كاربرد geoinformatics در مديريت سلامت عباس علیمحمدی

در Geoinformaticsكاربرد •سالمت مديريت

• عباس علیمحمدی دانشکده مهندسی ژئوماتیک GISعضو هیئت علمی گروه •

دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی•1393مهر •

و • هستیم اطالعات و ها داده غرق! نداریم دانش

غير • و آلوده رودخانه آخرين كه زماني تنهاشد زيست قابل

شد • صيد ماهي آخرين كه زماني تنهاو • شد قطع درخت آخرين كه زماني تنهاافتاد • خاك در نيز پرنده آخرينرا • پول كه فهميد خواهيم زمان آن در تنها

!!! خورد نميتوانآمريكا • بوميهاي از المثلي ضرب

روزافزون توسعه ، GISبانیست کارعددی و محاسبه برای فقط کامپیوتر کاربرد

بلکههست هاهم زندگی نجات و رساني امداد برای

فضائي هاي داده در اصلي بازيگران

COORDINATION

DATA & INFORMATION

CONTENTSUPPLIERS

USERS & DECISION-MAKERS

INFRASTUCTURE

& TECHNOLOGYDEVELOPERS

SU

PP

LY

SU

PP

LY

NE

ED

NE

ED

APPLICATIONS

وتکامل توسعه GISروند

بررسي • از اخیر سالهای در توجه تغییربه ظاهری و ( PROCESS)فرایندها شكل

ازبه • کجاست؟ و چیست؟سناریوها • و چرا؟چه؟ • اینصورت در یا اگر؟ میشود و چه

همچنینخدمات • ارائه و اطالعات سنتز و ترکیب

کامپیوتری های شبکه در

از سنجش های داده حیاتی نقشدور

قدرت بین رابطهتفکیک

زمانی و مکانی

قدرت بین رابطهتفکیک

زمانی و مکانی

اطالعات زنجیره مهم نقش"Information Chain"

نیازهای و مسائل از هائی نمونهسالمت مدیریت بخش در مهم

جمعیت • افزایشو • منابع محدودیت و نیازها تقاضا، افزایش

امکانات• ) بيماريها ) و خاک و هوا آب، آلودگی افزایشو • طبيعت تخریب و شهرها رویه بی توسعه

زيست محيطهای • سیستم در كارآمدي به نياز افزايش

رساني امداد و بهداشت مدیریت،

آلودگیها؟؟ این در ما نقش و وظیفه

برنامه در مهم مشگالت و مسائل برخیریزی

در • نیاز مورد و مناسب اطالعات کمبود یا فقداننا ) و مشگالت گیری تصمیم و ریزی برنامه

) اطالعات مصرف و توليد در هماهنگيزمان، ) • مسائل ابعاد و پذیری تغییر افزایش

) اهداف و متغیرها مکان،برنامه • و گیری تصمیم در پیچیدگی افزایش

ریزیوضعيت • بر نظارت و ارزيابي اهمیت افزایش

سالمتتصميم • در اشتباه خسارات و ها هزينه افزایش

گيري

ویژه بودن اطالعات مکانی

• اطالعات و مکان نقش بودن ویژه بخاطر:مکانی

برنامه تحلیل، در فضائی تفکر توسعهمهمترين از سالمت مدیریت و ریزی

الويتهاست

مهم کاربردهای از سنجش برخیو دور مسائل GISاز حل در

•سالمت جمعیت، ) توزیع الگوهای سازی نقشه و بررسی).. و وقایع بيماريها، امکانات،

نقاط ) تعيين توزیع الگوهای تحلیل و سازي نمايانو علتها خطر، معرض در جمعيتهاي و بحراني

) ها رابطهشاخص ) منابع تخصیص و يابي مسير یابی، مکان) استانداردها و نیازها با امکانات تطبیق سازی،تغییرات و روندها الگوها، بيني پيش و مدلسازی

) اگر؟) ميشود چه تحليلريزي وبرنامه گيري تصميم

مهم نقش و سه دور از سنجشGIS سالمت مسائل حل در

• بهينه ) -1 مدلسازي، ريزي برنامه و تحقيق) بيني پيش و سازي

• 2- ( - توزيع زماني مكاني گيري تصميم پشتيباني) منابع و نيازها مكاني

• مديريت -3 سيستمهاي سازي پياده و طراحيرساني امداد و خدمات

كمكهاي مسائل GISبرخي حل درسالمت

و ) • بعدي سه ها داده اكتشاف و سازي نمايان) بعدي چند

اقتصادي، ) • اكولوژيك، اطالعات سنتز و تركيب ).. چگونگي بررسي براي و مسري بيماريهاي

