kabeuang 01.pdf

กระเบองเกาะยอมรดกทางหตถกรรมทเลอนหาย

เกาะยอ เป นชมชนหนง ทน าสน ใจ

ด วย ทศ นยภาพ ทสวยสดงดงาม แล ะ ม

ประวตศาสตรทยาวนาน อกทงยงเปนพนท

ท หลอมรวมศาสนสถานอ น ศ ก ด ส ท ธ

ของคน ในชมชนแห ง น เอา ไว พ น ททาง

ป ร ะ ว ต ศ า ส ต ร ท ส บ ท อ ด ม ร ด ก ท า ง

หตกรรม จนเปนทร จกกนอยางแพรหลาย

ถ ง ก า ร ท� า ก ร ะ เ บ อ ง ด น เ ผ า ม ร ด ก

ท าง ภ ม ป ญญา ใ นอ ดต ท โ ด ง ด ง ไ ป ท ว

จนถกเรยกขานกนวา “กระเบองเกาะยอ”

บทน�า

01

21

01

21

16

05

03

18

19

เบองดนเผาเกาะยอ

มรดกทางหตถกรรมทเลอนหาย

1 ประวตต�าบลเกาะยอ

5 เรอนไทยเกาะยอ

9 ประวตความเปนมาของกระเบอง

11 ความรงเรองกระเบองในอดต

13 แหลงผลตกระเบอง

15 โรงกระเบองทานางหอม

17 วตถดบและอปกรณในการท�า

กระเบอง

19 ขนตอนการเตรยมดน

21 ขนตอนการท�ากระเบอง

23 ประเภทของกระเบอง

25 วดทายยอ

29 ทกษณคด

กระ

ต�าบลเกาะยอTAM BON KOH YOH

กระเบองดนเผาเกาะยอ 1

สมเดจเจาเปนศร

ผาทอดล�าคา

นานาผลไมหวาน

ถนอาหารทะเล

เสนหสะพานตณฯ

สถาบนทกษณลอนาม

งดงามเรอนไทย

กระเบองดนเผาเกาะยอ 2

หนงในแหลงทองเทยวขนชอของสงขลามสภาพเปน

เกาะอยกลางทะเลสาบสงขลาตอนลาง ตงอยในเขตอ�าเภอเมอง

สงขลา จงหวดสงขลา

เกาะยอKOH YOH

กระเบองดนเผาเกาะยอ 3

เกาะยอตงอยกลางทะเลสาบตอนลางซงเปน

ทะเลสาบเพยงแหงเดยวในประเทศไทยมสะพานตณสลานนท

2 ชวง เชอมเกาะยอกบอ�าเภอเมองและอ�าเภอสงหนคร

สภาพพนทสวนใหญเปนภเขาสวนใหญไมสงนกและมทราบกน

ระหวางภเขากบทะเล

ชมชนสวนใหญตงอยบนทราบเชงเขารมฝงทะเล

รอบ ๆ ภเขา ทางทศใต ทศตะวนออกและทศตะวนตก

ของเกาะยอ ซงปจจบนตรงกบบรเวณเขาหวหลง เขาสวน

ใหม และ เขากฏการตงถนฐานของชมชนเรมแรกบนเกาะ

ยอนาจะตรงกบบรเวณ หมท 6 บานนาถน หมท 7 บานปา

โหนด หมท 8 บานทายเสาะ หมท 5 บานทาไทร หมท 4 บาน

สวนทเรยน และหมท 2 บานนอก กลมชนพวกแรกทอพยพ

เขามาตงถนฐานบนเกาะยออยางนอยในสมยอยธยาจนถง

รชกาลท 3 และรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร กลมคน

จนอพยพจากเมองจน และชาวจนทเขามาตง ถนฐานเปนก

ลมทเขามาท�าเครองปนดนเผาประเภท อฐ กระเบอง หมอ

ไห โอง อาง เพราะบรเวณเกาะยอม ดนดเหมาะแกการท�า

เครองปนดนเผา

กระเบองดนเผาเกาะยอ 4

เรอนไทย

เรอนเกาเกาะยอ

เรอนไทยโบราณ

ปกษ ใต

งดงาม..

