dag van de cultuureducatie 04/02/2014 - sessie 15

Onvergetelijk Interactieve rondleidingen voor mensen met Alzheimer en hun mantelzorgers

Stefanie Metsemakers Coördinator Onvergetelijk Van Abbe/ Onvergetelijk Stedelijk

Piet Van HeckeCoördinator Meet Me @ M HKA

INHOUD

• Programma• Doelgroep• Training• Reacties• Onderzoek• Toekomst

ONVERGETELIJK

PROGRAMMA

• Interactieve rondleidingen & workshops voor individuen met de ziekte van Alzheimer en hun mantelzorgers.

• Gebaseerd op het Meet Me at MoMA- programma van het Museum of Modern Art (MoMA), New York

PROGRAMMA

Access Programs: Create Ability, Interpreting MoMA, Touch Tours, ArtInsight, Teleconference courses for homebound individuals, …

MEET ME AT MOMA

PROGRAMMA

Sinds 2006 Meet Me at MoMA, een maandelijks programma voor mensen met de ziekte van Alzheimer en hun mantelzorgers

• Activiteit voor persoon met Alzheimer én de mantelzorger• Voorbij de ziekte kijken; focus op wat iemand nog wel kan• Nadruk ligt op plezier hebben • Sociale aspect; er ontstaan vriendschappen

PROGRAMMA

WAT SPRAK ONS AAN?

DOELGROEP

DOELGROEP

GEDRAGS- EN STEMMINGSPROBLEMEN

• Agitatie/ agressie• Depressie/ Dysphorie• Angst• Apathie• Euforisch gedrag• Wanen• Hallucinaties• Ontremming• Irritability• Motorische onrust/

Onrustig• Slaapstoornissen• Eetstoornissen

Biologische factoren

Psychologische factoren

Sociale factoren

DOELGROEP

DOELGROEP

DOELGROEP

“Dementie heb je niet alleen.”

DOELGROEP

DOELGROEP

“Dementie heb je niet alleen.”

• Maandelijks; vaste dag en tijd• 1,5 uur• 4 à 5 kunstwerken per rondleiding• Thema• Naast rondleider ook vrijwilliger• Naamstickers• Stoeltjes voor op zaal • Ansichtkaart met werk uit de rondleiding voor thuis

RONDLEIDING

Wat is dit voor een vrouw? (Zonder dat we nog kijken WIE het is.)

Observeren

Beschrijven

Interpreteren

Verbinden

Samenvatten

Met welke woorden zou je deze persoon of afbeelding omschrijving?

Wat zeggen de kleuren ons?

Waar zou zij aan denken?

Wat drukt zij uit met haar handen?

Wanneer er een portret van u zou worden gemaakt, waar en hoe zou u dan geportretteerd willen worden?

Zou u haar willen zijn?

DO’S EN DON’TS• Geef structuur aan

• Stel open vragen, zowel aan de persoon met Alzheimer als mantelzorger

• Betrek ook non- verbale reacties

• Zet muziek, geur of tast in voor een bredere interpretatie

• Let op tempo, volume en articulatie

• Humor, humor, humor!

• Kies geen kunstwerken die naast een drukke doorgang hangen; heel klein zijn; of op een muur hangen met veel andere werken.

• Foute antwoorden bestaan niet

• Geroezemoes en onderonsjes tussen duo’s mag

TRAINING RONDLEIDERS

TRAINING

• Informatie over de ziekte• Gesprekken met personen met Alzheimer en hun mantelzorgers• Gesprekstechnieken op zaal• Workshop brainstorm

Laatst zei een van de deelnemers aan het einde van de rondleiding:

'Ik vond het geweldig, maar wel jammer dat ik dit weer ga vergeten'.Waarop haar man (mantelzorger) stellig zei 'maar ik niet en ik ga het je elke dag opnieuw vertellen'.

Het geduld en de liefde die de mantelzorgers geven maakt de rondleidingextra bijzonder. Geen opmerking is verkeerd en iedereen wordt erbij betrokken.Rondleider Noor

TRAINING

Als dochter van een moeder die aan dementie heeft geleden, zou ik in mijn handen geknepen hebben als ik een dergelijke middag had kunnen

beleven met haar. Het is een reden waarom ik het een werkelijke verdieping van mijn werkzaamheden als vrijwilliger bij het museum vind.

Vrijwilliger Stance

KICK-OFF

TRAINING

REACTIES‘Het was prachtig om mijn man zo te zien genieten. Ik ben weer allemaal nieuwe dingen over hem te weten gekomen!’Mantelzorger

‘Is het programma nu al afgelopen? Kunnen we niet

nog langer door? Of is er nog iemand die zijn kinderen van

de crèche moet afhalen?’Deelnemer

REACTIES

‘Dag lieve mensen,

Afgelopen maandag hebben Guus en ik aan het programma mee gedaan. Het was heel goed en leuk, fijn dat de mensen om wie het ging er echt bij betrokken werden op een volwassen respectvolle manier. Ik heb er in ieder geval erg van genoten.

De ontvangst en begeleiding was heel prettig, we doen het zeker nog een keer ! Heel hartelijk dank aan allen die er waren.

Mail van twee deelnemers

REACTIES

ONDERZOEK- EFFECTEN ONDERZOCHT

ONDERZOEK

Mantelzorger• Minder emotionele problemen

Beiden• Opgewektere stemming• Toename van sociale steun• Verhoogd zelfvertrouwen

Door museumbezoek raakt men geïnspireerd om ook andere activiteiten samen te doen.

(37 mensen met dementie en 37 mantelzorgers)

• De rondleider• Intellectuele stimulatie• Delen van ervaringen• Positieve sociale interactie• Veilige omgeving en even

geen stigma ervaren

ONDERZOEK

ONDERZOEK- WAT DRAAGT BIJ AAN SUCCES?

ONDERZOEK

Onderzoek in België door Universitair Ziekenhuis Antwerpen • vergelijkbaar met onderzoek MoMA

ONDERZOEK

Onderzoek in Nederland door Vumc Afdeling Psychiatrie

Deelnemers• Effecten en voorkeuren

Implementatie- aspecten• Knelpunten• Succesfactoren

Handleiding

• Onderzoek

• Workshops in samenwerking met kunstenaars

• Programma als vliegwiel

• Uitbreiding naar 10 andere musea in Nederland

TOEKOMST

TOEKOMST

• Stefanie Metsemakerss.metsemakers@stedelijk.nl

• Piet van HeckePiet.VanHecke@mukha.be

DANK VOOR UW AANDACHT