harplyk...k. abdullaÝewa, k. hallyÝew harplyk 1-nji synp ÜÇin okuw kitaby xiv ne şir...

K. ABDULLAÝEWA, K. HALLYÝEW

HARPLYK1-NJI SYNP ÜÇIN OKUW KITABY

XIV n e ş i r

Özbegistan Respublikasynyň Halk bilimi ministrligitarapyndan hödürlenildi

DAŞKENT — «O‘ZBEKISTON» — 2020

http:/

/edup

ortal.

uz

2

UO‘K 372.416.2811.512.164(075)

KBK 81.2 Tur-9A-13

S y n ý a z a n :

Jumabibi Rejepowa Dörtköl etrabynyň 9-njy mekdebiniňbaşlangyç synp mugallymasy

Respublikanyň ýörite kitap gaznasynyň serişdelerihasabyndan çap edildi.

Abdullaýewa K.Harplyk: 1-nji synp üçin okuw kitaby / K. Abdullaýewa, K. Hallyýew. –

XIV neşir. – D.: «O‘zbekiston», 2020. – 80 sah.I. Hallyýew, Kamiljan.

ISBN 978-9943-01-073-4UO‘K 372.416.2+811.512.164(075)KBK 81.2 Tur-9

A-13

ISBN 978-9943-01-073-4© Abdullaýewa we başg, 2015, 2017– 2020© «O‘ZBEKISTON» NÇDÖ, 2006, 2010, 2012 — 2020

http:/

/edup

ortal.

uz

3

http:/

/edup

ortal.

uz

4

.

MEKDEP

http:/

/edup

ortal.

uz

5

http:/

/edup

ortal.

uz

6

http:/

/edup

ortal.

uz

7

http:/

/edup

ortal.

uz

8

http:/

/edup

ortal.

uz

9

Aa

http:/

/edup

ortal.

uz

10

Tt

http:/

/edup

ortal.

uz

11

ýaý ýaý

ýa ý taý

ý a ý a ý

Ýý

ýaý

t

http:/

/edup

ortal.

uz

12

n a n

naý

aýna nan

Nn

Aýna, ana aý.

AnnaAýnaAtahttp:/

/edup

ortal.

uz

13

ma-ma nan A-manma-ta ana Ma-ýaa-ta at Aý-nataý ýaý A-ta

Mm

Ana Aman.Ana ata.Ana mama.

m a m a

mama

ma ma

http:/

/edup

ortal.

uz

14

Ata, matal aýt.Maýa, alma al.Aman ýalta.Ýalan aýtma.

t

m al

n

Lllaý mal ma-la ýaý-laal tal ma-tal A-laýa-la nal al-ma A-ta

l a ýlaý

,htt

p://ed

uport

al.uz

15

ta kak a-ýakýak ka-nal ka-ka

a ak ýa-kalak ta-ýak

Kkkakaka kak a k a

http:/

/edup

ortal.

uz

16

ene e-nee ne e-leke n e

etelmenmelýel

Maýa, elek ele. Aman, mel al.

eýe lek

melKe-mal

ýe-lek

e-ne

Ee

http:/

/edup

ortal.

uz

17

iki i-lik ke-ýikit til-ki e-kinkit ti-ken il-kiiým iý-mit I-la-man

Iiiki

i ki

i k i

2 — Harplyk 1-nji synp üçin

http:/

/edup

ortal.

uz

18

galam A-gaga lam Ta-gang a l a m Ýe-gen

Gg

Tagan, ine gant al.Ýegen, gel gaýmak iý.Maýa, legeni al.Aga ine geýim.Al geýin.

lamga

nat

http:/

/edup

ortal.

uz

19

pag ta

p a g t apag-ta

— pal-ta

— pa-pak

pil ýg aptl

— pi-le

ine pap-ka

Pp

http:/

/edup

ortal.

uz

20

çe kiçç e k i ç

Çççaý ke-çeçem-çe Çe-mença-nak ça-gage-çi çalt

kiçmen

çe pkn

http:/

/edup

ortal.

uz

21

gum Uç-gunka-nun Gul-mangu-lan Gun-çaul-la-kan gu-lak

Gunça, ine un, ele.Gulman, ine gumgan al.

