყოფილა პროცესის შეფერხება. ევროკავშირი რაღათქმა უნდა,

იმალება უკრაინაში მიმდინარე დაუსრულებელი პოლიტიკური პაექრობის, ისევე

როგორც საქართველოში დემოკრატიისა და სიტყვის თავისუფლების სფეროებში

არსებულ რეგრესის უკან და ერიდება ამ წარუმატებლობის ახსნას, მაგრამ პრობლემა

ასევე, დიდ წილად თავად ევროკავშირის მეთოდოლოგიაში მდგომარეობს.

იმ ღირებულებების დამკვიდრებას, რომელსაც ევროკავშირი უწყობს ხელს, ძალზედ

რთული დრო უდგას, განსაკუთრებით სამხრეთ კავკასიაში. საქართველო იქ მარტოა.

- ვკითხულობთ სტატიაში, რომელიც ECIPE–ის ვებ–გვერდზე 2010 წლის 26 იანვარს

არის გამოქვეყნებული.

ბრუგელი (ბრუგელი (ბრუგელი (ბრუგელი (BruBruBruBrueeeegelgelgelgel))))

Address: Rue de la Charité 33-1210 Brussels - Belgium

Phone: +32 2 227 42 10

Web-site: http://www.bruegel.org

“Bruegel” ევროპული ანალიტიკური ცენტრია, რომელიც 2005 წელს დაფუძნდა და

მას შემდეგ საერთაშორისო ეკონომიკის საკითხებზე მუშაობს. ორგანიზაციის

განსაკუთრებულ თავისებურებას წარმოადგენს მმართველობის უნიკალური ფორმა –

Bruegel –ის წევრები არიან როგორც ევროკავშირის მთავრობები, ასევე წამყვანი

საერთაშორისო კორპორაციები.

ორგანიზაციის საბჭო შედგება 11 წევრისგან, რომელთაგანაც თითოეულს აქვს

სახელისუფლებო, ბიზნეს, აკადემიურ და სამოქალაქო საზოგადოებრივ სექტორში

მაღალი პროფესიული გამოცდილება, საბჭო განსაზღვრავს ორგანიზაციის

სტრატეგიას, კვლევით პროგრამებს, პარტნიორებსა და საბიუჯეტო პრიორიტეტებს,

ამავე დროს პასუხისმგებელია Bruegel –ის მიერ ჩატარებულ კვლევების შედეგებსა და

152

გამოქვეყნებულ პუბლიკაციებზე. საბჭოს კონსულტაციას მომავალი კვლევების

დაგეგმვაში ორგანიზაციის 8 წევრისგან შემდგარი სამეცნირო საბჭო უწევს.

ამჟამად, Bruegel–ის საბჭოს თავმჯდომარეა ჟან-კლოდ ტღიშე (Jean-Claude Trichet),

რომელიც ამჟამად პოლონეთის ეროვნული ბანკის პრეზიდენტია და ვარშავის

ეკონომიკური სკოლის პროფესორი.

რაც შეეხება Bruegel–ის წევრებს, ორგანიზაციის წევრია 19 ევროპული სახელმწიფო,

ხოლო კორპორატიული წევრებიდან საგულისხმოა ისეთი კორპორაციები,

როგორიცაა “Google“, “Microsoft”, “Pfizer”, “Ernst and Young” და ა.შ. 2009–2011 წლების

Bruegel–ის სტრატეგიული პარტნიორი იყო “German Marshall Fund“.

ორგანიზაციის სპეციფიკიდან გამომდინარე, საქართველო და სამხრეთ კავკასიის

რეგიონი Bruegel–ის ინტერესის სფეროში მხოლოდ ეკონომიკური პროცესების

გაშუქებისას ხვდება. საყურადღებოა რამდენიმე კვლევა, სადაც ამიერკავკასიის

ქვეყნების ეკონომიკური მაჩვენებლები განხილულია აღმოსავლეთ პარტნიორობისა

და ევროპის სხვა ქვეყნების მაჩვენებლებთან მიმართებაში:

www.bruegel.org/.../778-the-impact-of-the-crisis-on-budget-policy-in-central -and-eastern-

europe-english/

www.bruegel.org/.../949-beyond-the-crisis-prospects-for-emerging-europe- english/

www.bruegel.org/.../1402-the-fiscal-and-monetary-institutions-of-cesee- countries/

თუმცა საერთაშორისო ვაჭრობის პოლიტიკური ასპექტების ანალიზში, Bruegel–ის

მკვლევარი ქევინ ო’რურკე (Kevin H. O’Rourke) უშუალოდ საქართველოსაც ეხება. “...

ამერიკელებმა ვერ შეძლეს ეფექტური რეაგირება ვერც ავღანეთში ტალიბანების

წინააღმდეგ და ვერც რუსეთის მიერ საქართველოს ტერიტორიის ოკუპირებაზე 2008

წლის აგვისტოში. ამ უკანასკნელის შემთხვევაში, ამერიკელები მიხვდნენ, რომ

საერთაშორისო კანონების დაცვის შესახებ საუბრის წარმართვისთვის საკმარისი

ნდობა არ ჰქონდათ.

ქევინ ო’რურკე თავის სტატიაში „პოლიტიკა და ვაჭრობა: გაკვეთილები წარსული

გლობალიზაციებიდან (Politics and Trade: Lessons From Past Globalisations) წერს:

„ევროპელები არ იქნებოდნენ საღ გონებაზე, მოვლენათა ასეთი განვითარება რომ

წაეხალისებინათ. როგორც რუსეთის მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე შეჭრამ

აჩვენა, ევროპას ჯერ კიდევ სჭირდება ამერიკის უსაფრთხოების ქოლგა“ - თვლის

სტატიის ავტორი. აღნიშნული კვლევითი პუბლიკაცია Bruegel–ის ესეებისა და

ლექციების სერიის ეგიდით გამოქვეყნდა.

www.bruegel.org/.../690-politics-and-trade-lessons-from-past-globalisations- english/

153

მარშალის ფონდი (მარშალის ფონდი (მარშალის ფონდი (მარშალის ფონდი (German Marshall Fund of the United States (GMF)German Marshall Fund of the United States (GMF)German Marshall Fund of the United States (GMF)German Marshall Fund of the United States (GMF)))))

TRANSATLANTIC CENTERTRANSATLANTIC CENTERTRANSATLANTIC CENTERTRANSATLANTIC CENTER

Residence Palace

Rue de la Loi 155

1040 Bruxelles

Tel: +(32)2 238 5270

Fax: +(32)2 238 5299

infobrussels@gmfus.org

www.gmfus.org

ბრიუსელში მოქმედი ტრანსატლანტიკური ცენტრის, გერმანული მარშალის ფონდის

მისია ტრანსატლანტიკური თანამშრომლობის გაძლიერების ხელი შეუწყობაა. იგი

მუშაობს ისეთ თემებზე, როგორიცაა აშშ–თან უფრო მეტად ინტეგრირებული

ევროპის თანამშრომლობა და ამ კოლაბორაციის გავლენა აშშ–ევროკავშირის

ურთიერთობასა და ნატოზე.

ევროპული პოლიტიკური კვლევითი ცენტრი (ევროპული პოლიტიკური კვლევითი ცენტრი (ევროპული პოლიტიკური კვლევითი ცენტრი (ევროპული პოლიტიკური კვლევითი ცენტრი (Center for European Policy Studies Center for European Policy Studies Center for European Policy Studies Center for European Policy Studies

(CEPS)(CEPS)(CEPS)(CEPS)))))

Place du Congrès 1

1000 Bruxelles

154

Tel: +(32) 2 229 39 11

Fax: +(32) 2 219 41 51

info@ceps.be

www.ceps.be

ევროპული პოლიტიკური კვლევების ცენტრი (CEPS) წარმოადგენს ერთ-ერთი წამყვან ფორუმს ევროკავშირის საკითხებთან დაკავშირებული დებატებისთვის. ამ ცენტრის განსაკუთრებული მახასიათებელი მდგომარეობს მის მიერ კვლევების ჩატარების ძლიერ უნარ–ჩვევებში და გააჩნია მსოფლიოს მასშტაბით პარტნიორი ინსტიტუტების ფართო ქსელი.

