depresja wieku rozwojowego

Katarzyna Pycio

Ewolucja poglądów1971 - Kongres Psychiatrów Dziecięcych w

Sztokholmie – zaprezentowano poglądy dotyczące depresji dzieci i młodzieży.

1973 – kryteria depresji Weinberga1987 – uznano możliwość istnienia depresji

wieku dorastania.Kryteria rozpoznania takie same jak u

dorosłych.

Kryteria depresji WeinbergaObniżony nastrójDeprecjonowanie siebieZaburzenia apetytuZaburzenia snuPogorszenie wyników szkolnychOgraniczenie kontaktów z rówieśnikamiZmiany postawy wobec szkołyDolegliwości somatyczneUtrata energiiIstotne zmiany apetytu lub wagi

Depresja młodzieńcza wg KępińskiegoOdrębny zespół w okresie dorastania (1974)Depresja młodzieńcza ma ścisły związek z

przełomem biologicznym (zmiany w układzie endokrynnym, zmiana kształtu i funkcjonowania ciała, pracy mózgu, funkcjonowania psychospołecznego)

Wyróżnił 4 postaci depresji młodzieńczej:apatyczno – abulicznabuntowniczarezygnacyjnalabilna

Depresja anaklitycznaJest to opisana w 1946 roku przez

Spitza reakcja na rozstanie dziecka w wieku niemowlęcym.

Wyróżnił 4 etapy reakcji:1. Lękliwość, wzmożony płacz,

reagowanie krzykiem na zbliżającą się osobę

2. Spadek aktywności, utrata zainteresowania otoczeniem, izolowanie się od świata

3. Brak reakcji na próbę nawiązania kontaktu, spadek aktywności ruchowej i poznawczej, niechęć do mówienia, stereotypie ruchowe

4. Objawy somatyczne: odmowa jedzenia, wymioty, spadek masy ciała, zaburzenia snu, spadek odporności, zmiany skórne

Czy to jest depresja?Przygnębienie- uczucie

zniechęcenia, apatii, mniejsze nasilenie dolegliwości

Nastrój depresyjny – stan smutku, przygnębienia, braku odczuwania przyjemności

Zespół depresyjny – towarzyszą zaburzenia lękowe, zaburzenia funkcjonowania jednostki

Depresja – cięższy przebieg, trwa dłużej, utrata radości, chęci życia, myśli samobójcze

Depresja kliniczna – pełnoobjawowy zespół chorobowy z objawami somatycznymi

Kryteria ICD-10F32 Epizod depresyjnyF33 Zaburzenia depresyjne nawracająceF34.1 DystymiaF38.00 Epizod mieszanych zaburzeń afektywnychF41.2 Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszaneF43.2 Zaburzenia adpatacyjneF92.0 Depresyjne zaburzenia zachowaniaF93 Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się

zwykle w dzieciństwie

Epizod depresyjnyA – czas trwania co najmniej 2 tygodnieB – co najmniej dwa z następujących objawów:1. Obniżony nastrój2. Anhedonia3. Zmniejszona energia, zwiększona męczliwośćC - dodatkowe objawy:1. Spadek zaufania i szacunku dla siebie2. Poczucie nieracjonalnych wyrzutów sumienia i poczucia

winy3. Nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie, albo

jakiekolwiek zachowania samobójcze4. Pogorszenie funkcji poznawczych5. Pobudzenie lub zahamowanie aktywności ruchowej6. Zaburzenia snu wszelkiego typu7. Zmiany łaknienia wraz ze zmianą wagi

DystymiaNastrój depresyjny występuje przez większą

część dnia, może być drażliwośćCzas trwania co najmniej rokDwa lub więcej z następujących symptomów:1.Spadek lub wzrost apetytu2.Bezsenność lub nadmierna potrzeba snu3.Zmęczenie lub utrata energii4.Niska samoocena5.Pogorszenie koncentracji, pamięci, trudności w

podejmowaniu decyzji6.Poczucie beznadziejności

Czynniki przyczynoweCzynnik genetycznyDepresjogenne style atrybucji (model

poznawczy)Rzadkie otrzymywanie wzmocnień

pozytywnych lub brak reakcji na nie (model behawioralny)

