ชุดที่ 1 ปฏิกิริยารีดอกซ์ · ง. 2agno3 (aq) + bacl2...

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

ค ำน ำ

แบบฝกทกษะวชาเคม เรอง ไฟฟาเคม จดท าขนเพอเปนสอประกอบการจดกจกรรม การเรยนรรายวชาเคมเพมเตม 5 รหสวชา ว33224 ชนมธยมศกษาปท 6 ตามหลกสตรโรงเรยนผาเสวยรงสรรค เพอสงเสรมใหนกเรยนมทกษะ ความรความเขาใจในเรองไฟฟาเคม และแกปญหาการเรยนของนกเรยนทไมผานจดประสงคการเรยนร โดยเนนใหนกเรยนไดศกษา และฝกปฏบตดวยตนเอง แบบฝกทกษะวชาเคม ประกอบดวย ค าแนะน าในการใชแบบฝกทกษะ ผลการเรยนร จดประสงคการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยน เนอหา แบบฝกเสรมทกษะ เฉลยแบบฝกเสรมทกษะ สรปสาระส าคญ แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน และหลงเรยน ซงมทงหมด 7 ชดดงน

ชดท 1 ปฏกรยำรดอกซ ชดท 2 การดลสมการรดอกซ ชดท 3 เซลลไฟฟาเคม ชดท 4 เซลลกลวานก ชดท 5 เซลลอเลกโทรไลต ชดท 6 การกดกรอนของโลหะและการปองกน ชดท 7 ความกาวหนาทางเทคโนโลยทเกยวของกบเซลลไฟฟาเคม แบบฝกทกษะวชาเคม ชดน เปนชดท 1 ปฏกรยำรดอกซ ผจดท าหวงเปนอยางยงวา

แบบฝกทกษะ วชาเคม จะเปนประโยชนตอผเรยนและครผสอนในการจดกจกรรมการเรยนรรายวชาเคมและสามารถน าความรไปปรบใชในชวตประจ าวนไดเปนอยางด

สธรรมมา ทองนาค

ก

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

สำรบญ

หนำ ค าน า...................................................................................................... ก สารบญ.................................................................................................. ข ค าแนะน าในการใชแบบฝกทกษะ............................................................ ค ผลการเรยนรและจดประสงคการเรยนร.................................................. ง แบบทดสอบกอนเรยน.................................................... ........................ 1 ปฏกรยารดอกซ........................................................................................... 3 แบบฝกเสรมทกษะ 1…........................................................................... 7 เฉลยแบบฝกเสรมทกษะ 1 ….................................................................. 8 แบบฝกเสรมทกษะ 2.............................................................................. 9 เฉลยแบบฝกเสรมทกษะ 2 .................................................................... 10 แบบฝกเสรมทกษะ 3 ………………........……………………………………………….. 11 เฉลยแบบฝกเสรมทกษะ 3 ……………………………………………………………….. 12 สรปสาระส าคญ .................................................................................... 13 แบบทดสอบหลงเรยน............................................................................ 14 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน...................................... .............. 16 บรรณานกรม......................................................................................... 17

ข

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

1. อานค าแนะน าในการใชแบบฝกทกษะใหเขาใจ 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท เพอวดพนฐานความร

ของนกเรยน 3. ศกษาแบบฝกทกษะวชาเคมตามขนตอนทละหนาทกกจกรรม 4. ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท เพอดความกาวหนาของ

ตนเอง 5. การท ากจกรรมในแบบฝกทกษะวชาเคม ขอใหนกเรยนท าดวยความตงใจ มความ

ซอสตยตอตนเอง ไมดเฉลยกอน จนกวาจะท าแบบฝกเสรจ ถามขอสงสยใหกลบไปดเนอหาและตวอยางอกครงกอน

6. นกเรยนทมคะแนนไมผานเกณฑ หรอยงไมเขาใจเนอหาในแบบฝกทกษะ สามารถไปศกษาเพมเตมนอกเวลาเรยน เพอใหเขาใจมากยงขน

ค ำแนะน ำในกำรใชแบบฝกทกษะ

ค

ศกษาตามขนตอนนะคะ

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

1. อธบายหลกการและท าการทดลองเพอศกษาการถายโอนอเลกตรอนระหวางโลหะกบ

สารละลายของโลหะไอออนได 2. อธบายความหมายของปฏกรยาออกซเดชน ปฏกรยารดกชน ปฏกรยารดอกซ

ตวรดวซ และตวออกซไดสได 3. เปรยบเทยบความสามารถในการเปนตวออกซไดสและตวรดวซของธาตหรอไอออนได