CEPSCEPSCEPSCEPS----იიიის პუბლიკაციას პუბლიკაციას პუბლიკაციას პუბლიკაცია

–––– საქართველოს რევოლუციის ვარდის ჭკნობასაქართველოს რევოლუციის ვარდის ჭკნობასაქართველოს რევოლუციის ვარდის ჭკნობასაქართველოს რევოლუციის ვარდის ჭკნობა:::: ახალი იმედის მომტანი იქახალი იმედის მომტანი იქახალი იმედის მომტანი იქახალი იმედის მომტანი იქნება ნება ნება ნება აჩევნებიაჩევნებიაჩევნებიაჩევნები????

The Fading Rose of Georgia’s Revolution: Will elections bring fresh hope?, The Fading Rose of Georgia’s Revolution: Will elections bring fresh hope?, The Fading Rose of Georgia’s Revolution: Will elections bring fresh hope?, The Fading Rose of Georgia’s Revolution: Will elections bring fresh hope?, May 11, May 11, May 11, May 11, 2012201220122012

აღნიშნული სტატია ეძღვნება 2012-2013 წლების საპარლამენტო და საპრზიდენტო არჩევნებს, რომელთა მნიშვნელობასაც ავტორები განსაკუთრებით გამოყოფენ ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების გზაზე. სტატიაში აღნიშნულია იმ პერიოდისთვის მმართველი პარტიის (ნაციონალური მოძრაობის) წარმატებები კორუფციასთან, კრიმინალთან ბრძოლისა თუ საგადასახადო სისტემის ეფექტურად მუშაობის საკითხებში თუმცა ასევე ნათლადაა გაცხადებულიც, რომ არსებობს პრობლემები გამჭირვალობისა და პლურალიზმის საკითხებში. ყურადღება მახვილდება სასამართლო და საკანონმდებლო ხელისუფლების სისუსტეზე აღმასრულებელ ხელისუფლებასთან მიმართებაში. 177

ღია საზოგადოება ბრიუსელი (ღია საზოგადოება ბრიუსელი (ღია საზოგადოება ბრიუსელი (ღია საზოგადოება ბრიუსელი (Open Society Institute Brussels (OSI)Open Society Institute Brussels (OSI)Open Society Institute Brussels (OSI)Open Society Institute Brussels (OSI)))))

177

http://www.ceps.be/ceps/dld/6948/pdf

155

Place Stéphanie 6

1050 Brussels

Belgium

Tel: +(32) 2 505 4646

Fax: +(32) 2 502 4646

osi@osi-brussels.be

www.soros.org

„ღია საზოგადოება ბრიუსელი“ არის კერძო, საგრანტო ფონდი, რომელიც ხელს

უწყობს თანამშრომლობას სოროსის ფონდებსა და აღმოსავლეთ ევროპის

პარტნიორებს, ისევე როგორც ევროკავშირის სხვადასხვა ინსტიტუტებს, დონორებსა

და არასამთავრობო ორგანიზაციებს შორის.

„„„„ საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა საქართველოს არჩევანი: სამომავლო განვითარების მოდელების განსაზღვრა

განუსაზღვრელ პერიოდშიგანუსაზღვრელ პერიოდშიგანუსაზღვრელ პერიოდშიგანუსაზღვრელ პერიოდში“, 2011 “, 2011 “, 2011 “, 2011 წლის ივლისიწლის ივლისიწლის ივლისიწლის ივლისი

”Georgia's Choices: Charting a Future in Uncertain Times”, July 19, 2011

აღნიშნული სტატია ეკუთვნის ფონდი ღია საზოგადოება ბრიუსელის მთავარ

ანალიტიკოსს, ჟაკლინ ჰეილს (Jacqueline Hale) და ასევე, ანალიტიკური ცენტრის,

Carnegi Europe–ის ანალიტიკოსებს, თომას დე ვაალს (Tomas De Waal) და იან

ტეჩაუს(Jan Techau). სტატია საქართველოს სამომავლო სტრატეგიულ

მიმართულებასა და გრძელვადიანი განვითარების მოდელს ეხება. ავტორები

აყალიბებენ საქართველოს სამომავლო განვითარების შესაძლო სამ განსხვავებულ

მოდელს: 1. ”ძველი საქართველო” - ეს მოდელი აქცენტს აკეთებს პატრიოტიზმზე,

რელიგიაზე და ნათესაურ კავშირებზე; 2. ”სინგაპურის მოდელი” -

დაურეგულირებელი ეკონომიკა და მინიმალური ხელისუფლება; 3. ევროკავშირის

მოდელი - დარეგულირებული ბაზრები და დემოკრატიული

ანგარიშვალდებულება.178

178 http://carnegieeurope.eu/events/?fa=3314&solr_hilite=de+Thomas+Waal

156

მუშაობენ მუშაობენ მუშაობენ მუშაობენ საქართველოსსაქართველოსსაქართველოსსაქართველოსა და ა და ა და ა და სამხრეთ კავკასიის სამხრეთ კავკასიის სამხრეთ კავკასიის სამხრეთ კავკასიის მომუშავე მომუშავე მომუშავე მომუშავე ანალიტიკური ცენტრები, ანალიტიკური ცენტრები, ანალიტიკური ცენტრები, ანალიტიკური ცენტრები,

ასოციაციები, არასამთავრობო ორგანიზაციებიასოციაციები, არასამთავრობო ორგანიზაციებიასოციაციები, არასამთავრობო ორგანიზაციებიასოციაციები, არასამთავრობო ორგანიზაციები

ამანდა პოლი ( ამანდა პოლი ( ამანდა პოლი ( ამანდა პოლი ( AmaAmaAmaAmanda Paul) nda Paul) nda Paul) nda Paul) ---- ევროპული პოლიტიკის ცენტრი (The European Policy

Centre – EPC) - პოლიტიკური ანალიტიკოსი და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების, რუსეთის, თურქეთის და ირანის საკითხებზე პროგრამის აღმასრულებელი პირი ტელ.: +32 (0) 2 231 0340 ელ-ფოსტა: a.paul@epc.eu

ჟაკლინ ჰეილიჟაკლინ ჰეილიჟაკლინ ჰეილიჟაკლინ ჰეილი (Jacqueline Hale) (Jacqueline Hale) (Jacqueline Hale) (Jacqueline Hale) - ღია საზოგადოება ბრიუსელი (Open Society Brussels (OSI) – საგარეო საქმეთა ურთიერთობების დეპარტამენტი, უფროსი ანალიტიკოსი ტელ.: +32-(0)2-505 4645 ელ-ფოსტა: jacqueline.hale@opensocietyfoundations.org სტივენ ბლოკმანსი (სტივენ ბლოკმანსი (სტივენ ბლოკმანსი (სტივენ ბლოკმანსი (Steven Blockmans)))) – ევროპული პოლიტიკური კვლევების ცენტრი (CEPS), საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკა. ევროკავშირის სამეზობლო პოლიტიკა; უფროსი მკვლევარი და განყოფილების უფროსი. ელ–ფოსტა: steven.blockmans@ceps.eu რაინერ რუგი რაინერ რუგი რაინერ რუგი რაინერ რუგი (Rainer Ruge)(Rainer Ruge)(Rainer Ruge)(Rainer Ruge) – გაფართოებული ევროკავშირი (Wider EU), მმართველი პარტნიორი ტელ.; + 32(0)489.279.730 ელ-ფოსტა.; rainerruge@yahoo.com ალექსანდერ ვონ ლინგენი ალექსანდერ ვონ ლინგენი ალექსანდერ ვონ ლინგენი ალექსანდერ ვონ ლინგენი - EquipEuropa (“Bringing Europe closer to you“), პრეზიდენტი ტელ.: +32 2 346 15 05 ელ–ფოსტა: svonlingen@skynet.be ადრიან ვან დენ ჰოვენი ადრიან ვან დენ ჰოვენი ადრიან ვან დენ ჰოვენი ადრიან ვან დენ ჰოვენი (Adrian Van Den Hoven) (Adrian Van Den Hoven) (Adrian Van Den Hoven) (Adrian Van Den Hoven) ---- ბიზნესევროპა ბიზნესევროპა ბიზნესევროპა ბიზნესევროპა (BUSINESSEUROPE) (BUSINESSEUROPE) (BUSINESSEUROPE) (BUSINESSEUROPE) - საერთაშორისო ურთიერთობათა დეპარტემენტის დირექტორი ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: a.vandenhoven@businesseurope.eu

