ahpc business plan

Copyright

Copyright © Armenian Harvest Promotion Center

www.ahpc.am

Բիզնես նախագիծ

ԲիզնեսԲիզնեսԲիզնեսԲիզնես ՆախագիծՆախագիծՆախագիծՆախագիծ

1

նախագիծ

2012

ՆախագիծՆախագիծՆախագիծՆախագիծ

Copyright

ՆորագավիթՆորագավիթՆորագավիթՆորագավիթ թաղամասինթաղամասինթաղամասինթաղամասինհեկտարհեկտարհեկտարհեկտար

շահագործմանշահագործմանշահագործմանշահագործման

Երևանի Նորագավիթի թաղամասիններդրումային ծրագիրն արժանացել

կառավարվում է Հայկական


www.ahpc.am

ԲիզնեսԲիզնեսԲիզնեսԲիզնես նախագիծնախագիծնախագիծնախագիծ

թաղամասինթաղամասինթաղամասինթաղամասին հարողհարողհարողհարող տարածքումտարածքումտարածքումտարածքում ջերմատանջերմատանջերմատանջերմատան կառուցմանկառուցմանկառուցմանկառուցման

շահագործմանշահագործմանշահագործմանշահագործման բիզնեսբիզնեսբիզնեսբիզնես ծրագիրծրագիրծրագիրծրագիր

թաղամասին հարող տարածքում ջերմատների կառուցմանարժանացել է պետական հավանությանը և

Հայկական Բերքի Առաջմղման Կենտրոնի

www.ahpc.amwww.ahpc.amwww.ahpc.amwww.ahpc.am

2

տարածքումտարածքումտարածքումտարածքում 6 6 6 6 կառուցմանկառուցմանկառուցմանկառուցման ևևևև

ծրագիրծրագիրծրագիրծրագիր::::

կառուցման և զարգացման և իրականացվում և

Կենտրոնի կողմից:

Copyright

ԲովանդակությունԲովանդակությունԲովանդակությունԲովանդակություն

1. Նախաբան ................................................................

2. Նախագծի ամփոփագիրը ................................

3. Մարքեթինգ ................................

3.1. Թիրախային շուկայի ուսումնասիրություն

3.2. Մարքեթինգ միքս (4p) ................................

3.2.1. Ապրանք՝ լոլիկ ................................

3.2.3. Բաշխում` իրացման ուղիներ

3.2.4. Խթանում ................................

4. Արտադրական պլանավորում

4.1. Ջերմատան կառուցման տեղանքի

4.2. Ջերմատան կառուցման տեխնիկա

4.3. Արտադրության տեխնոլոգիա

4.4. Արտադրության մեջ գործածվող

4.5. Ծրագրի իրականացման ժամանակացույց

5. Ներդրումների պլանավորում ................................

5.1. Ներդրումների ծավալը և ուղվածությունը

5.2. Ֆինանսավորման ձևերը, պայմանները

6. Ֆինանսական պլանավորում ................................

6.1. Նախագծի մուտքային ցուցանիշները

6.3. Հասույթի դինամիկայի կանխատեսում

6.4. Ծախսերի պլանավորում ................................

6.5. Ինքնարժեքի հաշվարկ ................................

6.6. Հարկման համակարգ ................................

6.7. Ֆինանսական արդյունքի

6.8. Կանխատեսված դրամական

7. Նախագծի արդյունավետության

7.1. Նախագծի արդյունավետության

7.2. Ծրագրի արդյունավետության


www.ahpc.am


........................................................................... Error! Bookmark not defined.

................................................................................. Error! Bookmark not defined.

......................................................................................................... Error! Bookmark not defined.

ուսումնասիրություն ................................................................

................................................................................................

................................................................................................

ուղիներ. բազային կետեր ................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................

տեղանքի ընտրություն ................................................................

տեխնիկա և սարքավորումներ ................................

տեխնոլոգիա ................................................................................................

գործածվող մարդկային ռեսուրսներ ................................

ժամանակացույց ................................................................

................................................................................................

ուղվածությունը ................................................................

պայմանները և աղբյուրները ................................

.......................................................................... Error! Bookmark

ցուցանիշները ................................................................

կանխատեսում և եկամուտների պլանավորում

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

մասին հաշվետվություն ................................................................

դրամական միջոցների մասին հաշվետվություն (հազար

արդյունավետության գնահատում ................................................................

արդյունավետության գնահատման մեթոդաբանություն ................................

արդյունավետության գնահատում ................................................................

3

Error! Bookmark not defined.



......................................................... 9

............................................................. 17

................................................................ 17

......................................... 20

........................................... 20

...................................................... 22

.............................................. 22

................................................................. 22

.............................................. 23

............................................................. 24

........................................................ 25

....................................................... 26

......................................................... 26

.................................................................. 27


................................................................. 28

պլանավորում ..................................... 30

....................................................... 31

........................................................... 34

............................................................. 35

.......................................... 36

հազար ԱՄՆ դոլար) ........ 37

........................................................... 38

............................................. 38

...................................................... 39

Copyright

Վերջին տարիներին բանջարանոցային

միջին ծավալը Հայաստանում

կիլոգրամ, որը բավական բարձր

պայմանավորված, բուսաբուծական

ընդգծված սեզոնային բնույթ: Հայաստանում

սեզոնային տատանումները

մրցունակությունը բարձրացնելու

արտադրանքի ներմուծման ծավալները

տեխնոլոգիաներով ջերմատների

Հայաստանում ժամանակակից

ընդլայնման նպատակով “Հայկական

ՀՀ կառավարության հավանությանն

տարածքում ջերմատների կառուցման

Ծրագիրը մշակվել է Նորագավիթ

տվյալների, կոմունալ ենթակառուցվածքների

վերլուծության հիման վրա:

առավելությունները` արևային

տևողությունը, գյուղատնտեսական

գազի համեմատաբար մրցունակ

Ծրագրով նախատեսվում է

տարիների ընթացքում նորագույն

վրա կառուցել մոտ 50 հա ջերմատներ

ջերմատների սպասարկման համար

հողատարածքը նախատեսվում

հողակտորների: Հողակտորները

ներդրողներին, որոնք մեկից

ջերմատները:

1.1.1.1. ՆախաբանՆախաբանՆախաբանՆախաբան


www.ahpc.am


բանջարանոցային մշակաբույսերի տարեկան

կազմել է 800 հազար տոննա` մեկ շնչի

բարձր ցուցանիշ է: Սակայն, բնակլիմայական

բուսաբուծական արտադրանքի արտադրությունը Հայաստանում

Հայաստանում բուսաբուծական արտադրանքի

մեղմելու, տեղական և արտաքին

բարձրացնելու և Հայաստանի Հանրապետություն

ծավալները կրճատելու արդյունավետ միջոց

ջերմատների զարգացումը և ընդլայնումը:

անակակից տեխնոլոգիաներով ջերմատների

Հայկական բերքի առաջմղման կենտրոն” ՓԲԸ

հավանությանն է արժանացել Նորագավիթ

կառուցման և զարգացման ներդրումային ծրագիրը

Նորագավիթ թաղամասին հարող տարածքի

ենթակառուցվածքների և ՋԷԿ-ի ռեսուրսների ուսումնասիրության

: Հաշվի են առնվել նաև Հայաստանի

արևային օրերի քանակը, օրվա ընթացքում

գյուղատնտեսական հողերի և ջրի առկայությունը, էլեկտրաէներգիայի

մրցունակ սակագները:

ով նախատեսվում է Նորագավիթ թաղամասին հարող

նորագույն տեխնոլոգիաների կիրառմամբ մոտ

ջերմատներ: Ջերմատների արդյունավետ

համար կառուցվելիք ենթակառուցվածների

նախատեսվում է բաժանել մոտ 5-11 հա տարածքով

Հողակտորները տարաժամկետ վճարման պայմանով

երեք տարիների ընթացքում կկառուցեն

4

տարեկան արտադրանքի

շնչի հաշվով մոտ 250

բնակլիմայական պայմաններով

Հայաստանում կրում է

արտադրանքի արտադրության

արտաքին շուկաներում

Հանրապետություն բուսաբուծական

միջոց է ժամանակակից

ջերմատների զարգացման և

ՓԲԸ կողմից մշակվել և

թաղամասին հարող

ծրագիրը:

տարածքի կլիմայական

ուսումնասիրության ու

Հայաստանի համեմատական

ընթացքում արևային ժամերի

էլեկտրաէներգիայի ու

հարող տարածքում երեք

70 հա հողատարածքի

արդյունավետ չափերից և առկա ու

ենթակառուցվածների դիրքերից ելնելով

տարածքով ինն առանձին

պայմանով կօտարվեն

կկառուցեն և կշահագործեն

Copyright

Ծրագրի իրականացումը

արտադրողականությունը, ապահովել

արտադրություն, ապահովել տեղական

քանակություններ ստեղծել:

Հաշվի առնելով Նորագավթին

ջերմատների կառուցման միջազգային

չափը` Հայկական բերքի առաջմղման

շահագործման բիզնես ծրագիր:

Բիզնես ծրագրում որպես

որը, իր բնակլիմայական պայմաններով

խոշոր ներկրող:

Բիզնես ծրագրով 6 հա ջերմատան կառուցումը նախատեսված է իրականացնել 1

փուլով: Սակայն, ներդրումների համար անհրաժեշտ միջոցների

ծրագիրը կարելի է իրականացնել փուլային տարբերակով երեք տարվա ընթացքում` սկսած

1-2 հեկտարից:


www.ahpc.am


իրականացումը հնարավորություն կտա բարձրացնել

ապահովել բուսաբուծական արտադրանքի

տեղական շուկան այդ մթերքներով և

Նորագավթին հարակից գոտու հողակտորների

միջազգային պրակտիկայում ընդունված 4-6

առաջմղման կենտրոնը մշակել է 6 հա ջերմատան

:

որպես մշակաբույս ընտրվել է լոլիկը, իսկ իրացման

պայմաններով պայմանավորված, հանդիսանում


ներդրումների համար անհրաժեշտ միջոցների առկա չափերից ելնելով,


5

բարձրացնել բուսաբուծության

արտադրանքի շուրջտարյա

և արտահանման մեծ

հողակտորների չափերը և

6 հա առավել օպտիմալ

ջերմատան կառուցման և

իրացման շուկա`ՌԴ-ն,

հանդիսանում է բանջարեղենի


առկա չափերից ելնելով,


Copyright

Բիզնես ծրագրի նպատակն

ժամանակակից ջերմատան

ուսաումնասիրությունը և արդյունավետության

ՋերմատանՋերմատանՋերմատանՋերմատան տեխնիկատեխնիկատեխնիկատեխնիկա ևևևև սարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներ

Ծրագրով նախատեսվում

օգտագործել ժամանակակից հետևյալ

� Ուղղահայաց և հորիզոնական

� Կաթիլային ոռոգման համակարգ

� Ոռոգման ջրի ուլտրամանուշակագույն

� Կոնդենսատի հավաքման

� Ջեռուցման ավտոմատ համակարգ

� CO2 –ի դոզավորման համակարգ

� Բարձր ճնշման մարախլագոյացման

� Օդափոխման համակարգ

� Միկրոկլիմայի համակարգչային

ԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանք

Ջերմատան ամբողջ տարածքում

հնարավոր է տարեկան ստանալ

լուսավորության օգտագորման

մոտ 20%-ով:

Նախագծի իրականացման սկիզբըՊլանավորման հորիզոնը Արժույթի միավոր Փոխարժեք ԱՄՆ դոլար/ ՀՀ դրամՀողատարածք Ջերմատան տարածքը Բերքատվությունը Ինքնարժեք Իրացման միջին գին (ex work) Երկարաժամկետ վարկի տոկոսադրույք

2.2.2.2. ՆախագծիՆախագծիՆախագծիՆախագծի ամփոփագիրամփոփագիրամփոփագիրամփոփագիր


www.ahpc.am


նպատակն է Նորագավիթ թաղամասին հարակից

պայմաններում լոլիկի արտադրության

արդյունավետության գնահատումը:

սարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներ

նախատեսվում է ժամանակակից ջերմատուն կառուցելու

հետևյալ տեխնիկան միջոցները և համակարգերը

հորիզոնական ստվերարկման համակարգ

համակարգ

ուլտրամանուշակագույն ախտահանման համակարգ

հավաքման և վերաօգտագործման համակարգ

համակարգ

համակարգ

մարախլագոյացման համակարգ

համակարգ

համակարգչային կառավարման համակարգ

տարածքում նախատեսվում է աճեցնել լոլիկ

ստանալ մինչև 3500 տոննա լոլիկ, իսկ ասիմիլյացիոն

օգտագորման դեպքում արտադրողականությունը կարող

ԵլքայինԵլքայինԵլքայինԵլքային ցուցանիշներցուցանիշներցուցանիշներցուցանիշներ

սկիզբը Ֆինանսավորման8 տարի

ԱՄՆդրամ

6,5 5,8

55-60 0,81-0,88 ԱՄՆ

1,2 ԱՄՆտոկոսադրույք (%)

ամփոփագիրամփոփագիրամփոփագիրամփոփագիր

6

հարակից տարածքում

արտադրության, իրացման

կառուցելու համար

համակարգերը:

համակարգ

լոլիկ: 6 հա ջերմատնից

ասիմիլյացիոն

կարող է ավելանալ

Ֆինանսավորման պահից տարի

ԱՄՆ դոլար 390

6,5 հա 5,8 հա 60 կգ/մ2

ԱՄՆ դոլար/ կգ ԱՄՆ դոլար/կգ

10%

Copyright

ԱրտադրականԱրտադրականԱրտադրականԱրտադրական տեխնոլոգիատեխնոլոգիատեխնոլոգիատեխնոլոգիա

Ագրոնոմիական և ֆինանսական

նպատակահարմար է սկսել սեպտեմբեր

սեզոնայնության գործոնով,

այն ժամանակ, երբ լոլիկի գինը

ԳնայինԳնայինԳնայինԳնային քաղաքականությունքաղաքականությունքաղաքականությունքաղաքականություն

Արտադրական ցուցանիշներից

ելնելով՝ անմիջապես արտադրողի

ԱՄՆ դոլար: ՌԴ՝ Մոսկվա քաղաք

ԱՄՆ դոլարով՝ տեղափոխման

ԱՄՆ դոլար:

ՇուկայիՇուկայիՇուկայիՇուկայի տարողունակությունըտարողունակությունըտարողունակությունըտարողունակությունը

ՌԴ շուկայում բանջարեղենի

նկատվում է ակնհայտ դրական

արտադրության զարգացման

արտահայտությամբ, կազմել

քանակները: Սպառման և ՌԴ

շուկան հետաքրքիր է դարձնում

ԱրտադրանքիԱրտադրանքիԱրտադրանքիԱրտադրանքի իրացումիրացումիրացումիրացում

Գործունեության առաջին

կազմակերպել մասնագիտացված

վաճառակետերի,խոշոր մանրածախ


www.ahpc.am


տեխնոլոգիատեխնոլոգիատեխնոլոգիատեխնոլոգիա

ֆինանսական տեսանկյունից լոլիկի արտադրությունը

սեպտեմբեր ամսից, քանի որ այդ դեպքում

, ամենաշատ բերքը ստացվում է հունվար

գինը հասնում է առավելագույնին:

քաղաքականությունքաղաքականությունքաղաքականությունքաղաքականություն

ցուցանիշներից և ՌԴ շուկայի ուսումնասիրության

արտադրողի մոտից 1 կգ լոլիկի իրացման գինը

քաղաք, հասցնելու դեպքում 1 կգ լոլիկի գինը

տեղափոխման տրանսպորտային և այլ ծախսերի չափով

տարողունակությունըտարողունակությունըտարողունակությունըտարողունակությունը

բանջարեղենի, մանսավորապես լոլիկի սպառման

դրական դինամիկա, ինչը չի զուգակցվում ՌԴ

զարգացման հետ: ՌԴ 2010թ լոլիկի շուկայի ծավալը՝

կազմել է 852 մլն դոլար: Փոխարենն աճում են լոլիլի

ՌԴ արտադրության նկատելի տարբերությունը

դարձնում լոլիկի արտահանմամբ զբաղվող երկրների

իրացումիրացումիրացումիրացում

առաջին փուլում ապրանքի իրացումը նախատեսվում

մասնագիտացված արտահանող կազմակերպությունների

մանրածախ ցանցերի հետ համագործակցության

7

արտադրությունը

դեպքում, պայմանավորված

հունվար-մայիս ամիսներին,

ուսումնասիրության արդյունքներից

գինը սահմանվել է 1,2

գինը կավելանա 0,28

չափով և կկազմի 1,48

սպառման ծավալներում

ՌԴ ջերմատնային

ծավալը՝ դրամական

լոլիլի ներմուծման

տարբերությունը ՌԴ լոլիկի

երկրների համար:

նախատեսվում է

կազմակերպությունների և ՌԴմեծածախ

համագործակցության միջոցով:

Copyright

ԿապիտալԿապիտալԿապիտալԿապիտալ ներդրումներներդրումներներդրումներներդրումներ

6,5 հա հողատարածքի վրա

համար անհրաժեշտ է կատարել

պահանջվում է ջերմատան կառուցապատման

(մոտ 82,7%): Մնացած մասը անհրաժեշտ

օգտվելու իրավունքի ձեռք բերման

համար(7,1%):

ԾրագրիԾրագրիԾրագրիԾրագրի ֆինանսավորումֆինանսավորումֆինանսավորումֆինանսավորում

Ծրագիրը նախատեսվում

սեփականատիրոջ միջոցների

ԾրագրիԾրագրիԾրագրիԾրագրի արդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետության

Հաշվարկների արդյունքում

ցուցանիշները`

ՑուցանիշՑուցանիշՑուցանիշՑուցանիշ

Հետգնման ժամկետ

Զեղչված Հետգնման ժամկետ

Շահութաբերությունն ըստառաջին 6 տարիների

Շահութաբերություն ըստ հասույթիսկսած 7-րդ տարվանից

ROE(Return on investment)/

Սեփական կապիտալի

շահութաբերություն

NPV/ Զուտ ներկա արժեք

IRR/Ներքին տոկոսադրույքիվերադարձ

PI/Շահութաբերության ինդեքս


www.ahpc.am


ներդրումներներդրումներներդրումներներդրումներ

վրա 5.8 հա ջերմատուն կառուցելու ծրագիրն

կատարել մոտ 10,64 մլն ԱՄՆ դոլարի ներդրումներ

կառուցապատման և տեխնիկակական համալրման

անհրաժեշտ է հողի գնման (7%), ենթակառուցվածքներից

բերման(3,2%) և շրջանառու միջոցների համալրման

ֆինանսավորումֆինանսավորումֆինանսավորումֆինանսավորում

նախատեսվում է իրականացնել 80% փոխառու միջոցների

հաշվին:

արդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետության գնահատմանգնահատմանգնահատմանգնահատման ցուցանիշներըցուցանիշներըցուցանիշներըցուցանիշները

արդյունքում ստացվել են արդյունավետության գնահատման

ԱրժեքԱրժեքԱրժեքԱրժեք Չափման միավորՉափման միավորՉափման միավորՉափման միավոր

5,13

ժամկետ 7,00

ըստ հասույթի` 36,22%

հասույթի` 54,07%

18,63%

10 033 901

տոկոսադրույքի 22,24%

ինդեքս 2,01

8

ծրագիրն իրագործելու

ներդրումներ, որի մեծ մասը

համալրման համար

ենթակառուցվածքներից

համալրման

միջոցների և 20%

գնահատման հետևյալ

Չափման միավորՉափման միավորՉափման միավորՉափման միավոր

տարի

տարի

%

%

%

ԱՄՆ դոլար

%

Copyright

1.1. ԹիրախայինԹիրախայինԹիրախայինԹիրախային

Բանջարաբուծությունը համարվում

մեկը: Բանջարեղենը մարդու

բաղադրիչներից է: Բանջարեղենն

գրունտը ներառում է ջեռուցվող

պոլիէթիլենապատ ջերմատները

միջոցներով մշակաբույսերի աճեց

փակ գրունտի արտադրությունն

հողատարածքներ: Փակ գրունտի

Չինաստանն է, որտեղ փակ գրունտի համար հատկացված է 1

փակ գրունտի զբաղեցրած տարածքների համեմատաբար

ներկայացված է ստորև:

Ինչպես տեսնում ենք, ՌԴ

պետությունների, այդ թվում այնպիսի պետությունների, որոնք գտնվում են ավելի տաք

կլիմայական գոտում և ավելի երկար ժամանակահատվածի

բնահողի բերքից: Օրինակ, Իսպանիայում, որը գտնվում է ավելի տաք կլիմայական գոտում,

փակ գրունտին հատկացված է 52 000 հա հողատարածք, մինչդեռ ՌԴ փակ գրունտի

ԲելոռուսՌԴ

ԼեհաստանՖրանսիա

ՄարոկոՀոլանդիա

ԻտալիաԹուրքիա

ՃապոնիաԻսպանիա

200

2100

6300

8500

10000

10000

ՓակՓակՓակՓակ գրունտինգրունտինգրունտինգրունտին

3.3.3.3. ՄՄՄՄարքեթինգարքեթինգարքեթինգարքեթինգ


www.ahpc.am


ԹիրախայինԹիրախայինԹիրախայինԹիրախային շուկայիշուկայիշուկայիշուկայի ուսումնասիրությունուսումնասիրությունուսումնասիրությունուսումնասիրություն

համարվում է գյուղատնտեսության կարևորագույն

մարդու սննդակարգի կարևորագույն

Բանջարեղենն աճեցվում է բաց բնահողի վրա և փակ

ջեռուցվող և չջեռուցվող ապակեպատ,

ջերմատները, գարնանային ջերմատները, ինչպես

աճեցման համար ստեղծված փակ տարածությունները

արտադրությունն ակտիվորեն զարգանում է` զբաղեցնելով

գրունտի տարածքի մեծությամբ աշխարհում առաջատար երկիրը

Չինաստանն է, որտեղ փակ գրունտի համար հատկացված է 1 700 000 հա հողատարածք:

փակ գրունտի զբաղեցրած տարածքների համեմատաբար առաջատար երկրների ցանկը

Ինչպես տեսնում ենք, ՌԴ-ն փակ գրունտին հատկացված տարածքով զիջում է մի շարք


կլիմայական գոտում և ավելի երկար ժամանակահատվածի ընթացքում են օգտվում բաց



10000

10000

20000

41000

42000

գրունտինգրունտինգրունտինգրունտին հատկացվածհատկացվածհատկացվածհատկացված հողատարածքներնհողատարածքներնհողատարածքներնհողատարածքներնըստըստըստըստ երկրներիերկրներիերկրներիերկրների / հահահահա/

9

ուսումնասիրությունուսումնասիրությունուսումնասիրությունուսումնասիրություն

կարևորագույն ճյուղերից

և անփոխարինելի

փակ գրունտում: Փակ

, պոլիկարբոնապատ,

ինչպես նաև ցանկացած այլ

տարածությունները: Այսօր

զբաղեցնելով ավելի մեծ

մեծությամբ աշխարհում առաջատար երկիրը

հա հողատարածք: Ըստ

առաջատար երկրների ցանկը

ն փակ գրունտին հատկացված տարածքով զիջում է մի շարք


ընթացքում են օգտվում բաց



52000

Copyright

զբաղեցրած հողատարածքը կազմում է ընդամենը 2100 հա:

սպառման և աճեցման ծավալները

ապահովվում է ներմուծված բանջարեղենի միջոցով:

ամենամեծ քանակությունն է կազմում

արտահանման առաջնային շուկա,

ուսումնասիրությունների արդյունքում, դիտարկ

• ՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքըՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքըՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքըՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքը

ՌԴ լոլիկի շուկայում 2005թ

զուգահեռ, նկատվել է շուկայի ծավալների

ծավալը դրամային արտահայտությամբ 2010թ

ՌԴ լոլիկի շուկայի կառուցվածքը դիտարկվում է շուկան տարանջատելով ըստ երկու

գործոնների.

� Ըստ աճեցման տեսակի` բաց գրունտում աճեցված և փակ գրունտում

� Ըստ աճեցման երկրի` ՌԴ աճեցված և ներմուծվող

Բնակլիմայական պայմաններից ելնելով` տեղական հողի արտադրանքը շուկայում

առկա է միայն հուլիսից նոյեմբեր ընկած ժամանակահատվածում: Սեզոնային ամիսներին,

երբ ՌԴ շուկայում առկա է բաց բնահողի տեղական արտադրանքը, շուկայում նկատելիորեն

նվազում է ներմուծվող լոլիկի մաս

մոտ 50 տոկոսը: Տարվա մնացած ամիսներին ՌԴ շուկայում սպառվում է փակ գրունտի

արտադրանքը: Ոչ սեզոնային ամիսներին լոլիկի շուկայում գերակշռում է ներմուծվող

լոլիկը, որը կազմում է այդ ամիսներին շուկայի 90 և ավելի

գրեթե բոլոր վաճառակետերում, հանդիպում է միայն ներմուծված լոլիկ:

Ստորև ներկայացված է տարեկան

փակ գրունտի մասնաբաժինը:


www.ahpc.am


զբաղեցրած հողատարածքը կազմում է ընդամենը 2100 հա: Արդյունքում, ՌԴ բանջարեղենի

պառման և աճեցման ծավալները էապես տարբերվում են և հիմնական սպառումն

ապահովվում է ներմուծված բանջարեղենի միջոցով: ՌԴ ներմուծվող

կազմում լոլիկը: Ելնելով նշված գործոններից, որպես լոլիկի

արտահանման առաջնային շուկա, ծրագրի ֆինանսական հաշվարկների և

ուսումնասիրությունների արդյունքում, դիտարկվում է ՌԴ լոլիկի շուկան:

ՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքըՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքըՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքըՌԴ լոլիկի շուկայի ծավալը և կառուցվածքը

ՌԴ լոլիկի շուկայում 2005թ-ից սկսած, համաշխարհային պարենի ծավալի աճին

զուգահեռ, նկատվել է շուկայի ծավալների պարբերական աճ: ՌԴ լոլիկի շուկայի ընդհանուր

արտահայտությամբ 2010թ-ին կազմել է 852 մլն դոլար:


Ըստ աճեցման տեսակի` բաց գրունտում աճեցված և փակ գրունտում

ՌԴ աճեցված և ներմուծվող




նվազում է ներմուծվող լոլիկի մասնաբաժինը, բայց, այնուամենայնիվ, կազմում է շուկայի



լոլիկը, որը կազմում է այդ ամիսներին շուկայի 90 և ավելի տոկոսը: Ձմռան ամիսներին, ՌԴ


տարեկան կտրվածքով ռուսական լոլիկի

10

Արդյունքում, ՌԴ բանջարեղենի

էապես տարբերվում են և հիմնական սպառումն

ներմուծվող բանջարեղենի մեջ

ոլիկը: Ելնելով նշված գործոններից, որպես լոլիկի

ծրագրի ֆինանսական հաշվարկների և

ում է ՌԴ լոլիկի շուկան:

ից սկսած, համաշխարհային պարենի ծավալի աճին

պարբերական աճ: ՌԴ լոլիկի շուկայի ընդհանուր

մլն դոլար:


բաց գրունտում աճեցված և փակ գրունտում աճեցված




նաբաժինը, բայց, այնուամենայնիվ, կազմում է շուկայի



տոկոսը: Ձմռան ամիսներին, ՌԴ


լոլիկի շուկայում տեղական

Copyright

• ՆերմուծումՆերմուծումՆերմուծումՆերմուծում

Ըստ ՌԴ մաքսային ծառայության (

մատակարարներից ՌԴ-ն ներմուծել

ամիսների ընթացքում 3,4 մլն տոննա: Այս ցուցանիշը ցույց է տալիս

բանջարեղենային շուկա ներմուծման ծավալ

Լոլիկը ամենամեծ քանակությամբ ներմուծվող բանջարեղենի տեսակներից է:

Արժեքային արտահայտությամբ ՌԴ լոլիկի ներմուծման ընդհանուր ծավալը 2010թ

կազմել է 766 622 000 դոլար, համապատասխանաբար 696 890 տոննա: 2007

լոլիկի շուկայում նկատվել է ներմուծման հետևյալ դինամիկան.

Ընդ որում, ներմուծվող լոլիկի 50 և ավելի տոկոսը ներմուծվում է Թուրքիայից:

Ստորև ներկայացված է 2011թ

/տոննաներով/.

9%

91%

ՌԴՌԴՌԴՌԴ լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի

477784

623085

458210

657454

2007 2008

ԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկի ներմուծմաններմուծմաններմուծմաններմուծման


www.ahpc.am


Ըստ ՌԴ մաքսային ծառայության (ФТС) տվյալների 2010թ-ին արտասահմանյան

ներմուծել է 3մլն տոննա բանջարեղեն, իսկ 2011

ամիսների ընթացքում 3,4 մլն տոննա: Այս ցուցանիշը ցույց է տալիս

րմուծման ծավալների աճի միտում ունի:


Արժեքային արտահայտությամբ ՌԴ լոլիկի ներմուծման ընդհանուր ծավալը 2010թ

դոլար, համապատասխանաբար 696 890 տոննա: 2007

լոլիկի շուկայում նկատվել է ներմուծման հետևյալ դինամիկան.


Ստորև ներկայացված է 2011թ-ին լոլիկի ներմուծման կառուցվածքն ըստ երկրների

Ռուսական փակ գրունտում աճեցրած

Հողի եվ ներմուծվող

լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի շուկայիշուկայիշուկայիշուկայի կառուցվածքնկառուցվածքնկառուցվածքնկառուցվածքն ըստըստըստըստ արտոդրողիարտոդրողիարտոդրողիարտոդրողի

642184

766622691943 696890

2009 2010

ներմուծմաններմուծմաններմուծմաններմուծման դինամիկանդինամիկանդինամիկանդինամիկան 2007-2010թթթթթթթթ

Լոլիկիդինամիկանարտահայտությամբհազար

Լոլիկիդինամիկանծավալների

11

ին արտասահմանյան

է 3մլն տոննա բանջարեղեն, իսկ 2011թ-ի առաջին 9

ամիսների ընթացքում 3,4 մլն տոննա: Այս ցուցանիշը ցույց է տալիս, որ ընդհանուր


Արժեքային արտահայտությամբ ՌԴ լոլիկի ներմուծման ընդհանուր ծավալը 2010թ-ին

դոլար, համապատասխանաբար 696 890 տոննա: 2007-2010թթ-ին ՌԴ


ին լոլիկի ներմուծման կառուցվածքն ըստ երկրների

աճեցրած

արտոդրողիարտոդրողիարտոդրողիարտոդրողի

Լոլիկի ներմուծմանդինամիկան արժեքայինարտահայտությամբ /

հազար դոլար/

Լոլիկի ներմուծմանդինամիկան ըստծավալների /տոննա/

Copyright

• Գին. ԱրտաԳին. ԱրտաԳին. ԱրտաԳին. Արտադդդդրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գները

Վերջին տասնամյակում, համաշխարհային պարենային շուկայում նկատվել է պարենի

ինչպես ծավալների, այպես էլ գների աճ: ՌԴ լոլիկի շուկայում լոլիկի գնի վրա ևս տարածվել է

գնային աճը` չհաշված որոշ կարճատև

առանձին գործոններով և իրավիճակներով:

գնային փոփոխություններն ըստ ներմուծող երկրների

52%

12%

11%

6%

6%

4%4%

2%1%

2011թթթթ լոլիկլոլիկլոլիկլոլիկիիիի ներմուծմաններմուծմաններմուծմաններմուծման կառուցվածքնկառուցվածքնկառուցվածքնկառուցվածքն ըստըստըստըստերերերերկրներկրներկրներկրներիիիի

Թուրքիա

Ուկրաինա

Չինաստան

Մարոկո

Ադրբեջան

Իսպանիա

Հոլանդիա

Բելգիա

Իսրայել

Մակեդոնիայի3968,2տԱյլ - 7987

Ներմուծողի կողմից առաջարկած գինըՆերմուծողի կողմից առաջարկած գինըՆերմուծողի կողմից առաջարկած գինըՆերմուծողի կողմից առաջարկած գինը1 1 1 1 կգ լոլիկի համարկգ լոլիկի համարկգ լոլիկի համարկգ լոլիկի համար

2007

2008

2009 2010

ԹուրքիաԹուրքիաԹուրքիաԹուրքիա $0,9 $1,0 $1,0

ՉինաստանՉինաստանՉինաստանՉինաստան $1,0 $1,0 $1,0

ՈւզբեկստանՈւզբեկստանՈւզբեկստանՈւզբեկստան $1,9 $1,0 $0,7

ՆիդերլանդներՆիդերլանդներՆիդերլանդներՆիդերլանդներ $1,5 $0,8 $0,8

ՄարոկոՄարոկոՄարոկոՄարոկո $1,1 $1,0 $1,1

ԻսպանիաԻսպանիաԻսպանիաԻսպանիա $1,2 $1,1 $1,2

ԻսրայելԻսրայելԻսրայելԻսրայել $2,2 $1,4 $1,3

ԲոլորԲոլորԲոլորԲոլոր երկրներըերկրներըերկրներըերկրները $1,04 $0,95 $0,93

ՌՌՌՌԴ տեղական լԴ տեղական լԴ տեղական լԴ տեղական լոլիկիոլիկիոլիկիոլիկի գներիգներիգներիգների դինամիկանդինամիկանդինամիկանդինամիկան

2007

2008

2009

2010

$1,50

$1,76

$1,56

$1,79


www.ahpc.am


րողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գները


գների աճ: ՌԴ լոլիկի շուկայում լոլիկի գնի վրա ևս տարածվել է

կարճատև գնային անկումները, որոնք պայմանավորված են

առանձին գործոններով և իրավիճակներով: Ստորև ներկայացված

ն ըստ ներմուծող երկրների 2007-2011թթ-ին:

ըստըստըստըստ

Թուրքիա - 379020,9տ.

