acil aydınlatma ve yönlendirme otomasyonu · yangın merdivenleri de bu kapsamda...

Acil Aydınlatma ve Yönlendirme Otomasyonu

Kevork Benlioğlu Elektronik Mühendisi

- Elektrik kesintisi, bakım

- Yangın, deprem, terör, sabotaj

Acil Aydınlatma

- Derhal- Otomatik - Asgari düzeyde aydınlatma- Güvenli tahliye

NormalAydınlatma

20. Yüzyıl

modern yapılar…

üzücü

can

Kayıpları …

Yasa,

yönetmelik

ve

standartlar…

Topluma açık

binalarda

Acil Aydınlatma

Sisteminin

kurulması ve

Periyodik

Testlerin

yapılması

yasal bir

zorunluluktur.

“Station Nightclub Fire”

“Station Nightclub Fire”

ACİL AYDINLATMA NE ŞEKİLDE YAPILIR?

Aydınlatma sağlayan cihazlarla

Yönlendirme sağlayan cihazlarla

Işıksız (harici aydınlatılmalı)

Kullanım oranı % 1

Genellikle ilkyardım ve yangın

söndürme tüpü, yangın dolabı vb.

cihazlara ait işaretlerin farkedilmesi

amacı ile kullanılır.

Işıklı Acil Aydınlatma Armatürleri ile

Kullanım oranı % 99

• Tek / çift yüzlü

• Duvara / tavana / asma tavana montaj

• Sıva altı, sıva üstü montaj

• Tij, zincir, askı teli vb ile montaj

YÖNLENDİRME SAĞLAYAN CİHAZLAR

AYDINLATMA SAĞLAYAN CİHAZLAR

• Acil Aydınlatma ArmatürleriKullanım oranı %50 ve LED lambaların

yaygınlaşması ile kullanım oranı artıyor…

• Sabit veya yönlendirilebilir spotlu

• Duvara, tavana veya asma tavana montaj

• Sıva altı, sıva üstü montaj

• Tij, zincir, askı teli vb ile montaj

• Acil Aydınlatma KitleriKullanım oranı %50 ve LED lambaların

yaygınlaşması ile kullanım oranı azalıyor.

• Ortamda seçilen bazı

armatürlerin içine monte edilir

• Armatürün içindeki bir lamba

acil durumda yanar

(*) EN1838 STANDARDINA GÖRE SINIFLANDIRMA

Acil Kaçış Aydınlatması

Açık Alan

Aydınlatması

Kaçış Yönlendirme

Aydınlatması

Yedek Amaçlı

Acil Aydınlatma

Standby Lighting

Yüksek Riskli Alan

Aydınlatması

Acil Aydınlatma Emergency Lighting

Emergency Escape Lighting

Escape Route

Lighting Open Area

LightingHigh Risk Task Area

Lighting

(*)

EN 1838

Acil Aydınlatma

Uygulama Standardı

KAÇIŞ YOLU

Acil bir durum oluştuğunda

tahliye için belirlenmiş olan yola kaçış yolu denir.

Açık Alan

Aydınlatması

Kaçış Yolu

Aydınlatması

Tehlikeli Alan

Aydınlatması

Açık Alan

Aydınlatması

Kaçış Yolu

Aydınlatması

Açık Alan

AydınlatmasıKaçış Yolu

Aydınlatması

Kimyasal Proses Alanı

Yüksek Riskli Alan Aydınlatması

Asansörler Yangın merdivenleri

Standartlara göre kaçış yolları 2 metre genişliğe göre tasarlanır.

ZeminEn az 1 Lux

En fazla 40 katı

Tavan

KAÇIŞ YOLU

Kaçış yollarında en fazla ve en az aydınlatılan noktalar arasındaki oran 40:1'den daha fazla olmamalıdır.

