it.nation.ac.thit.nation.ac.th/person/file/481009/แรงงาน... · web viewส งท ด...

แรงงานสมพนธ (Labor Relation)แรงงานสมพนธ เปนเรองทเกยวกบการจดการในองคกรและการควบคมกจกรรมการจางงาน การจดการความสมพนธภายในองคกรระหวางฝายจดการ (หรอนายจาง) กบลกจางครอบคลมทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ทงทเปนกลมกอนและเปนแบบปจเจกบคคล การทำาความเขาใจกบปรากฏการณดานแรงงานสมพนธอนหนงจำาเปนตองทำาความเขาใจกบบรบท และโยงบรบทมาเขากบการวเคราะหปรากฏการณทางสงคมทเกดขน บรบทหรอสภาพแวดลอมทอาจเปนปจจยหรอเงอนไขทมอทธพลตอปรากฏการณหนงๆ ครอบคลมทงปจจยดานเศรษฐกจ ตลาด เทคโนโลย การจางงาน ภาวะเศรษฐกจโดยรวม เงนเฟอ ระดบการวางงาน ฯลฯ การเมอง นโยบายของพรรคการเมอง นโยบายของรฐบาลกฎหมาย อทธพลจากรฐบาลตางประเทศ อทธพลจากองคกรเหนอชาต ฯลฯ และสงคม ชนชน ระดบการศกษา ศาสนา จตวทยา และปจจยหรอเงอนไขยงรวมถงประสบการณหรอกระบวนการเรยนรจากอดตของภาคทเกยวของ เหตการณในปจจบน และความคาดหวงตออนาคตของภาคทเกยวของดวย

วตถประสงคของการศกษาเรองแรงงานสมพนธ (Labor Relation)1. เปนการศกษาแนวคดของแรงงานสมพนธ2. ววฒนาการ ทฤษฎ และแนวคดของแรงงานสมพนธ3. มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ4. อนสญญาและขอเสนอแนะตลอดจนแนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ5. กฎหมายทเกยวของกบแรงงานสมพนธ6. แรงงานสมพนธ7. การรวมเจรจาตอรอง

8. ขบวนการระงบขอพพาทแรงงาน ประกอบดวย9. การไกลเกลยขอพพาทแรงงาน10. การชขาดขอพพาทแรงงาน11. การปดงานและการนดหยดงาน12. การกระทำาอนไมเปนธรรม13. การดำาเนนคดในศาลแรงงาน14. การเสรมสรางแรงงานสมพนธทดระหวางนายจางกบลกจาง

แนวคดเรองแรงงานสมพนธ1. เพอแกไขขอขดแยงระหวางนายจางกบลกจาง2. เพอรกษาความเปนธรรมในดานสงคมและเศรษฐกจ3. เพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของการผลต4. เพอเพมคณภาพชวตของลกจาง

ววฒนาการ ทฤษฎและแนวคดของแรงงานสมพนธในป ค.ศ. 1919 ไดมการจดตง องคกรแรงงานระหวางประเทศ “

(International Labor Organization; ILO)” ขนโดยมสำานกงานใหญตงอยทกรงเจนวา ประเทศสวสเซอรแลนด มสมาชกอย 158 ประเทศ แนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ ซงประกอบดวยความหลากหลายของแนวคดและทฤษฎตางๆ กน ซงแรงงานสมพนธจะเกดขนเมอมการวาจางงานกนและมสภาพนายจางและลกจางเกดขน ทจะเหนไดอยางชดเจนกเปนยคปฏวตอตสาหกรรมในยโรป อยางเชนของAdam Smith นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ มความเหนวา ลกจางและ“นายจางมความตองการทแตกตางกน ทำาใหตางฝายตางรวมกลมกนเพอรกษาผลประโยชนของตนเอง ในศตวรรษท ” 18 นายจางไดเรมมการรวม

ตวกนตงเปนสมาคมกอน โดยมวตถประสงคเพอตองการลดคาจางแรงงานใหตำาลงในทกวถทาง ดงนนในสวนของลกจางกมการรวมตวกนตงเปนสหภาพแรงงานขน โดยมวตถประสงคทจะคมครองในเรองของคาจางแรงงาน ไมเนนในเรองการใชวธการรนแรง Adam Smith กลาววา “การทมการกระทำาอยางกาวราว รนแรง เพอเรยกรองสทธหรอผลประโยชนอยางเกนกวาเหตของลกจางแรงงานนน ผลสดทายคอ ตางฝายตางกไมไดรบผลดนอกจากความเสยหายตอบแทน”Karl Mark เปนนกกฎหมายชาวเยอรมน เปนผหนงทมความคดเปนปฏปกษกบพวกนายทนไดกลาววา ความเปนธรรมทางสงคมและ“เศรษฐกจจะเกดขนไดอยางแทจรงกตอเมอมการทำาลายลางชนชนนายทน หรอลมเลกลทธทนนยมเทานน ซงเมอชนชนแรงงานเปนชนชนสามญของสงคมเมอใด ความเปนธรรมทางสงคมและเศรษฐกจทแทจรงจงสามารถเกดขนได”Ferdinal Lassalle เปนนกสงคมชาวเยอรมน มความเหนสอดคลองกบ Karl Mark แตไมเหนดวยกบการทสหภาพแรงงานมงหาผลประโยชนในรปของตวเงนหรอสงของจากสมาชก เพราะเปนการมองผลประโยชนในระยะสน แตมความเหนวา ควรมงเนนทผลประโยชนระยะยาวมากกวา เชน“ การทำาลายลางระบบนายทน เปนตน”George Sorel เปนนกสงคมชาวฝรงเศส เปนผทแนะนำาใหลกจางมการนดหยดงานและกอวนาศกรรมเพอเรยกรองสทธตางๆSidney and Beatrice Webbs เปนผทเหนดวยกบ Karl Mark วา ความขดแยงระหวางชนชนยงคงมอย แตไมเชอวาการตอสระหวางชนชน“

จะเปนตวกำาจดนายทนใหหมดไปได และขบวนการแรงงานมใชสถาบนทมหนาทเปลยนแปลงสงคม แนวทางการแกไขนนควรสรางใหเกดความ

เสมอภาคระหวางนายจางและลกจาง ดงนนจงมผเรยกทฤษฎนวา ทฤษฎ”ความเปนประชาธปไตยทางอตสาหกรรมทฤษฎระบบ (System)

ดนลอป (Dunlop) เปนผบกเบกในการนำาทฤษฎระบบมาประยกตใชกบวชาการดานแรงงานสมพนธเปนหนแรก ซงกรอบทางทฤษฎของดนลอปเสนอวาระบบแรงงานสมพนธเปนระบบยอย (Sub-system) ของระบบสงคมซงเปนระบบทใหญกวา หรอเปนระบบสงคมสวนทงหมด ดงนนสงคมใหญจงอาจถกพจารณาไดวาเปนอทธพลภายนอก และหรอเปนขอจำากดตอระบบแรงงานสมพนธ แมวาจะไมทงหมดกตาม ฉะนนระบบแรงงานสมพนธจงมสถานะเหมอนกบระบบเศรษฐกจและระบบการเมองทเหลอมกนอย

ในทกขณะของการพฒนาระบบแรงงานสมพนธจะตองพจารณาวาระบบแรงงานสมพนธประกอบดวยตวแสดง (Actors) ทแนนอน บรบททแนนอนอดมการณทรอยรดระบบแรงงานสมพนธเขาดวยกน และสวนสำาคญของกฎทถกสรางขนเพอใชควบคมตวแสดงในสถานททำางานและชมชมททำางาน

สงทดนลอปนำาเสนอคอผลลพธของระบบแรงงานสมพนธ ซงกคอการสรางกฎเกณฑตางๆ หรอเครอขาย หรอการจดระเบยบของกฎเกณฑ (Rule) นอกจากนกฎเกณฑตางๆ ไมไดครอบคลมเพยงแคเรองการจายคาตอบแทนและเงอนไขการจางงานเทานน แตยงครอบคลมถงเรองระเบยบ วนย วธการทำางาน สทธและหนาทของนายจางและลกจาง ฯลฯ กฎเกณฑตางๆ ของแรงงานสมพนธทดนลอปใหความสำาคญเปนอยางยง ไดรบการอธบายวาถกกำาหนดขนมาจากตวแปรทเปนอสระภายในระบบแรงงานสมพนธ

ดนลอปจำาแนกตวแปรหรอปจจยอสระในระบบแรงงานสมพนธออกเปนสามสวนคอ ตวแสดง (Actor) บรบท (context) และอดมการณ (ideology) ของระบบตวแสดง หรอมสวนรวมอยางแขงขนในการสรางกฎเกณฑตางๆ ดงภาพ

ปจจย กระบวนการ ผลลพธ

ตวแสดง -------> การเจรจาตอรอง

บรบท หรอ -------> ความสมานฉนท ---------> กฎเกณฑ

สงแวดลอม -------> การไกลเกลย

อดมการณ -------> การสรางกฎหมาย

ผลสะทอนกลบ

ทฤษฎปฏบตการทางสงคม (Social Action Theory)เปนการศกษาของ Max Weber นกสงคมวทยาชาวเยอรมน

ทฤษฎปฏบตการทางสงคมมงเนนวถทมนษยจะมอทธพลตอโครงสรางสงคม และวถทมนษยจะ สรางสงคม อนใหมขน หลกคดของทฤษฎ“ ”ปฏบตการทางสงคม จงเปนทฤษฎทตรงขามกบทฤษฎระบบอยางชดเจน ควรเนนไวดวยวาทฤษฎปฏบตการทางสงคมมาจากการใหความหมายของ

ตวบคคลแตละคน ซงปจเจกบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการกระทำาดวยตนเองและรวมกบบคคลอนๆ ซงปจเจกบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการกระทำาดวยตนเองและรวมกบบคคลอนๆ นกทฤษฎปฏบตการทางสงคมเหนวาตวแสดงทางสงคมถกจำากดจากวถทางทพวกเขาสรางความเปนจรงทางสงคมดวยตวของเขาเอง ในดานหนง ดเหมอนวาสงคมสรางมนษยแต“ ”ในอกดานหนง มนษยกสรางสงคมขนมาดวยเชนกน อยางไรกด ตวแสดงแตละคนกไมไดมระบบคานยมเหมอนๆ กน ซงหมายถงปจเจกบคคลแตละคนมการใหความหมายตอปฏสมพนธของพวกเขาแตกตางกนออกไป เชน การทฝายจดการกบสหภาพแรงงานไมรวมมอกน ไมใชเปนเพราะวาพวกเขามคานยมและเปาหมายทแตกตางกน แตเปนเพราะวาพวกเขามเปาหมายทแตกตางกน แตกลบมเครองมออนเดยวกน

อทธพลสำาคญทมตอปฏบตการทางสงคมของปจเจกบคคล

ความหมายทางอตวสย

เปาหมาย

ประสบการณ

ปทสฐาน,คณคา ตวแสดง ปฏบตการทางสงคม

ทศนคต

ความคาดหวง

สถานการณ

ปฏสมพนธกบปจจยอนๆ

จากภาพแสดงใหเหนถงอทธพลสำาคญๆ ทอาจกำาหนดการเลอกของปจเจกบคคลทจะลงมอปฏบต เชน การยนขอเรยกรอง การประทวง การสไตร ฯลฯ ภายใตเงอนไขของสถานการณหนงๆ ควรระลกไวเสมอวาปฏบตการทางสงคมเกดจากการใหความหมายของปจเจกบคคลตวสถานการณหนงๆ ในทางสงคม

วตถประสงคของแรงงานสมพนธประโยชนหรอจดมงหมายสดทายของการแรงงานสมพนธเปนการ

ระงบขอผดพลาดระหวางนายจางกบลกจาง โดยแรงงานสมพนธเปนทงศาสตรและศลปในการเขาไปรกษาดลแหงความเปนธรรมใน

การทำางานเพอกอใหเกดความสงบสขในการทำางาน

1. การระงบขอพพาท2. การรกษาความเปนธรรมในดานสงคมและเศรษฐกจ3. การสงเสรมความสมพนธระหวางนายจางกบลกจาง4. ใหความคมครองแกนายจางและลกจางคำาถามทายบท

1. แรงงานสมพนธ ในความเขาใจของทานหมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร ใหอธบาย

2. แนวคดดานแรงงานสมพนธมประโยชนตอการบรหารจดการองคการดานใดบาง ใหอธบาย3. วตถประสงคดานแรงงานสมพนธทสำาคญประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

บทบาทของฝายนายจาง ฝายลกจาง และรฐแรงงานสมพนธ

ความไมเขาใจกนระหวางนายจางและลกจางในสถานประกอบการมกเปนสาเหตของความขดแยง หรอเกดขอพพาทแรงงานขน บางครงมการหยดงานของฝายลกจางไปจนถงการปดงานของฝายนายจางซงสงผลกระทบตอประเทศชาตทงทางดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม กอปรกบประเทศไทยมการสงเสรมการลงทนและเศรษฐกจของประเทศจะตองอาศยการลงทนจากตางชาตนบเปนปจจยหนงทนกลงทนนำาไปประกอบการพจารณาลงทนคอ เรองแรงงาน นอกจากจะมคาแรงทตำายงสงผลใหตนทนตำาดวย สถานการณทางดานแรงงานและนโยบายรฐทมตอนโยบายดานแรงงาน หากประเทศใดมการประทวงจากคนงานตลอดเวลา โอกาสทนกลงทนจะเขามากนอยลง เปนตน

แรงงานสมพนธประกอบไปดวย 3 ฝาย คอ ฝายลกจาง ฝายนายจาง และฝายรฐบาล แตโดยปรชญาทแทจรงของแรงงานสมพนธนน ตองการใหทงสองฝายคอ นายจางและลกจางไดอยกนอยางสนตสข โดยใชระบบทวภาค มการพดคยกน มความเขาใจกนและยอมรบในเหตผลซงกนและกนตราบใดททงสองฝายสามารถตกลงกนได สวนฝายทสามหรอรฐบาลจะไมเขาไปมบทบาทในฐานะเปนผไกลเกลย ประนประนอมเพอใหเรองยตลง แรงงานสมพนธในประเทศไทยเรมมแนวโนมทดขนเรอยๆ เมอเปรยบเทยบกบในอดตซงในอดตทงนายจางและลกจางมกจะมองกนในเรองของ สทธ และ อำานาจ“ ” “ " และทงสองฝายกอยดวยกนดวยความไมไวใจซงกน

และกน หากเรายอนมองไปในอดต นายจางและลกจางจะยนกนคนละฝายและมความคดและทศนคตทเปนอคตตอกน นายจางกมงแสวงหาแตผลกำาไร โดยไมไดสนใจดแลความเปนอยและสนตภาพของคนงานเลย ปรชญาของนายจางกคอ กำาไรมากเทาไหรกยงดเทานน โดยไมไดจนเจอสวนทเปนกำาไรคนใหกบพนกงานเลย ในสวนของลกจางกมความคดวานายจางหนา

เลอด ขดรด เมอไมพอใจกทำาการหยดงานประทวงเพอกดดนนายจาง บางกประสบความสำาเรจ บางกตกงาน เปนตน

จากปญหาทางดานแรงงานสมพนธและความไมเขาใจกนระหวางนายจางและลกจาง สงผลใหเกดกฎหมายแรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 ซงกฎหมายดงกลาวนมเรองของการใหสทธเสรภาพในการรวมกลมเพอกอตงเปนสหภาพแรงงาน เพอทำาการเจรจาตอรองกบนายจางในเรองตางๆ เชน คาจาง สวสดการ ฯลฯ และเปนตวแทนพนกงาน

จากเดมซงมองวาสทธและอำานาจหนาทในการบรหารจดการภายในองคกรธรกจเปนของนายจางแตเพยงผเดยว การรวมตวกนเพอเปนสหภาพแรงงานและการเรยกรองสทธตางๆ เปนสงททาทายอำานาจของนายจางและสงผลใหการสรางสรรคในเรองของแรงงานสมพนธไมราบรน มการเผชญหนากนพรอมนำาไปส การเลกจาง การปดงาน การนดหยดงาน ทงนเนองจากปรชญาและกรอบความคดในการบรหารงานแบบเกาไมสามารถแกไขปญหาแรงงานในปจจบนได ซงตอมากพฒนามาเปนความรวมมอและปกปองผลประโยชนระหวางกน ทงนเนองจากประสบการณในอดตและความสญเสยและตนทนคาใชจายมากมายอนเนองมาจากการเผชญหนากน เชน

จากอดตทผานมาเราจะเหนขาวตามสอตางๆ เสมอๆ วามสถานประกอบการหลายๆ แหงมการ หยดงานประทวงและนายจางกปดงาน สรางความกดดนซงกนและกน เชน ฝายลกจางกจะกดดนโดยการปดถนน เผาโรงงาน หรอปดลอมฝายบรหารไมใหออกจากโรงงาน เปนตน เมอไมเปนผลสำาเรจ ฝายลกจางกจะไปสรางความกดดนทางสงคม ทำาใหชมชนและสงคมเดอดรอน เชน การปดถนน ในทสดภาครฐกเขามาไกลเกลยจดการเหตการณกสงบบางไมสงบบาง นบเปนการแกไขปญหาเพอใหจบๆ

ไป จงไมใชการแกไขปญหาไดถาวร สวนมากกจะมงเนนการเอาชนะดวยการเจรจาตอรองเพอผลประโยชนทเหนอกวาอกฝายหนง

ปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมจะเนนทางดานการจดการภายในสถานประกอบการภายใตกรอบความคดใหมในการทำางานเนนในเรองของการใหขอมลขาวสาร (Information) และการปรกษาหารอ (Consultation) รวมกนใหมากขน สวนเรองของการเจรจาตอรอง (Negotiation) กยงคงมอยแตไมไดมงหนาททำาลายกนอยางในอดต การเปลยนแปลงตางๆ ภายในองคกรจะเปนไปตามกระบวนการปรกษาหารอรวมกน โดยฝายจดการตองใชเหตผลขอมล หลกฐาน ในการอธบายใหพนกงานไดเขาใจมากขน ดวยเหตนการปฏสมพนธ (Interaction) แบบใหมระหวางฝายจดการกบพนกงานจะคอยๆ กอรปขนเปนวฒนธรรมใหมขององคกร

ปจจยและเงอนไขทสงเสรมระบบการปรกษาหารอ และการรวมมอในสถานประกอบการฝายนายจางและฝายจดการปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมเนนการใหขาวสารขอมลการปรกษาหารอ การรวมมอและการเจรจาตอรองรวมแบบมเหตผล โดยผบรหาร

ระดบสงจะตองมการแถลงนโยบายและมการสอสารอยางเปดเผยใหลกจางไดทราบถงความสำาคญของแรงงานสมพนธแบบใหม ซงการแรงงานสมพนธแบบใหมนจะเนนทงดานสนตสขและประสทธภาพในสถานประกอบการควบคกนไปโดยฝายจดการตองคำานงถงสงตอไปนคอ1. การสรางความคนเคย ความไวเนอเชอใจกน การสอสารสองทาง การทพนกงานมสวนรวมรบรขอมลขาวสารทสำาคญของบรษท ความยตธรรม วสยทศน การเปดเผยจรงใจ การทำางานเปนหมคณะ ความมนคงในการทำางาน การมสวนรวมในทางปฏบต คณภาพชวตของพนกงาน 2. ความสมพนธทเทาเทยมและมลกษณะทสรางสรรค รวมทงมกระบวนการยนขอรองเรยน รองทกข ทตองไดรบการพจารณาแกไขอยางยตธรรมและมประสทธภาพ การทำากจกรรมกลมยอยมการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมการแปรปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหมไปสการสรางกรอบคดและแนวปฏบตนน กอนอนฝายจดการจะตองสรางความเชอใจตอกน (Mutual trust) และจะตองมการปฏบต (action) ทงทเปนรปธรรม (ทางดานวตถ) และนามธรรม (ทางดานจตใจ)การมสวนรวมของลกจางในการตดสนใจภายในบรษทเปนกระบวนการสำาคญในการสรางความไวเนอเชอใจกนระหวางลกจางกบฝายจดการ ตวอยางการมสวนรวมของลกจางในระดบตนๆ เชน การมสวนรวมในกจกรรม QCC, 5 ส และคณะกรรมการสโมสร เปนตนการใหขาวสารขอมลเกยวกบธรกจและการเงนของบรษทแกตวแทนลกจางเปนสงสำาคญททำาใหเกดความไววางใจตอกน โดยมการใหขาวสารขอมลเปนระยะๆ ขาวสารขอมลทบรษทควรเปดเผยแกตวแทนลกจาง เชน สถานการณทางดานเศรษฐกจและทางดานการเงนของบรษท เปนตน

การสอสารทงทางเดยวและสองทางทมประสทธภาพจะเกดขนไดตองมการขจดปรชญาและกรอบคดดานแรงงานสมพนธแบบเดมออกไปและควรถกแทนทดวยการบรหารแบบมสวนรวม เครองมอทใชในการสอสารนอกจากคณะกรรมการสหภาพ คณะกรรมการลกจาง ฯลฯ ยงมเครองมออนๆ ทใชในการสอสารของสองฝาย เชน กจกรรมขอเสนอแนะ QCC ใบปลวและประกาศ เปนตน

เนอหาการสอสารควรครอบคลมในประเดนตอไปน1. เงอนไขการจางงาน การรบสมครงาน การโยกยายงาน และการเลกจางงาน2. สภาพการทำางาน3. การฝกอบรมและโอกาสของความกาวหนาในหนาทการงาน4. การควบคมดแลสขภาพ ความปลอดภยในการทำางาน ขอแนะนำาในการปองกนอบตเหตและโรคทเกดจากการทำางาน

กระบวนการรบเรองรองทกขและการแกไขปญหาสวสดการของพนกงาน (อาท เชน การรกษาพยาบาล สขภาพ หองอาหาร ทอยอาศย การพกผอน เงนออม เงนสงเคราะหตางๆ การชวยเหลอทางการเงน ฯลฯ) การฝกอบรมและการศกษาเปนปจจยทชวยสงเสรมการปรกษาหารอฝายจดการดานแรงงานสมพนธจะตองไดรบการฝกอบรมใหมทกษะในการรบเรองราวรองทกขของพนกงานใหมประสทธภาพ สวนพนกงานจะตองไดรบการอบรมในเรองการสอสารและทกษะในการแกไขปญหา เพอใหการเสนอแนะในการปรบปรงของพนกงานเปนไปอยางมประสทธภาพ นอกจากน ฝายจดการและพนกงานควรไดรบการอบรมใน

หลกสตรเดยวกน เพอใหเกดทศนคตทางดานแรงงานสมพนธรวมกนดวย การปฐมนเทศและการแนะนำาพนกงานใหม ใหรจกกฎระเบยบของบรษท ประสบการณตางๆ ของบรษท ววฒนาการและวฒนธรรมขององคกร อดมการณ ความคด ความเชอของบรษท จดมงหมาย ทศทางและเปาหมายของบรษทสงเสรมองคกรลกจางใหเขมแขงและสรางนกสหภาพแรงงานมออาชพซงถอเปนสวนสำาคญของปรชญาดานแรงงานสมพนธแบบใหม โดยบรษทจะตองใหการยอมรบสหภาพแรงงานหรอองคกรลกจางใหเปนสวนหนงของบรษทพรอมทงใหการสนบสนนใหองคกรสหภาพแรงงานหรอองคกรลกจางเตบโตและเขมแขง กรรมการสหภาพแรงงานจะตองพฒนาตนเองใหเปน นกสหภาพแรงงานมอ“อาชพ มความรอบรเรองภายในองคกร ตลอดจนสถานการณทาง”เศรษฐกจและสงคมทงในประเทศและระหวางประเทศ

การสนบสนนใหสหภาพแรงงานเขมแขง ฝายจดการอาจทำาไดดงตอไปน 1. ผแทนลกจางหรอกรรมการสหภาพแรงงานควรไดรบการสนบสนนใหทำากจกรรมแกสมาชกเตมเวลา2. ฝายจดการควรจดหาสำานกงานใหแกสภาพแรงงาน พรอมทงจดหาเครองอำานวยความสะดวกตางๆ3. สนบสนนคาใชจายในดานการศกษาและการอบรมของสหภาพแรงงาน4. หกเงนคาสมาชกสหภาพแรงงานใหเปนรายเดอน เพอใหสหภาพมรายไดทแนนอนและสามารถวางแผนการทำางานไดงายขนสงกรรมการ

สหภาพแรงงานไปทศนคตทศกษาบรษทโดยมระบบปรกษาหารอและการรวมมอทดใหพนกงานมสวนรวมทางการเงน (Financial participation) และใหการยอมรบ (recognition) เรองการกระจายดอกผลความสำาเรจของบรษทแกลกจาง โดยการแบงปนผลกำาไร (profit-sharing) หรอ ผลตภาพการผลตทเพมขน (productivity gains haring scheme) เพอเปนกำาลงใจแกพนกงานททมเท อทศและมสวนรวมในการสรางองคกรอยางเอาการเอางาน

