รองศาสตราจารย์ ดร.จุฑารัตน์...

รอ งศ าสตร า จ า รย ด ร . จฑ า ร ตน เ อ อ อ า น วย

คณะร ฐศ าสตร จ ฬ าล งก ร ณมหา ว ทย าล ย

ความยตธรรมเชงสมานฉนทในตางประเทศ :

โอกาสและความท าทาย

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 1

เหตผลและความจ าเปนท ตองใช ยตธรรมทางเลอก

ค ว าม จ า เ ป นต อ ง ใ ช

ย ต ธ ร ร มท า ง เ ล อ ก

(ขอสรปจาก UN, 2006)

สอดคลองกบ

แนวทางสมานฉนท

บรรเทาความแออดของเรอนจ า

ทบทวน

ความเปนอาชญากรรม

ลดภาระรฐ

เพมบทบาทชมชน

คมครองสทธมนษยชน

ในกระบวนการยตธรรม

-legalization

-decriminalization

-depenalization

-แกปญหาการบรหารงานยตธรรม

-การถายโอนความรบผดชอบกจการภาครฐ

-การปรบบทบาทใหรฐเปนผก ำกบดแลมำกกวำเปนผปฏบต

-ความยตธรรมเชงสมานฉนท (Restorative Justice)

-ความยตธรรมในระยะเปลยนผาน (Transitional Justice)*

-เพมความเปนมนษยใหกระบวนการยตธรรม

-การแปลงความขดแยงเปนทรพยสน

-แนวคดชมชนนยม

-ยตธรรมชมชน (Community Justice)

20-06-62

JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH

2

การใหอภย: ค าถามปลายเปดของสงคม

6/18/2018 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 3

น.ส. อเมเนห บาหราม หญงอหราน

ใหอภย

นายมาจด โมวาฮด ชายหนมอหราน

ท าใหเขารอดโทษตาบอด

จากคดสาดน ากรดใสหนาเธอ

(ส านกขาวเอเอฟพ 31 ก.ค. 2554)

MEGA TREND OF RJ IN GLOBAL SOCIETY

หลกก า รและแนวค ด

ใชค าวา “harm” แทน ”conflict”

เนน humanization – not only crime victim

free and voluntary – mediator/facilitator

RJ is not “one size fit all”

ใชกบ Transitional justice

เนนใชกบกระบวนการยตธรรมทกขนตอน ในฐานะ diversion โดย

ศาลและอยการเปนผส งใช

ยงสนบสนนให civil society และ ชมชนน าไปใช

เหลยวเทศ

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 4

13-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 5

ทมา: Federal-Provincial-Territorial Working Group on Restorative Justice (2016)

MEGA TREND OF RJ IN GLOBAL SOCIETY

ขยายขอบเขตการพจ ารณาเหย ออ าชญากรรม

เนน crime victim เชนเดม (RJ-พนทกลางส าหรบคนมอ านาจนอย)

เนนใชกบกลมคนชายขอบ กลมเปราะบาง เชน ความรนแรงใน

ครอบครว เดกเยาวชนกระท าผด

พจารณาถง indirect crime victim - กรณ victimless crime

ใหความส าคญกบ collective crime victims มากขน - กรณ

environmental crime ( และความผดทรฐเปนผเสยหาย)

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 6

MEGA TREND OF RJ IN GLOBAL SOCIETY

ใชก บ อ าชญากร รมให มๆ ร ว มสมย และ ในอนาคต

Terrorism (serious crime)

Hate crime, environmental crime (ใหความส าคญกบการอย

รวมกนแบบขามพรมแดนความแตกตาง)

Cyber bulling (ค านงถง social harmony ของผคนในสงคม

เสมอน/สงคมพนพรมแดน)

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 7

การจ ด รปแบบใหมของกระบวนการยต ธ รรมเ ช งสมานฉนท

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 8

• restorative justice programms

1. Victim-offender mediation (VOM)

2. Restorative conferences

• Family group conferencing

• Restorative conferences

• Community conferences

3. Circle sentencing

4. Community panels and boards

5. Victim-surrogate programs

6. Emerging forms of restorative justice

•กระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท

(Restorative Justice) (in criminal matters)

•กระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทในโรงเรยน

ฯลฯ (Restorative practice)

•กระบวนวธเชงสมานฉนท

(Restorative process)