1. อธบายความหมายของปฏกรยาออกซเดชน ปฏกรยารดกชน ปฏกรยารดอกซ ตวรดวซ และตวออกซไดส ในแงการถายโอนอเลกตรอนและการเปลยนแปลง เลขออกซเดชนได

2. จดล าดบความสามารถในการรบอเลกตรอนของธาตหรอไอออน และเปรยบเทยบความสามารถในการเปนตวรดวซหรอตวออกซไดสได

ผลกำรเรยนร

จดประสงคกำรเรยนร

ง

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

1. การเปลยนแปลงในขอใดตอไปนไมเปนปฏกรยารดอกซ ก. ปฏกรยาในถายไฟฉาย ข. การเผาไหมของน ามน ค. การยอยอาหารของคน ง. ใสสารละลาย MgSO4 ในภาชนะทท าดวยสงกะส

2. จงพจารณาปฏกรยาตอไป Ag+ (aq) + Fe2+ (aq) Ag (s) + Fe3+ (aq) สารใดเปนตวออกซไดส ก. Ag+ (aq) ข. Fe2+ (aq) ค. Ag (s) ง. Fe3+ (aq) 3. จากสมการตอไปน

1) SO2 + NO2 SO3 + NO 2) Al2S3 + 6H2O 2Al(OH) 3 + 3H2S

3) MgO + 2HCl MgCl2 + H2O 4) N2 + 3H2 2NH3 ขอใดเปนปฏกรยารดอกซ

ก. 1) และ 2) ข. 2) และ 3) ค. 1) และ 4) ง. 3) และ 4)

4. สารทขดเสนใตในขอใดทเปนตวรดวซ ก. N2 (g) + 3H2 (g) 2NH3 (g) ข. Zn (s) + Pb(NO3)2 (aq) Zn(NO3)2 (aq) + Pb (s)

ค. Cu (s) + 4HNO3 (aq) Cu(NO3)2 (aq) + 2NO (g) + 2H2O (l) ง. 2AgNO3 (aq) + BaCl2 (aq) 2AgCl (s) + Ba(NO3)2 (aq)

แบบทดสอบกอนเรยน

ค ำชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ ม 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ เวลา 10 นาท 2. เลอกค าตอบทถกทสดเพยง 1 ขอ โดยท าเครองหมาย ตรงกบค าตอบทถกตอง ลงบนกระดาษค าตอบ

1

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

5. เมอน าแทงดบกจมลงในสาระละลายของตะกวไนเตรต ปรากฏวามโลหะตะกวเกาะบนแทงดบก ขอใดกลาวถกตอง

ก. แทงดบกเปนตวรดวซ ข. ตะกวไอออนเปนตวรดวซ ค. แทงดบกเปนตวออกซไดส ง. โลหะตะกวเปนตวออกซไดส

6. ขอใดตอไปนกลาวถกตอง ก. สารทถกรดวซจะมเลขออกซเดชนเพมขน ข. สารทเปนตวรดวซจะมเลขออกซเดชนลดลง ค. สารทถกออกซไดส จะมเลขออกซเดชนลดลง ง. สารทเปนตวออกซไดส จะมเลขออกซเดชนลดลง

7. พจารณาปฏกรยารดอกซ Cd (s) + I2 Cd2+ (aq) + 2I- (aq) ขอใดกลาวถกตอง ก. Cd เปนตวออกซไดส ข. Cd ถกออกซไดส ค. I2 เปนตวรดวซ ง. I- ถกรดวซ 8. ในปฏกรยารดอกซตอไปนขอใดทตวออกซไดสมเลขออกซเดชนจาก +5 เปน -1 ก. 3CuO + 2NH3 3Cu + 3H2O + N2 ข. 3Na2SnO2 + KClO3 KCl + 3Na2SnO3 ค. 2Na2S2O3 + I2 2NaI + Na2S4O6 ง. 2KMnO4 + 3H2C2O4 K2CO3 + 2MnO2 + 5CO2 + 3H2O