ლენდერ ვან ლაერჰოვენი ლენდერ ვან ლაერჰოვენი ლენდერ ვან ლაერჰოვენი ლენდერ ვან ლაერჰოვენი (Leander van Laerhoven) (Leander van Laerhoven) (Leander van Laerhoven) (Leander van Laerhoven) ---- ბიზნესევროპა ბიზნესევროპა ბიზნესევროპა ბიზნესევროპა (BUSINESSEUROPE) (BUSINESSEUROPE) (BUSINESSEUROPE) (BUSINESSEUROPE) -- მრჩეველი, საერთაშორისო ურთიერთობების დეპარტამენტი. ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: l.vanlearhoven@businesseurope.eu დირკ ვანტიგჰენმი დირკ ვანტიგჰენმი დირკ ვანტიგჰენმი დირკ ვანტიგჰენმი (Dirk Vantyghem) (Dirk Vantyghem) (Dirk Vantyghem) (Dirk Vantyghem) ---- ევროპალატები (ევროპალატები (ევროპალატები (ევროპალატები (EUROCHAMBRES) ) ) ) ---- – საერთაშორისო ურთიერთობების განყოფილების დირექტორი (აღმოსავლეთში ინვესტირების პროექტის მენეჯერი); ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: vantyghem@eurochambres.eu

ბირჯიტ არენსი. ბირჯიტ არენსი. ბირჯიტ არენსი. ბირჯიტ არენსი. (Birgit Arens) (Birgit Arens) (Birgit Arens) (Birgit Arens) - ევროპალატები (ევროპალატები (ევროპალატები (ევროპალატები (EUROCHAMBRES) ) ) ) ---- – მრჩეველი საერთაშორისო ურთიერთობების საკითხებზე. (აღმოსავლეთში ინვესტირების

157

პროექტის მენეჯერი); ეეეელლლლ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: arens@eurochambres.eu

ბელგიის ვაჭრობის პალატის ფედერაცია (ბელგიის ვაჭრობის პალატის ფედერაცია (ბელგიის ვაჭრობის პალატის ფედერაცია (ბელგიის ვაჭრობის პალატის ფედერაცია (Federation of Belgian Chambers of Commerce) Federation of Belgian Chambers of Commerce) Federation of Belgian Chambers of Commerce) Federation of Belgian Chambers of Commerce) - ვოუტერ ვან ვოუტერ ვან ვოუტერ ვან ვოუტერ ვან გულკი (გულკი (გულკი (გულკი (Wouter Van GulckWouter Van GulckWouter Van GulckWouter Van Gulck)))) - გენერალური მენეჯერი. ელელელელ----ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: ფოსტა: WVanGulck@belgianchambers.be ემანუელ ჰატონი ემანუელ ჰატონი ემანუელ ჰატონი ემანუელ ჰატონი (Emmanuel Haton) (Emmanuel Haton) (Emmanuel Haton) (Emmanuel Haton) - BP-ში ევროპის სამთავრობო საქმეთა განყოფილების დირექტორი (European Government Affairs at BP), - ევროკავშირ-საქართველოს ბიზნეს საბჭოს (EUGBC) თავჯდომარე; ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: emmanuel.haton@ec1.bp.com კონსტანტინკონსტანტინკონსტანტინკონსტანტინ ზალდასტანიშვილი ზალდასტანიშვილი ზალდასტანიშვილი ზალდასტანიშვილი (Konstantin (Konstantin (Konstantin (Konstantin Zaldastanishvili)))) – ევროკავშირ-საქართველოს ბიზნეს საბჭოს გენერალფური მდივანი. ტელ.: +32 (0)2 770 10 04; ფაქსი:ფაქსი:ფაქსი:ფაქსი: +32 (0)2 770 84 95; ; ; ; ელელელელ----ფოსტაფოსტაფოსტაფოსტა: kote.zal@eugbc.net; info@eugbc.net ; ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა: kote.zal@eugbc.net ანდრეი უსტიანიჩი ანდრეი უსტიანიჩი ანდრეი უსტიანიჩი ანდრეი უსტიანიჩი (Andriy Ustiyanych)(Andriy Ustiyanych)(Andriy Ustiyanych)(Andriy Ustiyanych) – ვალონიის საგარეო ვაჭრობის და ინვესტიციის სააგენტო (Wallonia Foreign Trade and Investment Agency) ელელელელ----ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:ფოსტა:austiyanych@investinwallonia.be

პროფილებიპროფილებიპროფილებიპროფილები

გუნარგუნარგუნარგუნარ ვიგანდივიგანდივიგანდივიგანდი ( ( ( (GGGGunnar unnar unnar unnar WWWWiegandiegandiegandiegand))))

ევროპულ საგარეო ქმედებათა სამსახურში (EEAS) რუსეთის, “აღმოსავლეთ პარტნიორობის“, ცენტრალური აზიის, ევროპაში უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (ეუთო) და რეგიონული თანამშრომლობის

158

დეპარტამენტის მმართველი დირექტორი,179 ასევე, საქართველოს ასოცირების შესახებ შეთანხმებასთან დაკავშირებით მთავარი მომლაპარაკებელი პირი180 გუნარ ვიგანდი დაიბადა 1957 წლის 22 იანვარს ჰამბურგში. 1980-1982 წლებში სწავლობდა სამართლის ფაკულტეტზე ჰამბურგის უნივერსიტეტში. 1983-1985 წლებში დაამთავრა გაძლიერებული საერთაშორისო კვლევების სკოლა და ჩააბარა ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის მაგისტრატურაში საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალობაზე. 1991-1993 წლებში იყო იმ პროექტის მენეჯერი და ჯგუფის ხელმძღვანელი ფინანსურ საკითხებში, რომელიც ითვალისწინებდა "ტექნიკურ დახმარებას ახალი, დამოუკიდებელი სახელმწიფოებისთვის", TACIS პროგრამით. 1994-1997 წლებში ის მუშაობდა საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების გენერალური დირექტორატის (DG) გენერალური დირექტორის ასისტენტად. 1999-2002 წლებში გუნარ ვიგანდი გახლდათ კომისარ კრის პატენის პრესმდივანი. 2002-2006 წლებში გუნარ ვიგანდი ხელმძღვანელობდა ამერიკასა და კანადასთან ურთიერთობის განყოფილებას, 2006–2008 წლებში - ევროკომისიაში რუსეთთან ურთიერთობის განყოფილებას; 2007–2008 წლებში იყო აღმოსავლეთ ევროპის, სამხრეთ კავკასიის და ცენტრალური აზიის საკითხებში ევროკომისიაში საგარეო ურთიერთობების განყოფილების გენერალური დირექტორატის ხელმძღვანელი.181 2011 წლის 18 მაისს გუნარ ვიგანდი ოფიციალური ვიზიტის ფარგლებში საქართველოს ბიზნესწრეების წარმომადგენლებს შეხვდა. მრგვალი მაგიდის ფორმატით გამართულ დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოში მოქმედი წამყვანი ბიზნესორგანიზაციების წარმომადგენლებმა, ევროკავშირ-საქართველოს ბიზნესსაბჭოს, საქართველოში საფრანგეთის ბიზნესსაბჭოს, გერმანიის ბიზნესასოციაციის, ამერიკის სავაჭრო პალატის, საერთაშორისო სავაჭრო პალატის, მცირე და საშუალო მეწარმეთა ასოციაციის და საქართველოს სავაჭრო-სამრეწველო პალატის წევრებმა.182 ქეთრინქეთრინქეთრინქეთრინ ეშტონიეშტონიეშტონიეშტონი (Catherine Ashton)

179

http://tribuna.ge/index.php?option=com_content&task=view&id=6093&ccdate=4-

2012&year=2012&month=4 180 http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=464&info_id=14868 181

http://www.google.ge/url?sa=t&rct=j&q=gunnar%20wiegand%20%20born%20on%2022%20january%201957%20

in%20hamburg%2C%20germany&source=web&cd=1&cad=rja&sqi=2&ved=0CCgQFjAA&url=http%3A%2F%2Fww

w.wehse.ru%2Ftext%2Flectures%2FCV_Wiegand.doc&ei=5SUBUajUF4W24AS754GABg&usg=AFQjCNG3eMpj2F5E