KAÇIŞ YOLLARI

SORU :

Kaçış yolunun merkez hattı boyunca, döşeme seviyesi üzerinde,

acil aydınlatma seviyesi en az kaç Lux olmalıdır?

A- 0,5

B- 1

C- 5

D- 10

(*) EN1838 STANDARDINA GÖRE SINIFLANDIRMA

Acil Kaçış Aydınlatması

Açık Alan

Aydınlatması

Kaçış Yönlendirme

Aydınlatması

Yedek Amaçlı

Acil Aydınlatma

Standby Lighting

Yüksek Riskli Alan

Aydınlatması

Acil Aydınlatma Emergency Lighting

Emergency Escape Lighting

Escape Route

Lighting Open Area

LightingHigh Risk Task Area

Lighting

(*)

EN 1838

Acil Aydınlatma

Uygulama Standardı

AÇIK ALANLAR

AÇIK ALANLAR

Kaçış yollarına ulaşılmasını

sağlayan alanlar,

60m²'den daha büyük alanlar

ve toplanma bölgeleri

açık alan sınıfına girer.

Açık alan aydınlatması

bazı ülkelerde

"anti-panic lighting"

olarak da bilinir.

Açık alanlarda, alanın

0.5 metre çevre kenarları

hariç döşeme seviyesi üzerinde

aydınlatma şiddeti en az

0.5 Lux olmalıdır.

ZeminEn az 0.5 Lux

En fazla 40 katı

Tavan

Açık alanlarda en fazla ve en az aydınlatılan noktalar arasındaki oran 40:1'den daha fazla olmamalıdır.

AÇIK ALANLAR

SORU :

Açık Alanlarda, döşeme seviyesi üzerinde,

acil aydınlatma seviyesi en az kaç Lux olmalıdır?

A- 0,5

B- 1

C- 5

D- 10

TEHLİKELİ ALANLAR

TEHLİKELİ VE RİSKLİ ALANLAR

Acil aydınlatma seviyesi çalışma alanında normal aydınlatma seviyesinin%10'undan az olmamamak üzere en az 15 lux.

Zemin

Normal aydınlatma seviyesinin %10’undan az olmamak üzere en az 15 Lux (çalışma alanında)

En fazla 10 katı

Tavan

TEHLİKELİ ALANLAR

SORU :

Tehlikeli olan bu alan normalde 300 Lux ile aydınlatılıyor,

acil durumda aydınlatma seviyesi kaç lux olmalı?

A- 0,3

B- 3

C- 30

D- 300

Eulumdatdata dosyası ile

ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (1-2)

Çıkış Kapısının Üzerinde

Çıkış yolu üzerinde bulunan her kapı

ile ana çıkış kapısının üzerinde

bir yönlendirme işareti olmalıdır.

Son Çıkış Kapısının Dışında

Tahliyenin yavaşlamaması ve

binadan çıkanların dışarıda karanlıkta

kalmaması için son çıkış kapısının dışında

bir aydınlatma cihazı bulunmalıdır.

ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (3-4)

Koridorlarlarda Aydınlatma ve Yönlendirme

Koridorlarda tahliye açısından

aydınlatma cihazı olmalıdır.

Koridorun sonundaki kapı üzerinde

yönlendirme işareti bulunmalıdır.

Kapı çıkışında başka bir

yönlendirme işareti görülmelidir.

Koridorlarların Dönüş Noktalarında

Tahliye sırasında yön değişimi gerekiyorsa

burada tahliye hızını aksatmamak için

aydınlatma cihazı ve yönlendirme işareti

olmalıdır.

Koridor dönüldükten sonra başka bir

yönlendirme işareti görülmelidir.

ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (5-6)

Koridorlarların Kesişme Noktalarında

Koridorların kesişme noktasında farklı

yönlerden gelen kimselerin çarpışmadan

doğru yöne devam etmeleri açısından

aydınlatma cihazı olmalı,

bu noktaya ulaşınca başka bir

yönlendirme işareti görülmelidir.