9. ถาโลหะนเกลท าปฏกรยากบ H+ ไดแกสไฮโดรเจน H+ หรอ Ni2+ รบอเลกตรอนไดดกวากน

และธาตหรอไอออนใดเปนตวรดวซตามล าดบ ก. Ni2+ รบอเลกตรอนไดดกวา H+ , Ni เปนตวรดวซ ข. Ni2+ รบอเลกตรอนไดดกวา H+ , H+ เปนตวรดวซ ค. H+ รบอเลกตอนไดดกวา Ni2+ , H+ เปนตวรดวซ ง. H+ รบอเลกตรอนไดดกวา Ni+2 , Ni เปนตวรดวซ 10. Fe2+ ในปฏกรยาใดตอไปนเปนสารทถกรดวซ ก. 2Al (s) + 3Fe2+ (aq) 2Al3+ (aq) + 3Fe (s) ข. Fe (s) + Pb2+ (aq) Fe2+ (aq) + Pb (s) ค. Fe (s) + Cu2+ (aq) Fe2+ (aq) + Cu (s) ง. Ag+ (aq) + Fe2+ (aq) Ag (s) + Fe3+ (aq)

2

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

ไฟฟำเคม (Electro Chemistry)

ไฟฟำเคม เปนการศกษาเกยวกบปฏกรยาเคมทท าใหเกดกระแสไฟฟา หรอกระแสไฟฟาท าใหเกดปฏกรยาเคม หากใชการถายโอนอเลกตรอนเปนเกณฑ ปฏกรยาเคมม 2 ประเภท คอ 1. ปฏกรยาทมการถายโอนอเลกตรอน เรยกวา ปฏกรยารดอกซ (Redox Reaction) 2. ปฏกรยาทไมมการถายโอนอเลกตรอน เรยกวา ปฏกรยานอนรดอกซ (Nonredox

Reaction)

ปฏกรยำรดอกซ (Redox Reaction หรอ Oxidation-Reduction Reaction)

ปฏกรยำรดอกซ หมำยถง ปฏกรยำทมกำรถำยโอนอเลกตรอน หรอมทงกำรใหและรบอเลกตรอน

จมแผน Zn ลงในสารละลาย CuSO4 (สฟา) สกครหนงจะเกดสารสน าตาลแดงมาเกาะรอบแผน Zn และจะพบวาสารละลายสฟาจางลง สวนแผน Zn สกรอนไป ดงรป 1

รป 1 ปฏกรยาระหวางโลหะ Zn กบสารละลาย CuSO4

รป 1.1 ปฏกรยาระหวางโลหะ Zn กบสารละลาย CuSO4

อธบายไดวา ในสารละลาย CuSO4 สฟาเกดจาก Cu2+ ดงนนเมอสฟาจางลงแสดงวา Cu2+ มปรมาณลดลง ในขณะเดยวกนนนกเกดสารสน าตาลแดงของ Cu มาเกาะแผน Zn

ตวอยำง 1

3

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

จมแผน Cu ลงในสารละลาย AgNO3 ซงไมมส สกครหนงจะพบวามสารเขามาเกาะแผน Cu และสารละลายมสฟาเกดขน สวนแผน Cu สกกรอน อธบายไดวา ในสารละลาย AgNO3 ไมมส เมอท าการทดลองจะเกดสารสฟา คอ Cu2+ ขนในสารละลาย และแผน Cu สกกรอนแสดงวา ใหอเลกตรอนแก Ag+ กลายเปน Cu2+ สวน Ag+ รบอเลกตรอนแลวเกด Ag ดงน

จากรป 1 อธบายไดวา ในสารละลาย CuSO4 สฟาเกดจาก Cu2+ ดงนนเมอสฟาจางลงแสดง

วา Cu2+ มปรมาณลดลง ในขณะเดยวกนนนกเกดสารสน าตาลแดงของ Cu มาเกาะแผน Zn Cu2+ รบอเลกตรอนกลายเปน Cu เกดปฏกรยาดงน

Cu2+ (aq) + 2e- Cu (s) ………(1) (ปฏกรยารดกชน)

สวนแผน Zn สกกรอน โดยใหอเลกตรอนกลายเปน Zn2+ เกดปฏกรยาดงน

Zn (s) Zn2+(aq) + 2e- ………(2) (ปฏกรยาออกซเดชน)

รวมปฏกรยา (1) กบ (2) จะได

Zn (s) + Cu2+ (aq) Zn2+(aq) + Cu (s) (ปฏกรยารดอกซ)

