manifest za reformi i razvoj

СодржинаÈÈ Изборна програма на ВМРО-ДПМНЕ 2011-2015 . . . . . . . . . . . . 4

• СТРАТЕШКИ ПРИОРИТЕТИ И ЦЕЛИ ЗА ПЕРИОДОТ 2011-2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

ÈÈ ЕКОНОМИЈА СО ВИСОК И ОДРЖЛИВ РАСТ . . . . . . . . . . . . . 10

• МАКРОЕКОНОМСКИ ПОЛИТИКИ И ПРОЕКЦИИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

• ДАНОЧНА И ЦАРИНСКА ПОЛИТИКА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

• БИЗНИС-КЛИМА И КОНКУРЕНТНОСТ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

• ИНВЕСТИЦИИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50

• МАЛИ И СРЕДНИ ПРЕТПРИЈАТИЈА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

ÈÈ ИНФРАСТРУКТУРА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

• АВТОПАТИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64

• ЖЕЛЕЗНИЧКА ИНФРАСТРУКТУРА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78

• АВИОСООБРАЌАЈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83

• ЕЛЕКТРОНСКИ КОМУНИКАЦИИ И РАДИОДИФУЗИЈА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86

• ГРАДЕЖНИШТВО И УРБАНИЗАМ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90

• СТАНБЕНА ИЗГРАДБА И КОМУНАЛНА ИНФРАСТРУКТУРА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94

ÈÈ ИНФОРМАТИЧКА ТЕХНОЛОГИЈА И РЕФОРМА НА ЈАВНАТА АДМИНИСТРАЦИЈА 2 .0 . . . . . . . . . . . . . . . . 102

ÈÈ ЕНЕРГЕТСКИ СЕКТОР . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

ÈÈ ТУРИЗАМ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

ÈÈ ЗЕМЈОДЕЛСТВО, ШУМАРСТВО И ВОДОСТОПАНСТВО . . . . . . . . 144

ÈÈ ЗЕМЈА НА ЕДНАКВИ МОЖНОСТИ ЗА СИТЕ . . . . . . . . . . . . 158

ÈÈ ЗЕМЈА НА СИГУРНОСТА, ПРАВДАТА, СЛОБОДАТА И НА БЕЗБЕДНОСТА . . .176

ÈÈ НАДВОРЕШНИ РАБОТИ, ЕВРОПСКИ И ЕВРОАТЛАНТСКИ ИНТЕГРАЦИИ . . 190

ÈÈ МАКЕДОНИЈА – ЗЕМЈА НА ЗНАЕЊЕ . . . . . . . . . . . . . . . 200

ÈÈ ЗДРАВЈЕ ВО СЕКОЈ ДОМ, ЗДРАВЈЕ ЗА СЕКОЈ ГРАЃАНИН . . . . . . . 226

ÈÈ ПОКВАЛИТЕТЕН ЖИВОТ ЗА СИТЕ . . . . . . . . . . . . . . . 244

• КУЛТУРА И УМЕТНОСТ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

• МЛАДИ, СПОРТ И ФИЗИЧКА КУЛТУРА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

• ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА И РЕГИОНАЛЕН РАЗВОЈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

• ЗАШТИТА И УНАПРЕДУВАЊЕ НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА И ПРИРОДАТА . . . . . . . . . . . . . . . . 273

СЛЕДНИТЕ ЧЕКОРИ НАПРЕД

ИЗБОРНА ПРОГРАМА НА ВМРО-ДПМНЕ 2011-20154

изборна програма на Вмро-дпмнЕ 2011-2015Почитувани граѓани,

На почетокот на деведесетите се радувавме на независноста. Исполнет беше вековниот сон за наша самостојност и сувереност. Се изборивме за своја држава во која самите ќе одлучуваме за нашата иднина.

Независноста ни донесе надеж за просперитет и за посветла иднина. Шансата ја имавме, а на нас остануваше да одлучиме како ќе ја искористиме. Но, не се одвиваше сè онака како што по-сакувавме. Ентузијазмот и оптимизмот на граѓаните, како резултат на освоената независност и слобода, набргу беше срушен. Довербата на народот беше злоупотребена. Македонија мораше да помине низ еден од најтемните периоди во нејзината историја.

Она што денес го нарекуваме ера на транзицијата, се закануваше да го доведе во прашање наши-от опстанок. Таа беше причината за бројните пропаднати фабрики, за стотиците илјади работ-ници кои останаа на улица заради криминалната приватизација, за неоодговорната надворешна политика која ја обезличи земјата, за катастрофалното образование, здравство, култура... Многу семејства останаа без основни примања и без средства за гола егзистенција. Тешко е кога ќе се потсетам на овие времиња, но не смееме да го заборавиме овој мрачен период. Од грешките се учи, вели народот. А, грешки имаше премногу!

Кога ја креираше ВМРО-ДПМНЕ својата визија за Македонија во 2006 година, која и денес е те-мел на нашата програма, сакавме да направиме сè’ Македонија конечно да стане успешна при-казна. Сакавме да ги исправиме сторените неправди и заедно да тргнеме кон подобра иднина. Се залагавме за реформи кои од темел требаше да го променат нашето општество, кое беше заглавено во калта на транзицијата.

Верувавме во потенцијалот на Македонија! Знаевме дека оваа држава може да понуди многу за оној што е вреден и трудољубив. Со искрени и чесни намери ја побаравме вашата доверба. Во замена за тоа, ветивме дека нема да потклекнеме пред искушенијата и предизвиците. Дека нема да станеме робови на личните интереси. Дека, напротив, ќе ѝ служиме чесно на Македонија. Ветивме дека ќе работиме неуморно. Дека сè што ќе правиме ќе биде во интерес на државата.

ВМРО-ДПМНЕ имаше поинаква визија за политиката и сакаше да го смени ликот на политича-рот во Македонија. ВМРО-ДПМНЕ веруваше во политика, која е концентрирана на народот, а не во политика, чиј почеток и крај се личните и теснопартиските интереси. Ваквото гледиште на нештата сакавме да го пренесеме и на вас. Сакавме со нашиот пример да го промениме вашето гледиште за политиката во Македонија. Затоа промовиравме нови, образовани, чесни и досто-инствени политичари, кои ќе внесат свежа енергија и ентузијазам. Промовиравме личности со интегритет, кои добро ги знаат проблемите со кои се соочуваат граѓаните, бидејќи и тие се соо-чуваат со истите. Личности од народот, кои му служат на народот. Личности што знаат што значи кога не можеш да патуваш слободно надвор од Македонија кога тоа е најпотребно. Личности што ќе дадат сè за да ги променат долгогодишните лоши услови за живеење во Македонија.

Свесни бевме дека има многу проблеми и потребна е многу работа. Но, тоа во ниту еден момент не нè заплаши. Напротив! Способноста да се соочиш со предизвиците и да ги надминеш истите е доказ за зрелоста и за капацитетите со кои се располага.

Денес, неполни 5 години подоцна, гледајќи ве в очи, излегувам со чиста совест пред вас затоа што знам дека работевме макотрпно, чесно, посветено и истрајно за да го оствариме ветеното. Во првите неколку години од преземањето на одговорноста покажавме дека проблемот не е во државата, ниту е во народот. Покажавме дека изминатите години проблемот бил во неодговор-ните политичари. Го докажавме она во што цврсто и верувавме.

Затоа денес сме горди на својата земја и на начинот на кој таа почна да се менува од 2006.

Не го заборави минатото, но се ослободи од неговиот мрачен товар.

Македонија почна да ја создава и да ја живее својата иднина.

Се покажа дека кога се работи посветено, беспоштедно и со огромна љубов кон татковината, незвомзожно е да не се дојде до резултати. Таков резултат е економскиот раст кој го остваривме во тој период. Рекордно висок - најголем во историјата на земјата! Постепено почнавме да ја намалуваме и огромната невработеност. Бројот на новоотворени работни места беше во значите-лен пораст. Фирмите конечно добија вистински партнер кој го разбира бизнисот, и ги остварија своите најдобри резултати во 20-годишната транзиција. Забележително пораснаа и платите, како во приватниот, така и во државниот сектор. Се зголемија и пензиите, како и социјалната помош и надоместоците за ранливите категории на граѓани. Почнаа да се градат патишта и водоводи, земјоделците добија вистинска помош од државата, студентите можеа да учат во или блиску до своите родни места, почна да се опремува и да се реконструира здравството...

...Тоа се предностите на пазарната економија и ослободениот креативен потенцијал на поедине-цот, предности што до тогаш не ги користевме, а на кои претходните гарнитури го препишуваа својот неуспех. Ние не баравме изговори. Ги засукавме ракавите и работевме упорно, макотрпно, така како што ветивме.

Во 2008 година повторно ја побаравме вашата доверба на предвремените парламентарни избо-ри, кои ги распишавме заради перманентната блокада на институциите од страна на опозиција-та. И тогаш, како и во 2006, не баравме слепа поддршка. Или како што вели народот „не живее-вме на стара слава”. Како и две години претходно, излеговме пред вас со конкретна програма, со конкретни рокови и носители, како и очекувани ефекти од реализацијата на истата. Повторно дадовме ветувања за кои со честа и нашиот интегритет се обврзавме дека можеме и дека ќе ги исполниме.

Иако нашиот втор мандат беше сериозно обременет од светската економска криза, најголема во последните 80 години, не отстапивме од дадениот збор. Продолживме да ги спроведуваме реформите уверени дека ќе донесат подобри денови за граѓаните. Добрата и домаќинска поли-тика водена од 2006 и во годините во кои кризата беше во полн замав, не дозволи нашата земја да стане жртва на кризата.

Да. Беше тешко. Економскиот развој беше забавен. Очекуваните ефекти од проектите се одло-жија за одредено време. Но, нам не ни се случи крахот со кој се соочуваа најголем дел од за-падните европски држави. Нам не ни се случија масовни отпуштања од работа. Кај нас не се намалија платите и пензиите, ниту социјалните надоместоци. Ние не воведовме нови кризни да-ноци, како многу држави во светот. Го заштитивме стандардот на граѓаните. Им помогнавме на градежништвото и преку 26 индустриски гранки со поголеми капитални инвестиции во инфра-структурни проекти. Им помогнавме на фирмите со простување и репрограмирање на стари-те обврски, обезбедивме поволни кредити за малите и средни претпријатија, го сведовме на 0 данокот на нераспределена добивка, ги намаливме цените за купување на дворното место, како и цените за приватизација на земјиштето од страна на фирмите и купување на градежно неизгра-

дено земјиште, го почнавме процесот на легализација на дивоградбите, ги намаливме акцизите и царините за возилата, наспроти кризата ги исплативме субвенциите така како што беа ветени...

...Македонија успешно ја преброди оваа огромна бура од глобални размери. Во 2009 година имавме трет најнизок пад на економијата во цела Европа. Спречивме државата да се врати назад во деведесетите години на неизвесност, несигурност и нестабилност. Но, не застанавме тука. Покрај ублажувањето на последиците од кризата, продолживме со исполнување на ветеното во Преродбата.

Денес, Република Македонија е држава која ги исполнува условите за членство во Европската унија и која ги исполнува сите стандарди и критериуми за полноправно членство во НАТО.

