innkaupastjórnunpdf

Thomas Möller

Byggir á efni frá HR – Logistics & Supply Chain Management

Innkaupastjórnun

Innkaupastjórnun 14. apríl 2010: efnisyfirlit

• Stjórnun aðfangakeðjunnar og helstu straumar og

stefnur á því sviði

• Aukið vægi innkaupastjórnunar Nýjungar og

áherslur í innkaupafræðum

• Lykilatriði í innkaupastjórnun og birgðastjórnun

• Undirbúningur innkaupaákvarðana

– ABC, söluspár, EOQ ofl

• Lækkun kostnaðar, betri þjónusta og bætt nýtingu

fjármagns með innkaupastjórnun

• Langtímasamband við birgja – skiptir það máli?

Hvernig lærum við.......?

3

Upplýsingar

Hæfni

Hugarfar

erfiðara

hagur

Lærum hvert af öðru !

Hvers vegna verslunarfyrirtæki ?

19.4.2010 5

Framl. Heilds. Framl.Heilds.

VerslunVerslun VerslunVerslun

Verðmætasköpun í heildverslun

19.4.2010 6

Lager Birgir Framl. Heilds.

Verslun Verslun Verslun Verslun

Heildsala

Innkaup og Vörustjórnun

....ekki “rocket science”

þið notið þetta daglega !

“sagarblaðið”

19.4.2010 8

Endurpöntunar

stig (ROP)

Tími

Birgðastaða

Meðalbirgðir

(Q*/2)

Pöntunartími (L)

Besta

pöntunar

-

magn(Q*

)

Eftirspurn á

tímaeiningu (d)

Þrír straumar í fyrirtækjum...

9

vörustraumar

peningastraumar

upplýsingastraumar

Vörustjórnun og aðfangakeðjan

10

Hráefnisframleiðandi Flutningsaðili Framleiðandi Vörudreifing Verslun Neytendur

Aðfangakeðjan - Virðiskeðjan

11

Vörustjórnun er....

Rétt VARA

.....á réttum stað (á lagernum)

.....á réttum tíma ( hjá kúnnanum )

.....í réttu ásigkomulagi + hitastigi

...á sem hagkvæmastan hátt + lægstum kostnaði

Framleiðendur NeytendurHeildsalar

Panta

ÁætlaÁætla Áætla

Framleiða

Smásalar

Panta

AfhendaAfhenda

Afhenda

Vörustjórnun er....

Stjórnun á FLÆÐI vöru og upplýsinga

Helstu viðfangsefni (“supply chain management”):

Hámarks þjónustustig - lágmarkskostnaður

Bestun innkaupa og dreifingar

Hámarksnýting fjármagns í birgðum og flutningum

Skilvirk skráning upplýsinga í vöruflæðinu

Samstarf við birgja og kaupendur um hagræðingu

Að fyrirbyggja eða bregðast við truflunum í aðfangakeðjunni!

“Logistics and Supply Chain

Management”

Our

Organisation

Second TierSuppliers

First TierSuppliers

First TierCustomers

Second TierCustomers

Upstream Downstream

SELL SIDEBUY SIDE

Prim

ary

m

an

ufa

ctu

rers

En

d c

usto

me

rs

INSIDE

SUPPLY CHAIN MANAGEMENT

Source: Harrison and van Hoek (2005)

“Logistics and Supply Chain

Management”

Our

Organisation

Second TierSuppliers

First TierSuppliers

First TierCustomers

Second TierCustomers

Upstream Downstream

SELL SIDEBUY SIDE

Prim

ary

m

an

ufa

ctu

rers

En

d c

usto

me

rs

INSIDE

SUPPLY CHAIN MANAGEMENT

Procurement - Purchasing

Importance of Purchasing

Matl. = 53.2 %Eqpt. = 3.5%

Total = 56.7%

20.8%

OtherExpenses

18.9%

Profit beforeTaxes 3.6%

Cost of materials and equipment purchased

Wages, salaries, and employee

benefits

Source: Dobler and Burt, 1996

Materials Costs as a Percent of Sales Income

Source: Dobler and Burt, 1996

Industry

Purchased materials

(in millions)Gross sales (in millions)

