1

Wpyw organizacji Mistrzostw Europy w pice nonej UEFA EURO 2012TM na polsk gospodark podsumowanie

aktualizacji wynikw bada zleconych przez spk celow Ministra Sportu i Turystyki, PL.2012 Sp. z o.o.*

1. Dowiadczenia midzynarodowe

Wyniki bada powiconych ekonomicznym skutkom organizacji najwikszych imprez sportowych o wymiarze midzynarodowym (Igrzysk Olimpijskich, Mistrzostw wiata i Europy w pice nonej) wskazuj, e mog si one przyczyni do przyspieszenia wzrostu gospodarczego. W pracach empirycznych wskazywane s zwykle cztery rda korzystnego wpywu tych imprez na gospodark:

wzrost popytu zwizany z napywem turystw chccych uczestniczy w sportowym wydarzeniu,

zwikszenie atrakcyjnoci turystycznej kraju, ktre przyczynia si do wzrostu napywu turystw i konsumpcji turystycznej w duszej perspektywie (efekt barceloski),

wzrost nakadw na infrastruktur sportow (w przypadku imprez pikarskich s to gwnie stadiony) i turystyczn (hotele, centra pobytowe),

wzrost nakadw na infrastruktur transportow (drogi, koleje, lotniska, komunikacja miejska), przyczyniajcy si do zwikszenia cznej wydajnoci czynnikw produkcji, inwestycji krajowych i bezporednich inwestycji zagranicznych (BIZ).

2. Ramy czasowe analizy i scenariusze symulacyjne

W badaniach dotyczcych ekonomicznych efektw UEFA EURO 2012TM zostay uwzgldnione wszystkie wyej wymienione efekty. Przedmiotem analizy by wpyw UEFA EURO 2012TM na polsk gospodark w latach 2008-2020. Tak zakrelone ramy czasowe analizy pozwoliy oceni pene, zarwno krtko-, jak i dugofalowe makroekonomiczne skutki organizacji ME.

Po upywie ponad dwch lat od publikacji raportu Impact wyeliminowane lub ograniczone zostay niektre czynniki niepewnoci dotyczce skali makroekonomicznych efektw organizacji UEFA EURO 2012TM. W konsekwencji, w niniejszej aktualizacji raportu Impact autorzy zdecydowali si

* W materiale wykorzystano wyniki prac badawczych prowadzonych przez dr. J. Borowskiego (Szkoa Gwna Handlowa), dr. J. Boratyskiego (Uniwersytet dzki), A. Czerniaka (Szkoa Gwna Handlowa), prof. dr hab. M. Plicha (Uniwersytet dzki) na zlecenie spki celowej Ministra Sportu i Turystyki, PL.2012 Sp. z o.o.. Autorzy korzystali z uwag prof. dr hab. Ryszarda Rapackiego (Szkoa Gwna Handlowa).

2

zastpi rozwaane w raporcie trzy warianty (pesymistyczny, podstawowy i optymistyczny) jednym scenariuszem. Scenariusz ten uwzgldnia nowe informacje pozwalajce w sposb bardziej precyzyjny oszacowa m. in. dodatkowe przychody z turystyki zagranicznej oraz skal efektu przyspieszenia inwestycji infrastrukturalnych, dla ktrego bodcem staa si organizacja ME. Punktem odniesienia dla tego scenariusza jest wariant, w ktrym Polska nie organizuje UEFA EURO 2012 (bez EURO BE).

3. Wpyw na przychody z turystyki zagranicznej

Oszacowano, e czne dodatkowe przychody z turystyki zagranicznej w czerwcu 2012 r. w zwizku z organizacj UEFA EURO 2012TM wyniosy 1,279 mld z w cenach biecych. Zoyy si na to przede wszystkim wydatki zwykych kibicw, ktre stanowiy ponad 90% caoci przychodw. W ramach pozostaych kategorii relatywnie wysoki udzia stanowiy rwnie przychody z tytuu wydatkw VIPw, czonkw UEFA Family i goci NFP, a take sportowcw i osb im towarzyszcych.

Z podsumowania oblicze wynika, e od dodatkowych przychodw brutto z tytuu turystyki zagranicznej zwizanej z UEFA EURO 2012TM naley odj ze wzgldu na efekty wypierania 158 mln z (12,3% caoci przychodw). Tym samym w ujciu relatywnym efekty wypierania dla Polski s zblione do tych odnotowanych dla Austrii (16,0%), Portugalii (15,8% turystw zagranicznych) i wysze ni zaoone w przypadku Szwajcarii (5,5%) [Borowski et al., 2010].