Овие промени на подобро се случија затоа што доследно ги применивме нашите принципи и вредности, затоа што макотрпно работевме и останавме секогаш доследни на реформскиот пат и доброто на народот!

За ВМРО-ДПМНЕ нема изговори. ВМРО-ДПМНЕ не познава „не можам“. Ваквиот елан е и ќе про-должи да биде двигател на реформите во годините пред нас. Во изминатите два мандата, успе-авме да направиме многу. Но, гледајќи ја целата слика, повеќе од јасно е дека има уште многу да се сработи.

Денес Македонија е повторно пред избор. Но, изборот никогаш не бил полесен, а ситуацијата појасна. Денес Македонија избира помеѓу ДА и НЕ.

ДА градиме,

ДА се грижиме,

ДА реформираме

или

НЕ градиме,

НЕ се грижиме,

НЕ реформираме...

Нашето ДА и нашата воља да ги промениме и унапредиме работите и нивното НЕ на речиси се-која реформа која треба да го направи системот пофункционален, а животот подобар.Луѓето ја гледаат разликата и го имаат одговорот!ДА! Реформите ќе победат!

Искрено ваш,НиколаÈГруевскиÈ Скопје, мај 2011 година

СТРАТЕШКИ ПРИОРИТЕТИ И ЦЕЛИ ЗА ПЕРИОДОТ 2011-2015ВМРО-ДПМНЕ во периодот 2006-2011 година доследно ги спроведуваше стратешките нацио-нални приоритети и цели утврдени во програмата „Преродба во 100 чекори“.

Во периодот 2011-2015 година, ВМРО-ДПМНЕ останува посветена на реализација на стратеш-ките приоритети на Република Македонија:

9 Зголемување на економскиот раст и вработеноста, како предуслов за пораст на животниот стандард на граѓа-ните и подобар и поквалитетен живот;

9 Интеграција на Република Македонија ЕУ и НАТО;

9 Бескомпромисна борба против корупцијата и криминалот и ефикасно спроведување на правото, преку длабо-ки реформи во судството и јавната администрација;

9 Одржување на добри меѓуетнички односи врз принципите на меѓусебна толеранција и почитување, подедна-ков третман на сите пред законот и довршување на спроведувањето на Охридскиот рамковен договор;

9 Инвестирање во образованието, науката и информатичката технологија како елементи на општеството бази-рано на знаење.

Десетте клучни цели за периодот 2011-2015 година се:

9 ЗголемувањеÈнаÈпроизводството,ÈизвозотÈиÈинвестициитеÈкако услов за отворање на нови работни места, пре-ку натамошно подобрување на: условите за домашните и странските инвеститори, пристапот до финансиски средства, економската инфраструктура, квалитетот на работната сила, поддршка на малите и средни пре-тпријатија, поддршка на туризмот, како и поттикнување на иновациите и новите технологии;

9 ПодобрувањеÈнаÈживотниотÈстандардÈнаÈграѓанитеÈпреку: посилен економски раст кој носи повеќе нови ра-ботни места, активни политики за вработување, зголемување на платите и пензиите, поддршка за купување на стан или изградба на куќа, подобрување на комуналната инфраструктура, подобри здравствени и образовни услуги, подобар квалитет на културните и спортските содржини, како и заштита на животната средина;

9 ЗаштитаÈнаÈживотниотÈстандардÈнаÈранливитеÈкатегорииÈграѓаниÈпреку: зголемување на социјалната помош и останатите надоместоци за овие категории, изградба на социјални станови и куќи, народни кујни, како и заштита од енергетска сиромаштија;

9 РазвојÈнаÈземјоделствотоÈиÈподобарÈстандардÈнаÈземјоделците, преку: поддршка со субвенции, доделување на земјиште, пристап до поволни финансиски средства и помош при пласманот на производи;

9 ПоквалитетноÈобразование:Èинвестиции во образовната инфраструктура, употреба на информатичката техно-логија, инвестиции во науката и иновациите, како и подобрување на квалитетот на наставните програми;

9 РазвојÈнаÈекономскатаÈинфраструктура:Èизградба и реконструкција на патни и железнички транспортни кори-дори, како и регионални и локални патишта, модернизација на аеродромите, енергетски капацитети, водоводи и друга комунална инфраструктура, поддршка на станбената изградба, како и инвестиции во информатичко-комуникациските технологии;

9 ВисокÈстепенÈнаÈбезбедност,ÈкакоÈиÈнезависноÈиÈефикасноÈсудствоÈпреку темелни реформи во судството и неселективно спроведување на правото;

9 ПоздраваÈнацијаÈиÈподобарÈквалитетÈнаÈздравственитеÈуслуги, врз основа на поголеми инвестиции во опрема, и здравствена инфраструктура, како и зајакнување на квалитетот и мотивацијата на здравствените работници;

9 Заштита на националнотоÈкултурноÈбогатство,ÈмакедонскиотÈидентитет,ÈјазикÈиÈкултураÈи нивна промоција во светот;

9 ТранспарентнаÈиÈефикаснаÈработаÈнаÈВладатаÈиÈјавнатаÈадминистрацијаÈи поквалитетни услуги за граѓаните и фирмите, преку длабоки реформи на јавната админстрација.

ЕКономиЈа Со ВиСоК и одржЛиВ раСТ

ЕКономиЈа Со ВиСоК и одржЛиВ раСТЕкономијатаÈбешеÈиÈостануваÈнашÈврвенÈприоритет!Развојот на економијата, зголемување на економскиот раст и домашните и странски инвестиции, како услов за от-ворање на нови работни места и подобар живот на граѓаните, се главни цели на програмата на ВМРО-ДПМНЕ за следните четири години.

ВМРО-ДПМНЕÈверуваÈдекаÈсилнатаÈекономијаÈеÈосноваÈзаÈсé.Таа е основа за создавање на работни места кои обезбедуваат подобар живот за граѓаните.

Таа е основа за поголеми инвестиции во инфраструктурата, земјоделството, образованието, здравството, социјална-та заштита, културата, безбедноста и локалната власт.

Силната економија е основа за подобар животен стандард.

НиеÈзнаемеÈштоÈеÈпотребноÈзаÈекономскиÈпросперитет.Економскиот развој се случува со целосно искористување на внатрешните потенцијали во економијата – луѓето со нивните вештини и знаење, капиталот и природните ресурси.

Моторот на економијата е приватниот сектор. Тој обезбедува средства за задоволување на заедничките потреби на граѓаните.

Затоа остануваме пријатели на приватниот сектор и инвеститорите преку:

9 определба за ниски трошоци за работа на фирмите,

9 определба за континуиран дијалог и консултација со бизнисот при носење на одлуки,

9 определба за натамошно подобрување на бизнис-климата.

ОсновниотÈконцептÈзаÈразвојÈнаÈприватнатаÈиницијативаÈеÈпочитувањеÈнаÈекономскатаÈслободаÈиÈразвојÈнаÈкреа-тивностаÈнаÈпоединецот.ÈЗатоа, политиките на ВМРО-ДПМНЕ се насочени кон обезбедување на најдобри услови за развој на приватната иницијатива на македонските претприемачи, кои создаваат можности за себе и за целото општество. Улогата на државата во тој процес е да создаде позитивен економски амбиент, преку обезбедување на политичка и економска стабилност, владеење на правото, даночна еднаквост и поволна бизнис-клима.

ВМРО-ДПМНЕÈзнаеÈдекаÈвредноститеÈиÈцелитеÈнаÈгрупитеÈвоÈопштествотоÈсеÈразлични.ÈНо,ÈВМРО-ДПМНЕÈзнаеÈдекаÈподобриотÈживотÈиÈпорамномернатаÈдистрибуцијаÈнаÈбогатствотоÈсеÈцелиÈпосакуваниÈодÈсите!НиеÈзнаемеÈкакоÈдаÈгиÈоствариме,ÈбидејќиÈдокажавмеÈдекаÈостваруваме!Ги остваривме историски највисоките стапки на економски раст во Македонија!

Успешно се справивме со најголемата економска криза во светот!

Денес со верба во економскиÈсилнаÈМакедонијаÈветувамеÈдекаÈќеÈпродолжимеÈсоÈуспешноÈводењеÈнаÈекономијата!Наша цел е динамиченÈекономскиÈразвој,Èод кој благодет ќе почувствува секој граѓанин на Македонија. Само со висок економски раст во континуитет од неколку години можат да се создадат работни места, да се намали невра-ботеноста и да се подобри животниот стандард.

БорбатаÈзаÈподобриÈекономскиÈпостигнувањаÈзначиÈборбаÈзаÈповеќеÈинвестицииÈиÈновиÈработниÈместа,ÈповисокиÈплатиÈиÈпензии,ÈподобарÈживотÈиÈподобарÈстандардÈнаÈмакедонскитеÈграѓани.ÈТоаÈеÈнашатаÈекономскаÈвизијаÈзаÈМакедонија!АÈзаÈдаÈсеÈоствариÈсетоÈтоа,ÈВМРО-ДПМНЕÈнуди:

9 квалитетна и реална програма,

9 конкретни проекти со рокови и одговорни институции,

9 многу работа, работа и работа.

Продолжуваме!

маКроЕКономСКи поЛиТиКи и проЕКЦии

МАКРОЕКОНОМСКИ ПОЛИТИКИ И ПРОЕКЦИИЗголемувањетоÈнаÈекономскиотÈрастÈнаÈтрајнаÈосноваÈиÈодржувањетоÈнаÈмакроекономскатаÈстабилност,Èостанува-атÈглавниÈприоритетиÈнаÈекономскатаÈполитикаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈвоÈнареднитеÈчетириÈгодини.ÈВо периодот 2012-2015 година очекуваме поинтензивенÈекономскиÈраст.ÈДоколкуÈнеÈсеÈслучиÈноваÈсветскаÈеко-номскаÈкриза,ÈвоÈпериодотÈ2012-2013ÈочекувамеÈпорастотÈнаÈБДПÈдаÈсеÈдвижиÈвоÈранготÈ4,0%-5,0%,ÈдодекаÈвоÈпериодотÈ2014-2015ÈпорастотÈнаÈБДПÈќеÈдостигнеÈ5,5%-7,0%.ВМРО-ДПМНЕ има право да го вети ова.

ВМРО-ДПМНЕ може да го оствари ова.

Затоа што ВМРО-ДПМНЕ го оствари веќе ова во 2007 и во 2008 година.

Единствено ВМРО-ДПНЕ во овие 20 години транзиција успеа да оствари економски раст од над 5%, односно 6% во 2007 година.

ЗатоаÈштоÈниеÈзнаемеÈкако!Знаеме дека за добар економски резултат на национално ниво, потребни се многу добри поединечни одлуки и ре-зултати на претприемачи и претпријатија.

Затоа ВМРО-ДПМНЕ продолжува да се залага за економска слобода и рамноправни услови за развој на стопанските субјекти.

Затоа ВМРО-ДПМНЕ продолжува да се залага за поддршка на креативноста и знаењето и поттикнување на претпри-емничкиот дух на поединецот.

Затоа ВМРО-ДПМНЕ останува посветен на понатамошно подобрување на деловното окружување во функција на поддршка на растот на економијата, а со крајна цел отварање на нови работни места.

ОсновитеÈнаÈекономскиотÈконцептÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈсе:

9 одржувањеÈнаÈмакроекономскаÈстабилностÈкакоÈпредусловÈзаÈразвој;

9 одговорнаÈфискалнаÈполитика,ÈсоÈодржувањеÈнаÈумереноÈнивоÈнаÈбуџетскиÈдефицитÈиÈоддржливоÈнивоÈнаÈјавенÈдолг;

9 нискиÈданоци,ÈсоцијалниÈпридонесиÈиÈдругиÈдавачкиÈконÈдржавата;

9 инвестицииÈзаÈподобраÈиÈпоразвиенаÈинфраструктура;

9 растÈнаÈдомашнитеÈиÈнаÈстранскитеÈинвестиции;

9 натамошноÈподобрувањеÈнаÈбизнис-климата;

9 подобрувањеÈнаÈквалитетотÈнаÈработнатаÈсила.

ФИСКАЛНА ПОЛИТИКАВо следните четири години фискалнатаÈполитикаÈќе биде во функција на поддршка на економскиот раст и сочуву-вање на ценовната стабилност.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи со активнаÈиÈодговорнаÈфискалнаÈполитика.ÈТоа подразбира одржување на контроли-ран буџетски дефицит на умерено ниво од околу 2%, но најмногу до 3,0% од БДП. Ова ниво на дефицит ќе бидеÈис-клучителноÈповрзаноÈсоÈповисокитеÈкапиталниÈинвестицииÈзаÈинфраструктурниÈпроекти,ÈпредÈсèÈвоÈтранспортот,Èенергетиката,ÈобразовнатаÈиÈздравственатаÈинфраструктура,ÈимајќиÈпредвидÈдекаÈвоÈпериодотÈ2011-2015ÈвоÈовиеÈобластиÈќеÈсеÈреализираатÈнеколкуÈкрупниÈстратешкиÈинфраструктурниÈпроекти.Умереното ниво на буџетски дефицит ќе овозможи одржување на државниот долг на ниво меѓу 30% и 35% од БДП. На тој начин, Република Македонија и натаму ќе остане земја со умерено ниво на задолженост, што е значајно за перцепцијата на инвеститорите и одржување на пониски каматни стапки во економијата.

ЈАвНИ И ПРИвАТНИ ИНвЕСТИЦИИ За подинамичен економски развој, потребни се не само промени во нивото на јавната потрошувачка, туку и во неј-зината структура.

ВМРО-ДПМНЕÈпочнаÈдаÈјаÈменуваÈструктуратаÈнаÈјавнитеÈфинансии.ВМРО-ДПМНЕÈпочнаÈдаÈгоÈподобруваÈквалитетотÈнаÈјавнитеÈфинансииÈпрекуÈиздвојувањеÈнаÈповеќеÈсредстваÈзаÈкапиталниÈинвестицииÈнаÈсметкаÈнаÈзаштедитеÈвоÈтековнитеÈрасходи.È

Во изминатите пет години, 72 милјарди денари се инвестирани во нови патишта, водоводи, училишта, болници, ин-форматичка и медицинска опрема, спортски, енергетски, културни и други објекти и опрема.

Во изминатите години јавните инвестиции во Македонија се движеа на ниво од 3,7% од БДП во просек, ниво кое е повисоко од европскиот просек.

Во иднина остануваме на истиот курс!

ЌеÈсеÈстремимеÈконÈпонатамошноÈзголемувањеÈнаÈјавнитеÈинвестицииÈнаÈнивоÈодÈ4%-5%ÈодÈБДП.Ќе продолжиме да градиме патишта и пруги, хидроелектрани и далекуводи, да отвараме рудници и економски зони, да градиме и да реновираме училишта и болници, да инвестираме во водоводи и канализации, спортски терени и сали, културни објекти, пречистителни станици и мостови...

Затоа што јавните инвестиции се значајни за македонското градежништво.

Затоа што јавните инвестиции се значајни за 26 македонски индустрии.

Затоа што јавните инвестиции обезбедуваат работа за стотици фирми и илјадници работници.

Затоа што јавните инвестиции се значајни за економскиот раст.

Затоа, сè повеќе пари од Буџетот ВМРО-ДПМНЕ ќе издвојува за капитални инвестиции!

Јакнењето на довербата на инвеститорите на глобално ниво, се очекува да придонесе за зголемувањеÈнаÈприватни-теÈинвестиции. Здравите макроекономски политики, спроведените и планирани реформи за подобрување на биз-нис-климата, реформите во даночната и во сферата на социјалните придонеси, поедноставените процедури за до-бивање на градежни дозволи и ниската цена на земјиштето, како и поволностите во економските и во индустриските зони, ќе дејствуваат стимулирачки заÈдомашнитеÈиÈзаÈстранскитеÈинвеститори.ÈИнвестициите во наредните години ќе растат со стапка од 7-10% годишно и до крајот на 2015 година ќе достигнат околу 30% од БДП. Странските директни инвестиции очекуваме да се зголемуваат од година во година, при што од ниво од 350-400 милиони евра во 2012, ќе достигнат 550-650 милиони евра во 2015 година.

Како резултат на започнатите и идните инфраструктурни проекти, и поддршката од буџетот, очекуваме во следниот период градежништвото да оствари просечен пораст од 7,5% годишно. Индустријата во наредните четири години се очекува позабрзано да расте, со годишни стапки на раст од 6%-8%. Како резултат на економската активност ќе растат и услугите: сообраќајните и транспортните услуги, како и финансиските услуги. Земјоделството поттикнато од субвенции, како и од средствата од петтата компонента на ИПА се очекува во просек да расте со стапка од околу 5% .

ИЗвОЗ И СТРАНСКИ ДИРЕКТНИ ИНвЕСТИЦИИМакедонскатаÈекономијаÈмораÈдаÈостанеÈотворена!ИзвозотÈеÈнашиотÈпатÈконÈуспехот!ДуриÈиÈвоÈусловиÈнаÈголематаÈсветскаÈекономскаÈкриза,ÈвкупниотÈкумулативенÈизвозÈнаÈстокиÈодÈРепубликаÈМаке-донијаÈконÈстранствоÈвоÈпериодотÈ2007-2010ÈспореденÈсоÈпериодотÈ2003-2006ÈеÈзголеменÈзаÈоколуÈ80%!Тој резултат ќе беше уште подобар ако не се случеше големата светска економска криза, која во периодот 2008-2010 драстично ја намали екстерната побарувачка и цените на светските берзи. Но и во такви околности, македонската економија во овој период ги оствари најдобрите извозни резултати во овие 20 години на самостојност.

НоÈниеÈможемеÈиÈповеќеÈиÈподобро.МалаÈиÈотворенаÈекономијаÈкакоÈМакедонијаÈмораÈуштеÈповеќеÈдаÈизвезува.ÈА за да извезува, таа треба да биде и поконкурентна за да може сè повеќе македонски производи и услуги да се продаваат на европскиот и на другите пазари.

ЗнаемеÈкоиÈсеÈмеркитеÈзаÈподобрувањеÈнаÈконкурентноста:

9 Инвестиции во патната и во железничката инфраструктура за да отвориме нови транспортни коридори и да ги реконструираме постојните коридори кон исток и запад, север и југ;

9 Реформи за натамошно подобрување на бизнис-климата и намалување на трошоците за фирмите;

9 Инвестиции во образованието за да се подобри квалитетот и знаењето на работната сила;

9 Форсирање на ИТ-услуги во јавниот сектор и реформи за подобра јавна администрација;

9 Силна поддршка на земјоделството преку субвенции и ИПА-фондови.

Повисоко искористување на домашните производни капацитети во периодот што следи, најавениот инвестициски циклус во градежништвото и индустријата како резултат на заздравувањето на светската економија и поволните цени на светските берзи, како и поволностите во Република Македонија и ниските цени на земјиштето, како и реали-

зацијата на најавените инвестиции во ТИРЗ и индустриските зони, ќе влијаат врз забрзување на извозот и подобру-вање на неговата структура на долг рок, а на пократок рок и кон подобрување на структурата на увозот.

Реализацијата на инвестициите претпоставува и поголем увоз на инвестициски добра, суровини и репроматеријали. Затоа, во наредниот четиригодишен период очекуваме растÈнаÈизвозот помеѓу 8% и 10% и растÈнаÈувозот помеѓу 6% и 8% годишно.

Заздравувањето на светската економија, стабилизирањето на глобалните финансиски текови, зголемената доверба на странските инвеститори, како и поволностите што Македонија ги нуди во ТИРЗ и во индустриските зони, ќе при-донесат за раст на странскитеÈдиректниÈинвестицииÈкоишто континуирано ќе се зголемуваат онака како што ќе се оддалечуваме од кризата.

Како резултат на порастот на извозот и на странските директни инвестиции, девизнитеÈбруто-резервиÈво периодот 2011-2015 година ќе се зголемуваат и ќе се одржуваат на ниво од околу четири-петмесечна покриеност на увоз на стоки и услуги, што ќе овозможи стабилност на девизниот курс на денарот.

НАМАЛувАњЕ НА НЕвРАбОТЕНОСТАКакоÈрезултатÈнаÈостварениотÈекономскиÈраст,ÈформализирањеÈнаÈбизниситеÈиÈнамалувањетоÈнаÈсиватаÈекономија,ÈвоÈпериодотÈ2006ÈдоÈ2010ÈгодинаÈконтинуираноÈрастешеÈстапкатаÈнаÈвработеност,ÈаÈсеÈнамалувашеÈстапкатаÈнаÈневработеностÈвоÈРепубликаÈМакедонија.ÈИÈпокрајÈсветскатаÈекономскаÈкриза,ÈВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈуспеаÈдаÈјаÈнамалиÈстапкатаÈнаÈневработеностÈодÈ36,1%ÈвоÈјуниÈ2006ÈнаÈ30,9%ÈвоÈ2011!И тоа во услови на најголемата светска економска криза во последниве 80 години. Во услови кога и во најсилните земји имаше масовни отпуштања од работа. Во услови кога и најсилните држави ги тресеа големи социјални немири на работниците кои останаа без работа.

Владата на ВМРО-ДПМНЕ во изминативе години работеше напорно и ангажирано за да не се случи ова во Република Македонија, знаејќи дека и без тоа невработеноста е главниот економски и социјален проблем за голем број граѓа-ни.

И успеавме. Наспроти порастот на невработеноста во сите европски земји во текот на светската економска криза, економските политики и антикризните мерки на Владата помогнаа да не се случи тоа кај нас.

Направивме најмногу што можеше да се направи во овие тешки околности. Да нема масовни отпуштања од работа. Да им се помогне на стечајците кои СДСМ ги избрка на улица. Да се создадат поволни услови за вработувања во приватниот сектор и во земјоделството. Да има работа за градежништвото.

НоÈниеÈсакамеÈповеќеÈиÈподобро.ИÈможемеÈповеќеÈиÈподобро.Во следниот четиригодишен период, како резултат на повисокиот економски раст и инвестициите, како и државната поддршка за вработување на одредени категории на невработени лица, очекувамеÈстапкатаÈнаÈневработеностÈдаÈсеÈнамалиÈподÈ25%.ÈТоаÈеÈреалноÈиÈостварливо.ÈАкоÈуспеавмеÈдаÈјаÈнамалимеÈневработеностаÈвоÈпериодотÈвоÈкојÈсветскатаÈекономијаÈбешеÈвоÈрецесија,ÈзоштоÈнеÈбиÈуспеалеÈвоÈперидотÈнаÈзаздравувањеÈнаÈсветскатаÈиÈмакедонскаÈекономија,ÈкојÈследиÈпредÈнас.