6Ny3PBTBtJ45nz9F1Q

182 http://eeas.europa.eu/delegations/georgia/documents/news/20110518_01_ka.pdf

159

ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში

ქეთრინ ეშტონი დაიბადა 1956 წლის 20 მარტს, ლანკაშირში, დიდ ბრიტანეთში. ეშტონმა დაამთავრა ბედფორდის კოლეჯი ლონდონში (დღეს ცნობილი, როგორც როიალ ჰალოვეის ნაწილი, ლონდონის უნივერსიტეტი) და ფლობს ბაკალავრის ხარისხს სოციოლოგიურ მეცნიერებებში. დამთავრებული აქვს ასევე ვიგანის სამთო და ტექნიკური კოლეჯები. 183

2005 წელს აღიარებული იქნა “წლის მინისტრად„ The House Magazine-ის მიერ, “წლის ადამინად“ - მე-4 არხის მიერ (“Peer of the Year”). გარდა ამისა, 2006 წელს სტოუნვოლის ყოველწლიურ დაჯილდოებაზე გაიმარჯვა „წლის პოლიტიკოსის“ ნომინაციაში გაიმარჯვა. 2007 წელს ბარონესა ეშტონი იყო ლორდთა პალატის თავმჯდომარე.184

2008 წლიდან უმაღლესი წარმომადგენლის თანამდებობაზე დანიშვნამდე ქეთრინ ეშტონი იყო ევროკომისარი ვაჭრობის საკითხებში. ქეთრინ ეშტონს უდიდესი გამოცდილება აქვს ვაჭრობასთან დაკავშირებულ საერთაშორისო მოლაპარაკებებში. მან მოახერხა მაღალი დონის სავაჭრო დავების მოგვარება ევროკავშირის მსხვილ სავაჭრო პარტნიორებთან. კომისრად მუშაობის პერიოდში მისი ინიციატივით ხელი მოეწერა ამბიციურ და შორსმიმავალ თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებას სამხრეთ კორეასთან; ასევე, მოგვარდა მთელი რიგი მაღალი რანგის სავაჭრო დავები მსხვილ სავაჭრო პარტნიორებთან. გარდა ამისა, სავაჭრო ურთიერთობების გაღრმავებით მან ხელი შეუწყო განვითარებას მთელ მსოფლიოში, კერძოდ,

183

http://eeas.europa.eu/ashton/index_en.htm

184 http://articles.latimes.com/2009/nov/20/world/la-fg-eu-president20-2009nov20

160

გააფართოვა ევროკავშირის ეკონომიკური ურთიერთობები აფრიკის, კარიბის ზღვის და წყნარი ოკეანის (ACP) ქვეყნებთან.

2012 წლის მაისში ქეთრინ ეშტონს მიენიჭა “ბიზნესმედ ბლუ-ს“ ჯილდო (ხმელთაშუა ზღვისპირეთის საწარმოთა კონფედერაციების კავშირის მიერ (BusinessMed)) ხმელთაშუა ზღვისპირეთის რეგიონში მშვიდობისა და ეკონომიკური განვითარების საკითხებში შეტანილი წვლილისათვის. ევროკავშირის წევრი ქვეყნების სახელმწიფოს მეთაურთა მიერ 2009 წლის 1

დეკემბერს ქეთრინ ეშტონი აირჩიეს საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების სფეროში

ევროკავშირის უმაღლეს წარმომადგენლად (2014 წლამდე).

უმაღლესი წარმომადგენლის პორტფოლიო მრავალფეროვანი და მრავალფუნქციურია. მის მოვალეობებში შედის: ტრადიციული დიპლომატია, საგარეო პოლიტიკის ინსტრუმენტების კოორდინირება, რომელიც მოიცავს განვითარებაზე ორიენტირებულ და ჰუმანიტარულ დახმარებას, ვაჭრობას და კრიზისულ სიტუაციებზე რეაგირებას; ამას გარდა, ეშტონის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ფუნქციას 27 წევრ ქვეყანასა და მათ პრიორიტეტებს შორის კონსენსუსის მიღწევა წარმოადგენს (ამ მიზანს ემსახურება ძირითადად ევროკავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრთა ყოველთვიური შეხვედრები, რომელთა წაყვანაც უმაღლესი წარმომადგენლის ერთ-ერთ ფუნქციას წარმოადგენს); მას ევალება ასევე ევროპულ საბჭოში წევრი ქვეყნების ლიდერების რეგულარულ შეხვედრებზე დასწრება (ხმის მიცემის უფლების გარეშე); გარდა ზემოთ აღნიშნულისა, იგი წარმოადგენს ევროკავშირს საერთაშორისო არენაზე, როგორიცაა, მაგალითად, გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია, სადაც იგი ევროპული თავდაცვის სააგენტოს წარმოადგენს და ასევე, ხელმძღვანელობს უსაფრთხოების საკითხების კვლევების ევროკავშირის ინსტიტუტს. 185

ასევე კომპლექსურია ევროკავშირის საერთო საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის

საკითხებში უმაღლესი წარმომადგენლის ინსტიტუციური პოზიციაც. ქეთრინ

ეშტონი ერთდროულად რამდენიმე ინსტიტუტშია წარმოდგენილი, ამასთან, როგორც

სუპრანაციონალურ, ისე მთავრობათაშორისი ფორმატის ინსტიტუტებში. ეშტონი

ერთდროულად არის:

–––– სუპრანაციონალური ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტი (ვიცე-პრეზიდენტს

ევალება ევროკავშირის ერთიანი და კოორდინირებული საგარეო პოლიტიკის

უზრუნველყოფა);

–––– მთავრობათაშორისი ფორმატის მინისტრთა საბჭოში საგარეო საქმეთა და

უსაფრთხოების სფეროში საგარეო საქმეთა მინისტრების შეხვედრების თავმჯდომარე

185

http://eeas.europa.eu/ashton/index_en.htm

161

(ყველა სხვა საკითხის განხილვის დროს სხდომებს ევროკავშირის საბჭოს მოქმედი

თავმჯდომარე - ქვეყნის შესაბამისი სფეროს მინისტრი უძღვება).

ევროკომისიის პრეზიდენტთან და ევროკავშირის საბჭოს პრეზიდენტთან ერთად

ეშტონი ესწრება ევროპული საბჭოს შეხვედრებს, თუმცა ხმის მიცემის უფლება არ

აქვს. ამასთანავე, ის ანგარიშვალდებულია ევროპარლამენტის წინაშეც, რომელიც

ევროკავშირის მოქალაქეებს წარმოადგენს.

აღსანიშნავია, რომ ქეთრინ ეშტონის ძალაუფლება მის წინამორბედთან (ჰავიერ

სოლანასთან) შედარებით მნიშვნელოვნად არ გაზრდილა, თუმცა, მისგან

განსხვავებით, ლისაბონის ხელშეკრულებით, უმაღლეს წარმომადგენელს

კანონპროექტის ინიცირების უფლება მიეცა (მუხლი 18, §22 (2), TEU).

ქეთრინ ეშტონს თავისი საქმიანობის განხორციელებაში ეხმარება ევროპის საგარეო

ქმედებათა სამსახური (European External Action Service (EEAS).

ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურის შესახებ ქეთრინ ეშტონმა განაცხადა:

„პირველად გვაქვს საშუალება, თავი მოვუყაროთ ევროკავშირის ხელთ არსებულ

ყველა ინსტრუმენტს, ესენია: დიპლომატია, პოლიტიკური თანამშრომლობა,

განვითარების ხელშეწყობა, ჰუმანიტარული დახმარება, ეკონომიკური

თანამშრომლობა, სამხედრო და სამოქალაქო საგანგებო სიტუაციების მართვა... ეს

ყოველივე მიზნად ისახავს უკეთესი, უფრო თანმიმდევრული ევროკავშირის საერთო

საგარეო პოლიტიკას შექმნას, რთულ გლობალურ პრობლემებზე ევროპის პასუხის

მომზადებას, მუშაობას ჩვენს პარტნიორებთან მთელ მსოფლიოში. მე ვიცი რომ

მრავალი ქვეყანა დიდი ხანია ითხოვს ამას – და სწორედ ახლა ჩვენ შეგვიძლია ამის

გაკეთება“.186

თანამდებობაზე დანიშვნის შემდეგ კავკასიის რეგიონში პირველი ვიზიტისთვის

ბარონესა ეშტონმა სწორედ საქართველო შეარჩია. აღნიშნულ პოზიციაზე დანიშვნის

შემდეგ საქართველოში ოფიციალური ვიზიტით ორჯერ იმყოფებოდა.