بيماريها توسعه و انتقالبيني ) • پيش براي مثال آمار زمين و مدلسازي

) بيماريها انتشار و توزيعنرم ) • داده، اشتراك رساني، اطالع وب خدمات

) غيره و تحليل افزار،

: ماالريا زماني تغييرات

Elevated Blood Level Cases Compared to Income

Median Household Income

$15,000.01 - $20,000.00

$20,000.01 - $50,000.00

$50,000.01 - $100,000.00

$100,000.01 - $200,001.00

Number of Cases per Census Tract!( 0 - 10

!( 11 - 20

!( 21 - 40

!( 41 - 80

!( 81 - 150

less than $15,000.00

Source: U.S. Census and Allegheny County Health Dept

Median Year House Built

1940 or earlier

1941 - 1950

1951 - 1960

1961 - 1970

1971 or later

Elevated Blood Level Cases Compared to Educational Attainment

Perectange Over 25 without HS Degree

0% - 10%

10.1% - 15%

15.1% - 25%

25.1% - 30%

30.1% - 72.1%

Number of Cases per Census Tract!( 0 - 10

!( 11 - 20

!( 21 - 40

!( 41 - 80

!( 81 - 150Source: U.S. Census and Allegheny County Health Dept

در ريه سرطان از ناشي مير و مرگآمريكا

Cases of Children with Elevated Blood Levels Compared to Housing Age

No. Elevated Blood Cases By Tract

! 0 - 10

! 11 - 20

! 21 - 40

! 41 - 80

! 81 - 150Source: U.S. Census and Allegheny County Health DeptNote: Cases aggregated to Census Tracts