จากตวอยาง 1 สรปไดวา ปฏกรยามการถายโอนอเลกตรอน (มการใหและรบอเลกตรอน) ระหวางโลหะ Zn กบไอออนของโลหะ คอ Cu2+ นอกจากนยงมการเปลยนแปลงเลขออกซเดชนของสารดวย

Cu(s) Cu2+ (aq) + 2e-

2Ag+ (aq) + 2e- 2Ag (s)

Cu (s) + 2Ag+ (aq) Cu2+ (aq) + 2Ag (s)

จากตวอยาง 2 สรปไดวา มการถายโอนอเลกตรอนระหวางโลหะ Cu กบไอออนของโลหะ Ag+ ขนในปฏกรยา

ทดลองเพมเตมโดยจมแผน Ag ลงในสำรละลำย CuSO4 จะไมพบกำรเปลยนแปลงใด ๆ เกดขน แสดงวำไมเกดไมเกดปฏกรยำเคม นนคอ ไมมกำรถำยโอนอเลกตรอนเกดขน

ทดลองเพมเตม ถำจมแผน Cu ลงในสำรละลำย ZnSO4 จะไมพบกำรเปลยนแปลงใด ๆ เกดขน แสดงวำไมเกดปฏกรยำ นนคอ ไมมกำรถำยโอนอเลกตรอนเกดขน

ตวอยำง 2

4

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

ถาพจารณาตวอยาง 1 จะพบวาแผน Zn ใน CuSO4 (aq) เกดปฏกรยาโดย Cu2+ รบ

อเลกตรอน และ Zn เสยอเลกตรอนและแผน Cu ใน ZnSO4 (aq) ไมเกดปฏกรยา แสดงวา Zn2+ รบอเลกตรอนของ Cu ไมได ดงนน จงสรปไดวา Cu2+ รบอเลกตรอนไดดกวา Zn2+ ในท านองเดยวกน ตวอยาง 2 สรปไดวา Ag+ รบอเลกตรอนไดดกวา Cu2+ จงเรยงล าดบความสามารถในการรบอเลกตรอนของไอออนโลหะไดดงน

เมอท าการทดลองเพมเตม แลวน ามาเขยนเปนตารางโดยจดเรยงล าดบความสามารถในการรบ (ชง) อเลกตรอนของไอออนของโลหะตาง ๆ และการใหอเลกตรอนของโลหะตาง ๆ ไดดงตาราง 1

ตาราง 1 ล าดบความสามารถในการใหและรบอเลกตรอนของโลหะและไอออนของโลหะ

ยาก งาย

โลหะ (ตวรดวซ)

Au Pt Pd Hg Ag Cu Pb Sn Ni Co Cd Fe Cr Zn Mn Al Mg Na Ca Sr Ba K

ไอออนของโลหะ (ตวออกซไดส)

Au3+ Pt2+ Pd2+ Hg2+ Ag+ Cu2+ Pb2+ Sn2+ Ni2+ Co2+ Cd2+ Fe2+ Cr3+ Zn2+ Mn2+ Al3+ Mg2+ Na+ Ca2+ Sr2+ Ba2+ K+

งาย ยาก

Ag+ > Cu2+ > Zn2+

5

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

สรปวาการเกดปฏกรยารดอกซจะตองประกอบดวย

1. สารทใหอเลกตรอน เรยกวา ตวรดวซ (ตวถกออกซไดส) และเปนสารทมเลขออกซเดชนเพมขน ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชน

2. สารทรบอเลกตรอน เรยกวา ตวออกซไดส (ตวถกรดวซ) และเปนสารทมเลขออกซเดชนลดลง ท าใหเกดปฏกรยารดกชน

0 +2 +2 0 (เลขออกซเดชน) Zn (s) + Cu2+(aq) Zn2+ (aq) + Cu (s)

ปฏกรยาออกซเดชน ปฏกรยารดกชน

ตวรดวซ ตวออกซไดส

สรปจำกตำรำง 1 โลหะใดเสยอเลกตรอนไดงาย ไอออนของโลหะนนจะรบอเลกตรอนยาก และโลหะใดเสยอเลกตรอนยาก ไอออนของโลหะนนจะรบอเลกตรอนไดงาย เชน Cu2+ รบอเลกตรอนงายกวา Zn2+ ในทางตรงขาม Cu จะเสยอเลกตรอน ยากกวา Zn