საქართველოს ეშტონი პირველად 2010 წლის 15 ივლისს ეწვია. მან საქართველოს

პრეზიდენტთან, მიხეილ სააკაშვილთან, ერთად ოფიციალურად გახსნა

საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ასოცირების შესახებ შეთანხმებაზე

მოლაპარაკებები.

186 http://opinion.ge/?feed=rss2&tag=%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%99%E1%83%90%

E1%83%95%E1%83%A8%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98

162

ეშტონმა განაცხადა, რომ ევროკავშირი კვლავაც მზადაა, გააგრძელოს საქართველოს

მხარდაჭერა დემოკრატიის, კანონის უზენაესობის, კარგი მმართველობის

ხელშეწყობის მიზნით, განსაკუთრებით სამეზობლო პოლიტიკისა და აღმოსავლეთ

პარტნიორობის ფარგლებში.187

მისი აზრით, ასოცირების შესახებ შეთანხმება ქვეყანაში რეფორმების

კატალიზატორის როლს შეასრულებს და, ასევე, დაეხმარება ევროკავშირს,

რესურსები მიმართოს მნიშვნელოვან ინსტიტუტებზე.188

საქართველოში ქეთრინ ეშტონის პირველი ვიზიტის მეორე მთავარი მიზანი იყო,

ადგილზე გასცნობოდა ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მუშაობას. ამის

შესახებ ეშტონმა მაშინ განაცხადა, როდესაც პირადად ესტუმრა ახალგორის რაიონის

მოსაზღვრე სოფლებსა და წეროვანის დევნილთა დასახლებას: "მოვუწოდებთ

საქართველოს კონფლიქტის რეგიონების მოსახლეობას ჩართულობისკენ ცოტა ხნის

წინ მიღებული სამოქმედო გეგმის189 შესაბამისად და დაზარალებული მოსახლეობის

ინტერესების გათვალისწინებით. ევროკავშირი კვლავაც აქტიურად იქნება ჩართული

კონფლიქტის მოგვარების მცდელობებში მის ხელთ არსებული მექანიზმების

გამოყენებით. ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია სტაბილურობის აუცილებელ

ფაქტორად რჩება.“190

ევროკავშირის მხარდაჭერა საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისა და

სუვერენიტეტის მიმართ ქეთრინ ეშტონმა ასევე, 2011 წლის აპრილში, ოფიციალურ

განცხადებაში დაადასტურა. განცხადებაში ნათქვამი იყო, რომ რუსეთის საგარეო

საქმეთა მინისტრი საქართველოს რეგიონებში – აფხაზეთში და ცხინვალში -

საქართველოს ხელისუფლების თანხმობის გარეშე ჩავიდა. ევროკავშირი კი მსგავსი

ტიპის ვიზიტებს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობასთან შეუთავსებლად

მიიჩნევდა.191

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო ქეთრინ ეშტონის მეორე ოფიციალური ვიზიტი

საქართველოში 2011 წლის 16 ნოემბერს. ეშტონი საქართველოში სამხრეთკავკასიური

ტურნეს ფარგლებში იმყოფებოდა.192 მისი ვიზიტი, ერთი მხრივ, შედეგების

შეჯამებად და, მეორე მხრივ, საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობაში ახალი

ეტაპის დაწყებად შეაფასა საქართველოს საგარეო საქმეთა ყოფილმა მინისტრმა 187

http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/955 188 http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/955 189 საქართველოს მთავრობა – სახელმწიფო სტრატეგია ოკუპირებული ტერიტორიების მიმართ – ჩართულობა თანამშრომლობის გზით – http://www.civil.ge/files/files/SMR-Strategy-ge.pdf 190 http://www.civil.ge/geo/article.php?id=22965 191 http://www.onlinenews.ge/index.php?id=9079&lang=geo 192http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/1352&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en

163

გრიგოლ ვაშაძემ. სწორედ ამ ვიზიტის დროს კიდევ ერთხელ განაცხადეს იმის

შესახებ, რომ წლის ბოლომდე აუცილებლად დაიწყებოდა მოლაპარაკება თავისუფალ

სავაჭრო რეჟიმზე ევროკავშირსა და საქართველოს შორის. ვაშაძემ აღნიშნა, რომ

საქართველოს და ევროკომისიის გეგმებშია მოლაპარაკების დაწყება სავიზო რეჟიმის

გაუქმებაზე.193 ვიზიტის ფარგლებში გამართულ ბრიფინგზე, ეშტონმა საქართველოს

მადლობა გადაუხადა რუსეთის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში (WTO)

გაწევრიანებასთან დაკავშირებით. „მე მინდა თქვენს მხარდაჭერას კიდევ ერთხელ

მივესალმო რუსეთის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში გაწევრიანების თაობაზე.

პერსპექტივა, რომ რუსეთი იქნება მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში, გვაძლევს

საშუალებას, განვავითაროთ სავაჭრო ურთიერთობები, რაც ხელსაყრელი იქნება

ჩვენთვის,“ - განაცხადა ეშტონმა.194

სამხრეთ კავკასიაში სამდღიანი ვიზიტის ფარგლებში ქეთრინ ეშტონი ასევე შეხვდა

საქართველოში ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის ხელმძღვანელს, ელჩს,

ანდჟეი ტიშკევიჩს. ელჩმა ქეთრინ ეშტონს გააცნო საქართველოში არსებული ზოგადი

მდგომარეობა ისევე, როგორც სადამკვირვებლო მისიის საქმიანობა და გამოწვევები.

ელჩმა დადებითად შეაფასა შინაგან საქმეთა და თავდაცვის სამინისტროებთან

ურთიერთგაგების მემორანდუმების გაფორმება, რაც, სამწუხაროდ, არ იქნა

გაზიარებული არც ოსეთის და აფხაზეთის დე ფაქტო მთავრობების, არც რუსეთის

ხელისუფლების მიერ.195

ფილიპფილიპფილიპფილიპ ლეფორილეფორილეფორილეფორი (Philippe Lefort)

193 http://www.radiotavisupleba.ge/content/article/24392848.html 194 http://www.president.gov.ge/ge/PressOffice/News/SpeechesAndStatements/?7119 195 http://eumm.eu/en/press_and_public_information/press_releases/2848/?print=yes

164

*

ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენელი სამხრეთ კავკასიაში

2011 წლის 1 სექტემბრიდან, ფილიპ ლეფორი ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენელია სამხრეთ კავკასიაში და საქართველოს კრიზისის საკითხებში (თავდაპირველად იგი დაინიშნა 2011 წლის 1 სექტემბრიდან 2012 წლის 30 ივნისამდე, მაგრამ პირველი ვადის ამოწურვის შემდეგ მანდატი 2013 წლის 30 ივნისამდე გაუგრძელეს196). ფილიპ ლეფორმა ჩაანაცვლა პიერ მორელი, ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენელი საქართველოს კრიზისის საკითხებში 2011 წლის 31 აგვისტომდე და, ასევე, პიტერ სემნები, ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენელი სამხრეთ კავკასიაში 2011 წლის 28 თებერვლამდე.197

წარმოშობით ფრანგ ფილიპ ლეფორს დიპლომატის 20-წლიანი გამოცდილება აქვს.

თავისი კარიერის ძირითადი ნაწილი მან კავკასიასა და რუსეთს დაუთმო, გარდა

იმისა, რომ ის (2004-2007 წწ.) საქართველოში საფრანგეთის ელჩის, ხოლო (2007-2010

წწ.) რუსეთში საფრანგეთის საელჩოში მისიის ხელმძღვანელის მოადგილის

თანამდებობებზე მუშაობდა. 2012 წლიდან ლეფორი საფრანგეთის საგარეო და

ევროპულ საქმეთა სამინისტროში კონტინენტური ევროპის გენერალური

დირექტორატის ხელმძღვანელია. 2011 წლის 1 სექტემბრიდან ელჩი ლეფორი

დაინიშნა ევროკავშირის სპეციალურ წარმომადგენლად სამხრეთ კავკასიაში.