Ուկրաինա - 83381,9տ.

Չինաստան - 76945,97տ.

Մարոկո - 43512,87տ.

Ադրբեջան - 43220,28տ.

Իսպանիա - 30192,12տ.

Հոլանդիա - 30055,84տ.

- 17028,07տ.

Իսրայել - 9422,2տ.

Մակեդոնիայի Հանրապետություն -

տ.7987տ.

$1.11

$0.54

$1.21

$1.42

2011թթթթ. 1 կգկգկգկգ լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի գիննգիննգիննգինն ըստըստըստըստ

$1.50$1.76

2007 2008 2009

ՌուսաստանյանՌուսաստանյանՌուսաստանյանՌուսաստանյան արտադրողներիարտադրողներիարտադրողներիարտադրողներիգներիգներիգներիգների դինամիկանդինամիկանդինամիկանդինամիկան

$1.04$0.95

2007 2008 2009

2007-2011թթթթթթթթ. ներմուծվածներմուծվածներմուծվածներմուծված լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկիՆերմուծողի կողմից առաջարկած գինըՆերմուծողի կողմից առաջարկած գինըՆերմուծողի կողմից առաջարկած գինըՆերմուծողի կողմից առաջարկած գինը

2010

2011

$1,1

$1.1

$1,0

$1.21

$1,1

$1.38

$1,4

$1.53

$1,3

$1.42

$1,4

$1.55

$1,7

$2.10

$1,10

$1.25

դինամիկանդինամիկանդինամիկանդինամիկան /կգկգկգկգ/

2011

$2,22

12

րողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գներըրողի և ներմուծողի առաջարկած լոլիկի գները


գների աճ: ՌԴ լոլիկի շուկայում լոլիկի գնի վրա ևս տարածվել է

գնային անկումները, որոնք պայմանավորված են

է ներմուծված լոլիկի

:

$0.75

$1.55$1.38 $1.36

$2.10

$1.01

ըստըստըստըստ ներմուծողներմուծողներմուծողներմուծող երկրիերկրիերկրիերկրի

$1.56$1.79

$2.22

2009 2010 2011

արտադրողներիարտադրողներիարտադրողներիարտադրողների ԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիդինամիկանդինամիկանդինամիկանդինամիկան/կգկգկգկգ/

$0.93$1.10

$1.25

2009 2010 2011

լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի գնայինգնայինգնայինգնային դինամիկանդինամիկանդինամիկանդինամիկան

Copyright

Ինչպես տեսնում ենք ներմուծվող

արտադրված լոլիկի գինը: Չնայած

հարկերի 15% (մաքսատուրք

արտադրողների կողմից ՌԴ վաճառակետերին

տեղական ջերմատների կողմից

ռուսական լոլիկի շուկան

արտադրողների ոչ մրցունակ

պայմաններով, ջերմատների

բաղադրիչների թանկությամբ:

տեխնիկական հագեցվածությամբ

ջեռուցման և արհեստական լուսավորման

բանջարեղենի ինքնարժեքը:

Մասնագետների գնահատմամբ

պայմաններով պայմանավորված

առաջիկա տասնամյակի ընթացքում

ծավալներից:

Լինելով սեզոնային ապրանք

երկրի, այնպես էլ ըստ սեզոնայնության

առաջարկած ամենաբարձր լոլիկի

ժամանակահատվածում և նվազագույն

առկա է բաց գրունտի բերքը:

Ներմուծված լոլիկի կգՆերմուծված լոլիկի կգՆերմուծված լոլիկի կգՆերմուծված լոլիկի կգ----ի ի ի ի արժեքն արժեքն արժեքն արժեքն

ըստ ամիսներիըստ ամիսներիըստ ամիսներիըստ ամիսների

Ներմուծված լոլիկի Ներմուծված լոլիկի Ներմուծված լոլիկի Ներմուծված լոլիկի

2009թ.թ.թ.թ. 2010թ.թ.թ.թ. 2009

ՀունվարՀունվարՀունվարՀունվար $1,11 $1,18 32131

ՓետրվարՓետրվարՓետրվարՓետրվար $1,08 $1,16 39984

ՄարտՄարտՄարտՄարտ $1,08 $1,18 55836

ԱպրիլԱպրիլԱպրիլԱպրիլ $1,08 $1,18 76462

ՄայիսՄայիսՄայիսՄայիս $1,08 $1,13 127262

ՀունիսՀունիսՀունիսՀունիս $0,66 $0,88 147736

ՀուլիսՀուլիսՀուլիսՀուլիս $0,63 $0,89 49812

ՕգոստոսՕգոստոսՕգոստոսՕգոստոս $0,65 $0,85 23463

ՍեպտեմբերՍեպտեմբերՍեպտեմբերՍեպտեմբեր $0,65 $0,81 19710

ՀոկտեմբերՀոկտեմբերՀոկտեմբերՀոկտեմբեր $0,63 $0,79 ∗ 22989

ՆոյեմբերՆոյեմբերՆոյեմբերՆոյեմբեր $1,11 $1,38 ∗ 46229

ԴեկտեմբերԴեկտեմբերԴեկտեմբերԴեկտեմբեր $1,14 $1,42 ∗ 54056

∗ -ոչ վիճակագրական տվյալներ, հաշվարկված 2009թ-ի ամիսների դինամիկայի հիման վրա


www.ahpc.am


ներմուծվող լոլիկի գինն ավելի ցածր է,

Չնայած լրացուցիչ տրանսպորտային ծախսեր

տուրք), Թուրքիայի, Չինաստանի և որոշ

վաճառակետերին առաջարկվում է ավելի

կողմից, ինչի արդյունքում ոչ սեզոնային

հագեցած է ներմուծված արտադրանքով

գինը պայմանավորված է ոչ նպաստավոր

զարգացման մակարդակով, ինչպես

: ՌԴ ագրոկոմբինատները բնակլիմայական

հագեցվածությամբ պայմանավորված ավելի շատ ռեսուրսներ

լուսավորման համար, ինչն էապես բարձրաց

գնահատմամբ, նշված գործոններով

պայմանավորված և սպառվող բանջարեղենի ծավալներից

ընթացքում չի կարողանա խուսափել լոլիկի

ապրանք` լոլիկի գինը տատանվում է ինչպես

սեզոնայնության: Թե արտադրողի, և թե

լոլիկի գինը նկատվում է փետրվարից

նվազագույն գինը` հուլիսից նոյեմբեր ամիսներին

Ներմուծված լոլիկի Ներմուծված լոլիկի Ներմուծված լոլիկի Ներմուծված լոլիկի քանակնքանակնքանակնքանակն

ըստ ամիսներիըստ ամիսներիըստ ամիսներիըստ ամիսների ////տոննա/ տոննա/ տոննա/ տոննա/

2009թ.թ.թ.թ. 2010թ.թ.թ.թ.

32131 33285

39984 42071

55836 61635

76462 88051

127262 140944

147736 137711

49812 30526

23463 17536

19710 28612

22989 33476∗

46229 66952∗

54056 78397∗

դինամիկայի էքստրապոլյացիայի

13

, քան ՌԴ տարածքում

ծախսերի, ներմուծման

այլ պետությունների

ավելի էժան լոլիկ, քան

ամիսներին ամբողջ

արտադրանքով: Ռուսական

նպաստավոր բնակլիմայական

ինչպես նաև ինքնարժեքի

բնակլիմայական պայմաններով և

ռեսուրսներ են ծախսում

բարձրացնում է արտադրվող

ու բնակլիմայական

ծավալներից ելնելով, , ՌԴ-ն

լոլիկի ներմուծման մեծ

ինչպես ըստ արտադրող

թե ներմուծողի կողմից

փետրվարից մայիս ընկած

ամիսներին, երբ շուկայում

Copyright

Լոլիկի գնի վրա իր ազդեցությունն

ՌԴ ամենաթանկ տարածաշրջանը

դաշնային տարածաշրջանը, որտեղ

կազմել է 4.5$, իսկ ամենաէժան

արտադրողի լոլիկի գինը նույն ժամանակաշրջանում

• Շուկայի պոտենցիալ տարողունակությունՇուկայի պոտենցիալ տարողունակությունՇուկայի պոտենցիալ տարողունակությունՇուկայի պոտենցիալ տարողունակություն

Ըստ ՌԴ “Սննդի գիտահետազոտական ինստիտուտի

հետազոտությունների, առողջապահական վիտամինների տար

հագեցնելու համար, ՌԴ յուրաքանչյուր

բանջարեղեն, որից 13 կգ-ը բնակլիմայական

հասնում ոչ սեզոնային ժամանակահատվածին, այսինքն, երբ բանջարեղենն աճեցվում է

ջերմատներում: Նշված ժամանակահատվածում, ՌԴ բնաչությանն անհրաժեշտ է 1.9 մլն

տոննա բանջարեղեն: Մինչդեռ տեղական փակ գր

(“Технологии Роста”) ընկերության ներկայացրած տվյալների, 2009

ընդամենը 560-570 հազար տոննա բանջարեղեն: Սակայն նշված քանակության բանջարեղեն

չի սպառվում, և եթե Մոսկվայում և կենտրոնական տարածաշրջանում փակ գրունտում

աճեցրած բանջարեղենի սպառումը մեկ շնչի կողմից

տարածքում այն կազմում է ընդամենը 4.3 կգ:

ՌԴ լոլիկ արտադրողի առաջարկածգինն ըստ ամսիների

2010201020102010թթթթ 2011201120112011թ.թ.թ.թ.

ՀունվարՀունվարՀունվարՀունվար $1,79 $2,79

ՓետրվարՓետրվարՓետրվարՓետրվար $2,33 $3,12

ՄարտՄարտՄարտՄարտ $2,50 $3,19

ԱպրիլԱպրիլԱպրիլԱպրիլ $2,55 $3,13

ՄայիսՄայիսՄայիսՄայիս $2,60 $2,88

ՀունիսՀունիսՀունիսՀունիս $0,95 $2,70

ՀուլիսՀուլիսՀուլիսՀուլիս $0,90 $1,97

ՕգոստոսՕգոստոսՕգոստոսՕգոստոս $0,70 $1,62

ՍեպտեմբերՍեպտեմբերՍեպտեմբերՍեպտեմբեր $1,28 $1,15

ՀոկտեմբերՀոկտեմբերՀոկտեմբերՀոկտեմբեր $1,59 $1,03

ՆոյեմբերՆոյեմբերՆոյեմբերՆոյեմբեր $1,91 $1,22

ԴեկտեմբերԴեկտեմբերԴեկտեմբերԴեկտեմբեր $2,37 $1,81


www.ahpc.am


ազդեցությունն ունի նաև աշխարհագրական

տարածաշրջանը փակ գրունտի լոլիկի համար համարվում

որտեղ 2010թ-ին արտադրողի առաջարկած

ամենաէժան տարածաշրջանը` հարավային դաշնային

ժամանակաշրջանում կազմել է 1.6$:

Շուկայի պոտենցիալ տարողունակությունՇուկայի պոտենցիալ տարողունակությունՇուկայի պոտենցիալ տարողունակությունՇուկայի պոտենցիալ տարողունակություն

նդի գիտահետազոտական ինստիտուտի

հետազոտությունների, առողջապահական վիտամինների տար

յուրաքանչյուր բնակիչ պետք է սպառի տարեկան 87.6 կգ

բնակլիմայական պայմաններով պայմանավորված, բաժին է



տոննա բանջարեղեն: Մինչդեռ տեղական փակ գրունտում, ըստ <<Տեխնոլոգիա Ռոստա

ընկերության ներկայացրած տվյալների, 2009-

հազար տոննա բանջարեղեն: Սակայն նշված քանակության բանջարեղեն


աճեցրած բանջարեղենի սպառումը մեկ շնչի կողմից կազմում է 7 կգ, ապա ընդհանուր ՌԴ

տարածքում այն կազմում է ընդամենը 4.3 կգ:

առաջարկած լոլիկի ամսիների

2012201220122012թ.թ.թ.թ.

$2.21

$2.35

$ 2.46

$ 2.57

$0.00

$0.50

$1.00

$1.50

$2.00

$2.50

$3.00

$3.50

ՌԴՌԴՌԴՌԴ լոլիկլոլիկլոլիկլոլիկ արտադրողիարտադրողիարտադրողիարտադրողիգիննգիննգիննգինն ըստըստըստըստ ամսիներիամսիներիամսիներիամսիների

14

աշխարհագրական գործոնը. այսպես`

համարվում է արևելյան

առաջարկած լոլիկի միջին գինը

դաշնային շրջանը, որտեղ

նդի գիտահետազոտական ինստիտուտի” դիետոլոգների

հետազոտությունների, առողջապահական վիտամինների տարեկան չափաբաժինը

բնակիչ պետք է սպառի տարեկան 87.6 կգ

պայմաններով պայմանավորված, բաժին է



Տեխնոլոգիա Ռոստա>>

-2011թթ-ին աճեցվել է

հազար տոննա բանջարեղեն: Սակայն նշված քանակության բանջարեղեն


կազմում է 7 կգ, ապա ընդհանուր ՌԴ

արտադրողիարտադրողիարտադրողիարտադրողի առաջարկածառաջարկածառաջարկածառաջարկած լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկիամսիներիամսիներիամսիներիամսիների

Copyright

ՌԴ բնակչության սպառողական զամբյուղում բանջարեղենի սպառումը ոչ սեզոնային

ամիսների մինիմալացվում է: Ըստ

ուսումնասիրությունների, ոչ սեզոնային

հիմնական պատճառներն են.

� Չափազանց բարձր գներ

� Ներմուծվող բանջարեղենի կասկածելի ծագումը

� Պատշաճ որակի արտադրանքի դեֆիցիտ մանրածախ վաճառքի

կետերում

Սակայն նաև հարկ է նշել, որ վերջին տարիներին ՌԴ բանջարեղենի սպառողի

վարքագիծը փոխվել է ի նպաստ ոլորտի զարգացմանը և այսօր սպառողը իր բյուջեից ավելի

մեծ գումար է պատրաստ հատկացնել բանջարեղենի սպառմանը, քան 10 տարի առաջ:

“Առողջ սննունդ” նորաձև տենդենցը, դիետոլ

արևմտամետ քաղաքակրթության հետ կապերի սերտացումը նպաստում են ՌԴ

քաղաքացիների ամենօրյա սննդակարգում բանջարեղենի

• ՌԴ ջերմատնային ոլորտը ՌԴ ջերմատնային ոլորտը ՌԴ ջերմատնային ոլորտը ՌԴ ջերմատնային ոլորտը

Վերջին երկու տասնամյակներում

ապրել: Խորհրդային տարիներին ՌԴ ջերմատնե

2012թ. սկզբին՝ մոտ 2000 հա: Ամեն տարի շ

100հա տարածք, որոնց տեխնիկական թերի հագեցվածությունը վերջիններիս արտադրանքը

դարձնում է ոչ մրցունակ: Սպառողական պահանջմունքների աճը և ջերմատնային ոլորտի

տեղական արտադրանքի նվազումը հանգեցրել է վերջին տարիների ներմուծման ծավալների

էլ ավելի ավելացմանը: Այդ իսկ պատճառով ընդհանուր բանջարեղենի և ծաղիկների շուկան

հագեցված է ներմուծված արտադրանքով, իսկ լոլիկի

կազմում է 90 %: Ըստ պաշտոնական հրապարակված տվյալների,

տարեկան ծավալներ գերազանցում

իրական ծավալները կրկնակի անգամ գերազանցում են ներկայացված տվյալներին:


www.ahpc.am



ամիսների մինիմալացվում է: Ըստ <<Տեխնոլոգիա Ռոստա>> ընկերության անցկացրած

ուսումնասիրությունների, ոչ սեզոնային ամիսներին սպառման փոքր քանակությունների

Չափազանց բարձր գները

Ներմուծվող բանջարեղենի կասկածելի ծագումը

Պատշաճ որակի արտադրանքի դեֆիցիտ մանրածախ վաճառքի




նորաձև տենդենցը, դիետոլոգների համաշխարհային պրոպագանան,


սննդակարգում բանջարեղենի մասնաբաժնի ավելացմանը:

ՌԴ ջերմատնային ոլորտը ՌԴ ջերմատնային ոլորտը ՌԴ ջերմատնային ոլորտը ՌԴ ջերմատնային ոլորտը