Ullakan gulp

gul-pak

Uuu n

http:/

/edup

ortal.

uz

22

Yk-lym y-lymÝyl-gaý a-kyl

na-kyl

ýy - lan

Alym akylly.Aýna nakyl aýt.Mag — tym — gu — ly

Yyýyl gyn

ý y l g y n

ýyl - gyn Aý - na

http:/

/edup

ortal.

uz

23

üç günmün güýçgül güýç-likül kül-çe

Üü

Aga, güýçli. Aman, ata mün.

ütük

ü tük

ü t ü k

http:/

/edup

ortal.

uz

24

dag da-ýy Me-di-nede-pe tüý-dük Gel-didü-ýe mek-dep düýndel-lek dü-kan düýp

Ddd e pdep

http:/

/edup

ortal.

uz

25

DÜLDÜL ATIne düldül at.Geldi, düldül ata mün, diýdi

Medine.Geldi düldül ata mündi.

de pe Gel di

ig de a dam

http:/

/edup

ortal.

uz

26

on tok-mak Po-latol ot-ag og-lanok ýo-mak ýolkaot ço-kaý ýo-da

Polat, ýomak aýt.Polat ona golaýýomak aýtdy.

to-kaý

Ooo dun

o d u n

http:/

/edup

ortal.

uz

27

— Ine Aman, Ogulaý, Polat.— Ogulaý, Polat kitap okady.— Aman okamadymy?— Ýok.— Ol oýnady.— Ogulaý, Polatoýun oýnady.

http:/

/edup

ortal.

uz

28

ä dik äý-nek nä-me Täç-gül ä-lem nä-çe Lä-le kä-di gä-mi Gü-lä-lek çäý-nek çä-ge kä-ki-lik

— Täçgül, ol näme?— Ol çäýnek.— Täçgül, çäýnege çaýdemle.— Läle, Gülälek, al çaý iç.

Bu näme?

Äää d i kädik

http:/

/edup

ortal.

uz

29

LÄLE

— Läle lälik.— Ol uly ýolda oýnady.— Läle, ýolda oýnama!

Läle näme etdi?Gülälek näme etdi?Gülälek läle kakdy.http:/

/edup

ortal.

uz

30

baýdakbaý dakb a ý d a k

bal ba-dam obabag bil-bil Bi-keba-lyk bu-lut ba-ba

Bu kim?

Bb

— Bibi Ol — Beki

— Baba

http:/

/edup

ortal.

uz

31

BUKULLYM

Bibi, Beki, Baba bagda bu-kullym oýnady. Baba bukuldy.

— Baba, Baba, — diýdi Bibi.Baba, kuku, — diýdi.— Baba, indi men bukulýan.— Bolýa, bukul, — diýdi Baba.

http:/

/edup

ortal.

uz

32

kür-re Ma-raldur-na Ba-tyrgar Ba-burary Gar-ry

Maral, gara ruçkany al.Batyr raketa mündi.Garry traktorçy.Babur — beýik a yr.

Bunäme?

ga-ra-ly

ary

gar-ga

r e n d e

rende

Rrren de

http:/

/edup

ortal.

uz

33

ROBOT

Robot — demir adam.Ol bilimlidir.Ana, ol gelýär.— Robot, aýt, bu näme?— Bu raketa, ol uly.Men raketany buraýaryn.Robot raketany burady.Raketa belende uçdy.Robot näme diýdi?

3 — Harplyk 1-nji synp üçin

http:/

/edup

ortal.

uz

34

köl Ö-deöý Ö-remöý köý-nekgök kö-me-lek

ör dek

ö r d e k

ördek

Öö

http:/

/edup

ortal.

uz

35

KÖL

— Öde, bu näme?— Bu göm-gök köl.— Ol näme?— Ol ördek.

çk ölb

http:/

/edup

ortal.

uz

36

iň ňe

i ň ň e

iňňe

teň-ňe müň Meň-ligaň-ňa giň o-ňaleň-ňeç çuň ma-ňatöň-ňe iň o-ňat

Meňli iňňe bilen elde ýakatikdi.

Ýaka oňat eken.Ol maňa ýakdy.

Bu näme?

Ňň

http:/

/edup

ortal.

uz

37

OKAŇ, ÝAT TUTUŇ

Iňňe-iňňe,

U y-diňňe.

Bal-balyna,

ek- ekine.