6

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

จงตอบค าถามตอไปน สมมตธาต A B C และ D เปนโลหะทเกดไอออนทมประจ +2 จากการทดลองไดขอมลดงน 1. จมโลหะ A ลงในสารละลายทม B2+ ไมเหนการเปลยนแปลง 2. จมโลหะ C ลงในสารละลาย D2+ เกดโลหะ D เกาะรอบ ๆ โลหะ C 3. จมโลหะ D ลงในสารละลาย B2+ เกดโลหะ B เกาะรอบ ๆ โลหะ D จากขอมลขางตน จงตอบค าถามตอไปน ก. จงเรยงล าดบความสามารถในการรบอเลกตรอนของไอออนบวกของโลหะจากมากไปนอย

............................................................................................................................. ...............

.................................................................................................................... ........................

............................................................................................................................. ...............

ข. จงเรยงล าดบความสามารถในการใหอเลกตรอนของโลหะจากมากไปนอย ......................................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. .........

ค. ถาจมโลหะ A ลงในสารละลายทม C2+ จะเกดการเปลยนแปลงหรอไม ถาเกดใหเขยนสมการแสดงปฏกรยา และถาไมเกดใหบอกเหตผลดวยวาเพราะเหตใด ............................................................................................................................. ....................................................................................................... ................................................................................................................................................................................. ...............

แบบฝกเสรมทกษะ 1

7

ท ำใหถกนะครบ

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

แนวคด ก. จากการวเคราะห ขอ 1. A + B2+ ไมเกดปฏกรยา แสดงวา B2+ รบอเลกตรอนของโลหะ

A ไมไดในทางกลบกน A2+ จะรบอเลกตรอนของ B ได สรปวา A2+ รบอเลกตรอนไดดกวา B2+ จากขอ 2. C + D2+ C2+ + D แสดงวา D2+ รบอเลกตรอนของโลหะ C ได แสดงวา

D2+ รบอเลกตรอนไดดกวา C2+ จากขอ 3. D + B2+ D2+ + B แสดงวา B2+ รบอเลกตรอนของโลหะ D ได แสดงวา

B2+ รบอเลกตรอนไดดกวา D2+ จากขอ 1 , 2 และ 3 สรปรวมโดยจดเรยงล าดบความสามารถในการรบอเลกตรอนของ

ไอออนบวกของโลหะจากมากไปนอยดงน A2+ > B2+ > D2+ > C2+

ข. จากขอ ก. สามารถน ามาสรปในท านองเดยวกน โดยจดเรยงล าดบความสามารถในการให

อเลกตรอนของโลหะจากมากไปนอยดงน C > D > B > A ค. ถาจมโลหะ A ลงในสารละลายทม C2+ จะพบไมมการเปลยนแปลงใด ๆ เกดขนเพราะ

C2+ ไมสามารถไปรบอเลกตรอนของ A ได เนองจาก A2+ รบอเลกตรอนดกวา C2+

เฉลยแบบฝกเสรมทกษะ 1

8

ท ำไดถกทกขอเลยครบ

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

แบบฝกเสรมทกษะ 2

9

10

ค ำชแจง จงเตมค าลงในชองวางใหถกตอง 1. โลหะ M จมในสารละลายคอปเปอร (II) ซลเฟต เกดสารสน าตาลแดงเกาะทโลหะ M สารละลายจะมสฟาจางลง และถาจมโลหะ M ลงในสารละลายซงคซลเฟต จะไมเหนการเปลยนแปลง

จากขอมลทก าหนดใหขางตนจงตอบค าถามตอไปน ก. จงเรยงล าดบความสามารถในการรบอเลกตรอนของสารจากมากไปนอย

......................................................... ..........................................................

ข. จงเรยงล าดบความสามารถในการใหอเลกตรอนของสารจากมากไปนอย ...................................................................................................................

ค. จากการทดลองน าโลหะ M จมในสารละลายคอปเปอร (II) ซลเฟต เกดสารสน าตาลแดงเกาะทโลหะ M สารละลายจะมสฟาจางลง จงเขยนสมการของปฏกรยาทเกดขน

ปฏกรยาออกซเดชน คอ............................................................................................. ปฏกรยารดกชน คอ.................................................................................................... ปฏกรยารดอกซ คอ...................................................................................................