กระเบองดนเผาเกาะยอ 5

เรอนไทยโบราณเกาะยอ

เปนถนทมวฒนธรรมทองถนผสมผสาน

ระหวางวฒนธรรมจนและวฒนธรรมไทย

มาตงแตสมยโบราณทงประเพณ ความเชอ

และศลปหตถกรรม โดยเฉพาะวฒนธรรม

อนแสดงใหเหนถงภม ปญญาอนลกซง

ของชาวเกาะยอเกยวกบการสรางทอย

อาศยเปนเรอนแบบทรงไทย ทรงจวยกพน

สง การกอสรางเปนเรอนไม ใชเดอยหรอ

ลกสวไมแทนตะป หลงคามงดวยกระเบอง

ดนเผาเกาะยอ

กระเบองดนเผาเกาะยอ 6

เรอนเกาเกาะยอเรอนไทยโบราณปกษใต

กระเบองดนเผาเกาะยอ 7

1.เสาเรอนไมตงบนเสาทกออฐถอปน

2.ยกพน

3.ตวอาคารหรอพนบานจะเปนสเหลยมผนผา

4.ฝาเรอนเปนฝาปะกนหรอฝาลกฟก

5.หนาตางนอกจากจะมบานหนาตางแลวยงมลกกรง

ท�าดวยไมขนาดหนา1นวเรยงขนานหลายอน

6.หลงคาเปนรปสามเหลยมหนาจว

7.กระเบองจะใชกระเบองดนเผา

8.กนสาดจะมแขนนางหรอไมค�ายน

9.ระเบยงมส�าหรบนงเลน รบแขก

ลกษณะทบงบอก

เรอนไทย

เกาะยอ

มมากกวา 50 หลงอนแสดงถงความ

เจรญทางสถาปตยกรรม ความมฐานะทางสงคม และ

การเงนของเจาของบานสมยโบราณ เรอนไทยจะเปนท

อยอาศยของผมฐานะด และมต�าแหนงทางราชการคอนขาง

สง อกทงเปนการบงบอกอายการตงถนฐานของบรรพบรษของ

ชาวเกาะยอเปนอยางด เพราะเรอนไทยถอก�าเนดมาตงแตสมย

กรงศรอยธยาเปนราชธาน

ความเปนเรอนไทยของชาวเกาะยอ

กระเบองดนเผาเกาะยอ 8

ตามหลกฐานทางประวตศาสตรแสดงใหเหนวากระเบองเกาะยอมความโดงดงมความเจรญแพรหลายตงแตครงรชสมยสมเดจพระนง

เกลาเจาอยหวรชกาลท3จนถงรชสมยลนเกลาพระพธเจาหลวงรชกาลท5ไดตดตอกบเจาเมองสงขลาเพอใหกระเบองประเภทนเปนหนงในรายการ

เรยกเกณฑสงของซงปรากฏไวในใบบอกเมองสงขลาและเอกสารอนๆวาไดมการน�ากระเบองดนเผาเมองสงขลาไปใชในกจการทส�าคญดงน