ฝายสหภาพแรงงานนกสหภาพแรงงานตองมงสรางองคกรของตนใหเขมแขง โดยม

วตถประสงคและขอบเขตการทำางานทกวางกวาเดม คอ มสวนรวมและสนบสนนการเพมขดความสามารถในการทำาธรกจของฝายจดการและสงเสรมผลตภาพการผลต ดงนน การศกษาและการอบรมใหความรแกสมาชกสหภาพแรงงานจงตองครอบคลมทงในเรองการคา การเงน ธรกจ การลงทน และการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สหภาพแรงงานและสมาชกจะตองมบทบาทในการใหขอเสนอแนะแกฝายจดการในการปรบปรงการบรหารการจดการการควบคมคณภาพสนคา ผลตภาพการผลต ฯลฯ เปนเรองทเหนไดชดวาสหภาพแรงงานแบบใหมนจะมบทบาทและหนาททแตกตางจากสหภาพแรงงานแบบเดม ทคำานงถงแตประเดนเรองสทธและผลประโยชนของสมาชกเทานน

รปแบบของการปรกษาหารอและการรวมมอประการแรก รปแบบของการรวมมอในแตละสถานประกอบการอาจมความแตกตางกน ทงนขนอยกบววฒนาการทางดานวฒนธรรมขององคกรความจำาเปนและความพรอมของสถานการณดานโครงสรางพนฐานขององคกรประการทสอง การมสวนรวมของลกจาง ไมสามารถแกไขปญหาทกปญหาทนายจางและลกจางตองการได แตนเปนกระบวนการเรยนร (Learning process) ของทงสองฝายทตองใชเวลาในการปรบเปลยนทศนคต พฤตกรรมและทาททมตอกนประการทสาม การมสวนรวมมไดหมายความวาจะทำาใหความขดแยงของนายจางและลกจางสนสดลงอยางสนเชง แตกระบวนการและพฒนาการของทงสองฝายจะสามารถลดปญหาขอขดแยงตางๆ ลงไดเปนลำาดบประการทส การรวมมอมไดมแตววฒนาการทเจรญไปขางหนา (Evolution) เพยงอยางเดยว แตอาจมววฒนาการถอยกลบ (devolution) ได ปจจยและเงอนไขตางๆ ขนอยกบการเปลยนตวบคคลทสำาคญในฝายจดการหรอฝายสหภาพแรงงาน หรอจากปจจยอนๆ ททงสองฝายอาจควบคมไมได (เชน ภาวะเศรษฐกจตกตำาอยางรนแรง)ประการทหา ระบบแรงงานสมพนธทสนตสข จำาเปนตองไดผแทนลกจางทถกเลอกตงมาอยางโปรงใส มความเปนอสระและไดรบการยอมรบจากสมาชกอยางกวางขวางประการสดทาย ความจำาเปนในการเปลยนแปลงดานแรงงานสมพนธแบบใหมจะตองไมถกมองจากสหภาพแรงงานวาเปนการมงทำาลายพวกเขา เพอ

นำารปแบบหรอองคกรใหมมาแทนทขององคกรสหภาพแรงงานทมอยแตเดม

การดำารงอยรวมกนระหวางการปรกษาหารอกบการเจรจาตอรองรวม

หลายประเทศทประสบความสำาเรจในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางสงพบวาการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมสามารถทำางานรวมกนและเปนกลไกหรอวถทางทนำาไปสความสำาเรจในการปรองดองผลประโยชนระหวางนายจางกบลกจางในสถานประกอบการไดในทสด ฉะนนการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมจงสามารถเปนสวนประกอบของกนและกน ททำาใหกลไกดานแรงงานขององคกรมความสมบรณ จากประสบการณของประเทศตะวนตกพบวาแมการเจรจาตอรองรวมจะชวยเพมผลตภาพและความสามารถในการแขงขนธรกจ แตจะไมยงยนหากไมมรปแบบการมสวนรวมอนๆ ใหการสนบสนน

ความแตกตางระหวางการปรกษาหารอกบการเจรจาตอรองรวม บางกรณเปนเรองของขอบเขตประเดนทรบผดชอบ ซงจากการศกษาพบวามหลายบรษททในอดตไดนำาเรองทมการตอรองบนโตะเจรจามาปรกษาหารอกน

จากการศกษาสถานประกอบการหลายแหงพบวา กลไกการปรกษาหารอทมประสทธภาพชวยสงเสรมใหเกดความไวเนอเชอใจกน การสอสารระหวางสองฝายดำาเนนไปดวยด มการรวมมอทดและมการเปดเผยขอมลแกผแทนลกจาง มการสรางบรรยากาศทดในการเจรจาตอรองรวม ทงสองฝายใหความเคารพความคดเหนกนมากขนและมความเขาใจในสถานการณดานเศรษฐกจและสงคมเพมขน สงทฝายจดการพงระมดระวงคอจะตองไมใชการปรกษาหารอไปทำาลายสหภาพแรงงาน และไมควรยดตดกบสทธและ

อำานาจในการตดสนใจแบบดงเดมวาเปนสทธของฝายจดการเพยงฝายเดยว

ผแทนลกจางในการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองรวมสถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน

จากการศกษาพบวาผแทนลกจางททำาหนาททงดานเจรจาตอรองและปรกษาหารอควบคกนไป สามารถจะทำาหนาทดานการปรกษาหารอไดเปนอยางด ดงนนในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงานอย กรรมการสหภาพควรเปนผแทนลกจางในการปรกษาหารอกบฝายจดการดวย เพราะวากรรมการสหภาพมกจะเปนผทมบคลกการเปนผนำา ชอบแสวงหาความร เสยสละและเปดใจกวางมากกวา พนกงานทมไดเปนสมาชกสหภาพแรงงาน สำาหรบสถานประกอบการทมสหภาพแรงงานแตไมมคณะกรรมการลกจาง ระบบการปรกษาหารอและการรวมมอยงไปไดด เพราะวาสหภาพแรงงานจะทำาหนาททงดานการปรกษาหารอและการเจรจาตอรองควบคกนไป ดงนนจงอาจกลาวไดวาสถานประกอบการใดทมสหภาพแรงงานอยแลวควรสงเสรมใหสหภาพแรงงานมบทบาทหนาททางดานการปรกษาหารอกบฝายจดการดวย แตในกรณทสถานประกอบการใดทฝายจดการกบสหภาพแรงงานมความขดแยงคอนขางสงจนยากทจะทำางานดานการปรกษาหารอรวมกนไดแลว กรรมการสหภาพไมควรเขาไปเปนกรรมการลกจางหรอคณะกรรมการการปรกษาหารอรวม ควรแตงตงตวแทนลกจางทสามารถทำางานรวมกบฝายจดการได หรออาจใหมการเลอกตงคณะกรรมการลกจางหรอเลอกตงผแทนประจำาแผนก เพอเขาทำาหนาทในคณะกรรมการปรกษาหารอรวมกบฝายจดการ อยางไรกดมประสบการณจำานวนมากทแสดงใหเหนวาระบบการปรกษาหารอจะประสบ

ความสำาเรจไดตอเมอผบรหารระดบสงทมอำานาจในการตดสนใจดานนโยบายของบรษทเขารวมเปนกรรมการของคณะกรรมการชดนดวย

จากการศกษาพบวาสถานประกอบการทมการปรกษาหารอและการรวมมอทด อยางนอยประเดนทถกนำามาใชในการปรกษาหารอจะเปนเรองสวสดการของพนกงาน สภาพการทำางาน ระบบการทำางานและ/หรอระบบการผลตนโยบายและโครงการตางๆ ของบรษท การฝกทกษะและการพฒนาทรพยากรมนษย

สถานประกอบการทไมมสหภาพแรงงานควรสรางกลไกการปรกษาหารอและการรวมมอระหวางฝายจดการ

กบลกจางใหเกดขนในสถานประกอบการ โดยทวไปกลไกดงกลาวทนำามาใชอยางคอนขางแพรหลายในสถานประกอบการจะอยในรปของคณะกรรมการปรกษาหารอรวม (JCC) กลไกนจะทำางานไดอยางมประสทธภาพ กจะตองไดผแทนลกจางทมความชอบธรรมทมาจากการเลอกตงทเปนอสระและไดรบการยอมรบจากลกจางทวไป สำาหรบสถานประกอบการทยงไมพรอมทจะมคณะกรรมการปรกษาหารอรวม อาจเรมตนจากการใหตวแทนลกจางเขามสวนรวมเสนอแนะปญหาตางๆ ในระดบพนฐานกอน

บทบาทขององคกรทเกยวของนายจาง1. นโยบายดานแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและการรวมมอควรเปนสวนหนงของนโยบายบรษท และควรประกาศอยางเปดเผยตอพนกงานทวไป2. ฝายจดการควรรเรมกำาหนดกรอบและทศทางทจะรวมมอกบลกจาง

3. ฝายจดการควรจดตงงบประมาณเพอใชลงทนในดานการพฒนาแรงงานสมพนธกบฝายลกจาง4. ฝายจดการและหวหนางานทกระดบจะตองไดรบการถายทอดนโยบาย กรอบ และทศทางการทำางานใหมทางดานแรงงานสมพนธของบรษท5. ฝกอบรมทกษะการเปนฝายจดการและหวหนางานทดใหแกหวหนางานทกระดบชน6. ฝกอบรมฝายจดการและหวหนางานทกระดบชนในเรองแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและการรวมมอ7. ยอมรบและใหเกยรตพนกงานทกระดบ8. ใหโอกาสพนกงานทจะมสวนรวมแสดงความคดเหนและการตดสนใจทจะสงผลตองานและสภาพการทำางานของพวกเขา9. สรางเงอนไขทจะใหพนกงานมโอกาสใชทกษะและศกยภาพของพวกเขาอยางเตมทในการพฒนาสถานประกอบการ10. สรางและสงเสรมความสมพนธทไวเนอเชอใจตอกนโดยการแสดง ความจรงใจ ของฝายจดการทมตอลกจาง“ ”

ฝายจดการควรแสดงใหเหนถงความพยายามทจะปรบปรงคณภาพชวตของพนกงานฝายจดการควรพฒนานโยบายและโครงการตางๆ ทจะยงประโยชนทางดานเศรษฐกจและสวสดการสำาหรบพนกงาน นโยบายดานการมสวนรวมทางการเงนของพนกงานภายในบรษทควรไดรบการเอาใจใสเปนพเศษ โดยเฉพาะอยางยงผลตอบแทนของพนกงานทจะไดรบเพมขนจากการเพมผลตภาพของพวกเขา ฝายจดการควรใหขาวสารขอมลทสำาคญของบรษททถกตองและทนการณแกสหภาพแรงงาน หรอผแทนของพนกงานปรบปรงการบรหารการจดการดานแรงงานแบบ นายจางอปถมภเสมอ

เหมอนบดาของลกจาง (Employer paternalism) ทเหนลกจางเปน “เดก และไมมสทธเรยกรองใดๆ ในสถานประกอบการ หากตองการสงใด”ตอง ขอ อยางสงบเสงยมและฝายจดการเปนผพจารณาและมสทธขาด“ ”ทจะใหหรอไมใหใหมความทนสมยในสถานประกอบการทนายจางเปนผบรหารงานเอง หากนายจางเปนผรเรมผลกดนและลงมอปฏบตเอง โอกาสของความสำาเรจในการรวมมอกบผแทนลกจางจะคอนขางสง

สหภาพแรงงานและลกจาง1. สหภาพแรงงานตองตระหนกวาลกจางกบนายจางมผลประโยชนรวมกน หากธรกจดลกจางจะไดรบการปรบปรงคาจางและสวสดการเพมขนดวย หากธรกจตกตำากจะสงผลกระทบถงลกจางดวย ดงนน สหภาพแรงงานจะตองไมคำานงถงแตผลประโยชนของลกจางเพยงอยางเดยว แตจะตองคำานงถงผลประโยชนขององคกรธรกจดวย การเรยกรองของสหภาพแรงงานควรมเหตมผลและมความเปนไปไดกบสถานประกอบการของตน2. กรรมการสหภาพแรงงานควรสงเสรมระเบยบวนยการทำางาน และจรยธรรมในการทำางานของบรรดาพนกงานอยางเอาจรงเอาจง3. สมาชกสหภาพและพนกงานควรสงเสรมและใหโอกาสแกผทมเหตมผล มความรและมความเสยสละเขามาเปนกรรมการสหภาพหรอผแทนลกจาง สมาชกสหภาพควรตองยอมรบระบบการปรกษาหารอและการรวมมอ เพอชวยกนผลกดนใหองคกรธรกจเจรญกาวหนาไปได4. ผนำาสหภาพแรงงานควรมความรและความเขาใจเกยวกบสถานการณเศรษฐกจในภาพรวม และสถานการณดานธรกจของบรษทดวย

5. ผนำาสหภาพแรงงานควรจะตองเปนผทมความรบผดชอบ และสามารถชแจงสถานการณตางๆ อยางเปนจรงใหแกมวลสมาชกไดโดยไมปลอยใหสมาชกมความคาดหวงอยางผดๆ ตอสถานการณของบรษท

รฐบาล

1. กำาหนดนโยบายและกรอบของระบบการรวมมอในระดบสถานประกอบการทเขมแขงและเปนธรรม เพอใหโอกาสของการเกดความขดแยงมนอยทสด2. ใหขอเสนอแนะและแนวทางการปฏบตเรองการสรางระบบแรงงานสมพนธแบบทวภาคทมสนตสข ปรองดองและสมานฉนทแกสถานประกอบการทวไป3. ตงกองทนพฒนาการศกษาและการฝกอบรมดานการปรกษาหารอและการรวมมอในระดบสถานประกอบการ4. ปรบปรงกฎหมายแรงงานเพอสรางเงอนไขใหเกดระบบการปรกษาหารอและการรวมมอในระดบสถานประกอบการทเขมแขงมประสทธภาพและเปนธรรม เชน กฎหมายควรใหความคมครองแกผกอตงสหภาพแรงงาน การเลกจางกรรมการสหภาพแรงงาน และกรรมการลกจางจะตองไดรบการพจารณาจากคณะกรรมการแรงงามสมพนธกอน กรรมการสหภาพแรงงานและกรรมการลกจางจะตองไดรบการคมครองสทธอกหนงป หลงจากพนวาระการเปนผแทนลกจางไปแลว เปนตน5. รฐบาลควรสรางแรงจงใจใหแกสถานประกอบการทจดอบรมดานการแรงงานสมพนธแบบรวมมอดวยการลดหยอนภาษให

6. รฐมนตรกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมตลอดจนคณะทปรกษาและคณะทำางานของรฐมนตรควรไดรบการรายงาน หรอเขารบการอบรมดานแรงงานสมพนธแบบรวมมอ7. เจาหนาทแรงงานควรไดรบการอบรมและพฒนาทกษะแรงงานสมพนธแบบปรกษาหารอและรวมมออยางทวถง8. จดประชมเชงปฏบตการ การสมมนา และการอภปรายเรองแรงงาสมพนธทดในระดบทวภาคกบองคการนายจางและลกจางทงในระดบสถานประกอบการ ระดบยานอตสาหกรรม และในระดบชาตอยางสมำาเสมอและอยางตอเนอง9. สรางผเชยวชาญทางดานเทคนค (technical experts) ของฝายรฐบาลททำาหนาทดานการฝกอบรมโดยเฉพาะ

แนวทางการเสรมสรางแรงงานสมพนธทด1. นายจางและลกจาง คำานงถงผลประโยชนรวมกน ทงสองฝายรหลกการใหและการรบ2. มระบบการสอสารขอความทมประสทธภาพ3. มระบบการบรหารและการยตขอรองทกขทเปนธรรม4. มการรวมปรกษาหารออยางสมำาเสมอ5. สรางความคนเคย ความไวเนอเชอใจกน6. ยอมรบเหตผลซงกนและกน7. เปดโอกาสใหลกจางมสวนรวมในการบรหารมากขน8. เคารพในสทธและบทบาทหนาทของอกฝาย

ขอควรปฏบต ขอควรละเวน เพอการเสรมสรางแรงงานสมพนธ

ขอควรปฏบต ขอควรละเวนมความจรงใจตอกน มอคตตอกนเชอใจซงกนและกน ไมไวใจใหการยอมรบ แบงพรรคแบงพวกรบผดชอบตอหนาท ละเลยตอหนาทปรกษาหารอรวมกน ใชกฎหมายเพยงอยางเดยวแกปญหาโดยเรว มองขามปญหาเลกๆนอยๆใชหลกยดหยน แขงกราวแลกเปลยนขอมล ครอบงำาความคดผลตอบแทนทเหมาะสม เอากำาไรแตอยางเดยวปฏบตดวยความเสมอภาค เลอกปฏบตรกษาระเบยบวนย ละเลยขอรองทกขยตธรรมตอกน ละเลยขอคดเหนใหมสวนรวม ใหบคคลภายนอกมาเกยวของใหความสำาคญระบบรองทกข สงงานอยางเดยวใหโอกาส พดคลมเครอยดหลกครอบครวเดยวกน ขาดการพฒนาสรางขวญและกำาลงใจ สรางความกดดนใหอกฝายสอขอความใหชดเจนใหความรฝกอบรมสมำาเสมอมมนษยสมพนธ

คำาถามทายบท

1. อำานาจหนาทสำาคญทนายจางจกตองเปนฝายกระทำามกขอ ประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

2. สงทฝายนายจางปรารถนาทจะไดรบจากลกจางหรอผปฏบตงานคออะไร ใหอธบาย

3. ในชวตการทำางานของลกจางในปจจบนนน ลกจางแตละคนยอมปรารถนาทจะมและจะไดอะไรบาง ใหอธบาย

4. บทบาทของรฐทมผลตอการบรหารแรงงานสมพนธ ประกอบดวยอะไรบาง

5. แนวทางในการเสรมสรางแรงงานสมพนธทดประกอบไปดวยกระบวนการหรอขนตอนอะไรบาง ใหอธบาย

ระดบของแรงงานสมพนธความสมพนธระหวางนายจางกบแรงงานสมพนธนน อาจแบงออกเปน 3 ระดบ

1. ระดบพนฐาน หมายถง ความสมพนธในทางการจางทนายจางและลกจางจกตองปฏบตตอกนตามมาตรฐานขนตำาทกฎหมายกำาหนดไว2. ระดบพฒนาโดยเอกภาค หมายถง ความสำาพนธในทกรปแบบทไดรบการพฒนาในเชงบวกโดยดำารและการบรหารจดการของฝายจดการหรอฝายนายจาง3. ระดบพฒนาโดยทวภาค หมายถง ความสมพนธในทกรปแบบทไดรบการพฒนาขนจากการรวมปรกษาหารอหรอการรวมเจรจาตอรองระหวางนายจางกบสหภาพแรงงานหรอกลมลกจางหรอผแทนลกจาง

มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศเปนบทบญญตหรอขอกำาหนดตางๆ ทเกยวของกบการทำางานตางๆ

ทประเทศทเปนสมาชกของ ILO ทวโลกใหการยอมรบวาเปนมาตรฐานแรงงานสากล เชน ชวโมงทำางานมาตรฐานวนละ 8 ชวโมง (หนงวนม 24 ชวโมง: 8 ชวโมงสำาหรบการทำางาน: 8 ชวโมงสำาหรบการศกษาหาความร: 8 ชวโมงสำาหรบการพกผอน) อายขนตำาของการใชแรงงาน จะตองไมตำากวา 15 ป เปนตนอนสญญา (Convention) และขอเสนอแนะ (Recommendation) ตลอดจนแนวคดและทฤษฎวาดวยแรงงานสมพนธ

เปนตราสารทกำาหนดหลกการสำาคญของมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศในแตละเรอง เชน อนสญญาฉบบท138 วาดวยเรอง อายขนตำาของการใชแรงงานเดก เปนตน สวนขอเสนอแนะกเปนตราสารทกำาหนดขนเปนรายละเอยดทชวยแนะนำาเพอวางเปนแนวทางการปฏบตได

กฎหมายแรงงานณ ทนจะกลาวถงเฉพาะ พรบ. คมครองแรงงาน 2541 และ

พรบ.แรงงานสมพนธ 2518สทธของลกจางตามพรบ.คมครองแรงงาน 2541 ไดแกเวลาทำางานไมเกน 8 ชวโมงตอวน และ 48 ชวโมงตอสปดาหงานอนตรายตามทกำาหนดในกฎกระทรวงไมเกน 7 ชวโมงตอวน และ 42 ชวโมงตอสปดาห เชน งานทตองอยกบความรอน หรอมอณหภมทสงๆ

เวลาพกในวนทมการทำางาน ใหนายจางจดใหลกจางมเวลาพกตดตอกนไมนอยกวา 1 ชวโมงภายใน 5 ชวโมงแรกของการทำางานนายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาใหมเวลาพกนอยกวาครงละ 1 ชวโมงกได แตตองไมนอยกวาครงละ 20 นาท และเมอรวมกนแลวตองไมนอยกวาวนละ 1 ชวโมงกรณงานในหนาทมลกษณะตองทำาตดตอกนไป หรอเปนงานฉกเฉน โดยจะหยดเสยมได นายจางจะไมจดเวลาพกใหลกจางกได แตตองไดรบความยนยอมจากลกจาง

วนหยดวนหยดประจำาสปดาห

ตองไมนอยกวาสปดาหละ 1 วน โดยมระยะหางกนไมเกน 6 วนลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดประจำาสปดาห (ยกเวน: ลกจางรายวน รายชวโมง หรอตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย) นายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาโดยกำาหนดใหมวนหยดประจำาสปดาหวนใดกได งานโรงแรม งานขนสง งานในปา งานในททรกนดาร งานประมง งานดบเพลง และงานอนๆ ตามทกฎกระทรวงกำาหนด นายจางและลกจางจะตองตกลงกนลวงหนาวาสามารถสะสมหรอเลอนวนหยดประจำาสปดาหไปเมอใดกได แตตองอยในระยะเวลาไมเกน 4 สปดาหตดตอกน กรณทวนหยดประจำาสปดาหไมแนนอน ใหนายจางประกาศวนหยดใหลกจางทราบลวงหนาไมนอยกวา 3 วน และแจงเปนหนงสอใหพนกงานตรวจแรงงานทราบภายใน 7 วนนบแตวนทประกาศกำาหนด

วนหยดตามประเพณตองไมนอยกวาปละ 13 วน โดยรวมวนแรงงานแหงชาตดวย ถาวนหยดตามประเพณตรงกบวนหยดประจำาสปดาห ใหหยดชดเชยในวนทำางานถดไปลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณ

วนหยดพกผอนประจำาปลกจางซงทำางานตดตอกนมาครบ 1 ป มสทธหยดพกผอนประจำาปไมนอยกวาปละ 6 วนทำางาน ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนหยดพกผอนประจำาป ถาลกจางทำางานยงไมครบ 1 ปจะใหหยดตามสวนกได นายจางเปนผกำาหนดวนหยดพกผอนประจำาปใหลกจางทราบลวงหนา หรอกำาหนดตามทตกลงกนนายจางและลกจางจะตกลงกนลวงหนาวา จะสะสมหรอเลอนวนหยดพกผอนประจำาปไปรวมหยดในปอนๆไดแก

การลาการลาปวยลกจางมสทธลาปวยโดยไดรบคาจางตามปกตปหนงไมเกน 30 วนทำางานการลาคลอดลกจางซงเปนหญงมครรภ มสทธลาคลอดกอนและหลงการคลอดครรภหนงไมเกน 90 วนโดยใหนบรวมวนหยดทมระหวางวนลาดวย และใหนายจางจายคาจางแกลกจางทลาคลอดเทากบคาจางในวนทำางานตลอดระยะเวลาทลา แตไมเกน 45 วนการลาเพอทำาหมนลกจางมสทธลาเพอทำาหมนได และมสทธลาเนองจากการทำาหมนตามระยะเวลาทแพทยแผนปจจบนชนหนงกำาหนด และออกใบรบรองแพทยให โดยลกจางมสทธไดรบคาจางในวนลานนดวย

การลากจลกจางมสทธลาเพอกจธระอนจำาเปนไดตามขอบงคบเกยวกบการทำางาน โดยไมไดรบคาจางในวนลาการลาเพอรบราชการทหารลกจางมสทธลาเพอรบราชการทหาร ในการเรยกพลเพอตรวจสอบ เพอฝกวชาทหาร หรอเพอทดสอบความพรอม โดยลาไดเทากบวนททางทหารเรยก และไดรบคาจางตลอดเวลาทลาแตไมเกน 60 วนตอป

การลาเพอฝกอบรม

ลกจางมสทธลาเพอการฝกอบรม หรอพฒนาความรความสามารถตามหลกเกณฑและวธการทกำาหนดในกฎกระทรวง โดยไมไดรบคาจางในวนลานน

คาจางและคาลวงเวลาคาจางเปนเงนทนายจางและลกจางตกลงกนจายเปนคาตอบแทนในการทำางานตามสญญาจาง สำาหรบระยะเวลาการทำางานปกต เปนรายชวโมง รายวน รายสปดาห หรอระยะเวลาอน หรอจายใหโดยคำานวณตามผลงานทลกจางทำาไดในเวลาทำางานปกตของวนทำางาน และรวมถงเงนทนายจางจายใหแกลกจางในวนหยด และวนลาทลกจางมไดทำางาน แตมสทธไดรบตามกฎหมายคมครองแรงงาน ลกจางมสทธไดรบคาจางไมนอยกวาอตราคาจางขนตำา ถาไมมการกำาหนดอตราคาจางขนตำาในทองทใด ใหถอวาอตราคาจางขนตำาพนฐานเปนอตราคาจางขนตำาทองทนน อตราคาจางขนตำาพนฐาน หมายถง อตราคาจางทคณะกรรมการคาจางกำาหนดเพอใชเปนพนฐานในการกำาหนดอตราคาจางขนตำา

