comprehensive geriatric assessment “a one size fits...

COMPREHENSIVE GERIATRIC ASSESSMENT “A ONE SIZE FITS OLD!”

อาจารยแพทยหญงอรพชญา ไกรฤทธ

สาขาวชาเวชศาสตรผสงอาย

ภาควชาอายรศาสตร

คณะแพทยศาสตรโรงพยาลารามาธบด

มหาวยาลยมหดล

COMPREHENSIVE GERIATRIC ASSESSMENT (CGA)

การประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวม คอ อะไร?

เปาหมายของการประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวม

การประเมนผสงอายแบบองครวมและรอบดานตางจากการซกประวตตรวจรางกายในวยผใหญอยางไร?

การประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวมทาอยางไรใหมประสทธภาพ

แพทยและทมสหสาขาวชาสามารถนาการประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวมไปใชไดอยางไร ใน care settings ใดบาง?

การประเมนผ สงอายรอบดานแบบองครวม คอ อะไร?

การประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวม คอ อะไร?

การประเมนสขภาพผสงอายแบบองครวม หมายถง การประเมนโดยสหสาขาวชาชพ เพอชวยคนหาปญหา บรรยาย อธบายปญหาทซบซอนและปญหาหลายอยางของผสงอาย

เปนการหาแหลงประโยชนเพอสรางเสรมความเขมแขงของผสงอาย

เปนการประเมนบรการทจาเปนและประสานแผนการดแลทพฒนาขนเพอมงบาบดรกษาปญหาของผสงอาย

การพฒนารปแบบการประเมนสขภาพผสงอายแบบองครวมเปนการแสดงอยางแทจรงของการเปนสหสาขาวชาชพสขภาพ หลายวชาชพมสวนในการใชความรและทกษะเฉพาะเพอการจดการปญหสงอายแตละคนอยางเปนระบบและประสานแผนการดแลใหเกดผลลพธทดขน

เปาหมายของการประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวม

เปาหมายของการประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวม

เพอคงความมสขภาพดและพงพาตนเองใหไดนานทสด

โดยเนนทการสนบสนนความสามารถในการทาหนาทของผสงอายใหเตมตามศกยภาพ

การประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวมตางจากการซกประวต

ตรวจรางกายในวยผใหญอยางไร?

เปนการประเมนทครอบคลมองคประกอบทางดานรางกาย จตใจ สงคมและสงแวดลอมอยางเปนระบบในเวลาทเหมาะสม

โดยทมสหสาขาวชาชพ

เพอคณภาพชวตของผสงอาย

การประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวมตางจากการซกประวตตรวจรางกายใน

วยผใหญอยางไร?

หลกการของการประเมนผสงอายรอบดานแบบองครวม

Perform routinely in all sites of care

Assessments should be performance-based

Ideally, have informant present to provide or verify pertinent historical information

Incorporating geriatric assessment into routine office practice requires use of efficient strategies → Rapid screening of targeted areas, followed by comprehensive assessment in areas of concern

Copyright © 2016 American Geriatrics Society

กอนการประเมนตองคยกนใหรเรองกอน

การจดสงแวดลอมเพอการสมภาษณและสอสารกบผสงอาย

หองทมแสงสวางเพยงพอ

หลกเลยงการมแสงสองจากทางดานหลงของผสมภาษณ

หลกเลยงบรเวณทมเสยงดง

พยายามใหมการรบกวนหรอขดจงหวะการสมภาษณใหนอยทสด

ควรเตรยมกระดาษไวสาหรบเขยน

ทกษะการสมภาษณและสอสาร กบผสงอาย

เคารพ สภาพ และเขาใจ

ฟงในสงทผปวยพดและสะทอนกลบ

ในสงทไดยน

หลกเลยงการสรปเอาเอง

ลดอคตตอการสงอาย

นงตรงขามกบผปวยในระดบสายตา

ประเมนการไดยนของผสงอาย

อยาลมฟนปลอมและแวนสายตา

พดใหชดเจนและระดบเสยง

พอสมควร

มาเรมประเมนผสงอายกนเถอะ

INCORPORATING GERIATRIC ASSESSMENT INTO ROUTINE OFFICE PRACTICE

Rapid screening of targeted areas, followed by comprehensive assessment in areas of concern

