การปกครอง 604

การเมองการปกครองของไทย

รายชอสมาชกกลม 1. นายทกษ ทราปญ เลขท 4 2. นายนครนทร หวายบตร เลขท 5 3. นายณฐสทธ จนทรเปลงแสง เลขท 14 4. นางสาวกลธดา มาแสน เลขท 15 5. นางสาวเจนจรา รจวรกล เลขท 16 6. นางสาวปพชญา งอกขน เลขท 21 7. นางสาวปารฉตร อนทยง เลขท 23

ชนมธยมศกษาปท 6/4

ในอดตประเทศไทยมการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย โดยมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทรงมพระราชอานาจโดยสมบรณแตเพยงประองคเดยว กลาวไดวา พระมหากษตรยในระบอบสมบรณาญาสทธราชยนน ทรงอยเหนอรฐธรรมนญและกฎหมายใดๆ พระมหากษตรยทรงเปนผตรากฎหมาย ทรงตดสนและพจารณาอรรถคด ทรงบรหารประเทศ ทผานมาประเทศไทยไดมรปแบบการปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชย ใน 4 สมยดงน คอ 1. สมยอาณาจกรสโขทย (พ.ศ. 1800-1921) 2. สมยอาณาจกรกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893-2310) 3. สมยอาณาจกรกรงธนบรและ สมยอาณาจกรรตนโกสนทร ตอนตน 4. สมยการปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5 จนกระทงถงการเปลยนแปลงการปกครอง วนท24 มถนายน พ.ศ. 2475

การปกครองสมยอาณาจกรสโขทย

ในสมยนมการปกครองในระบอบสมบรณาญาสทธราชย หรอราชาธปไตย ซงเปนรปแบบการปกครองทพระมหากษตรยทรงเปนผใชอานาจอธปไตยอนเปนอานาจสงสดในการปกครองและทรงใชอานาจนในการออกกฎหมายเรยกวาอานาจนตบญญตทรงบรหารกจการบานเมองเรยกอานาจนวา อานาจบรหารราชการแผนดน และทรงพจารณาอรรถคดทรงพพากษาและตดสนคดความตาง ๆ ทกวนธรรมะสาวนะดวยพระองคเอง เรยกอานาจนวาอานาจตลาการ จะเหนไดวาพระมหากษตรยทรงใชอานาจนเพยงพระองคเดยว และทรงใชอานาจบนพนฐานของหลกธรรมประชาชนอยรมเยนเปนสข

ในสมยอาณาจกรสโขทยมลกษณะการปกครองโดยใชคตนยมในการปกครองแบบครอบครวหรอ“พอปกครองลก” มาเปนหลกในการบรหารประเทศ โดยในสมยนนพระมหากษตรยใกลชดกบประชาชนมาก ประชาชนตางก เรยกพระมหากษตรย วา “พอขน ” ซงมลกษณะเดนทสาคญ ดงตอไปน • พอขนเปนผใชอานาจอธปไตย โดยปกครองประชาชนบนพนฐานของความรก

ความเมตตาประดจบดาพงมตอบตร บางตาราอธบายวาเปนการปกครองแบบพอปกครองลกหรอแบบ “ ปตราชาประชาธปไตย ”

• พอขนอยในฐานะผปกครองและประมขของประเทศทม อานาจสงสดแตเพยงผ เดยว

• ประชาชนมสทธและเสรภาพในการดาเนนชวตพอสมควร

นอกจากจะทรงวางรากฐานทางการปกครองแลวในสมยสโขทยยงทรงประดษฐอกษรไทยเปดโอกาสใหคนไดเรยนรภาษา รธรรมและกษตรยบางพระองคกไดชอวาเปนกษตรยแบบธรรมราชา การปกครองจงมรปแบบธรรมราชาดวย ซงมหลกการ คอ ความเชอทวาพระราชอานาจของกษตรยจะตองถกกากบดวยหลกธรรมะ ประชาชนจงจะอยเยนเปนสข เมอสนพระชนม กจะไดไปสสวรรค จงเรยกวา สวรรคตหลกธรรมสาคญทกากบพระราชจรยวตร คอ ทศพธราชธรรม และจกรวรรดวตร 12 ประการ