การทำางานลวงเวลาและการทำางานในวนหยดในกรณทงานมลกษณะตองทำาตดตอกนไป ถาหยดจะเสยหายแกงาน หรอเปนงานฉกเฉน นายจางอาจใหลกจางทำางานลวงเวลา หรอทำางานในวนหยดเทาทจำาเปนกได กจการโรงแรม สถานมหรสพ งานขนสง รานขายอาหารและเครองดม สโมสร สมาคม สถานพยาบาล และกจการอนๆ ตามทกระทรวงกำาหนด นายจางจะใหลกจางทำางานในวนหยดเทาทจำาเปนกได โดยไดรบความยนยอมจากลกจางเปนคราวๆ ไป

ในกรณทมการทำางานลวงเวลาตอจากเวลาทำางานปกตไมนอยกวา 2 ชวโมง นายจางตองจดใหลกจางมเวลาพก ไมนอยกวา 20 นาท กอนทลกจางเรมทำางานลวงเวลา (ยกเวนงานทมลกษณะหรอสภาพของงานทตองทำาตดตอกนไปโดยไดรบความยนยอมจากลกจาง หรอเปนงานฉกเฉน)คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยดและคาลวงเวลาในวนหยดถาทำางานเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางาน นายจางตองจายคาลวงเวลาไมนอยกวา หนงเทาครงของอตราคาจางตอชวโมงในวนทำางานตามจำานวนชวโมงททำา หรอไมนอย หนงเทาครง ของอตราคาจางตอหนวย ในวนทำางานตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานถาทำางานในวนหยดเกนเวลาทำางานปกตของวนทำางาน นายจางตองจายคาลวงเวลาในวนหยดใหแกลกจางในอตรา สามเทาของอตราคาจางตอชวโมงในวนทำางาน ตามจำานวนชวโมงททำา หรอตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยถาทำางานในวนหยด ในเวลาทำางานปกต นายจางตองจายคาทำางานในวนหยดใหแกลกจาง ทมสทธไดรบคาจางในวนหยดเพมขนอก หนงเทา ของคาจางในวนทำางาน ตามชวโมงททำางานในวนหยด หรอตามจำานวนผลงานททำาได สำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย สำาหรบลกจางทไมมสทธไดรบคาจางในวนหยดตองจายไมนอยกวา สองเทา ของคาจางในวนทำางานตามชวโมงททำางานในวนหยด หรอตามจำานวนผลงานททำาไดสำาหรบลกจางทไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย

สวสดการสถานประกอบกจการทมลกจางตงแต 50 คนขนไป ใหนายจางจดใหมคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ ประกอบดวยผแทนฝาย

ลกจางอยางนอย 5 คน เพอรวมหารอ และเสนอแนะความเหนแกนายจาง ในการจดสวสดการสำาหรบลกจาง และตรวจตรา ควบคม ดแลการจดสวสดการทนายจางจดใหแกลกจางสถานประกอบกจการใดทมคณะกรรมการลกจาง ตามกฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธแลวใหคณะกรรมการลกจางทำาหนาทเปนคณะกรรมการสวสดการในสถานประกอบกจการ

คาชดเชยลกจางมสทธไดรบคาชดเชย หากนายจางเลกจางโดยลกจางไมมความผด ดงน1. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 120 วนแตไมครบ 1 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วน2. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 1 ปแตไมครบ 3 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 90 วน3. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 3 ปแตไมครบ 6 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 180 วน4. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 6 ปแตไมครบ 10 ป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 240 วน5. ลกจางซงทำางานตดตอกนครบ 10 ปขนไป มสทธใหรบคาชดเชยเทากบคาจางอตราสดทาย 300 วน

คาชดเชยพเศษกรณปรบปรงหนวยงานในกรณทนายจางจะเลกจางลกจางเพราะเหตปรบปรงหนวยงานกระบวนการผลต การจำาหนาย หรอการบรการอนเนองมาจากการนำา

เครองจกรมาใช หรอเปลยนแปลงเครองจกร หรอเทคโนโลยจงเปนเหตใหตองลดจำานวนลกจางลง นายจางจะตองปฏบตดงน

1. แจงวนทจะเลกจาง เหตผลของการเลกจาง และรายชอลกจางทจะถกเลกจาง ใหลกจางและพนกงานตรวจแรงงานทราบลวงหนาไมนอยกวา 60 วนกอนวนทจะเลกจาง2. ถาไมแจงแกลกจางทจะเลกจางทราบลวงหนา หรอแจงลวงหนานอยกวาระยะเวลา 60 วน นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาแกลกจาง เทากบคาจางอตราสดทาย 60 วน หรอเทากบคาจางของการทำางาน 60 วนสดทาย สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย คาชดเชยแทนการบอกกลาวลวงหนาน ใหถอวานายจางไดจายคาสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนาตามกฎหมายดวยนายจางตองจายคาชดเชยพเศษเพมขนจากคาชดเชยปกตดงตอไปนลกจางทำางานตดตอกนครบ 6 ปขนไป นายจางจะตองจายคาชดเชยพเศษเพมขนจากคาชดเชยปกต ซงลกจางนนมสทธไดรบอยแลว ไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย 15 วนตอการทำางานครบ 1 ป หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางาน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางาน 15 วนสดทายตอการทำางานครบ 1 ป สำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยคาชดเชยพเศษนรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วน หรอไมเกนคาจางของการทำางาน 360 วนสดทายสำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวยแตรวมแลวตองไมเกนคาจางอตราสดทาย 360 วนเพอประโยชนในการคำานวณคาชดเชย เศษของระยะเวลาทำางานทมากกวา 180 วนใหนบเปนการทำางานครบ 1 ปในกรณทนายจางยายสถานประกอบกจการไปตง ณ สถานทอนอนมผลกระทบสำาคญตอการดำารงชวตตามปกตของลกจางหรอครอบครว นายจาง

ตองแจงลวงหนาใหแกลกจางทราบลวงหนา ไมนอยกวา 30 วนกอนยาย ถาลกจางไมประสงคจะไปทำางานดวยลกจางมสทธบอกเลกสญญาจางได โดยไดรบคาชดเชยพเศษไมนอยกวารอยละ 50 ของอตราคาชดเชยปกต ทลกจางพงมสทธไดรบ ถานายจางไมแจงใหลกจางทราบการยายสถานประกอบกจการลวงหนา นายจางตองจายคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนาเทากบคาจางอตราสดทาย 30 วน

ขอยกเวนในกรณทนายจางไมตองจายคาชดเชย

ลกจางลาออกเอง1. ทจรตตอหนาท หรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง2. จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย3. ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางรายแรง4. ฝาฝนขอบงคบเกยวกบการทำางาน หรอระเบยบ หรอคำาสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายและเปนธรรม และนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลว ซงหนงสอเตอนนนตองมผลบงคบไมเกน 1 ป นบตงแตวนทลกจางไดรบทราบหนงสอเตอน เวนแตกรณทรายแรง 5. ละทงหนาทเปนเวลา 3 วนทำางานตดตอกน ไมวาจะมวนหยดคนหรอไมกตามโดยไมมเหตอนสมควร6. ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก7. กรณการจางมกำาหนดระยะเวลาการจางทแนนอน และนายจางเลกจาง 8. การจางงานในโครงการเฉพาะทมใชงานปกตของธรกจ หรอการคาของนายจาง ซงตองมระยะเวลาเรมตนและสนสดของงานทแนนอน

9. งานทมลกษณะเปนครงคราว ทมกำาหนดงานสนสดหรอความสำาเรจของงาน10. งานทเปนไปตามฤดกาล และไดจางในชวงเวลาของฤดกาลนน ซงจะตองแลวเสรจในเวลาไมเกน 2 ป โดยนายจางไดทำาสญญาเปนหนงสอไวตงแตเมอเรมจาง

คำาถามทายบท

1. ใหนกศกษาบอกระดบของแรงงานสมพนธ พรอมอธบายความหมายของระดบของแรงงานสมพนธ

2. ใหนกศกษาบอกความสำาคญของการมกฎหมายคมครองแรงงาน

3. ใหนกศกษาหาอตราแรงงานขนตำาในปจจบนของแรงงานทวประเทศ

4. ใหนกศกษาหาประกาศวนหยดของบรษทหรอองคการตาง ๆ มา 5 บรษท

การรกษาระเบยบวนยในการทำางาน (Discipline) การทคนหมมากอยรวมกนเปนสงคมนน มความจำาเปนทจะตองมกฎเกณฑในการปฏบตตนเพอใหสงคมสามารถดำารงอยอยางสงบสข และมพฒนาการในทศทางทเหมาะสม องคการเปนระบบ สงคมทประกอบดวยบคคลจำานวนมากทมความแตกตางทงในทางกายภาพและทางจตใจ (Physical and Psychological Differences) มาอยรวมกน จงจำาเปนตองมกฎเกณฑสำาหรบการอยและกระทำากจกรรมรวมกนอยางเหมาะสม เพอใหองคการสามารถดำาเนนงานใหบรรลวตถประสงคทกำาหนดไวไดในทางปฏบตหนวยงานทรพยากรมนษยขององคการจะมหนาทควบคม ดแล และใหคำาแนะนำากบสมาชกขององคการ เพอใหสามารถปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ และขอบงคบทองคการกำาหนดไดอยางเหมาะสม ตลอดจนพยายามศกษา วเคราะห และปรบปรงกฎเกณฑทมอยใหเกด

ความสอดคลองกบกาลสมยอยเสมอ เพอใหองคการและสมาชกสามารถอยรวมกนไดอยางมความสขและเกดประโยชนสงสดแกทกฝาย

วนย หมายถง ระบบการชนำาและและควบคมพฤตกรรมของคนหมมากใหเปนไปตามแนวทางทกำาหนด โดยอาศยเครองมอตางๆ เชน การลงโทษ การใหรางวล หรอการใหคำาปรกษา

สวนประกอบของวนย มดงน1. ระบบ วนยเปนระบบทองคการนำามาใชสำาหรบชนำาและควบคมใหสมาชกปฏบตตวตามทองคการตองการ เนองจากสมาชกแตละคนตางกมความแตกตางกนทงทางรางกายและจตใจ ถาองคการไมมแนวทางใหสมาชกปฏบตอาจกอใหเกดความสบสน ความขดแยง และปญหาในการดำาเนนงานขน ดงนนองคการจงตองพฒนาระบบททำาใหสมาชกเขาใจบทบาท หนาท วตถประสงครวม (Mutual Objectives) และสามารถปฏบตตวตามทองคการตองการได2. พฤตกรรม การแสดงออกของสมาชกมผลตอภาพลกษณ การดำาเนนงาน และประสทธภาพขององคการ องคการทสมาชกสามารถปฏบตตนไดสอดคลองกบวตถประสงคทตงไว ยอมมโอกาสกาวหนาในอนาคต ดงนนวนยจงถกนำามาใชควบคมพฤตกรรมของบคลากรใหเปนไปตามแนวทางทองคการตองการ3. กลมคน วนยถกนำามาใชกบกลมคนเพอแสดงพฤตกรรมตามแนวทางทตองการ เพอใหเกดความเปนระเบยบเรยบรอย และเกดประสทธภาพในการดำาเนนงาน เนองจากองคการเกดขนจากการรวมตวของบคคลหลายคน ดงนนจงตองมขอกำาหนดทสามารถทำาใหบคลากรอยและกระทำา

กจกรรมรวมกนไดอยางเหมาะสม ตลอดจนสงเสรมใหองคการสามารถดำาเนนการไดตามวตถประสงคทตองการ4. เครองมอ ระบบวนยจะตองอาศยเครองมอตางๆ มาใชควบคมใหกลมบคคลประพฤตตนตามทตองการ โดยทเครองมอเหลาน ไดแก การลงโทษ การใหรางวล และการใหคำาปรกษา เนองจากการดำาเนนการทางวนยเปนเรองละเอยดออนและเกยวของกบความรสกของบคคล ดงนน ผทมหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาถงความรนแรง ผลกระทบ และความเหมาะสมของเครองมอแตละประเภทกอนตดสนใจนำามาใชกบพนกงาน เพอใหเกดประสทธภาพสงสด และไมกอใหเกดปญหาในอนาคต

วตถประสงคของวนยระบบวนยขององคการมวตถประสงค 2 ประการ ดงน1. สงเสรมพฤตกรรม ระบบวนยจะถกนำามาใชในการสงเสรมพฤตกรรมทองคการตองการใหสมาชกแสดงออก โดยใหรางวลแกพนกงานทประพฤตตวเหมาะสม เพอเปนการสงเสรมใหพนกงานรกษาและพฒนาพฤตกรรมนนอยางตอเนอง2. ปองกนพฤตกรรม ระบบวนยจะถกนำามาใชกบสมาชกเพอปองกนพฤตกรรมทไมพงประสงคของบคลากรโดยการลงโทษ ตกเตอน หรอใหคำาแนะนำาแกพนกงานทประพฤตตนไมเหมาะสมหรอไมตรงตามความตองการขององคการ เพอบคลากรจะไดปรบปรงพฤตกรรมของตนใหเปนไปตามขอกำาหนดขององคการ การสรางและการพฒนาพฤตกรรมของบคคลเปนเรองทเกยวของกบจตใจ(Psychological related Issues) โดยเฉพาะพฤตกรรมของกลมคนทตองอาศยความร ความเขาใจ และประสบการณมาประกอบกน

ผทมหนาทรกษาวนยจะตองสรางความสอดคลองระหวางประยกตใชวตถประสงคทงสอง เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการสงเสรมพฤตกรรมทองคการตองการและปองกนไมใหพนกงานประพฤตตนไมเหมาะสม

ระบบวนยขององคการ แบงออกได 3 ประเภท1. วนยทางลบ (Negative Discipline) เปนระบบวนยทใชความรนแรง โดยองคการ สรางขอกำาหนดพรอมบทลงโทษเปนลำาดบขนจากนอยไปหามาก ถาพนกงานไมปฏบตตามหรอเกดความผดพลาดในการปฏบตจะตองถกดำาเนนการทางวนย โดยอาจจะพจารณาตามความบกพรอง เจตนา และปจจยแวดลอมการดำาเนนการทางวนยในลกษณะนเปนการแกปญหาปลายเหต ซงไมสอดคลองกบวตถประสงคเบองตนของวนย ตลอดจนสรางภาพลกษณในทางลบ (Negative Image) ตอองคการและผทำาหนาทรกษาวนย สงผลกระทบตอความรสกและความสมพนธของพนกงานในองคการและขวญกำาลงใจในการทำางานของบคลากร และอาจกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต ปจจบนหลายองคการตระหนกถงความสำาคญของการใชระบบวนยทางลบ เพอปรามมใหพนกงานประพฤตตวนอกขอบเขตทกำาหนด ดงนนผทมหนาทรกษาวนยจะตองนำาหลกการจดการปกครองและจตวทยามาประยกตใช เพอใหการดำาเนนการทางวนยมประสทธภาพและสอดคลองกบวตถประสงคเบองตน โดยสรปเปนหลกการดำาเนนการทางวนย ดงตอไปน ชดเจน หนวยงานดานวนยตองกำาหนดบทลงโทษและขนตอนการดำาเนนการอยางชดเจน เขาใจงาย และแจงใหพนกงานทกคนรบทราบ

เพอปองกนมใหเกดความบกพรองขน ตลอดจนมความโปรงใสการดำาเนนการ ไมเลอกปฏบตโดยการเออประโยชนแกพรรคพวกของตน เขาใจ หนวยงานดานวนยจะตองแจงขอบกพรองของบคลากร เหตผล และรายละเอยดในการลงโทษใหแกพนกงานผถกดำาเนนการทางวนย เพอใหเขาเกดความเขาใจ ปรบปรง หรอเลกพฤตกรรมทไมเหมาะสมนน ตดตามผล การดำาเนนการทางวนยมใชกจกรรมทกระทำาครงเดยวเสรจ ดงนนหนวยงานดานวนยจะตองมหนาทตดตามผลการดำาเนนการวาสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากรไดเพยงใด และตองมการสงเสรมหรอปรบปรงการดำาเนนการอยางไร เพอใหการดำาเนนงานเกดประสทธภาพในอนาคตเสรมแรง การดำาเนนการทางวนยเปนกระบวนการตอเนองทถกนำามาประยกตใชเพอใหกลมบคคลมพฤตกรรมตามทกำาหนด ดงนนนอกจากการลงโทษตามขนตอนแลว หนวยงานดานวนยจะตองใหรางวลแกผปรบปรงพฤตกรรมอกดวย เพอเปนการกระตนใหบคลากรพฒนาและรกษาพฤตกรรมทตองการอยางตอเนอง 2. วนยทางบวก (Positive Discipline) ระบบวนยทใชความรนแรงมไดกระทำาใหบคลากรเกดพฒนาการทางพฤตกรรมอยางแทจรง แตบคลากรตองปฏบตตามขอกำาหนดเพราะเกรงวาจะถกลงโทษ ทำาใหเกดการตองเกบกด ความเครยด และแรงกดดน ซงจะสงผลตอประสทธภาพขององคการในระยะยาว ดงนนมผพฒนาระบบวนยทไมใชความรนแรงโดยอาศยการกระตนใหบคลากรพฒนาตนเองจนมพฤตกรรมทองคการตองการ ซงไมกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต

ระบบวนยทางบวก ซงประกอบดวย 3 ขนตอน

การเตอนดวยวาจา (Oral Reminder) ระบบวนยทางบวกจะใชคำาวา การเตอน “ (Remind)” แทน การตกเตอน “ (Warning)” เนองจากมความหมายทออนและเปนกนเองระหวางบคคลมากกวาโดยผมหนาทรกษาวนยจะทำาการบอกกบพนกงานดวยวาจาถงปญหา และสาเหตของทเกดขนปญหาเพอใหบคลากรไดรบทราบและดำาเนนการปรบปรงตวใหเหมาะสมการเตอนเปนลายลกษณอกษร (Written Reminder) ขนตอนนมความเปนทางการกวาการเตอนดวยวาจา เนองจากการใชวาจาอาจไมไดผลตามทตองการ โดยขนตอนนผททำาหนาทรกษาวนยจะแจงเปนลายลกษณอกษรถงปญหา วธการแกไข และอาจมกำาหนดระยะเวลาในการแกไขทแนนอนแกพนกงาน เพอบคลากรดำาเนนการปรบปรงตวเองภายในระยะเวลาทกำาหนด การใหตดสนใจ (Decision – making Leave) ถาการดำาเนนการในขนตอนทผานมาไมประสบความสำาเรจ ผททำาหนาทรกษาวนยจะใหบคลากรพกงานโดยอาจทจะไดรบคาตอบแทน เพอเปดโอกาสใหบคลากรตดสนใจวาจะปรบปรงตวหรอออกจากองคการ ระบบวนยทางบวกไดรบการยอมรบวามขอด คอ ไมกระทบกระเทอนตอความรสกของพนกงาน และไมกอใหเกดปญหากบกลมบคคลทเกยวของ โดยเฉพาะสหภาพแรงงาน องคการแรงงาน หรอองคการพฒนาเอกชน แตระบบวนยทางบวกถกวจารณวาไมเหมาะสมกบทกสถานการณเนองจากมความยดหยนเกนไป ไมทนตอเหตการณ ตลอดจน

ไมสามารถวดความเตมใจในการปรบปรงพฤตกรรมของพนกงานไดอยางชดเจน 3. การใหคำาปรกษาแกพนกงาน (Employee Counseling) นอกจากการดำาเนนการทางวนยแลว องคการอาจนำาวธการใหคำาปรกษาแกบคลากรเพอปรบปรงพฤตกรรมของบคลากรใหเหมาะสมมาใชกอนเรมดำาเนนการทางวนย เนองจากปญหาทางวนยเปนปญหาทมความซบซอน ละเอยดออน และเกยวของกบหลายปจจย ตลอดจนปญหาทพบอาจเปนเพยงสวนนอย หรอทเรยกวา ยอดของภเขานำาแขง “ (Tip of the Iceberg)” ซงการดำาเนนการทางวนยอาจเปนการแกปญหาทปลายเหต ไมสามารถแกปญหาไดอยางแทจรง และอาจกอใหเกดปญหาตอเนองในอนาคต การใหคำาปรกษาเปนวธการทนำามาประยกตใชในหลายองคการ โดยทงผใหคำาปรกษาและพนกงานจะรวมกนคนหา วเคราะห และพยายามแกไขสาเหตของปญหาใหหมดไป เพอมใหเปนตนเหตของปญหาแกทงองคการและบคลากรอกในทางปฏบตองคการไมจำาเปนตองเลอกใชระบบวนยเพยงระบบเดยว องคการสามารถนำาระบบวนยทงสามมาประยกตใชใหเกดประโยชนสงสดในการกระตนใหบคลากรปฏบตตนตามทองคการตองการได เพอปองกนมใหบคลากรประพฤตตนเบยงเบนจากขอบเขตทกำาหนด โดยเฉพาะสถานการณปจจบนทมความผนแปรของกระแสสงคมสง ซงกอใหเกดแรงผลกดนทงดานบวกและดานลบตอบคลากร

ประเภทของปญหาดานวนย วนยเปนเรองเกยวของกบพฤตกรรมของบคคลซงมรายละเอยดมาก และมขอบเขตกวางขวางสงผลใหปญหาดานวนยมมากมาย และอาจเกยวของกนกบหลายปญหาขององคการ ปญหาทเกดขนบอยๆ จำาแนกไวเปน 4 ชนด

ประเภทของปญหาทางวนย พฤตกรรมของพนกงาน

1. การขาดงาน - การหนงาน- การขาดงานโดยไมจำาเปน- การขาดงานโดยไมไดรบ

อนญาต

2. พฤตกรรมขณะปฏบตงาน - ปฏบตงานผดพลาด- ทำาลายขาวของสวนรวม- พกพาอาวธในสถานททำางาน- เลนการพนนในสถานททำางาน- เมาสราขณะปฏบตหนาท- ทะเลาะววาทในสถานททำางาน- กาวราวทางเพศตอพนกงาน

อน

3. ความไมซอสตย - ขโมย- ทจรต- ใหขอมลหรอเอกสารเทจ- ปดบงความผด

4. กจกรรมภายนอกองคการ - การชมนมประทวงอยางผดกฎหมาย

- ประกอบอาชญากรรม

- ประพฤตตนเสอมเสยทางสงคม

- ปฏบตงานใหองคการคแขง

เนองจากความหลากหลายปญหาดานวนยทเกดขนในทางปฏบต ทำาใหผทำาหนาทรกษาวนยอาจมองขามปญหาทไมสำาคญไปบาง เพอใหมเวลาดำาเนนการดานอนทเปนประโยชนตอองคการ นอกจากนบคลากรทมงเนนรายละเอยดดานวนยมากจนเกนไป อาจโดนเพอนรวมงานวจารณวา “มเวลาวางมากจงคอยจบผดผอน ซงจะเปนผลเสยตอตนเองและความ”สมพนธกบเพอนรวมงานแตการมองขามปญหาบางเรองทคดวาไมสำาคญ อาจทำาใหผทำาหนาทรกษาวนยถกบคคลอนมองวา ปลอยปละละเลย ลำาเอยงหรอเลอกปฏบต ซงจะสงผลใหเกดความไมโปรงใส และความหยอนยานของวนยเชนกน ดงนนผทำาหนาทรกษาวนยจงตองใชวจารณญาณอยางรอบคอบกอนตดสนใจดำาเนนการ ตามหลกสายกลางทวา ถาตงไป“กขาด ถาหยอนไปเสยงจะไมเพราะตองมความพอด”

การดำาเนนการทางวนยงานวนยจะมขอบเขตครอบคลมความประพฤตของสมาชกทกคนใน

องคการ โดยทการดำาเนนการทางวนยจะมความแตกตางตามประเภท ระดบความรนแรง (Severity) ของปญหา และผลกระทบทมตอองคการ ดงนนการดำาเนนการทางวนยจะตองมความศกดสทธและเดดขาด เพอทจะสรางการยอมรบและปองกนพฤตกรรมทไมเหมาะสมของบคลากร ปกตการดำาเนนการทางวนยสามารถกระทำาเปนลำาดบขนดงตอไปน

1. การตกเตอน (Warning) การตกเตอนเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนยทนยมใชในทกองคการ วธนเปนการดำาเนนการ

ทางวนยทมความรนแรงนอยทสด มกถกนำามาใชเมอองคการเรมรบทราบถงปญหา หรอปญหาไมมความรนแรง โดยทการตกเตอนสามารถแบงออกเปน 3 ระดบ ดงน