Rapid screening of targeted

areas

Comprehensive assessment in

areas of concern

การซกประวตเกยวกบสขภาพ

อาการนาสาคญ

ขอมลทวไป

ประวตเจบปวยปจจบน

อาการปจจบน

คลายคลงกบการซกประวต

ในผใหญ

ประวตความเจบปวยในอดต

ลกษณะความเจบปวย

การเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

การผาตด/บาดเจบ

การสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค

•การตรวจสขภาพและตรวจคดกรอง

•มะเรงเตานม

•มะเรงปากมดลก

•กระดกพรน

•มะเรงลาไสใหญ

•การใหภมคมกน

•ไขหวดใหญ

•บาดทะยก

•ปอดอกเสบ

•งสวด

ประวตการใชยาในผสงอาย

ยาทใชประจาจากทกแพทย (การจดยา,ความสมาเสมอ,ความถกตอง)

ยาสมนไพร/ยาลกกตญ�/ยาเพอนรก

วตามน สมนไพร เกลอแร ยาระบาย และสมนไพรตางๆ

ปฏกรยาจากการใชยา

การแพยา/อาหาร

ประวตสวนตวของผปวย

เปนโอกาสทไดรจกผปวยมากขนทงในฐานะบคคลและปญหาเสยง

ขอมลประกอบดวย สถานภาพสมรส บตร (สมพนธภาพกบบตร การเยยมเยยนของบตร เบอร

โทรศพท) การสญเสยสมาชกและบคคลใกลชด ระบบเกอหนน (ครอบครว เพอน และบรการชมชน) การศกษา อาชพ การออกจากงาน/เกษยณ ทอยอาศย สวสดการทางสงคม การเดนทาง งานอดเรก กจกรรมทางสงคม การสบบหร ดมสรา การดมชากาแฟ

การประเมนความสามารถ ในการทาหนาทดานรางกาย

การประเมนกจวตรประจาวนขนพนฐานและกจวตรประจาวนทตองใชเครองมอชวย

การประเมนกจวตรประจาวนขนพนฐาน ดชนแคทซ (KATZ INDEX OF ADL)

มการประเมน 6 กจกรรมหลก

1. สวมเสอผา 2. อาบนา 3. ใชหองสขา 4. การเคลอนไหว 5. การรบประทานอาหาร 6. การควบคมการขบถาย

ชวยเหลอตนเองไดอสระ

หรอ

ตองพงพา

การประเมนกจวตรประจาวนขนพนฐาน – ดชนบารเทล (BARTHEL’S INDEX)

การอาบนา

0 ตองมคนชวยหรอทาให

1 ชวยตวเองได ตกนา ฟอกสบ

การสวมใสเสอผา

0 ตองชวยทงหมด

1 ตองชวยบางสวน

2 ชวยตวเองไดตดกระดม สวมเสอผา

สขวทยาสวนบคคล

0 ตองชวยลางหนา แปรงฟน ฯลฯ

1 ชวยตวเองได

รบประทานอาหาร

0 ตองปอนให

1 ตองชวยเหลอ เชน ตดอาหารเปนชนเลกๆ

2 ตกอาหารรบประทานเอง

แบงการประเมนออกเปน10ดานและใหคะแนน 0-2 ตามทกาหนด

การใชหองสขา

0 ตองชวยทกขนตอน ถอด-สวมกางเกง ทาความสะอาด

1 ชวยเหลอบางสวน

2 ชวยตวเองไดทกขนตอน ทาความสะอาดรางกายและชกโครก

การเคลอนยาย: เตยง-เกาอ (transfer)

0 นอนตดเตยง นงเองไมไดจะลม ใชคนชวยพยงนงถง 2 คน

1 ตองชวยอยางมากจงจะนงได เมอพยงขนมานงอยได

2 ตองการความชวยเหลอบาง (บอกใหนง)

3 ลกจากเตยง-นงเกาอไดเอง

การเดน

0 เดนไมได

1 ตองใชรถเขนชวยตวเองใหเคลอนทไปได

2 เดนหรอเคลอนทโดยมคนชวย 1 คน

3 เดนไดเองอาจใชเครองเกาะเดน

การกลนปสสาวะ

0 กลนไมไดหรอคาสายสวนไว

1 กลนไมได 1-2 ครงตอสปดาห

2 กลนได

การประเมนกจวตรประจาวนขนพนฐาน – ดชนบารเทล (BARTHEL’S INDEX)

แบงการประเมนออกเปน10ดานและใหคะแนน 0-2 ตามทกาหนด

การกลนอจจาระ

0 กลนไมไดบอยหรอตองสวน

1 กลนไมไดเปนบางครง(1-2 ครง/สปดาห)

2 กลนไดหรอสวนไดเอง

ขนลงบนได

0 ไมไดเลย

1 ตองมคนคอยดแลชวยบางสวน

2 ขนลงไดเอง (ใชเครองพยงเดน)

การประเมนกจวตรประจาวนขนพนฐาน – ดชนบารเทล (BARTHEL’S INDEX)