Materials to sales ratio

Food and kindred product $242,480.7 $387,600.9 62.6%Tobacco products 7,551.4 32,031.7 23.6Textile mill products 38,752.8 65,705.9 59.0Apparel and other product 31,949.8 65,345.0 48.9Lumber and wood products 43,466.0 70,568.9 61.6

Furniture and fixtures 19,348.8 40,027.3 48.3Paper and allied products 70,605.0 128,824.1 54.8Printing and publishing 52,936.2 156,684.6 33.8Chemical and allied products 138,060.3 292,325.8 47.2Petroleum and coal products 132,389.0 158,076.4 83.8

Rubber and miscellaneous products 50,082.7 100,667.9 49.8Leather and leather products 4,817.6 9,142.2 52.7Stone, clay, and glass products 27,628.0 59,610.6 46.3Primary metal industries 84,849.6 132,836.6 63.9Fabricated metal products 80,126.9 157,077.3 51.0

Industrial machinery and equipment 118,886.2 243,479.4 48.8Electronic and other electric equipment 89,766.1 197,879.5 45.4Transportation equipment 209,737.0 364,032.1 57.6Instruments and related products 43,241.6 127,159.7 34.0Miscellaneous manufacturing industries 17,250.1 37,131.4 46.5

All industries 1,503,925.4 2,826,207.3 53.2

Role of purchasing – different goals.

purchasing

finance

marketingdistribution

Customer service

Short lead times

Minimize inventory

Small lot sizes

The right SKU´s

Minimize working

capital and total costs

Logistics – Helstu áherslur í dag

• “Time based competition”

• The “Synchronous Supply Chain”

• Quick Response / Agility

• The “Global Logistics Pipeline”

• Risk management in the supply chain – disruptions planning

• Supply chain orchestration: from 3PL to 4PL

Logistics – Helstu áherslur í dag

• “Gaining Competitive Advantage through Logistics”

• Logistics = “cost effective fulfillment of orders”

• Supply Chain = “mgmt of relationships for max customer value at min cost”

• “Supply Chain to Supply Chain“ samkeppni

• “Total cost of ownership” ...frá innkaupum til innheimtu.

Innkaupastjórnun – helstu áherslur í dag

• Innkaupastjórnun – “strategist” svið í fyrirtækjum

• Innkaupaákvörðun: með stærstu ákvörðunum

• Betri innkaupastjórnun:– Hefur áhrif á kostnað um allt fyrirtækið

– Getur bætt þjónustu og samkeppnishæfni

– Getur bætt nýtingu fjármagns og minnkað fjárþörf

• Langtímasamband við birgja – “partnership”

Partnerships

”...an ongoing relationship between two organizations which involves a commitment over an extended time period, and a mutual sharing of the risks and rewards of the relationship”

(Hendrik and Ellram, 1993 quoted in Ellram, 1995).

Innkaupastjórnun – helstu áherslur í dag

• “Supplier performance” skiptir æ meira máli

• Stytting á “lead time” verður mikilvægari

• Söluspár verða æ erfiðari – ECR er að koma

• Rafræn innkaup eru að eflast

• Innkaup = hluti af stjórnun aðfangakeðjunnar

Innkaupastjórnun

Áætlun

Fram-

kvæmd

Eftirlit

Mat

Allt gerist 3 svar !...Plan – Do – Evaluate

Fyrst gerum við áætlun, markmið, stefnu

Síðan framkvæmum við stefnuna

Að lokum fáum við svörun og förum við yfir árangurinn. Við

metum hvort við getum gert betur næst

Innkaupastjórnun – áætlanagerð

• Innkaupastefna

– Forðast vöruþurrð (“out of stock)