การตกเตอนดวยวาจา (Verbal Warning) การตกเตอนดวยวาจาเปนขนตอนแรกทถกนำามาใชเมอมปญหาทางวนย ผททำาหนาทรกษาวนยจะบอกใหบคลากรรบทราบถงปญหาทเกดขนพรอมอธบายสาเหต เพอพนกงานจะไดปรบปรงตวหรอแกไขพฤตกรรมใหถกตองตามทองคการตองการ การตกเตอนดวยวาจาพรอมบนทกขอมล (Written Verbal Warning) ขนตอนนไดรบการยอมรบวาเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนย เนองจากมการดำาเนนการทเรมมความเปนทางการ โดยผททำาหนาทรกษาวนยจะทำาการตกเตอนพนกงานทกระทำาผดดวยวาจาพรอมกบบนทกขอมลชวคราว (Temporary) การบนทกขอมลจะกระทำาลงในแฟมสวนตวของผตกเตอนทไมเกยวของกบฐานขอมลดานบคลากรขององคการ โดยการบนทกชอของบคลากร วนท เหตการณ จดมงหมาย และผลลพธ เพอเปนหลกฐานอางองสำาหรบการดำาเนนการขนตอไป ถาบคลากรยงคงแสดงพฤตกรรมทเปนปญหาทางวนยอก

การตกเตอนเปนลายลกษณอกษร (Written Warning) การตกเตอนเปนลายลกษณอกษรเปนขนตอนแรกของการดำาเนนการทางวนยอยางเปนทางการ ขนตอนนถกนำามาใชเมอขนตอนทผานมาไมบรรลผลตามตองการ ผททำาหนาทรกษาวนยจะแจงสาเหตขอบกพรองพรอมแนวทางแกไขตอพนกงานเปนลายลกษณอกษร พรอมทงบนทกขอมลลงในแฟมประวตของพนกงานในฐานขอมลเกยวกบบคลากรขององคการ

2. การพกงาน (Suspension) การพกงานเปนการดำาเนนการทางวนยในขนทรนแรงกวาการตกเตอน การพกงานถกนำามาใชเมอการตกเตอนไมไดผลตามทตองการ หรอบคลากรกระทำาความผดในขนทรนแรง โดยทระยะเวลาการพกงานจะถกกำาหนดตามความเหมาะสม เพอใหบคลากรไดมระยะเวลาไดมระยะเวลาสำานกและปรบปรงตวใหเหมาะสม ในทางปฏบตหลายองคการจะไมนยมใชวธการนเนองจากมผลตอเนองในดานลบตอทงองคการและบคลากรทถกดำาเนนการ

3. การลดขน (Demotion) ถาการพกงานไมสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากรไดองคการอาจเลอกนำาวธการลดขนมาใชแทนการไลออก เนองจากบคลากรนนยงมความสำาคญตอองคการ หรอองคการไมตองการหรอไมสามารถใชวธการอนทรนแรงกวาได

การลดขนเปนวธการทางวนยทไมไดรบความนยมในทางปฏบต เนองจากวธนจะมผลตอเนองทางความรสกของบคลากรทถกดำาเนนการ และมผลตอขวญและกำาลงใจการทำางานของพนกงานอนในองคการ ดงนนผมหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาใหรอบครอบถงผลกระทบทอาจเกดจากการลดขนบคลากรกอนตดสนใจดำาเนนการ

4. การตดเงนเดอน (Pay Cut) การตดเงนเดอนเปนการดำาเนนการทางวนยขนรนแรงทหลายองคการอาจเลอกใชเมอจำาเปน การตดเงนเดอนถกนำามาใชเปนทางเลอกสดทายแทนการไลออก เนองจากการไลบคลากรออกจากงานจะกอใหเกดผลเสย และคาใชจายทงโดยทางตรงและทางออมตอองคการ

5. การไลออก (Dismissal) การไลออกเปนวธการทางวนยขนเดดขาดทองคการนำามาใชกบพนกงานทเหนวาไมมความเหมาะสมทจะใหรวมงานตอไป เนองจากบคลากรกระทำาความผดทางวนยอยางรนแรง วธการนเปนขนตอนสดทายทางวนยทองคการเลอกนำามาใช เพราะเปนวธการ

ทรนแรงและมผลกระทบตอบคคลหลายระดบ ตงแตบคลากรทถกดำาเนนการ เพอนรวมงาน องคการ และสงคมภายนอก เชน พนกงานทมอายมากตองประสบปญหาในการหางานใหม เพอนรวมงานเสยขวญและกำาลงใจในการทำางาน อาจมการเรยกรองความเปนธรรมผานสหภาพแรงงานหรอกระบวนการยตธรรมทางสงคม เปนตน ดงนนผทมหนาทดำาเนนการทางวนยจะตองพจารณาอยางรอบคอบถงผลลพธทอาจเกดขนจากการไลบคลากรออกจากงานกอนตดสนใจดำาเนนการ

ปจจยทตองพจารณาในการใชวนย

1. ความรนแรง วนยเปนเรองทมขอบเขตกวางขวาง ผททำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาความรนแรงของปญหา เนองจากความผดทางวนยในแตละประเภทจะมความรนแรงและมผลกระทบตอองคการไมเทากน เชน การทจรตหรอยกยอกสงของยามจะมความผดมากกวาการเขามาทำางานสายเพราะรถตด เปนตน2. ระยะเวลา ระยะเวลาเปนปจจยสำาคญทตองพจารณาควบคกบปญหาดานวนย ผททำาหนาทรกษานยจะตองพจารณาชวงระยะเวลาและความถของการเกดปญหา เชน การกระทำาผดครงแรกของพนกงานควรจะมผลทางวนยนอยกวาการทำาความผดบอยครง หรอตอเนองสำาหรบปญหาในระดบเดยวกน เปนตน3. ธรรมชาตของปญหา เนองจาปญหาทางวนยมความแตกตางหลายประการ เชน ประเภทความรนแรง และความสมพนธทมตอสงแวดลอม ผทำาหนาทรกษาวนยตองพจารณาธรรมชาตของแตละปญหาอยางละเอยดกอนตดสนใจดำาเนนการ นอกจากนปญหาวนยของพนกงานอาจมความ

เกยวของกบปญหาอน จงตองศกษาความสมพนธของปญหาใหถถวน เพอเปนการแกไขปญหาทตนเหต4. สงแวดลอม ในความเปนจรงพนกงานทำางานกบองคการในฐานะบคคลทงคน มใชในฐานะสมาชกขององคการเพยงอยางเดยว วนยเปนเรองทผดำาเนนการจะตองพจารณาอยางรอบคอบ การตดสนใจจากภาพเหตการณทปรากฏขนเฉพาะหนาเพยงสวยเดยวอาจทำาใหการแกปญหาขาดความสมบรณ ดงนนการดำาเนนการทางวนยจะตองใหความสนใจตอสงแวดลอมของพนกงาน เนองจากสงแวดลอมจะมผลกระทบตอพฤตกรรมของบคลาการทงโดยทางตรงและทางออม เชน การขาดงานเนองจากความจำาเปนในครอบครว เนองจากญาตผใหญเสยชวต เปนเหตผลทองคการรบฟงและเขาใจไดมากกวาการขาดงานเนองจากนสยสวนตว เนองจากการชอบเทยวกลางคนทำาใหตนสาย เปนตน5. กระบวนการทางสงคม ปกตทกองคการจะตองมกระบวนการทางสงคม เพอขดเกลาใหสมาชกปฏบตตวตามคานยม บรรทดฐาน และวฒนธรรมขององคการ ซงอาจมการกำาหนดอยางเปนทางการหรอไมเปนทางการตามความเหมาะสม ปญหาการปฏบตตวของพนกงานอาจเกดจากความไมเขาใจในขอกำาหนดขององคการ ผทำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาวากระบวนการทางสงคมขององคการมความชดเจนและสามารถถายทอดสสมาชกแตละคนไดเพยงใด6. การดำาเนนการในอดต การดำาเนนการทางวนยตองใหความสำาคญกบแนวทางดำาเนนการในอดตขององคการ โดยผทำาหนาทรกษาวนยจะตองศกษาถงรายละเอยด เหตผล และวธการดำาเนนงานทางวนยของแตละหนวยงานภายในองคการ เพอปองกนมใหเกดปญหาความไมเทาเทยมกน ความลำาเอยง และการเลอกปฏบตขน

7. การสนบสนนจากผบรหาร การดำาเนนการทางวนยตองมหลกฐานทชดเจน สามารถอางองได และไดรบการสนบสนนจากฝายบรหาร เนองจากวนยเปนเรองละเอยดออนและอาจมผลกระทบตอบคคลหลายกลม หลายครงทผถกดำาเนนการทางวนยอาจทำาเรองรองทกขวาไมไดรบความเปนธรรม ผทำาหนาทรกษาวนยจะตองพจารณาอยางรอบคอบถงผลลพธทอาจเกดขนกอนตดสนใจดำาเนนการตลอดจนตองสรางความมนใจวาไดรบความรวมมอจากผบรหารระดบสงขององคการ เพอใหเปนหลกประกนวาจะไดรบการสนบสนนอยางเตมทเมอเกดปญหาขนภายหลงผมหนาทรกษาวนยขององคการจะตองพจารณาอยางรอบคอบและละเอยดถถวนถงผลทอาจเกดขนจากการดำาเนนการทางวนยในทกระดบ โดยอาศยทงหลกรฐศาสตร และหลกนตศาสตรบนพนฐานของความเหมาะสม เพอไมกอใหเกดผลเสยรนแรงขนในอนาคต

คำาถามทายบท

1. วนยในการทำางานหมายถงอะไร และมสวนประกอบอะไรบางใหอธบาย

2. ระบบวนยขององคการแบงออกเปนกระบบ อะไรบาง ใหอธบาย

3. ประเภทของปญหาทเกดขนในองคการ สามารถจำาแนกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

4. การดำาเนนการทางวนยสามารถกระทำาเปนลำาดบขนไดอยางไรบาง ใหอธบาย

5. ปจจยทตองพจารณาในการใชวนยประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

การบรหารงานแรงงานสมพนธ เปนสวนหนงของระบบการบรหารทรพยากรบคคล มบทบาทคอนขางมากในการดำาเนนนโยบาย หรอกำาหนดกลยทธเพอการลดขนาดทางดานการบรหารทรพยากรบคคล เพราะเปาหมายของการบรหารแรงงานสมพนธไดแกการสรางความเขาใจทดระหวางนายจาง กบลกจาง หรอลกจางดวยกน ซงความเขาใจทดตอกนนน ตองมองคประกอบสำาคญ คอ การยอมรบไวใจ มความรสกทดตอกน การสรางความเขาใจ จะตองใช การสอสาร เปนเครองมอทสำาคญ กจกรรมการ“ ”สอสาร จะตองมจดมงหมายเพอการอธบาย ชแจงเหตผล การรบฟงความคดเหน ขอเสนอแนะ ดงนน การลดขนาดขององคการ เชน การลดกำาลงคน ยบเลกหนวยงาน ฯลฯ หรอการลดขนาดทางดานการบรหารทรพยากรบคคลซงหมายถง การปรบลดคาตอบแทน สทธผลประโยชน การชะลอหรอระงบการจางงาน การพฒนาบคลากร หรอกจกรรมพนกงาน ฯลฯ เปนการลดคาใชจายทางการรหาร เปนการดำาเนนการทสวนทางกบกระแสความรสกของพนกงาน ทตองการความเจรญกาวหนา ความมนคงในการทำางาน มรายไดคาตอบแทนสงขน ไดรบสงทอำานวยความสะดวก หรอความสขเพมขน แตการลดขนาดขององคการหรอการบรหารทรพยากรบคคล เปนแนวคดของการดำาเนนการในทางตรงกนขาม อาจจะทำาใหพนกงานมความเจรญกาวหนาในการทำางานชาลง ความมนคงในการทำางาน หรอรายไดในการทำางานลดลงรวมทงความมเกยรตมหนามตาหรอความสขในการทำางานอาจจะนอยลงไปดวย

อยางไรกด การลดขนาดขององคการ หรอการบรหารทรพยากรบคคล เปนเรองทมความจำาเปน เพอความอยรอดขององคการ ทำาใหธรกจขบเคลอนตอไปได หรอทำาใหธรกจฟ นตวขนไดในอนาคต ดงนนการสอสารสรางความเขาใจใหพนกงานเกดการยอมรบ หรอไมเกดปญหา

ความวนวาย จงเปนประเดนภารกจทางดานแรงงานสมพนธทจะตองมการบรหารจดการ ใหเปาหมายการลดขนาดองคการหรอการบรหารทรพยากรบคคล สามารถขบเคลอนไปได

ลกษณะแรงงานสมพนธทด

การทนายจาง ฝายจดการและลกจางมทศนคต ความรสกทดเขาใจเหตผลและการดำาเนนการของอกฝายหนง และมความไววางใจตอกน ซงเปนปจจยพนฐานของความรวมมอ ในการทำางานรวมกน หากมขอขดแยงหรอการแสดงขอเรยกรองของฝายลกจางเพอใหนายจางหรอฝายจดการสอนงความตองการ กมกระบวนการในการแกไขปญหาขอขดแยงหรอความตองการใหสามารถคลคลายหรอยตลงไดดวยความเขาใจหรอเปนทยอมรบกนได

ลกษณะแรงงานสมพนธทไมด

คอลกษณะในเชงพฤตกรรมหรอการกระทำาทเกดขนในองคการ เชน การทฝายนายจางหรอฝายลกจางมทศนคตในทางลบตอกนและไมมวธการทจะคลคลายแกไขปญหา การไมสนองตอบตอความตองการหรอขอเรยกรองของอกฝายหนง กลายเปนความขดแยง ความไมรวมมอ และเกดการรงเกยจตอกน นอกจากนปญหาทางดานแรงงานสมพนธ อาจจะมทมมาจาก การปฏบตทไมเปนธรรม การมอคต ลำาเอยง การใหขอมลเทจหรอปดบงขอมล การกลนแกลงหรอ การบบ

บงคบทางดานจตใจหรอทางกาย จนทำาใหอกฝายไมอาจจะทนทำางานตอไปได การดำาเนนการทไมสอดคลองกบกฎหมายแรงงาน ฯลฯ พฤตกรรมเหลานกลายเปนความสมพนธทไมดระหวางฝายนายจาง ฝายจดการกบพนกงาน

การแสดงออกทสอถงปญหาดงกลาวไดแก 1. พนกงานไมพอใจผบรหาร หรอหวหนางาน มทศนคตทไมด เกดการตอตาน ไมเหนดวยใน นโยบาย ซงจะเปนทมาของความไมรวมมอ 2. การตำาหน ดาวา วจารณบรษท ผบรหารใหเกดความเสยหาย 3. การใชมาตรการบบบงคบ เมอไดยนขอเรยกรองใหฝายนายจางดำาเนนการ แตนายจางไม ดำาเนนการตามทตองการ จงเกดการประทวง ทำาใหงานเสยหาย 4. ปญหาขาวลอ ขาวทไมเปนความจรง ซงทำาใหพนกงานเขาใจผด หวาดระแวง หวาดกลว

สถานการณทอาจจะสงผลใหเกดปญหาแรงงานสมพนธ 1. การยายสถานททำางานของลกจาง ทำาใหไดรบความเดอดรอน 2. การออกคำาสงยบหนวยงาน 3. การขนเงนเดอนท พนกงานรสกวาไมเปนธรรม 4. การกระทำาทพนกงานมความคดวาเปนการเลอกปฏบตหรอไมเสมอภาค

5. การดำาเนนการทไมถกตองตามกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบ 6. การเปลยนแปลงเงอนไขสภาพการจาง โดยไมบอกกลาวลวงหนาใหลกจางทราบ 7. การบบบงคบใหลกจางทนทำางานไมได 8. ขาวลอตาง ๆ เชน บรษทกำาลงจะปลดพนกงาน การนำาเครองจกรมาทำางานแทนกำาลงคน การเปลยนระบบการจางงานจากพนกงานประจำา เปนพนกงานจางเหมาแรงงาน

ลกษณะโดยทวไป ทกอใหเกดขอขดแยงหรอปญหาทางดานแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ

1. ความตองการของนายจาง 1. ใหเกดการประหยดคาใชจายมากทสด 2. มงใหเกดความสงบเรยบรอย ไมมความเสยงทจะเกดปญหาความรนแรงหรอปญหาอนๆทจะ ตามมา 3. รกษาพนกงานทมผลงาน มความเชยวชาญเอาไว เพอรอโอกาสในการฟ นตวของธรกจ 4. เจตนาทแอบแฝงของนายจางบางราย เชน - เลกจางลกจางทไมมผลงาน - เลกจางทอายงานมาก

- เลกจางลกจางทมเงนเดอนคาตอบแทนสง - เลกจางลกจางทสรางปญหาใหผอน - เลกจางสมาชกสหภาพแรงงานเพราะเหตของการเรยกรอง - การเลยงทจะจายคาชดเชย - การยายฐานการผล ฯลฯ

2. ความตองการของลกจาง 1. ไมตองการถกเลกจางงาน กลวการตกงาน ตองการทำางานตอ 2. ตองการใหมการคมครองแรงงาน ดแลพนกงาน 3. ตองการใหมการจายคาชดเชย 4. ตองการใหนายจางดแลรกษาผลประโยชนใหมากทสด และถกตองตามกฎหมาย บางสวนตองการใหนายจางเลกกจการ เพราะหวงวาจะรบคาชดเชย ตนเองจะไดหางานใหม เตรยมการหางานใหม 5. เจตนาอนๆ ทอาจจะไมพอใจนายจาง

เครองมอทใชในการแกไขปญหาแรงงานสมพนธในภาวะวกฤตเศรษฐกจ

เมอสถานการณของธรกจเผชญกบปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ การดำาเนนการ ซงอาจจะมผลตอการใชวธการลดกำาลงคน จะตองมการจดเตรยมการโดยเครองมอ กลไกเหลาน

1. แผนงานทางดานแรงงานสมพนธ จะตองมแผนงานทางดานแรงงานสมพนธ ซงเปนแผนทเนนดานการสอสาร เพอสรางความเขาใจแกพนกงานใหเหนวา องคการมเหตผล และความจำาเปนอยางไร มขนตอนทจะสอสารอยางไร มแผนงานการปองกนเหตความวนวายหรอความไมสงบทจะเกดขน รวมทงมแผนงานทจะใหบคลากรกลมตาง ๆ ในองคการ ทำาหนาทในการเสรมสรางความเขาใจ หรอกำาหนดบทบาทการปฏบตงานไวลวงหนา

2. บทบาทของนายจาง นายจางเปนผมอำานาจในการอนมตตดสนใจ ในสถานการณทสำาคญทกคน รอการตดสนใจของผบรหารทเปนนายจาง นายจางควรจะไดรบการใหคำาปรกษาแนะนำา เกยวกบมาตรการหรอวธการดำาเนนการทเหมาะสม ถกตองสอดคลองกบขอกำาหนดของกฎหมาย

3. บทบาทของผบรหารในสายงาน และหวหนางาน จะตองมบทบาทในการควบคมดแลพฤตกรรมการทำางานของลกนอง การสอสารทำาความเขาใจ ใหกำาลงใจ การจดสรรกำาลงคนในหนวยงาน การเคลอนยายกำาลงคนทดแทน การสอนงานพฒนาความรแกพนกงานทไดรบมอบหมายงานใหม การประเมนผลงาน หรอกำาหนดพนกงานกลมเปาหมายทควรจะเลกจางงาน

4. บทบาทของคณะกรรมการตวแทนพนกงาน

จะตองไดรบการสอสารใหทราบขอมล สถานการณขอเทจจรงตาง ๆ มหนาทสอสารขอมลไปยงพนกงาน การสอบถามประเดนปญหาขอสงสยจากผบรหาร มบทบาทในการสนบสนนบรษทในการสอสาร และพฒนาแรงงานสมพนธในองคการ

5. โครงการกจกรรมดานแรงงานสมพนธ หนวยงานทางดานแรงงานสมพนธ จะตองมการดำาเนนโครงการกจกรรมตาง ๆ เชน - การจดประชมผบรหาร หวหนางาน เพอรบทราบสถานการณตาง ๆ - การจดประชมคณะกรรมการตวแทนพนกงาน - การจดประชมพนกงานทงหมด ในกรณทองคการมพนกงานจำานวนไมมาก - การออกประกาศ จดหมายขาว ขอมลแถลงการณตาง ๆ - การรบฟงปญหาความรสก ความตองการของพนกงาน - โครงการตรบความคดเหนของพนกงาน การศกษาวเคราะหปญหา ความตองการ ของพนกงาน ตอบคำาถาม หรอชแจงขอสงสยแกพนกงาน

เพอปองกนและแกไขปญหาความขดแยง ทศนคตทไมเขาใจหรอไมเปนทยอมรบ จะตองใหความสำาคญกบการสรางความเขาใจ การสรางการยอมรบใหความรวมมอ รวมทงการดำาเนนการทใหความเปนธรรม สอดคลองกบกฎหมาย ผบรหาร หวหนางาน ตอลดจนนกบรหารทรพยากรบคคล จะตองใหความสำาคญมขนตอนทจะปฏบต คำานงถงผลกระทบตางๆ เพอใหเปาหมายการลดขนาดองคการและการบรหารทรพยากรบคคลประสบความสำาเรจและเปนพลงทจะพลกฟ นธรกจใหสามารถฝาฟนเอาชนะวกฤตการณไดในทสด

คำาถามทายบท

1. การบรหารแรงงานสมพนธ มความสำาคญอยางไรตอการบรหารทรพยากรมนษย ใหอธบาย

2. ลกษณะของแรงงานสมพนธทด และ ไมด หมายถงอะไร และมความแตกตางกนอยางไร ใหอธบาย

3. มปจจย หรอ สถานการณใดบางทสงผลกระทบตอการเกดปญหาแรงงานสมพนธ ใหอธบายและยกตวอยางประกอบ

4. เมอเกดปญหาเนองจากสภาวะเศรษฐกจจะทำาใหเกดขอขดแยงหรอลกษณะอยางไรบางททำาใหเกดปญหาทางดานแรงงานสมพนธ

5. เครองมอทใชในการแกไขปญหาดานแรงงานสมพนธ มอะไรบาง ใหอธบายและยกตวอยางประกอบ

บรรณานกรม

เกษมสนต วลาวรรณ. การบรหารแรงงานสมพนธ. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพวญญชน, 2540.ธงชย สนตวงษ. การบรหารคาจางและเงนเดอน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนาพานช, 2540.ณฎฐพนธ เขจรนนท. การจดการทรพยากรบคคล . กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย,2542.ตรเนตร สาระพงษ. แรงงานสมพนธ. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต, 2548สนนทา เลาหนนทน. การบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร : สถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา คณะวทยาการจดการ, 2542.นสดารก เวชยานนท. การประเมนบคคล. กรงเทพมหานคร : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2543.บรรยงค โตจนดา. การจดการทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร : บรษท รวมสาสน (1977) จำากด, 2543.พยอม องศสารศร. การบรหารทรพยกรมนษย. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพสภา จำากด, 2545

การเรยกรอง (Demand)ในกระบวนการเจรจาตอรองนน โดยปกต ลกจางจะเปนฝาย

เสนอความตองการของตนไปยงนายจางวา ฝายตนตองการใหมสภาพการจางหรอสภาพการทำางานอยางใด เชน ตองการไดคาจางเพม ตองการใหนายจางปรบปรงสถานททำางาน เปนตน อยางไรกด บางครง นายจางกอาจเปนฝายเสนอบาง ขอเสนอดงกลาวเรยกวา คาเรยกรอง “ ” (Demand)

กำาหนดระยะเวลาในการเรยกรอง (Timing)หลกการสำาคญในการเรยกรองประการแรก กคอ ควรจะยนขอ

เรยกรองเมอใด ขอควรยดถอปฏบต กคอ1. ถาทงสองฝายไมเคยมหรอทำาขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองไวกอน ฝายลกจางหรอสหภาพแรงงานอาจยนเมอใดกได ซงปกตกมกกระทำาเมอสหภาพแรงงานนนไดรบการรบรองจากนายจางใหเปนผแทนของกจการนนแลว และอยในระยะทนายจางมความสามารถทจะปฏบตตามทเรยกรองได2. ถาทงสองฝายเคยมหรอทำาขอตกลงไวแลว กจะยนขอเรยกรองเมอใกลครบกำาหนดอายของขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองนน เพอตออายขอตกลงหรอสญญานนออกไปอก 3. อยางไรกตาม ผลสำาเรจของการยนขอเรยกรองยอมขนอยกบปจจยหลายประการ โดยเฉพาะจงหวะเวลา (Timing) หรอระยะเวลาทเหมาะสมสำาหรบลกจางในการเรยกรอง คอ ในขณะนน• นายจางมความตองการใชแรงงานจำานวนมาก เพอเพมผลผลตหรอเรงผลตใหทนกบความตองการของตลาดหรอตามทลกคาสงมา• นายจางจำาหนายสนคาไดมากหรอมผใชบรการมาก• นายจางมผลกำาไรมากหรอมรายไดมาก และกำาลงขยายกจการ• ลกจางสวนใหญมความตองการรวมกนในเรองทจะเรยกรอง เรองทจะเรยกรอง