การปกครองสมยอาณาจกรกรงศรอยธยา

พระเจาอทองทรงเปนพระมหากษตรยพระองคแรกของอาณาจกรกรงศรอยธยา เปนชวงของการกอรางสรางเมองทาใหตองมผนาในการปกครองเพอรวมรวมอาณาจกรใหแผขยาย มการตดตอกบประเทศเพอนบานในเรองการคาและศาสนา และในชวงเวลานนมการเผยแพรของลทธฮนดและขอมเขามามบทบาทในอาณาจกร ดงนนในสมยกรงศรอยธยาจงไดรบวฒนธรรมการปกครองแบบขอมและฮนดเขามาใชเรยกการปกครองแบบนวา“การปกครองแบบเทวสทธ ” หรอ“สมมตเทพ ” โดยมหลกการสาคญ คอ

• กษตรยเปรยบเสมอนเทพเจาทมอานาจสงสด ทรงเปนเจาชวต คอ พระมหากษตรยทรงมพระราชอานาจเหนอชวตของบคคลทอยในสงคมทกคน และทรงเปนพระเจาแผนดน คอ ทรงเปนเจาของแผนดนทวราชอาณาจกรและพระมหากษตรยจะทรงพระราชทานใหใครกไดตามอธยาศย

• การทพระมหากษตรยทรงอยในฐานะเปนสมมตเทพ ตามคตนยมของพราหมณจงตองม ระเบยบพธการตาง ๆ มากมายแมแตภาษาทใชกบพระมหากษตรยกไดบญญตขนใชเฉพาะกบพระมหากษตรยเทานนทเราเรยกวา“ราชาศพท ”

• กษตรยในสมยกรงศรอยธยาตองเขาพธปราบดาภเษก ซงถอวาเปนการขนสราชบลลงกโดยชอบธรรม

• เกดระบบทาสขนหมายถง บคคลทใชแรงงาน โดยทาสในสมยกรงศรอยธยาอนญาตใหเสนาบดขาราชบรพารและประชาชนทร ารวยมทาสได

จากการทอาณาจกรกรงศรอยธยา ไดรบแนวคดทางการเมองการปกครองจากเขมรมากขน สงผลใหเกดการเปลยนแปลงทงในดานการปกครองและในดานสงคมไมวาจะเปน พระมหากษตรยทรงเปนเทวราชหรอเทวดาโดยสมมต , การเกดระบบศกดนาขนนครแรกในสงคมไทย , การเกดการปกครองแบบนายกบบาว, มการแบงชนชนทางสงคมชดเจน นอกจากนในสมยอยธยายงตองทาศกสงครามเกอบตลอดเวลา จงมความจาเปนทจะตอง มการเกณฑไพรพลเพอปองกนประเทศ จงเกดระบบไพรและมลนายดวยเชนกน

การปกครองสมยอาณาจกรกรงธนบร อาณาจกรธนบร เปนอาณาจกรของคนไทยในชวงเวลาสน ๆ ระหวาง พ.ศ. 2310 - 2325 มพระมหากษตรยปกครองเพยงพระองคเดยว คอ สมเดจพระเจากรงธนบร ภายหลงจากทอาณาจกรอยธยาลมสลายไปพรอมกบการปลนกรงศรอยธยาของกองทพพมา ทวา ในเวลาตอมา สมเดจเจาพระยามหากษตรยศกไดสถาปนาตนเองขนเปนกษตรย และทรงยายเมองหลวงไปยงฝงตะวนออกของแมนาเจาพระยา คอ กรงเทพมหานครในปจจบน