– Faglegt mat birgja – ekki háð einum birgja

– Hámarksþjónusta – lágmarkskostnaður og fjárbinding

• Áætlanagerð, sala-innkaup, flutningsleiðir, dreifileiðir, truflanir, áhætta

• Árstíðasveiflur, viðburðavörur og tískuvörur

• Upplýsingar um notkun og neytendahegðun

• Fylgjast með söluþróun - gerð söluspáa

• Meta hagkvæmasta pöntunarmagn

• Þátttaka í samningaviðræðum við flutningsaðila

• Þátttaka í samningaviðræðum við birgja

– Verð, gjaldfrestur, Inco terms, samskipti, skil, vantanir ofl

• Leit nýrra birgja – birgjaval

Innkaupastjórnun – framkvæmd

• Panta rétt magn.....á réttum tíma

• Senda skýr fyrirmæli til birgja um flutningaleiðir

• Tryggja hagkvæma heildarflutninga

• Samskipti við Birgja-Flutningsaðila –Markaðsdeild

• Skipuleggja forflutninga erlendis

• Fylgjast með stöðu sendinga – bregðast við truflunum

• Útleysing og flutningur að lager

• Samskipti við birgja – upplýsingagjöf

Innkaupastjórnun – eftirlit /mat á árangri

27

• Mat á úthýsingu vörustjórnunarverkefna. (3pl)

• Kostnaðarverð vöru (COGS) og áætluð framlegð

• Forgangsröðun vörutegunda - ABC

• Tímastjórnun, réttur innkaupatími, innkaupatíðni

• Meta og reikna kostnað pantana (EOQ)

• Tryggja öflugt móttökueftirlit og uppgjör tjóna/vantana

• Kostnaðareftirlit (varan, flutningar, annar kostnaður)

• Framlegðareftirlit - verðlagning.

• Kostnaðarliðir flutningafyrirtækja...FRUMSKÓGUR!!

• Birgjamat

• Árangursmælikvarðar: Veltuhraði, þjónusta, kostnaður

Innkaupastjórnun snýst einnig um:

28

• Inco terms – exworks, fob, cif osfrv

• Master data – grunnupplýsingar

• Fundir með birgjum þegar þeir koma í heimsókn

• Fylgjast með sölusögu og söluspám

• Þekkja hvenær sölutoppar myndast

• Vita af útsölum og söluátökum

• Fyrirmæli til birgja um frágang vöru fyrir flutning

• Ákveða pantanastærð, gámanotkun, brettanotkun

• Kröfugerð til birgja og flutningsaðila vegna skemmda og

vantana.

Innkaupastjórnun – algeng mistök

• Ekki gerðar nægilegar kröfur til birgja

• Verðhækkanir samþykktar umyrðalaust

• Ekki samið um aukinn greiðslufrest mv greiðslureynslu

• Ekki fylgst með “out of stock” áhættu

• Vantar þekkingu á samningatækni

• Vantar samstarf markaðsfólks og innkaupafólks

• Ekki hugað nægilega vel að upplýsingagjöf til birgja, td

um söluspár, þróun á markaði, sérþarfir markaðarins...

Innkaupastjórnun – algeng mistök

• Skortur á grunnupplýsingum um vörur

• “Supplier check list” áður en vara er send af stað

• Vanmat á erlendum forflutningskostnaði

• Ekki gert ráð fyrir breytilegum flutningstíma

• Eftirlit við móttöku vöru ekki nægjanlegt – tékklistar!

• Of mikið um ágiskanir við ákvörðun um pöntunarmagn

• Ekki passað nógu vel upp á tengsl við helstu birgja

Ekki hugað nægilega vel að fjárbindingu við innkaup

Innkaup - algengar brotalamir

31

• Sameiginlegur innkaupamáttur vannýttur

• Of mikill fjöldi birgja

• Geðþótta innkaup starfsmanna – (eftirlit – vinnureglur – upplýsingar um samninga)

• Röng innkaup (vöntun/umfram birgðir) sökum – takmarkaðs sýnileika,

– vanþekkingar á vöruþörf,

– gölluðum eða skorts á spálíkönum

– rangra upplýsinga varðandi birgða og pöntunarstöðu.

• Of miklar öryggisbirgðir og úreltar birgðir.

• Ekki fylgt eftir FIFO -

...algengar brotalamir

32

Innkaupasaga og samanburður á sölu ekki til staðar.

Innkaupastefna ekki til staðar né innkaupaferlar

Vöntun á skipulagi og stöðluðum fyrirmælum

Þjálfun í innkaupum oft takmörkuð.

Flókið, langt og mannfrekt innkaupaferli og rúmar heimildir.

Ekki byggt á tölfræðilegu mati á birgjum við val á þeim

Birgjagreining og val birgja

33

• Staðsetning

• Afgreiðslufrestur

• Áreiðanleiki afhendingartíma

• Gæði vörunnar

• Verð vörunnar

• Breidd vöruframboðs

• Hversu traust er fyrirtækið?