Dodatkowe przychody z turystyki zagranicznej netto (po uwzgldnieniu efektu wypierania) w zwizku z organizacj UEFA EURO 2012TM w Polsce wyniosy 1,121 mld PLN. Na wiksze ni prognozowane w raporcie Impact dodatkowe przychody z tytuu turystyki zagranicznej (844,9 mln PLN) zoyy si wysze wydatki nierezydentw, ktrzy odwiedzili Polsk w zwizku z EURO 2012TM (1,9 tys. wobec 1,1 tys. z na osob w raporcie Impact). Efekt ten jedynie w czci zosta skompensowany przez nisz od oczekiwa liczb kibicw zagranicznych w polskich miastach gospodarzach ME (677 tys. wobec 821 tys.), a take wyszy od zakadanego efekt wypierania (12,3% wobec 2,8%). Do wyszych od wczeniejszych prognoz wydatkw kibicw zagranicznych przyczynia si dusza liczba dni pobytu nierezydentw w Polsce, a take korzystniejszy od zakadanego kurs zotego wzgldem euro i dolara w czerwcu 2012 r.

Poprawa atrakcyjnoci turystycznej Polski, bdca efektem organizacji UEFA EURO 2012TM, przyczyni si w najbliszych latach do zwikszenia liczby turystw zagranicznych przyjedajcych do naszego kraju na wypoczynek o 766 tys. osb z 3,0 mln odnotowanych w 2011 r. Z przeprowadzonych oblicze wynika, e efekt barceloski UEFA EURO 2012TM bdzie silniejszy nawet od zakadanego w wariancie optymistycznym raportu Impact (611 tys. osb). Jest to zwizane z wyszym od zakadanego awansem Polski w rankingu

3

marek narodowych w 2012 r. Dodatkowe przychody z turystyki zagranicznej w zwizku z organizacj UEFA EURO 2012TM w latach 2012-2020 wynios 8,1 mld z w cenach staych z 2012 r. Najwiksz cz tej sumy (14%) stanowi wydatki nierezydentw, ktrzy przyjechali do Polski w 2012 r. (1,1 mld z), a take dodatkowe przychody z wypoczynkowej turystyki zagranicznej w latach 2018-2020 w zwizku z pen materializacj tzw. efektu barceloskiego (rocznie po 1,1-1,2 mld z; 14-15%).

4. Wpyw na inwestycje

Przyjto, e w zwizku z UEFA EURO 2012TM nastpuje przyspieszenie inwestycji w porwnaniu ze scenariuszem BE, ktre przyczynia si do wzrostu cznej wydajnoci czynnikw produkcji i zwikszonego napywu BIZ. Przyspieszenie inwestycji dotyczy przede wszystkim nakadw na infrastruktur transportow, ktre miay by realizowane z wykorzystaniem funduszy unijnych w latach 2008-2015. Przyjto zaoenie, e nie organizujc ME wykonano by dokadnie te same inwestycje, co w przypadku organizacji imprezy, jednak w pniejszym terminie (do 2015 r. w przypadku inwestycji w infrastruktur transportow, do 2020 za w przypadku budowy stadionw i centrw pobytowych).

5. Wyniki symulacji

Efekty gospodarcze UEFA EURO 2012TM zostay zbadane za pomoc dynamicznego modelu rwnowagi oglnej (CGE). Wyniki symulacji przeprowadzonych z wykorzystaniem tego modelu wskazuj, e dugookresowym ekonomicznym efektem UEFA EURO 2012TM jest przyrost PKB o 1,3% jego wielkoci z roku 2012, przy czym przyrost ten rozoony jest na lata 20082020. Absolutna warto skumulowanego wzrostu PKB wynosi 21,3 mld z w cenach z 2012 r., z kulminacj przypadajc na rok 2012, w ktrym PKB zwiksza si o 6,6 mld z. Skumulowany przyrost konsumpcji gospodarstw domowych w latach 2008-2020 szacowany jest na 11,2 mld z, natomiast zatrudnienia na 66 tys. etatw.

Wyniki symulacji wskazuj, e przygotowania i organizacja UEFA EURO 2012 byy czynnikiem przyspieszajcym wzrost gospodarczy w latach 2008-2012 zwaszcza w roku 2012, w ktrym tempo wzrostu PKB byo o 0,22 p.p. wysze ni dla scenariusza bez EURO. W kolejnych latach (2013-2015) spodziewane tempo wzrostu obnia si w porwnaniu do scenariusza bez EURO, aby ostatecznie powrci na swj dugookresowy poziom. Zwikszenie tempa wzrostu w pocztkowym okresie powoduje, e produkt krajowy brutto jest przejciowo wyszy zwaszcza w latach 20112014. Punktem kulminacyjnym s lata 2012 i 2013, z odchyleniem wynoszcym, odpowiednio, 6,6 i 6,2 mld z (w cenach staych z 2012 r.).