แบงการประเมนออกเปน10ดานและใหคะแนน 0-2 ตามทกาหนด

การประเมนความสามารถในการทากจวตรประจาวนทตองใชเครองมอชวย

(INSTRUMENTAL ACTIVITIES OF DAILY LIVING)

ความสามารถในการทากจกรรมทจาเปนซงสนบสนนการอยไดอยางอสระ

และอาศยอยทบานคนเดยวได ดชนจฬา เอ ด แอล - Chula Activity Daily Living Index (CAI)

เครองมอ IADL ของ Lawton

เครองมอ IADL ของ LAWTON

ประกอบดวยกจกรรม 7 กจกรรมตอไปน

- การใชโทรศพท: สามารถหาตวเลข, หมน/กด, รบ และโทรศพทไดโดยไมตองชวยเหลอ

- การเดนทาง: สามารถขบรถหรอเดนทางคนเดยวโดยใชรถประจาทาง รถรบจาง

- จายตลาด: สามารถจบจายสงของอาหารและนาของกลบโดยใชรถสวนตวหรอรถประจาทาง/แทกซ

- การเตรยมอาหาร: สามารถคดเมน เตรยมของใชและปรงอาหารได

- ทางานบาน: ทาความสะอาดถบาน ซกผา

- รบประทานยา: เตรยมยา/รบประทานยาถกตอง ตรงเวลา

- จดการเรองเงน: สามารถใชจายเงนโดยการเขยนเชค ทอนเงน เปนตน

ดชนจฬา เอ ด แอล - CHULA ACTIVITY DAILY LIVING INDEX (CAI)

Walking outdoors

Cooking

Using public transport

Using money

Doing heavy housework

DISABILITY IN ADLS

Disability in ADLs may occur when there is a gap or mismatch between personal capabilities (e.g., balance, muscle strength, cognition) and environmental demands For example, an older adult with quadriceps weakness might require personal assistance to stand from a deeply cushioned, low-lying chair but have no difficulty standing from a hard-back kitchen chair

STRATEGIES FOR RAPID SCREENING

Domain Rapid screen

Functional status Answers “Yes” to one or more of the following:

Because of a health or physical problem, do you need help to: a) Take a bath or shower? b) Walk across a room? c) Prepare meals? d) Manage medications? e) Manage the household finances?

Copyright © 2016 American Geriatrics Society

ถาผสงอายมปญหาเกยวกบการเดน หรอ การเคลอนยายตวเอง

“Timed Up and Go” test

Consists of rising from the chair, walking 10 feet (3 meters), turning around and returning to the chair, turning, and then sitting back down in the chair

Gait speed

Strongest predictor of future disability and death

การทดสอบการลกจากเกาอและเดน “UP & GO” TEST

เหมาะกบการทดสอบในคลนกผปวยนอกทไมสามารถสงเกตการปฏบตกจวตรประจาวนได

การทดสอบตองจบเวลา และบนทกเวลาทใชในการลกจากเกาอ เดน 3 เมตร (ประมาณ 10 ฟต) หนกลบ และเดนกลบมานงเกาอ

สามารถสงเกตการทรงตว การกาวเดน และความลาบาก รวมทงการใชเวลาในการลกขนและเดน-ไปกลบ

การใชเวลามากแสดงถงการมความพรองในการทาหนาท Individuals who take ≥15 sec for the Timed Up and Go test have an increased risk for falls and require

further evaluation (SOE=B)

มประโยชนในการทานายระดบภาวะทพพลภาพของผสงอายทอาย 70 ปและมากกวา 70 ป

GAIT SPEED

A gait speed of 0.8 meters/second allows for independent community ambulation; a speed of 0.6meters/sec allows for community activity without a wheelchair. These norms indicate that patients who can walk 50 feet in an office hallway in ≤ 20 seconds should be able to walk independently in normal activities

Copyright © 2016 American Geriatrics Society

STRATEGIES FOR RAPID SCREENING

Domain Rapid screen Mobility “Timed Get Up and Go” test: unable to complete in <15 sec

Usual gait speed: unable to walk 50 feet in <20 sec

ถาประเมน FUNCTIONAL STATUS และ MOBILITY → พบความบกพรอง ตองประเมนอะไรตอ?