ประวตความเปนมาของกระเบองดนเผารอบทะเลสาบสงขลา

เลากนวาชาวจนฮกเกยนทอพยพเขามาในประเทศไทย มาตงถนฐานบรเวณต�าบล

เกาะยอ อ�าเภอเมอง จงหวดสงขลา เปนผรเรมผลตกระเบองดนเผาและไดมกจการ

โรงกระเบองดนเผาเกดขนอยางแพรหลายรอบๆทะเลสาบสงขลา ซงตอมาคนไทย

ไดเรยนรเกยวกบการท�ากระเบองดนเผาจงไดขยายการท�ากระเบองดนเผาออก

ไปอยางกวางขวางจนเปนทรจกกนอยางแพรหลาย มทงการท�าเตาอาง เตาอฐ และ

เตากระเบองซงเปนกระเบองดนเผามงหลงคาและกระเบองดนเผาปพน ซงสมย

ทกจการกระเบองดนเผาเจรญรงเรอง (ประมาณป พ.ศ. 2495-2518) บคคลทวไป

จะใชกระเบองดนเพอมงอาคารบานเรอนกนอยางแพรหลาย ซงมการสงไปขายถง

ประเทศมาเลเซย และมโรงกระเบองอยบรวณดงกลาวมากกวา 200 โรงกระเบอง

กระเบองดนเผาเกาะยอ 9

ประวตความเปนมากระเบองเกาะยอ หตศลปโบราณ

ทมชอเสยงตงแตสมยตนกรงรตนโกสนทร

กระเบองดนเผาร งเรองมากจนเรมมกระเบองลอนทราคา

ถกกวาออกมาตตลาดสามารถมงหลงคาโดยใชตนทนต�า กจการเตาเผากระเบอง

จงเลกราไปจนหลงเหลอโรงกระเบองแบบดงเดมอย เพยงแห งเดยวท

บานทานางหอม นคอมรดกจากภมปญญาพนบานของบรรพชนคนเกาะยอ

ทป จจบนหตถศลป โบราณเหล า นก�าลงจะกลายเป นต�านานให ลกหลาน

ไดจดจ�าเทานน

กระเบองดนเผาเกาะยอ 10

ตามหลกฐานทางประวตศาสตรแสดงใหเหนวากระเบองเกาะยอมความโดงดง ม

ความเจรญแพรหลายตงแตครงรชสมยสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวรชกาลท 3 จนถง