ประเดนทจะเรยกรองนบวามความสำาคญมาก สวใหญมกเปนไปตามความประสงคของคกรณวาตองการจะเจรจาเพอใหมขอตกลงในเรองอะไรบาง แตบางประเทศกกำาหนดเรองทจะเจรจาไวดวยวาจะตองเจรจาในเรองอะไร หรอจะไมเจรจาในเรองอะไรบาง

เรองทจะนำามาเปนขอเรยกรองเพอใหมขอตกลงในการจางงานและการทำางานตอกน ไดแก1. คาจาง การกำาหนดคาจางของลกจางขนตำาและขนสง วธการคำานวณคาจาง การขนคาจางประจำาป การปรบคาจางตามดชนราคาผบรโภค (Consumer Price Index: CPI)2. ขอกำาหนดเกยวกบวนและเวลาทำางาน ไดแก จำานวนชวโมงการทำางานตอวน หรอตอสปดาห การทำางานลวงเวลา การจดกะในการทำางาน วนหยด เปนตน3. การลา ไดแก การลาปวย และลาในเรองอน ๆ เชน ลากจ รวมทงกรจายคาจางในวนดงกลาว4. การเลกจาง ไดแก การเลกจางในกรณตาง ๆ เชน การเลกจางโดยมความผดทางวนย การเลกจางเพราะคนลนงาน รวมทงวธการคดตวบคคลทจะเลกจาง เชน การกำาหนดใหเลกจางตามลำาดบอาวโส (Seniority) หรอทเรยกวา เขาทหลง ออกกอน “ (Last In, First Out: LIFO)5. ผลประโยชนอนหรอสวสดการ (Fringe Benefits) ไดแก ผลประโยชนอยางอนทนายจางใหแกลกจางนอกเหนอจากคาตอบแทนการทำางานโดยตรง รวมทงการตความในขอตกลงทเกดจากการเจรจาตอรองทกรณตความแตกตางกนดวย6. บทกำาหนดเรองการหามการปดงานหรอหามนดหยดงานระหวางอายขอตกลง (No-Lockout, No-Strike Clause)7. การตออายขอตกลงหรอการขอเจรจาเพอทำาขอตกลงใหมในระหวางอายขอตกลง (Reopening Clause) แนวพจารณาเกยวกบขอเรยกรอง

ขอเรยกรองในเรองคาจาง สวนใหญมกเปนหวใจในการเรยกรองเสมอ โดยเฉพาะการขอเพมคาจาง เรองทจะนำามาพจารณาประกอบในการเรยกรอง กคอ1. อตราความเจรญกาวหนาของกจการหรอของอตสาหกรรมประเภทนน รวมทงความสามารถในการจาย (Ability to Pay) หรอความสามารถของนายจางทจะปฏบตตามขอเรยกรองได2. อตราคาครองชพ และการเปลยนแปลงทมตอมาตรฐานการครองชพของคนงาน3. ความแตกตางระหวางคาจางของลกจางในสถานประกอบกจการนนกบคาจางของลกจางในสถานประกอบกจการอน ๆ ทอยในอตสาหกรรมประเภทเดยวกนเรองความสามารถในการจายของนายจางเปนสงทลกจางหรอสหภาพแรงงานจกตองคำานงถงอยางยงเปนสงแรกในการเรยกรอง เพราะหากนายจางไมสามารถทจะจายใหได (เพราะจะขาดทนหรอจะกำาไรนอยเกนกวาจะประกอบกจการได) นายจางกจะไมยอมใหตามขอเรยกรอง และจำายอมใหลกจางหยดงานไปความสามารถในการจายนน อาจพจารณาไดจากบญชงบดลทงฉบบ ใบสงสนคาหรอบรการในระยะลวงหนา จำานวนเงนปนผลแกผถอหน เปนตนในเรองมาตรฐานการครองชพ อาจพจารณาไดจากการเพมขนของอตราคาจางขนตำาและอตราคาครองชพ ตลอดจนอำานาจในการซอ (Purchasing Power) ของลกจางเมอเทยบกบจำานวนคาจางทไดรบดวยในการเรยกรองขอคาจางเพมขน หากไมมการควบคมราคมสนคาไว เมอคาจางซงเปนตนทนดานแรงงานสงขน นายจางกจะเพมราคาสนคาตามไปดวยเพอรกษาระดบของกำาไรใหคงทไว เมอราคาสนคาตางกเพมขน อำานาจซอของลกจางในจำานวนเงนเทาเดมกลดนอยลง หลงจากการเรยกรอง แม

ลกจางไดคาจางเปนจำานวนมากกจรง แตกลบซอสนคาในทองตลาดไดจำานวนเทาเดมหรอนอยกวาเดม ลกจางจงตองคำานงถงเรองนดวยเพราะลกจางนนเปนทงผผลตและผบรโภคในขณะเดยวกน ดงนน ในระหวางการเจรจา คเจรจาอาจกำาหนดไวในสญญารวมเจรจาตอรองดวยวา หากอตราคาครองชพมการเปลยนแปลงสงขน นายจางจะเพมคาจางในสดสวนเดยวกน ซงเรยกวา ขอตกลงเลอนอตราคาจางตามอตราคาครองชพ “ ”(Cost-of-living-Sliding-Scale Agreement) หรอเรยกขอกำาหนดนวา “Escalator Clause”สำาหรบในกรณราคาสนคาประเภทใดประเภทหนงเพมขนและราคาสนคาประเภทอนคงตว นายจางในธรกจอตสาหกรรมประเภทนนยอมมรายไดหรอกำาไรเพมขน ทำาใหมความสามารถในการจายเพมขนดวย ในการเจรจาจงอาจกำาหนดในขอตกลงหรอสญญารวมเจรจาตอรองวา ถาในระหวางอายขอตกลง ราคาสนคาประเภทนนเพมขนหรอลดลงไปเทานนเทาน นายจางจะปรบคาจางตามไปดวย ซงเรยกวา ขอตกลงเลอนอตราคาจาง“ตามราคาขาย ” (Selling-Price-Sliding-Scale Agreement) ขอตกลงประเภทนอาจใชไดในอตสาหกรรมบางประเภททอาจกำาหนดมาตรฐานของสนคาไดเทานน ผเขารวมในการเจรจา

การรวมเจรจาตอรองเปนเรองของบคคลหรอกลมบคคล 2 ฝายไดแก บคคลจากฝายนายจางและฝายลกจาง โดยปกต ในการเจรจาฝายนายจางจะจดคณะผเขารวมเจรจาประมาณ 2-3 คนเทานน ซงไดแก ประธานกรรมการหรอผจดการใหญหรอผมอำานาจเตมในการตดสนใจ ผจดการฝายบคคลหรอผจดการฝายบญช ขณะทฝายลกจางจะมประมาณ 3-4 คน ไดแก ประธานสหภาพแรงงานหรอเจาหนาทอนของ

สหภาพแรงงาน สมาชกของสหภาพแรงงานซงทำางานในกจการนนอกหนงหรอสองคน ทงนทงสองฝายอาจทปรกษาได แตมกไมนำาเขารวมโตะเจรจาตอรองดวย หลกการเจรจา

การเจรจา คอการทคเจรจาพยายามแสวงหาขอตกลงโดยการชแจงเหตผลทเหมาะสมเพอใหอกฝายหนงเหนดวยและยอมรบ การเจรจาสวนใหญจงเปนการตอรองและแสดงเหตผลกบขอเทจจรงตอกน การเจรจาจงตองมทงการใหและการรบ (Give and Take) หรอการเจรจานนจะตองมขอตกลงทคกรณทงสองฝายรสกวาตางฝายตางชนะ (Win-Win Approach) ขอเรยกรองทเปนลกษณะการยนคำาขาดวา ฝายหนงจะตองใหเทานนเทานหรอใหคำาตอบแตเพยงวาจะใหหรอไมใหเทานน โดยไมใหโอกาสอกฝายหนงไดตอรองเลย ยอมมใชขอเรยกรองทนำาไปสการเจรจาตอรองในทางแรงงานสมพนธทด

ผลสำาเรจของการเจรจาขนอยกบคกรณทงสองฝาย ถาคกรณมความประสงคทจะตกลงกนอยางแทจรงแลว โอกาสทคกรณจะตกลงกนไดกมมากขน กฎหมายแรงงานสมพนธของบางประเทศจงกำาหนดใหทงสองฝายเจรจาตอรองกนดวยความสจรตใจ (Bargain in Good Faith)

เพอใหการเจรจาสามารถตกลงกนไดโดยเรว ผทเขารวมในการเจรจาตองเปนผทมศลปะในการพด รวมทงความมเหตมผลและความรอบรในเรองทจะเรยกรองเปนอยางด นอกจากน การเจรจาทดจะตองมเอกสารและขอมลตางๆ ทเกยวของ อาท การเจรจาขอเพมคาจางจะตองมดชนราคาผบรโภค บญชแสดงคาจางเปรยบเทยบระหวางคาจางของนายจาง

นนกบนายจางอนทประกอบกจการอยางเดยวกน มลคาสวสดการเปรยบเทยบ งบดลของกจการนายจาง ระเบยบขอบงคบและตวเลขสถตตางๆ ศลปะในการตอรอง 1. ฝายยนขอเรยกรองควรเสนอความตองการในขอเรยกรองพรอมขอมล และเหตผลเบองตนดวยทาทและนำาเสยงทสภาพและยอมรบนบถออกฝายหนง2. ฝายรบขอเรยกรองควรรบฟงและขอทราบขอเทจจรงหรอขอมลเกยวกบขอเรยกรองพรอมเหตผลจากอกฝายหนงโดยไมดวนโตแยงและไมดวนยอมรบ3. ฝายยนขอเรยกรองจะเสนอขอมลและเหตผลของความตองการในรายละเอยดพรอมผลดทอกฝายหนงจะไดรบหากตกลงดวยตามขอเสนอ4. ฝายรบขอเรยกรองชแจงขอขดของของฝายตนในขอทไมอาจสนองตอบขอเรยกรองได และเสนอขอแลกเปลยนหรอขอตอรองกบขอเรยกรองทฝายรบขอเรยกรองสามารถปฏบตตามได5. ทงสองฝายเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกของตนใหอกฝายหนงทราบ และเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกอน ๆ อก6. แตละฝายขอใหอกฝายเสนอขอลดหยอนหรอทางเลอกบาง และขอใหเสนออกถายงหางไกลจากจดทจะตกลงกน7. ทงสองฝายรวมกนแกปญหาและเสนอขอควรตกลงหรอจดแบงของความแตกตางของขอเรยกรองและขอเสนอสดทายทแตละฝายไมยอมลดหยอนอก (ถาเหนวาสามารถยอมรบได)8. ในการเจรจาตอรองทกขนตอน ทงสองฝายตองเจรจากนดวยความจรงใจ หลกเลยงการขมข การกาวราวในเรองสวนตวของผเขารวมเจรจาและการหลอกลวงดวยการใหขอมลเทจตออกฝาย

การกดดนเพอใหอกฝายหนงยอมตกลงดวยควรใชวธการชแจงแสดงขอมลและหลกฐานทแจงจดจนฝายนนจำานนตอเหตผลของฝายแรกเทานน ศลปะในการควบคมและสรางบรรยากาศในการเจรจาบรรยากาศในการเจรจามกจะมเอกลกษณเฉพาะตวไมซำากนในแตละครง อารมณมกจะมอทธพลตอการพฒนารปแบบในการเจรจาและพฤตกรรมของการมสวนรวมวาจะเปนไปทางใด คเจรจาอาจจะมองอกฝายออกไดจากนำาเสยง คำาพดทใช กรยาทาทางและสภาพทวไปภายในหองประชม ซงนบเปนสงสำาคญทจะทำาใหเกดผลดในการพดคยกน อกฝายหนงอาจจะไดรบความพงพอใจจากผลสรปทออกมาหลงจากทฝายใดฝายหนงพยายามควบคมบรรยากาศในการเจรจาใหดขนแลว สงทนาสนใจกคอ ความพยายามทจะสามารถทำาใหความรวมมอนนไปในทศทางเดยวกน

ในขนแรกของการเจรจา คเจรจาควรใหความสำาคญกบการสรางบรรยากาศเพอใหการเจรจาดำาเนนตอไปได โดยเฉพาะการใหนำาหนกและโทนเสยง กอนทการเจรจาจะเรมขน จงเปนโอกาสทจะเรมตนแสดงออกเพอทจะใหอกฝายหนงไดตระหนกวา ชวงเวลาในการเจรจาไดเรมขนแลวดวยความรสกทเปนกนเองมากกวาทจะตองจำากดไวดวยเวลา หวหนาคณะเจรจาควรใหการตอนรบอกฝายหนงดวยความยนด ทำาใหอกฝายรสกสบายและมความยนดรวมดวยเชนกน ตลอดจนทำาใหแนใจวาไดจดเตรยมทกอยางไวอยางเหมาะสมเตมทแลว อาทการจดทนงใหสะดวกสบาย การปรบอณหภมในหองใหเหมาะสม และการกำาหนดตำาแหนงทนงไมควรจะใหนงเผชญหนากนเอง รวมทงการจดระยะหางของเกาอและโตะ นอกจากน คเจรจายงควรแสดงออกใหเหนวา มความสนใจในขอมลเบองตนของอก

ฝายหนง โดยศกษาถงชอหรอประวต และสรางความประทบใจในการแสดงออกซงความคดของอกฝาย

ความกาวหนาในการเจรจา คเจรจาอาจสามารถควบคมใหบรรยากาศดขนได โดยการสงเกตถงการแสดงความเหนทยงแตกตางกนอย ผานกรยาทาทางของอกฝายได เชน เอามอประสานกนบนตก ไขวหาง เคาะนว หรอใชมอแสดงทาทางตาง ๆ เราไมสามารถควบคมความคด อารมณและการกระทำาของอกฝายหนงได แตเราสามารถสรางบรรยากาศใหเกดการคลอยตามไดตลอดเวลา เพราะถาเรามความสามารถในการโนมนาวจตใจไดแลวนนจะทำาใหเกดการพฒนารปแบบของการเจรจาใหกาวหนาตอ ๆ ไปไดยงขน 1. บรรยากาศทไมเปนมตรบอยครงทฝายใดฝายหนงทำาใหบรรยากาศในการพดคยกนตองเสยไป บางครงเมอฝายหนงรสกวาถกตำาหน กจะเรมปกปองตวเองเพอเรยกความเคารพนบถอกลบมา นนจะตองดวาคณสามารถแกไขอะไรไดบางเพอทจะใหไดสงนนกลบมา หรอนกเจรจาทขาดศลธรรม มารยาททดกอาจจะทำาใหบรรยากาศนนแยลง จนทำาใหการเจรจานนไมประสบความสำาเรจเทาทควร ถาคณสงสยวาสงทเกดขนนนกำาลงเกดขนกบคณหรอไม กใหสรางขอกำาหนดหรอเงอนไขขนมาเพอทคณจะไดแสดงความสามารถในการแกไขปญหาและดำาเนนตอไปดวยความเปนมตรแตมนคง2. บรรยากาศทนาเบอ

ความนาเบอเปนสญญาณทสามารถแสดงออกใหเหนทางกรยาทาทาง เชน การเคาะนวเบา ๆ บนโตะ การจบหวแมมอเลน การจองมองดกระดาษเปลา ๆ บนโตะเปนเวลานาน ถาคณสงเกตเหนอาการเหลานจากอกฝาย กจงปรบเปลยนวธการเจรจาเพอเรยกความสนใจกลบคนมา ถาการเจรจาตองใชระยะเวลานาน คณควรจะใหมการพกดมนำาชากาแฟหรอทาน

อาหารกลางวนดวย คณอาจจะปลอยเวลาใหวาง ๆ สกระยะหนงเพอทคณจะไดนำาเสนอเพอการขนหวขอการเจรจาใหมไดอกครง3. บรรยากาศทคลมเครอ

ความคลมเครอเปนสงทเปนอปสรรคในการสรางใหการเจรจามความคบหนาตอไปได โดยเฉพาะถาฝายใดฝายหนงไมเชอใจกน ถาคณรสกวาอกฝายมความสงสยในตวคณ คณกจะยงรสกแยในการทจะตองพยายามพาใหอกฝายไปถงจดหมายทตงไว จงพยายามอธบายวาคณจะใหประโยชนอะไรกบเขาเทาทคณจะทำาไดในสถานการณเชนนน4. บรรยากาศทลำาบากใจ

เวลาเปนสงทมคาทสด ถาฝายหนงฝายใดไมเตรยมความพรอมมาอยางเพยงพอ โดยเฉพาะถาเปนการเจรจาทตองดำาเนนไปโดยไมมหวขอและรายละเอยดปลกยอยทอาจจะตองมการขอความเหนมากกวาหนงอยางจากผรวมเจรจาในครงนน นนคอสงทคณควรจะเขยนหวขอหรอประเดนขนมา และใหแนใจวาจะสามารถดำาเนนไปตามนนได5. บรรยากาศทมความเปนกนเองมากเกนไป

นกเจรจาทออนประสบการณอาจจะแสดงความเปนกนเองมากจนเกนไปดวยการทพดในหลกการและสาระสำาคญใหนอยทสดเพอลดความผดพลาดทจะเกดขน และเพอกลบเกลอนความไมมนใจในตวเองออกไป ในทางปฏบต คเจรจาควรรกษารปแบบในการเจรจาใหเปนทางการเอาไว โดยยงคงรกษาความเปนมตรเอาไวพรอม ๆ กน เมอรวาบรรยากาศในการเจรจามความเปนกนเองมากเกนไป ใหเรมตนใหมโดยการหาแนวทางในการพดคยเพอใหเปนไปตามประเดนเอาไวใหไดมากทสด6. บรรยากาศทตงเครยด

เมอการเจรจาดำาเนนไปสกระยะหนงกเปรยบเสมอนกบการเขาไปใกลจดเดอดทกขณะ จงควรทจะตองพยายามผอนคลายความตงเครยดทเกด

ขน คำาแนะนำากคอใหหยดพกหรอพยายามคลายเครยดดวยการหวเราะหรอพดคย อยางไรกตาม ควรระมดระวงตวเพอทจะไดไมรสกวากลายเปนตวตลกใหกบอกฝายหนงดแคลนได ขอควรและไมควรปฏบตในการเจรจา (Do’s and don’t in Negotiation)

ประเดนหลกในการเจรจา (Central Theme) พยายามและใหความสนใจกบประเดนสำาคญในการเจรจา แตไมควรโตแยงในประเดนสำาคญเหลานนจนนำาไปสความขดแยง ประการสำาคญ คเจรจาไมควรใหประเดนทไมเกยวของหรอไมมความสำาคญเปนหวขอหลกในการเจรจา

ขอเสนอและการปฏเสธ (Proposal and Rejection) การเตรยมตวทดถอเปนปจจยสำาคญทชวยเพมโอกาสความสำาเรจในการเจรจา ดงนน คเจรจาจงควรตระเตรยมและกำาหนดเงอนไขขนกอนนำาเสนอขอเรยกรองใด ๆ หลกเลยงการเรยกรองขอเสนอทเรวเกนไป รวมทงการใชถอยคำา เชน นเปนขอเสนอแรกของเรา เพราะสะทอนวาเรายงมอก“ ”หลายขอเสนอรออย นอกจากน เมอไดรบขอเสนอใด ๆ ใหใชเวลาพจารณาไตตรองขอเสนออยางถถวนกอนตอบรบหรอปฏเสธ ในการปฏเสธใด ๆ ควรใหเหตผลประกอบการปฏเสธกอนทจะกลาวปฏเสธเสมอในการเจรจาตอรอง รปแบบของการปฏเสธมความหลากหลายทจะนำามาใชและอาจจะใชวธการนบจำานวน ถาขอเสนอของคณไมเปนไปตามเปาหมายหรอความตองการทอกฝายคาดหวงจากคณกจงปฏเสธในลำาดบตอมา ในกรณนนคณอาจจะพลาดขอตกลงไดถาหากคเจรจาปฏเสธขอเสนอของคณ จงรกษาความสงบและความสภาพเอาไวใหได ขณะเดยวกน การหลกเลยงการปฏเสธทอาจจะเกดขนจากครงแรกทพดคยกน จงมนใจวาสงทเราไดเสนอใหกบอกฝายทตองการนนและ

วตถประสงคทจะมขนนบวาเปนสงทเราทำาดทสดแลว ซงความตงใจทเราพยายามจะทำาใหบรรลขอเสนอและขอตกลงนน ซงขนอยกบเปาหมายและความตองการทมของทง 2 ฝาย นนถอเปนโอกาสทดทสดในการทจะยอมรบและสรางความสำาเรจใหเกดขนในการเจรจามากทสด

คนและทมงาน (People and Teamwork) การใหความสนใจกบผมอำานาจในการตดสนใจของทมคเจรจา ควรทงควรมนใจวา ทมเจรจาของฝายเรามจดยนเดยวกน การขอเลอนหรอหยดพกการเจรจาเพอตงหลกใหม อาจเปนสงจำาเปน อยางไรกด การขอเลอนหรอหยดพกการเจรจาบอย ๆ อาจทำาใหคเจรจาอกฝายหนงเสยเวลาและสะทอนถงความไมพรอมในการเจรจาได

การตงประเดนคำาถาม (Questioning) การตงประเดนคำาถามสงสยในใจถงแรงจงใจของอกฝายหนงในการเรยกรองหรอโตแยงขอเสนอใด ๆ ได แตอยางกลาวถามออกไป นอกจากน การพสจนทราบถงระดบของการปฏบตตามความตกลงของคเจรจา

การโตแยง (Counter Arguments) การเตรยมตวในประเดนตาง ๆ นบวาเปนสงสำาคญ และนบวามความจำาเปนทเราควรคาดการณถงขอโตแยงของคเจรจาและพยายามใหศลปะการพดเพอโนมนาวจตใจใหอกฝายหนงเหนสอดคลองกบฝายเรา นอกจากน คเจรจายงควรหลกเลยงการใชถอยคำารนแรงและแฝงไวดวยการขมข แมวาการใชคำากลาวอาท ผมทราบวาคณกำาลงจะพดอะไร อาจชวยใหอกฝายหนงลด“ …”หลกเกณฑเงอนไขของขอเรยกรอง แตไมควรพดในลกษณะนบอยเกนไป เพราะอาจทำาลายบรรยากาศในการเจรจาและแลกเปลยนขอมลขอคดเหนระหวางทงสองฝายลงได

สรป (Summarize) เพอใหมนใจวาคเจรจามความเขาใจตรงกนในแตละประเดนทเจรจา การสรปประเดนทผานการเจรจาไปแลว

กอนเรมเจรจาในประเดนใหมจงเปนวธการทด คเจรจาควรระมดระวงการสรปประเดนการเจรจาทคลาดเคลอน โดยเฉพาะในประเดนสำาคญ

การฟง (Listen) การ ไดยน กบการ ไดฟง มความแตก“ ” “ ”ตางกน การแสดงใหคเจรจาอกฝายหนงวาเราตงใจฟงสงทคเจรจากำาลงพด และจบประเดนการเจรจาอยางใกลชด ทงน โดยไมจำาเปนตองรบรอนพดอะไร เมออกฝายหนงหยดเงยบไป

ประเดน (Issues) และการเชอมโยง (Link) การพยายามและคดอยางละเอยดถถวนใหเหนถงผลกระทบทจะเกดขนในแตละดานหากมความตกลงใด ๆ ดงนน หากไมมนใจ กอาจเลอนการพจารณาประเดนเหลานนออกไปกอน โดยอาจขอเวลาศกษาขอมลเพมเตม นอกจากน การเชอมโยงในแตละประเดนสำาคญเขาดวยกนอาจเปนทางออกทดทจะทำาใหการเจรจาดำาเนนตอไปอยางราบรน

จดยนรวม (Common Ground) เมอใกลจะสามารถหาขอสรปในประเดนทมความเหนตรงกนไดแลว ประเดนทขดแยงกนอาจไดรบการผอนปรนและไดรบความสนใจนอยลงความขดแยง/การชนะ (Conflicting/Winning) โดยปกต การเจรจามกมแรงกดดนสงอยแลว ดงนน จงควรหลกเลยงการขยายตวของความขดแยงทอาจเกดขนโดยเฉพาะพยายามและหลกเลยงการโจมตเรองสวนตวและการทำาใหอกฝายหนงรสกเสยหนา ขณะเดยวกน การพยายามทำาใหทงสองฝายไมรสกวาเสยเปรยบในการตกลงใด ๆ จงเปนสงทด ยงไปกวานน การทำาใหทงสองฝายเดนออกจากโตะเจรจาโดยไดรบประโยชนเพมขน (Win-Win Situation) ถอเปนสดยอดของศลปะการเจรจา ถาคเจรจามยดหลกการพนฐานของคำาวา ทกคนคอผชนะ ในการเจรจาในทกกรณ“ ”แลว กหมายความวา ทกฝายยอมจะไดรบความพงพอใจจากผลของการเจรจา