НИСКА ИНФЛАЦИЈА И СТАбИЛЕН ДЕвИЗЕН КуРС НА ДЕНАРОТСтабилноста на цените e значаен предуслов за економски раст. Но и во тој дел, светските трендови во изминати-ве години не беа поволни. Како резултат на надворешни фактори, пред сè зголемувањето на цените на храната и енергијата, при крајот на 2007 и почетокот на 2008, како и на почетокот на 2011 година, се зголемија цените на одредени производи.

ВМРО-ДПМНЕÈодговорноÈсеÈсправиÈсоÈинфлацијата,ÈдејствувајќиÈпрекуÈконкретниÈмеркиÈнаÈинтервенцијаÈодÈдр-жавнитеÈрезервиÈсоÈмаслоÈзаÈјадењеÈиÈпченица,ÈукинувањеÈнаÈцаринатаÈзаÈувозÈнаÈрафинираноÈмасло,ÈдоговорÈсоÈтрговцитеÈиÈпроизводителитеÈзаÈнезголемувањеÈнаÈценитеÈнаÈосновнитеÈпрехранбениÈпроизводиÈиÈсоцијалнаÈпод-дршкаÈзаÈнајранливитеÈкатегорииÈнаÈграѓаниÈзаÈтрошоцитеÈзаÈенергијаÈи сл. Наспроти сите искушенија од светските цени на нафтата и храната, успеавме да одржиме низок пораст на цените, во рамките на проектираните вредности. Покажавме дека знаеме да се справиме со инфлаторните притисоци, односно да преземеме максимални мерки за ублажување на последиците од ваков вид надворешни шокови. Затоа, и покрај големата зависност на домашните цени од увозните цени на храната и на енергенсите, со комбинација на монетарни и фискални мерки, како и други директни мерки, и во наредниот период ќе ја одржуваме инфлацијатаÈнаÈнискоÈнивоÈодÈоколуÈ3%Èгодишно.È

Во спроведувањето наÈмонетарнатаÈполитикаÈцелосно ќе се почитува независноста на Народна банка на Република Македонија и нејзиниот избор на инструменти за одржување на стабилно ниво на цените и на девизниот курс. Фи-скалнатаÈиÈмонетарнатаÈполитикаÈќеÈбидатÈкоординираниÈсоÈединственаÈцелÈобезбедувањеÈнаÈмакроекономскаÈиÈценовнаÈстабилност,ÈприÈнајмалиÈможниÈкаматниÈстапки.ÈТоа истовремено ќе овозможи да се одржи солиденÈпорастÈнаÈбанкарскитеÈкредитиÈодÈоколуÈ15%-25%Èгодишно.ÈТој ќе биде поддржуван преку обезбедување на по-волни кредитни линии од меѓународните финансиски институции. Кредитната поддршка на економскиот раст преку поевтин и полесен пристап до финансиски средства влијае врз конкурентноста и способноста на претпријатијата за започнување и проширување на бизнисот.

ФИНАНСИСКИ СИСТЕМВо изминатиот период кога финансиските системи во многу земји доживеја колапс, македонскиотÈбанкарскиÈсистемÈостанаÈстабилен,Èа довербата во него остана на високо ниво. Тоа е резултат на добрата регулатива и преземените мерки за зајакнување на довербата во штедењето и во банкарските институции. Законските решенија што ги доне-совме и оние што ќе ги донесеме во следниот период, ќе придонесат за развојÈнаÈконкуренцијата на пазарот (лизинг, факторинг, финансиски друштва) и олеснувањеÈнаÈпристапотÈдоÈкредити (поволни кредитни линии од странство за микро, мали и средни претпријатија), зголемувањеÈнаÈсигурностаÈнаÈдепозититеÈи за зголемување на депозитниот потенцијал на банките. Тоа ќе овозможи да се реализира очекуваното ниво на инвестиции и да се одржи ниско ниво на каматните стапки кое поволно ќе влијае врз економскиот раст.

Пристапот до капитал им овозможува на фирмите да ги реализираат инвестициите, да го прошират бизнисот и да создадат нови работни места. Затоа, подобрувањето на квалитетот и намалувањето на цената на финансиските услуги, натамошнотоÈподобрувањеÈнаÈефикасностаÈиÈконкуренцијатаÈпрекуÈвлезÈнаÈновиÈбанкиÈиÈнебанкарскиÈин-ституцииÈвоÈфинансискиотÈсектор се од особена важност за ВМРО-ДПМНЕ во наредниот четиригодишен период.

Согласно со европските искуства и директиви, ќе донесеме ЗаконÈзаÈфинансискиÈконгломерати соÈкојÈќеÈсеÈвос-поставатÈправилаÈзаÈкоординираноÈвршењеÈдополнителнаÈсупервизијаÈнаÈбанки,ÈдруштваÈзаÈосигурување,ÈдруштваÈзаÈреосигурување,ÈброкерскиÈкуќиÈиÈдруштваÈзаÈуправувањеÈсоÈинвестицискиÈфондови. Со измените на Законот за заштита на потрошувачи при договори за потрошувачки кредити ќе се постигне поефикасна заштита, информира-ност и едуцираност на корисниците на кредити.

Во 2009 ја формиравме Агенцијата за супервизија на осигурување како независно регулаторно тело, со што допол-нително се зајакна секторотÈнаÈосигурувањеÈпреку подобрена супервизија на субјектите на пазарот, како и транс-парентноста на работењето и ефикасноста на компаниите.ÈСтранскиот капитал во овој сектор, кој е доминантен, гарантира иден динамичен развој на осигурителниот пазар во Македонија.

Зголемувањето на конкуренцијата во секторот со влез на нови друштва од областа на осигурувањето и проширување на понудата на осигурителните производи и услуги се приоритет на ВМРО-ДПМНЕ за наредниот четиригодишен пе-риод во осигурителниот сектор. Во таа насока, со средства обезбедени преку регионален проект на Светска банка и учество на домашните осигурителни друштва, ќе обезбедиме осигурување и реосигурување од временски и други природни непогоди, како и поголема промоција на животното осигурување.

ПРОЕКТ:È„ЕВРОПАÈРЕÈ-ÈОсИГуРуВАњЕÈОДÈПРИРОДНИÈНЕПОГОДИÈИÈКАТАсТРОФИ“

Во насока на заштитаÈнаÈмакедонскотоÈстопанство,ÈземјоделцитеÈиÈнаÈдомаќинстватаÈодÈненадејниÈприродниÈне-погодиÈиÈкатастрофи, од 2012 година ќе започне реализација на Проектот за осигурување од ризик од катастрофи, за којшто добивме поддршка од Светската банка во износ од 5 милиони долари.

Република Македонија е подложна на природни катастрофи од типот на поплави и суши кои предизвикуваат зна-чителни материјални штети како за населението така и за стопанството во целина, а осигурувањето од ризици од природни катастрофи во нашата земја досега вопшто не беше развиено. Со овој проект, ќе се надмине овој долго-годишен проблем и ќеÈсеÈовозможиÈстопанството,ÈземјоделцитеÈиÈдомаќинстватаÈдаÈсеÈосигураатÈподÈприфатливиÈусловиÈодÈприродниÈнепогодиÈиÈкатастрофи,ÈвклучителноÈпоплави,ÈсушиÈитн.ÈПроектот е регионален и вклучува неколку други земји од Југоисточна Европа. Република Македонија ќе ги вложи добиените средства од Светска банка во регионална компанија ЕВРОПА РЕ – специјализирана за реосигурување на ризиците од природни непогоди и катастрофи. Со поддршка на ЕВРОПА РЕ, домашните осигурителни компании ќе имаат можност да развијат комплетно нов инструмент кој ќе биде реосигуран кај оваа компанија.

Проектот ќе биде од особено значење за фирмите и за земјоделците, при што ќе им овозможи заштита од штетите предизвикани од овие катастрофи и користење на нивните ресурси во продуктивни програми кои носат побрз еко-номски раст и развој. Надлежна институција: Министерство за финансии. Буџет: 5 милиони евра, обезбедени од Светска банка.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 г о д и н а .

Со вратениот оптимизам и забележаниот раст во 2010 година, постои простор за динамизирање на растот на лизин-гот. Затоа ВМРО-ДПМНЕ ќе се залага за зголемување на понудата и квалитетот на услугите што ги нудат друштвата за лизинг и интензивирање на ефикасноста на продажбата и зајакнување на нивната конкурентска позиција во однос на останатите небанкарски институции, но и во однос на банкарството на мало, како еден сегмент од финансиските активности на банките.

ПазаротÈнаÈкапитал ќе биде еден од двигателите на економскиот раст во следните четири години, како резултат на зголемувањето на економската активност и пораст на профитабилноста на македонските претпријатија, но и како резултат на враќањето на довербата во пазарот на глобално ниво и зголемување на интересот на странските инве-ститори. Периодот 2011-2015 во областа на пазарот на капитал ќе биде во знакот на натамошно хармонизирање со легислативата на ЕУ, со цел воспоставување на модерен, пазарно ориентиран, стабилен и конкурентен финансиски сектор.

МакедонскатаÈберза има потенцијал за пораст, но и за регионално поврзување и изнаоѓање на реномиран стра-тешки инвеститор. Преку измени во законската регулатива ќе овозможиме сè повеќе македонски претпријатија да се појавуваат на берзата и да ја користат истата за стекнување на финансиски средства за реализација на нивните инвестиции преку емисија на акции. ЌеÈподдржимеÈсекаковÈвидÈрегионалноÈповрзувањеÈнаÈберзите.ÈИстоÈтакаÈќеÈдадемеÈподдршкаÈдоколкуÈсеÈпојавиÈинтересÈзаÈвлезÈвоÈсопствеништвотоÈнаÈмакедонскатаÈберзаÈодÈстранаÈнаÈре-номираниÈевропскиÈиÈсветскиÈстратешкиÈинвеститори.Во 2009 се воведе електронско тргување, односно давање на налози по електронски пат со користење на електрон-ски потпис. Поради релаксирање на пазарот на хартии од вредност и зголемување на обемот на тргување, се изврши намалување на надоместоците, кои ги наплаќаат Комисијата за хартии од вредност и Берзата. Во 2010 година се до-несени измени на Законот за хартии од вредност, во насока на основање на Фонд за обесштетување на инвеститори во хартии од вредност, како инструмент за заштита на инвеститорите. Дополнително ќеÈсеÈформираÈГарантенÈфондÈзаÈобезбедувањеÈнаÈучесницитеÈнаÈпазаротÈнаÈкапиталÈодÈнеможностÈзаÈпорамнувањеÈнаÈберзанскиÈтрансакции.ÈВМРО-ДПМНЕ го намали потребниот капитал од 1 милион евра на 500.000 евра за основање на отворени и затворе-ни инвестициски фондови со цел истите да придонесат за брз развој на пазарот на капитал. Во наредните четири години ќе го поттикнуваме развојот на еквити-фондови, со цел вложување на институционални инвеститори кои располагаат со повисоки износи на средства во мали и средни претпријатија кои имаат потенцијал за раст. Со цел да се поттикне основањето на еквити-фондови, под одредени критериуми, државата ќе инвестира во истите.