รชสมยลนเกลาพระพธเจาหลวงรชกาลท 5 ไดตดตอกบเจาเมองสงขลาเพอใหกระเบอง

ประเภทนเปนหนงในรายการเรยกเกณฑสงของซงปรากฏไว ในใบบอกเมองสงขลา และ

เอกสารอนๆ วาไดมการน�ากระเบองดนเผาเมองสงขลาไปใช ในกจการทส�าคญ ดงน

ของกระเบองดนเผาในอดต

ความรงเรอง

กระเบองดนเผาเกาะยอ 11

พ.ศ.2419(รชการท5) เมองสงขลามใบบอกสง

กระเบองเกณฑ 5 ครง จ�านวนกระเบองทงหมด 68,000 แผน

พ.ศ.2453(รชการท5) มการน�าเอากระเบอง

ดนเผาเมองสงขลาไปใชมงหลงคาพระวหารหลวงในการซอมแซม

พระบรมธาตไชยา

พ.ศ.2397(รชการท4) โปรดเกลาฯ ใหเกณฑ

เมองสงขลาท�ากระเบองหนาววปพน 50,000 แผนใชปบรเวณ

รอบอโบสถวดสทศเทพวราราม และวดเขมาภรตาราม

พ.ศ.2406(รชการท4) มรายการสงกระเบอง

ดนเผาเมองสงขลา 3 ครง คอ ครงแรกเกณฑเมองสงขลาท�า

กระเบองปพน 2,000 แผนและขนาดเลกอก 2,000 แผน ครงท 2

เกณฑเมองสงขลาท�ากระเบองหนาววปพน 4 ชนด ๆ ละ 2,000

แผน และ 8,000 แผน น�าไปพระราชวงจนทรเกษมทอยธยา ครง

ท 3 เจาพระยาสงขลา (บญสงข) สงกระเบองมงหลงคาตวผตว

เมยอยางละ 10,000 แผน รวม 20,000 แผน

กระเบองดนเผาเกาะยอ 12

ขอขอบคณรปภาพจาก : www.trueplookpanya.com

ทะเลสาบฝงเกาะยอ

กระเบองดนเผาเกาะยอ 13

แหลงผลตกระเบองดนเผา

เมองสงขลาทส�าคญ

แหลงผลตกระเบองดนเผาเมองสงขลาทส�าคญ ไดแก บรเวณชายฝงทะเลสาบทศ

ตะวนตกของเมอง ตงแตบรเวณทาอฐ ทาสะอาน ขนไปจนถงบานทานางหอม ต�าบลน�านอย

บานบางโหนด หมท 1-2 ต�าบลคเตา อ�าเภอหาดใหญ ต�าบลเกาะยอนน ปรากฏซากเตาเผา

บรเวณหมท 4 บานสวนทเรยน หมท 5 บานทาไทร หมท 6 บรเวณวดโคกเปยว และหมท 7

บานปาโหนด ซงซากเตาเผาจะพบตามแนวรมชายน�า จากการส�ารวจ พบวามเตาเผากระเบอง

ทงบรเวณดงกลาวไมนอยกวา 200 เตา มเตาอยในสภาพทซอมแซมใชงานไดประมาณ 50

เตา นอกจากนนช�ารดเหลอแตซากเตาและรองรอยเตา มประกอบการอย 3 ครอบครว อยใน

เขตบานทานางหอม 2 ครอบครว และบานบางโหนด 1 ครอบครว แตในปจจบนมการผลต

กระเบองดนเผาอยแหงเดยวในจงหวดสงขลา คอ ท บานทานางหอม

ทะเลสาบฝงสงขลา

กระเบองดนเผาเกาะยอ 14

โรงกระ เ บองดนเผา

แบบด ง เด มท เ ห ลออย ท เ ด ยว สดท าย ใน

ป จจบนกอตงโดย นาย อน ทพ โอสถ เม อ

ประมาณป พ.ศ. 2480 บรเวณรมคลอง

ทานางหอม ต�าบลน�านอย อ�าเภอหาดใหญ

จงหวดสงขลาหางจากทะเลสาบสงขลาลงมา