การปกครองในสมยกรงธนบรยงคงมรปแบบเหมอนกบสมยอยธยาตอนปลาย พอสรปไดดงน การปกครองสวนกลาง หรอ การปกครองในราชธานมพระมหากษตรยเปนประมขสงสดเปรยบเสมอนสมมตเทพ มเจาฟาอนทรพทกษดารงดาแหนงพระมหาอปราช มตาแหนงอครมหาเสนาบดฝายทหารหรอสมหพระกลาโหม มยศเปนเจาพระยามหาเสนา และอครมหาเสนาบดฝายพลเรอนหรอสมหนายก(มหาไทย) มยศเปนเจาพระยาจกร เปนหวหนาบงคบบญชาเสนาบดจตสดมภ 4 กรมไดแก

1. กรมเมอง (นครบาล) มพระยายมราชเปนผบงคบบญชา ทาหนาทเกยวกบการปกครองภายในเขตราชธาน การบาบดทกขบารงสขของราษฎรและการปราบโจรผราย 2. กรมวง (ธรรมาธกรณ) มพระยาธรรมาเปนผบงคบบญชาทาหนาทเกยวกบกจการภายในราชสานกและพพากษาอรรถคด 3. กรมพระคลง (โกษาธบด) มพระยาโกษาธดเปนผบงคบบญชาทาหนาทเกยวกบการรบจายเงนของแผนดน และตดตอ ทาการคากบตางประเทศ 4. กรมนา (เกษตราธการ) มพระยาพลเทพเปนผบงคบบญชาทาหนาทเกยวกบเรอกสวนไรนาและเสบยงอาหารตลอดจน ดแลทนาหลวง เกบภาษคานา เกบขาวขนฉางหลวงและพจารณาคดความเกยวกบเรองโค กระบอ และทนา การปกครองสวนภมภาค หรอ การปกครองหวเมอง

การปกครองสวนภมภาคแบงออกเปน หวเมองชนใน หวเมองชนนอก หวเมองประเทศราช หวเมองชนใน จดเปนเมองระดบชนจตวา มขนนางชนผนอยเปนผดแลเมอง ไมมเจาเมอง ผปกครองเมองเรยกวา ผรง หรอ จาเมอง อานาจในการปกครองขนอยกบเสนาบดจตสดมภ หวเมองชนในสมยกรงธนบร ไดแก พระประแดง นนทบร สามโคก(ปทมธาน) หวเมองชนนอก หรอเมองพระยามหานคร เปนเมองทอยนอกเขตราชธานออกไป กาหนดฐานะเปนเมองระดบชน เอก โท ตร จตวา ตามลาดบ หวเมองฝายเหนอขนอยกบอครมหาเสนาบดฝายสมหนายก สวนหวเมองฝายใตและหวเมองชายทะเลภาคตะวนออก ขนอยกบกรมทา(กรมพระคลง) ถาเปนเมองชนเอก พระมหากษตรย จะสงขนนางชนผใหญ ออกไปเปนเจาเมอง ทาหนาทดแลตางพระเนตรพระกรรณ

หวเมองประเทศราชเปนเมองตางชาตตางภาษาทอยหางไกลออกไปตดชายแดนประเทศอน มกษตรยปกครอง แตตองไดรบการแตงตงจากกรงธนบร ประเทศเหลานน ประมขของแตละประเทศจดการปกครองกนเอง แตตองสงตนไมเงนตนไมทองและเครองราชบรรณาการมาใหตามทกาหนด

เอกสารอางอง

http://www.idis.ru.ac.th/report/index.php?topic=2520.0;wap2

http://www.learners.in.th/blogs/posts/414226

https://sites.google.com/site/kruranang/sm44

http://thanchanok-k.blogspot.com/2010/05/3-1.html

http://joy-sasicha.blogspot.com/2010/06/blog-post.html

จบการนาเสนอ