ในทางปฏบต การพฒนาเจรจาแบบ ทกคนคอผชนะ กคอ การพจารณา“ ”ถงแนวทางทจะนำาไปสการเจรจาจากมมมองของหลาย ๆ คนหรอทางเลอกทดทสด อะไรคอสงทคเจรจาตองการไดรบสงสดจากการเจรจาการแสดงออก ในการเจรจาของคณคราวหนา จงหลกเลยงรปแบบของการใชอำานาจในทางทผดดงน- การไมปดบงลกษณะทาทางในการแสดงออกและนำาเสยงทพดหรอการดถกผอน ซงประโยชนของภาษากายนนจะสรางความรสกทสบาย ๆ ไมเปนทางการ- การเลอกใชประโยชนของกลยทธและกลเมดนนอาจจะไมสรางใหเกดผลดกบคเจรจา และผลทออกมากอาจจะทำาใหบรรยากาศนนเสยไป- การเลอกใชคำาถามประเภททมความหวงใยกบอกฝายดงเชน ทำาไมคณถง... หรอทำาไมคณถงไม.....- การฟงทลมเหลวมาจากการเรมตนในการพดและการพดแทรกระหวางทผพดยงพดไมจบ- การพดภาษาเทคนคหรอคำาศพทเฉพาะ โดยปราศจากการอธบายเพมเตม เพราะแตละบคคลอาจจะไมมความรในอตสาหกรรมหรอธรกจนน ๆ คณอาจจะเคยไดยนใครบางคนใชคำาพดทไมดนกในการเจรจา คณจำาเปนทจะตองจดการแกไขคำาพดนนโดยเรวเทาทจะทำาได ซงกอาจจะชวยใหบรรยากาศในการเจรจาดขนมาบาง จงจำาไววาบางคนกยงมการใชอำานาจในทางทผด เพราะนนอาจจะเปนนสยบางอยางของเขา จงแสดงใหเหนวาคณมความมนใจในตนเองและไมยอมรบขอเสนอทอกฝายขมขหรอบงคบใหยอมรบ ถาคณสามารถเปลยนแปลงสถานการณจากลบใหกลายเปนบวกได นนจะทำาใหคณมอำานาจทจะสามามารถควบคมการเจรจาได การวางแผนและระยะเวลาในการเจรจา

การเจรจากเชนเดยวกบการกระทำากจการทวไป ซงตองมการวางแผนทด การวางแผนทดนนประกอบดวยการกำาหนดหวขอการเจรจากอนหลง การผอนสนผอนยาว การกำาหนดเปาหมายทอาจตกลงไดไว รวมทงการคาดคะเนถงการยอมรบของอกฝายหนงดวย

สวนระยะเวลาในการเจรจานน ไมมกำาหนดตายตววาจะตองเจรจาใหเสรจสนภายในระยะเวลาเทาใด ทงสองฝายจงควรพยายามหาโอกาสเจรจากนใหมากครง เพราะการเจรจาเทานนทจะทำาใหไดขอตกลงทดทสดในระบบการแรงงานสมพนธ โดยปกตถาเปนการเจรจาตอรองเพอตออายขอตกลงกมกำาหนดระยะเวลาการเจรจาอยในตวเองวา จะตองเจรจาและพยายามใหมการตกลงกนไดทงหมดกอนทอายขอตกลงเดมจะสนสดลง มฉะนนอาจมการปดงานหรอนดหยดงานเกดขนไดหลงจากขอตกลงเดมสนสดระยะเวลาการบงคบใชนน ผลการเจรจา

ในการเจรจา ถาฝายทเสนอขอเรยกรองไมถอนขอเรยกรองออกไป ผลการเจรจากจะปรากฏในเบองแรก อยางหนงอยางใด คอ1. ตกลงกนไมได ซงทำาใหเกดขอพพาทแรงงาน (dispute) ขนและจะมการปดงาน (lockout) หรอนดหยดงาน (strike) ตามมา และทางรฐมกจะเขามาดำาเนนการชวยเหลอระงบขอพพาทแรงงาน เพอใหการปดงานหรอการนดหยดงานยตลงและทงสองฝายสามารถตกลงกนไดตอไป2. ตกลงกนได คกรณจะทำาขอตกลงกนไว ซงมกจะเรยกวา สญญารวม“เจรจาตอรอง ” (collective bargaining agreement) (ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 18 เรยกวา ขอตกลง“เกยวกบสภาพการจาง”) คสญญาจะลงนามไวในขอตกลงดงกลาวและยดถอเปนหลกตอไป ทางฝายสหภาพแรงงานมกจะพมพขอตกลงดงกลาว

เปนเลมนำาแจกจายแกสมาชกเพอแสดงผลงานและเพอใหสมาชกซงเปนลกจางจะไดทราบและปฏบตตามตอไป การทำาขอตกลง

ขอตกลงดงกลาวขางตนจะมผลทงทางกฎหมายและทางแรงงานสมพนธระหวางนายจางกบลกจางนน การเขยนขอตกลงจงตองกระทำาใหรอบคอบไดใจความชดเจนและครบถวน ขอตกลงทด คออะไรขอตกลงท1. ไมทำาใหเกดขอขดแจงขอพพาทแรงงานขนจากการใชหรอตความตามขอตกลง2. มขอความครบถวนและตรงตามเจตนารมณของคกรณ และ3. มขอความทจะแกปญหาทเกดในอนาคตไดมากทสด เชน นายจางตกลงจดเสอผาชดทำางานใหลกจางปละ 2 ชด กจะตองมขอความระบไวดวยวาเสอผาทำางานเปนแบบใด สอะไร ผาทำาดวยอะไร จะจายใหในเดอนใดของป ลกจางจะตองสวมใสทกวนหรอไม ถาเสอผาดงกลาวเสยหายหรอขาดไปในสาเหตตาง ๆ จะจายทดแทนหรอไม อยางไร ฯลฯ เปนตนเรองสำาคญอกอยางหนงทระบไวในขอตกลงกคอ ระยะเวลาทขอตกลงนนมผลใชบงคบ ซงปกตกเปนไปตามประสงคของคกรณเองวาจะกำาหนดระยะเวลาไวหรอไม แตสวนใหญมกจะกำาหนดระยะเวลาแนนอนไว 1-2 ปการกำาหนดระยะเวลาใชบงคบตามขอตกลงนน โดยปกตนายจางกจะพยายามใหขอตกลงมระยะเวลายาวนานทสด เพอความสะดวกและความคงทในการดำาเนนธรกจอตสาหกรรมของตน แตในขณะเดยวกน ฝายลกจางหรอสหภาพแรงงานกมกจะกำาหนดใหสน เพอจะไดมโอกาสเรยกรอง

ไดตามความเหมาะสม เพราะสถานการณทางเศรษฐกจเปลยนแปลงไปตลอดเวลา

คำาถามทายบท

1. การเจรจาตอรอง หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไรกบการบรหารแรงงานสมพนธ

2. ปจจยทเกยวของกบกระบวนการในการเจรจาตอรองแยกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

3. การเรยกรอง หมายถงอะไร และโดยปกตมกมเรองอะไรบางทถกนำามาเปนประเดนในการเรยกรอง ใหอธบาย

4. ในการเจรจาตอรอง ทงฝายเรยกรองและฝายถกเรยกรอง ควรมเทคนควธ หรอ ศลปะในการเจรจาตอรองอยางไรบาง เพอใหการเจรจานนบรรลผลสำาเรจทงสองฝาย

5. มขอควรและไมควรปฏบตในการเจรจาตอรองอยางไรบาง ใหอธบาย

บทท 8ขอพพาทแรงงานและการระงบขอพพาทแรงงาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของขอพพาท2. เพอใหนกศกษาทราบถงขอพพาทแรงงาน3. เพอใหนกศกษาทราบการดำาเนนการพจารณาและชขาดขอพพาท

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. คามหมาย2. ขอพพาทแรงงาน

3. ผชขาดขอผดพาทแรงงาน4. การดำาเนนการพจารณาและชขาดขอพพาทแรงงานสอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

ขอพพาทแรงงานเมอการเจรจาตอรองไมประสบผลสำาเรจ นายจางและฝาย

ลกจางหรอสหภาพแรงงานไมอาจตกลงในเรองทเรยกรองหรอตอรองได กจะเกดขอพพาทแรงงานขน แตละฝายอาจใชอำานาจในการเจรจาตอรองกดดนใหอกฝายหนงยอมตกลงดวยวธการตาง ๆ เชน การนดหยดงานของลกจาง หรอการปดงานของนายจาง เปนตน ซงการกระทำาดงกลาวกอ

ใหเกดผลเสยหายแกทกฝาย จงจำาเปนตองมกระบวนการระงบขอพพาทแรงงานเพอใหขอพพาทแรงงานยตลงดวยสนตวธและโดยเรว วธการระงบขอพพาทแรงงานโดยทวไป

วธการระงบขอพาทแรงงานทจะนำามาใชในแตละวธนน อาจเกดจากการรเรมของฝายหนงและอกฝายหนงเหนดวยหรอยอมรบวธการเชนนนหรออาจเกดจากขอตกลงของคกรณทไดตกลงกนไวลวงหนาหรอตกลงเมอเกดขอพพาทแรงงานขนแลว หรออาจเกดจากบทบญญตของกฎหมายทใหอำานาจแกบคคลหรอคณะบคคลใดทจะนำาวธการระงบขอพพาทแรงงานอยางหนงอยางใดมาใชกได

วธการระงบขอพพาทแรงงานทใชกนในทางสากลนนมอยหลายวธการ ซงไดแก1. การประชมปรกษาและเจรจาหาขอยต2. การคนหาและแสดงขอเทจจรง (fact finding)3. การไกลเกลยหรอประนประนอม4. การชขาดขอพพาทแรงงานโดยสมครใจ5. การชขาดขอพพาทแรงงานโดยบงคบ6. การเสนอขอพพาทแรงงานตอศาลโดยฝายหนง7. การปดงาน และ8. การนดหยดงาน

แตวธการระงบขอพพาทแรงงานทนยมและนำามาใชเปนสวนใหญในประเทศตาง ๆ ทวโลกกคอการไกลเกลย และการชขาดขอพพาทแรงงาน ซงสอดคลองกบขอแนะนำา (Recommendation) ขององคการแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 92 ซงเสนอใหประเทศสมาชกใชวธการไกลเกลย

และการชขาดโดยสมครใจในการระงบขอพพาทแรงงานทเกดขนในประเทศของตน การไกลเกลย

การไกลเกลย (Conciliation/Mediation) เปนวธการยตขอพพาทโดยมคนกลางเปนผชวยใหทงสองฝายซงกำาลงพพาทกนอยไดปรกษา เจรจา และทำาความตกลงหรอทำาความเขาใจกน

การไกลเกลยขอพาทแรงงานจำาเปนตองมคนกลางเสมอไป คนกลางดงกลาวมหนาททจะชวยใหคพพาทแรงงานไดตกลงกนดวยความสมครใจของทงสองฝาย ซงอาจตกลงกนไดเพราะขอเสนอแนะของคนกลาง หรอตกลงกนไดเนองจากการตอรองทมคนกลางชวยเหลอสนบสนน ขอตกลงการจางหรอสญญารวมเจรจาตอรองทเกดจากการไกลเกลย จงเปนขอตกลงหรอสญญาทศกดสทธซงคกรณพอใจและยอมรบปฏบตมากทสดรองจากขอตกลงหรอสญญาทเกดจากการเจรจาตอรองกนเอง

ในการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนน ผลสำาเรจของการไกลเกลยกคอการทคพพาทสามารถตกลงกนได ดงนน ในการไกลเกลยจงไมจำาเปนตองคำานงถง ความเปนธรรม อยางเครงครด แมวาในขอทตกลง“ ”กนนน ลกจางจะเสยเปรยบในเชงเศรษฐกจอยบาง เชน ฝายลกจางเรยกรองมานอยไปและตกลงโดยไดคาจางเพมขนอกเพยงเลกนอย ทง ๆ ทนายจางมความสามารถในการจาย (ability to pay) มาก หรอกจการของนายจางมกำาไรเหลอลนกตาม หรอแมวาในขอทตกลงกนนนลกจางจะเสยเปรยบในเชงกฎหมายอยบาง แตเมอทงสองฝายไดตกลงกนเองดวยความสมครใจ (เพราะตองการเพยงเทานน) หรอดวยความจำายอม (เพราะเหนวาไมอาจเรยกไดมากกวานน) แลว กถอวาการไกลเกลยขอพพาท

แรงงานนนไดผลสมบรณตามวตถประสงคแลว การไกลเกลยขอพพาทแรงงาน จงถอหลกความยนยอมพรอมใจ (acceptability) เปนใหญ

โดยปกตการไกลเกลยขอพพาทแรงงานนน คกรณอาจเลอกใชเองโดยรวมกนเลอกหรอหาผไกลเกลยเอง หรอขอรบบรการจากหนวยงานทบรการทางดานน หรอขอรบบรการจากรฐกได แตบางประเทศอาจมกฎหมายบญญตใหคกรณตองผานขนตอนการไกลเกลยกได เชน บทบญญตทกำาหนดไวในพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 ของประเทศไทย เปนตน แตการบงคบใหเขาสขนตอนการไกลเกลยเชนวาน คกรณกจะไมเสยเสรภาพในการตกลงใจแตอยางใด คกรณจะยอมรบหรอไมยอมรบตามคำาไกลเกลยกได

สำาหรบตวผไกลเกลยนน จะตองเปนคนกลางหรอสามารถวางตวเปนกลางไดจรง ๆ กลาวคอ จะตองเปนผไมมสวนไดเสยกบทงสองฝาย หลายประเทศจงใหเจาหนาทของรฐเปนผไกลเกลย โดยปกตผไกลเกลยนนจะตองเปนผมคณสมบตเหมาะสม มความรความสามารถในเรองทจะไกลเกลยนน และเปนทยอมรบของคกรณ การไกลเกลยจงจะประสบผลสำาเรจ

สวนระยะเวลาในการไกลเกลยนน โดยปกตไมมการจำากดระยะเวลาไว ผทำาหนาทไกลเกลยจะตองพยายามไกลเกลยไปจนกวาคกรณจะตกลงกนได ซงอาจกนเวลาหลายวนหรอหลายเดอนกได

การไกลเกลยเปนศลปะอยางหนงทผไกลเกลยแตละคนมแตกตางกนไป ผลสำาเรจของการไกลเกลยขนอยกบบคลกของผไกลเกลย การฟง การตงคำาถาม การเลอกระยะเวลาทจะเสนอขอควรตกลง รวมทงถอยคำาทจะสรางแรงผลกดน (Pressure) ใหอกฝายหนงยอมตกลงในโอกาสทเหมาะสมดวย

การชขาดการชขาด (Arbitration) กคอ การมอบหมายขอพพาท

แรงงานใหคนกลางซงอาจเปนบคคลคนเดยวหรอคณะบคคลพจารณาชขาดวา คกรณจะปฏบตอยางไรในเรองทพพาทกนอยนน และทงสองฝายมหนาทตองปฏบตตามคำาชขาดนน

การชขาดเปนวธการระงบขอพพาทแรงงานทไดผลอยางแนนอน เพราะเมอใดมการชขาดขอพพาทแรงงาน กอาจถอวาขอพพาทแรงงานนนไดยตลงแลว

การชขาดขอพพาทแรงงานยงอาจแบงออกไดเปน 3 แบบ คอ การชขาดโดยสมครใจ การชขาดโดยบงคบ และการชขาดโดยศาล1. การชขาดโดยสมครใจการชขาดโดยสมครใจ (Voluntary arbitration) หมายถง กรณทคกรณพพาทสมครใจเขาสการชขาด โดยมวตถประสงคทจะยตขอพพาทแรงงานนน และเพอจะไดขอยตจากคำาชขาดของผชขาดของผชขาดไปปฏบตตามตอไปการชขาดโดยสมครใจนน คกรณทงสองฝายตองตกลงใจหรอพรอมใจกนใชวธการนเอง หรอโดยคำาแนะนำาของบคคลภายนอก ซงความประสงคในอนจะใชวธการนอาจเกดจากความพอใจตอวธการเชนวาน หรอเกดจากความเบอหนายหรอความครานทจะใหขอพพาทแรงงานดำารงคงอย หรอไมประสงคจะใชวธการอยางอน เชน นดหยดงาน เปนตน นอกจากรกรณจะตกลงใชวธการนเองแลว คกรณกตองมสทธอสระทจะเลอกผชขาดเองดวย โดยคกรณอาจเลอกหาจากบคคลทวไป หรออาจเลอกจากบญชรายชอของหนวยบรการทางดานนซงอาจเปนของรฐหรอของเอกชนกได

การเลอกผชขาดนน คกรณอาจเลอกบคคลและแตงตงตวบคคลไวลวงหนาเพอชขาดขอพพาทแรงงานระหวางคกรณเปนการประจำา (Permanent) หรอเลอกตวบคคลและแตงตงตวบคคลเปนการเฉพาะเมอเกดขอพพาทแรงงานแตละคราว (ad hoc) กไดการชขาดโดยสมครใจ เปนการแสวงหาขอยตโดยวธการยอมรบผลของการชขาดไวลวงหนา คกรณจะไมทราบไดอยางชดเจนวา ขอพาทแรงงานทมอยจะไดรบการพจารณาและตดสนออกมาอยางไร การชขาดเปนวธเสยงตอผลทจะเกดขน จงมกจะถกนำามาใชเปนวธการสดทายเสมอ แตกเปนทนยมใชกนเพราะเปนวธการยตขอพพาทแรงงานทไดผล ไมเสยเวลาเสยคาใชจายและเสยเกยรตภมดงเชนวธการอยางอนโดยปกต คำาชขาดทผชขาดออกมานนถอวา เปนทสดและมผลผกพน (Final and binding) ใหคกรณตองปฏบตตามการชขาดโดยสมครใจ มกจะใชกบขอพพาทแรงงานทเกยวกบสทธเทานน ขอพพาทแรงงานทเกยวกบผลประโยชน คกรณมกจะไมนยมนำาเขาสการชขาด เพราะการเรยกเอาหรอการสงวนผลประโยชนไวนนนาจะเปนเรองของการตดสนใจของผเกยวของโดยตรงเทานน การดำาเนนธรกจของนายจางกด การรบคาจางหรอประโยชนตอบแทนของลกจางกด ทงสองฝายควรตดสนใจเอง มฉะนน จะเปนการฝากชะตา (Fate) ในการดำาเนนธรกจและการทำางานไวกบการตดสนใจของผชขาดแตเพยงผเดยวสำาหรบตวผชขาดนน คกรณจะเลอกผใดกไดทเปนคนกลางไมมสวนไดสวนเสยกบฝายใดฝายหนง แตควรเปนผมความรเกยวกบลกษณะของกจการทพพาทนนเปนอยางดดวยโดยปกต ผชขาดจะมจำานวนเปนค คอ 1, 3, 5, 7 ทงนเพอใหไดเสยงขางมากในการชขาดนนเอง

ผชขาดจะฟงขอเทจจรง (Hearing) และจะทำาคำาชขาด (award) แจงใหคกรณทราบและปฏบตตามตอไปในสญญารวมเจรจาตอรองระหวางนายจางและลกจางในบางประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา นายจางและลกจางมกจะตกลงกนไวในเรองเกยวกบการยตขอรองทกข (Grievance procedure) วาในกรณทไมอาจตกลงกนไดในเรองขอรองทกข หรอในกรณทมปญหาเกยวกบการตความตามขอตกลง คกรณจะมอบเรองใหผชขาด (arbitrator) เปนผพจารณาสำาหรบในประเทศไทยนน นายจางและลกจางบางรายกใชวธการชขาดโดยสมครใจในกรณทมขอพพาทแรงงานระหวางกนดวย บางรายกำาหนดไวในขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง บางรายกำาหนดไวในขอบงคบเกยวกบการทำางาน และบางรายกตกลงกนตงผชขาดขนเมอไมประสงคจะใชวธการอยางอน2. การชขาดโดยบงคบการชขาดโดยบงคบ (Compulsory arbitration) หมายถง กรณทคพพาทถกบงคบใหเขาสการชขาด โดยมวตถประสงคทจะยตพพาทแรงงานมใหมการปดงานหรอการนดหยดงานในสถานประกอบการนน โดยมกฎหมายหรอคำาสงจากผมอำานาจตามกฎหมายบงคบใหขอพพาทแรงงานนนเขาสการชขาดของบคคลหรอคณะบคคลทกำาหนดไว และกำาหนดใหคกรณตองปฏบตตามคำาชขาดนนวตถประสงคสำาคญในการนำาระบบการชขาดโดยบงคบมาใชคอ การปองกนการนดหยดงาน การชขาดโดยบงคบจงเปนการจำากดสทธในการนดหยดงาน (Right to strike) ซงถอวาเปนสทธพนฐานในการทำางานของมนษย การจำากดสทธเชนวานถอวาเปนการจำากดอำานาจตอรอง (bargaining power) ของฝายลกจางดวย นอกจากนนการชขาดโดยบงคบยงเปนการจำากดเสรภาพในการตดสนใจดำาเนนธรกจของนายจาง

เพราะนายจางจำาตองยอมรบและปฏบตตามคำาชขาด ซงอาจปฏบตไมไดหรอปฏบตไดยากดงนน โดยหลกการแลวการตรากฎหมายบงคบใหกจการใดหรอขอพาทแรงงานรายใดเขาสการชขาด จงตองพจารณาโดยรอบคอบ ใหใชแกกจการเฉพาะทสำาคญจรง ๆ และหากจะกำาหนดใหอยในดลพนจของผใดกควรจะตองวางเงอนไขใหใชอำานาจนน ๆ ไดยาก และใหใชในกรณจำาเปนเทานน หลกการทเปนทยอมรบใหจำากดสทธในการนดหยดงานไดกเฉพาะเพอคมครองสาธารณะ (Protection of the public) เทานน การชขาดโดยบงคบจงมกจะใชเฉพาะกจการบรการสาธารณะ (public utilities) เชน การประปา การไฟฟา เปนตน ซงถาหากนดหยดงานแลวประชาชนสวนใหญของประเทศเดอดรอนการชขาดโดยบงคบนน โดยปกตมกกำาหนดใหคณะบคคลเปนผชขาด และคณะบคคลดงกลาวน หากไมเปนคนกลางทงหมดกมกจะเปนไตรภาค (tripartite) ซงประกอบดวยบคคลสามฝาย คอ คณะกรรมการฝายกลางหรอฝายรฐ คณะกรรมการฝายนายจาง และคณะกรรมการฝายลกจาง รวมกนเปนคณะผชขาด บางประเทศเรยกคณะบคคลเหลานวา คณะ“กรรมการ ” (commission) เชน คณะกรรมการแรงงานสมพนธในประเทศไทย คณะกรรมการแรงงานกลางในประเทศเกาหล เปนตน บางประเทศเรยกวา ศาล “ ” (court) เชน ศาลเพอการชขาดอตสาหกรรม (Industrial Arbitration Court) ในประเทศมาเลเซยและประเทศสงคโปร เปนตนการชขาดโดยบงคบมกจะใชเพอการระงบขอพพาทแรงงานเกยวกบผลประโยชนเปนสวนใหญ3. การชขาดโดยศาล

การชขาดโดยศาลนนเปนเรองทคกรณฝายใดฝายหนงสมครใจนำาขอพพาทไปสองคการททำาหนาทตดสนขขาดซงบางประเทศเรยกวา ศาลแรงงาน (Labor court) และเมอศาลแรงงานรบขอพพาทนนไวพจารณาแลว กจะมกระบวนการบงคบใหคกรณอกฝายหนงตองเขาสการชขาดโดยเขามาแถลงแสดงขอเทจจรงหรอตอสขอกลาวหาของอกฝายหนง การชขาดในรปแบบน จงเปนการชขาดทงโดยสมครใจและบงคบผสมกนการชขาดโดยศาลแรงงานนน โดยปกตมกจะมกระบวนการคลายระบบศาลทพจารณาคดธรรมดาทวไป หากแตจะแตกตางเฉพาะวธการพจารณาซงมกจะรวดเรวและประหยด นอกจากนนบคคลททำาหนาทในการพจารณาซงมกจะรวดเรวและประหยด นอกจากนนบคคลททำาหนาทในการพจารณาพพากษามกจะเปนระบบไตรภาค มผพพากษา 3 ฝาย คอฝายกลางหรอตวแทนของรฐ ฝายนายจาง และฝายลกจาง เชน ศาลแรงงานในประเทศไทย และศาลแรงงานประเทศอสราเอล เปนตน บางประเทศเปนระบบทวภาค มผพพากษา 2 ฝาย คอ ฝายนายจางและฝายลกจางเทานน เชน ศาลแรงงานในประเทศฝรงเศส เปนตนขอพพาทแรงงานทจะนำาเขาสศาลนน สวนใหญจะเปนขอพพาทแรงงานเกยวกบสทธ(dispute of right) อนเกดจากการไมปฏบตตามกฎหมายแรงงานหรอการไมปฏบตตามสญญาหรอขอตกลง สำาหรบขอพพาทแรงงานเกยวกบผลประโยชน (dispute of interest) อนเกดจากการเรยกรอง และการเจรจาตอรองเรองผลประโยชนเกยวกบการจางนน มกจะใชวธการอยางอน

