lessen in (fake) news - vlaams mediawijs congres · 2017-10-02 · apestaartjaren 2016 sociale...

Lessen in (Fake) news

Over feiten en fictie

Mediacoach● Opleiding voor

○ Leerkrachten○ Bibliotheekmedewerkers○ Jeugd en welzijn

● 3 locaties,9 sessiesProjectMOOC (online omgeving)

Partners LINC, Cultuurconnect, Mediaraven

Het begin: Informatiegeletterdheid

Wat?Instrumentele en Operationele vaardigheden

InformatievaardighedenWie, wat, waar, wanneer, waarom?

Strategische vaardigheden

Instrumentele, operationele en informatievaardigheden

Strategische vaardigheden

Informatie & verantwoording

• ‘We zijn geen informatieverwerkende wezens, maar verantwoordingswezens’

• Overvloed aan info en tijdsgebrek > vuistregels

• Problematisch bij beslissingen over gevoeligere thema’s, bijvoorbeeld politieke, ethische, … kwesties

• ‘information bias’ - bestaande overtuiging

• & ‘group think’ - eigen sociale groep

=> voedingsbodem ‘Fake news’

Stromingen

● Sceptici -> media-educatie, informatievaardigheden, onderzoekscompetenties

● Nudgers -> mediasector(Online) Media zelf aanpassen

● Wisselwerking maatschappelijk debat

Hoe werken rond nieuwsgeletterdheid?

Making the news

Jongeren en kranten

vandaag anno 1914

Making the newsOnline lespakket

● 3de graad SO

● Interactieve workshop

● Met hedendaagse media een duik nemen in de geschiedenis

● Kritisch leren omgaan met informatie

● Beeld vormen over nieuws vroeger en nu gemaakt wordt

● Leren samenwerken, een mening formuleren, in groep tot een consensus komen

● Kennismaken en werken met digitale (erfgoed)bronnen

Hoe doen we dat?

Nieuwe vormen van nieuwsbeleving

Apestaartjaren 2016

● Sociale media 71%● TV 55%● Gesprekken 45%● Radio 39%● Nieuwswebsites 28%● Zoekmachines 20%● Krant 11%

Jongeren en nieuws● Sociale media 60%● Gesprekken 40%● TV 37%● Nieuwswebsites 33%● Zoekmachines 33%● Radio 5%● Krant 4%

rePresent 2017

Fake nieuws? Of Misinformatie

Welke vorm van (mis)informatie is dit?

Surf naar www.socrative.com

Code kamer: MEDIAWIJS6918

First draft NewsFirst Draft is een non-profit coalitie die de standaarden en vaardigheden voor online verslaggeving wil verbeteren.

https://firstdraftnews.com/

Interpretatiekader van Claire Wardle, expert op vlak van de digitale transformatie van de nieuwsmedia (First Draft news 16/02/17)

7 Vormen van misinformatie (combinaties mogelijk)

1. Satire of parodieLudieke manier de aandacht te vestigen op bepaalde maatschappelijke fenomenen of gebeurtenissen.

2. Valse connectieBij een artikel wordt een titel of afbeelding gebruikt die niets te maken heeft met de rest van de inhoud. Door een misleidende titel te gebruiken, wil men lezers overtuigen om door te klikken, waardoor meer clicks gegenereerd worden voor de nieuwssite

3. Misleidende informatieMisleidend gebruik van informatie om iets of iemand op een bepaald manier te kaderen.

4. Valse contextHet gebruik van originele inhoud maar in een foutieve context.

5. Bedrieglijke inhoudOriginele bronnen wordt geïmiteerd.

6. Gemanipuleerde inhoudOriginele inhoud of beelden worden bewerkt.

7. Gefabriceerde inhoudEr wordt nieuwe inhoud gecreëerd die volledig vals is.

Oorzaken matrix Misinformatie

Hoe herken je misinformatie?