196

http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/EN/foraff/131188.pdf 197 http://eumm.eu/en/eu_in_georgia/eu_special_representative_for_the_south-caucasus

165

ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენლების მოვალეობაა, ხელი შეუწყოს ევროკავშირის საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში უმაღლესი წარმომადგენლის მუშაობას პრობლემატურ ქვეყნებსა და რეგიონებში. სპეციალური წარმომადგენლები ამა თუ იმ ქვეყანასა თუ რეგიონში წარმოადგენენ ევროკავშირის და მისი საგარეო პოლიტიკის „ხმას“ და „სახეს“. სპეციალურ წარმომადგენლებს ნიშნავს ევროკავშირის საბჭო უმაღლესი წარმომადგენლის, ქეთრინ ეშტონის რეკომენდაციის საფუძველზე.198

ევროკავშირის სპეციალური წარმომადგენლის მანდატი სამხრეთ კავკასიაში და

საქართველოს კრიზისის საკითხებში დაფუძნებულია ევროკავშირის პოლიტიკის

მიზნებზე სამხრეთ კავკასიასთან მიმართებაში. ეს მიზნები მოიცავს შემდეგს:

ლტოლვილებისა თუ იძულებით გადაადგილებული პირების დაბრუნების

ხელშეწყობითა და სხვა შესაბამისი ზომების საშუალებით მოხდეს რეგიონში

კონფლიქტების პრევენცია, ხელი შეეწყოს კონფლიქტების, მათ შორის

საქართველოში და მთიან ყარაბაღში არსებული კრიზისების მშვიდობიან

მოგვარებას, ამ კონფლიქტების მოგვარებას საერთაშორისო სამართლის პრინციპების

შესაბამისად. მანდატი ასევე მოიცავს რეგიონში ძირითად დაინტერესებულ

აქტორებთან კონსტრუქციულ ჩართულობას, აგრეთვე, სომხეთს, აზერბაიჯანსა და

საქართველოს, ხოლო საჭიროების შემთხვევაში სხვა მეზობელ ქვეყნებს შორის

მომავალი თანამშრომლობის ხელშეწყობას, ისევე, როგორც რეგიონში ევროკავშირის

ეფექტური ჩართულობის ხელშეწყობას. 199

ფილიპ ლეფორი არის ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებების თანათავმჯდომარე

(გაერო-ს და ეუთო-ს წარმომადგენლებთან ერთად) და აქტიურად მონაწილეობს

აღნიშნულ- ფორმატით მიმდინარე შეხვედრებში.

ფილიპ ლეფორის განაცხადებით, ჟენევის მოლაპარაკებების საშუალებით

გარკვეული გარემო შეიქმნა, მათ შორის, კონფლიქტით დაზარალებული

მოსახლეობისთვის ჩვეული ცხოვრების ეტაპობრივი აღდგენა, და ძალის

გამოუყენებლობაზე დაფუძნებული უსაფრთხოების სისტემის შექმნა, ისევე, როგორც

საერთაშორისო უსაფრთხოების მექანიზმების დამკვიდრება, რაც უზრუნველყოფდა

ამ სისტემის შექმნას. დისკუსიები წინ ძალიან ნელა მიიწევს, ზოგჯერ დიდი

სირთულეებითაც. თითოეული შეხვედრის შედეგები შეიძლება არ იყოს

თვალშისაცემი, თუმცა თუ ჩვენ დღევანდელ სიტუაციას შევადარებთ ომისშემდგომ

198

http://www.consilium.europa.eu/policies/foreign-policy/eu-special-representatives?lang=en 199 http://eumm.eu/en/eu_in_georgia/eu_special_representative_for_the_south-caucasus/?print=yes

166

პერიოდს, პროგრესი უდავოდ შეიმჩნევა, გარდა ამისა, ამოქმედდა კომუნიკაციის

პლატფორმები, რამაც შესაძლებელი გახადა პროცესის გააქტიურება.200

ჟოზე მანუელ ბაროზო ჟოზე მანუელ ბაროზო ჟოზე მანუელ ბაროზო ჟოზე მანუელ ბაროზო (José Manuel Barroso)

ევროკომისიის (მე-11) მიმდინარე პრეზიდენტი

ჟოზე

მანუელ ბაროზო დაიბადა 1956 წლის 23 მარტს ლისაბონში, პორტუგალიაში.

დაამთავრა სამართლის ფაკულტეტი ლისაბონის უნივერსიტეტში და გაიარა

მაგისტრატურა პოლიტოლოგიის სპეციალობით ჟენევის უნივერსიტეტში. 1980 წელს

ის შეუერთდა პორტუგალიის სოციალისტურ-დემოკრატიულ პარტიას. 1992-1995

წლებში იყო პორტუგალიის საგარეო საქმეთა მინისტრი. 1999 წელს ბაროზო აირჩიეს

სოციალისტურ-დემოკრატიული პარტიის ლიდერად, 2002 წელს ჩატარებულმა

საპარლამენტო არჩევნებმა კი საშუალება მისცა, შეექმნა კოალიციური მთავრობა,

რომლის პრემიერ-მინისტრიც თავადვე გახდა. ბაროზო ამ პოსტზე ორი წლის

განმავლობაში მოღვაწეობდა. 2004 წლის ნოემბრიდან ის არჩეული იქნა

ევროკომისიის პრეზიდენტად, მას ამ თანამდებობაზე კიდევ ერთხელ გამოუცხადეს

ნდობა 2009 წელს ჩატარებულ არჩევნებში (ბაროზოს გარდა ორი ვადით

ევროკომისიის მხოლოდ ერთი პრეზიდენტი, ჟაკ დელორი (Jacques Delors), იყო

200

http://www.unog.ch/80256EDD006B9C2E/%28httpNewsByYear_en%29/CE437665D71D42D1C12579D0005C9EA

5?OpenDocument

167

არჩეული).201 ბაროზომ თავისი მეორე საპრეზიდენტო ვადის მთავარ გამოწვევად

ევროკავშირის ეკონომიკური მმართველობის ეფექტურობის გაზრდა დაასახელა,

რათა დაანახოს ევროპას და მის პარტნიორებს, რომ ევროკავშირი არა მხოლოდ

მონეტარული, არამედ ეკონომიკური კავშირიცაა. როგორც ბაროზომ განაცხადა,

ევროკავშირმა დიდ პროგრესს მიაღწია ეკონომიკური ინტეგრაციის კუთხით, თუმცა

თვით პროცესს ბევრი ევროპელი დაახასიათებდა როგორც კოშმარს და არა როგორც

ოცნებას.202

ჟოზე მანუელ ბაროზო ეკონომიკური კრიზისის დასაძლევად ევროპელებს მეტი

ერთიანობისკენ მოუწოდებს. სტრასბურგში, ევროპარლამენტის სხდომაზე

გამოსვლისას, მან ფინანსურ ოპერაციებზე განსხვავებული საგადასახადო სისტემის

დაწესების პროექტი წარმოადგინა. ბაროზომ ასევე წამოაყენა წინადადება

ევროფონდების შექმნის შესახებ, რომელიც დავალიანებებს დანარჩენ ქვეყნებზეც

გადაანაწილებს. ევროკავშირში ამ საკითხთან დაკავშირებით მნიშვნელოვანი

უთანხმოებაა. ევროკომისიის თავმჯდომარის განცხადებით, აღნიშნული კრიზისი

ყველაზე მკაცრია ევროკავშირის ისტორიაში და მის დასაძლევად ერთიანი პოზიციის

შემუშავებაა საჭირო.

რაც შეეხება საქართველოსადმი დამოკიდებულებას, ბაროზომ პროგრესულად

შეაფასა საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობა და განაცხადა, რომ ევროკავშირი

მხარს უჭერს საქართველოს უსაფრთხოებას, სტაბილურობას, სუვერენიტეტსა და

ტერიტორიულ მთლიანობას, ამისკენ მოუწოდებს საერთაშორისო საზოგადოებასაც.

ბაროზომ აღნიშნა, რომ ევროკავშირისთვის სამხრეთ კორიდორის განვითარება

უმთავრესი პრიორიტეტია ენერგორესურსების წყაროების დივერსიფიცირებისთვის.