คำาถามทายบท

1. ขอพพาทแรงงานหมายถงอะไร และ เกดขนไดอยางไร

2. ในการบรหารขอพพาทดานแรงงานนน ผบรหารดานแรงงานสมพนธมวธระงบขอพพาทแรงงานอยางไรบาง

3. การยตขอพพาทโดยการไกลเกลย หมายถงอะไร และมวธการใดบาง

4. การชขาดขอพพาทแรงงานนน สามารถแบงออกเปนกแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

บทท 9การปดงานและการนดหยดงาน

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของการนดปดงานและการนดหยดงาน2. เพอใหนกศกษาทราบถงประเภทของการปดงานและการนดหยดงาน3. เพอใหนกศกษาทราบถงผลของการปดงานหรอนดหยดงาน

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความหมายของการนดปดงานและการนดหยดงาน2. ประเภทของการปดงาน3. ประเภทของการนดหยดงาน4. ขนตอนตามกฎหมายในการนดหยดงานและการปดงาน5. กจการหรอกรณทหามปดงานหรอนดหยดงาน6. ผลทเกดขนจากการปดงานหรอนดหยดงาน

สอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

รปแบบการนดหยดงานแมในกฎหมายมไดกำาหนดรปแบบของการนดหยดงานไว แตการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายนน จะตองปฏบตใหถกตองตามขนตอนของกฎหมายและไมเปนการกระทำาทมความผดตามกฎหมายแพงและพาณชย กฎหมายอาญา หรอกฎหมายอน ตอไปนคอรปแบบการนดหยดงานในลกษณะตางๆ การนดหยดงานระยะสน ลกจางจะนดหยดงานเปนระยะเวลาเทาใดกได เชน 30 นาท 1 วน หรอหลายวนกได กสามารถกระทำาได หากไดปฏบตตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไว ใหแจงเปนหนงสอใหพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานและอกฝายหนงทราบลวงหนาเปนเวลาอยางนอยยสบสชวโมงตงแตเวลาทแจง การนดหยดงานนหากไมปฏบตตามขนตอนของกฎหมายหรอตามทแจงการนดหยดงานไว ยอมเปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ เพราะลกจางยงอยในสถานททำางาน และหากการกระทำาดงกลาวกอใหเกดความเสยหายแกนายจางแลว ลกจางยอมไม

ไดรบความคมครองตามกฎหมาย และอาจมความผดฐานะละเมดตามกฎหมายแพงและพาณชย หรอตามกฎหมายอาญาอกดวย

การนดหยดงานบางสวน กฎหมายมไดกำาหนดจำานวนลกจางทรวมนดหยดงานไว การนดหยดงานจงอาจกระทำาเพยงบางสวน หากไดปฏบตครบถวนตามขนตอนของกฎหมายแลว ลกจางทเหลอเพยงสวนนอยกยงสามารถหยดงานตอไปไดโดยชอบทางกฎหมาย ทงนเพราะการนดหยดงานตามกฎหมายไทยเปนสทธของลกจางทกคน

การนดหยดงานโดยมใชมตสหภาพแรงงานในบางประเทศ การนดหยดงานจะกระทำาไดโดยสหภาพแรงงานเทานน ซงถอวาเปนการนดหยดงานอยางเปนทางการ แตสำาหรบประเทศไทย การนดหยดงานเปนสทธโดยชอบของลกจางทกคน รวมทงสหภาพแรงงาน หากไดกระทำาถกตองครบถวนตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไว

การนดหยดงานแบบสกดกนสายการผลตหรอการนดหยดงานแบบจกขวด เปนการนดหยดงานบางสวน ทมความสำาคญตอสายการผลตขนตอไป ทำาใหลกจางกลมอนไมสามารถทำางานหรอดำาเนนการผลตตอไปได การกระทำาเชนนถอวาเปนการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายเชนเดยวกบการนดหยดงานบางสวนและการนดหยดงานแบบสบเปลยนหมนเวยนหากไดปฏบตถกตองครบถวนตามขนตอนทางกฎหมาย

การนดหยดงานแบบหมนเวยนเปนการนดหยดงานทสบเปลยนหมนเวยนจากแผนกหนงไปอกแผนกหนงหรอจากโรงงานหนงไปอกโรงงานหนง หารนดหยดงานเชนนหากกระทำาถกตองครบถวนตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไวเปนการนดหยดงานทชอบดวยกฎหมายเชนกน

การนดหยดงานระดบชาต เปนการนดหยดงานเพอเรยกรองปกปองสทธและประโยชนในเรองตางๆ รวมทงสวสดการตางๆหรอเพอใหนายจางปฏบตตามกฎหมายตามสญญาจางแรงงาน หรอตามขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หรอการเลกจางบางแผนกหรอบางสวนดวยเหตผลทางเศรษฐกจหรอการนำาเทคโนโลยสมนใหมมาใช ทงนไมวาจะเกดจากขอพพาทแรงงานโดยตรงหรอไมกตาม ซงการนดหยดงานแบบนมกมวตถประสงคเพอเรยกรอง ตอตาน หรอประทวงรฐบาลโดยตรง และเปนการนดหยดงานโดยสหภาพแรงงานในหลายสถานประกอบการรวมกน ทงนเพอแสดงพลงอำานาจในการเจรจาตอรองรวม การนดหยดงานระดบชาตนมลกษณะทใกลเคยงกบการนดหยดงานทางการเมอง เพราะโดยทวไปแลวมกมวตถประสงคเพอตอตานนโยบายทางดานเศรษฐกจของรฐบาลเปนสวนใหญ ดงนนหากไมประสบความสำาเรจ ลกจางทรวมชมนมนดหยดงานนอกจากจะไมไดรบความคมครองตามกฎหมายแรงงานและมความผดตามกฎหมายอนอก

การหยดงานดวยความเหนใจเปนการปกปองผลประโยชนของลกจางอนทกำาลงทำาการนดหยดงานในสถานประกอบการเดยวกนหรอตางสถานประกอบการกน การนดหยดงานเชนนเปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายแรงงานสมพนธ

เนองจากไมมสาเหตจากขอพพาทแรงงานนนเองและเปนการนดหยดงานทไมเกดประโยชนทางเศรษฐกจเลย ลกจางกไมไดคาจางในระหวางการนดหยดงานรวมทงไมไดประโยชนอนใดจากการนดหยดงานเลย

การนดหยดงานทไมคาดคด เปนการนดหยดงานแบบนไมคำานงถงเวลาหรอขนตอนตามกฎหมาย อาจนดหยดงานในระหวางทยงอยในชวงการเจรจาตอรองหรอการไกลเกลยขอพพาทแรงงานหรอนดหยดงานโดยไมแจงใหพนกงานประกอบขอพพาทแรงงานและอกฝายหนงทราบลวงหนาการนดหยดงานเชนนยอมไมไดรบความคมครอง

การนดหยดงานแบบเฉอยงาน เปนการนดหยดงานแบบเฉอยงานนเปนการกระทำาทผดกฎหมาย ลกจางยงคงทำางานในสถานททำางานโดยไมไดหยดงานจรงๆ เพยงแตทำางานเชองชา ทำาเพยงบางสวนหรอทำาในลกษณะทขาดตกบกพรอง ซงเปนการกระทำาทจงใจใหนายจางไดรบความเสยหาย การนดหยดงานเชนนจงไมใชการกระทำาทฝาฝนกฎหมายแรงงานสมพนธ แตเปนการกระทำาทผดกฎหมาย เนองจากลกจางทนดหยดงานยงคงทำางานโดยจงใจใหนายจางไดรบความเสยหาย ซงนายจางอาจเลกจางไปเลยโดยไมตองจายคาชดเชย

การนดหยดงานโดยไมยอมออกจากสถานททำางานหรอโดยครอบครองสถานททำางาน เปนการหยดงานโดยไมยอมเขาทำางานตามหนาท และไมยอมออกจากสถานประกอบการ ทงไมยอมหรอขดขวางไมใหลกจางแทนเขาทำางาน ไม

วาจะเปนลกจางในสถานประกอบการเดยวกนหรอทนายจางจดหามาใหม การนดหยดงานเชนนเปนการกระทำาทผดกฎหมาย การนดหยดงานแบบนหากกระทำาเพยงระยะเวลาอนสนหรอโดยสงบซงลกจางอนสามารถทำางานตอไปได และนายจางไมไดสงใหลกจางออกจากสถานททำางาน กอาจเปนการกระทำาทไมผดกฎหมาย

การนดหยดงานโดยการชมนมหนาสถานททำางานหรอบรเวณใกลเคยง การชมนมเชนวานหากกระทำาดวยความรนแรงหรอโดยการขมข กอาจเปนการกระทำาทมความผดกฎหมายอน ไมวาจะเปนการกระทำาภายในหรอภายนอกสถานประกอบการ หรอหนาถนนทางเขา-ออก สถานประกอบการ กเปนการกระทำาทไมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตและมความผดตามกฎหมายทงความผดทางแพงและอาญา

รปแบบการปดงานการปดงาน ไมมรปแบบทซบซอนมากมายเหมอนการหยดงาน การ

ปดงานอาจกระทำาเพยงบางสวน บางแผนก หรอเฉพาะกลมลกจางทยนหรอแจงขอเรยกรอง หรอปดงานทกสวน ทกแผนกทงสถานประกอบการ และอาจเกดขนกอนการนดหยดงาน ระหวางการนดหยดงาน หรอหลงจากทการนดหยดงานไดยตลงแลวกไดการปดงานบางสวน พระราชบญญตแรงงานสมพนธฯ มไดกำาหนดใหการปดงานตองกระทำาแกลกจางทกคนหรอปดทงกจการ ดงนน การปดงานบางสวนเนองจากขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได จงเปนการกระทำาทชอบดวยกฎหมาย

การปดงานบางสวน เปนมาตรการตอบโตการนดหยดงานบางสวน การนดหยดงานแบบเฉอยงาน การนดหยดงานแบบสบเปลยนหมนเวยน

หรอการนดหยดงานแบบครอบครองสถานททำางาน ทงน เพอบบบงคบหรอกดดนลกจางทนดหยดงานโดยการปดงานเฉพาะสวนหรอเฉพาะแผนกของลกจางทนดหยดงาน ซงระยะเวลาในการปดงานนนมกจะยาวนานกวาระยะเวลาการนดหยดงานทลกจางหรอสหภาพแรงงานกำาหนดไว

การปดงานเชนนมกมผลใหลกจางทมไดรวมหยดงานไมเหนดวยหรอไมพอใจฝายทนดหยดงานจนอาจกอใหเกดความแตกแยกกนเองทงระหวางลกจางทนดหยดงานดวยกนเองและลกจางหรอสมาชกสหภาพแรงงานทนดหยดงานกบฝายทมไดรวมนดหยดงานดวย ซงอาจมผลใหลกจางทนดหยดงานบางสวนตองการกลบเขาทำางานหากไมมทนสนบสนนการขาดรายไดระหวางการนดหยดงาน และทำาใหการนดหยดงานลมเหลวไปได

การปดงานเชนน มกกระทำาทนททลกจางนดหยดงานเพอตอบโตการนดหยดงาน หรออาจกระทำากอนการนดหยดงานกไดในกรณทนายจางไดแจงขอเรยกรองสวนทางหลงจากทฝายลกจางไดแจงขอเรยกรองกอนแลว ทงน เพอทำาลายการนดหยดงานของลกจางทกำาลงจะเกดขนและอยในขนเตรยมการ การปดงานในลกษณะนเปนการกระทำาทกาวราวโดยใชกำาลงอำานาจทางเศรษฐกจทเหนอกวาบบบงคบฝายลกจางใหตองยอมตามขอเสนอของตน หรอใหถอนขอเรยกรอง ซงบางประเทศถอวาเปนการปดงานทไมชอบดวยกฎหมาย

อยางไรกตาม การปดงานบางสวนนเปนการกระทำาทชอบดวยกฎหมายตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธฯ ซงใหสทธการปดงานแกนายจาง และใหสทธการนดหยดงานแกลกจางโดยเทาเทยมกน

การปดงานทงกจการ

หมายถง การทนายจางสงใหลกจางทงหมดไมวาจะเปนลกจางทเกยวของกบขอเรยกรองหรอขอพพาทแรงงานหรอไมกตาม งดการทำางานหรองดการปฏบตหนาทชวคราว และปดสถานประกอบกจการเนองจากขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได ทงน เพอบบบงคบใหฝายลกจางตองยอมตามขอเสนอ หรอเพอใหฝายลกจางยตการนดหยดงาน ซงอาจกระทำากอนการนดหยดงาน ในกรณทนายจางเปนฝายแจงขอเรยกรองหรอในกรณทนายจางไดแจงขอเรยกรองสวนทางภายหลง การแจงขอเรยกรองของฝายลกจาง หรออาจกระทำาระหวางการนดหยดงาน หรอหลงจากการนดหยดงานครงแรกกได ถาขอพพาทแรงงานนนยงไมยตหรอยงตกลงกนไมได

นายจางปดงาน(Lockout) หรอลกจางนดหยดงาน (strike)เมอนายจางและลกจางหรอสหภาพแรงงานไมอาจตกลงในเรองทเรยกรองกนไดดวยวธการเจรจาในกระบวนการเจรจาตอตอรอง นายจางหรอลกจางหรอสหภาพแรงงานอาจใชมาตรการแรงงานสมพนธหรอการปฏบตเชงบงคบในทางอตสาหกรรมกดดนเพอใหอกฝายหนงยนยอมตกลงในเรองทเจรจานนได

มาตรการทางดานแรงงานสมพนธดงกลาวของนายจางเรยกวา การปดงาน(lockout) สวนของฝายลกจางเรยกวา การนดหยดงาน (strike)

การปดงานเปนวธการของนายจาง กระทำาเพอบงคบฝายลกจางในทางเศรษฐกจดวยวธปดงานไมใหลกจางเขาทำางานและไมจายคาจาง ทงนเพอใหลกจางถอนขอเรยกรองทไดเรยกรองไว หรอยอมรบตามขอเสนอของนายจางในการเจรจาตอรองเพอใหไดขอตกลงในการจางงานและการ

ทำางานระหวางกน การปดงานเปนเครองมอทนายจางใชบงคบใหลกจางกระทำาตามความประสงคของตน โดยอาศยความเดอดรอนทเกดขนจากการไมไดรบคาจางและผลประโยชนในการทำางาน (เกษมสนตวลาวรรณ.๒๕๔๖. หนา ๑๙๒-๑๙๓)

ปกตการปดงานไมเกดขนบอยนก เพราะการปดงานสรางความเสยหายตอกระบวนการในการผลต นายจางขาดรายได เสยลกคา ผลตสนคาสงลกคาไมทน ดานการเงน มนายจางจำานวนไมนอยกยมเงนจากสถาบนการเงนมาลงทนในการประกอบกจการ เมอปดงานกยอมมปญหาทางการเงน ลกษณะการปดงาน คอ การทนายจางไมใหลกจางรายงานตวเขาทำางานดวยการลงเวลาทำางาน ซงใชวธรายงานทางอเลคทรอนกสหรอการลงลายมอชอ ดวยวธปดโรงงานทลกจางทำางาน นายจางไมตองจายคาจางในระหวางปดงาน แตถานายจางปดเครองจกรในการผลตโดยยอมใหลกจางเขาลงชอและลงเวลาทำางานไมถอเปนการปดงาน

ระยะเวลาในการปดงานจะยาวนานเทาไร ขนอยกบความอดทนตอความเสยหายทนายจางไดรบ เพราะการปดงานทำาใหนายจางไมสามารถผลตผลตภณฑไดตามทลกคาสง อาจทำาใหสญเสยลกคา ตองเสยดอกเบยกรณการใชเงนลงทนจากเงนกสถาบนการเงน การปดงานจะยตเมอนายจางบรรลผลและลกจางยอมตามขอเรยกรองของนายจางหรอเมอลกจางยอมเจรจาและกลบเขาทำางาน การปดงานจงมระยะเวลาไมแนนอน ขนอยกบสถานการณ

การปดงานไมใชการเลกกจการหรอการปดกจการ การปดงานเปนการหยดทำางานของลกจางชวคราว ขณะปดงานนายจางอาจทำาการงานในสวนของนายจางหรอสวนทไมตองใชแรงงานของลกจางได แตการปดกจการหรอการเลกกจการเปนความประสงคของนายจางทจะไมประกอบกจการอกตอไป ซงหมายถงการเลกจางลกจาง

เกษมสนต วลาวรรณ กลาววา การปดงานในตางประเทศจะเกดขนในระหวางทสญญารวมเจรจาตอรองสนสดลง คอเกดขนในระยะเวลาทปลอดสญญาจางทนายจางกบลกจางตกลงกนไวและยงไมไดตกลงกนใหม สญญารวมเจรจาตอรองนจะผกพนกนในระยะเวลาสน ๆ ๑, ๒ หรอ ๓ ป แตตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. ๒๕๑๘ ของไทยบญญตวา ขอเรยกรองอาจเกดขนจากฝายใดฝายหนงและเมอดำาเนนการตามขนตอนของกระบวนการแรงงานสมพนธแลวไมสามารถตกลงกนไดนายจางจงปดงาน ดวยเหตนการปดงานจงเกดขนในเวลาใดกได

การนดหยดงาน เปนการกระทำาทลกจางใชเปนมาตรการในการบงคบนายจางใหตกลงตามขอเรยกรองโดยพรอมใจกนนดหยดงานซงเปนการบงคบทางเศรษฐกจตอนายจาง เพอใหนายจางไดรบความเดอดรอนจากการพรอมใจกนไมทำางานตามปกต และตกลงยนยอมตามขอเรยกรองหรอขอเสนอของลกจาง

วธการนดหยดงานมกจะเกดขนจากลกจางบางสวนทเกยวชองกบการเรยกรองนดกนผละงานไมยอมเขาทำางานและหยดงานอยจนตกลงกน หรอเกดจากสหภาพแรงงานเปนผนดหมายใหลกจางหยดงาน การนดหยดงานตามกฎหมายแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 บญญตนยามศพท การนดหยดงานวา หมายความวา การทลกจางรวมกนไมทำางานชวคราวเนองจากขอพพาทแรงงาน

สดาศร วศวงศ กลาวถงการนดหยดงานวา หมายถงการทคนงานหลาย ๆ คน นดพรอมกนไมทำางานตามปกตทเคยทำา อนเปนการกอใหเกดความไมสะดวกหรอความเสยหายขน ในสภาพของการบงคบใหผไดรบความไมสะดวกหรอเสยหายยอมกระทำาในสงทผนดหยดงานตองการ(สดาศร วศวงศ. ๒๕๔๔: หนา ๑๓๑)

จากบทบญญตของกฎหมายแรงงานสมพนธ เหนไดวา การนดหยดงานจะตองมองคประกอบ 3 ประการ คอ

1. การนดหยดงานเปนการกระทำาของลกจางหลายคน โดยพจารณาจากถอยคำา "การทลกจางรวมกน………" จะตองไมใชการกระทำาของคนเพยงตนเดยว แตมจำานวนเทาไรนนไมไดกำาหนด จงพจารณาจากจำานวนลกจางในสถานประกอบกอบกจการวา ลกจางทไมทำางานไดกอใหเกดความเสยหายแกนายจางจนนายจางตองยอมตามทลกจางตองการหรอไม

2. การนดหยดงานเปนการไมทำางานชวคราว ซงเปนการรวมใจกนไมทำางานตามปกตทเคยทำาเพยงชวคราว เมอเกดขอพพาทแรงงาน ไมใชการหยดงานตลอดไป เชน พรอมใจกนลาออก ซงไมตรงกบความหมายของกฎหมาย

3. การรวมใจกนไมทำางานนนเกดจากขอพพาทแรงงาน ถาการรวมใจกนไมทำางานเกดจากสาเหตอนทไมใชขอพพาทแรงงานกไมถอเปนการหยดงานตามความหมายของกฎหมายแรงงาน

การหยดงานทชอบดวยกฎหมายตองเขาองคประกอบทง ๓ ประการทกลาว จงจะไดรบความคมครองตามกฎหมายแรงงานสมพนธ ถาไมเขาองคประกอบของกฎหมายแรงงานจะไมไดรบการคมครองและถาในการนดหยดงานมลกษณะเปนการบงคบรฐบาล หรอขมขประชาชนจะมโทษทางอาญาตามมาตรา ๑๑๗ ประมวลกฎหมายอาญาดวย

การนดหยดงานเปนเครองมอของลกจางทจะบงคบใหนายจางกระทำาตามความประสงคของตน โดยเอาความเดอดรอนของนายจางทเกดขนจากการทนายจางไมสามารถดำาเนนการผลตหรอบรการ มาใชเปนมาตรการในการบงคบนายจาง ดงนน การนดหยดงานจะไดผลกตอเมอฝายลกจางมอำานาจในการเจรจาตอรองมากกวานายจาง(เกษมสนต วลา

วรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๑๙๘) การนดหยดงานของลกจางจะมผลตอการตอรองกบนายจางไดมากนอยเพยงใดขนอยกบปจจยหลายดานดวยกนคอ

1. ความพรอมเพรยงของลกจางในการนดหยดงาน ถาการนดหยดงานเกดขนจำานวนมากหรอ ทงสถานประกอบกจการกจะสรางความชงกงนในการทำางานไดกวางขวาง

2. ความอดทนของลกจางในการดำารงชพโดยไมไดรบคาจาง3. จำานวนเงนทนซงตองใชจายในระหวางนดหยดงาน4. ลกษณะงานทลกจางทำามความสำาคญตอนายจาง เพราะเปนงาน

ทตองใชฝมอและความ ชำานาญ

5. ความตองการแรงงานของฝายนายจางมเพยงใด

วธการนดหยดงานของลกจาง คอ ลกจางทเกยวของกบขอพพาทแรงงานพากนผละออกจากงานหรอไมยอมเขาทำางาน และหยดตลอดไปจนกวาทงสองฝายจะตกลงกนได การนดหยดงานของลกจางทเกดขนพรอมกนทงสถานประกอบกจการหรอทงหนวยงาน จะทำาใหกจการของนายจางตองหยดชะงกสนเชงทนท แตถาการนดหยดงานของลกจางเกดขนบางสวนหรอมจำานวนลกจางทหยดงานเลกนอย กจะสงผลกระทบกระเทอนตอนายจางไมมาก นายจางยงสามารถดำาเนนการของตนตอไปไดบาง นายจางจะใชวธการตาง ๆ เพอใหงานของตนไมเสยหาย เชน ชกชวนใหลกจางกลบเขาทำางาน ขมขวาจะเลกกจการหรอเลกจาง จะใหคาจางหรอโบนสสงขนหรอรบผอนเขาทำางานแทนลกจางทหยดงาน ถาการกระทำาของนายจางไดผลการนดหยดงานของลกจางกประสบความลมเหลว

ในระหวางนดหยดงานลกจางจงตองมกจกรรมหลายรปแบบ เพอไมใหตกเปนฝายเสยเปรยบตอนายจาง ในตางประเทศลกจางบางสวนจะผลดกนถอปายประทวงบรเวณทางเขาออกของสถานประกอบกจการ มขอความวา กำาลงนดหยดงานและชเหตผลในการนดหยดงาน เชน การไมไดรบความเปนธรรมจากนายจางหรอการเอารดเอาเปรยบของนายจาง โดยมวตถประสงคเพอ (เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๒๐๐)

1. ชกชวนลกจางทยงทำางานเขารวมนดหยดงาน2. แสดงตนเปนลกจางและไมประสงคใหบคคลภายนอกเขาไปสมคร

ทำางาน3. ควบคมไมใหลกจางทนดหยดงานเขาทำางาน4. ขอความเหนใจและการสนบสนนจากประชาชนการนดหยดงานของลกจางโดยทวไปไมมกำาหนดระยะเวลานานเทาไร

ขนอยกบการตดสนใจของลกจางและความพอใจในการยอมรบขอเสนอของลกจาง หรอเพราะไมอาจทนนดหยดงานอยตอไป

การนดหยดงานอาจเกดจากการตดสนใจของสหภาพแรงงานกได เมอทประชมใหญของสหภาพแรงงานมมตเหนชอบในการนดหยดงาน กอนนดหยดงาน สหภาพแรงงานตองวเคราะหแลววา การนดหยดงานจะไดรบความรวมมออยางพรอมเพยงของลกจางทงหมดหรอลกจางสวนใหญในสถานประกอบกจการ ลกจางมความอดทนและมทนเพยงพอตอคาใชจายจนนายจางยอมตกลงตามขอเรยกรองของฝายลกจาง

คาจางในระหวางนดหยดงาน เรองคาจางในระหวางนดหยดงานเปนไปตามหลกสญญาตางตอบแทน เมอลกจางไมไดทำางานใหนายจาง ลกจางกไมมสทธไดรบคาจางตามหลก no work no pay ระหวางการนดหยดงานลกจางอาจไปทำางานในทอนใดกได ขณะทนายจางกมความชอบทจะจางผอนเขาเปนลกจาง ทำางานแทนลกจางทนดหยดงาน

การนดหยดงานนาจะกอความเสยหายตอนายจางหลายดานดวยกน(เกษมสนต วลาวรรณ. ๒๕๔๖: หนา ๒๐๕ - ๒๐๗) ดงน