ทางทศใต ประมาณ ๒ กโลเมตร และป จ จ บ น

โรงกระเบองทานางหอมไดรบ ชวงตอโดย

นายออม ทพโอสถ และไดยายทตงจากเดมมา

อย บ ร เ วณร ม คลองท า น า งหอมต� า บล

น�านอย อ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา หาง

จากทะเลสาบสงขลาลงมาทางทศใต ประมาณ

๔ กโลเมตร เมอประมาณป พ.ศ. ๒๕๑๙ จนถง

ปจจบน

กระเบองดนเผาเกาะยอ 15

โรงกระเบองทานางหอมมรดกจากภมปญญาพนบานคนเกาะยอ

กระเบองดนเผาเกาะยอ 16

โรงกระเบอง

ลกษณะเปนอาคารชนเดยว หลงคาคลม สวน

ฝาผนง โรงกระเบองจะป ดด วยวสดง าย ๆ เช น

ทางมะพราว เพอใหลมโกรกซงจะท�าใหกระเบองทจะ

รอเขาเตาเผาแหงสนทดยงขน พนอาคารใชพนดน

(ไม ต องมการปพนด วยวสดใด ๆ) เพอสะดวกใน

การน�าดนเหนยวมากองรวมในโรงกระเบอง ประตโรง

กระเบองจะมทกดาน และเปดกวางประมาณ ๒ เมตร

ส�าหรบน�ารถทขนดนเหนยวและขนไมฟนส�าหรบใช ใน

เตาเผา เขา-ออกไดสะดวก

ขเถาแกลบ

ขเถาแกลบใชส�าหรบโรยในแผนแมพมพ เพอ

ไมใหดนเหนยวตดแผนแมพมพ และสมารถแกะออก

จากแผนแมพมพไดสะดวก ขเถาแกลบไดมาจากการน�า

แกลบทไดจากการสขาวสาร น�ามาเผาไฟจนไดเปนขเถา

วตถดบและอปกรณใน

การท�ากระเบอง

เตาเผา

เตาเผาจะกอสรางอยตอเนองกบโรงกระเบอง

ส�าหรบผลตแผน เพอความสะดวกในการขนกระเบอง

เขาเตาเผา เตาเผา 1 เตาจะใชอฐ (อฐหยาบ) ในการ

กอสรางประมาณ 30,000 แผน ซงเปนอฐทผลตเอง

จากโรงกระเบอง และจะใชโคลนตมจากทองทะเลสาบ

สงขลาเปนตวยดตดกนระหวางอฐแตละกอน ลกษณะ

เตาเผาจะเปนรปคลายเจดหรอระฆงคว�า สวนยอดท�า

ใหแหลมโดยการวางอาง หมอ ขวด ไวบนสดเพอรองรบ

น�าฝนไมใหซมเขาเตาเผา เตาเผา 1 เตา จกระเบองได

ประมาณ 50,000 แผน การกอสรางเตาเผา 1 ครงจะ

มอายการใชงานประมาณ 15 ป

ดน

ดนเหนยวทน�ามาท�าแผนกระเบอง จะเปนดน

เหนยวน�าเคม คณสมบตจะมความเหนยวไมมกรวดและ

ทรายเจอปน

กระเบองดนเผาเกาะยอ 17

1.เบาพมพส�าหรบกระเบองปลายแหลม

2.เบาพมพส�าหรบกระเปลองปลายมน

3.เบาพมพส�าหรบท�าอฐหนาวว

4.เบาพมพส�าหรบท�าอฐหยาบ

5.เบาพมพส�าหรบท�าอฐบอ

6.เบาพมพส�าหรบท�าครบพญานาค

(ภาษาถนเรยก “แสตนาค”)

แมพมพ

อปกรณอนๆ

1.ไมส�าหรบงอหวกระเบอง

2.มากระดานส�าหรบรองแผนกระเบอง

3.มาส�าหรบรองรบแผนกระเบองขณะต

4.ไมส�าหรบตแผนกระเบองใหเรยบ

5.สายคนธนส�าหรบใชในการตดดน

1.