Gotur geçi,

Möle geçi,

alalaň- apbaň,

Güleleň-güpbeň.

Ýaryl-bö ül,

Tur, en çyk!

ana aç.

http:/

/edup

ortal.

uz

38

wa tan

w a t a n

watan

We-li We-paWe-kil Döw-let

mi-we eý-wanga-wun kuw-watpa-law wa-kawa-gon ma-wy

Ww

http:/

/edup

ortal.

uz

39

ATA-WATAN

Meniň Ata-Watanym owadan.Onuň tebigaty örän baý.Men Ata-Watanymy gowy

görýärin. Watan — ene, Bo aga y — altyn.

Çagalar! Watana wepaly boluň!http:/

/edup

ortal.

uz

40

sa gat sa-lam Ser-darsa-ýa-wan Set-darsa-çak Sa-parsan-dyk Se-nem-gül

Arassaçylyk — bu saglyk.40

sagat

Sss a g a t

http:/

/edup

ortal.

uz

41

SALAMEdepli oglan ululary görende:— Salawmaleýkim, — diýýär.Ulular bolsa:— Waleýkimessalam, — diýýär-

ler.Çagalar, muny ýatda saklaň!

NakylEdep altyndan gymmat.http:/

/edup

ortal.

uz

42

ha ly

h a l y

haly

hat ha-ýat no-hutha-bar ha-tar haý-wanha-ryt hy-ýar ha-sap

Bu näme? Hikmeti okaň:

Hormat etseň, hormatlanarsyň.

he-re-ket Haý-darhe-ka-ýa Ha-sanha-ly-pa Hy-wahüý-pü-pik Mäh-ri

42

Hemra

Hh

http:/

/edup

ortal.

uz

43

SÖHBETMähri Heselden sorady:— Hesel, hyýar we behi

nirede bolýar?— Hyýar bossanda, behi

bolsa bagda bolýar.— Mähri, indi sen menden

sora:Bilbil we hüýpüpik näme

edýär?— Olar saýraýarlar.

NakylDost — dostuň aýnasy.

43htt

p://ed

uport

al.uz

44

zem zen zem söz

z e m z e n zen le

zem zen sö göz

zy-gyr gyz E-zizze-hin ba-zar Zöh-resaz gar-pyz A-zatsöz güýz Ze-li-li

DANALARYŇ SÖZIAz sözle, saz sözle,Elmydam uzagy gözle.Okap alsaň sözleri,Dana bolup ösersiň.

Zz

http:/

/edup

ortal.

uz

45

GAZ

Kakyp ganatyn,gagyldaýar gaz.— Siz bilen — diýýär, —Oýnaýyn biraz.— Bolýa oýnalyň,Hezil edeliň.Dost bolup mizemez,Ýaýnap oýnalyň.

45htt

p://ed

uport

al.uz

46

jüý je

j ü ý j e

jüýje

Jeren jigisine jorap dokady.Jeýhun derýa.Jeren we Jamal jana-jan jora.

ülje jorap Bu näme?

jaý Ju-majaň Je-mi-lejigi Jep-barjö-wen Jeý-hun

Jj

http:/

/edup

ortal.

uz

47

MÜRZE ULUGBEKBabamyz Mürze Ulugbek uly

alym bolupdyr. Ol münejjim bo-lup ýyldyzlary synlapdyr. Köpkitaplary ýazyp ony bize gal-dyrypdyr.

Ulugbegi bütin dünýä alym-lary bilýär.

Çagalar siz hem kitaby söýüň!

47

jožur jä

ji

manal gi

Ju jek

ra rap jo

http:/

/edup

ortal.

uz

48

ş a rşar

iş mäş baş guaşaş keş gaş dişdaş şah ýaş gyş

şa-ly Şi-rinşa-hyr A-ly-şirşä-nik Şa-batşä-her Şa-my-rat

Alyşir Nowaýy — beýik şahyr.Şahyryň şöhraty ýer şaryna

ýaýrandyr.

kä-şir

Şş

daş-de-şen

http:/

/edup

ortal.

uz

49

ALYŞIR NOWAÝY

Alyşir ýaşlygyndan edepli wezehinli oglan bolupdyr. Köpkitap okapdyr. Olary ýat tu-tupdyr. Beýik şahyr AlyşirNowaýy şeýle diýipdir:

— Balalarym, bilimli, danaboluň!Az-az öwrenip dana bolur,Damja-damja ýyglyp

derýa bolur.