1. เสยคาใชจายทจำาเปนซงเปนการบำารงรกษาเครองจกร อปกรณในการผลต คาใชจายประจำาของสถานประกอบกจการ (คาไฟฟา คาเชา ดอกเบย เงนกจากสถาบนการเงน) รวมทงคาจางแกลกจางทไมไดนดหยดงาน

2. การชะงกงนของกระบวนการผลตทงกระบวนการหรอบางสวน ทำาใหไมสามารถผลตหรอผลตไดลดนอยลง เกดความไมราบรนในการบรการ นายจางขาดรายได ไมมกำาไร ระบบการหมนเวยนทางการเงนเกดปญหา

3. เกดความเสยหาย การเสอมสภาพของเครองจกร เครองมอ วตถดบรวมถงผลผลตทขาดผบำารงรกษา

4. เกดความเสยหายทางการคา คอ เสยลกคา ขาดความเชอถอไววางใจในคณภาพของผลผลตจากลกคา

5. ความเสยหายทจะตองชดใชหรอคาปรบจากการผดสญญากบลกคา

6. ความเสยหายตอชอเสยง ซงมความเชอกนวา สถานประกอบกจการทมการนดหยดงาน แสดงวาระบบการบรหารของสถานประกอบกจการขาดประสทธภาพ กระบวนการแรงงานสมพนธในสถานประกอบกจการไมด

7. ความเสยหายทเกดจากการทำาลายทรพยสนเมอนดหยดงานของลกจาง หรอแมการกระทำาผดทางอาญาของลกจาง

การนดหยดงานยงมความเสยทนาจะเกดกบลกจางดวย ดงน

1. ลกจางตองวางงานชวคราว ผลประโยชนอน ๆ ทเคยไดรบ มปญหาทางการเงนอาจตองกยม มปญหาหนสนภายหลง

3. การนดหยดงานทำาใหกจการของนายจางมปญหาและสงผลกระทบไปถงลกจางดวย เชน การจายโบนสตำาลง การแบงสวนกำาไรลดลง

4. เสยงตอการถกเลกจางเนองจากอาจกระทำาผดทางอาญาหรอทางแพงระหวางนดหยดงาน

5. ความสมพนธระหวางนายจางกบลกจางเปลยนไปจากเดม ทเคยมความสมพนธแบบถอยทถอยอาศยตอกน นายจะมทาทเครงครดเอาจรงเอาจงเมอมการนดหยดงาน

การนดหยดงานยงสรางความเสยหายเปนการสวนรวมตอประเทศชาตในดานตาง ๆ อกดวย คอ

1. ความเสยหายทางดานเศรษฐกจ ผลผลตรวมของประเทศจะลดลง เนองจากการนดหยดงานทำาใหเงนตราตางประเทศลดลง (การสงออกนอยลง) การทองเทยวลดลง ชอเสยงและความเชอถอทางการคากระทบกระเทอน รายไดการจดเกบภาษอากรลดลง

2. ความเสยหายทางสงคม ทำาใหขาดแคลนเครองอปโภคบรโภคทจำาเปน ราคาสนคาสงขน และมปญหาสงคมอน ๆ

3. ความเสยหายตอความมนคงของประเทศ ถามการนดหยดงานในสถานประกอบกจการรายใหญพรอม ๆ กนหลายแหง จะมผลตอความสงบสขของบานเมองและความมนคงของประเทศ

ความสำาเรจในการนดหยดงาน การนดหยดงานจะประสบความสำาเรจขนอยกบปจจยดงตอไปน

1. ไดกระทำาตามขนตอนทกฎหมายบญญตและถกกฎหมาย การนดหยดงานตองกระทำาและดำาเนนการใหถกตองตามขนตอนทกฎหมายบญญตไว คอ ไดมการแจงขอเรยกรอง เจรจาแลวแตตกลงกนไมไดหรอไมมการเจรจา พนกงานประนอมขอพพาทไดเขาไกลเกลย แตไมสามารถตกลงกนได จนกระทงฝายลกจางนดหยดงาน เมอแจงใหนายจางและพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานทราบลวงหนาไมนอยกวา ๒๔ ชวโมง เพอไมใหฝายนายจางยกขนเปนขอกลาวอางและใชเปนขอไดเปรยบในการทำาขอตกลง

ระหวางนดหยดงาน กลมผนดหยดงานตองระมดระวงไมใหลกจางคนใดคนหนงประพฤตผดกฎหมาย เชน การยดโรงงาน การกกขงหนวงเหนยวนายจางหรอผบงคบบญชา การขดขวางบคคลหรอสงของไมใหเขาออกในโรงงาน การปดประต ตงเครองกดขวางการขนสงผลตภณฑไปยงลกคา การเอาทรพยสนของนายจางไปบรโภคหรอจำาหนาย รวมทงการกระทำาการหมนประมาทใสรายในเรองสวนตว

2. กระทำาการในเวลาและโอกาสทเหมาะสม การนดหยดงานทประสบความสำาเรจตองลงมอกระทำาในเวลาทเหมาะสม เพอใหมการเจรจาตกลงกนไดโดยไมยดเยอ เชน กระทำาในชวงเวลาทสถานประกอบกจการกำาลงตองการแรงงาน หรอเปนชวงเวลาทตลาดตองการผลตภณฑจำานวนมาก ไมควรลงมอกระทำาในเวลาทสนคาลนตลาด หรอในชวงเวลาทไมเหมาะสม

3. ตองมความพรอมเพรยงกนทงการกระทำาและทน พลงอำานาจในการตอรองของลกจางขนอยกบความพรอมเพรยงในการกระทำา ถาการนดหยดงานเกดขนทงสถานประกอบกจการกยงเปนการสรางพลงอำานาจแกฝายลกจาง ไมมความแตกแยกระหวางฝายนดหยดงานกบฝายทประสงคจะทำางาน นอกจากนนยงตองมทนสำาหรบใชจายอยางเพยงพอในระหวาง

นดหยดงาน เพราะระหวางการหยดงานลกจางไมมรายได หากขาดแคลนเงนทนยอมทำาใหวตถประสงคในการนดหยดงานลมเหลว

4. ตองคำานงประชาชน การนดหยดงานกอความเดอดรอนตอประชาชนเสมอมา เพราะการเคลอนไหวของแรงงานทำาใหเกดปญหาการจราจร ประชาชนทใชยานพาหนะไมสะดวกในการเดนทางไปทำางาน งานบรการสาธารณะซงโดยกฎหมายจะปดงานหรอนดหยดงานไมได แตกมปญหาพพาทแรงงานกบฝายลกจางอยเสมอ เชน ขอพพาทของการไฟฟาฝายผลตกบพนกงานไฟฟากรณการแปรรปเปนบรษทมหาชน ดงนนเมอลกจางหรอสหภาพแรงงานจะนดหยดงาน จงควรทำาความเขาใจกบประชาชนถงความจำาเปนในการตองนดหยดงานเปนการลวงหนา

คำาถามทายบท

1. การนดหยดงาน หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร

2. รปแบบของการนดหยดงานในปจจบน มกรปแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

3. การปดงาน หมายถงอะไร และมความสำาคญอยางไร

4. รปแบบของการปดงานในปจจบน มกรปแบบ อะไรบาง ใหอธบาย

5. ความเสยหายทเกดขนจากการนดหยดงาน สามารถแยกออกเปนกประเภท อะไรบาง ใหอธบาย

บทท 10

การกระทำาอนไมเปนธรรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบกระบวนการยนคำารองกลาวหา2. เพอใหนกศกษาทราบถงการวนจฉยคำารองกลาวหา3. เพอใหนกศกษาทราบการดำาเนนคดกรณการกระทำาอนไมเปนธรรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. การยนคำารองกลาวหา2. การวนจฉยคำารองกลาวหา3. การดำาเนนคดอาญากรณการกระทำาอนไมเปนธรรมสอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

การกระทำาอนไมเปนธรรมการกระทำาอนไมเปนธรรม เปนการกระทำาทไมสมควร และฝาฝนตอบทบญญตของกฎหมายและนโยบายของรฐในทางแรงงานสมพนธ โดยมวตถประสงคมงใหความคมครองการใชสทธตางๆของคนในทางแรงงาน โดยปราศจากการแทรกแซงกดดน บบบงคบจากบคคลอน ไมวาจะเปนนายจาง ลกจางอนหรอองคกรลกจาง

มาตรา ๑๒๑ หามมใหนายจาง (๑) เลกจาง หรอกระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหลกจาง ผแทนลกจาง กรรมการสหภาพแรงงาน หรอกรรมการ สหพนธแรงงาน ไมสามารถทำางานอยตอไปได เพราะเหตทลกจางหรอสหภาพแรงงานไดนดชมนม ทำาคำารอง ยนขอเรยกรอง เจรจา หรอดำาเนนการฟองรองหรอเปนพยาน หรอใหหลกฐานตอพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน หรอนายทะเบยน พนกงานประนอมขอพพาทแรงงาน ผชขาดขอพพาทแรงงาน หรอกรรมการแรงงานสมพนธ ตามพระราช บญญตน หรอตอศาลแรงงาน หรอเพราะเหตทลกจางหรอสหภาพแรงงานกำาลงจะกระทำาการดงกลาว (๒) เลกจางหรอกระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหลกจางไมสามารถทนทำางานอยตอไปได เพราะเหตทลกจางนน เปนสมาชกของสหภาพแรงงาน

(๓) ขดขวางในการทลกจางเปนสมาชกหรอใหลกจางออกจากการเปนสมาชกของสหภาพแรงงาน หรอให หรอตกลง จะให เงนหรอทรพยสน แกลกจางหรอเจาหนาทของ สหภาพแรงงาน เพอมใหสมครหรอรบสมครลกจางเปนสมาชก หรอเพอให ออกจากการเปนสมาชกของสหภาพแรงงาน (๔) ขดขวางการดำาเนนการของสหภาพแรงงานหรอสหพนธแรงงาน หรอขดขวางการใชสทธของลกจาง ในการเปนสมาชกสหภาพแรงงาน หรอ (๕) เขาแทรกแซงในการดำาเนนการของสหภาพแรงงานหรอสหพนธแรงงาน โดยไมมาอำานาจโดยชอบดวยกฎหมาย มาตรา ๑๒๒ หามมใหผใด (๑) บงคบหรอขเขญโดยทางตรงหรอทางออม ใหลกจางตองเปนสมาชกสหภาพแรงงาน หรอตองออกจากการเปน สมาชกสหภาพแรงงาน หรอ (๒) กระทำาการใด ๆ อนอาจเปนผลใหนายจางฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๓ ในระหวางทขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอคำาชขาดมผลใชบงคบ หามมใหนายจางเลกจางลกจาง ผแทนลกจาง กรรมการ อนกรรมการ หรอสมาชกสหภาพแรงงาน หรอกรรมการ หรออนกรรมการสหพนธแรงงาน ซงเกยวของ กบขอเรยกรอง เวนแตบคคลดงกลาว (๑) ทจรตตอหนาทหรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง (๒) จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย (๓) ฝาฝนขอบงคบ ระเบยบ หรอคำาสงอนชอบดวยกฎหมายของนายจาง โดยนายจางไดวากลาวและตกเตอนเปน หนงสอแลว เวนแตกรณ

ทรายแรงนายจางไมจำาตองวากลวและตกเตอน ทงน ขอบงคบ ระเบยบ หรอคำาสงนนตองมไดออก เพอขดขวางมใหบคคลดงกลาวดำานนการเกยวกบขอเรยกรอง หรอ (๔) ละทงหนาทเปนเวลาสามวนทำางานตดตอกนโดยไมมเหตอนสมควร (๕) กระทำาการใด ๆ เปนการยยง สนบสนน หรอชกชวนใหมการฝาฝนขอตกลงเกยวกบสภาพการจางหรอคำาชขาด มาตรา ๑๒๔ เมอมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารอง กลาวหาผฝาฝน ตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายในหกสบวนนบแตวนทมการฝาฝน มาตรา ๑๒๕ เมอไดรบคำารองกลาวหาตามมาตรา ๑๒๔ แลว ใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉย ชขาดและออกคำาสงภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบคำารองกลาวหา รฐมนตรมอำานาจขยายระยะเวลาใหคณะกรรมการแรงงาสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดไดตามทเหนสมควร มาตรา ๑๒๖ ในกรณทผถกกลาวหาไดปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ ภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนด การดำาเนนคดอาญาตอบคคลนนใหเปนอนระงบไป มาตรา ๑๒๗ การฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ จะดำาเนนคดอาญาไดตอเมอ ผเสยหายเนองจาก การฝาฝนไดยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตามมาตรา ๑๒๔ และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของ คณะกรรมการ แรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕

การยนคำารองกลาวหาพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ 2518 มาตรา 124 บญญต

วา เมอมการฝาฝนมาตรา “ 121 มาตรา 122 หรอมาตรา 123 ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารองกลาวหาฝาฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายใน 60 วนนบตงแตวนทมการฝาฝน”มาตรา ๑๒๔ เมอมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ ผเสยหายเนองจากการฝาฝนอาจยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดภายในหกสบวนนบแตวนทมการฝาฝน บทบญญตดงกลาวกำาหนดไววา เมอมการกระทำาอนไมเปนธรรมในกรณหนงกรณใดดงกลาวขางตน ถาผเสยหายเนองจากการกระทำาอนไมเปนธรรมประสงคจะไดรบการเยยวยาแกไขจากการกระทำาอนไมเปนธรรมนน กตองไปยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธซงเปนคณะบคคลชดเดยวกบทมอำานาจหนาทชขาดขอพพาทแรงงานตามมาตรา ๒๓ , ๒๔ ดงกลาวขางตน โดยตองไปยนคำารองกลาวหาภายใน ๖๐ วนนบแตวนทมการฝาฝน

การวนจฉยคำารองกลาวหา มาตรา ๑๒๕

เมอไดรบคำารองกลาวหาตามมาตรา ๑๒๔ แลว ใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดและออกคำาสงภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบคำารองกลาวหารฐมนตรมอำานาจขยายเวลาใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณาวนจฉยชขาดไดตามทเหนสมควรในการวนจฉยชขาดและออกคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธนน จะตองดำาเนนการใหเปนไปตามบทบญญตในมาตรา ๔๑ (๔) ซงกำาหนดวา (๔) วนจฉยชขาดคำารองตามมาตรา ๑๒๕ และในกรณทคณะกรรมการแรงงานสมพนธ

ชขาดวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรม ใหมอำานาจสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาทำางาน หรอใหจายคาเสยหาย หรอใหผฝาฝนปฏบตหรอไมปฏบตอยางใดอยางหนงไดตามทเหนสมควรเมอเปนเชนน เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธไดสอบขอเทจจรง (ซงปกตจะตงอนกรรมการขนสอบขอเทจจรง) แลวกจะตองประชมวนจฉยชขาดซงจะตองมความเหนเปน ๒ กรณ กรณแรก ถาเหนวาคำารองกลาวหานนไมเปนความจรงหรอเปนความจรงแตไมถอวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามตวบทกฎหมายคณะกรรมการแรงงานสมพนธกจะวนจยกคำารองของผกลาวหา กรณทสอง ถาเหนวาคำารองกลาวหานนเปนความจรงและขอเทจจรงดงกลาวถอวาเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ คณะกรรมการแรงงานสมพนธกมอำานาจทจะออกคำาสงในทางเยยวยาแกไขการไดรบผลรายจากการกระทำาอนไมเปนธรรมนน ดวยวธการตางๆ 2 ประการคอ1.สงใหนายจางนนรบลกจางกลบเขาทำางาน2.สงใหนายจางหรอผทฝาฝนนนจายคาเสยหายใหแกลกจางหรอบคคลทเกยวของ คำาพพากษาฎกาท ๑๔๓๒/๒๕๓๑ อทธรณของลกจางทกลาวอางวานายจางเลกจางลกจางเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ กรณเชนนลกจางจะนำาคดมาสศาลแรงงานไดตอเมอไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการทบญญตไวในพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๘ วรรคสองเสยกอนกลาวคอตองยนคำารองกลาวหานายจางวาฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธภายในกำาหนด ๖๐ วนนบแตวนทมการฝาฝนตามทกำาหนด

ไวในมาตรา ๑๒๔ เสยกอน เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาวนจฉยชขาดประการใดแลวจงจะมอำานาจนำาคดมาสศาลได เมอไมปรากฏวาลกจางไดดำาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาวแลว ลกจางยอมไมมอำานาจฟองนายจางเกยวกบการกระทำาอนไมเปนธรรม การดำาเนนคดอาญากรณการกระทำาอนไมเปนธรรม มาตรา ๑๒๖ ในกรณทผถกกลาวหาไดปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ ภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนด การดำาเนนคดอาญานนใหเปนอนระงบไป มาตรา ๑๒๗ การฝาฝนมาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๒ หรอมาตรา ๑๒๓ จะดำาเนนคดอาญาไดตอเมอผเสยหายเนองจากการฝาฝนไดยนคำารองกลาวหาผฝาฝนตามมาตรา ๑๒๔ และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๕ บทบญญตดงกลาวแสดงใหเหนวา แมจะมการฝาฝนมาตรา ๑๒๑ , ๑๒๒ และ ๑๒๓ อนเปนความผดตามมาตรา ๑๕๘ , ๑๕๙ ซงมโทษจำาคกไมเกน ๖ เดอน ปรบไมเกน ๑๐,๐๐๐ บาท หรอทงจำาทงปรบนน ผฝาฝนจะยงไมตองรบผดในทางอาญาจนกวาจะมการยนคำารองกลาวหาตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธตามมาตรา ๑๒๔ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดวนจฉยชขาดตามมาตรา ๑๒๔ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดวนจฉยชขาดตามมาตรา ๑๒๕ ออกคำาสงตามมาตรา ๔๑ (๔) ใหผถกกลาวหาปฏบตอยางหนงอยางใด และผถกกลาวหาไมปฏบตตามคำาสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธแลวเทานน จงจะดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนดงกลาวได ในขณะเดยวกนถาคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาสงอยางหนงอยางใดใหผฝาฝนดงกลาวได ในขณะเดยวกนถาคณะกรรมการแรงงานสมพนธมคำาสงอยางหนงอยางใดใหผฝาฝนดำาเนนการและผฝาฝนไดดำาเนนการไปตามคำาสงของคณะ

กรรมการแรงงานสมพนธและภายในระยะเวลาทคณะกรรมการแรงงานสมพนธกำาหนดกำาหนดแลว การดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนกเปนอนระงบไป จะดำาเนนคดอาญาตอผฝาฝนไมได ความผดตามมาตรา ๑๒๑ , ๑๒๒ และ ๑๒๓ จงเปนความผดทมเงอนไขในการดำาเนนคดอาญาคำาพพากษาฎกาท ๓๔๙๑/๒๕๒๕ ลกจางซงถกเลกจางอนเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมตามมาตรา ๑๒๑ ยอมเปนผเสยหายตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา ๒ (๔) มสทธทจะฟองนายจางใหรบผดทางอาญาตามมาตรา ๑๕๘ ไดเมอไดปฏบตตามขนตอนทพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. ๒๕๑๘ ไดกำาหนดไวแลว

คำาถามทายบท

1. การกระทำาอนไมเปนธรรม หมายถงอะไร ใหยกตวอยางประกอบ

2. ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ มาตรา 121 ไดบญญตไววา หามมใหนางจางกระทำาอะไรบางทบงบอกถงการกระทำาอนไมเปนธรรม

3. การยนขอกลาวหา ผยนสามารถกระทำาไดโดยวธการใดบาง ใหอธบาย

4. เมอเกดกรณการกระทำาอนไมเปนธรรมขน และ คณะกรรมการแรงงานสมพนธไดพจารณาวาไมเปนธรรม คณะกรรมการดานแรงงานสมพนธสามารถกระทำาการใด ๆ ไดบาง ใหอธบาย

บทท 11การเลกจางไมเปนธรรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบความหมายของการเลกจางแบบไมเปนธรรม2. เพอใหนกศกษาทราบถงเหตผลการเลกจาง3. เพอใหนกศกษาทราบผลของการเลกจางไมเปนธรรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. การเลกจางไมเปนธรรม2. การเลกจางดวยเหตผลทางเศรษฐกจ3. หลกความชอบดวยเหตผลในการเลกจาง4. ผลของการเลกจางไมเปนธรรม

สอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การวดและการประเมนผล1. คำาถามทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

การเลกจางไมเปนธรรม หมายถง การทนายจางเลกจางลกจางโดยไมมเหตอนสมควร หรอเลกจางโดยไมมกฎหมายกำาหนดใหเลกจางได เมอนายจางบอกเลกสญญาจางลกจางได แมวาลกจางไมไดกระทำาผดตอนายจาง แตนายจางจะตองปฏบตตามกฎหมายแรงงาน ดงน 1. ตองบอกกลาวเลกจางใหลกจางทราบเมอจะถงหรอกอนจะถงกำาหนดจายคาจางเพอใหมผลเลกจางเมอถงกำาหนดจายคาจางคราวถดไปขางหนา แตไมจำาตองบอกกลาวลวงหนาเกน 3 เดอน หรอนายจางอาจใหลกจางออกจากงานทนทโดยยอมจายคาจางลวงหนากได 2. ตองจายคาชดเชยจากการถกเลกจาง โดยมอตราดงตอไปน อายการทำางาน เงนคาชดเชยทมสทธไดรบ 120 วน – 1 ป 30 วนทำางาน 1 ป – 3 ป 90 วนทำางาน 3 ป – 6 ป 180 วนทำางาน 6 ป – 10 ป 240 วนทำางาน ตงแต 10 ปขนไป 300 วนทำางาน

3. อาจจายคาชดใชคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรมจำานวนหนง โดยคำานงถงระยะเวลาการทำางาน, อาย, ความเดอนรอนของลกจางเมอถกเลกจาง ตาม พ.ร.บ.จดตงและวธพจารณาคดแรงงาน มาตรา 49 แตอยางไรกตามนายจางไมตองจายคาชดเชยใหแกลกจางและเลกจางไดทนทโดยไมตองบอกกลาวลวงหนา ซงเลกจางในกรณดงตอไปน 1. ลกจางทจรตตอหนาท หรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาแกนายจาง 2. จงใจทำาใหนายจางไดรบความเสยหาย 3. ประมาทเลนเลอเปนเหตใหนายจางไดรบความเสยหายอยางรายแรง 4. ฝาฝนขอบงคบเกยวกบการทำางานหรอระเบยบหรอคำาสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายและเปนธรรม และนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลว เวนแตกรณรายแรงนายจางไมจำาเปนตองตกเตอน หนงสอตกเตอนใหมผลบงคบไดไมเกน 1 ปนบแตวนทลกจางไดกระทำาผด 5. ละทงหนาทเปนเวลา 3 วนทำางานตดตอกนไมวาจะมวนหยดคนหรอไมกตามโดยไมมเหตอนสมควร 6. ไดรบโทษจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก เวนแตเปนโทษสำาหรบความผดทไดกระทำาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (คอ จำาคกไมเกน 1 เดอน ปรบไมเกน 1,000 บาท)

เมอถกเลกจางไมเปนธรรมสทธของลกจาง สามารถเลอกปฏบตได 2 อยาง อยางใดอยาง หนง ดงตอไปน

1. ยนคำารองตอพนกงานตรวจแรงงาน โดยตางจงหวดยนทสำานกงานสวสดการและคมครองแรงงานจงหวด และในเขตกรงเทพ ยนไดทกลมงานสวสดการและคมครองแรงงาน เมอไดรบคำารองแลวพนกงานตรวจแรงงานกจะเรยกนายจางและลกจางมาสอบขอเทจจรง และทำาการวนจฉยวาเปนการเลกจางโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม เมอมคำาสงออกมาลกจางไมเหนชอบดวยกชอบทจะอทธรณคำาสง พนกงานตรวจแรงงาน ตออธบดกระทรวงแรงงานและหากลกจางยงไมพอใจกชอบทจะรองขอตอศาลแรงงานใหเพกถอนคำาสงพนกงานตรวจแรงงานได 2. ยนฟองโดยตรงตอศาลแรงงาน ลกจางมสทธเรยกรองขอทายคำารองหรอทายฟองดงตอไปน 1. ขอใหนายจางรบกลบเขาทำางาน ในตำาแหนงเดมและสภาพการจางอยางเดม โดย - เรยกคาจางทขาดไปจากการเลกจางทไมเปนธรรม จนกวาจะรบกลบเขาทำางาน - ดอกเบย 2. กรณไมอาจทำางานรวมกนตอไปได - เรยกคาสนจางแทนการบอกกลาวเลกจางลวงหนา - เรยกคาชดเชยการเลกจาง - เรยกคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรม - ดอกเบย

คำาถามทายบท

1. กรณเลกจางไมเปนธรรม หมายถงอะไร ใหยกตวอยางประกอบ

2. มกรณใดบางทลกจางกระทำาแลวนายจางสามารถเลกจางโดยไมตองบอกกลาวลางหนา และไมตองจาคาชดเชยใหแกลกจาง

3. เมอลกจางคดวาถกนายจางเลกจางไมเปนธรรม ลกจางสามารถกระทำาการตามสทธใดไดบาง ใหอธบาย