տասնամյակներում ՌԴ ջերմատնային ոլորտը

որհրդային տարիներին ՌԴ ջերմատների տարածքը կազմում էր 4700 հա, իսկ

Ամեն տարի շահագործումից դուրս են մղվում ջերմատների 70

հա տարածք, որոնց տեխնիկական թերի հագեցվածությունը վերջիններիս արտադրանքը

Սպառողական պահանջմունքների աճը և ջերմատնային ոլորտի


Այդ իսկ պատճառով ընդհանուր բանջարեղենի և ծաղիկների շուկան

հագեցված է ներմուծված արտադրանքով, իսկ լոլիկի դեպքում ներմուծված արտադրանքը

ստ պաշտոնական հրապարակված տվյալների,

գերազանցում են 700 000,0 հազար դոլարը: Մասնագետների կարծիքով


15


ընկերության անցկացրած

ամիսներին սպառման փոքր քանակությունների

Պատշաճ որակի արտադրանքի դեֆիցիտ մանրածախ վաճառքի




ոգների համաշխարհային պրոպագանան,


մասնաբաժնի ավելացմանը:

ոլորտը նկատելի անկում է

րի տարածքը կազմում էր 4700 հա, իսկ

դուրս են մղվում ջերմատների 70-

հա տարածք, որոնց տեխնիկական թերի հագեցվածությունը վերջիններիս արտադրանքը

Սպառողական պահանջմունքների աճը և ջերմատնային ոլորտի


Այդ իսկ պատճառով ընդհանուր բանջարեղենի և ծաղիկների շուկան

դեպքում ներմուծված արտադրանքը

լոլիկի ներմուծման

հազար դոլարը: Մասնագետների կարծիքով


Copyright

2000թ-ից հետո նկատվեց ջերմատների կառուցման որոշակի դրական ընթացք:

Դրական ընթացքն ավելի շատ պայմանավորված էր ոչ թե նոր ջերմատների կառուցմամբ, այլ

առկա ջերմատների տեխնիկական վերազինմամբ:

Այսպիսով, ոչ սեզոնային ամիսներին բանջարեղենի պահանջարկի աճը չի

համակցվում ՌԴ ջերմատնային ոլորտի զարգացման դրական դինամիկայի հետ:

Ջերմատնային արտադրանքի դեֆիցիտը լրացվում է ներմուծվող արտադրանքի

Ըստ ոլորտի մասնագետների, բանջարեղենի որոշ տեսակների, մասնավորապես

լոլիկի, պղպեղի և սմբուկի ներմուծումը երբևէ հնարավոր չէ ամբ

ռուսական արտադրությամբ, քանի որ վերջիններս պահանջում են երկար

ժամանակահատված աճեցման համար, ինչի համար պահանջվում են ոչ միայն ջեռուցման,

այլ նաև արհեստական լուսավորության նկատելի ծախսեր: Այդ իսկ պատճառով, տարվա

որոշակի ժամանակահատվածու

բանջարեղենի տեսակների ներմուծման մեծ քանակներից խուսափել հնարավոր չէ:

Այսօր ՌԴ տարածքում գործում

հիմնական մասը տեղակայված է

տարածաշրջաններում:

ՌԴ ջերմատներում աճեցվող հիմնական բանջարեղենի տեսակներն են վարունգը

(60%) և լոլիկը (35%): Մնացած մշակաբույսերի փակ գրունտում աճեցման համար ՌԴ

տրամադրվում է փակ գրունտի ընդամենը 5%


www.ahpc.am


ից հետո նկատվեց ջերմատների կառուցման որոշակի դրական ընթացք:


առկա ջերմատների տեխնիկական վերազինմամբ:

սեզոնային ամիսներին բանջարեղենի պահանջարկի աճը չի

ւմ ՌԴ ջերմատնային ոլորտի զարգացման դրական դինամիկայի հետ:

Ջերմատնային արտադրանքի դեֆիցիտը լրացվում է ներմուծվող արտադրանքի


կի ներմուծումը երբևէ հնարավոր չէ ամբողջությամբ



լուսավորության նկատելի ծախսեր: Այդ իսկ պատճառով, տարվա

որոշակի ժամանակահատվածում, օրինակ դեկտեմբերից մայիս

եսակների ներմուծման մեծ քանակներից խուսափել հնարավոր չէ:

տարածքում գործում է 200 ջերմատուն` 6-140հա հողատարածքով:

իմնական մասը տեղակայված է Կենտրոնական (33%) և


և լոլիկը (35%): Մնացած մշակաբույսերի փակ գրունտում աճեցման համար ՌԴ

տրամադրվում է փակ գրունտի ընդամենը 5%-ը:

16

ից հետո նկատվեց ջերմատների կառուցման որոշակի դրական ընթացք:


սեզոնային ամիսներին բանջարեղենի պահանջարկի աճը չի

ւմ ՌԴ ջերմատնային ոլորտի զարգացման դրական դինամիկայի հետ:

Ջերմատնային արտադրանքի դեֆիցիտը լրացվում է ներմուծվող արտադրանքի հաշվին:


ողջությամբ փոխարինել



լուսավորության նկատելի ծախսեր: Այդ իսկ պատճառով, տարվա

մայիս ամիսներին, այս

եսակների ներմուծման մեծ քանակներից խուսափել հնարավոր չէ:

հա հողատարածքով: Դրանց

և Պրիվոլոժյան (22%)


և լոլիկը (35%): Մնացած մշակաբույսերի փակ գրունտում աճեցման համար ՌԴ-ում

Copyright

1.2.1. ԱպրանքԱպրանքԱպրանքԱպրանք՝՝՝՝ լոլիկլոլիկլոլիկլոլիկ

Սննդի և գյուղատնտեսության համաշխարհային կազմակերպության

ներկայացրած տվյալների համաձայն ըստ արտադրության և սպառման ծավալների լոլիկը

համարվում է ամենատարածված բանջարեղենի տեսակը: Լոլիկի արտադրությունն ամբողջ

աշխարհում զբաղեցնում է 4 մլն հա հողատարածք, որի

գրունտին:

ԼոլիկըԼոլիկըԼոլիկըԼոլիկը կամ պոմիդորըպոմիդորըպոմիդորըպոմիդորը (Solanum

ընտանիքին պատկանող մշակաբույս

բանջարային կուլտուրաներից

սորտեր, որոնք միմիայնցից տարբերվում

այնպես էլ գնային հարթություններով

թաղամասին հարող տարածքում

բերքատվությամբ, փոխադրունակությամբ

կայուն և բարձր համային արժեքով

Գին – գնային քաղաքականություն

Գնորոշումը հանդիսանում

ընտրված գինն է որոշում ինչպես

մրցունակությունը: Այդ իսկ պատճառով

մոտեցում և պետք է հիմնված լինի

� Հաստատուն և փոփոխական ծախսեր

� Մրցակիցների գին

� Կազմակերպության նպատակներ

� Ռազմավարական մոտեցում

� Թիրախային խմբի վճարունակության

Այս բոլոր գործոնների զուգակցման

փաստը, որ ապրանքը նոր է մուտք

ընկերությունը որդեգրում է գնային

գնային կողմնորոշում :


www.ahpc.am


1.2. ՄարքեթինգՄարքեթինգՄարքեթինգՄարքեթինգ միքսմիքսմիքսմիքս (4p)

և գյուղատնտեսության համաշխարհային կազմակերպության



զբաղեցնում է 4 մլն հա հողատարածք, որի 60%-ը բաժին է ընկնում փակ

Solanum lycopersicum) մորմազգիների

մշակաբույս է և համարվում է ամենատարածված

մեկն աշխարհում: Գոյություն ունեն

տարբերվում են ինչպես համային, տեսքային

հարթություններով: Ծրագրի իրականացումը նախատեսում

տարածքում 6 հա ջերմատան տարածքում

փոխադրունակությամբ, չճաքճքվող, հիվանդությունների

արժեքով լոլիկ:

գնային քաղաքականություն

հանդիսանում է մարքեթինգ միքսի կարևորագույն

ինչպես ծրագրի եկամտի տոկոսը, այնպես

պատճառով գնորոշումը պահանջում

լինի հետևյալ գործոնների վրա.

Հաստատուն և փոփոխական ծախսեր

Կազմակերպության նպատակներ

Ռազմավարական մոտեցում

Թիրախային խմբի վճարունակության մակարդակ

զուգակցման արդյունքում, ինչպես նաև

մուտք գործում շուկա և ապրանքի որակային

գնային որոշակի քաղաքականություն և ձևավորվում

17

և գյուղատնտեսության համաշխարհային կազմակերպության (FAO)



ը բաժին է ընկնում փակ

մորմազգիների (Solanaceae)

ամենատարածված և արժեքավոր

ունեն լոլիկի հազարավոր

տեսքային, որակային,

նախատեսում է Նորագավիթ

տարածքում աճեցնել բարձր

հիվանդությունների նկատմամբ

բաղադրիչը, քանի որ

այնպես էլ ապրանքի

է պատասխանատու

նաև հաշվի առնելով այն

որակային հատկանիշները

ձևավորվում է որոշակի

Copyright

� Հաստատուն և փոփոխական

ֆինանսական մասում:

� Մրցակիցների գին- Աճեցվող

այդ իսկ պատճառով դիտարկվում

ՌԴ լոլիկի շուկայի կառուցվածքային

արտահանվող լոլիկի ուղղակի

երկրները, քանի որ շուկայում

կազմում է ներմուծվող լոլիկը:

Այսպիսով, դիտարկենք ներմուծող

սեզոնային ամիսներին, ներառյալ

Դիտարկվում է ներմուծողների

նախատեսում է լոլիկի արտահանում

համապատասխան գին:

Այսպիսով, քանի որ նախագծի

ներմուծող երկրների գնի հետ համեմատելու

սեզոնային ամիսներին: Ներմուծողների

նախորդ տարիների վիճակագրության

երկրներից շատերը վճարում են

անդամ երկրները), որը նույնպես

ՆերմուծողՆերմուծողՆերմուծողՆերմուծող երկիրերկիրերկիրերկիր 1 կգկգկգկգ լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկիմիջինմիջինմիջինմիջին

Թուրքիա $1,11

Ուկրաինա $0,54

Չինաստան $1,21

Մարոկո $1,42

Ադրբեջան $0,75

Իսպանիա $1,55

Հոլանդիա $1,38

Բելգիա $1,36

Իսրայել $2,10

Մակեդոնիայ $1,01

Այլ $1,33

Ներմուծման միջին գին $1,25


www.ahpc.am


փոփոխական ծախսերը ներկայացված

Աճեցվող լոլիկը նախատեսվում է արտահանել ռուսական շուկա,

դիտարկվում է ՌԴ լոլիկի շուկայի մրցակցային

կառուցվածքային առանձնահատկությունները, որպես

ուղղակի մրցակիցներ դիտարկվելու է ՌԴ

ոչ սեզոնային ամիսներին առկա լոլիկի

ներմուծող խոշոր երկրների առաջարկած

ներառյալ մաքսատուրքը և տրանսպորտային

ներմուծողների առաջարկած ոչ սեզոնային գինը,

արտահանում ոչ սեզոնային ամիսներին

նախագծի կողմից առաջարկվում է ոչ

համեմատելու համար, հաշվարկվել է ներմուծողների

Ներմուծողների տարեկան միջին և ոչ սեզոնային

վիճակագրության, տարբերվում են 11%-ով: ՌԴ լոլիկի

են 15 % մաքսատուրք (մաքսատուրքից

նույնպես ներառվել է հաշվարկում:

լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի տարեկանտարեկանտարեկանտարեկան

միջինմիջինմիջինմիջին գինգինգինգին

1 կգկգկգկգ լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի արժեքըարժեքըարժեքըարժեքը ոչոչոչոչ

սեզոնայինսեզոնայինսեզոնայինսեզոնային ամիսներինամիսներինամիսներինամիսներին

(տարեկանտարեկանտարեկանտարեկան միջինմիջինմիջինմիջին + 11%)

1 կգկգկգկգ լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկիամիսներինամիսներինամիսներինամիսներին

1 2

$1,11 $1,23

$0,54 $0,60

$1,21 $1,33

$1,42 $1,58

$0,75 $0,83

$1,55 $1,72

$1,38 $1,53

$1,36 $1,51

$2,10 $2,33

$1,01 $1,12

$1,33 $1,48

$1,25 $1,39

18

են բիզնես ծրագրի

նախատեսվում է արտահանել ռուսական շուկա,

գինը: Հաշվի առնելով

որպես Հայաստանից ՌԴ

լոլիկ ներմուծող այլ

լոլիկի 90 և ավելի տոկոսը

առաջարկած իրացման գները ոչ

տրանսպորտային ծախսերը:

, քանի որ ծրագիրը

ամիսներին և առաջարկում է

ոչ սեզոնային գին, այլ

ներմուծողների գինը ոչ

սեզոնային գներն, ըստ

լոլիկի խոշոր ներմուծող

մաքսատուրքից ազատված են ԱՊՀ

լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի արժեքըարժեքըարժեքըարժեքը ոչոչոչոչ սեզոնայինսեզոնայինսեզոնայինսեզոնային

ամիսներինամիսներինամիսներինամիսներին ներառյալներառյալներառյալներառյալ մաքսատուրքմաքսատուրքմաքսատուրքմաքսատուրք

(սյունսյունսյունսյուն 2 + 15%)

3 $1,38

$0,60

$1,48

$1,73

$0,83

$1,87

$1,68

$1,66

$2,48

$1,27

$1,63

$1,54

Copyright

Ուկրաինայի, Ադրբեջանի

ամիսներին բաց բնահողի լոլիկը

մինչև 1 $: Նույն Ուկրաինայի կողմից

քանակությամբ լոլիկ` 1կգ-ը 4,05$

երկրների արտադրանքը մրցունակ

գործունեությունը գտնվում է բավականին

Չնայած ՌԴ շուկայում թուրքական

սպառողի կողմից գնահատվում

Թուրքիայի և Չինաստանի կողմից

Որակային առումով ավելի

Հոլանդիայի, և այլ Եվրոպական

2.5$/կգ արժողությամբ:

Այսպիսով, հնարավոր է բաժանել

կատեգորիայի ըստ որակային տվյալների

1. Սեզոնային ամիսներին ներմուծվող

2. Ցածր որակի լոլիկ – մինչև 1.5$ արժողությամբ

3. Լավ որակի լոլիկ – 1.5-2.5$

Նախագծի իրականացումը ենթադրում է որակային չափորոշիչներով Եվրոպական

երկրների առաջարկած լոլիկին համարժեք

շուկա:

Ֆինանսական հաշվարկների և շուկայական ուսումնասիրություննե

տարածքում արտադրողի կողմից լոլիկի իրացման տարեկան միջին գինը սահմանվել է

ԱՄՆ դոլարԱՄՆ դոլարԱՄՆ դոլարԱՄՆ դոլար////կգկգկգկգ: Տրանսպորտային ծախսերը

0.28 ԱՄՆ դոլար / կգ: ՌԴ տարածքում մեծածախ վաճառակետերին իրացման գինը

1.48 ԱՄՆ դոլար: Այսպիսով, նախագծի կողմից առաջարկվում է ցածր գին/բարձր որակ

համադրությունը, որը ապրանքի մրցունակության և շուկա ներխուժման համ

նախապայման է: Բարձր որակի արտադրանքի համար հիմք են հանդիսանում Հայաստանի

բնակլիմայական պայմանները,


www.ahpc.am


Ադրբեջանի կողմից ՌԴ ներմուծվում է հիմնականում

լոլիկը, այդ իսկ պատճառով տարեկան միջին

կողմից 2012թ. հունվար ամսվա ընթացքում

4,05$ արժողությամբ: Այսինքն ոչ սեզոնային

մրցունակ չէ, քանի որ նշված երկրներում ջերմատնային

բավականին ցածր մակարդակի վրա:

թուրքական լոլիկի զբաղեցրած մասնաբաժնին

գնահատվում է որպես կասկածելի ծագմամբ, ցածր որակի

կողմից լոլիկն առաջարկվում է մինչև 1,5$ կգ

ավելի լավ արտադրանք առաջարկվում է Իսրայելի

Եվրոպական երկրների կողմից, որոնք սակայն առաջարկում

բաժանել ՌԴ տարածքում ներմուծողի առաջարկած

տվյալների և մեծածախ վաճառակետերին

ներմուծվող լոլիկ – մինչև 1$ արժողությամբ

մինչև 1.5$ արժողությամբ

2.5$ արժողությամբ


երկրների առաջարկած լոլիկին համարժեք արտադրանքի արտահանում Հայաստանից ՌԴ

Ֆինանսական հաշվարկների և շուկայական ուսումնասիրություննե

տարածքում արտադրողի կողմից լոլիկի իրացման տարեկան միջին գինը սահմանվել է

Տրանսպորտային ծախսերը մինչև ՌԴ՝ Մոսկվա քաղաք, հասնելը

կգ: ՌԴ տարածքում մեծածախ վաճառակետերին իրացման գինը

Այսպիսով, նախագծի կողմից առաջարկվում է ցածր գին/բարձր որակ

համադրությունը, որը ապրանքի մրցունակության և շուկա ներխուժման համ

Բարձր որակի արտադրանքի համար հիմք են հանդիսանում Հայաստանի

, արևային օրերի թիվը, արևային ճառագայթ

19

հիմնականում սեզոնային

միջին գինը ստացվում է

ընթացքում ներմուծել է փոքր

սեզոնային ամիսներին այս

ջերմատնային

մասնաբաժնին, այն ՌԴ

որակի արտադրանք:

կգ արժողությամբ:

Իսրայելի, Իսպանիայի,

առաջարկում են լոլիկը 1.5-

առաջարկած լոլիկը 3

վաճառակետերին իրացման գնի.