3. 4.

5.

2.

6.

1. 2.

5.

3. 4.

กระเบองดนเผาเกาะยอ 18

ขนตอน..

การเตรยมดน

กระเบองดนเผาเกาะยอ 19

ดน ท น� ามาท� าแผ นกระเบ องจะเป นด น เห นยว

น�าเคม คณสมบตจะมความเหนยวไมมกรวดและทรายเจอปน

มคณสมบตพเศษคอสามารถควบคมความแขงตวหรอออนตว

ของดนเหนยวไดดวยการใชน�าและใชแผนพลาสตกคลมไว ซง

สามารถก�าหนดความยดหยนตามความตองการได เพอความ

สะดวกในการท�าแผนกระเบอง อฐ หรอป นเปนรปตาง ๆ ตาม

ทตองการได

ขนเตรยมดน จะใชดนเหนยวทมในพนทโดยขด

หนาดนทงประมาณ 15 เซนตเมตร กจะถงดนเหนยวทสามารถน�า

มาใชท�าแผนกระเบองได ซงมความลกของดนประมาณ 15 เมตร

น� า ด น เ ห น ยว ข นมาจากห ลมท ข ด และมากองรวม ไ ว ใ น

โรงกระเบอง กอนท�าแผนกระเบองกจะตดดนเหนยวเปนแผน ๆ

และน�ามากองรวมไวทตรงกลางของกองดนและท�าการนวด

ดวยเทาเพอใหดนเหนยวเขากนไมจบกนเปนกอนตดมากองรวม

ทละชนกนวดไปเรอย ๆ จนไดดนเปนกองยอม ๆ เปนรปทรงกลม

ส�าหรบใชท�าแผนกระเบอง กอนจะท�าแผนกระเบองกตดดนและมวน

เปนกอน ๆ ส�าหรบเตรยมไปทาบบนแมพมพ

กระเบองดนเผาเกาะยอ 20

ขนตอน..การท�ากระเบองดนเผาเกาะยอ

กระเบองดนเผาเกาะยอ 21

การท�าแผนกระเบอง

วธการท�าน�าแมพมพทเตรยมไว โดยโรยพนดวย

ขเถาแกลบเพอไมใหดนเหนยวตดแมพมพ และใชดนเหนยว

ทม วนเปนกอน ๆ อดลงในแม พมพ โดยใชเท านวดให

ดนเหนยวอดในแมพมพ วธการนวด กนวด ๓ ดาน คอ ดาน

หนา ดานซายและดานขวา เพอใหดนเหนยวอดในแมพมพ

ใหแนน หลงจากนนกจะใชสายคนธนตดดนเหนยวสวนบน

ออก วธการตดคอวางสายคนธนใหชดกบขอบแมพมพและ

ลากขนจากหวแมพมพขนมาทางดานบนเขาหาล�าตวผท�า

ตวดดนเหนยวสวนบนออกและใชฝามอทาบลงบนแผน

กระเบองเพอน�าออกจากแมพมพ เมอน�าแผนกระเบองออก

จากแมพมพแลวกจะจดวางซอน ๆ กนบนไมกระดานซงจะ

วางแผนกระเบองซอน ๆ กนประมาณ 40 แผน เพอรอน�า

แผนกระเบองไปตากในเชาวนรงขน

การตาก เกบ และตแผนกระเบอง

น�าแผนกระเบองทท�าไวมาตากในลานตาก ขณะตาก

ใหงอหวกระเบองโดยใชไมไผส�าหรบงอหวกระเบองวางทาบ

ลงทหวกระเบองและพบงอขนเขาหาตวคนตาก การตาก

แผนกระเบองใชเวลาประมาณ 3 - 4 ชวโมง หลงจากแผน

กระเบองแหงแลวกจะเกบเขาไปไวในโรงกระเบอง และหลง

จากนนจะตกระเบองใหเรยบ วธการตใหหยบกระเบอง

ครงละ 5 แผน และวางทาบบนมาส�าหรบตกระเบองและ

ใชไมตกระเบองตดานหลงและขอบของกระเบอง หลงจาก

ตเสรจกจะจดเรยงไวในราวกระเบองเพอรอเขาเตาเผาโดยรอ

ใหกระเบองครบจ�านวน 50,000 แผนตามความจของเตาเผา

การเผากระเบอง

เมอผลตแผนกระเบองไดจ�านวนทต องการซง

กระเบองมงหลงคามความจในเตาเผาประมาณ 50,000 แผน

กจะน�ากระเบองเขาไปจดเรยงในเตาเผา และใชเวลาในการ

เผาประมาณ 22 - 23 วน ไมฟนทใชส�าหรบเตาเผาสวนใหญ

จะเปนไมยางพารา หรอไมอน ๆ กได

กระเบองดนเผาเกาะยอ 22

ประเภทของกระเบองดนเผาโบราณเกาะยอ

กระเบองดนเผา ส�าหรบมงหลงคา ซงไดผลต 4 แบบ คอ

กระเบองมงหลงคาแบบปลายแหลม ใช ส�าหรบมงหลงคาอาคาร

บานเรอนรานอาหาร โรงแรมรสอรท ศาลาศาสนสถานตาง ๆ จะมลกษณะปลายแหลม

กระเบองมงหลงคาแบบปลายมน ใชส�าหรบมงหลงคาอาคารบาน

เรอนรานอาหาร โรงแรมรสอรท ศาลาศาสนสถานตาง ๆ จะมลกษณะปลายมน

กระเบองชายคา กระเบองชายคาจะมลกษณะ ปลายตดเปนเสนตรงส�าหรบ

การมงชายคาอาคารบานเรอน เพอใหชายคาดเรยบเสมอกน หรอผน�าไปใชบางคนจะใช

กระเบองมงหลงคาปลายแหลม หรอปลายมนเปนกระเบองชายคาแทนกได

กระเบองส�าหรบครอบมมหลงคา (หรอภาษาถนเรยกวากระเบองหลบ)