MEGA TREND OF RJ IN GLOBAL SOCIETY

การบรหาร สนบส นน และ เ ฝ าระว ง

บรหารจดการเชงระบบ ระดบสงคมโลก ทมเครอขายขามประเทศ

ใหความส าคญกบ legislation and policy statements และ

legislative framework

ใหความส าคญกบการฝกหดอบรม facilitators และอาสาสมคร

(คมประพฤต) ทงหลกการ และวธการปฏบต – ก าลงพฒนา

หลกสตร เผยแพรท วโลก

สรางระบบการจดเกบขอมลการใช RJ

วดผลกระทบของโครงการ RJ จาก “อตราการกระท าผดซ า”

เหลยวเทศ

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 9

RJ IN THAILAND: STATE OF KNOWLEDGE

17 ปแหงการกลบคนมาอกคร งของความยตธรรมเชงสมานฉนทในสงคมไทย

ความรแพรหลาย ท งในสายวชาการและปฏบตการในระดบหนง

แพรกระจายทางปฏบต เขาส “ชมชน” ไดเรวกวา “กระบวนการยตธรรม”

นโยบายรฐ-สนบสนน แบบเนนวงกวาง ส อบต. ศนยยตธรรมชมชน ฯลฯ ตองการโอกาส

ในการพฒนาเชงคณคา วชาการ

มกฎหมายสนบสนนหลายฉบบ (กาวกระโดดในชวง 5 ปทผานมา)

ยงใชแนวคดทฤษฎการแกไขฟนฟผกระท าผดเปนรายบคคล

แลไทย

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 10

TREND OF RJ IN GLOBAL

SOCIETY

ความทาทาย /ขอจ าก ดทางกฎหมาย

พรบ.การไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2560 มาตรา

39 (22 พฤษภาคม 2562)

"คกรณ” หมายความวา ผตองหาและผเสยหายใน

คดอาญา แตไมหมายความรวมถงคดอาญาทรฐหรอ

หนวยงานของรฐเปนผเสยหาย

พรบ.สงเสรมการพฒนาและคมครองสถาบน

ครอบครว (ยงใช RJ อยหรอไม)

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 11

RJ IN THAILAND: STATE OF KNOWLEDGE

6/18/2018 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 12

สมเกยรต ตงกจวานชย และคณะ, TDRI: 2551.

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 13

JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 14

• พรบ.ลกษณะปกครองทองท พ.ศ. 2457 (บมต)

• พรบ.จดต งศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดฯ พ.ศ.2534 (บมต)

• ระเบยบกรมอยการวาดวยการประนอมขอพพาทชนพนกงานอยการพ.ศ. 2532 (บางขอ)

• พรบ.ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542 (บมต)

• ความผดอนยอมความไดตามประมวลกฎหมายอาญา

• ความผดลหโทษ

• ระเบยบคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมวาดวยการไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2544 แกไขเพมเตม

โดยระเบยบคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมวาดวยการไกลเกลยขอพพาท (ฉบบท 2) พ.ศ. 2547

• ขอบงคบวาดวยการไกลเกลยขอพพาทนอกศาล ส านกระงบขอพพาท ส านกงานศาลยตธรรม

ยตธรรมชมชนและยตธรรมเชงสมานฉนทในพนทกฎหมาย (เดม)

20-06-62

JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 15

• พรบ.ระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 7) (ประกาศฯ 15 กนยายน 2550)

• กฎกระทรวงวาดวยการไกลเกลยความผดทมโทษทางอาญา พ.ศ. 2553 (ประกาศฯ 7 กนยายน 2553)

• พรบ. ศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 (แกไขปรบปรงฉบบ

ท 2 ฉบบท 3 พศ. 2558 ฉบบท 4 และ ฉบบท 5 พ.ศ. 2559)

• พรบ. คมประพฤต พ.ศ. 2559 (หมวด 5 การด าเนนการเพอสรางความยตธรรมเชงสมานฉนท) (ประกาศฯ

3 ตลาคม 2559)

• พรบ. การไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2562 (ประกาศฯ 22 พฤษภาคม 2562)

• *พรบ. สงเสรมการพฒนาและคมครองสถาบนครอบครว พ.ศ. 2562 (ประกาศฯ 22 พฤษภาคม 2562)

(ยกเลก พรบ. คมครองผถกกระท าดวยความรนแรงในครอบครว พ.ศ. 2550)

ยตธรรมชมชนและยตธรรมเชงสมานฉนทในพนทกฎหมาย (รวมสมย)

20-06-62

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 16

JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 20-06-62 17

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 18

JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 20-06-62 19

20-06-62 JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 20

Q & A

13-06-62

JUTHARAT.U@CHULA.AC.TH 21