արժողությամբ


արտադրանքի արտահանում Հայաստանից ՌԴ

Ֆինանսական հաշվարկների և շուկայական ուսումնասիրությունների արդյունքում ՀՀ

տարածքում արտադրողի կողմից լոլիկի իրացման տարեկան միջին գինը սահմանվել է 1.201.201.201.20

մինչև ՌԴ՝ Մոսկվա քաղաք, հասնելը կկազմի

կգ: ՌԴ տարածքում մեծածախ վաճառակետերին իրացման գինը կկազմի

Այսպիսով, նախագծի կողմից առաջարկվում է ցածր գին/բարձր որակ

համադրությունը, որը ապրանքի մրցունակության և շուկա ներխուժման համար կարևոր

Բարձր որակի արտադրանքի համար հիմք են հանդիսանում Հայաստանի

ճառագայթման

Copyright

ինտենսիվությունը, ջրի որակը և բարձրորակ բերքի համար անհրաժեշտ այլ

նախապայմանները:

� Ծրագրի նպատակները, ռ

ծրագրի կողմից հաստատված ՌԴ տարածքում իրացման գնին, քանի որ ծրագրի

նպատակները և ռազմավարությունը նախատեսում են մեծածավալ արտահանումների

իրականացում, ինչի համար հարկավոր է մրցունակ գին:

� Թիրախային խմբի վճարունակության

ՌԴ-ում որպես թիրախային շուկա ընտրվել է Մոսկվայի շուկան` հաշվի առնելով Մոսկվայի

բնակչության վճարունակությունը, քանի որ ըստ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտի

մեծության, Մոսկովյան տարածաշրջանը համարվում է ՌԴ առաջատար և ըստ վիճ.

տվյալների Մոսկվայում 1 շնչին

3.2.3.3.2.3.3.2.3.3.2.3. ԲաշխումԲաշխումԲաշխումԲաշխում` իրացմանիրացմանիրացմանիրացման

Ծրագիրը նախատեսում է մեծ ծավալների լոլիկի իրացում ՌԴ շուկայում

գործունեության առաջնային փուլում նախատեսվում է կազմակերպել անուղղակի բաշխում,

այսինքն՝ իրացումը կազմակերպել մեծածախ վաճառակետերի հետ համագործ

միջոցով: Նախատեսվում է համագործակցություն բազային կետերի՝ մեծածախ

վաճառկետերի հետ, ինչն ապահովում է մեծ քանակների վաճառ

համագործակցություն դիտարկվող շուկայի առաջատար սուպերմարկետների հետ, ինչի

արդյունքում ապահովվում է ավելի բարձր տոկոսների եկամտաբերություն:

շուկայում ադապտացվելուց հետո հնարավոր է նաև անցնել ուղղակի դիստրիբյուցիոն

միջոցների:

3.2.4.3.2.4.3.2.4.3.2.4. ԽթանումԽթանումԽթանումԽթանում

Ցանկացած ապրանք շուկայում

հաստատված խթանման միջոցներ

անհատական վաճառք, հասցեագրված

Նշված խթանման միջոցները լոլիկ

արդյունավետ, քանի որ, նախ ամբողջ


www.ahpc.am


ջրի որակը և բարձրորակ բերքի համար անհրաժեշտ այլ

Ծրագրի նպատակները, ռազմավարական մոտեցումը համապատասխանում է

ՌԴ տարածքում իրացման գնին, քանի որ ծրագրի


իրականացում, ինչի համար հարկավոր է մրցունակ գին:

խմբի վճարունակության մակարդակը

ում որպես թիրախային շուկա ընտրվել է Մոսկվայի շուկան` հաշվի առնելով Մոսկվայի



շնչին բաժին է ընկնում ամսական $1500 եկամուտ:

իրացմանիրացմանիրացմանիրացման ուղիներուղիներուղիներուղիներ. բազայինբազայինբազայինբազային կետերկետերկետերկետեր

Ծրագիրը նախատեսում է մեծ ծավալների լոլիկի իրացում ՌԴ շուկայում

առաջնային փուլում նախատեսվում է կազմակերպել անուղղակի բաշխում,

այսինքն՝ իրացումը կազմակերպել մեծածախ վաճառակետերի հետ համագործ

ախատեսվում է համագործակցություն բազային կետերի՝ մեծածախ

վաճառկետերի հետ, ինչն ապահովում է մեծ քանակների վաճառք: Նախատեսվում է նաև


արդյունքում ապահովվում է ավելի բարձր տոկոսների եկամտաբերություն:


շուկայում խթանելու համար առկա են որոշակիորեն

միջոցներ: Դրանք են գովազդ, PR, վաճառքի խթանում

հասցեագրված մարքեթինգ, ինտերնետ մարքեթինգ

լոլիկ ապրանքատեսակը խթանելու համար

ամբողջ թիրախային լսարանը գրավելու համար

20

ջրի որակը և բարձրորակ բերքի համար անհրաժեշտ այլ

մոտեցումը համապատասխանում է

ՌԴ տարածքում իրացման գնին, քանի որ ծրագրի


ում որպես թիրախային շուկա ընտրվել է Մոսկվայի շուկան` հաշվի առնելով Մոսկվայի



եկամուտ:

Ծրագիրը նախատեսում է մեծ ծավալների լոլիկի իրացում ՌԴ շուկայում և

առաջնային փուլում նախատեսվում է կազմակերպել անուղղակի բաշխում,

այսինքն՝ իրացումը կազմակերպել մեծածախ վաճառակետերի հետ համագործակցության

ախատեսվում է համագործակցություն բազային կետերի՝ մեծածախ

ք: Նախատեսվում է նաև


արդյունքում ապահովվում է ավելի բարձր տոկոսների եկամտաբերություն: Ռուսական


որոշակիորեն

խթանում,

մարքեթինգ:

համար կարող են լինել ոչ

համար նման

Copyright

խթանման միջոցները կարող են

կտարածվեն նաև մրցակցի ապրանքի

Այդ իսկ պատճառով առաջանում

կողմնորշում խթանման առարկայի

որպես խթանման առարկա դիտարկել

1. Խթանել լոլիկի սպառումը

Մյուս կողմից ունենք որպես

վրա ազդելու համար պահանջվում

սպառողն ունի լոլիկի սպառման

քանակ, որի վրա ազդեցությունը

2. Խթանել հայկական լոլիկը

Հիմնախնդիրը հայկական

կնպաստի վաճառքի ծավալների

ներդրումներ

3. Խթանել բրենդը – լոլիկը ներկայացվում

բրենդի ներքո, որը ներկայացվում է ծրագիրն իրականացնող Հայկական բերքի

առաջմղման կենտրոնի կողմից: Բրենդի ներքո արտերկրյա

ներկայացվում և իրացվում են գյուղատնտեսական ոլորտում ցանկացած արտադրողի

կողմից ներկայացվող համապատասխան որակավորմամբ ապրանքա


www.ahpc.am


են լինել բավականին ծախսատար, ինչպես

ապրանքի վրա:

առաջանում է անհրաժեշտություն ունենալ

առարկայի ընտրության հարցում: Այս պարագայում

դիտարկել 3 տարբերակ.

սպառումը – խթանում ենք միևնույն ժամանակ մրցակցի

որպես այդպիսին “լոլիկ սպառող” թիրախային

պահանջվում են խոշոր ներդրումներ: Մյուս

սպառման տեսակների և չափաբաժինների

ազդեցությունը պահանջում են գլոբալ մոտեցումներ

լոլիկը – կարող է կատարվել պրոպագանդայի

հայկական բերքի հեղինակության բարձրացումն է

ծավալների աճին: Արդյունավետ է, բայց պահանջում

ներկայացվում է համահայկական բերքը

որը ներկայացվում է ծրագիրն իրականացնող Հայկական բերքի

առաջմղման կենտրոնի կողմից: Բրենդի ներքո արտերկրյա և տեղական շուկաներում

իրացվում են գյուղատնտեսական ոլորտում ցանկացած արտադրողի

կողմից ներկայացվող համապատասխան որակավորմամբ ապրանքա

21

ինչպես նաև վերջիններս

որոշակի

պարագայում հնարավոր է

մրցակցի ապրանքը:

թիրախային մեծ խումբ, որի

Մյուս կողմից լոլիկի

չափաբաժինների հաստատված

մոտեցումներ:

պրոպագանդայի միջոցով:

է, որին ուղղակիորեն

պահանջում է խոշոր

բերքը ներկայացնող

որը ներկայացվում է ծրագիրն իրականացնող Հայկական բերքի

տեղական շուկաներում

իրացվում են գյուղատնտեսական ոլորտում ցանկացած արտադրողի

կողմից ներկայացվող համապատասխան որակավորմամբ ապրանքատեսականին:

Copyright

1.3. ՋերմատանՋերմատանՋերմատանՋերմատան

Ջերմատան կառուցման

ընտրությունը պայմանավորված

համապատասխան հողատարածք

ենթակառուցվածքների կառուցման

Հիմնական ենթակառուցվածքների

ներդրողներին հնարավորություն

գազամատակարարաման, ջրամատակարարման

ժամանակատար և ծախսատար

համար մայրուղային ենթակառուցվածքների

էներգիայի արտադրության բեռի

միաժամանակ, ՋԷԿ-ի ջերմային

արտադրանքի սպառման կայունացմանը

կտա ունենալ առավել մատչելի

ինքնարժեքը, կբարձրանա

մրցունակությունը: Վերոնշյալ գործոնները

ժամկետների կրճատման վրա:

1.4. ՋերմատանՋերմատանՋերմատանՋերմատան

Ժամանակակից տեխնոլո

մետաղական կոնստրուկցիաների

են` իրենց ջեռուցման, ստվերարկման

կամ առանց դրա, կաթիլային ոռո

համակարգչային ժամանակակից

օժանդակ տնտեսություններով (

4.4.4.4. ԱրտադրականԱրտադրականԱրտադրականԱրտադրական պլանավորումպլանավորումպլանավորումպլանավորում


www.ahpc.am


ՋերմատանՋերմատանՋերմատանՋերմատան կառուցմանկառուցմանկառուցմանկառուցման տեղանքիտեղանքիտեղանքիտեղանքի ընտրությունընտրությունընտրությունընտրություն

կառուցման համար Նորագավիթ թաղամասին հարող տարածքի

պայմանավորված է Երևանի ՋԷԿ-ի ջերմային

հողատարածքների առկայությամբ,

կառուցման հարմարավետությամբ:

ենթակառուցվածքների կենտրոնացված համակարգի

հնարավորություն կտա խուսափել էլեկտրաէներգիայի

ջրամատակարարման ու ջրահեռացման

ծախսատար լուծումներից: Ջերմամատակարարման

ենթակառուցվածքների ստեղծումը հնարավորություն

բեռի մեծագույն մասը հանել ներդրողներից

ջերմային էներգիայի օգտագործումը մի կողմից

կայունացմանը, մյուս կողմից ներդրողներին

ջերմամատակարարում: Արդյունքում կնվազի

շահութաբերության մակարդակը

գործոնները դրական կազդեն նաև ներդրումների

ՋերմատանՋերմատանՋերմատանՋերմատան կառուցմանկառուցմանկառուցմանկառուցման տեխնիկատեխնիկատեխնիկատեխնիկա ևևևև սարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներ

տեխնոլոգիաներով ջերմատները առնվազն

կոնստրուկցիաների հենքով ապակեպատ կամ պոլիկարբոնապատ

ստվերարկման, լուսաքողարկման, ասիմիլյացիոն

ոռոգման, կլիմայի կառավարման ավտոմատ

ժամանակակից համակարգերով, իրենց շահագործման

(սառնարանային, տեսակավորման, փաթեթավորման

պլանավորումպլանավորումպլանավորումպլանավորում

22

ընտրությունընտրությունընտրությունընտրություն

թաղամասին հարող տարածքի

ջերմային ռեսուրսների և

կենտրոնացված

համակարգի առկայությունը

էլեկտրաէներգիայի մատակարարման,

ջրահեռացման բավական բարդ,

Ջերմամատակարարման մասով գոտու

հնարավորություն կտա ջերմային

ներդրողներից: Դրա հետ

կողմից կնպաստի ՋԷԿ-ի

ներդրողներին հնարավորություն

կնվազի արտադրանքի

և արտադրանքի

ներդրումների հետգնման

սարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներսարքավորումներ

առնվազն 4մ բարձրությամբ

պոլիկարբոնապատ կառույցներ

ասիմիլյացիոն լուսավորությամբ

ավտոմատ էլեկտրական ու

ործման ու սպասարկման

փաթեթավորման և այլն),

Copyright

նախատեսված հողային կամ հիդրոպոնիկ

արտադրության համար:

Մեկ տասնյակից ավել ջերմատուն

ստացված տեղեկատվության համաձայն

ԱՄՆ դոլարի սահմաններում ` կախված

Ծրագրով նախատեսված

տեխնիկական միջոցներով և համակարգերով

• Ուղղահայաց և հորիզոնական

• Կաթիլային ոռոգման

• Ոռոգման ջրի ուլտրամանուշակագույն

• Կոնդենսատի հավաքման

• Ջեռուցման ավտոմատ

• CO2 –ի դոզավորման

• Բարձր ճնշման մա

• Օդափոխման համակարգ

• Միկրոկլիմայի համակարգչային

1.5.1.5.1.5.1.5.

Լոլիկի աճեցումը կատարվելու

ավտոմատացված համակարգի

Սածիլի տնկման պահից

բերքատվությունը կախված սեզոնից

Ագրոնոմիական և ֆինանսական

նպատակահարմար է սկսել սեպտեմբեր

սեզոնայնության գործոնով, ամենաշատ

ժամանակ, երբ լոլիկի գինը հասնում

Առաջին տարում (2012թ

ամիսներին: Գործունեության

արտադրանքի ծավալները բերված


www.ahpc.am


հիդրոպոնիկ եղանակներով բուսաբուծական

ջերմատուն արտադրող առաջատար կազմակերպությունների

համաձայն ջերմատան 1 մ2 արժեքը տատանվում

կախված տեխնիկական հագեցվածության

ած ջերմատները հագեցված կլինեն

համակարգերով.