การมงหลงคาอาคารบานเรอน หรอศาลาตาง ๆ จะมสวนทเปนมมหลงคา หรอผ ใชผลตภณฑ

บางรายกจะใชปนโบกทบตรงสวนมมแทนกระเบองหลบกได แตถาตองการรายละเอยดในการ

กอสรางบานเรอนไทย หรอการมงกระเบองดนเผา ใหครบชดกจะมการสงกระเบองปดครอบ

บรเวณมมหลงคา ลกษณะคลายกระเบองชายคา แตจะพบบรเวณหวส�าหรบครอบกวางกวา

กระเบองชายคาทใชส�าหรบเกยวไมระแนง

กระเบองดนเผาเกาะยอ 23

อฐ หรอกระเบองปพน ม 3 แบบ คอ

อฐสเหลยมดานเทา หรอ (เรยก

กนทวไปวาอฐหนาวว) อฐหนาววใชส�าหรบการปพน

จดสวน ปทางเดน ฯลฯ

อ ฐ ส เห ลยม ผนผ า หรอ (เรยกกนทวไป

วาอฐหยาบ) อฐหยาบวตถประสงคทผลตเพอใช ในโรงกระเบอง

ส�าหรบใช ในการกอสรางเตาเผา และเพอเปนพนรองรบการจด

กระเบองเรยงในเตาเผา และใช ในการอดแถวกระเบองในเตา

ผา แตปจจบนมผนยมสงซอไปใช ในการปพน จดสวน และทาง

เดน ฯลฯ

อฐบอ อฐบอผคนสมยกอนนยมน�าไปกอสรางบอน�า

ครงทบอปนซเมนต ยงไมมการใชกนแพรหลาย กจะนยมอฐบอ

ทท�าจากดนเผาใช ในการกอสรางบอ แตปจจบนผคนทวไปจะ

เลกใชไปแลว แตโรงกระเบองยงคงผลตบางเพอใช ในการอด

แถวกระเบองในเตาผา

กระเบองดนเผาเกาะยอ 24

วดทายยอ เปนวดทกอสรางดวย

สถาปตยกรรมอนล�าค า ควรคาแกการอนรกษและ

หวงแหนโดยเฉพาะ "กฏแบบเรอนไทยปนหยา" อายกวา

200 ป หลงคาใชกระเบองดนเผาเกาะยอและกระเบอง

ลอนแบบเกามจดเดนทเปนเอกลกษณ คอ เสาเรอนกฏ

จะไมฝงลงในดนแตจะตงอยบนตนเสา ซงเปนทรองรบ

เสาอนเปนลกษณะเฉพาะของเรอนเกาชาวไทยในภาคใต

เทานน นอกจากนนวดทายยอ ยงมโบราณสถานและ

วดเกาแกโบราณของต�าบลเกาะยอ

อ�าเภอเมอง จงหวดสงขลา

วดทายยอ

โบราณวตถควรคาแกการศกษาและเรยนร อาท เชน

บอน�าโบราณ สระน�าโบราณ โรงเรอพระ สถป หอ

ระฆงทสวยงามและมรองรอยของทาเรอโบราณ ซงเคย

เปน ศนยกลางการคมนาคม ของชาวเกาะยอ ดานหลง

ของวดทายยอเปนทตงของ เขาเพหารหรอเขาวหาร ซง

ประดษฐานเจดยทรงลงกาทงดงามควรคาแกการชวยกน

อนรกษไวสบไป

กระเบองดนเผาเกาะยอ 25

" กฏแบบเรอนไทยปนหยา "

อาย กว า 200 ป สร า ง ในช วง

ร ชกาลท 3 แห งกร งร ตน โกส นทร

ส ง เกตได จ ากการ ใช ว สด กระ เบ อง

เกาะยอท น ยมแพร หลาย ในสม ย นน

กระเบองดนเผาเกาะยอ 28

ตงอยหมท 1 บานอาวทรายต�าบลเกาะยอบรเวณใกลเชงสะพานตณสลานนทชวงท 2

สถาบนตงขนเมอพ.ศ. 2521 เพอศกษาเกยวกบศลปวฒนธรรมของภาคใตมพนททงหมด 23

ไรลกษณะของอาคารเปนสถาปตยกรรมแบบภาคใตแบงออกเปน 4 อาคาร คอ อาคารกลม

บานหลงคาจว อาคารกลมบานหลงคาปนหยา อาคารกลมบานหลงคาบลานอ และอาคาร

นวมภมนทร แตละอาคารจะมเอกลกษณเปนเรอนไทย ใชกระเบองดนเผาเกาะยอในการมง

หลงคาและตวพนอาคารใชกระเบองปพนดนเผาเกาะยอ ซงถอเปนเอกลกษณทโดดเดนของ

สถาบนทกษณคด

สถาบนทกษณคดศกษา

กระเบองดนเผาเกาะยอ 29

โโดยอาคารจะแบงออกเปนหองๆแสดง

เกยวกบประวตศาสตร และชาตพนธโบราณวตถท

เกดจากภมปญญาของคนในทองถน เครองประดบ

ศาตราวธทใชกนในภาคใต เชน กรช มดชายธง

มดหางไก แสดงผาทอพนเมอง เชน ผาทอพมเรยง

ผาทอปตตาน หองแสดงกระตายขดมะพราว

รปทรงตางๆ ทมรปแบบหาชมไดยาก หองแสดง

การละเลนพนเมองเชน หนงตะลงโนราลเกปา

หองแสดงวถชวตชาวใต เชน การแสดงการละเลน

และของเลนเดกเชน การเลนซดราว การเลนวาว

ลกขาง หองแสดงประเพณการบวช หองแสดงการ

รกษาพยาบาลแบบโบราณ เปนตน

สถาบนมหองพกไวบรการนกทองเทยว

หองสมมนาและรานขายสนคาพนเมอง เชน

หตถกรรมกระจด หตถกรรมปาหนน หตถกรรม

ยานลเพา ผาทอเกาะยอ ผลตภณฑจากเปลอกหอย

ผลตภณฑจากกะลามะพราว เครองเงน เปนตน

สถาบนไดรบรางวลอตสาหกรรมทองเทยวจาก

การทองเทยวแหงประเทศไทยประเภทแหลง

ทองเทยวดเดนทางวฒนธรรมและโบราณสถาน

ป พ.ศ. 2543 จากจดชมววของสถาบนสามารถ

มองเหนทศนยภาพทสวยงามของทะเลสาบสงขลา

กระเบองดนเผาเกาะยอ 30

กระเบองดนเผาเกาะยอ 31

กระเบองเกาะยอ

ม ร ด กท า ง ภ ม ป ญญ า ข อ ง ค น

โบราณทก�าลงจะเลอนหายไปจากลมน�า

ทะเลสาบสงขลาในไมชาน เราในฐานะ

คนร นหลงจงจ�าเปนอยางยงทควรจะ

อนรกษ หวงแหน มรดกล�าค านเอาไว

ใหคนร นหลงไดเรยนร ตอไป

กระเบองดนเผาเกาะยอ 31