ประวตเรองทอยอาศยและสงแวดลอม

แสงสวางของหอง ลกษณะความปลอดภยของพนหอง สงอานวยความสะดวกในการเคลอนยายผปวยไดสะดวกปลอดภย บนไดและทางเดนในบาน หองครว หองนา

LIFE SPACE

Assessment offers complementary strategy for distinguishing among levels of mobility

Life space can be viewed rather as a series of concentric areas radiating from the room where a person sleeps to more distant locations, such as beyond one’s town for community-living older adults to outside the facility for nursing home residents

For older adults with low life space, the ability to get in and out of bed should be assessed

การประเมนปญหาทางรางกายเพมเตมในผสงอาย

การซกประวตทบทวนระบบตางๆของผสงอาย

ประวตเบออาหาร/นาหนกตวลด

การขบถายอจจาระทเปลยนแปลงไป

ปญหาในการกลนปสสาวะ

ปญหาการทรงตว/ประวตการพลดตกหกลม (ลกษณะ, เวลา, สถานท)

การเปลยนแปลงเกยวกบการมองเหนและการไดยน

การขบขยานพาหนะ

การประเมนภาวะโภชนาการในผสงอาย

ประกอบดวย

การประเมนจากลกษณะภายนอกของผสงอาย

ประวตนาหนกตวลดผดปกต ≥ 5% ใน 6 เดอน

การคานวณดชนมวลกาย

• BMI = weight (kg) / height (m2)

• Watch for low BMI (<20 kg/m2) การตรวจทางชวเคมตางๆ: ระดบอลบมน, คาโคเลสเตอรอล

การตรวจวดการมองเหนอยางงาย ในผสงอาย

• Ask about everyday tasks Driving, watching TV, reading

• Use performance-based screening Ask patient to read from newspaper, magazine Use Snellen chart or Jaeger card

การตรวจวดการมองเหนอยางงาย

Jaeger Card Snellen Chart

E CHART

การตรวจวดการไดยนในผสงอาย

• Assess first for cerumen impaction

• Hearing loss usually bilateral and in high-frequency range

• Refer for formal audiometry testing if: Acknowledges hearing loss when questioned Unable to perceive letter/number combination whispered at a

distance of 2 feet

Domain Rapid screen

Nutrition Unintentional weight loss of ≥5% in prior 6 months (or BMI < 20kg/m2)

Vision If unable to read a newspaper headline and sentence while reading corrective lenses, test each eye with Snellen chart: unable to read greater than 20/40

Hearing Acknowledges hearing loss when questioned or unable to perceive a letter/number combination whispered at a distance of 2 feet

STRATEGIES FOR RAPID SCREENING

การประเมนความสามารถสมอง COGNITIVE ASSESSMENT

สงเกตจากสภาพทวไป

ความสามารถในการดแลตนเองหรอการกระทากจวตรประจาวน

การประเมนอยางเปนระบบ ไดแก

ระดบความรสกตวความตงใจ

ภาวะทางดานอารมณ

การใชภาษา การพด

การคดการตดสนใจ

COGNITIVE ASSESSMENT

Prevalence of cognitive decline Doubles every 5 years after age 65 Nearly 50% of those aged 90+

Most people with dementia do not complain of memory loss

Cognitively-impaired older persons are at risk for accidents, delirium, medical nonadherence, and disability

COGNITIVE ASSESSMENT: PERFORMANCE MEASURES Mini-Cog Combines 3-word recall and clock draw test

Folstein’s Mini-Mental State Examination (MMSE) Widely used but now proprietary, and with limitations

Montreal Cognitive Assessment (MoCA) More commonly used validated tools to assess cognition Both assess memory, executive function, abstract thinking, attention, calculation, visual-spatial skills

Domain Rapid screen

Cognitive function 3-item recall: unable to remember all 3 items after 1 minute Mini-Cog: recall = 0 or recall <3 and abnormal clock

STRATEGIES FOR RAPID SCREENING

Domain Rapid screen

Depression Answers “Yes” to either of the following: In the past month have you often been bothered by: a) Feeling down, depressed, or

hopeless? b) Having little interest or pleasure in

doing things?

PSYCHOLOGICAL ASSESSMENT

Although prevalence of major depression among older adults is low (1%-2%), the rate is higher in primary care, and many older adults suffer from depression below the severity threshold of major depression Ask, “Do you often feel sad or depressed?” If patient responds affirmatively do further evaluation, eg, Geriatric Depression Scale or PHQ-9 Watch for signs of anxiety, bereavement

การประเมนสภาพอารมณและภาวะซมเศรา

ภาวะซมเศราทาให ความสามารถในการทาหนาทเสอมถอยลง มพฤตกรรมทารายตนเอง และอตราตายสง มโอกาสวนจฉยผดเปนสมองเสอม ทาใหไดรบการรกษาไมถกตอง

เครองมอประเมนภาวะซมเศรา

เปนเครองมอทใหผสงอายตอบดวยตนเอง ไดแก

เครองมอของ Beck (ฉบบยอ)