հորիզոնական ստվերարկման համակարգ

ման համակարգ

ուլտրամանուշակագույն ախտահանման համակարգ

հավաքման և վերաօգտագործման համակարգ

ավտոմատ համակարգ

դոզավորման համակարգ

մառախլագոյացման համակարգ

համակարգ

համակարգչային կառավարման համակարգ

ԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրության տեխնոլոգիատեխնոլոգիատեխնոլոգիատեխնոլոգիա

կատարվելու է հիդրոպոնիկ եղանակով

վերահսկմամբ:

2 ամիս անց ստացվում է առաջին բերքը

սեզոնից տատանվում է 1.5-10 կգ/մ2:

ֆինանսական տեսանկյունից լոլիկի

սեպտեմբեր ամսից, քանի որ այդ դեպքում

ամենաշատ բերքը ստացվում է հունվար-մայիս

հասնում է առավելագույնին:

թ.) արտադրանք ստացվում է միայն նոյեմբեր

երկրորդ տարվանից սկսած` ամսական

բերված է ստորև:

23

բուսաբուծական արտադրանքի

կազմակերպություններից

տատանվում է 140-ից 200

հագեցվածության աստիճանից:

հետևյալ հիմնական

համակարգ

համակարգ

համակարգ

համակարգ

եղանակով` կենտրոնական

բերքը: Լոլիկի ամսական

լոլիկի արտադրությունը

դեպքում, պայմանավորված

մայիս ամիսներին, այն

նոյեմբեր և դեկտեմբեր

ամսական կտրվածքով

Copyright

ԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանք

ԱմիսԱմիսԱմիսԱմիս

ՀունվարՀունվարՀունվարՀունվար

ՓետրվարՓետրվարՓետրվարՓետրվար

ՄարտՄարտՄարտՄարտ

ԱպրիլԱպրիլԱպրիլԱպրիլ ՄայիսՄայիսՄայիսՄայիս

ՀունիսՀունիսՀունիսՀունիս

ՀուլիսՀուլիսՀուլիսՀուլիս

ՕգոստոսՕգոստոսՕգոստոսՕգոստոս

ՍեպտեմբերՍեպտեմբերՍեպտեմբերՍեպտեմբեր

ՀոկտեմբերՀոկտեմբերՀոկտեմբերՀոկտեմբեր

ՆոյեմբերՆոյեմբերՆոյեմբերՆոյեմբեր

ԴեկտեմբերԴեկտեմբերԴեկտեմբերԴեկտեմբեր

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը միավորմիավորմիավորմիավոր արտադրանքարտադրանքարտադրանքարտադրանք(կգ/մկգ/մկգ/մկգ/մ

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը լոլիկիլոլիկիլոլիկիլոլիկի

արտադրանքարտադրանքարտադրանքարտադրանք(կգ/տարեկան)կգ/տարեկան)կգ/տարեկան)կգ/տարեկան)

1.6.1.6.1.6.1.6. ԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրության

6 հա ջերմատնային տնտեսության

մոտ 105 աշխատակից`15 վարչական

ավտոմատացված են և կարգավորվում

Բացի հիմնական աշխատուժից

նախատեսվում է Հոլանդիայից

տեխնոլոգիական խորհրդատվությ


www.ahpc.am


ԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանքիիիի ծավալներնծավալներնծավալներնծավալներն ըստըստըստըստ ամիսներիամիսներիամիսներիամիսների

ԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանքԱրտադրանք [

ՍեզոնայնությանՍեզոնայնությանՍեզոնայնությանՍեզոնայնության

գործոնգործոնգործոնգործոն

2013

11,0% 6,05

12,0% 6,60

14,0% 7,70

15,0% 8,25

16,0% 8,80

18,0% 9,90

3,0% 1,65

0,0% 0,00

0,0% 0,00

0,0% 0,00

3,0% 1,65

8,0% 4,40

կգ/մկգ/մկգ/մկգ/մ2)))) 100,0% 55,00

3 223 000

ԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրության մեջմեջմեջմեջ գործածվողգործածվողգործածվողգործածվող մարդկայինմարդկայինմարդկայինմարդկային

տնտեսության բնականոն գործունեության

վարչական և 90 արտադրական: Աշխատանքների

կարգավորվում են կենտրոնական վերահսկման

աշխատուժից գործունեության առաջին և երկրորդ

Հոլանդիայից հրավիրել աճեցնող մասնագետ

խորհրդատվության համար:

24

[կգկգկգկգ/մ2մ2մ2մ2]

2014

2015

6,05 6,60

6,60 7,20

7,70 8,40

8,25 9,00

8,80 9,60

9,90 10,80

1,65 1,80

0,00 0,00

0,00 0,00

0,00 0,00

1,65 1,80

4,40 4,80

55,00 60,00

3 223 000 3 516 000

ռեսուրսներռեսուրսներռեսուրսներռեսուրսներ

համար անհրաժեշտ է

Աշխատանքների մեծ մասն

վերահսկման համակարգով:

երկրորդ տարիներին

մասնագետ լոլիկի աճեցման

Copyright

ՊաշտոնՊաշտոնՊաշտոնՊաշտոն

ՏնօրենՏնօրենՏնօրենՏնօրեն/ԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրությանԱրտադրության կառավարիչկառավարիչկառավարիչկառավարիչ

ԿառավարչիԿառավարչիԿառավարչիԿառավարչի տեղակալտեղակալտեղակալտեղակալ (մատակարարումմատակարարումմատակարարումմատակարարումվաճառքվաճառքվաճառքվաճառք)

ՖինանսականՖինանսականՖինանսականՖինանսական տնօրենտնօրենտնօրենտնօրեն/հաշվապահհաշվապահհաշվապահհաշվապահ

ՀաշվետարՀաշվետարՀաշվետարՀաշվետար

ԳյուղատնտեսԳյուղատնտեսԳյուղատնտեսԳյուղատնտես

ԲերքիԲերքիԲերքիԲերքի պաշտպանությանպաշտպանությանպաշտպանությանպաշտպանության մասնագետմասնագետմասնագետմասնագետ

ՃարտարագետՃարտարագետՃարտարագետՃարտարագետ

ՀամակարգչայինՀամակարգչայինՀամակարգչայինՀամակարգչային մասնագետմասնագետմասնագետմասնագետ

ՋեռուցմանՋեռուցմանՋեռուցմանՋեռուցման համակարգիհամակարգիհամակարգիհամակարգի մասնագետմասնագետմասնագետմասնագետ

ԷլեկտրատեխնիկԷլեկտրատեխնիկԷլեկտրատեխնիկԷլեկտրատեխնիկ

ՋրմուղագործՋրմուղագործՋրմուղագործՋրմուղագործ

ՊահակՊահակՊահակՊահակ

ՀոլանդացիՀոլանդացիՀոլանդացիՀոլանդացի հրավիրվածհրավիրվածհրավիրվածհրավիրված աճեցնողաճեցնողաճեցնողաճեցնող(հաջորդհաջորդհաջորդհաջորդ տարիներինտարիներինտարիներինտարիներին)

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը հաստատունհաստատունհաստատունհաստատուն աշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիծախսերծախսերծախսերծախսեր

ԲանվորԲանվորԲանվորԲանվոր

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը փոփոխունփոփոխունփոփոխունփոփոխուն աշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիծախսերծախսերծախսերծախսեր

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը աշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձի ծախսերծախսերծախսերծախսեր

1.7. ԾրագրիԾրագրիԾրագրիԾրագրի

Ջերմատնային տնտեսության

ֆինանսավորման պահից: Ըստ

ընկերությունների 6 հա տարածքով

շարք գործոններից, տևում է 4-8

Սածիլի տնկման պահից


www.ahpc.am


ԱշխատաԱշխատաԱշխատաԱշխատակիցներիկիցներիկիցներիկիցների

քանակքանակքանակքանակ

1 անձիանձիանձիանձի գծովգծովգծովգծով

ամբողջականամբողջականամբողջականամբողջական

ամսականամսականամսականամսական

աշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիծախսերծախսերծախսերծախսեր (ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ

դոլլարդոլլարդոլլարդոլլար)

կառավարիչկառավարիչկառավարիչկառավարիչ 1 2 190

մատակարարումմատակարարումմատակարարումմատակարարում, 1 1 651

հաշվապահհաշվապահհաշվապահհաշվապահ 1 1 517

1 574

1 1 382

մասնագետմասնագետմասնագետմասնագետ 1 1 382

1 1 382

1 1 382

մասնագետմասնագետմասնագետմասնագետ 1 1 382

1 709

1 709

4 246

աճեցնողաճեցնողաճեցնողաճեցնող

աշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձի 15 14 506

90 330

աշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձի 90 330

ծախսերծախսերծախսերծախսեր 105 14 836

ԾրագրիԾրագրիԾրագրիԾրագրի իրականացմանիրականացմանիրականացմանիրականացման ժամանակացույցժամանակացույցժամանակացույցժամանակացույց

տնտեսության կառուցումը նախատեսվում է

Ըստ հոլանդական և օտարերկյա այլ ջե

տարածքով ժամանակակից ջերմատան կառուցումը

8 ամիս:

2 ամիս անց ստացվում է առաջին բերքը

25

աշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձիաշխատավարձի

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը

տարեկանտարեկանտարեկանտարեկան


ծախսերծախսերծախսերծախսեր (ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ

դոլլարդոլլարդոլլարդոլլար)

26 277

19 815

18 200

6 892

16 585

16 585

16 585

16 585

16 585

8 508

8 508

11 815

21 000

203 938

356 289

356 289

560 228

ժամանակացույցժամանակացույցժամանակացույցժամանակացույց

սկսել իրականացնել

ջերմատներ կառուցող

կառուցումը, կախված մի

բերքը:

Copyright

5.1.5.1.5.1.5.1. ՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումների

Ներդրումների ծավալը, ելնելով

ընկերությունների ներկայացրած

դոլարի սահմաններում` կախված

6,5 հա հողատարածքի վրա

համար անհրաժեշտ է կատարել

պահանջվում է ջերմատան կառուցապատման

(մոտ 82,7%): Մնացած մասը

օգտվելու իրավունքի ձեռք բերման

Ստվերարկմանհամակարգ

6%

Ոռոգման համակարգ11%

Այլ համակարգեր ևսարքավորում

13%

ՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումների

5.5.5.5. ՆՆՆՆերդրումներիերդրումներիերդրումներիերդրումների պլանավորումպլանավորումպլանավորումպլանավորում


www.ahpc.am


ՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումների ծավալըծավալըծավալըծավալը ևևևև ուղվածությունըուղվածությունըուղվածությունըուղվածությունը

ելնելով ջերմատներ արտադրող և մատակարարող

ներկայացրած միջին գներից, 1մ2 հաշվով տատանվում

կախված տեխնիկական հագեցվածության աստիճանից

վրա 5,8 հա ջերմատուն կառուցելու ծրագիրն

կատարել մոտ 10,64 մլն ԱՄՆ դոլարի ներդրումներ

կառուցապատման և տեխնիկակական

անհրաժեշտ է հողի գնման (7%), ենթակառուցվածքներից

բերման(3,2%) և շրջանառու միջոցների համալրման

Հողատարածք7%

Ենթակառուցվածքներից օգտվելու

իրավունք3%

Ջերմատանկոնստրուկցիաներ(ներառյալ ապակի

35%

Ջեռուցմանհամակարգ(ներառյա

լ CO2 համակարգ)

18%

Շրջանառումիջոցներիհամալրում

7%

ՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումներիՆերդրումների կառուցվածքըկառուցվածքըկառուցվածքըկառուցվածքը


26

ուղվածությունըուղվածությունըուղվածությունըուղվածությունը

մատակարարող մի շարք

տատանվում են 140-200 ԱՄՆ

աստիճանից:

ծրագիրն իրագործելու

ներդրումներ, որի մեծ մասը

վերազինման համար

ենթակառուցվածքներից

համալրման համար(7,1%):

Ենթակառուցվածքնեօգտվելու

իրավունք3%

կոնստրուկցիաներապակի)

Copyright

ՆերդրումներՆերդրումներՆերդրումներՆերդրումներ

Հողատարածք

Ենթակառուցվածքներից օգտվելու

Ջերմատան կոնստրուկցիաներ (ներառյալ

Ջեռուցման համակարգ(ներառյալ

Ստվերարկման համակարգ

Ոռոգման համակարգ

Այլ համակարգեր և սարքավորում

Շրջանառու միջոցների համալրում

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը ներդրումներներդրումներներդրումներներդրումներ

Գործունեության առաջին

ծախսերը հոգալու համար անհրաժեշտ

Ընթացիկ ծախսերի մեծ

մատակարարներին վճարված ԱԱՀ

փոփոխուն և հաստատուն աշխատավարձի

5.2.5.2.5.2.5.2. ՖինանսավորմանՖինանսավորմանՖինանսավորմանՖինանսավորման

• Ջերմատներ արտադրող

հաստատություններից հայկական

վարկերի ներգրավում` ջերմոց

արտաքին վարկերի ստացման

կազմակերպությունների կողմից

• Ջերմատներ կառուցող

կողմից ջերմատների կառուցումը

• Հայկական բանկերի

վարկավորում`ներդրողների կողմից

միջոցների ապահովման պայմաններում


www.ahpc.am


Գին [ԱՄՆ

դոլար]

743 333,3

իրավունք 337 500,0

ներառյալ ապակի) 3 690 901,4

CO2 համակարգ) 1 894 435,2

637 965,2

1 136 599,4

1 436 765,2

համալրում 760 000

10 637 499,7

ՇրջանառուՇրջանառուՇրջանառուՇրջանառու միջոցներիմիջոցներիմիջոցներիմիջոցների համալրումհամալրումհամալրումհամալրում

տարիներին շրջանառու միջոցների համալր

անհրաժեշտ է մոտ 760 հազար ԱՄՆ դոլար:

մեծ մասը կազմում են ձեռք բերված

ԱԱՀ-ն, երկարաժամկետ վարկի տոկոսագումարի

աշխատավարձի գծով ծախսերը և տնկանյութերի

ՖինանսավորմանՖինանսավորմանՖինանսավորմանՖինանսավորման ձևերըձևերըձևերըձևերը, պայմաններըպայմաններըպայմաններըպայմանները ևևևև աղբյուրներըաղբյուրներըաղբյուրներըաղբյուրները

արտադրող (կամ մատակարարող) երկրների

հայկական բանկերի միջոցով առավել մատչելի

ջերմոց արտադրողներից ձեռքբերումների արժեքի

ստացման համար կպահանջվի տվյալ երկրների

կողմից դրանց ապահովագրում

կառուցող (կամ մատակարարող) օտարերկրյա

կառուցումը ֆինանսական վարձակալությամբ իրականացում

կողմից ներդրումային ծրագրի

կողմից ծրագրի արժեքի 20 տոկոսի

պայմաններում:

27

Մասնաբաժինը

ընդհանուր

ներդրումներում

7,0%

3,2%

34,7%

17,8%

6,0%

10,7%

13,5%

7,1%

100%

համալրման և ընթացիկ

բերված ապրանքների գծով

տոկոսագումարի ծախսերը,

տնկանյութերի ձեռք բերումը:

աղբյուրներըաղբյուրներըաղբյուրներըաղբյուրները

երկրների ֆինանսական

մատչելի երկարաժամկետ

արժեքի չափով: Նշված

րների ապահովագրական

օտարերկրյա ընկերությունների

իրականացում:

մինչև 80 տոկոսի

տոկոսի չափով սեփական

Copyright

5.3.5.3.5.3.5.3. ՆախագծիՆախագծիՆախագծիՆախագծի

Ֆինանասական հաշվարկները

5.8 հա ջերմատան համար:

ՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշիՆախագծի իրականացմանՊլանավորման հորիզոնըԱրժույթի միավոր Փոխարժեք ԱՄՆ դոլար/ ՀՀԵրկարաժամկետ վարկի

5.4.5.4.5.4.5.4. ՀաշվարկներիՀաշվարկներիՀաշվարկներիՀաշվարկների իրականացմանիրականացմանիրականացմանիրականացման

Յուրաքանչյուր ներդրումային

գնահատման համար մասնագետների

համակարգ:

Ծրագրի ֆինանսական վերլուծության

գնահատումն է: Անհրաժեշտ է համոզվել

ավելի արդյունավետ, քան միջոցների

տարբերակ կարող է լինել

• Ծրագրին մասնակցելուց

կորցնում և ոչինչ

• Դրամական միջո

ստանալու համար

Առնվազն վերը նշված երկու

ֆինանսական վերլուծություն կատարելու

6.6.6.6. ՖինանսականՖինանսականՖինանսականՖինանսական պլանավորումպլանավորումպլանավորումպլանավորում


www.ahpc.am


ՆախագծիՆախագծիՆախագծիՆախագծի մուտքայինմուտքայինմուտքայինմուտքային ցուցանիշներըցուցանիշներըցուցանիշներըցուցանիշները

հաշվարկները կատարվել են 6,5 հա հողատարածքի

ՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշի անվանումըանվանումըանվանումըանվանումը ՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշիիրականացման սկիզբը Ֆինանսավորման

հորիզոնը 8 տարիԱՄՆ

ՀՀ դրամ 390 տոկոսադրույք (%) 10%

իրականացմանիրականացմանիրականացմանիրականացման համարհամարհամարհամար հիմնականհիմնականհիմնականհիմնական ենթադրություններըենթադրություններըենթադրություններըենթադրությունները

ներդրումային ծրագրի արդյունավետության հաշվարկման

մասնագետների կողմից օգտագործվում են որոշակի

վերլուծության նպատակը դրա շահութաբերության

համոզվել, որ ծրագրում միջոցներ ներդնելը

միջոցների այլընտրանքային օգտագործումը

մասնակցելուց հրաժարվելը –այս դեպքում ներդրողը

ոչինչ չի ստանում

միջոցների օգտագործումը երաշխավորված

համար (օրինակ` բանկում ավանդ ներդնելով

երկու այլընտրանքային տարբերակները պետք

կատարելու ժամանակ:


28

հողատարածքի վրա կառուցվող

ՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշիՑուցանիշի Ֆինանսավորման պահից

տարի դոլար

390 10%

ենթադրություններըենթադրություններըենթադրություններըենթադրությունները

հաշվարկման և

որոշակի ցուցանիշների

շահութաբերության

ներդնելը համարվում է

օգտագործումը: Այլընտրանքային

ներդրողը ոչինչ չի

երաշխավորված միջին եկամուտ

ներդնելով):

պետք է հաշվի առնվեն

Copyright

ԶեղչմանԶեղչմանԶեղչմանԶեղչման տոկոստոկոստոկոստոկոս

Որպես զեղչման գործակից

WACC-ի հաշվարկման բանաաձևն

Որտեղ`

�� ընդհանուրկապիտալիմեջ

�� պարտավորություններիարժեքը


�� սեփականկապիտալիարժեքը

� � շահութահարկ

Քանի որ ծրագիրը նախատեսվում

միջոցների հաշվին, հետևաբար

երկարաժամկետ վարկի տոկոսադրույքն

դեպքում դրամական միջոցները

պետք է հաշվի առնել WACC հաշվարկելու

արժեքը` ��-ն, ընդունվել է որպես

միջին տոկոսը (7%):

Սովորաբար հաշվարկվում

քանի որ ծրագրով նախատեսված

W�1 T�-ի փոխարեն օգտագործում

Այսպիսով,


www.ahpc.am


գործակից վերցվել է կապիտալի միջին կշռված արժեքը

բանաաձևն է.