даноЧна и ЦаринСКа поЛиТиКа

ДАНОЧНА И ЦАРИНСКА ПОЛИТИКАДаночнатаÈполитикаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈеÈнајсилниотÈделÈодÈнашиотÈекономскиÈконцепт.НашатаÈданочнаÈполитикаÈеÈедноставна:ÈнајнискоÈможноÈданочноÈоптоварувањеÈнаÈбизниситеÈиÈграѓаните.ТоаÈгоÈветивмеÈвоÈ2006.ТоаÈиÈгоÈостваривме.ВМРО-ДПМНЕÈгиÈнамалиÈданоцитеÈнаÈнајнискоÈнивоÈвоÈЕвропа!соÈстапкаÈодÈ10%ÈзаÈперсоналенÈданокÈнаÈдоходÈиÈ0%ÈзаÈданокÈнаÈдобивка,ÈкојаÈнеÈеÈраспределена,ÈРепубликаÈМакедонијаÈеÈнајатрактивнаÈданочнаÈдестинацијаÈвоÈЕвропа!ИÈнеÈеÈсамоÈтоа.È

9 Ги намаливме стапките на ДДВ од 18% на 5% за градскиот и за меѓуградскиот автобуски и железнички превоз.

9 Ги намаливме стапките на ДДВ за изградбата и прометот на станови од 18% на 5% за да се стимулира изградба на станови по пониска цена.

9 Ги намаливме стапките на ДДВ за комуналните услуги од 18% на 5%.з

9 Ги намаливме стапките на ДДВ за лекови и медицински помагала од 18% на 5%.

9 Ги намаливме стапките на ДДВ од 18% на 5% за: земјоделската механизација, семенски и саден материјал, ѓу-брива, репроматеријал и средства за заштита на растенијата, како и на водата за наводнување на земјоделско земјиште.

9 Ги намаливме стапките на ДДВ за компјутери и софтвер од 18% на 5%.

9 Ги намаливме стапките на ДДВ за колектори и системи за сончева енергија од 18% на 5%.

9 Го продолживме рокот на плаќање на ДДВ од 15. на 25. во месецот, за да им се олесни на фирмите плаќањето на даночните обврски и да им се подобри ликвидноста.

9 Ги намаливме стапките на социјалните придонеси од 32,0% на 26,5%, со што се намалија трошоците на фир-мите.

9 Ги намаливме акцизите за автомобилите, со што околу 65.000 семејства купија поевтини, подобри и еколошки посовремени возила.

9 Ги намаливме царините за увоз на репроматеријали, прехранбени суровини и и други производи, како поддрш-ка на македонската индустрија и стандардот на населението.

Даночната и царинската политика се од исклучително значење за економијата. Преку нив се обезбедуваат приходи во буџетот од кои се финансираат заедничките потреби на граѓаните, но едновремено истите се одраз на вреднос-ниот систем на државта.

Воведувањето на модерниот концепт на ДДВ, фискализацијата, концептот на бруто-плата, намалените царини, на-малените социјални придонеси, намалените даноци на доход и профит, како и нултата стапка на данок за нераспре-делена добивка, се примери за реформскиот капацитет и даночниот концепт на ВМРО-ДПМНЕ.

Изминатите години покажавме дека помалите и поедноставни даноци го стимулираат бизнисот, ја намалуваат сива-та економија и позитивно влијаат на конкурентноста на македонското стопанство.

ВМРО-ДПМНЕ цврсто верува дека ниските и едноставни даноци се основа за развој на приватниот сектор.

ВМРО-ДПМНЕ знае дека за успех на бизнисот се значајни две работи: ниски даноци и предвидлива даночна поли-тика.

За ВМРО-ДПМНЕ, оној што вредно работи, оној што создава, тој има целосно право да одлучува за располагањето со сопствените приходи.

Затоа ги намаливме даноците на 10%!

Затоа намаливме голем дел од царински тарифи за увоз на производи!

Затоа го променивме системот на оданочување на добивката! Со новиот систем на „оданочување на распределена-та добивка“ со данок на добивка се оданочува само исплатата на дивиденди и други распределби од добивката во корист на сопствениците на капиталот. Данокот на нераспределената добивка е 0%.

Така, остануваат повеќе средства за компаниите што го користат профитот во унапредување на работењето. Така, остануваат повеќе средства во приватниот сектор за нови инвестиции, нови работни места и економски раст.

Но,ÈВМРО-ДПМНЕÈсеÈзалагаÈиÈзаÈрамноправенÈпристапÈконÈграѓанитеÈиÈпретпријатијатаÈ–ÈсекојÈеÈдолженÈдаÈплаќаÈданок!È

Плаќачите на данок, односно регистрираните даночни обврзници се во неповолна состојба во однос на оние што се дел од сивата економија. Сивата економија ја нарушува конкуренцијата.

ВМРО-ДПМНЕ во наредните четири години ќе продолжи да се залага за решително справување со неплаќачите на данок и за обезбедување еднакви услови и фер-конкуренција.

Во спроведувањето на даночната политика од големо значење е ефикасноста на наплата на даноците, што зависи од врската која постои помеѓу надлежниот даночен орган и даночните обврзници. Затоа ќе се поддржуваат проме-ните во начинот на комуникација помеѓу даночните обврзници и УЈП и унапредувањето на услугите кон даночните обврзници.

Затоа,ÈполитикатаÈнаÈнискиÈданоциÈтребаÈдаÈпродолжи.È

НАјНИсКИÈДАНОцИÈВОÈЕВРОПА

ВМРО-ДПМНЕ има за цел и во периодот 2011-2015 Република Македонија да биде земја со најмали даноци во Европа.

Затоа, во оваа програма ВМРО-ДПМНЕ им го ветува на македонските бизнисмени и граѓани следниот даночен пакет:

9 Во следните четири години, Република Македонија ќе остане земја со најниски даноци во Европа.

9 Нема да воведеме ниту еден нов данок.

9 Ќе го сведеме на 0% данокот за малите и микропретпријатија-трговци со вкупен годишен приход до 3 милиони денари.

9 Ќе овозможиме избор на даночен режим за малите трговски друштва со вкупен годишен приход меѓу 3 и 6 милиони денари.

9 Ќе го намалиме ДДВ за туристичките услуги од 18% на 5%.

9 Ќе го намалиме ДДВ за суровото масло за јадење од 18% на 5%.

9 Ќе ги намалиме царинските стапки за одделни репроматеријали и производи како поддршка на земјо-делството, индустријата, транспортот и на други сектори.

9 Ќе продолжиме со намалување на стапките на социјални придонеси до ниво од 25,4%.

9 Ќе продолжиме да ги намалуваме административните трошоци на фирмите и граѓаните преку регула-торната гилотина и реформата на јавната администрација.

ПРОЕКТ:È„МАлИÈАМАÈГОлЕМИ“È-È0%ÈДАНОКÈЗАÈМИКРОÈИÈМАлИÈБИЗНИсИÈсОÈПРИхОДÈДОÈ3ÈМИлИОНИÈДЕНАРИ

Микро и малите бизниси се значајни за опстанок на илјадници граѓани и семејства. Во Република Македонија постојат 27.183 микро и мали фирми, што претставува 35% од вкупниот број на регистрирани претпријатија. Тоа се најчесто семејни бизниси од трговијата или услужните дејности кои претставуваат самовработување за сопствениците. Некогаш покрај сопственикот има уште еден вработен. Во овие дуќани, годишниот приход всушност е вредноста на продадената стока, но маржата е таа која ги покрива трошоците за материјали и плати на вработените. Во дуќан кој остварува годишен приход од 1 милион денари, остварената маржа изне-сува 200 до 300 илјади денари. Тоа едвај може да обезбеди минимална плата за сопственикот и покривање на материјалните трошоци.

Во изминативе години, на барање на микро и малите бизниси, наместо данок на добивка од 10%, воведовме оданочување на годишниот приход од 1%. На тој начин за 4,5 пати го намаливме даночното оптоварување за микро и малите бизниси. Ослободените средства се директни стимулации за развојот на приватната инција-тива, формирање на нови и раст на постојните мали бизниси. Само во периодот 2008-2010, формирани се 3.800 нови субјекти, а 8.400 бизниси преминале во категоријата на средни претпријатија.

НоÈВМРО-ДПМНЕÈнеÈзапира.соÈцелÈдаÈимÈсеÈпомогнеÈнаÈмикроÈиÈмалитеÈбизнисиÈсоÈвкупенÈгодишенÈприходÈдоÈ3ÈмилиониÈденари,ÈуштеÈвоÈтекотÈнаÈ2011Èгодина.ÈВМРО-ДПМНЕÈцелосноÈќеÈгоÈукинеÈданокотÈзаÈовиеÈпретпријатија!Со оваа мерка, 27.183 микро и мали бизниси кои остваруваат вкупен годишен приход по сите основи до 3 милиони денари (50.000 евра), ќе бидат целосно ослободени од плаќање данок на добивка и пресметување на истиот. Оваа погодност ќе се однесува и на новоформирани фирми во тековната година, со деклариран претпоставен приход до 3 милиони денари.

ПочитуваниÈгаздиÈнаÈмикроÈиÈмалиÈбизниси:ÈВМРО-ДПМНЕÈсеÈгрижиÈзаÈВас!ÈНекаÈеÈаирлијаÈиÈдаÈврвиÈдоброÈбизнисот!

ПРОЕКТ:È„ИЗБЕРИÈДАНОК“

Во насока на поттикнување на претприемништвото и иницијативноста како врвни одлики на претприемачите, ВМРО-ДПМНЕ за прв пат во сферата на даночната политика воведува можностÈзаÈизборÈнаÈрежимÈнаÈодано-чувањеÈвоÈделотÈнаÈданокотÈнаÈдобивка.ÈБазирано врз принципот на воспоставена доверба на ниво даночен обврзник-даночна администрација, око-луÈ5.500ÈмакедонскиÈпретприемачиÈштоÈводатÈбизнисиÈсоÈвкупенÈгодишенÈприходÈодÈ3ÈмилиониÈденариÈдоÈ6ÈмилиониÈденари,ÈќеÈимаатÈможностÈдаÈгоÈизбератÈвидотÈнаÈоданочувањеÈвоÈделотÈнаÈданокотÈнаÈдобивка.ÈИзборот е меѓу овие две опции:

- досегашниот, редовен начин на оданочување што подразбира данок на добивка на непризнати трошоци со најниска стапка во Европа од 10% и 0% на реинвестираната добивка, или

- поедноставен даночен режим со плаќање на годишен данок на вкупен приход по стапка од 1%.

ПочитуваниÈпретприемачи,ÈВМРО-ДПМНЕÈсеÈгрижиÈзаÈВас!НекаÈеÈаирлијаÈиÈдаÈврвиÈдоброÈбизнисот!

ПРОЕКТ:È„5%ÈДДВÈЗАÈТуРИЗАМ“

Туризмот е еден од секторите кој може да креира работни места, поголеми девизни приливи и локален еко-номски развој.