Afgreiðslutími birgja

34

1 v 2 v 3 v 4 v 5 v 6 v

0

10

20

30

40

50

60

1 v 2 v 3 v 4 v 5 v 6 v 8 v 9 v

0

5

10

15

20

25

30

Góður birgi Slæmur birgi

Mögulegar nálganir

19.4.2010 35

• Mótun/endurskoðun innkaupastefnu.

• Gerð/endurskoðun innkaupahandbókar.

• Greining innkaupasögu.

• Mat á hæfileikum starfsmanna í innkaupum og

virkni stjórnskipulags.

• Kennsla í innkaupastjórnun.

• Viðvarandi kostnaðarlækkun og hærra

þjónustustig er ávinningurinn.

Purchasing is about• Prioritizing purchases

• Correct timing

• Lead time

• Seasonalities

• Demand forecasting

• EOQ

• Prices and conditions from suppliers

• Choosing the right supply chain for the products

• Relationships with suppliers, shippers, 3PL, customs,

marketing, finance, warehouse, delivery, IT .....

• Safety stocks, disturbances, delays, complaints, returns...

• Cost controlGrant: Fundamentals of Logistics Management

The ultimate goal is...

That an organization buys or produces only

what the marketplace requires

Purchasing supplies the company

only with what it needs to meet it´s

immediate requirements

Martin : L&SCM

The goal...

• Maximize customer service

• Minimize costs

• Reduce assets locked up in

the pipeline

Martin: L&SCM

Purchasing is important...it affects:

–Inventory turnover

–Working capital needs

–Lead time

–Customer service

–Total costs

–Environment

Total Customer Satisfaction Depends on SupplierPerformance

Consumer vs. Commercial

Consumer- buyer = user- little power to influence price- small volume

Commercial- buyer represents user- price is negotiable- large volume

business to business (OPM)

Kárahnjúkar

Boeing 747

Container Ship

Company

Storage systems

Machinery

House

Car

Vacation

Furniture

TV set

TV channel

High vs. Low involvement purchasing

The Changing Role of Purchasing

From fight..

....To friendship ?

MIS

ENG

MKT

LOG

ACCT

PurchasingMIS

ENG

MKT

LOG

ACCT

Sales

MIS

ENG

MKT

LOG

ACCT

Buyer

MIS

ENG

MKT

LOG

ACCT

Seller

What price do you pay for a product?

Total cost of ownership

Cost Concepts

Cost of SearchNegotiated PriceTransportation CostInspection CostStartup Cost

Storage CostOperating, CostMaintenance CostInventory Costs

Disposal Cost

AcquisitionCost

In-HouseCost

LifeCycleCost

TotalCost of

Ownership

“in economics there are no

solutions....only trade offs”

Pedro Videla

Lykilhugtök í birgðahaldi - árangursmælikvarðar

47

Veltuhraði

Vörunotkun (Cogs-KVSV)

Framlegð

Afhendingarhlutfall (algengt í heildsölu/smásölu samsk.)

ABC-greining

Öryggislager

Sölusaga/söluspá, óvissa í sölu

Þjónustustig

Afhendingartíðni

Afhendingartími (Lead time)

GMROI (gross margin return on investment)

Hugleiðingar um birgðahald

48

1. Birgðir eru hluti af bundnu fjármagni fyrirtækisins (“working capital”)

2. Fjárfesting í birgðum ætti að gefa meiri ávöxtun en bankareikningur

3. Kostnaður við birgðir er yfirleitt um 25-30% af birgðaverðmæti á ári.

4. Til að lækka þennan kostnað getur þú…átt eins lítið af birgðum og

þú getur komist af með, Þetta kallast “lean” business”

5. Velt birgðunum eins hratt og hægt er og stytta þannig “cash-to-

cash” hringrásina

Af hverju að eiga birgðir?

49

1. Alltaf eiga vörurnar þegar þörf er á þeim

– “closes the lead time gap”

2. Þurfa ekki að treysta um of á birgja• Óáreiðanlegur afhendingatími

• Truflanir í aðfangakeðjunni

• Gæðavandamál hjá birgjum

• Langur afhendingartími

• Sveiflukennt framboð

3. Nýta magnafslátt

4. Spákaupmennska

Af hverju birgðir?