��

մեջպարտավորություններիկշիռը

արժեքը�%�

մեջսեփականկապիտալիկշիռը

արժեքը�%�

նախատեսվում է իրականացնել 80% փոխառու

wd և wc համապատասխանաբար կլինեն

տոկոսադրույքն է և հավասար է 10%: Ծրագրում

միջոցները կարելի է ներդնել բանկում` որպես ավանդ

հաշվարկելու ժամանակ: Հետևաբար սեփական

որպես հանրապետության տարածքում առկա

հաշվարկվում է փոխառու միջոցների ծախսերը հարկումից

նախատեսված գործունեության դեպքում շահութահարկ

ործում ենք միայն W::::

WACC= 0.8*10%+0.2*7%= 9.4%WACC= 0.8*10%+0.2*7%= 9.4%WACC= 0.8*10%+0.2*7%= 9.4%WACC= 0.8*10%+0.2*7%= 9.4%

29

արժեքը(WACC):

փոխառու և 20% ներդրողների

կլինեն 0,8 և 0,2: rd-ն

Ծրագրում գումար չներդնելու

ավանդ: Այս փաստը

սեփական կապիտալի

առկա ավանդի տարեկան

հարկումից հետո, բայց

շահութահարկ չի կիրառվում,

Copyright

5.5.5.5.5.5.5.5. ՀասույթիՀասույթիՀասույթիՀասույթի դինամիկայիդինամիկայիդինամիկայիդինամիկայի

Լոլիկի ամսական բերքատվությունը

Մետր քառակուսու հաշվով նվազագույն

առավելագույնը`մայիս և հունիս

Հաշվի առնելով հոլանդացի

պայմանները` առաջին երկու տարիների

գնահատվել է 55 և 60կգ/մ2 :

Շուկայի հետազոտությունների

գործառնական նկատառումներով

սահմանվել է 1,2 ԱՄՆ դոլար:

ԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկի արտադրությունարտադրությունարտադրությունարտադրությունըըըը, , , , վաճառքիցվաճառքիցվաճառքիցվաճառքից ստացվածստացվածստացվածստացված

ՉափմանՉափմանՉափմանՉափման

միավորմիավորմիավորմիավորԱրտադրությունԱրտադրությունԱրտադրությունԱրտադրություն տոննաՎաճառքիցՎաճառքիցՎաճառքիցՎաճառքից հասույթհասույթհասույթհասույթ հազար

ԱՄՆ դոլար/

ԶուտԶուտԶուտԶուտ շահույթշահույթշահույթշահույթ

6.05 6.607.70

2013թթթթ. ԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկի


www.ahpc.am


դինամիկայիդինամիկայիդինամիկայիդինամիկայի կանխատեսումկանխատեսումկանխատեսումկանխատեսում ևևևև եկամուտներիեկամուտներիեկամուտներիեկամուտների

բերքատվությունը կախված սեզոնից տատանվում

նվազագույն բերքը ստացվում է հուլիս և նոյեմբեր

հունիս ամիսներին:

հոլանդացի մասնագետների փորձը և Հայաստանի

տարիների բերքատվությունը համապատասխանաբար

հետազոտությունների, ֆինանսական հաշվարկների արդյունքում

նկատառումներով արտադրողի տարեկան միջին իրացման

ստացվածստացվածստացվածստացված հասույթհասույթհասույթհասույթըըըը ևևևև զուտզուտզուտզուտ շահույթշահույթշահույթշահույթնննն ըստըստըստըստ տարիներիտարիներիտարիներիտարիների

ՉափմանՉափմանՉափմանՉափման

միավորմիավորմիավորմիավոր

2012 2013 2014 2015 2016 2017

տոննա 355 3223 3223 3516 3516 3516

հազար

ԱՄՆ

/կգ

425 3868 3868 4219 4219 4219

-353 1103 1343 1904 2112 2279

8.25 8.809.90

1.650.00 0.00

ԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկի ամսականամսականամսականամսական արտադրությունարտադրությունարտադրությունարտադրություն կգկգկգկգ

30

եկամուտներիեկամուտներիեկամուտներիեկամուտների պլանավորումպլանավորումպլանավորումպլանավորում

տատանվում է 1.5-10 կգ/մ2:

նոյեմբեր, իսկ

Հայաստանի բնակլիմայական

համապատասխանաբար

արդյունքում և

իրացման գին(ex work)

2017 2018 2019 2020

3516 3516 3516 3516

4219 4219 4219 4219

2279 2288 2283 2276

0.00 0.001.65

4.40

կգկգկգկգ/մմմմ2

Copyright

5.6.5.6.5.6.5.6.

Ջերմատանն աճեցվող լոլիկի

փոփոխուն և 64% հաստատուն համախառն

Փոփոխուն ծախսերն իր մեջ

ծախսերը (28,8%), և տնկանյութի

Աղյուսակ 4. Փոփոխուն ծախսեր, հազար

ՄիավորիՄիավորիՄիավորիՄիավորիծախսծախսծախսծախս

(ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ

դոլլարդոլլարդոլլարդոլլար/

մմմմ2222)

Տնկանյութ 2,94

Սուբստրատ 0,70

Բերքի պաշտպանություն 1,54

Ջուր 0,17

Պարարտանյութի

օգտագործում

1,40

Ջեռուցում 5,72

Էլեկտրաէներգիա 1,18

Պահեստավորում/պաղեցում 0,25

Փոփոխուն աշխատավարձ 6,08

Այլ փոփոխուն ծախսեր 0,82

Համախառն փոփոխուն Համախառն փոփոխուն Համախառն փոփոխուն Համախառն փոփոխուն ծախսերծախսերծախսերծախսեր

20,81

ԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկի


www.ahpc.am


5.6.5.6.5.6.5.6. ԾախսերիԾախսերիԾախսերիԾախսերի պլանավորումպլանավորումպլանավորումպլանավորում

լոլիկի համախառն ծախսերի կառուցվածքը

համախառն ծախսեր:

մեջ ներառում է ջեռուցման(27%), փոփոխուն

տնկանյութի ձեռք բերման գծով ծախսերը (15%):

հազար ԱՄՆ դոլար

ՄիավորիՄիավորիՄիավորիՄիավորի

/

2012

2013

2014

2015

2016 2017

172,28 172,28 172,28 172,28 172,28 172,28

41,02 41,02 41,02 41,02 41,02 41,02

15,04 90,24 90,24 90,24 90,24 90,24

1,70 10,20 10,20 10,20 10,20 10,20

13,67 82,04 82,04 82,04 82,04 82,04

55,91 335,45 335,45 335,45 335,45 335,45

11,52 69,10 69,10 69,10 69,10 69,10

0,00 14,65 14,65 14,65 14,65 14,65

59,38 356,29 356,29 356,29 356,29 356,29

10,90 47,93 47,93 47,93 47,93 47,93

381,4 1215,7 1215,7 1215,7 1215,7 1215,7

Համախառնհաստատու

ն ծախեր36%

Համախառնփոփոխուն

ծախսեր64%

ԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկիԼոլիկի ՀՀՀՀամախառնամախառնամախառնամախառն ԾԾԾԾախսերիախսերիախսերիախսերիԿԿԿԿառուցվածքըառուցվածքըառուցվածքըառուցվածքը

31

կառուցվածքը հետևյալն է` 36%

փոփոխուն աշխատավարձի

2017

2018

2019

2020

172,28 172,28 172,28 172,28

41,02 41,02 41,02 41,02

90,24 90,24 90,24 90,24

10,20 10,20 10,20 10,20

82,04 82,04 82,04 82,04

335,45 335,45 335,45 335,45

69,10 69,10 69,10 69,10

14,65 14,65 14,65 14,65

356,29 356,29 356,29 356,29

47,93 47,93 47,93 47,93

1215,7 1215,7 1215,7 1215,7

Copyright

Հաստատուն ծախսերի մեջ

հաստատուն աշխատավարձի ֆոնդը

գրասենյակային ծախսերը (4%):

Մաշվածությունը հաշվարկվել

արժեքի: Տեխնիկական սպասարկման

հաշվարկվել են հիմք ընդունելով

Առաջին երկու տարիների

մասհանումների համապատասխանաբար

ենթադրվում է, որ հաստատուն

27%

5%

1%

29%

4%

ՓոփոխունՓոփոխունՓոփոխունՓոփոխուն


www.ahpc.am


մեջ մտնում են ամորտիզացիոն մասհանումները

ֆոնդը (31,72%), պահպանման ծախսերը

(4%):

հաշվարկվել է ուղիղ գծային բանաձևով, առանց

սպասարկման և սարքավորումների պահպանման

ընդունելով ամորտիզացիոն հատկացումների տարեկան

տարիների համար պաhպանման ծախսերը վերցվել

համապատասխանաբար 5% և 10%-ի չափով, իսկ դրանից

ծախսերը տարեկան կաճեն 10%-ով:

15%4%

7%

1%7%

27%

ՓոփոխունՓոփոխունՓոփոխունՓոփոխուն ծախսերիծախսերիծախսերիծախսերի կառուցվածքկառուցվածքկառուցվածքկառուցվածք

Տնկանյութ

Սուբստրատ

Բերքի

Ջուր

Պարարտանյութի

Ջեռուցում

Էլեկտրաէներգիա

Փոփոխուն

Այլ փոփոխուն

32

մասհանումները (55%),

(7%) և

առանց մնացորդային

պահպանման ծախսերը

տարեկան չափը:

վերցվել են ամորտիզացիոն

դրանից հետո

կառուցվածքկառուցվածքկառուցվածքկառուցվածք

Տնկանյութ

Սուբստրատ

պաշտպանություն

Պարարտանյութի օգտագործում

Ջեռուցում

Էլեկտրաէներգիա

Փոփոխուն աշխատավարձ

փոփոխուն ծախսեր

Copyright

Հաստատուն ծախսեր, հազար ԱՄՆ

ՄիավորիՄիավորիՄիավորիՄիավորի

ծախսծախսծախսծախս (ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ

դոլլարդոլլարդոլլարդոլլար/ մ2մ2մ2մ2)

2012

ՀաստատունՀաստատունՀաստատունՀաստատուն


ծախսերծախսերծախսերծախսեր

3,5 96,97

ԳրասենյակայինԳրասենյակայինԳրասենյակայինԳրասենյակային


0,5 14,01

ՊահպանումՊահպանումՊահպանումՊահպանում 2,3 0,00

ՄաշվածությունՄաշվածությունՄաշվածությունՄաշվածություն 6,7 0,00

ԱյլԱյլԱյլԱյլ հաստատունհաստատունհաստատունհաստատուն


0,3 2,22

ՀամախառնՀամախառնՀամախառնՀամախառն

հաստատունհաստատունհաստատունհաստատուն

ծախերծախերծախերծախեր

13,1 113,19

Մաշվածություն55%

Այլ հաստատունծախսեր

2%

ՀաստատունՀաստատունՀաստատունՀաստատուն


www.ahpc.am


ԱՄՆ դոլար

2012 2013 2014 2015 2016 2017

96,97 262,94 203,94 203,94 203,94 203,94

14,01 28,01 28,01 28,01 28,01 28,01

0,00 19,07 38,13 41,95 46,14 50,75

0,00 389,76 389,76 389,76 389,76 389,76

2,22 14,00 13,20 13,27 13,36 13,45

113,19 713,77 673,04 676,93 681,21 685,91

Հաստատունաշխատավարձի

ծախսեր32%

Գրասենյակային

Պահպանում7%

Մաշվածություն

հաստատուն

ՀաստատունՀաստատունՀաստատունՀաստատուն ծախսերիծախսերիծախսերիծախսերի կառուցվածքըկառուցվածքըկառուցվածքըկառուցվածքը

33

2017 2018 2019 2020

203,94 203,94 203,94 203,94

28,01 28,01 28,01 28,01

50,75 55,83 61,41 67,55

389,76 389,76 389,76 389,76

13,45 13,55 13,66 13,79

685,91 691,09 696,79 703,05

Հաստատունաշխատավարձի

ծախսեր32%

Գրասենյակայինծախսեր

4%

կառուցվածքըկառուցվածքըկառուցվածքըկառուցվածքը

Copyright

5.7.

ՄիավորիՄիավորիՄիավորիՄիավորի ծախսերծախսերծախսերծախսեր

ՄՄՄՄիավորիիավորիիավորիիավորի ընդամենըընդամենըընդամենըընդամենը փոփոխունփոփոխունփոփոխունփոփոխուն ծախսերծախսերծախսերծախսերՋեռուցում

Փոփոխուն աշխատավարձի ծախսերՏնկանյութ

Այլ փոփոխուն ծախսեր

Միավորի ընդամենը Միավորի ընդամենը Միավորի ընդամենը Միավորի ընդամենը հաստատունհաստատունհաստատունհաստատուն


Պահպանում

Մաշվածություն

Այլ հաստատուն ծախսեր

Միավոր Միավոր Միավոր Միավոր արտադրականարտադրականարտադրականարտադրական ծախսերծախսերծախսերծախսեր

Ինքնարժեքի կառուցվածքում

ծախսերը(31%), դա պայմանավորված

ֆինանսավորման 80% նախատեսվում

ամբողջական մարումից հետո լոլիկի

(սկսած 3-րդ տարվանից), կնվազի


Այլ հաստատունծախսեր

9%

Տոկոսագումար

ԻնքնարԻնքնարԻնքնարԻնքնար


www.ahpc.am


5.7. ԻնքնարժեքիԻնքնարժեքիԻնքնարժեքիԻնքնարժեքի հաշվարկհաշվարկհաշվարկհաշվարկ

ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ

դոլարդոլարդոլարդոլար/մմմմ2

ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ դոլարդոլարդոլարդոլար/

կգկգկգկգ

1-ինինինին տարիտարիտարիտարի

դոլարդոլարդոլարդոլար2-րդրդրդրդ

ծախսերծախսերծախսերծախսեր 20,81 0,38

5,72 0,10

ծախսեր 6,08 0,11

2,94 0,05

6,06 0,33

13,12 0,24

2,25 0,04

6,65 0,12

4,22 0,08

33,92 0,62

կառուցվածքում զգալի մասը կազմում են վարկի տոկոսային

պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ ներդրումների

նախատեսվում է իրականացնել փոխառու միջոցներ

լոլիկի լրիվ ինքնարժեքը, որը կազմում է

կնվազի մոտ 31%-ով և կկազմի 0,57 ԱՄՆ դոլար

Ջեռուցում12%

աշխատավարձի

ԱյլՊահպանում

5%


Տոկոսագումար30%

ԻնքնարԻնքնարԻնքնարԻնքնարժժժժեքիեքիեքիեքի կառուկառուկառուկառուցվածքըցվածքըցվածքըցվածքը

34

ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ

դոլարդոլարդոլարդոլար/ կգկգկգկգ

րդրդրդրդ տարիտարիտարիտարի

ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ դոլարդոլարդոլարդոլար/

կգկգկգկգ

3-րդրդրդրդ տարիտարիտարիտարի

0,38 0,35

0,10 0,10

0,11 0,10

0,05 0,05

0,33 0,10

0,24 0,22

0,04 0,04

0,12 0,11

0,08 0,07

0,62 0,57

տոկոսային

ներդրումների

միջոցներ հաշվին: Վարկի

0,81 ԱՄՆ դոլար

դոլար:

Փոփոխունաշխատավարձի

ծախսեր12%

Տնկանյութ6%

Այլ փոփոխունծախսեր

12%

Copyright

ՇահութահարկՇահութահարկՇահութահարկՇահութահարկ-Ըստ <<Շահութահարկի

ազատվում են գյուղատնտեսական

հարկատուները`իրենց կողմից գյուղատնտեսական

արտադրանքի(մասնավորապես

մշակաբույսերը և փակ գրունտի

Հետևաբար ծրագրով նախատեսված

եկամուտը շահութահարկով չի

ԱԱՀԱԱՀԱԱՀԱԱՀ -Ըստ <<Ավելացված

անձանց կողմից նույն օրենքով

մարմինների հաշվարկված ԱԱՀ

հետաձգվում է հայտարարագրման

մաքսային արժեքը գերազանցում

Հետևաբար ծրագրով նախատեսված

ապրանքների և սարքավորումների

հետաձգվում է երեք տարով:

<<Ավելացված Արժեքի Հարկի

կիրառվում ՀՀ մաքսային սահմանից

համար>> մաքսային ռեժիմով արտահանվող

նկատմամբ:

Քանի որ ծրագրով նախատեսվում

մատակարարներին վճարված և

ենթակա է վերադարձման:

ՄաքսատուրքՄաքսատուրքՄաքսատուրքՄաքսատուրք - Ջերմատուն

սարքավորումների և տեխնիկայի

մաքսատուրք, իսկ մնացած 80%

1 Ջերմատուն կառուցելու համար անհրաժեշտ

տվյալ օրենքով սահմանված հատուկ ապրանքների


www.ahpc.am


5.8.5.8.5.8.5.8. ՀարկմանՀարկմանՀարկմանՀարկման համակարգհամակարգհամակարգհամակարգ

Շահութահարկի մասին>> ՀՀ օրենքի շահութահարկից

գյուղատնտեսական արտադրանքի արտադրությամբ զբաղվող

գյուղատնտեսական

մասնավորապես,պալարապտղային, բանջարային, բոստանային

գրունտի արտադրանքը) իրացումից ստացված եկամտի

նախատեսված ջերմատան արտադրանքի իրացումից

հարկվում:

Ավելացված Արժեքի Հարկի մասին>> ՀՀ օրենքի ԱԱՀ

սահմանված հատուկ ապրանքների1 մասով

ԱԱՀ-ի գումարների պետական բյուջե վճարման

հայտարարագրման օրվանից երեք տարի ժամկետով, եթե

գերազանցում է 300 մլն դրամը:

նախատեսված ջերմատան կառուցման համար

սարքավորումների գծով վճարման ենթակա ԱԱՀ վճարման

Հարկի մասին>> ՀՀ օրենքով ԱԱՀ-ի զրոյական

սահմանից դուրս <<արտահանում ազատ շրջանառության

արտահանվող ապրանքների հարկվող շրջանառության

նախատեսվում է, որ ամբողջ բերքը պետք է արտահանվի

և ներմուծման ժամանակ վճարված ԱԱՀ

Ջերմատուն կառուցելու համար անհրաժեշտ ներմուծվող

տեխնիկայի մոտ 20%-ի համար է ՀՀ օրենսդրությամբ

80%-ի համար սահմանված է 0%:

անհրաժեշտ սարքավորումների և տեխնիկայի հիմնականապրանքների մեջ

35

շահութահարկից

զբաղվող

բոստանային

եկամտի մասով:

իրացումից ստացված

ԱԱՀ վճարող համարվող

մասով մաքսային

վճարման ժամկետը

եթե ապրանքների

համար ներմուծվող

վճարման ժամկետը

զրոյական դրույքաչափ է

շրջանառության

շրջանառության

արտահանվի, ուստի

ԱԱՀ-ն ամբողջությամբ

ներմուծվող

օրենսդրությամբ սահմանված 10%

հիմնական մասը մտնում է

Copyright

5.9.5.9.5.9.5.9. ՖինանսականՖինանսականՖինանսականՖինանսական

Ֆինանսական արդյունքի մասին հաշվետվություն 2012 2013

Հասույթ լոլիկի

վաճառքից

425,44 3 867,60

Լոլիկի

արտադրանքի

փոփոխուն

ծախսեր

381,42 1 219,21

Սահմանային

շահույթ

44,01 2 648,39

Հաստատուն

ծախսեր

113,19 713,77

Իրացման

ծախսեր

- 20,51

Շահույթ

նախքան

տոկոսները և

հարկումը

(69,18) 1 914,10

Երկարաժամկետ

վարկի

տոկոսային

ծախսեր

283,67 811,07

Շահույթ նախքան

հարկումը

(352,85) 1 103,03

Շահութահարկ - -

ԶուտԶուտԶուտԶուտ շահույթշահույթշահույթշահույթ

(352,85)

1 103,03


www.ahpc.am


ՖինանսականՖինանսականՖինանսականՖինանսական արդյունքիարդյունքիարդյունքիարդյունքի մասինմասինմասինմասին հաշվետվությունհաշվետվությունհաշվետվությունհաշվետվություն

հաշվետվություն (տարեկան/հազար ԱՄՆ դոլլար2013 2014 2015 2016 2017

3 867,60 3 867,6 4 219,20 4 219,20 4 219,20

1 219,21 1 219,21 1 219,21 1 219,21 1 219,21

2 648,39 2 648,39 2 999,99 2 999,99 2 999,99

713,77 673,04 676,93 681,21 685,91

20,51 20,51 20,51 20,51 20,51

1 914,10 1 954,84 2 302,55 2 298,27 2 293,56

811,07 611,53 398,78 186,71 14,77

1 103,03 1 343,30 1 903,76 2 111,55 2 278,80

- - - -

1 103,03

1 343,30

1 903,76

2 111,55

2 278,80

36

հաշվետվությունհաշվետվությունհաշվետվությունհաշվետվություն

դոլլար)

2018 2019 2020

4 219,20 4 219,20 4 219,20

1 219,21 1 219,21 1 219,21

2 999,99 2 999,99 2 999,99

691,09 696,79 703,05

20,51 20,51 20,51

2 288,39 2 282,69 2 276,43

- - -

2 288,39 2 282,69 2 276,43

- - -

2 288,39

2 282,69

2 276,43

5.10. ԿանխատեսվածԿանխատեսվածԿանխատեսվածԿանխատեսված դրամականդրամականդրամականդրամական

ԳՈՐԾԱՌՆԱԿԱՆԳՈՐԾԱՌՆԱԿԱՆԳՈՐԾԱՌՆԱԿԱՆԳՈՐԾԱՌՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ

Զուտ շահույթ

Ամորտիզացիոն ծախսեր

Կրեդիտորական պարտքի ավելացում(նվազում)

Այլ գործառնական գործունեությունից ավելացում (ԱԱՀԴեբիտորական պարտքի նվազում(ավելացում)

Գործառնական գործունեությունից այլ նվազումներ (ԱԱՀ

ԴրամականԴրամականԴրամականԴրամական զուտզուտզուտզուտ հոսքերհոսքերհոսքերհոսքեր գործառնականգործառնականգործառնականգործառնական

գործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունից

ՆԵՐԴՐՈՒՄԱՅԻՆՆԵՐԴՐՈՒՄԱՅԻՆՆԵՐԴՐՈՒՄԱՅԻՆՆԵՐԴՐՈՒՄԱՅԻՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ

Ներդրումային գործունեությունից դրամական միջոցներիՆերդրումային գործունեությունից այլ հոսքեր

ԴրամականԴրամականԴրամականԴրամական զուտզուտզուտզուտ հոսքերհոսքերհոսքերհոսքեր ներդրումայիններդրումայիններդրումայիններդրումային

գործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունից

ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ

Աճ(նվազում) երկարաժամկետ վարկերում

Սեփական կապիտալ Վճարված շահաբաժիններ

Ֆինանսական գործունեությունից այլ հոսքեր

ԴրամականԴրամականԴրամականԴրամական զուտզուտզուտզուտ հոսքերհոսքերհոսքերհոսքեր ֆինանսականֆինանսականֆինանսականֆինանսական գործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունից

ԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենըԸնդամենը դրամականդրամականդրամականդրամական միջոցներիմիջոցներիմիջոցներիմիջոցների զուտզուտզուտզուտ հոսքերհոսքերհոսքերհոսքեր

Դրամական միջոցների սկզբնական մնացորդ

ԴրամականԴրամականԴրամականԴրամական միջոցներիմիջոցներիմիջոցներիմիջոցների վերջնականվերջնականվերջնականվերջնական մնացորդմնացորդմնացորդմնացորդ


www.ahpc.am


դրամականդրամականդրամականդրամական միջոցներիմիջոցներիմիջոցներիմիջոցների մասինմասինմասինմասին հաշվետվությունհաշվետվությունհաշվետվությունհաշվետվություն ((((հազարհազարհազարհազար ԱՄՆԱՄՆԱՄՆԱՄՆ դոլարդոլարդոլարդոլար

2012 2013 2014 2015 2016

(352,8) 1103,0 1 343,3 1 903,8 2 111,6

- 389,8 389,8 389,8 389,8

- - - - -

ԱԱՀ) 85,1 184,8 188,5 189,2 190,1

405,4 -

ԱԱՀ) (490,5) (184,8) (188,5) (189,2) (190,1)

(758,3) 1 898,2 1 733,1 2 293,5 2 501,3

միջոցների ելքեր (9877,5)

(9 877,5)

8 510,0 (1 418,3) (2 127,5) (2 127,5) (2 127,5)

2 127,5

գործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունիցգործունեությունից 10637,5 (1 418,3) (2 127,5) (2 127,5) (2 127,5)

1,7 479,9 (394,4) 166,0 373,8

- 1,7 481,6 87,2 253,2

1,7 481,6 87,2 253,2 627,0

37

դոլարդոլարդոլարդոլար))))

2017 2018 2019 2020

2 111,6 2 278,8 2 288,4 2 282,7 2 276,4

389,8 389,8 389,8 389,8

- - - -

191,0 192,1 193,2 194,5

- - - -

(190,1) (191,0) (192,1) (193,2) (194,5)

2 501,3 2 668,6 2 678,1 2 672,5 2 666,2

(2 127,5) (709,2) - - -

(2 127,5) (709,2) - - -

1 959,4 2 678,1 2 672,5 2 666,2

627,0 2 586,4 5 264,5 7 937,0

2 586,4 5 264,5 7 937,0 10603,2

Copyright

7.1.7.1.7.1.7.1. ՆախագծիՆախագծիՆախագծիՆախագծի արդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետության

Նախագծի արդյունավետության

ցուցանիշները.

• NPV(Զուտ Ներկա Արժեք

• IRR (Շահութաբերության

• Payback period(Հետգնման

• Discounted Payback period(

• Profitability Index (Շահութաբերո

NPV(NPV(NPV(NPV(ԶուտԶուտԶուտԶուտ ՆերկաՆերկաՆերկաՆերկա ԱրժեքԱրժեքԱրժեքԱրժեք

արժեքն է: Հաշվարկվել է հետևյալ

�� ₒ ��!

�1 � �"��!�

�1

Որտեղ`

CF(Cash Flow)=դրամական հոսքեր

�"�� կապիտալիմիջինկշռված


�� պարտավորություններիարժեքը


�� սեփականկապիտալիարժեքը

�#�$%&'()#'�*'+,-(./+ � Ելքային

NPV-ն հաշվարկվել է հիմք

ընթացքում սպասեվելիք ազատ

գործառնական դրամական միջոցների

տարվանից հետո ենթադրվում է

արժեքով:

IRR (IRR (IRR (IRR (ՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերության

վերցվում է հավասար զրոյի: Եթե

միջին կշռված արժեքից հետևաբար

7.7.7.7. ՆախագծիՆախագծիՆախագծիՆախագծի արդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետության


www.ahpc.am


արդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետության գնահատմանգնահատմանգնահատմանգնահատման մեթոդաբանությունմեթոդաբանությունմեթոդաբանությունմեթոդաբանություն

արդյունավետության գնահատման համար օգտագործվել

Արժեք)

Շահութաբերության ներքին դրույք)

Հետգնման ժամկետ)

Discounted Payback period(Զեղչված հետգնման ժամկետ)

Շահութաբերության ինդեքս)

ԱրժեքԱրժեքԱրժեքԱրժեք)))) -Դրամական միջոցների ապագա հոսքերի

հետևյալ բանաձևով

��0

�1 � �"��0� ⋯�

��2

�1 � �"��2�

�#�$%&'(

դրամական հոսքեր

կշռվածգին � ��1 ��

մեջպարտավորություններիկշիռը

արժեքը�%�

մեջսեփականկապիլատիլկշիռը

արժեքը�%�

Ելքայինտարվադրամականհոսքեր

հիմք ընդունելով ջերմատան կառուցումից

ազատ դրամական միջոցները: Ազատ դրամական

միջոցների և կապիտալ ծախսերի տարբերությունն

է, որ ջերմատունը հնարավոր է վաճառել

ՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերության ննններքիներքիներքիներքին դրույքդրույքդրույքդրույք) ) ) ) – Ներքին դրույք, որի ժամանակ

Եթե շահութաբերության ներքին դրույքը մեծ

հետևաբար ծրագիրը համարվում է եկամտաբեր

արդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետության գնահատումգնահատումգնահատումգնահատում

38

նախագիծ

մեթոդաբանությունմեթոդաբանությունմեթոդաբանությունմեթոդաբանություն

օգտագործվել են հետևյալ

հոսքերի զուտ ներկա

�#�$%&'()#'�*'+,-(./+

�1 � �"��2

հետո 8 տարվա

դրամական միջոցները

տարբերությունն են: 8-րդ

վաճառել հաշվեկշռային

ժամանակ NPV

մեծ է կապիտալի

եկամտաբեր:

Copyright

Payback period(Payback period(Payback period(Payback period(ՀետգնմանՀետգնմանՀետգնմանՀետգնման

անհրաժեշտ է ներդրումների ծախսերը

Discounted Payback period(Discounted Payback period(Discounted Payback period(Discounted Payback period(

անհրաժեշտ է ներդրումների ծախսերը

տոկոսը:

Profitability Index (Profitability Index (Profitability Index (Profitability Index (ՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերության

ծախսերի և եկամուտների հարաբերակցությունը

ծախսերը ավելի շատ են, քան ակնկալվող

ՍեփականՍեփականՍեփականՍեփական կապիտալիկապիտալիկապիտալիկապիտալի շահութաբերությանշահութաբերությանշահութաբերությանշահութաբերության

սեփական կապիտալին բաժին ընկնող

բանաձևով`

որտեղ` Շզ –ն զուտ շահույթի

տարեկան արժեքը:

7.2.7.2.7.2.7.2.

Հաշվարկների արդյունքում

Ցուցանիշի անվանումը

Հետգնման ժամկետ

Զեղչված Հետգնման ժամկետ

Շահութաբերությունն ըստ հասույթի`

Շահութաբերություն ըստ հասույթի` սկսած

ROE(Return on investment)/

Սեփական կապիտալի շահութաբերություն

NPV/ Զուտ ներկա արժեք

IRR/Ներքին տոկոսադրույքի վերադարձ

PI/Շահութաբերության ինդեքս


www.ahpc.am


ՀետգնմանՀետգնմանՀետգնմանՀետգնման ժամկետժամկետժամկետժամկետ))))---- Ժամանակի հատված, որն

ծախսերը վերականգնելու համար:

Discounted Payback period(Discounted Payback period(Discounted Payback period(Discounted Payback period(ԶեղչվածԶեղչվածԶեղչվածԶեղչված հետգնմանհետգնմանհետգնմանհետգնման ժամկետժամկետժամկետժամկետ))))---- Ժամանակի

ծախսերը վերականգնելու համար` հաշվի

ՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերությանՇահութաբերության ինդեքսինդեքսինդեքսինդեքս))))---- Ինդեքս, որը ցույց

հարաբերակցությունը: Եթե PI<1, ապա ծրագրի

ակնկալվող եկամուտները:

շահութաբերությանշահութաբերությանշահութաբերությանշահութաբերության(ROE) գործակիցը ցույց

ընկնող զուտ շահույթի մեծությունը, որը

ROE = Շզ / ՍԿ

շահույթի մեծությունն է, իսկ ՍԿ –ն` սեփական

ԾրագրիԾրագրիԾրագրիԾրագրի արդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետությանարդյունավետության գնահատումգնահատումգնահատումգնահատում

արդյունքում ստացվել են արդյունավետության հետևյալ

անվանումը Ցուցանիշի արժեքը

4,97

6,77

` առաջին 6 տարիների 39,60%

սկսած 7-րդ տարվանից 54,08%

շահութաբերություն 19,42%

9 368 547,91

վերադարձ 21,95%

1,91

39

Ժամանակի հատված, որն

հաշվի առնելով զեղչման

ցույց է տալիս ծրագրի

ծրագրի վրա կատարվող

ցույց է տալիս միավոր

որը որոշվում է հետևյալ

սեփական կապիտալի միջին

գնահատումգնահատումգնահատումգնահատում

հետևյալ ցուցանիշները:

արժեքը Չափման

միավոր

տարի

տարի

%

%

%

ԱՄՆ դոլար

%

Copyright


www.ahpc.am


40

ahpc business plan

Documents