Токму затоа, во изминативе години водевме активни политики за поддршка на туризмот. Меѓу другото, вове-довме субвенции за туроператорите кои ќе донесат организирани групи туристи во Република Македонија. Преку активно присуство на значајните туристички манифестации во Европа и во светот, како и промоција на потенцијалаите на Македонија за туризам, храна и вино, го зголемивме интересот на туристите за посета на Македонија. Вложувавме во инфраструктурно уредување на туристичките објекти и нз нивната околина. Отпочнавме со активности за изградба на автентично македонскоÈ село, во кое туристите ќе можат да се запознаат со традиционалните градби и занаети и да ја вкусат македонската храна.

НоÈВМРО-ДПМНЕÈнеÈзапира.КакоÈдиректнаÈподдршкаÈнаÈразвојотÈнаÈтуризмот,ÈуштеÈвоÈтекотÈнаÈ2011ÈгодинаÈќеÈјаÈнамалимеÈстапкатаÈнаÈДДВÈзаÈтуристичкиÈуслугиÈодÈ18%ÈнаÈ5%.ÈТоа ќе ги опфати услугите за туристичко сместување (ноќевање), сместување со појадок, полупансион или полн пансион во сите комерцијални објекти за туристички услуги: хотели, туристички апартмани, пансиони, камп-населби, одморалишта, планинарски и ловечки домови, гостилници и сл. Стапката од 5% ќе се приме-нува и на агенциските услуги за сместување на пансионска или полупансионска основа во сите наведени објекти.

ПочитуваниÈтуристичкиÈработници,ÈВМРО-ДПМНЕÈсеÈгрижиÈзаÈВас!НекаÈеÈаирлијаÈиÈдаÈврвиÈдоброÈбизнисот!

НАМАЛувАњЕ НА ЦАРИНСКИ СТАПКИ ВМРО-ДПМНЕ во изминативе години континуирано ги намалуваше царинските стапки на многу производи, суровини и репроматеријали.

Целта секако беше: да се помогне македонското стопанство.

НоÈВМРО-ДПМНЕÈнеÈзапира.уштеÈвоÈтекотÈнаÈовааÈгодина,ÈќеÈдонесемеÈзаконскиÈизмениÈсоÈкоиÈќеÈсеÈнамалатÈцаринскитеÈстапкиÈзаÈодделниÈрепроматеријалиÈиÈсуровиниÈпотребниÈзаÈпроизводствотоÈнаÈмакедонскитеÈфабрики.Политиката на царинските стапки предвидени во Законот за царинска тарифа ќе се води во насока на:

9 Поддршка на домашното земјоделство, индустрија и транспорт преку укинување или намалување на стапките за стоки кои не се произведуваат воопшто или се произведуваат во недоволна количина во Република Македо-нија, а се битни за обезбедување на економски раст на гранките;

9 Натамошна хоризонтална синхронизација на царинската тарифа преку изедначување на царинските стапки за слична стока;

9 Натамошна вертикална синхронизација преку примена на принципот стапката на материјалот потребен за из-работка на некој готов производ да не биде повисока од стапката предвидена за готовиот производ;

9 Поддршка на спортот преку укинување на стапките на некои спортски реквизити.

ПОДДРшКАÈНАÈЗЕМјОДЕлсТВОТО

Во насока на натамошна поддршка на земјоделството, ќе се укинат царинските давачки за 36 тарифни озна-ки кои се однесуваат на семенски материјал. Покрај другото, во оваа група спаѓа и семе за зеленчук (домати, краставици и пиперки). Оваа мерка ќе се спроведе од почетокот на 2012 година. Исто така, ќе се укине и царинската стапка за мотокултиваторите.

ПОДДРшКАÈНАÈПРЕхРАНБЕНАТАÈИНДусТРИјА

1. ТрајноÈнамалувањеÈнаÈцаринскитеÈстапкиÈзаÈшеќерÈ(за што претходно е воведена времена мерка).

» Освен цената на шеќерот во малопродажба, со намалувањеÈнаÈцаринскитеÈстапкиÈнаÈбелиотÈшеќер,Èќе се влијае на намалување на цените на голем број на домашно произведени производи кои содржат голем процент на шеќер, како што се кондиторските производи и соковите . На овој начин се под-држува домашното производство, бидејќи освен на домашен пазар, македонските производители стануваат поконкурентни на пазарите каде Република Македонија има склучено договори за слободна трговија .

» СоÈукинувањеÈнаÈстапкатаÈзаÈсуровиотÈшеќерÈодÈшеќернаÈрепка, се изедначува со стапката на суро-виот шеќер од шеќерна трска, каде стапката е 0 . Се работи за два хемиски скоро сосема идентични производи, кои не се разликуваат ниту физички ниту по употребата, така што разликата во стапката нема смисла . Со намалување на стапката за меласата (од 2 на 0), која се користи во производство на алкохол и квасец, се помага развојот на оваа индустрија во Република Македонија .

2. Поголемата конкурентност на домашните производителиÈнаÈовошниÈсокови, освен со намалувањето на стапката за шеќерот, ќе се постигне и со намалување/укинувањеÈнаÈстапкитеÈиÈвоведувањеÈнаÈновиÈна-ционалниÈтарифниÈознакиÈкајÈрепроматеријалотÈзаÈсоковиÈ(пире,ÈпулпаÈиÈконцентрат).ÈОва намалување ќе се оствари од почетокот на 2012 година и тоа на следните три начини:

» Воведување на национални тарифни ознаки за индустриска преработка и царинска стапка од 5% за репроматеријалите за сокови (пире, пулпа и концентрат) од овошје кое се одгледува кај нас, а сега се распоредува во тарифни ознаки во кои се распоредуваат и готовите сокови или слични готови производи,

» За репроматеријалот за сокови (пире, пулпа и концентрат) од овошје кое нема услови да се одгледува кај нас како што е тропското овошје и аргумите, а кое во моментот е со царинска стапка 5%, ќе се укинат царинските давачки,

» За репроматеријалите за сокови (пире, пулпа и концентрат) од овошје кое не се одгледува кај нас, а во моментот се распоредени во тарифни ознаки во кои се распоредуваат и готовите сокови или слични готови производи, ќе се воведат 5 национални тарифни ознаки со стапка 0 .

ПОДДРшКАÈНАÈИНДусТРИсКОТОÈПРОИЗВОДсТВО

9 На почетокот на 2013 година ќеÈсеÈукинеÈцаринатаÈзаÈ106ÈтарифниÈознакиÈкоиÈсеÈоднесуваатÈна:ÈцентриÈзаÈмашинскаÈобработка,Èстругови,ÈразниÈвидовиÈалатниÈмашини,ÈпресиÈзаÈобработкаÈнаÈметалиÈитн.

9 Предвидено е и укинувањеÈнаÈцаринитеÈзаÈрепроматеријалиÈзаÈпроизводствоÈнаÈрезервниÈделовиÈзаÈав-томобили, од 15% на 0%. Со ова директно ќе се поддржат индустриските капацитети кои произведуваат автомобилски делови, главно за потребите на извоз и странски партнери.

9 царинскатаÈстапкаÈзаÈфолииÈодÈполи,Èкои се користат за амбалажи на прехранбени производи, за ко-пир и ласерски апарати, за печатачи во графичката индустрија и сл. од 6% ќе се сведе на 0%. На тој на-чин би се намалиле трошоците на производителите и трговците со земјоделски производи, графичката индустрија и сл.

ПОДДРшКАÈНАÈТРАНсПОРТНИОТÈсЕКТОР

На почетокот на 2013 година ќе се намалат царинските стапки за сите видови автобуси и минибуси, без оглед на видот на погонскиот мотор, од 10% на 5%. Ќе се поддржи и железницата преку укинување на стапките за товарните вагони.

ПОДДРшКАÈНАÈсПОРТОТÈИÈНАÈФИЗИчКАТАÈКулТуРА

Преку укинување на стапките за некои видови спортски реквизити и производи и опрема за гимнастика и атлетика, ќе се поттикне развојот на спортот и на физичката култура. НаÈпочетокотÈодÈ2012ÈгодинаÈќеÈсеÈуки-натÈцаринскитеÈстапкиÈзаÈопрематаÈзаÈскијање,Èпинг-понг,Èтенис,ÈтопкитеÈзаÈспортскиÈигриÈиÈнаÈпроизводиÈиÈопремаÈзаÈопштаÈфизичкаÈвежбаÈзаÈгимнастикаÈилиÈзаÈатлетика.È

ПочитуваниÈстопанственици,ÈВМРО-ДПМНЕÈсеÈгрижиÈзаÈвас!НекаÈеÈаирлијаÈиÈдаÈврвиÈдоброÈбизнисот!До 2006 година даночното оптоварување на работната сила беше високо, а пресметката на платата и на давачките од плата сложени. Тоа придонесуваше за непријавување на работниците и исплата на плати на рака, прикривање на износите на платите и избегнување на обврските за плаќање на придонеси.

Затоа ВМРО-ДПМНЕÈјаÈнамалиÈстапкатаÈнаÈперсоналенÈданокÈнаÈдоход,ÈгиÈнамалиÈстапкитеÈнаÈсоцијалнитеÈпридо-неси,ÈвоведеÈмодеренÈконцептÈнаÈбруто-плата,ÈјаÈолесниÈпресметкатаÈнаÈплататаÈиÈвоведеÈинтегриранаÈнаплатаÈнаÈпридонесите.ÈСо тоа значително се намалија административните трошоци на работодавачите, се зајакна контрола на плаќањето на придонесите и се зголеми социјалната сигурност на работниците преку редовна исплата на плата и плаќање на придонесите. ДенесÈсамоÈ2%ÈодÈработницитеÈнеÈпримаатÈредовноÈплата,ÈспореденоÈсоÈпочетокотÈнаÈ2006ÈгодинаÈкогаÈплатаÈнеÈземааÈ14%ÈодÈработниците.È

НАМАЛувАњЕ НА СТАПКИТЕ НА СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИСо цел натамошно намалување на трошоците на фирмите и отворање на нови работни места, ВМРО-ДПМНЕ ќе про-должи со намалување на стапките на придонесите:

ВоÈ2012,ÈвкупнитеÈстапкиÈсеÈнамалуваатÈодÈ26,5%ÈнаÈ26,3%Èпри што:

9 пензиското и инвалидско осигурување ќе изнесува 17,6%,

9 здравственото осигурување 7,5% и

9 осигурувањето во случај на невработеност 1,2%.

ВоÈ2013,ÈвкупнитеÈстапкиÈсеÈнамалуваатÈодÈ26,3%ÈнаÈ26,0% при што:

9 пензиското и инвалидско осигурување 17,5%,

ВоÈ2014,ÈвкупнитеÈстапкиÈсеÈнамалуваатÈодÈ26%ÈнаÈ25,7%Èпри што:

9 пензиското и инвалидско осигурување 17,4%,

ВоÈ2015,ÈвкупнитеÈстапкиÈсеÈнамалуваатÈодÈ25,7%ÈнаÈ25,4%Èод кои:

9 пензиско и инвалидско осигурување 17,2%,

9 здравствено осигурување 7,2% и

9 осигурување во случај на невработеност 1,0%.

ОДгОвОРНА И ЕФИКАСНА уПОТРЕбА НА буџЕТСКИТЕ СРЕДСТвАОстануваме определени за активнаÈбуџетскаÈполитика која го поддржува економскиот развој.