50

Skortur á

yfirsýn

Pöntunar -tímar

Flösku-

hálsarUpplýsingar

ekki nýttar

Of mikið

vöruúrval

Fleiri atriði sem orsaka birgðir

• Léleg áætlanagerð

• Tilboð og afslættir

• Of stórar lotur

• Of margir birgjar

• Skortur á forgangsröðun

• Möguleikar í flutningum vannýttir

• Óstöðluð hráefni

• Langur stillitími

• Markaðsþekking

• Rangt frammistöðumat

• Léleg pantanastýring

• Tilbúnar sveiflur í

eftirspurn

• Röng vörusamsetning

• Gamaldags

hugsunarháttur

• Ójöfn afköst

51

Birgðahaldskostnaður

19.4.2010 52

– Fjármagnskostnaður

• Að reikna fjármagnskostnað

– Rýmiskostnaður

• Fastur / Breytilegur

– Þjónustukostnaður birgða

• Tryggingar og skattur

– Birgðaáhættukostnaður

• Áhætta og úrelding

Hlutverk innkaupa í birgðahaldi

19.4.2010 53

Í innkaupum ræðst algjörlega hvernig

allar lykilstærðir í birgðahaldi munu

vera.• Veltuhraði

• Afhendingarhlutfall

• Rýrnun að hluta til

• Flutningskostnaður

• Kostnaður við rekstur vöruhúsa

Áhrifaþættir við ákvörðun innkaupa

54

Birgðastaða

Magn í pöntun

Söluspá

Afhendingartíðni

Afhendingartími

Flutningskostnaður

Birgðahaldskostnaður

Greiðslufrestir

Magnafslættir

Hafa aðrar vörur áhrif á innkaup vörunnar

Pöntunareiningar

o.s.frv.

Birgðastýring - 3 megin ákvarðanir

19.4.2010 55

1. Hversu mikið á að panta?

2. Hvenær á að panta?

3. Hvernig á að stýra kerfinu?

Kostnaðarliðir

19.4.2010 56

• Markmið birgðastýringar er að lágmarka

birgðakostnað

• Þeir kostnaðarliðir sem skipta máli eru:

– 1. Geymslukostnaður (holding cost)

– 2. Pöntunar/uppsetningarkostnaður

– 3. Vöntunarkostnaður

1. Geymslukostnaður

19.4.2010 57

• Kostnaður við það að eiga birgðir.

• Er í hlutfalli við magn af birgðum á lager– Fjármagnskostnaður

– Rýmiskostnaður

– Þjónustukostnaður birgða

– Birgðaáhættukostnaður

• Geymslukostnaður (per vara per ár): H– Getur verið allt að 17-35% af kostn.verði vöru

2. Pöntunarkostnaður

19.4.2010 58

• Kostnaður sem tengist því magni sem við pöntum

hverju sinni

• Skiptist í tvo liði:– Fastur kostnaður (S)

• Pöntun, móttaka, bókhaldi, birgi, fastur flutningskostn.

– Breytilegur kostnaður (P)

• Kostnaðarverð vöru

• Pöntunarkostnaður: C = S + P*x• X = Pöntunarmagn

3. Vöntunarkostnaður

19.4.2010 59

• Kostnaður sem skapast vegna þess að vara er ekki til – “out of stock”

• Tvö megin tilfelli

– Eftirspurn uppfyllt síðar

• Umstang og utanumhald

• Töpuð viðskiptavild

– Töpuð sala

• Tapaður hagnaður

• Töpuð viðskiptavild

• Vöntunarkostnaður: V (per vöru)

Líkön

19.4.2010 60

• Hjálpa okkur við að svara:– Hvenær á að panta

– Hversu mikið á að panta

EOQ

19.4.2010 61

Aðferð fyrir þekkta eftirspurn

• Gömul og þekkt aðferð

• Mjög einfalt líkan

• Grunnlíkan

Eftirspurn og birgðastaða

19.4.2010 62

Tími

Birgðastaða

Meðalbirgðir

(Q/2)

Besta

pöntunar

-magn(Q)

Eftirspurn á

tímaeiningu (d)

Viljum finna Q (pöntunarstærð)