Döşeme Seviyesinin Değiştiği Yerlerde

İnsanların tahliye sırasında takılıp düşmemesi

için döşeme seviyesinin değiştiği yerlerde

bir aydınlatma cihazı bulunmalıdır.

Cihaz; basamağın gölgesi

oluşmayacak şekilde,

düşük seviyeli kısım

tarafına yerleştirilmelidir.

ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (7-8)

Merdivenlerde

Merdivenlerde de bir acil aydınlatma cihazı

bulunmalıdır.

Yürüyen Merdivenlerde

Elektrik kesintisinde yürüyen merdivenler

normal merdivene dönüşür.

Acil aydınlatma cihazı, merdivenlerin gölgesi oluşmayacak şekilde, merdivenin alt kısmına yakın bir yere

yerleştirilmelidir. Yangın merdivenleri de bu kapsamda değerlendirilmeli ve aydınlatılmalıdır.

ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (9-10)

Her Işıksız Yönlendirme İşaretinin

Olduğu Yerlerde

Dışarıdan aydınlatılan ışıksız yönlendirme

işaretlerinin görünür durumda olması

gerekmektedir.

Acil durumda aydınlatma sağlayan cihazın

işarete yatay düzlemde uzaklığı en fazla

2 metre olmalıdır.

Garajlarda ve Yaya Yollarında

Bina içinde bulunan kapalı garajlarda

ve yaya yollarında risksiz bir tahliye için

acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.

ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (11-12-13-14)

İlkyardım Odalarında ve

lkyardım Malzemelerinin

Bulunduğu Yerlerde

Acil durumlarda yaralanan

kimselere ilkyardım yapılarak

derhal müdahale edilmesi

açısından ilkyardım

teçhizatının görünür

durumda olması

gerekmektedir.

Yangın Söndürme ve Alarm Cihazının

Bulunduğu Yerlerde

Yangına acil müdahale edilmesi açısından

yangın söndürme tüplerinin ve yangın

dolabının görünür durumda olması

gerekir.

Bina Yerleşim Şeması ve

Tahliye Planının Bulunduğu

Yerlerde

Bu noktaların görünür

durumda olması

gerekmektedir. Acil durumda

aydınlatma sağlayan cihazların

ilgili yere yatay düzlemde

uzaklığı en fazla 2 metre

olmalıdır.

ACİL AYDINLATMA YERLEŞİM KURALLARI (15-16)

Tehlike Riski Yüksek Hareketli Makine veya

Kimyasal Banyoların Bulunduğu Alanlarda

Tehlike riski yüksek; tehlikeli madde,

kimyasal banyo, konveyör, hareketli

makine vb bulunan mahallerde

kazaları engellemek için

acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.

Jeneratör ve Elektrik ve

Kumanda Odalarında

Elektrik üretim ve dağıtım mahallerinde

gerektiğinde elektrik sistemine kontrol ve

kumanda edilmesi açısından

acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.

STANDART İŞARETLER (ISO 3864-1, ISO 7010)

İŞARETLER İÇİN PARILTI SEVİYELERİ

Aynı renkler için

Max 1:10 orantı

Zıt renkler için

1:5 ile 1:15 arası

En az

2 cd/m²

STANDART İŞARETLER (ISO 3864-1, ISO 7010)

Azami

Görülebilir

Uzaklık

200xH

GÖRÜŞ UZAKLIKLARI

İçeriden Aydınlatılan İşaretlerde

Azami

Görülebilir

Uzaklık

100xH

GÖRÜŞ UZAKLIKLARI

Dışarıdan Aydınlatılan İşaretlerde

SORU :

İçeriden aydınlatılan bir acil durum yönlendirme işaretinde, işaret yüksekliği 10cm ise

azami görülebilirlik mesafesi kaç metredir?