Остануваме определени за дисциплиниранаÈбуџетскаÈполитика.ÈВодењето на одговорна и дисциплинирана буџетска политика е основниот принцип за одговорно однесување кон јавните финансии и правилна употреба на средствата.

Државата треба рационално да ги користи своите ресурси, затоа што довербата на граѓаните и даночните обврзни-ци произлегува од одговорниотÈоднос на јавните институции во работењето со буџетските средства.

Тоа подразбира транспарентнаÈиÈефикаснаÈраспределба на буџетските средства за реализација на клучните при-оритети во инфраструктурата, образованието, здравството, земјоделството, социјалата, одбраната и безбедноста, културата, животната средина, спортот и младите, информатичкото општество, како и другите значајни сектори на вкупниот економски и општествен амбиент.

умереностаÈвоÈјавнатаÈпотрошувачкаÈиÈпреструктуирањетоÈнаÈјавнитеÈрасходиÈвоÈнасокаÈнаÈзголемениÈкапиталниÈинвестицииÈостануваатÈопределбаÈвоÈодносÈнаÈвисинатаÈиÈнаÈструктуратаÈнаÈкористењеÈнаÈбуџетскитеÈсредства.ÈВМРО-ДПМНЕ останува посветена на економскатаÈмодернизација на земјата. Во таа насока, ќе продолжи издвоју-вањето на поголеми средства од буџетот за финансирање на инфраструктурнитеÈ проекти: изградбата на меѓу-народните, регионалните и локалните патишта, железничките коридори, аеродромите, електраните, гасоводните системи, далноводите, училиштата, болниците, станбената изградба, спортските објекти, водоводите, одводните и иригационите канали, како и други инфраструктурни проекти.

За најповолно финансирање на овие инфраструктурни проекти, Македонија ќе продолжи да соработува со свет-ските и со европските меѓународни финансиски интитуции, како што се Светската банка, ЕБРД, ЕИБ и да користи средства од европските фондови.

ВМРО-ДПМНЕ беше прва политичка партија која сериозно се посвети на поддршка на земјоделството.

Во перидот 2006-2010 од Буџетот се издвоени 260 милиони евра како директна поддршка на македонските земјо-делци во вид на субвенции!

Оваа политика ќе продолжи и во следните години.

ВМРО-ДПМНЕ им ветува на македонските земјоделци 670ÈмилиониÈевраÈподдршкаÈвоÈвидÈнаÈсубвенцииÈза периодот 2011-2015 година!

Ние сме уверени дека најдобра социјална политика е отворањето на нови работни места. Македонија предолго беше заложник на долгата транзиција и криминалната приватизација спроведена од СДСМ, која значеше огромна невработеност, проследена со отфрлање на стотици илјади луѓе на маргините на општеството и во секојдневна бор-ба за обезбедување на елементарната егзистенција. ВМРО-ДПМНЕ покажа дека умее да креира повисок економски раст и поголеми инвестиции кои носат нови работни места. Ќе продолжиме уште поамбициозно во таа насока, со креирање на услови за повисок економски раст и креирање на повеќе работни места.

Но истовремено, ВМРО-ДПМНЕ и натаму ќе посветува посебно внимание на маргинализираните граѓани преку обез-бедување на соодветна социјалнаÈпомошÈиÈподдршкаÈнаÈнајповредливитеÈкатегорииÈнаÈграѓани. Ќе водиме сметка од буџетот да има доволно средства за оние категории на граѓани кои заради различни причини се на маргините на општеството: пензионерите, примателите на социјална помош, лицата со посебни потреби, самохраните роди-тели, децата без родители и другите маргинализирани групи граѓани. Истовремено, во насока на подобрување на животниот стандард на граѓаните, ќе продолжиме со зголемувањето на платите на образовните, здравствените, кул-турните и социјалните работници, платите во судството, полицијата и војската, како и платите на вработените во државната администрација.

ЗГОлЕМуВАњЕÈНАÈПлАТИТЕ

ВМРО-ДПМНЕ им ги зголеми платите на вработените во јавниот сектор.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи со зголемување на платите: за просветните работници, за културните, социјални-те и здравствените работници, за вработените во судството, полицијата и војската, за вработените во држав-ната администрација.

ВМРО-ДПМНЕ за периодот 2012-2015 година им ветува на вработените во јавниот сектор зголемување на платите од вкупно 21,3%Èи тоа:

9 5%Èна 1.12.2012,

9 5%Èна 1.12.2013 и

9 10%Èна 1.12.2014 година.

Почитувани вработени во јавниот сектор, ВМРО-ДПМНЕ се грижи за Вас!

НекаÈеÈаирлијаÈиÈсоÈздравјеÈдаÈгиÈкориститеÈовиеÈпари!

ЗГОлЕМуВАњЕÈНАÈПЕНЗИИИТЕ

ВМРО-ДПМНЕ ги зголеми пензиите на пензионерите.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи со зголемување на пензиите!

Покрај редовниот пораст на пензиите преку индексација/усогласување со порастот на трошоците за живот, ВМРО ДПНЕ за периодот 2012-2015 им ветува на пензионерите дополнително зголемување на пензиите од вкупноÈ24,2% и тоа:

9 5% на 1.12.2012,

9 7,5% на 1.12.2013 и

9 10% на 1.12.2014 година.

На тој начин, вкупниот пораст на пензиите во периодот 2012-2015, врз основа на редовното зголемување и дополнителното зголемување, ќе достигне околу 30%!

Почитувани пензионери, ВМРО-ДПМНЕ се грижи за Вас!

НекаÈеÈаирлијаÈиÈдаÈстеÈздравиÈиÈживи!

ЗГОлЕМуВАњЕÈНАÈсОцИјАлНАТАÈПОМОшÈИÈНАДОМЕсТОцИТЕ

ВМРО-ДПМНЕ ги зголеми социјалната помош и сите други надоместоци за најранливите категории граѓани.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи со издвојување на буџетски средства за зголемување на социјалната помош и постојаната парична помош!

Ќе продолжиме и со зголемувањето на буџетската поддршка за носителите на право за помош и нега од друго лице, помош за децата без родители и родителска грижа и другите категории социјално ранливо население!

Порастот на социјалната помош и надоместоците ќе биде идентичен со зголемувањето на платите во јавниот сектор.

ВМРО-ДПМНЕ им ветува на сите корисници на социјална помош и слични надоместоци дека во периодот 2012-2015 тие ќе бидат зголемени за 21,3%!

Годишната динамика на зголемување на социјалната помош и надоместоците е идентична со динамиката на зголемување на платите во јавниот сектор.

Почитувани приматели на социјална помош, носители на право на помош и нега од друго лице, помош за деца без родители и родителска грижа: ВМРО-ДПМНЕ се грижи за Вас!

НекаÈеÈаирлијаÈиÈдаÈстеÈздравиÈиÈживи!

ПРОЕКТ:È„КуПИÈКуЌА!ÈКуПИÈсТАН!“

Немањето сопствен дом е еден од најголемите проблеми за илјадници македонски граѓани. Тој е посебно изразен кај младите луѓе и младите брачни зпарови, кои често заради немањето сопствено катче а живеење, не се решаваат за поголемо семејство.

ВМРО-ДПМНЕÈсеÈгрижиÈзаÈсвоитеÈграѓани.ВМРО-ДПМНЕÈсеÈгрижиÈзаÈмладитеÈлуѓеÈиÈмладитеÈбрачниÈпарови.ЗатоаÈВМРО-ДПМНЕÈќеÈгиÈподдржиÈграѓанитеÈприÈкупувањетоÈнаÈновÈилиÈпоголемÈстанÈилиÈкуќа.ÈПроектотÈеÈнасо-ченÈконÈониеÈграѓаниÈнаÈкоиÈнеÈимÈеÈрешеноÈстанбенотоÈпрашањеÈиÈнемаатÈсопственÈдомÈиÈживеалиште.ÈВоÈтааÈнасока,ÈвоÈпериодотÈ2011-2015ÈќеÈотпочнемеÈсоÈреализацијаÈнаÈ2Èпроекти:È

9 Пола-пола рата за првите три години,

9 50% учество за купување стан/изградба на куќа.

1.È Пола-полаÈратаÈзаÈпрвитеÈтриÈгодиниЌе обезбедиме средства за субвенционирање на половина од месечната рата за период од 5 години, за кредити со максимален износ до 50.000 евра. Кредитите можат да бидат наменети за изградба или купување на куќа, или купување на стан. При тоа, ако се купува стан, продажната цена со пресметан ДДВ не смее да надминува 900 евра за квадратен метар корисна нето-површина. Каматата на кредитот во првите 3 години не смее да биде поголема од 4,99% годишно.

Корисниците нема да ги враќаат овие средства. Средствата ќе можат да се користат како за нов стан или куќа, така и за купување/изградба на поголем стан/куќа преку продажба на постојниот стан/куќа. Доколку е кредитот поголем од 50.000 евра, субвенционирањето нема да се однесува за износот што надминува 50.000 евра.

По завршување на периодот од 3 години, во следните 2 години каматната стапка нема да може да се зголеми за повеќе од 10%, што значи дека ќе изнесува до 5,5% годишно. Средствата за субвенционирање на месечните рати на банките ќе им се исплаќаат за цела година однапред. Рокот за враќање на кредитите не смее да биде пократок од 20 години.

Условите за користење на кредити од оваа програма ќе бидат:

9 Станот кој се купува/куќата која се гради да е новоградба со сета потребна документација (имотен лист, доз-воли и одобренија за градба),

9 Да се купи директно од инвеститорот или од изведувачот на станбениот објект,

9 Корисникот на кредитот, односно неговиот брачен другар да не поседува во сопственост станбен објект за што ќе приложи изјава под полна материјална и кривична одговорност,

9 Корисникот на кредитот да може да продаде сопствен станбен објект за да изгради куќа,

9 Корисникот на станбен кредит и неговиот брачен другар да не бидат оптоварени со друг станбен кредит,

9 Заедничката заработувачка на корисникот на станбениот кредит и неговиот брачен другар да не надминува нето-износ од 900 евра месечно.

9 При склучувањето на договор со банките ќе се предвиди:

9 Забрана за давање на недвижноста под закуп (кирија),

9 Забрана за дополнително оптоварување на недвижноста со хипотека,

9 Обврска за пријавување на местото на живеење на адреса на новиот стан/куќа во рок од 15 месеци од денот на склучување на купопродажниот договор.

Р о к н а п о ч е т о к н а п р о е к т о т : ј а н у а р и 2 0 1 2 .

2.È 50%ÈучествоÈзаÈизградбаÈилиÈкупувањеÈнаÈкуќа/купувањеÈстанДржавата ќе плати 50% од учеството за кредит за изградба на куќа/купување на нов стан. Останатите 50% од учест-вото ќе ги обезбеди купувачот.

Учеството не смее да надминува 25% од кредитот за целиот стан/куќа, при што кредитот не може да надминува 50.000 евра. Ако се работи за кредит за купување на стан, продажната цена со пресметан ДДВ не смее да надминува 900 евра за квадратен метар корисна нето-површина. Рокот на отплата не може да е пократок од 20 години, а камат-ната стапка треба да е пониска од ЕУРОЛИБОР + 4,5%.

Средствата обезбедени од Буџетот на Република Македонија корисниците ќе почнат да ги враќаат по 20 години, без камата, на 5 годишни рати. Доколку кредитот е поголем од 50.000 евра, овие услови нема да важат за делот што надминува 50.000 евра.

