Artyku# ten po raz pierwszy zosta# opublikowany w marcu 2002 roku, w magazynie FAMA. Kontrolowanie ilo'ci r$norakich sk#adnikw obecnych w wodzie jest niew1tpliwie najistotniejszym czynnikiem wp#ywaj1cym na powodzenie w utrzymaniu prawid#owo dzia#aj1cego akwarium. Naszym g#wnym celem jest zwykle zachowaniu na odpowiednim poziomie ilo'ci zwi1zkw azotowych rozpuszczonych w wodzie. Azot (N2) jest gazem wyst!puj1cym w atmosferze ziemskiej w du$ych ilo'ciach. Stanowi on oko#o 80% jej ca#kowitego sk#adu, tak wi!c jest go w powietrzu znacznie wi!cej ani$eli tlenu lub wodoru. Poniewa$ wchodzi w wiele reakcji chemicznych w atmosferze ziemskiej, wyst!puje najcz!'ciej w postaci zwi1zkw organicznych. Mimo $e sama obecno'3 azotu nie wystarcza dla podtrzymania $ycia, jest on sk#adnikiem absolutnie niezb!dnym dla jego istnienia. Dobrze znanymi zwi1zkami azotu s1 przecie$ bia#ka, DNA i RNA. Wszystkie $ywe organizmy wydalaj1 zwi1zki azotu, ktre tworz1 si! w czasie rozmaitych procesw biologicznych zachodz1cych w ich cia#ach. Jednym z takich dobrze znanych nam, ludziom, sk#adnikw jest mocznik (produkt uboczny metabolizmu bia#ek). Ryby eliminuj1 sk#adniki azotu poprzez uk#ady wydalniczy i oddechowy.Prawdopodobnie ilo'3 wprowadzanych do wody akwarium zwi1zkw azotu mo$na by zredukowa3 poprzez ograniczenie lub zaprzestanie podawania pokarmw. Ale ryby wydalaj1 zwi1zki azotu tak$e w procesie oddychania poprzez skrzela. Im silniejszy stres, tym wi!cej w akwarium zwi1zkw azotu. A im wi!cej w wodzie akwarium zwi1zkw azotu, tym bardziej zestresowane ryby obecno'3 amoniakui azotynw nasila bowiem stres. W ten sposb ko#o si! zamyka. Zazwyczaj nietoksyczny jon amonowy (NH+4), ktry znaleI3 mo$na w wodzie kwa'nej, lub toksyczny amoniak (NH3), znajduj1cy si! najcz!'ciej w wodzie alkalicznej, s1 utleniane przez bakterie Nitrosomonas spp. do postaci azotynu (NO-2), ktry mo$e by3 jeszcze bardziej truj1cy ani$eli amoniak, zw#aszcza w wodzie kwa'nej, gdzie tworzy 'miertelnie niebezpieczny kwas azotowy (III) HNO2 (zwany dawniej azotawym przyp. t"um.). Przebiegaj1ca dalej przy udziale bakterii Nitrobacer spp. nitryfikacja powoduje powstawanie azotanw (NO3-), ktre razem z fosforanami (PO43-) ikrzemianami (SiO4-2) wykorzystywane s1 przez ro'liny jak nawz. W czasie procesu nitryfikacji potrzebny jest tak$e tlen i dlatego bakterie bior1ce udzia# w tej przemianie nazywane s1 aerobowymi. Proces przeciwny do nitryfikacji nazywany jest denitryfikacj1 i zachodzi przy braku tlenu, a prowadz1 go bakterie beztlenowe (ktre znaleI3 mo$na zazwyczaj w $ywej skale lub $ywym piasku). W czasie denitryfikacji ostatecznym produktem procesu staje si! azot lub jego podtlenek. Gazy te uwalniane s1 najpierw do wody, a nast!pnie poprzez wymian! gazow1 do atmosfery lub te$ zostaj1zaabsorbowane przez bakterie zwane Cyanobacteria. Cyanobacteria, znane jako glony nazywane s1 sinicami, a wyst!powa3 mog1 w kolorze innym ani$eli wy#1czne cyanon (w j!zyku greckim niebieski). Sinice przybiera3 mog1barw! czerwonaw1, zielonkaw1, br1zowaw1, niebieskaw1 a nawet czarn1. S1 one jednokomrkowymi organizmami tworz1cymi w akwarium obrzydliwe, 'liskie pow#oki pokrywaj1ce dekoracje i ro'liny. S1 one czym' po'rednim pomi!dzy