Allegheny County, PA- Housing Data by Census Tract

Median Year House Built

1940 or earlier

1941 - 1950

1951 - 1960

1961 - 1970

1971 or later

مثالهائی از سئواالت مطرح در ارزیابی وضعيت سالمت

چگونه • خدمات به دسترسي و سالمت وضعيتاست؟

سالمت چه روندي در • وجود دارد؟وضعيتآیا وضعيت، روندها و تغییرات موجود •

در جهت مطلوب هستند؟ )مثال افزایش کارآئی در مصرف منابع مختلف و بهبود

خدمات وضعيت سالمت به دسترسي ورا بدنبال دارند؟(

چگونه ميتوان روندها و تغییرات را •بهينه كرد؟

فضائي تحليل در اصلي كار سه

• : و زمان در بعدي چند هاي داده سازي نمايانمكان

• : ها، رابطه و علتها كشف اكتشافي تحليل - از سازي فرضيه مكاني، زماني هاي خوشه

مشاهداتجمعيت،: • توزيع و جابجائي مدلهاي مدلسازي

جذابيتهاي و ارتباطات مدلهاي اطالعات، و موادتوسعه مدلهاي ها، فرضيه تست فضائي،

بيماريها- زماني مكاني

پايدار توسعه در گانه سه اهداف

اول: مدل پايداري

دوم: مدل پايداري

تصميم؟ پشتيباني سيستمهاي چرا

• ) در ) کوچک و بزرگ ها تصمیم اساسی نقشما زندگی

بازنده • یا برنده خود تصمیمات نتیجه درمیشویم متوقف یا میکنیم حرکت میشویم،

•DSS مدیران گیری تصمیم به زیر شرایط در: میکند کمک

حل • برای انسانی قضاوت و گیری تصمیماست الزم مسئله

عدم • و تصمیم متغیرهای و ها داده حجماست ) زیاد (Rauscher, 1995اطمینان

DSS اصلی هدف

•: بدون گیران تصمیم قدرت تقویتانتخاب و قضاوت برای آنها اختیار سازی محدود

موردی مطالعه

داده های و GISارزیابی قابلیت های • MODISسنجنده ی

برای مدلسازی و پیش بینی شیوع •یزد بیماری سالک در استان

تعریف مساله و اهداف دیاگرام تحقیقتحقیق

بررسی الگوی زمانی- مکانی بیماری

تعیین متغیرهای مرتبط با بیماری

ها و دادهآوریجمع اطالعات بیماری

های دادهی سنجندهMODIS

ها و دادهاطالعات محیطی

ها بازبینی و ویرایش داده

داده ه پایگا

های تحلیلاکتشافی و

چند متغیره

ها سازی داده آماده)فیلتر ،مجاورت و داده

های زمان قبل(

بندی و مدلسازی پهنهمکانی زمانی بیماری

سالک

ارزیابی

گزارش تحقیق

بیماری انگلی است که در مناطق گرمسیری آمریکا، آفریقا، شبه

قاره هند و در نواحی نیمه گرمسیری آسیای جنوب غربی و

ناحیه مدیترانه آندمیک می باشددر کشورهای %90بیش از رخداد

ایران، افغانستان، نپال، سوریه، ، برزیل و پروسعودیعربستان

بیماری سالک

:گونه هایی از پشه ناقل خاکی های ماده از جنس

فلبوتوموس 4پس از حدود انتقال آلودگی:

روز بر حسب نوع18الی گونه پشه خاکی و شرایط ،انگل

چند ماه تا یک : طول دوره کمون آب و هواییسال

کمتر از یک سالبهبود زخم:

مواد و روش ها

منطقه مورد مطالعهیزداستان

از جمله کانون های مهم و شناخته شده ی بیماری سالک

نفر در صد هزار 170 با ميزان بروز 1998 در سالنفر جمعيت در مقام نخست آلودگي سالك جلدي

در سطح كشورمشکالت مهم این از بروز هر ساله این بیماری

استان

مواد و روش ها

داده های مورد استفاده

آمار شیوع بیماریرطوبت نسبی

درجه حرارتبارندگیجمعیت

طول جغرافیاییعرض جغرافیایی

زمان(2009 – 2005تهیه شده از سال های )

MOD13Q1(EVI) : متر250قدرت تفکیک مکانی ، روز16زمانی بازه )LST(MOD11A2 : متر1000قدرت تفکیک مکانی ، روز8بازه زمانی

MOD17A2(GPP) : متر1000قدرت تفکیک مکانی ، روز8بازه زمانی

شده و خروجی مشاهده مقایسه رابطه بیماری مدل

بعد از اعمال فیلتر

بازه زمانی ماهانه بازه زمانی فصلی

داده اولیهداده اولیه

فیلتر دوهمسایگیفیلتر دوهمسایگی فیلتر چهارهمسایگیفیلتر چهارهمسایگی

شده و خروجی مشاهدهمقایسه رابطه بیماری مدل

بعد از استفاده از داده های مجاورت

بازه زمانی ماهانه بازه زمانی فصلی

داده اولیه داده اولیه

داده محیطیداده محیطی داده محیطی و بیماری داده محیطی و بیماری

شده و خروجی مدلمشاهدهمقایسه رابطه بیماری بعد از استفاده از داده های ترکیب

داده اولیهداده اولیه

داده محیطیداده محیطی و بیماریداده محیطیداده محیطی و بیماری

بازه زمانی فصلی

بازه زمانی ماهانه

ی مان ه ز چهار باز ی در مار ی بی د ه بن پهن

بازه زمانی فصلی

بازه زمانی ماهانه

بازه زمانی ساالنه

بازه زمانی نیم سال

گيري نتيجه

از • تحليل Geoinformatics استفاده و تجزيه درزيادي هاي جذابيت و مزايا با سالمت مديريت و

است همراه•GIS و تجزيه براي جديدي امكانات و تكنيكها

ميدهد ارائه سالمت مديريت و تحليلتوسعه • جمع GISبا براي معمول روشهاي

مورد بايد ها داده از استفاده و نمايش آوري،گيرند قرار نظر تجديد و بازنگري

مكاني • نگرش و ديد مهمترين توسعه ازبا كار براي ضرورتها و است GISاقدامات

• “ شود” دريا وانگهي گردد جمع قطره قطره ! از موارد از بسياري در و نيست آب به محدود

مورد در است اطالعاتجمله صادق نيزو • آموزش اصول، ضرورتها، و نيازها به توجه

از صحيح در GISاستفاده مهمي نقش ميتواندكند ايفا سازمان يك در آن موفقيت

هاي • آوري فن از يكپارچه و اصولي استفادهو ها سنجنده انواع اطالعات، و فضائي

وضعيت ارتقائ در مهمي نقش ارتباطاتباشد داشته ميتواند سالمت مديريت و سنجش

•: كه اين انجام سر وآنچه ” • ميتوان ها داده مكاني تحليل طريق از تنها

“ ” “ داد ارتقا ميدانيم آنچه به را كنيم مي فكر

• شما توجه از سپاس و تشکر با