საქართველოს განსაკუთრებული ტრანზიტული როლი აქვს. მან ღიად მოუწოდა

ქართულ მხარეს, გაეკეთებინა ოფიციალური განაცხადი ევროპის

ენერგოთანამეგობრობის ორგანიზაციაში გაწევრიანებაზე. ამ თანამეგობრობის

წევრობა საქართველოს უფრო მიმზიდველს გახდიდა ინვესტორებისთვის.203

თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებასთან დაკავშირებით, მისი თქმით,

კანონმდებლობისა და რეგულაციების კუთხით მნიშვნელოვანი პროგრესია. თუმცა,

მათ განსახორციელებლად მეტი ძალისხმევაა საჭირო.

201

http://thedailybell.com/2684/José-Manuel-Barroso 202

http://topics.nytimes.com/topics/reference/timestopics/people/b/jose_manuel_barroso/index.html 203

http://mail.civil.ge/geo/article.php?id=23354

168

შტეფანშტეფანშტეფანშტეფან ფულეფულეფულეფულე (Štefan Füle)

ევროკომისარი გაფართოებისა და სამეზობლო პოლიტიკის საკითხებში

შტეფან ფულე დაიბადა 1962 წლის 24 მარტს სოკოლოვში, ჩეხეთში. 1988 წელს გაიარა

გაეროს განიარაღების სასწავლო პროგრამა. 1981-1986 წლებში სწავლობდა მოსკოვის

სახელმწიფო ინსტიტუტში საერთაშორისო ურთიერთობების ფაკულტეტზე. 1987-

1990 წლებში იყო ჩეხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალური

წარმომადგენელი გაეროში; 1990-1995 წლებში - ჩეხოსლოვაკიის (მოგვიანებით

ჩეხეთის) მუდმივი წარმომადგენლობის პირველი მდივანი გაეროში; 1996-1998

წლებში - ჩეხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში უსაფრთხოების პოლიტიკის

საკითხების დირექტორი. 1998-2001 წლებში იყო ჩეხეთის ელჩი ლიტვაში,

მოგვიანებით კი - 2003-2005 წლებში - დიპლომატიური მოღვაწეობა განაგრძო

უკრაინაში. 2005-დან 2009 წლამდე გახლდათ ჩეხეთის წარმომადგენელი ნატოში.

169

2010 წლიდან კი შტეფან ფულე იკავებს ევროკომისრის თანამდებობას გაფართოებისა

და სამეზობლო პოლიტიკის საკითხებში.204

შტეფან ფულემ დადებითად შეაფასა საქართველოს ევროკავშირთან ასოცირების

შესახებ შეთანხმებასთან დაკავშირებულ მოლაპარაკებებში არსებული პროგრესი და

საქართველოს ამ პროცესში „პრაგმატული მიდგომის“ შენარჩუნებისკენ მოუწოდა.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის საკითხებზე პასუხისმგებელი კომისარი

საქართველოსთან მიმართებაში პოზიტიურ ცვლილებებზე საუბრობს:

“საქართველოში წინგადადგმული ნაბიჯი იყო ახალი კანონი მედიამფლობელების

გამჭვირვალობის შესახებ და კარგი მაგალითი სამოქალაქო საზოგადოებასთან

თანამშრომლობისა. ეს იყო რეფორმის პროცესი, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო არა

მხოლოდ ოპოზიციამ ან სამოქალაქო საზოგადოებამ, არამედ თავად მედიამაც

მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა და საუკეთესო ფაქტია ის, რომ როდესაც მთავრობა

კარგ კანონს იღებს სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედიის წარმომადგენლებთან

კონსულტაციის შედეგად, ეს ძალიან კარგი შედეგია.” ევროკომისარი საქართველოში

სამოქალაქო საზოგადოების აქტივობას მაღალ შეფასებას აძლევს და ასევე

დადებითად აფასებს აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების

საქართველოს ეროვნული პლატფორმის კოორდინირებულ ჩართულობას ქვეყნის

დემოკრატიული განვითარების პროცესში.205

2012 წლის 10-12 ივლისს ბათუმში შტეფან ფულემ მონაწილეობა მიიღო

საქართველო-ევროკავშირის ყოველწლიურ კონფერენციაში „საქართველოს

ევროპული გზა“. ვიზიტის ფარგლებში მას ჰქონდა შეხვედრა როგორც

ხელისუფლების, ისე საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოებასთან, კერძოდ,

აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების საქართველოს ეროვნული

პლატფორმის წარმომადგენლებთან. საქართველოში ყოფნისას მან განაცხადა, რომ

ევროკავშირი მიესალმება ბოლოდროინდელი რეფორმის მიღწევებს საქართველოში,

თუმცა კვლავაც საჭიროა ვითარების გამოყენება დემოკრატიის კონსოლიდაციისა და

საქართველოს ინკლუზიური ეროვნული განვითარების უზრუნველსაყოფად.

„სწორედ ამიტომ ვანიჭებთ ასეთ მნიშვნელობას ოქტომბრის საპარლამენტო

არჩევნებს საქართველოში - ჩვენ გვსურს, რომ საარჩევნო პროცესმა დააკმაყოფილოს

საერთაშორისო დემოკრატიული სტანდარტები, მაგრამ ასევე იყოს "ღრმა

დემოკრატიის" ნიმუში, როდესაც უზრუნველყოფილია მედიის ხელმისაწვდომობა

ყველა კანდიდატისათვის, გარანტირებულია პრესისა და შეკრების თავისუფლება და

204 http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/fule/about/cv/index_en.htm 205 http://www.saqinform.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=4904:2011-04-22-11-06-01&catid=98:politics&Itemid=457#axzz1yRnjuWhG

170

იქმნება გარემო, როდესაც გაცილებით ხელსაყრელია ბრძოლა კონკრეტული

საკითხებისთვის და არა პროცესებისთვის,“ - განაცხადა ევროკომისარმა.206

აღსანიშნავია, რომ კომისარი ფულე აქტიურად ადევნებს თვალყურს აღმოსავლეთ

პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის და ეროვნული

პლატფორმების მუშაობას და განვითარებას. აღსანიშნავია, რომ აღმოსავლეთ

პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების მეოთხე ფორუმზე (2012 წლის 29-30

ნოემბერი, შვედეთი) შტეფან ფულემ სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის

ეროვნულ პლატფორმებს შორის ყველაზე აქტიურად (განსაკუთრებით 2012 წლის

ოქტომბრის არჩევნებთან დაკავშირებით) საქართველოს ეროვნული პლატფორმა

დაასახელა.207

ჰერმანჰერმანჰერმანჰერმან ვანვანვანვან რომპრომპრომპრომპუიუიუიუი (Herman Van Rompuy)

206

http://www.interpressnews.ge/ge/thvalsazrisi/207142-aghmosavlethis-partnioroba-saqarthvelo-da-

evrokavshiri.html 207 აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების IV ფორუმი, 29-30 ნოემბერი, სტოკჰოლმი, შვედეთი.

171

ევროპული საბჭოს პირველი პრეზიდენტი

ჰერმან ვან რომპუი დაიბადა 1947 წლის 31 ოქტომბერს ეტერბეკში, ბრიუსელში. მან 1968 წელს ლუვენის უნივერსიტეტში მიიღო ბაკალავრის დიპლომი ფილოსოფიის დარგში, ხოლო 1971 წელს - მაგისტრის ხარისხი გამოყენებით ეკონომიკაში. 1972-დან 1975 წლამდე რომპუი მუშაობდა ბელგიის ცენტრალურ ბანკში. 1978 წელს ის არჩეული იქნა ეროვნული ქრისტიან-დემოკრატების ბიუროში, რომლის წევრიც ის დღემდე არის. 1988 წელს რომპუი აირჩიეს ბელგიის სენატში, სადაც ის იყო სახელწიფო მდივანი ფინანსების, ასევე მცირე და საშუალო ბიზნესის სფეროში. ვან რომპუი იყო პრემიერ-მინისტრის მოადგილე 1993-1999 წლებში. ამ პერიოდში ის დაეხმარა ბელგიას ვალების შემცირებაში, 2007 წლიდან კი თავად გახდა ბელგიის პრემიერ-მინიტრი.