T

EOQ líkanið

19.4.2010 63

Pöntunarmagn (Q)

Árskostnaður (TC)

Pöntunarkostnaður

Besta pöntunarmagn (Q*)

Q/2*

H

D/Q*

S

Hvenær á að panta -Hugmyndin

19.4.2010 64

Endurpöntun

ar-stig (ROP)

t

Birgðastaða

Pöntunartími (L)

Q

Eftirspurn á

tímaeiningu (d)

d = Eftirspurn per dag

L = Pöntunartími í dögum, þ.e. tími frá því að vara er

pöntuð þar til hún er komin í hús

ROP = Endurpöntunarstig

Til þess að minnka birgðir - minnkum lotustærðir

19.4.2010 65

Tími

Birgðir

Lotustærð

200

Lotustærð

80

Meðalbirgðir = 100

Meðalbirgðir =

40

Meðalbirgðir = (Lotustærð)/2

Önnur nálgun á birgðastýringu

19.4.2010 66

• Pöntun gerð á ákveðnum tíma

• “Fixed period systems”

– Á ákveðnum tímapunktum er gerð pöntun

– Pantað upp í ákveðið target eða skv. spá

– Kostur: ekki þarf að fylgjast reglulega með birgðastöðunni

– Ókostur: hætta á vöntun => hærri öryggisbirgðir

– Hentar þegar reglubundnar heimsóknir birgja eða pantað

samtímis fyrir margar vörur

Tími

BirgðastaðaHámarks birgðir

TímabilTímabilTímabil

19.4.2010 67

Aðferðir til að bæta birgðastýringu

19.4.2010 68

• Meta sveiflu í eftirspurn fyrir hverja vöru

• Mikil sveifla kallar á miklar birgðir

• Þar sem mikil sveifla– Velja birgja með stuttan afhendingartíma

– Velja birgja sem er staðsettur nálægt notkunarstað

– Stilla öryggisbirgðir m.v. sveiflu

Litlar birgðir draga úr sóun

19.4.2010 69

Kærulausir

starfsmenn

Vörur í ferlinu

(fela vandamál)

Óáreiðanlegir

birgjar

Ójöfn

afkastageta

Litlar birgðir draga úr sóun (frh.)

19.4.2010 70

Kærulausir

starfsmenn

Með því að minnka birgðir koma

vandamál í ljós

Óáreiðanlegir

birgjar

Ójöfn

afkastageta

WIP

Litlar birgðir draga úr sóun (frh.)

19.4.2010 71

Kærulausir

starfsmenn

Með því að minnka birgðir verða

vandamálin sýnileg

Óáreiðanlegir

birgjar

Ójöfn

afkastageta

WIP

80/20 reglan segir t.d...

• að 80% af árangri næst í 20% af verkefnum

• 20% af vinnutímanum skilar 80% af árangri

• 20% viðskiptavina skila 80% af tekjum

• .....20% AF VÖRUTEGUNDUM SKILA 80% AF

FRAMLEGÐ

19.4.2010 72

..að sum mál eru mikilvægari en önnur!

Hjartaáfall og fótbrot

...hvort meðhöndlar þú fyrst ?

19.4.2010 73

ABC greining

19.4.2010 74

• Vörur eru flokkaðar í þrjá flokka eftir mikilvægi.

A - vörur skipta mestu máli, en C - vörur minnstu.

Er ykkar staða önnur?