Inzicht in hoe media werken

https://www.facebook.com/Channel4News/videos/10154548775681939/?hc_ref=PAGES_TIMELINE

Hoe kijk je naar beeldenhttps://firstdraftnews.com/resource/test-your-verification-skills-with-our-observation-challenge/

New York Times: reflectie wisselwerking beeld, titel en achtergrondinfo

Beeldmanipulatie - Jimmy Kets

Lerenmetbeelden.be

ArchiefBeelden anders bekeken (video)

https://mediawijs.be/andersbekeken

Gebruik maken van Geolocatie om informatie te vindenhttps://firstdraftnews.com/resource/test-your-verification-skills-with-our-geolocation-challenge/

Is er sprake van een filter bubble?

● Minder diversiteit● Geen inspraak in

algoritmes: welke waarden staan voorop?

● Geen editors● Programmeurs: zelf

weinig zicht op gevolgen

Oppassen want...

Oplossingen

Oplossingen

https://mediawijs.be/tools/doorprik-je-bubble-anoniemer-te-surfen

https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2016-2017/digitale-burgerdetectives.html

Nieuwsgeletterdheid

Materialen en vorming - Mediawijs en partners

Van Kranten in de klas naar

Nieuws in de klas

● Vlaams nieuwsmedia en Mediawijs

● Doelgroep derde graad BO en eerste graad SO

● Update Lesmateriaal gekoppeld aan eindtermen

● Maandelijkse Nieuwsquiz.be

● Krantenmaker

Nieuwe Materialen

Vnl. Secundair onderwijsLerarenopleiding

● Educatief pakket ‘Fake news’

https://mediawijs.be/tools/educatief-pakket-fake-news

● Filmpjes en methodes ‘Iedereen journalist’, inzicht in journalistiek proces(eind juni)

Nieuwe Materialen

● Lesmateriaal rond andere topics, zoals beelden in het nieuws (begin september)

● Test Welk Type nieuwsgebruiker ben jij? (oktober)

● Dossier op Mediawijs over Nieuws- en informatiegeletterdheid (najaar 2017)

Vnl. Secundair onderwijsLerarenopleiding

Materiaal en vormingen van derden: pers● VRT:

○ Tijdslijn: geschiedenis tv, radio en internet (https://www.vrt.be/nl/aanbod/historiek/tijdlijn/)

○ Het is de max op ketnet - tv studiokamer

○ Mijn Jihad in de klas○ Testbeeld: reportage over het

journaal door jongeren○ Tentoonstelling 100 jaar Radio○ ‘Klaar’: nieuws op maat van jongeren

● Nieuws in de Klas (Vlaamse Nieuwsmedia & Mediawijs www.nieuwsindeklas.be Nieuws in de klas (NL): www.nieuwsindeklas.nl

● Focus wtv : http://www.focus-wtv.be/hoe-wordt-nieuws-gemaakt (film + rondleiding)

● Stampmedia: http://www.stampmedia.be/scholenaanbod/ (lesmateriaal, rondleidingen, jongerenredactie, vormingen)

● Koninklijke Bibliotheek: www.kbr.be/nl/making-the-news

○ Making the news (train-the-trainer mediawijs congres)

● BELvue:http://belvue.be/nl/education ○ Workshop Journalist, Lesmateriaal

Cartoons en vluchtelingen ..

● FARO - Leerdok: lespakket ‘Censuur en vrije meningsuiting’

● Jekino: Studio Docu (op komst)

● Conn3ct, impact van drukpers en sociale media - Lesakket ‘Control’ (op komst)

Materiaal en vormingen van derden

Culturele sector en bibs

Materiaal en vormingen van

derdenwereldburgerschap

● Kleur Bekennen: www.kleurbekennen.beMethodiekenbundel ‘Actua in de klas’

● Studio Globo: www.studioglobo.be Lespakket Framing the message (BO), actualessen rond thema’s, vormingen

Materiaal en vormingen van

derdenonderwijs

● Wablieft krant: http://www.wablieft.be/krant/in-de-les

● Het archief voor onderwijsBeeldmateriaal van VRT-archief voor in klascontext

Contactgegevens

Laure Van HoeckeMediawijs - Mediacoach

laure.vanhoecke@mediawijs.be

Sanne HermansMediawijs - Nieuws in de klas

sanne.hermans@mediawijs.be

Vanessa BraekeveldKoninklijke Bibliotheek - Making the news

vanessa.braekeveld@kbr.be