4 — Harplyk 1-nji synp üçin

http:/

/edup

ortal.

uz

50

fab-rik Fer-ga-nafar-tuk Af-ri-kafut-bol Fa-ra-byfon-tan Fe-ruz

— Bu näme?— Bu fontan.

telefon

fonar

şarf

Fff o n a r

Bu näme?

fo nar

http:/

/edup

ortal.

uz

51

haž žyk

h a ž ž y k

haž-žykžur-nal e-taž

etažly jaý

Žž

Jeren žurnal okady.Ol köp etažly jaýda ýaşaýar.Biziň şäherimizde etažly jaýlar örän

köp.Şäherimiziň haýwanat bagynda žiraf

bar.http:/

/edup

ortal.

uz

52

ATALAR SÖZI — AKYLYŇ GÖZI

Eý perzent, sen mydamapeýdaly işleri et.

Peýdasyz işe el urma.Peýda-zeleliň tapawudynybil.

Abdulla Awlany

*Akyl bolsaň, söz aýtmagyn,Nobat berilmegen ýerde.

Magtymguly Pyragy

*Magtymguly, sözüň bilene sözdür,Bilmedik adama gury owazdyr.

http:/

/edup

ortal.

uz

53

MAGTYMGULY PYRAGY

Magtymguly gündogaryňbeýik şahyry we akyldarydyr.Ol ýaşlygyndan kitaby öränsöýüpdir. Köp okapdyr.

Magtymgulynyň goşgulary bi-ziň üçin öwüt-nesihatdyr.http:/

/edup

ortal.

uz

54

IÇINDEDurna aýdar: — Uçar men,Bagdat suwun içer men.Gyş Hindistan göçer men,Lälezarlyk içinde.

Düýe aýdar: — Otlar men,Otlan ýerim ýatlar men,Elmydama botlar menSelin, sazak içinde.

Ýaby aýdar: — Men gendeÜstüme münen bende,Azabym köpdür günde,Özüm hyzmat içinde.

Magtymguly

http:/

/edup

ortal.

uz

55

Nakyllar

Bilimli kişi ozar,Bilimsiz kişi tozar.

*Akyldan artyk baýlyk ýok,Saglykdan gymmat zat ýok.

*Ir turan işinden dynar.Bu günki işiňi ertä goýma.Çekseň zähmet, ýagar rähnet.

*Altyn ýerde ýatmaz,ýagşylyk ýolda galmaz.

*Okasaň, bilim alarsyň,Hemme zady bilersiň.http:/

/edup

ortal.

uz

56

GÜLÇI GYZ

Ertir-agşam gül bilen,Gümra bolup ýörşüni.Görsen-e sen Güljanyň.Güli gowy görşüni.

Doly täsin güllerden,Howludaky kölçeler.Bar kişiniň höwesi,Atyr ysly gül-çemen.

Ahmet Mämmedowhttp:/

/edup

ortal.

uz

57

TAPYŇ!

Mele donly, pes boýly.

Tap-tap edýär,aşagyndan kerwen geçýär.

Pes-pesejik boýy bar,ýedi gatly dony bar.

Agy — ak, garasy — gara,Guýrugy garyş sere.

... hazyna — suw altyn.http:/

/edup

ortal.

uz

58

MEN EJEMIŇ KÖMEKÇISIEjem güler ýüz bilen,Süýji-süýji söz bilen,Diýýär: — Düşbi gyzym sen,Işe gitsem, yzym sen!

Kakamyň guwanjy men,Diýýär maňa: Gulpaklym!Ejemiň daýanjy men,Ogşap diýýär: — Akyllym.

H. Seýithttp:/

/edup

ortal.

uz

59

TELEWIZOR WE BIZTelewizor hemmeleriň öýünde

bar. Telewizorda biz çagalar üçinörän gyzykly zatlar görkezilýär.Çagalar üçin agşam ertekisi wedürli multfilmler görkezilýär.

