agir metal zehirlenmeleri

04/13/23 1Prof.Dr.Salih Cengiz

•İleri teknolojik gelişmeler örneğin elektronik, yakıt hücreleri ve oto egzoz teknolojileri daha çok metale ihtiyaç duymaktadır.• E-atıklarla birlikte ilaç atıkları yeni atık sorunlarıdır. Galium, Indium ve germanyum gibi yarı iletkenlerde kullanılan elementler son 25 yılın atık sorunlarıdır.


•E-atık Sorununun önemli bir boyutu gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere ihraç edilmesidir.•Nanoteknolojik ürünlerin içerdiği nano parçacıkların yanması sonucu umulmadık sorunlar ortaya çıkabilmektedir.


•İçme suyundan kaynaklanan Arsenik, Hindistan ve Güney Asyada ciddi klinik hastalıklara neden olmaktadır. • Bu bölge ayni zamanda yarı iletken üretiminin hızla geliştiği bir bölgedir.


•İçme sularında yüksek derişimde Arseniğin güney Amerika, ABD ve Türkiyede bulunması, eski bilgilerin unutulması veya ihmal edilmesinin yeni sorunlara nasıl yol açtığını gösteren çok iyi bir örnektir.•Birçok gelişmekte olan ülkede yer altı sularının aşırı çekilmesi ve sömürülmesi bu sorunu daha da beter hale gelmektedir.


Çevreden kaynaklanan sağlık sorunları ve metallerin toksik etkilerinden korunmanın yolları European Environment Agency (EEA) 2005 raporunda bildirilmiştir. www.eea.europa.eu/.../eea_report_2005.../EEA_report_10_2005.pdfBuna göre :


1) Birçok kimyasalın kanser yapma potansiyeli vardır.

2) Yaklaşık olarak 500 metal bileşimi kanserojen olarak sınıflandırılmış ve bunların tüketiciye ulaşması yasaklanmıştır.

3) Ancak bunlar çeşitli biçimlerde yaygın kaynaklardan çevreye ulaşabilmektedir. Örneğin arsenik ve kadmiyum kazara içme sularına karışmaya örneklerden biridir.


4) Radona maruz kalma en iyi belgelendirilmiş kanser nedenidir. Ancak Radon coğrafik olarak Uranyumun olduğu endemik yerlerdedir.

5) Uranyum toprakta doğal olarak bulunur ve olduğunda içme sularına karışırarak böbrek harabiyetine neden olur.


6) Civa bazen çevrede bulunur bazen de varlığı atıklardan kaynaklanır;

7) Çocuklarda öğrenme yeteneğinde azalma ve IQ da azalma gibi norolojik gelişme yavaşlığına neden olduğu kanıtlıdır.

8) Civanın toksik formu olan metil civa kan beyin ve kan plasenta bariyerini kolaylıkla geçebilmektedir.


9) Civaya karşı avrupada hamileler uyarılmakta, ölçümler yapılmakta ve hamilelerin tolere edilebilir limitlerde Cıva alımı sağlanmaktadır.

10) Kurşun insanlarda en başta gelen norolojik gelişme yavaşlığı etmenidir.

11) WHO-Avrupa bölgesinde kurşuna maruziyetten kaynaklanan 0-4 yaş arası çocuklarda zeka geriliği blançosu:

% 4 DALY (Disability Adjusted Life Year=Maluliyet Ayarlı Yaşam Yılı) dir.


12.DALY, WHO tarafından aşağıdaki formülle tanımlanmıştır. DALY = Years of Life Lost (YLL) + Years Lived with Disability (YLD).

13. Kurşunun insanlar üzerindeki etkilerini konu edinen güncel çalışmalar insanlar için güvenli bir Kurşun sınırının olmadığı yönünde sonuçlanmıştır.


14) Avrupalılar için daha fazla çalışma ve saptamanın yapılmasına çalışılmakta ve daha çok bilginin toplanması teşvik edilerek sürmektedir.

15) Kurşunlu petrole getirilen yasaklama çocukların kan kurşun düzeylerini azaltmada başarılı olmuştur.


16) Yeni nesil otomobillerde hidrokarbon kirliliğini önleyen katalitik converterlerde kullanılan Platin, Paladyum ve Rodyum gibi metallerin atmosferdeki miktarları 1970 lerden sonra özellikle Almanyada artmıştır.

17) Avrupada tarımsal alanlar 20. Yüzyıl boyunca kadmiyumla kirlenmiş, burada yetişen sebzelerden kaynaklanan Kadmiyum alımı avrupadaki böbrek ve iskelet bozukluklarının sorumlusu olarak tanımlanmıştır.


18) Yaygın kaynaklardan gelen metallerin uzun zamana yayılmış (Kronik) birikimli maruziyetlerinin (buna kokteyl etkisi denir.) ciddi biçimde araştırmaya gereksinimi vardır.

19) Bu alandaki araştırmaların özellikle toksik metal kombinasyonlarına maruziyet analizi ve hastalıklara yol açma mekanizmaları için metot ve modellere ihtiyaç vardır.


EEC raporunda ağır metallerin hastalık karşılıkları:Skin diseases • UV radiation• Some metals,e.g. nickel• pentachlorophenol• dioxins.Cancer •Particulate Matter (PM)in air pollution, mainly PM2.5 or less, • smoking and environmental tobacco smoke (ETS), • some pesticides• asbestos• natural toxins (aflatoxin), • polycyclic aromatic hydrocarbons, e.g. in diesel fumes, some metals, e.g. arsenic, cadmium, chromium• radiation (including sunlight)• radon• dioxins


EEC raporunda ağır metallerin hastalık karşılıkları:Cardiovascular diseases • air pollution (carbon monoxide, ozone, PM)•smoking and ETS•carbon monoxide•lead•noise• inhalable particles• food, e.g. high cholesterol• stress.

Avrupa birliğinde hava kirliliği,kalıcı organik kirleticiler(POPs),dioksinler, pestisitler,ve ağır metaller gibi pekçok sorun etkeni ciddi biçimde denetim altındadır.


Ağır metal ölçümleri:1- Atomik Absorbsiyon Spektrofotometrisi.


2-ICP MS


3. LA-ICP-MS (doku veya katı delil analizi)


agir metal zehirlenmeleri

Documents