– A vörur - 80 % af veltu og 20 % af fjölda

– B vörur - 15 % af veltu og 30 % af fjölda

– C vörur - 5 % af veltu og 50 % af fjölda

19.4.2010 75

Viðmiðanir við ABC stýringu

Eftirlit Skýrslur Lotu-

stærðir

Endur-

skoðun

Öryggis-

birgðir

A mikið ítarlegar og

nákvæmar

litlar samfellt litlar

B hæfilegt góðar miðlungs öðru hverju hæfilegar

C lítið einfaldar stórar óreglulega stórar

19.4.2010 76

Á hverju lifum við

19.4.2010 77

100 %

145 %

15 %55 % 100 %

Hagnaður

Vörutegundir

Framlag vörutegunda til hagnaðar

Á hverjum lifum við

19.4.2010 78

135 %

100 %

45 %75 % 100 %

Hagnaður

Viðskiptavinir

Framlag viðskiptavina til hagnaðar

ABC greining á fjölda seldra eininga í Aðföngum

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Hlutfall vörunúmera

Hlu

tfall

af

seld

um

ein

ing

um

A

vörur

B

vörur

C

vörur

A Vara

80% af magni 20% af

vörunúmerum

B vara

15% af magni 30% af

vörunúmerum

C vara

5% af magni 50%

vörunúmerum

ABC-greining

19.4.2010 79

ABC-greining

19.4.2010 80

• Hvað segir ABC greining okkur

– ABC greining segur okkur hvaða vörur eru að skila okkur

mestum tekjum

– Hvaða vörur eru að skila okkur litlum sem engum tekjum

– Hvernig einstaka vörur eru að standa sig samanborið við

aðrar vörur

– Notum 80% af tímanum í 20% af vörunum

Hvernig notum við ABC greiningu

Gerð vöru Stefna Aðferð

A vörur

Fáar vörur

Mikil velta

Varan verður að vera til

Réttar birgðir á réttum tíma

JIT

Mikið eftirlit

Nákvæmar spár

Unnið eftir þjónustustigi

Pöntunarstærð vika

B vörur

“slatti af vörum”

Talsverð velta

Vara á oftast að vera tilEkki of mikil vinna í innkaup

Sjálfvirkt eftirlit

Útreiknaðar öryggisbirgðir

Pöntunarstærð mánuður

C vörur

Margar vörur

Lítil velta(lágt verð eða fáar einingar)

Vöru má vanta

Litla vinnu í innkaupin

Sjálfvirkt eftirlit

Pantað sjaldan

Pöntunarstærð 3 mánuðir

19.4.2010 81

Staðreyndir um áætlanir

19.4.2010 82

• Söluspá er grundvöllur innkaupa

• Stundum er sölusagan notuð

• Stundum er betra að spyrja hóp sérfræðinga

– Hvaða tíska verður í skíðafötum næsta vetur??

• Það eru líka skekkjur í góðum áætlunum

• Góð áætlun er meira en bara ein tala

• Spár til lengri tíma eru ónákvæmari en til skamms tíma

• Áætlanir ættu að taka tillit til allra þekktra atriða

Snjóboltinn “bullwhip effect”

19.4.2010 83

Sala

Pöntun

til heild-

sala

Pöntun til framl.

Framleitt

magn

10% aukning

25% aukning

35% aukning

50% aukning

Líftímakúrfan

19.4.2010 84

Tegundir líftímakúrfa

19.4.2010 85

Spáeiginleikar vara

19.4.2010 86

• Æði, vara sem fer óvænt í mjög mikla sölu en

salan hrynur jafn harðan aftur

– Nánast útlokað að spá fyrir sölu

• Tískuvara, vara með nokkra mánaða líftíma

– Hægt að spá út frá sölusögu eldri sambærilegra vara

• Árstíðavara

– Auðvelt að spá fyrir

• Stöðug vara

– Auðvelt að spá fyrir

Árstíðarvara

19.4.2010 87

Dæmi um íslenska árstíðarvöru

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

jan.9

3

júl.93

jan.9

4

júl.94

jan.9

5

júl.95

jan.9

6

júl.96

jan.9

7

júl.97

jan.9

8

júl.98

jan.9

9

júl.99

Tími

Sala

Stöðug vara

19.4.2010 88

Dæmi um stöðuga íslenska vöru

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

jan.9

3

júl.93

jan.9

4

júl.94

jan.9

5

júl.95

jan.9

6

júl.96

jan.9

7

júl.97

jan.9

8

júl.98

jan.9

9

júl.99

Tími

Sala

Vara í vexti

19.4.2010 89

Vara í vexti

0

50

100

150

200

250

300

1 3 5 7 9

11

13

15

17

19

21

23

25

27

29

31

33

35

37

39

41

43

45

47

49

Efficient Consumer Response

19.4.2010 90

Að vinna saman við að uppfylla þarfir

neytenda betur, hraðar og með minni

tilkostnaði. (ECR-Europe)

19.4.2010 91

Skilvirk neytendasvörun ECR

Eftirspurn

Dreifing

Framleiðsla

Neysla

Verslun

- Einfalt, samfellt vöruflæði í takt við eftirspurn