ง. สมการของปฏกรยา Cu2+ (aq) + Zn (s) Cu (s) + Zn2+ (aq) เกดขนหรอไม อธบาย

...................................................................................................................

...................................................................................................................

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

เฉลยแบบฝกเสรมทกษะ 2

แนวคด ก. จากการวเคราะหการทดลอง จะไดวา Cu2+ รบอเลกตรอนไดดกวา M ไอออน

และ M ไอออน รบอเลกตรอนไดดกวา Zn2+ สรปการจดเรยงล าดบความสามารถรบอเลกตรอนของสารจากมากไปนอย คอ Cu2+ > M ไอออน > Zn2+

ข. ในทางตรงขามกบขอ ก. จะไดความสามารถในการใหอเลกตรอนของสารจากมาก

ไปนอย คอ Zn > M > Cu ค. เมอน าโลหะ M จมในสารละลายคอปเปอร (II) ซลเฟต เกดสารสน าตาลแดงเกาะท

โลหะ M สารละลายจะมสฟาจางลงแสดงวา โลหะ M เสยอเลกตรอน ให Cu2+ (aq) เขยนสมการแสดงปฏกรยาทเกดขนไดดงน

ปฏกรยาออกซเดชน คอ...M(s) Mn+(aq) + ne- ปฏกรยารดกชน คอ....... Cu2+ (aq) + 2e- Cu(s) ปฏกรยารดอกซ คอ......... 2M(s) + nCu2+ (aq) 2Mn+ + nCu(s) ง. จากสมการ คอ Cu2+ (aq) + Zn (s) Cu(s) + Zn2+ (aq) ถาเกดแสดง

วา Cu2+ รบอเลกตรอนของ Zn ได จากขอ ก. จะพบวา Cu2+ รบอเลกตรอนไดดกวา Zn2+ ดงนนสมการของปฏกรยาขางตนจงเกดได

10

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

1. จงพจารณาวาขอใดถก ขอใดผด .................. 1.1 สารทเกดปฏกรยาออกซเดชน เรยกวา ตวรดวซ ...................1.2 สารทเกดปฏกรยาออกซเดชน เรยกวา ตวออกซไดส ...................1.3 ปฏกรยาออกซเดชน คอ ปฏกรยาทมการใหอเลกตรอน ...................1.4 ปฏกรยารดกชน คอ ปฏกรยาทมการรบอเลกตรอน ...................1.5 ปฏกรยารดอกซ คอ ปฏกรยาทมการใหอเลกตรอนเพยงอยางเดยว

2. จงพจารณาวาปฏกรยาตอไปนเปน ปฏกรยาออกซเดชน ปฏกรยารดกชน หรอปฏกรยารดอกซ

และสารทก าหนดเปนตวรดวซ หรอตวออกซไดส 2.1 Zn2+ (aq) + 2e- Zn (s) เปนปฏกรยา.............................................................. และ Zn2+ เปนตว........................หรอตวถก................................... 2.2 Sn (s) Sn2+ (aq) + 2e- เปนปฏกรยา.............................................................. และ Sn เปนตว........................หรอตวถก................................... 2.3 Fe2+ (aq) + Zn (s) Zn2+ (aq) + Fe (s) เปนปฏกรยา.............................................................. และ Fe2+ เปนตว........................หรอตวถก................................... 2.4 I2 (g) + 2e- 2I- (aq) เปนปฏกรยา.............................................................. และ I2 เปนตว........................หรอตวถก................................... 2.5 PbSO4 (s) + 2e- Pb (s) + SO4

2-(aq) เปนปฏกรยา.............................................................. และ PbSO4

เปนตว........................หรอตวถก...................................