Biz telewizorda okuw geple-şiklerini hem görýäris.

http:/

/edup

ortal.

uz

60

Boljak oglan başdan belli.*

El hünäri il gezer.*

Ýedi ölçe, bir kes.*

Hünäri öwren-de, ýigren.htt

p://ed

uport

al.uz

61

ÇEPER GYZLAR

Berçin bilen Çemengüliki dogan.

— Çemengül, gel ýag-lyk tikeliň, — diýdi Berçin.

— Bolýa, ynha şu mata-dan tikeris.

Men gaýçy bilen gyrkypbereýin.

Sen bolsa gyzyl reňklinah saýlap al.

Gyrasyna owadan gü-lüň suratyny çekersiň.

Ýaglygy enemize sow-gat ederis.

Nakyl

Işliniň işi biter,Işsiziň güni geçer.

http:/

/edup

ortal.

uz

62

ÝATDA SAKLAŇ!

Pasyllar we günler

Bir ýylda dört pasyl bar

Bir hepdede ýedi gün bar:duşenbe, sişenbe, çarşenbe,penşenbe, anna, şenbe, ýek-şenbe.

Nakyllar

Az sözliniň göwni ýaz.*

Gyşy gyşlamadygyň ýazy ýazlamaz.

ÝAZ mart aprel maý

GYŞdekabrýanwarfewral

TOMUS iýun iýul awgust

GÜÝZ sentýabr oktýabr noýabr

http:/

/edup

ortal.

uz

63

KITAP,MENIŇ DOSTUMSYŇ

Her sahypaň meň üçinBir hekaýat sözleýär.— Okap, alym bolgun, — diýip,Ýagşy niýet eçilýär.Şoň üçinem diýýärin:«Kitap, meniň dostumsyň».

Zafar Diýar

Söhbeti şirin dostum,Durşuna bilim dostum.

http:/

/edup

ortal.

uz

64

IŇLIS DILI

Biz iňlis dili öwrenýäris.Biziň mugallymymyzyň adyDursun Rejepowna. Ol bizeiňlis dilinde gyzykly kitaplarokap berýär. Men uly bo-landa iňlis dili mugallymyboljak

Okuwçylar, siz ulalandakim bolmagy arzuw edýär-siňiz?

http:/

/edup

ortal.

uz

65

PROGRAMMISTEziz günde gyssanyp,Mekdepden öýe gelýär.Ol kompýuter oýunlary,Höwes bilen oýnaýar.

Internetde ol işläp,Iňlis dilin hem bilýär.«Ulalsam hökman, eje,Programmist boljak» – diýýär. Kamiljan Hallyýew

5 — Harplyk 1-nji synp üçin

http:/

/edup

ortal.

uz

66

HARPLYK BAÝRAMYTizara Harplyk baýramy bolar.

Gowuja taýýarlanyň.Biriňiz aýdym aýdarsyňyz. Baş-

gaňyz tans edersiňiz. Şonda sizdürli öwrenen harplaryňyz bilenbaşlanýan matallary we tapma-çalary aýdarsyňyz. Sebäbi si-ziň hemmäňiz gowy okamagy,owadan ýazmagy öwrendiňizahyryn.

Siz Harplyk baýramyna nähilitaýýarlanýarsyňyz?

http:/

/edup

ortal.

uz

67

Matallar

Özi bir garyşDili müň garyş.

(Galam).

Iňňesiz tikin gördüm.(Hat).

Birje gulaç boýy bar,Alty gara gözi bar.

(Penjire).

Ýörän ýoly demirdir,Iýmiti ýag, kömürdir.

(Otly).

Tamdyrlarda ýapylýar,Hemmeleriň geregi.Elmydama aýaň siz.Mele-myssyk ... .http:/

/edup

ortal.

uz

68

GURBAGA WE IÇÝAN(Erteki)

Bir gurbaganyň ýanyna biriçýan gelip:

— Gurbaga, gel, ikimiz dostbolaly — diýipdir.

Gurbaga:— Bolýar — diýipdir.Soň bu ikisi barýarkalar, öň-

lerinden ýap çykypdyr.Şonda içýan:— Dost! Men bu ýapdan

geçip bilmen — diýipdir.Onda gurbaga:— Dost, men seni arkama

alyp geçiräýerin — diýipdir. Olar suwuň ortasyna baranla-

rynda, içýan gurbagany çakyp-dyr.

