komp oz itler
Post on 25-Jul-2015
32 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Kompozitler
• Üç ana grupta toplanırlar;– Yapay Kompozit malzemeler– Doğal kompozit malzemeler– Parçacık takviyeli kompozit malzemeler
Farklı malzemelerin üstün özelliklerini aynı malzemede toplamak amacıyla iki veya daha fazla ana malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya getirilmesi ile elde edilen malzeme grubudur.
•Cam takviyeli polimerler: Yüksek dayanım ve tokluk.•Beton; çimento, nervür çelik, kum, çakıl.
*
Bileşenler
• Kompozit malzemeler iki bileşenden oluşur;– Matris– Takviye
• Kompozitler dayanımlarını genelde sert ve gevrek olan takviyeden alırlar.
• Matris ise takviyeleri bir arada tutma ve tokluk ve süneklik kazandırma görevi görür.
*
Takviye Malzemeleri • Seramik: Oksitler, karbürler, silikatlar, nitrürler vs.• Metal; Çelik, Titanyum, Bor,• Polimer: Aramid, Naylon, vs.
Matris Malzemeleri • Polimer esaslı.• Metal veya alaşım esaslı • Seramik esaslı
*
*
Yapay Kompozitler
Elyaf Malzemeleri • A-Cam (pencere camı)• AR-Cam (Alkali dayanıklı)• C-Cam (Kimyasal dayanıklı)• E-Cam (Elektrik yalıtımı)• S-Cam (Yüksek dayanım)• Kevlar• Grafit
Matris Malzemeleri• Termoset:
– Epoksi (yüksek dayanım)– Polyester (Genel amaçlı)– Fenolik (Yüksek T, aşınma)– Silikon (Elektrik izolasyon)
• Termoplastik– Naylon 66 (yüksek süneklik)– Polikarbonat (Yüksek tokluk)– Polistirin (Yüksek süneklik)
Metal Matrisli Yapay Komp.
• B / Al
• Al2O3 / Al
• Al2O3 / Mg
• SiC / Al
• SiC / Al
• ThO2 / Ni
Seramik Matrisli Yapay Komp.
• SiC / Al2O3
• SiC / Li/Al-silikat
• Beton (Çakıl, kum, çimento)
• Cam / t-ZrO2
• Al2O3 / t-ZrO2
Yapay Kompozitler
Polimer Matris
En çok kullanılan takviye elemanı Camdır. Diğer takviye elemanları
– Kevlar (Aramid) / Epoksi– Kevlar / Polyester– Grafit / Epoksi– Grafit / Polyester– Grafit / PEEK– Grafit / PS
Takviye Türleri• Elyaf; Uzun, kısa, kırpık, keçe, dokuma, vs.• Tel ve sakalcık; ince yüksek dayanımlı teller,
sakalcıklar (whiskers)• Parçacık; tozlar, partiküller, vs.
*
• Metal elyaf takviyelerde yüksek dayanımlı metal teller kullanılır.
• Tellerin yanı sıra tek kristal olan yüksek dayanımlı “visker” adı verilen (sakalcık-whiskers) ince ve kısa geometrilerde kullanılır.
• “Viskerler en az kristal hataya sahip olduklarından dayanımları teorik değerlere ulaşır”
*
Doğal elyaf takviyeli kompozitler
• Bu gruba ağaçlar girer.– Yumuşak ağaçlar
• Sedir, köknar, çam, ladin
– Sert ağaçlar• Dibudak, kayın, ceviz, meşe, gürgen.
• Ağaçlarda;– Matris; protein esaslı ve yarı selüloziktir.– Elyaflar; selüloz esaslıdır.– Anizotropik özellik gösterir.– Nem ve mikroorganizmalardan etkilenir bu nedenle
kullanmadan önce fırınlanması gerekir.
Parçacık Takviyeli Kompozitler• Parçacıklar; seramik, metal, polimer matrislerin içerisine
katılarak kompozitler yapılır.• Boyutlarına göre ince veya kaba taneli olabilirler.• Parçacık boyutlarının aynı olmasına özen göstermek gerekir.• Parçacıklar mekanik özelliklerin yanı sıra diğer nedenlerle
kullanılabilirler;– Pigmentler,– Gaz oluşturucu katışkılar– Katılaşma geciktiriciler– Katılaşma hızlandırıcılar
• Mekanik özeliklerin iyileştirilmesi amacıyla sert parçacıklar katılabilir. Örneğin; metal matrisli malzemeler içine Mekanik alaşımlandırma ile katılması. Bu işleme “dispersiyon sertleşmesi” de denilir.
Mekanik özellikler• Kompozitin mekanik özelliklerinde; hacim oraları, zorlama yönü, ara
yüzey dayanımına, takviye ve matris malzemesi, takviyenin geometrisi çok önemli.
Kompozitlerin mekanik özellikleri– Takviyenin dayanımına– Takviyenin geometrisine– Takviyenin yoğunluğuna bağlıdır.
• Özgül dayanım ve Özgül modül değerleri de dikkate alınmalı. Bu değerler;
E
E ρ
σσ s
çs
Şeklinde bulunur. Kevlar veya karbon takviyeli epoksi kompozitlerde yüksek değerler elde edilir.
Anizotropi
Takviyenin,– Uzun Elyaf– Dokuma
olması durumunda anizotropiye rastlanır. Partikül, kırpık, veya keçe olması durumunda anizotropi azalır.
Malzemelerin mekanik özellikler açısından yöne bağımlılık göstermesine “Anizotropi” adı verilir. Mekanik özellikler her yönde aynı değildir.
*
Takviye Yönü mekanik özellikleri belirleyen önemli bir parametre
emk FFF
eemmkk AAA
k
ef
k
mmk A
A
A
A eemmk VV
eeemmmkk VEVEE
fmc
eemmk VEVEE
eemmk VXVXX
Elyafa Paralel Yönde Zorlama
*
emk
eemmk VV
ee
mm
k EV
EV
E
meem
emk VXVX
XXX
emk LLL
k
e
k
m
k
k
L
L
L
L
L
L
ee
mm
k EV
EV
E
111
meem
emk VEVE
EEE
Elyafa Dik Yönde Zorlama
Parçacık takviye durumunda• İki uç durumu hesaba katma söz konusu :Eş gerilme (iso
stress) veya eş uzama (iso strain)– n = 1 eş birim şekil değişimi– n = -1 eş gerilme– -1 < n < 1 aradaki değerler.
• Düşük modüllü matris, yüksek modüllü takviye n 0• Yüksek modüllü matris, düşük modüllü takviye n 1/2
mn
mpn
pn
k VEVEE
m: Düşük dayanımlı bileşenp: Yüksek dayanımlı bileşenn: Zorlanmaya bağlı üstel
Ara yüzey dayanımı
• Ara yüzey dayanımı, matris ile elyaf arasındaki kuvvet iletimi açısından çok önemlidir.
• Yüksek toklukta (metal veya polimer) matrise sahip kompozitlerde ara yüzey dayanımının yüksek olması istenir.
• Düşük toklukta matrise (seramik) sahip kompozitlerde, çatlağın elyafa iletimini engellemek için ara yüzey bağının zayıf olması istenir. Böylece çatlak matristen elyafa geçemeden ara yüzeyde durdurulabilir veya farklı yöne yönlendirilebilir.
top related