แบบฝกเสรมทกษะ 3

11

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

ค ำชแจง จงเตมขอความตอไปนใหสมบรณ

1. จงพจารณาวาขอใดถก ขอใดผด

.........√......... 1.1 สารทเกดปฏกรยาออกซเดชน เรยกวา ตวรดวซ

..........X.........1.2 สารทเกดปฏกรยาออกซเดชน เรยกวา ตวออกซไดส

......... √.........1.3 ปฏกรยาออกซเดชน คอ ปฏกรยาทมการใหอเลกตรอน

.......... √.........1.4 ปฏกรยารดกชน คอ ปฏกรยาทมการรบอเลกตรอน

...........X.........1.5 ปฏกรยารดอกซ คอ ปฏกรยาทมการใหอเลกตรอนเพยงอยางเดยว

2. จงพจารณาวาปฏกรยาตอไปนเปน ปฏกรยาออกซเดชน ปฏกรยารดกชน หรอปฏกรยารดอกซและสารทก าหนดเปนตวรดวซ หรอตวออกซไดส 2.1 Zn2+ (aq) + 2e- Zn (s) เปนปฏกรยา.........ปฏกรยารดกชน..................... และ Zn2+ เปน....ตวออกซไดส.......หรอตวถกรดวซ....... 2.2 Sn (s) Sn2+ (aq) + 2e- เปนปฏกรยา............ปฏกรยาออกซเดชน......................................... และ Sn เปน....ตวรดวซ.......หรอตวถกออกซไดส.......................... 2.3 Fe2+ (aq) + Zn (s) Zn2+ (aq) + Fe (s) เปนปฏกรยา...........ปฏกรยารดอกซ............................................ และ Fe2+ เปน..ตวออกซไดส.......หรอตวถกรดวซ...................... 2.4 I2 (g) + 2e- 2I- (aq) เปนปฏกรยา............ปฏกรยารดกชน.......................................... และ I2 เปนตวออกซไดส.......หรอตวถกรดวซ............................. 2.5 PbSO4 (s) + 2e- Pb (s) + SO4

2-(aq) เปนปฏกรยา..........ปฏกรยาออกซเดชน.............................. และ PbSO4

เปนตวรดวซ.......หรอตวถกออกซไดส..........................

เฉลยแบบฝกเสรมทกษะ 3

12

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

ปฏกรยำรดอกซ คอ ปฏกรยาทมการใหและรบอเลกตรอนระหวางสาร จงท าใหเลขออกซเดชนของสารมการเปลยนแปลง ปฏกรยำรดกชน คอ ปฏกรยาทมสารรบอเลกตรอน จงท าใหเลขออกซเดชนของสารนนลดลง สารทรบอเลกตรอนเรยกวา “ตวออกซไดส” หรอตวถกรดวซ

ปฏกรยำออกซเดชน คอ ปฏกรยาทมสารใหอเลกตรอน ดงนนเลขออกซเดชนของสารจงเพมขนสารทใหอเลกตรอน เรยกวา “ตวรดวซ” หรอตวถกออกซไดส

สรปสาระส าคญ

13

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

1. สารทขดเสนใตในขอใดทเปนตวรดวซ ก. N2 (g) + 3H2 (g) 2NH3 (g) ข. Zn (s) + Pb(NO3)2 (aq) Zn(NO3)2 (aq) + Pb (s)

ค. Cu (s) + 4HNO3 (aq) Cu(NO3)2 (aq) + 2NO (g) + 2H2O (l) ง. 2AgNO3 (aq) + BaCl2 (aq) 2AgCl (s) + Ba(NO3)2 (aq)

2. จากสมการตอไปน 1) SO2 + NO2 SO3 + NO 2) Al2S3 + 6H2O 2Al(OH) 3 + 3H2S

3) MgO + 2HCl MgCl2 + H2O 4) N2 + 3H2 2NH3 ขอใดเปนปฏกรยารดอกซ

ก. 1) และ 2) ข. 1) และ 4) ค. 2) และ 3) ง. 3) และ 4)

3. จงพจารณาปฏกรยาตอไป Ag+ (aq) + Fe2+ (aq) Ag (s) + Fe3+ (aq) สารใดเปนตวออกซไดส ก. Ag+ (aq) ข. Fe2+ (aq) ค. Ag (s) ง. Fe3+ (aq) 4. การเปลยนแปลงในขอใดตอไปนไมเปนปฏกรยารดอกซ ก. ปฏกรยาในถายไฟฉาย ข. การเผาไหมของน ามน ค. การยอยอาหารของคน ง. ใสสารละลาย MgSO4 ในภาชนะทท าดวยสงกะส

แบบทดสอบหลงเรยน

ค ำชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ ม 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ เวลา 10 นาท 2. เลอกค าตอบทถกทสดเพยง 1 ขอ โดยท าเครองหมาย ตรงกบค าตอบทถกตอง

ลงบนกระดาษค าตอบ

14

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

5. ขอใดตอไปนกลาวถกตอง ก. สารทถกรดวซ จะมเลขออกซเดชนเพมขน ข. สารทเปนตวรดวซ จะมเลขออกซเดชนลดลง ค. สารทถกออกซไดส จะมเลขออกซเดชนลดลง ง. สารทเปนตวออกซไดส จะมเลขออกซเดชนลดลง