— Ýeri, içýan dost, bu nämeetdigiň? — diýip sorapdyr.

http:/

/edup

ortal.

uz

69

Içýan:— Bu meniň kärim-dä — diýip,

jogap beripdir.Gurbaga:— Seniň käriň şu bolsa, biziň

hem seniň ýaly «dost» üçinkärimiz şu — diýip, suwa çümüpgidipdir.

Içýan bolsa gark bolupdyr.

1. Ertekide kim dost bolmagy teklipedipdir?

2. Iki dostuň öňünden nämeçykypdyr?

3. Içýan gurbagany nädipdir?4. «Gazma düşersiň, ýakma bi-

şersiň» nakyly şu ertekide ýerliklimi?

http:/

/edup

ortal.

uz

70

ÝOLKA

Ýolka hödür etse-de,Her pasyl bir köýnegi,Halaýar ol baharyňKöýnegini geýmegi.

Ähli baglaň geýmini,Çykarsa-da güýz gelip,Diňe ýolka tokaýdaÖmür sürýär ýaz bolup.

Ýolka baýramyna nähili taýýar-lanýarsyňyz?

Täze ýyly nirede kim bilengarşy alýarsyňyz?

http:/

/edup

ortal.

uz

71

Surata seredip Ýolka baýra-my barada gürrüň edip beriň.

http:/

/edup

ortal.

uz

72

SAPAKDAN DAŞARY OKUW

ÝYLDYRYM ÇAKANDA

Garryja mamaSanajyn kakdy,Gögi ýandyrypÝyldyrym çakdy.

«Ot söndürijä»Edeýin habar,

Galandyr olarMundan bihabar»

01-i aldym,Ýyldyrym söndi.Olara nämeDiýerkäm indi?!

Seýitmämmet Hydyrow

Goşgyny ýat tutuň.

http:/

/edup

ortal.

uz

73

PYŞDYLYŇ UKUSYŞemaldan gyşyň habaryny

alan Pyşdyl uka gitdi. Gyş geçip,gögeren otlaryň ysy burnunauranda, ol oýandy. Düzlükdepyşşyldap, otlap ýören pyşdylygörüp, çöl haýwanlary onuň da-şyna üýşdi.

— Pyşdyl, biziň sähramyzaasmandan ak gül döküldi, senony görmediň.

— Pyşdyl, düzde peşmeklerylgaşdy, sen olaryň ýaryşyny gör-mediň.

— Pyşdyl, biziň arkamyzy bu-lutlar ýuwup berdi, seniň arkaňýuwulman galdy...

Pyşdyl haýwanlaryň sözünidiňläp, hiç zat diýmedi-de, ýeke-je sapar uludan bir pallady.

Yssy düşdi, otlar gurady,pyşdyl ýene uka gitdi. Güýzýetip geldi. Güýz ýagmyryndan

http:/

/edup

ortal.

uz

74

yzgar alyp, gögeren otlaryňysyna pyşdyl oýandy. Düzlük-de pyşşyldap, otlap ýörenpyşdyly görüp, çöl haýwanlaryonuň daşyna üýşdi.

— Pyşdyl, sähra ak odaýandy, sen ony görmediň.

— Pyşdyl, kölleriň suwy buga-ryp, asmana uçdy, sen onygörmediň.

— Pyşdyl, bakjada gawungutardy, baglarda — iýmiş, senony görmediň.

Pyşdyl haýwanlaryň sözünidiňledi-de, ýekeje sapar uludanbir pallady.

Görşüňiz ýaly, diňe adam-laryň arasynda däl, hatdahaýwanlaryň arasynda-da ýalta-lar bolýar.

ŞAGALYŇ AGYSY— Şagal, aý şagal, seni

towuklara çopan etdiler.htt

p://ed

uport

al.uz

75

Şagal aglamaga başlady.—Şagal, aý, şagal, sen näme

üçin aglaýarsyň?— Siziň sözüňiz ýalan bolaý-

masyn — diýip aglaýaryn.

Allaberdi Haýydow

Ýumuş: hekaýajyklary okapgürrüň edip beriň.

ALABAHAR

Üçekde öýlänçiDynman dep kakar,Pitikläp pyşdylyňUkusyn ýakar.

Örüzer hinineGirip garynjaň,Baryp gulagyndanÇeker ýorunjaň.