ვან რომპუის ბელგიის პრემიერ-მინისტრის პოსტი ერთ წელზე ნაკლები ვადით ეკავა,

თუმცა მაინც შეძლო მომრიგებლის სახელის მოპოვება. მიუხედავად მცირე

საერთაშორისო გამოცდილებისა, ვან რომპუიმ შეძლო სტაბილურობის დამყარება

საკუთარ ქვეყნის არამდგრად პოლიტიკაში, ხოლო მანამდე დააბალანსა ფინანსური

საკითხები.208 გაწონასწორებული და სამართლიანი ხასიათის წყალობით, მან ასევე

განმუხტა ერთმანეთის მეტოქე, ფლამანდრულ და ფრანგულენოვან კულტურებს

შორის არსებული დაძაბულობა, რამაც ერთხელ 10-მილიონიანი ქვეყანა ორად

გაყოფის საშიშროების წინაშე დააყენა.209

208

http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1941121,00.html#ixzz1yog3dnjK 209

http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1941121,00.html#ixzz1yoYNzTdg

172

„ის არ ფლობს დიდ ძალაუფლებას, მაგრამ სათანადოდ დასაფასებელია. ეს ქვეყანა

(ბელგია) საშინელ მდგომარეობაში იყო, მაგრამ მან მოახერხა მშვიდობის და

სტაბილურობის დამყარება... ახლა კი ყველა დარდობს იმაზე, თუ რა მოხდება მისი

წასვლის შემდეგ,“ – წერს მის შესახებ ჟურნალისტი ლიზბეტ ვან იმპე.210

ევროპული საბჭოს პრეზიდენტობის მეორე კანდიდატი გაერთიანებული სამეფოს

ყოფილი პრემიერ-მინისტრი ტონი ბლერი იყო. თუმცა რომპუის არჩევით ევროპის

ლიდერებმა აქცენტი გააკეთეს არა დიდი გავლენის მქონე პოლიტიკოსზე,

როგორიცაა ტონი ბლერი, რომლის საერთაშორისო ავტორიტეტს შესაძლოა

დაეჩრდილა ორგანიზაცია (ევროპული საბჭო), არამედ ისეთ პიროვნებაზე, რომელიც

შეძლებდა შეხვედრების ეფექტურად წარმართვას.211

ჰერმან ვან რომპუი ევროკავშირის პოლიტიკურ არენაზე ლისაბონის ხელშეკრულების ძალაში შესვლის შემდეგ გამოჩნდა. 2010 წლის დასაწყისში ის არჩეული იქნა ევროპული საბჭოს პრეზიდენტად. პირველი ვადის ამოწურვის შემდეგ (2012 წლის 31 მაისი) მეორე (ლისაბონის ხელშეკრულებით ბოლო) ვადით აირჩიეს ევროპული საბჭოს პრეზიდენტის თანამდებობაზე (2014 წლის 30 ნოემბრამდე).

ვან რომპუიმ ევროპული საბჭოს პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ სიტყვით

გამოსვლისას დაკისრებული მოვალეობის შესრულებაზე საუბრისას ჩვეული

სამარლიანობა გამოავლინა. „მე ყველას ინტერესს გავითვალისწინებ. თუ ჩვენი

ერთობა ჩვენი ძალაა, ჩვენი მრავალფეროვნება ჩვენ სიმდიდრედ რჩება,

მოლაპარაკებებიდან ყველა ქვეყანა გამარჯვებული უნდა გამოვიდეს, რადგან

მოლაპარაკება არ ჩაითვლება წარმატებულად, თუ რომელიმე მხარე დამარცხებული

გამოვა“, – განაცხადა პრეზიდენტმა.212

რომპუიმ ასევე აღნიშნა, რომ მისი მოვალეობის შესრულებისას იგი არ იქნება „არც

მაყურებელი და არც დიქტატორი, არამედ მხოლოდ ფასილიტატორი.213213213213

ვან რომპუი ცნობილია, როგორც ევროკავშირში თურქეთის გაწევრიანების ერთ-ერთი ძლიერი მოწინააღმდეგე.214

210

http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1941121,00.html – Liesbeth Van Impe, writer for the Belgian newspaper Het Nieuwsblad (London Independent, Nov. 14, 2009) 211

http://articles.latimes.com/2009/nov/20/world/la-fg-eu-president20-2009nov20 212

http://articles.latimes.com/2009/nov/20/world/la-fg-eu-president20-2009nov20 213 www.businessinsider.com/blackboard/herman-van-rompuy 214

http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1941121,00.html

173

პრეზიდენტის მოვალეობებში, გარდა ევროპული საბჭოს სამუშაო შეხვედრის მომზადებისა და კონსენსუსის მიღწევის ხელშეწყობისა, შედის სხვა ქვეყნებთან, მათ შორის საქართველოსთან, საერთო საგარეო და უსაფრთხოების საკითხებში ევროკავშირის სახელით მოქმედება.

ჰერმან ვან რომპუის განცხადებით, საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობები სწრაფად ვითარდება და მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგა „აღმოსავლეთ პარტნიორობის" ინიციატივის ფარგლებში ორმხრივი ურთიერთობების გაძლიერების კუთხით. ევროპული საბჭოს პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ საქართველო სამხრეთ კავკასიის ერთადერთი ქვეყანაა, რომელმაც წარმატებით დაასრულა მოლაპარაკებები სავიზო რეჟიმის გამარტივებისა და რეადმისიის შესახებ შეთანხმებებზე, ასევე ხაზი გაუსვა ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის მოლაპარაკებების მნიშვნელობას საქართველოს ევროპული ინტეგრაციისთვის.

ჰერმან ვან რომპუი საქართველოს პირველად 2012 წლის 4 ივლისს ეწვია. ის შეხვდა

როგორც ხელისუფლების, ისე სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს, მათ

შორის, აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის

საქართველოს ეროვნული პლატფორმის წევრებს.

პრეზიდენტთან შეხვედრის შემდეგ გამართულ პრესკონფერენციაზე ევროპული

საბჭოს პრეზიდენტმა ჰერმან ვან რომპუიმ განაცხადა, რომ საქართველო რეგიონში

სხვა ქვეყნებისათვის მაგალითია. რომპუის განცხადებით, "ევროკავშირ-

საქართველოს ურთიერთობა ძალიან სწრაფად ვითარდება. პროგრესია ღრმა და

ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებასთან დაკავშირებით.

ევროკავშირ-საქართველოს ურთიერთობის მნიშვნელოვანი ნაწილია ასოცირების

შეთანხმებაც", - აღნიშნა ჰერმან ვან რომპუიმ.215 მისივე თქმით, რაც მეტი რეფორმა

განხორციელდება საქართველოში, მით მეტი მხარდაჭერა შეუძლია გაუწიოს

ევროკავშირმა საქართველოს. რომპუიმ აღნიშნა, რომ საქართველომ შემდგომი

ნაბიჯები უნდა გადადგას მოდერნიზაციის კუთხით. მისი განცხადებით,

მნიშვნელოვანი ინდიკატორი იქნება ოქტომბრის საპარლამენტო და შემდგომში

საპრეზიდენტო არჩევნები. "სამართლიანი არჩევნები ლეგიტიმური შედეგების

ფუნდამენტური პრინციპია", - დასძინა რომპუიმ.

ევროსაბჭოს პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ აღმოსავლეთ პარტნიორობის კუთხით

საქართველო საკმაოდ წარმატებულად მუშაობს და წინა პლანზეა აღმოსავლეთ

პარტნიორობის ქვეყნებს შორის. რომპუის განცხადებით, ევროკავშირს ძალზე

215

http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1941121,00.html

174

დაინტერესებულია იმით, რომ აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში კონფლიქტები

მოგვარდეს.

"ვიქნებით ჩართული ჟენევის მოლაპარაკებების პროცესში. ჩვენ მხარს ვუჭერთ

საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას. კონფლიქტის ორივე მხარე უნდა

შეთანხმდეს ძალის არგამოყენებაზე. შემდგომი პრაგმატული ნაბიჯებია საჭირო

კონფლიქტების მოგვარებისათვის", - განაცხადა ჰერმან ვან რომპუიმ და დასძინა, რომ

ევროკავშირი საქართველოს მხარს უჭერს კონფლიქტების მოგვარების კურსთან

დაკავშირებით.