A- 5

B- 10

C- 15

D- 20

DEVREYE GİRME SÜRESİ

Kaçış Yolları ve

Açık Alanlar

Aydınlatma seviyesi açısından

olması gereken değerin

%50’si 5 saniye içinde,

tamamı 60 saniye içinde

sağlanmalıdır.

!!! Geç rejime giren lambalar

bu nedenle kullanılamaz.

DEVREYE GİRME SÜRESİ

DEVREYE GİRME SÜRESİ

SORU :

Aşağıdaki lambalardan hangisinin acil aydınlatma sisteminde kullanılması uygun değildir?

A- Halojen Lamba

B- Floresan Lamba

C- LED Lamba

D- Cıva Buharlı Lamba

ÇALIŞMA SÜRESİ

(Standartlara göre)

Kaçış Yolları ve

Açık Alanlar

Tahliye amaçlı aydınlatma süresi

en az 1 saat olmalıdır.

Ülkeden ülkeye yönetmelikler ile değişken

Ülkemizde “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”e

göre“Kullanıcı Yükü” 200’den fazla ise en az 120 dakika.

Tehlikeli

Alanlar

Risk devam ettiği sürece

aydınlatma sağlanmalıdır.

EN 1838

Kesintide Yanan (Non-Maintained)

Tek Lambalı Sürekli Yanan (Maintained)

ÇALIŞMA MODU

Şebeke gerilimi var

Şebeke gerilimi yok

NM M

NORMAL

AYDINLATMA

ACİL AYDINLATMA

ARMATÜRLERİ

Elektrik Tesisatı

NORMAL

AYDINLATMA

DÖNÜŞTÜRME

KİTLERİ BULUNAN

ARMATÜRLER

Acil aydınlatma

normal şartlarda

kullanılan yada ihtiyaç

duyulan bir aydınlatma

türü değildir.

Sadece

bir kez çalışması

amacı ile kurulur.

İhtiyaç olduğu an

gerektiği gibi

çalışması

‘’güvenilir olması’’

gerekir.

Acil bir durumda

düzgün bir tahliye

yapılmasını garanti altına

almak açısından

“Test ve Bakım” konusu

Yönetmelik ve Standartlar ile

zorunlu hale getirilmiştir.

Ayda bir Fonksiyon Testi

kısa süre ile

yapılan test

Yılda bir Süre Testi

Beyan çalışma süresi kadar

yapılan test

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve EN 50172 Acil Aydınlatma Uygulama Standardı gereği

DÜZENLİ TEST VE BAKIM YAPILMALI

Test sonuçları kaydedilmeli ve saklanmalıdır.

OTOMATİK TEST

FONKSİYON TESTİ

(ayda en az 1)

SÜRE TESTİ

(yılda en az 1)

Test Şekli

Sonuçta Acil Aydınlatma sisteminin gerçek performansı, sadece

“sistematik test ve bakım” yapılarak garanti altına alınabilir.

Bireysel Olarak Yapılan Test (Klasik) Otomatik Olarak Yapılan Test

Klasik teknikler ile yapılan testler güvenlidir.

Ancak pratikte bireysel olarak yapılması zordur.

- İşçilik maliyetleri

- Cihazlara ulaşım zorluğu

- Kayıt problemleri

- En önemlisi insan faktörü

Bu sayede Acil Aydınlatma armatürlerinde

oluşacak bir arıza yada performans kaybı

zamanında tespit edilerek erken müdahale ile

sistemin gerçek performansında çalışması

garanti altına alınabilir.

Klasik tekniklerde yaşanan bu

problemler “Otomatik Test ve

Merkezi İzleme ” imkanı ile

kolayca önlenebilir.

MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ

MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 1

MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 2

MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 2

MERKEZİ İZLEME SEÇENEKLERİ - 3

DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ

DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ

DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ

DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ

DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ

DİNAMİK ACİL AYDINLATMA OTOMASYON SİSTEMİ

Teşekkürler