Asmanda süsüşýänGoçlaň buýnuzy

http:/

/edup

ortal.

uz

76

Ýalpyldap ot alar,Gümmürdär sesi.

Ýaglar çöp otlaryÝaşyl gulpagyn,Kömelek boz ýerdeSilker telpegin.

Oslagsyz çakyşynEdip çybygyň,Pyntyk gabygynyDeşer çybygyň.

Säheriň ukusyBal ýaly süýjär,Şonda-da galmarysOkuwdan gijä.

Myratgeldi Söýegow

Ýumuş: goşgyny labyzly okaň.http:/

/edup

ortal.

uz

77

AKPAMYK(Türkmen halk ertekisi)

Bir bar eken, bir ýok eken.Gadym wagtda bir adamyň ýedisany ogly bar eken. Bularyň käriaw awlamak eken. Bularyň bi-rem gyz dogany ýok eken. Bireneleri göwreli bolupdyr. Enesi-niň aý-güni dolan wagty, bularawa gitmekçi bolup, atasyna:

— Biziň gyz doganymyz bol-sa, howlymyzyň agzyndangurjak asyp goýuň, erkek do-ganymyz bolsa, ok-ýaý goýuň—diýip gidipdirler.

Bularyň yzynda gyz doganybolupdyr. Atasy derwezedengurjak asyp goýupdyr. Emmagoňşulary ýamanlyk edip, munyaýryp, ok-ýaý asyp goýupdyrlar.Bular awdan gelenlerinde, ok-ýaýa gözleri düşüp: «Hudaý bize

http:/

/edup

ortal.

uz

78

gyz dogan bermändir» diýipöýkeläp, gidip bir dagyň go-wagynda jaý tutup, aw awlamakbilen gün görüp başlapdyrlar.

Indi bular bu taýda galsynlar,habary täze bolan gyzdan alyň.

Ertekiniň dowamyny özbaş-dak okaň.

DOSTLUK GÜZERIGoşa tuduň astyndan,Akýar obanyň ýaby.Gelseň hezil üstünden,Howanyň yssy çagy.

Tolkunlary gulaçlap,Hoştap suwun boýlamak,Gör, nähili hezillik,Suwa düşüp oýnamak!

Ýaňlandyryp uzagy,Joşýar şatlyk-şagalaň.Bu ýer dostluk güzeriBoldy ähli çagalaň.

http:/

/edup

ortal.

uz

79

Bolsa tersleşen çaga,Basym el berip ele,Dury suwa düşmäge,Gelýär tirkeşip bile.

Suw sepişip oýnaýar,Kine goýman göwünde.Ähli öýkäň aýrylýarBu güzeriň suwunda.

Ýaban Rozyýew

Ýumuş: goşgyny ýat tutuň.htt

p://ed

uport

al.uz

O‘quv nashri

Qumri Abdullayeva, Komiljon Xolliyev

HARPLYK(A l i f b e )

1-sinf uchun darslik

(Turkman tilida)

O‘n to‘rtinchi nashri

Redaktor J. MetýakubowHudožnikler: I. Halhojaýew, F. Iskenderow,

S. AbdumominowaÇeper redaktor H. Kutlukow

Tehredaktor L. HijowaKorrektor J. Metýakubow

Kompýuterde sahaplaýjy K. Goldobina

Neşirýatyň lisenziýasy AI ¹ 158, 14.08.2009.2020-nji ýylyň 10-njy aprelinde çap etmäge rugsat edildi.

Ölçegi 60×901/8. Ofset kagyzy. «Arial CE» garniturasy. Kegli 26. Ofset usulynda çap edildi. Şertli neşir listi 10,0. Neşir listi 12,0. 1196 nusgada çap edildi. Sargyt ¹ 20-172.

Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň Administrasiýasynyň ýanyndakyHabar we köpçülikleýin kommunikasiýalar agentliginiň

«O‘zbekiston» neşirýat-çaphana döredijilik öýünde çap edildi.100011, Daşkent, Nowaýy köçesi, 30.

Telefon: (371) 244-87-55, 244-87-20.Faks: (371) 244-37-81, 244-38-10.

e-mail: uzbekistan@iptd-uzbekistan.uzwww.iptd-uzbekistan.uz

http:/

/edup

ortal.

uz