Geriatric Depression Scale

แบบวดความเศราในผสงอายของไทย

แบบประเมนอาการโรคซมเศราชนด 9 คาถาม

1. ไมอยากสนใจสงตางๆ ไมอยากทาอะไร 0-3

2. ไมรสกสนกสนานเพลดเพลนในสงทเคยเพลดเพลน 0-3

3. นอนไมหลบ หรอนอนมาก 0-3

4. ออนเพลยงาย เหนอยลา ไมมเรยวแรง 0-3

5. เบออาหาร หรอกนมาก 0-3 6. ชอบตาหนตนเอง หรอรสกผดมากกวาปกต 0-3 7. คดอะไรไมออก หลงลมงาย สมาธไมด 0-3

8. การเคลอนไหวและความคดเชองชาหรอกระวนกระวายอยไมสข0-3

9. คดอยากตายซาๆ หรอพยายามฆาตวตาย 0-3 จดตดท 7 ความไว 75.7% ความจาเพาะ 93.4% ถกตอง 92.7%

®สไลดของรศ.พญ.สวรรณา อรณพงคไพศาล

แบบวดความเศราในผสงอายของไทย THAI GERIATRIC DEPRESSION SCALE (TGDS)

ใหผสงอายตอบคาถาม30 ขอในกระดาษคาตอบดวยตนเอง ประเมนความรสกของผถกทดสอบดวยตนเองในชวงหนงสปดาหทผานมา มคะแนนรวมระหวาง 0-30 คะแนน

ขอ 1,5,7,9,15,19,21,27,29,30 ถาตอบวา “ไมใช” ได 1 คะแนน ขอทเหลอถาตอบวา “ใช” ได 1 คะแนน

เกณฑกาหนดคะแนนตดสนความเศราในผสงอายไทย • คาคะแนนรวมระหวาง 0-12 คะแนน = คาปรกต • คะแนนระหวาง 13-18 คะแนน = มความเศราเลกนอย • คะแนนระหวาง 19-24 คะแนน = มความเศราปานกลาง • คะแนนระหวาง 25-30 คะแนน = ผมความเศรารนแรง

สารศรราช ปท 46, ฉบบท 1, มกราคม 2537, หนา 1-9

THAI GERIATRIC DEPRESSION SCALE (TGDS)

1. คณพอใจกบชวตความเปนอยตอนน

2. คณไมอยากทาในสงทเคยสนใจหรอเคยทาเปนประจา

3. คณรสกชวตของคณชวงนวางเปลาไมรจะทาอะไร

4. คณรสกเบอหนายบอย

5. คณหวงวาจะมสงทดเกดขนในวนหนา

6. คณมเรองกงวลตลอดเวลา และเลกคดไมได

7. สวนใหญแลวคณรสกอารมณด

8. คณรสกกลววาจะมเรองไมดเกดขนกบคณ

9. สวนใหญคณรสกมความสข

10. บอยครงทคณรสกไมมทพง

11. คณรสกกระวนกระวาย กระสบกระสายบอย ๆ

12. คณชอบอยกบบานมากกวาทจะออกนอกบาน

13. บอยครงทคณรสกวตกกงวลเกยวกบชวตขางหนา

14. คณคดวาความจาของคณไมเทาคนอน

15. การทมชวตอยถงปจจบนนเปนเรองนายนดหรอไม

16. คณรสกหมดกาลงใจหรอเศราใจบอยๆ

17. คณรสกวาชวตคณคอนขางไมมคณคา

18. คณรสกกงวลมากกบชวต ทผานมา

19. คณรสกวาชวตนยงมเรองนาสนกอกมาก

20. คณรสกลาบากทจะเรมตนทาอะไรใหมๆ

21. คณรสกกระตอรอรน

22. คณรสกสนหวง

23. คณคดวาคนอนดกวาคณ

24. คณอารมณเสยงายกบเรองเลกๆ นอย ๆ อยเสมอ

25. คณรสกอยากรองไหบอย

26. คณมความตงใจในการทาสงหนงสงใดไดไมนาน

27. คณรสกสดชนในเวลาตนนอนตอนเชา

28. คณไมอยากพบปะพดคยกบคนอน

29. คณตดสนใจอะไรไดเรว

30. คณมจตใจสบาย แจมใสเหมอนกอน

THAI GERIATRIC DEPRESSION SCALE (TGDS)

SOCIAL ASSESSMENT

Ethnic, spiritual, and cultural background

Availability of a personal support system

Caregiver burden

Economic well-being

Safety of the home environment

Elder mistreatment

Advance directives

ขอบคณคะ