6. พจารณาปฏกรยารดอกซ Cd(s) + I2 Cd2+ (aq) + 2I- (aq) ขอใดกลาวถกตอง ก. Cd เปนตวออกซไดส ข. Cd ถกออกซไดส ค. I2 เปนตวรดวซ ง. I- ถกรดวซ

7. เมอน าแทงดบกจมลงในสาระละลายของตะกวไนเตรต ปรากฏวามโลหะตะกวเกาะบนแทงดบก ขอใดกลาวถกตอง

ก. แทงดบกเปนตวรดวซ ข. ตะกวไอออนเปนตวรดวซ ค. แทงดบกเปนตวออกซไดส ง. โลหะตะกวเปนตวออกซไดส

8. ถาโลหะนเกลท าปฏกรยากบ H+ ไดแกสไฮโดรเจน H+

หรอ Ni2+ รบอเลกตรอนไดดกวากน และธาตหรอไอออนใดเปนตวรดวซตามล าดบ ก. Ni2+ รบอเลกตรอนไดดกวา H+ , Ni เปนตวรดวซ ข. Ni2+ รบอเลกตรอนไดดกวา H+ , H+ เปนตวรดวซ ค. H+ รบอเลกตอนไดดกวา Ni2+ , H+ เปนตวรดวซ ง. H+ รบอเลกตรอนไดดกวา Ni+2 , Ni เปนตวรดวซ

9. ในปฏกรยารดอกซตอไปนขอใดทตวออกซไดสมเลขออกซเดชนจาก +5 เปน -1 ก. 3CuO + 2NH3 3Cu + 3H2O + N2 ข. 2Na2S2O3 + I2 2NaI + Na2S4O6 ค. 3Na2SnO2 + KClO3 KCl + 3Na2SnO3 ง. 2KMnO4 + 3H2C2O4 K2CO3 + 2MnO2 + 5CO2 + 3H2O 10. Fe2+ ในปฏกรยาใดตอไปนเปนสารทถกรดวซ ก. Fe (s) + Cu2+ Fe2+ (aq) + Cu (s) ข. Fe (s) + Pb2+ (aq) Fe2+ (aq) + Pb (s) ค. 2Al (s) + 3Fe2+ (aq) 2Al3+ (aq) + 3Fe (s) ง. Ag+ (aq) + Fe2+ (aq) Ag (s) + Fe3+ (aq)

15

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

16

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

เกงจรง ๆ คะ

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ชดท 1 ปฏกรยารดอกซ

กนน วชาผง. ไฟฟำและพลงงำน.กรงเทพฯ : พมพครงท 1. มดคดส, 2554. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. คมอครรำยวชำเคมเพมเตม ชนมธยมศกษำปท 4-6 เลม 4. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว, 2554.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนงสอเรยนกำรเรยนรพนฐำนและเพมเตม เคม เลม 4. กรงเทพฯ : สกสค.ลาดพราว, 2554.

สมาคมวทยาศาสตรแหงประเทศไทย.คมออบรมครวทยำศำสตร คณตศำสตร คอมพวเตอร โลก ดำรำศำสตร อวกำศ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เคม. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ, 2554.

ส านกงานมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม. คมอครสอนทำงไกลผำนดำวเทยมส ำหรบโรงเรยนปลำยทำง ชนมธยมศกษำปท 5. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ, 2555.

http://writer.dek-d.com/anythingblabla/story/viewlongec.php?id=746188 &chapter=17 สบคนเมอ 1 เมษายน 2559.

http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/electrochemistry/web/electrochem05.htmสบคนเมอ 4 พฤษภาคม 2559.

http://www.slideshare.net/phasitta/ss-12952071 สบคนเมอ 30 มนาคม 2559. http://www.nakhamwit.ac.th/pingpong_web/Elec_Chem.htm สบคนเมอ 3 มนาคม

2559. http://www.chemtrack.org/New-Detail.asp?TID=4&ID=19 สบคนเมอ 26 มนาคม 2559. http://www.chemtrack.org/GHS-Intro.asp สบคนเมอ 26 มนาคม 2559. http://www.npcese.co.th/news_safety สบคนเมอ 26 มนาคม 2559.

บรรณำนกรม

17