4

Powysze efekty w ujciu skumulowanym przedstawia ponisza tablica 1.2. Efekty skumulowane oznaczaj tutaj sumy przyrostw poszczeglnych zmiennych makroekonomicznych w okresie 20082020. Tak rozumiane korzyci z organizacji ME mierzone PKB wynosz 21,3 mld z w cenach staych z 2012 r. Innymi sowy, PKB ronie realnie o ok. 1,3% wielkoci z roku 2012, co jednak nie nastpuje jednorazowo, lecz jest rozoone na cay okres 20082020. Z punktu widzenia oceny zmian dobrobytu, bardziej znaczc ni PKB miar jest przyrost konsumpcji gospodarstw domowych. Skumulowany przyrost konsumpcji prywatnej wynosi 11,2 mld z (w cenach z 2012 r.), tj. 1,1% wartoci konsumpcji w roku 2012.

Tablica 1.2. Skumulowane efekty UEFA EURO 2012TM w 2020 r. (cakowity przyrost w latach 2008-2020 w mld z, w cenach staych z 2012 r. oraz w % wartoci z 2012 r.)

Kategoria Zmiana (skumulowana)

w mld z w % wartoci z 2012 r.

PKB 21,3 1,3

Konsumpcja prywatna 11,2 1,1

Konsumpcja rzdowa 0,6 0,2

Inwestycje 0,4 0,1

Eksport 17,9 2,4

Import 8,7 1,2

Wpywy podatkowe 4,8 1,4

W wietle wynikw symulacji najwaniejszym impulsem ekonomicznym zwizanym z przygotowaniami i organizacj UEFA EURO 2012 jest przyspieszenie inwestycji w infrastruktur transportow. Odpowiada ono za 74,2% skumulowanego wzrostu PKB w latach 2008-2020 oraz 70,1% skumulowanego wzrostu konsumpcji. Wzrost tempa realizacji inwestycji infrastrukturalnych oddziauje na gospodark najpierw poprzez bodce popytowe zwikszone nakady (gwnie na inwestycje budowlane) w okresie przygotowa stymuluj zatrudnienie i dochody z pracy, co z kolei przekada si na wzrost konsumpcji gospodarstw domowych. Jednak pocztkowy wzrost popytu inwestycyjnego jest kompensowany jego spadkiem w kolejnych latach, przez co skumulowany przyrost PKB (konsumpcji) na skutek oddziaywania bodcw popytowych jest w przyblieniu rwny zeru. O dodatnim skumulowanym wzrocie PKB/konsumpcji decyduj zatem czynniki podaowe przejciowe zwikszenie potencjau gospodarczego (w stosunku do scenariusza bez EURO), zwizane z przyspieszonym rozwojem infrastruktury obejmujcej drogi, koleje, lotniska i transport miejski.

5

Scenariusz symulacyjny wyraa zaoenie, e w lad za wzrostem jakoci infrastruktury gospodarki w tym infrastruktury transportowej ronie napyw bezporednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Innymi sowy przyjto, e dziki szybszej ni w hipotetycznym wariancie bez EURO rozbudowie infrastruktury cz BIZ napynie do Polski wczeniej (chocia suma BIZ w horyzoncie analizy nie ulega zmianie).

Naley rwnie zaznaczy, e analiza nie uwzgldnia potencjalnych dugookresowych korzyci pyncych z dowiadczenia zwizanego z organizacj duego przedsiwzicia, jakim byo UEFA EURO 2012 (tzw. capacity building w obszarze administracji publicznej itp.). Uwzgldnienie dodatkowych kosztw i korzyci moe uzupenia rachunek przedstawiony w niniejszym opracowaniu.

Skumulowany przyrost PKB w latach 2008-2020 jest w kategoriach wzgldnych niszy od uzyskanego w wariancie podstawowym raportu Impact (2,1% jego wielkoci z roku 2009). Gwn przyczyn niszych w stosunku do oczekiwa gospodarczych efektw ME jest mniejsze ni pierwotnie zakadano przyspieszenie inwestycji w infrastruktur drogow w latach 2008-2011 i zwizana z tym pniejsza materializacja korzystnych efektw w postaci wzrostu cznej wydajnoci czynnikw produkcji i napywu bezporednich inwestycji zagranicznych.

Mimo zrewidowania w d szacunku skumulowanego przyrostu PKB zwizanego z organizacj UEFA EURO 2012TM jego skala jest znaczca i istotnie wysza ni w pozostaych krajach bdcych gospodarzami ME. W konsekwencji, uzyskane wyniki pozwalaj podtrzyma tez z raportu Impact, e organizacja UEFA EURO 2012TM bya dla polskiej gospodarki pozytywnym wstrzsem zewntrznym. Jego efektem bdzie trwae podniesienie poziomu produktywnoci i PKB w Polsce, ktre bez bodca w postaci Mistrzostw nastpioby kilka lat pniej.