Rola interakcji między rodzicem a dzieckiem (model interpersonalny)

model podatność - stres

Objawy depresyjneLiczne, zmienne, niespecyficzne skargi somatyczneCzęsta nieobecność w szkole, gorsze wyniki w

nauceWybuchy krzyku, skarg, rozdrażnienieUnikanie wysiłku, znudzenieUtrata zainteresowania zabawą z przyjaciółmiSpołeczna izolacjaZainteresowanie tematem śmierciNadmierna wrażliwość na krytykę i odrzucenieZachowanie ryzykowneSięganie po alkohol, używki

Rozpowszechnienie depresjiDepresja jest uważana za najbardziej rozpowszechnione

zaburzenie psychologiczne w okresie dorastania (Mash i Wolfe, 2002)

Rozpowszechnienie podawane jest w dużej rozpiętości 0,14-52%W Polsce w latach 80-tych badanie 14 – latków (Kraków,

Bomba) 31,65%, 17 – latków – 27,37%, w latach 90- tych (Witkowska- Ulatowska, Warszawa) 13 i 14 latków – 19,3%.

Przed okresem dorastania (6-11 lat) nie ma różnic w częstotliwości występowania zależnej od płci.

Po osiągnięciu okresu dojrzewania stosunek dziewcząt do chłopców z depresją 2:1, 3:1.

Dziewczęta staja w obliczu większych biologicznych, psychologicznych i społecznych zmian związanych z rolą płciową.

Depresja : najczęstsze zachorowanie około 15-19 r.ż, trwa około 8 m-cy.

Dystymia: najczęstsze zachorowanie 11-12 r.ż, może trwać nawet kilka lat.

Zachowania samobójczeDepresja stanowi najczęstszą i najważniejszą przyczyną

prób samobójczych i samobójstw w okresie dorastania.„Wszystkie myśli i działania samobójcze u dzieci należy

traktować poważnie i dokładnie oraz wielokrotnie je oceniać”.

Adolescenci są bardziej niż dorośli podatni na realizację myśli samobójczych, ponieważ nie rozumieją w pełni skutków swych działań.

Najwięcej prób samobójczych wśród osób z depresją występuje we wczesnej i środkowej fazie dorastania- do 17 r.ż.

Wiek 13 i 14 lat jest szczytowym okresem dla pierwszej próby samobójczej, zwykle przez przyjęcie dużych dawek leków.

Kryzysy samobójczeZerwanie związku uczuciowegoKonflikty z rodzinąProblemy szkolneDoświadczenie samobójstwa w otoczeniu w

ostatnim czasieNiechciana ciążaZaburzeni stresowe pourazoweUżywanie substancji psychoaktywnych

Czynniki ryzyka prób samobójczych ImpulsywnośćWcześniejsze próby samobójczeWydarzenia wyzwalająceWystępowanie depresji, poczucia winy, beznadziejności i

złościObecność istnienia deficytów poznawczych (np.

niedostosowane strategie rozwiązywania problemów)Nieprzystosowane sposoby radzenia sobie (np. społeczna

izolacja, nadużywanie narkotyków)Konflikty rodzinne, przemoc, wykorzystywanieOsobiste straty (śmierć, rozwód, zmiana miejsca

zamieszkania)Odrzucenie przez rówieśnikówChoroba fizyczna, psychiczna, inne czynniki osobisteUmowa z osobą, która popełniła samobójstwo lub zamierza

to zrobić (pakt samobójczy).

BibliografiaZaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji-

Philip C. KendallDepresja wieku dorastania – Elżbieta GresztaPsychiatria dzieci i młodzieży – Irena

NamysłowskaPsychiatria wieku rozwojowego – Aniela i

Maria Popielarska

Żyjmy długo i szczęśliwie