Условите за користење на кредити од оваа програма ќе бидат:

9 Станот кој се купува/куќата која се гради да е новоградба со сета потребна документација (имотен лист, доз-воли и одобренија за градба),

9 Да се купи директно од инвеститорот или од изведувачот на станбениот објект,

9 Корисникот на кредитот, односно неговиот брачен другар да не поседува во сопственост станбен објект за што ќе приложи изјава под полна материјална и кривична одговорност,

9 Корисникот на кредитот да може да продаде сопствен станбен објект за да изгради куќа

9 Корисникот на станбен кредит и неговиот брачен другар да не бидат оптоварени со друг станбен кредит,

9 Заедничката заработувачка на корисникот на станбениот кредит и неговиот брачен другар да не надминува 900 евра месечно.

При склучувањето на договор со банките ќе се предвиди:

9 Забрана за давање на недвижноста под закуп (кирија),

9 Забрана за дополнително оптоварување на недвижноста со хипотека,

9 Обврска за пријавување на местото на живеење на адреса на новиот стан/куќа во рок од 15 месеци од денот на склучување на купопродажниот договор.

Р о к з а п о ч е т о к н а п р о е к т о т : о к т о м в р и 2 0 1 2 .

бизниС-КЛима и КонКУрЕнТноСТ

бИЗНИС-КЛИМА И КОНКуРЕНТНОСТВМРО-ДПМНЕ вети пред четири години дека ќе ја подобри бизнис-климата.

ВМРО-ДПМНЕ го оствари ова ветување!

Ова не е наша констатација. Тоа е констатација на најрелевантната институција во светот, Светска банка!

ВоÈнајрелевантниотÈизвештајÈвоÈсветотÈзаÈреформитеÈзаÈподобрувањеÈнаÈбизнис-климата,ÈИзвештајотÈDoingÈBusinessÈнаÈсветскаÈбанка,ÈтриÈгодиниÈпоÈредÈМакедонијаÈеÈвоÈврвотÈнаÈнајдобритеÈсветскиÈреформаториÈзаÈподобрувањеÈнаÈбизнис-климата!ВоÈ2007ÈбевмеÈрангираниÈнаÈчетвртоÈместоÈвоÈсветот!ВоÈ2008ÈбевмеÈрангираниÈнаÈосумнаесеттотоÈместоÈвоÈсветот!ВоÈ2009ÈбевмеÈрангираниÈнаÈизвонреднотоÈтретоÈместоÈвоÈсветот!

ИÈнеÈсамоÈтоа.ÈВоÈрангирањетоÈнаÈреномираниотÈамериканскиÈмагазинÈзаÈбизнисÈForbs,ÈМакедонијаÈвоÈпоследнивеÈчетириÈгодиниÈнапредувашеÈзаÈцелиÈ46Èместа.ВоÈрангирањетоÈнаÈконкурентностаÈодÈстранаÈнаÈсветскиотÈекономскиÈфорум,ÈМакедонијаÈвоÈпоследнивеÈчетириÈгодиниÈнапредувашеÈзаÈ15Èместа.ТакаÈработиÈВМРО-ДПМНЕ.ÈсоÈВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕ,Èбизнис-климатаÈвоÈМакедонијаÈеÈмеѓуÈнајдобритеÈвоÈсветот.ÈуспеавмеÈзаÈсамоÈнеколкуÈгодиниÈдаÈгоÈподобримеÈвкупниотÈпласманÈнаÈМакедонијаÈвоÈИзвештајотÈDoingÈBusinessÈнаÈсветскаÈбанка,ÈзаÈцелиÈ60Èместа!ÈОдÈсрамнотоÈ96.ÈместоÈвоÈ2006,ÈвоÈ2010ÈсеÈискачивмеÈнаÈ37.ÈместоÈвоÈсветот,ÈвоÈконкуренцијаÈнаÈ185Èземји.Успехот за нас е дополнителна обврска и мотив да продолжиме понатаму.

Со довршување на реформските проекти кои беа започнати во изминатиот период и нивна реализација во предви-дените рокови.

Со идеи за нови реформи и конкретни проекти.

Во периодот 2011–2015 ќе продолжиме со имплементирање на сериозна ПрограмаÈзаÈподобрувањеÈнаÈбизнис-кли-матаÈиÈзголемувањеÈнаÈконкурентностаÈнаÈмакедонскатаÈекономија.ÈВо овие мерки се инкорпорирани најдобрите искуства на многу европски земји и препораки на Светската банка и меѓународните финансиски институции.

Како и претходно, мерките ќе бидат насочени кон намалувањеÈнаÈбирократијатаÈиÈнамалувањеÈнаÈтрошоцитеÈиÈпроцедуритеÈзаÈдобивањеÈадминистративниÈдокументи,Èпреку електронско аплицирање и добивање на дозволи и лиценци и понатамошно намалување на трошоците за фирмите. Ова ќе помогне за поголема конкурентност и ефикасност во работењето на фирмите, со цел повеќе да се фокусираат на своето работење и да инвестираат во истражување и развој на нови производи и технологии.

Ќе реализираме и меркиÈзаÈподобрувањеÈнаÈконкурентностаÈнаÈмакедонскатаÈекономијаÈсо поврзување на фирмите со универзитетите и иноваторите, преку имплементација на истражувачки и развојни проекти. Подобрувањето на постојните и имплементирањето на нови технологии ќе придонесе за намалување на технолошкиот јаз, кој го има Македонија во однос на земјите-членки на ЕУ.

Мерките и проектите за подобрување на бизнис-климата и конкурентноста што ќе ги реализира ВМРО-ДПМНЕ во периодот 2011-2015 се групирани во две области: подобрување на бизнис-климата и зајакнување на конкурентноста на економијата.

ПОДОбРувАњЕ НА бИЗНИС-КЛИМАТАВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈконтинуираноÈработиÈнаÈунапредувањеÈнаÈделовнотоÈокружување.ПоволнатаÈбизнис-климаÈзначиÈповеќеÈинвестиции,ÈпоголемÈбројÈновиÈработниÈместаÈиÈзголемувањеÈнаÈквалитетотÈнаÈживотниотÈстандардÈнаÈнаселението.ÈЕкономската динамика и бизнис-климата ќе продолжиме да ги поттикнуваме преку натамошно намалување на тро-шоците и процедурите за добивање административни документи преку електронско аплицирање и добивање на дозволи и лиценци и понатамошно намалување на надоместоците, мерки за унапредување и олеснување на дано-чното работење, подобрување на пристапот до поволни финансиски средства, како и јакнење на капацитетите на државните институции и воведување на нови инструменти за осовременување на вештините на работната сила.

1. ЕЛЕКТРОНСКО вОДЕњЕ бИЗНИС 9 ЗголемувањеÈнаÈбројотÈнаÈелектронскиÈуслугиÈвоÈдржавнитеÈинституцииÈ

9 ОтворањеÈфирмаÈпрекуÈИнтернет

9 ВмрежувањеÈнаÈнотарите

9 ПроектÈ„е-Фактура“ÈиÈ„е-сметкиÈиÈизвестувања“

9 ЗголемувањеÈнаÈобемотÈнаÈелектронскаÈтрговија

9 ЕлектронскиÈуслугиÈиÈкористењеÈдигиталниÈсертификатиÈиÈелектронскиÈпотписÈзаÈситеÈправниÈлицаÈ Ќе продолжиме со реализацијата на ПроектотÈзаÈиздавањеÈдигиталниÈсертификатиÈзаÈситеÈправниÈлицаÈвоÈРе-

публикаÈМакедонија,ÈзаÈширокаÈприменаÈнаÈелектронскиотÈпотпис.ÈВо таа насока, овозможивме електронско спроведување на процедурите кои фирмите најчесто ги користат во својата работа. За сите фирми овозмо-живме: 1/ месечното, кварталното и годишното плаќање на сите даноци да се спроведе целосно по електрон-ски пат (etax.ujp.gov.mk); 2/ постапката за аплицирање и добивање дозволи, лиценци и квоти за увоз и извоз на стоки да се реализира преку Интернет (www.exim.gov.mk); 3/ учеството и наддавањето на фирмите на тенде-рите на јавната администрација да се спроведе по електронски пат (e-nabavki.gov.mk) и 4/ да се пријавуваат и да се одјавуваат вработените преку електронско поднесување на обрасци М1 и М2 (www.avrm.gov.mk). На годишно ниво овие реформи овозможија стотици илјади процедури фирмите да ги завршат од сопствените канцеларии, наместо како порано да трошат драгоцено време по шалтери, што продуцираше и поголеми тро-шоци.

ВоÈследниотÈпериодÈќеÈсеÈовозможиÈсоÈелектронскиÈпотписÈдаÈсеÈавторизираÈотворањетоÈнаÈфирмаÈпрекуÈцентрал-ниотÈрегистар,ÈаÈвоÈАгенцијатаÈзаÈкатастарÈќеÈсеÈовозможиÈрегистрирањеÈнаÈимотÈпрекуÈИнтернет.ÈЌеÈпродолжимеÈсоÈинтегрирањеÈнаÈелектронскиÈрешенијаÈвоÈситеÈинституции,ÈсоÈштоÈќеÈсеÈолесниÈработењетоÈнаÈфирмите.ÈРок:ÈдекемвриÈ2012.

ОТВОРАњЕÈФИРМАÈПРЕКуÈИНТЕРНЕТ

За реализирање на потенцијалот на новите претприемачи, отворањетоÈнаÈсопственÈбизнисÈвоÈМакедонијаÈќеÈбидеÈнајлесноÈвоÈЕвропа.ÈЕлектронски преку Интернет, од сопствената канцеларија и без потребен почетен капитал, идните македонски бизнисмени ќе можат да отворат сопствена фирма. За реализација на овој проект во финална фаза е автоматизацијата на размената на податоците на Централниот регистар со ПИОМ, Фондот за здравство и Агенцијата за вработување и банките.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 г о д и н а .

ОлЕсНуВАњАÈЗАÈсТуДЕНТИÈПРЕТПРИЕМАчИÈ

Ќе се намалат трошоците за студентите кои сакаат да отворат свој бизнис заради унапредување и развој пре-тприемништво меѓу младите. ЗаÈ50%ÈќеÈсеÈнамалиÈнадоместокотÈзаÈрегистрирањеÈнаÈбизнисÈвоÈцентралниотÈрегистарÈзаÈпретприемачиÈкоиÈсеÈстудентиÈиÈелектронскиÈјаÈотворилеÈфирмата. Истовремено ќе се субвенци-онираат и другите трошоци за регистрација на фирма (печат, нотарска заверка на документи).

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 .

ВМРЕжуВАњЕÈНАÈНОТАРИ,ÈКАТАсТАРÈИÈцЕНТРАлНИОТÈРЕГИсТАРÈ

Со проектот ќеÈсеÈнамалиÈвреметоÈиÈценатаÈкојаÈбизниситеÈиÈграѓанитеÈјаÈплаќаатÈзаÈрегистрацијаÈнаÈзалогÈиÈлизингÈнаÈподвижниÈпредмети,ÈкакоÈиÈзаÈрегистрирањеÈиÈобезбедувањеÈнаÈправатаÈнаÈсопственостÈнадÈне-движности.ÈПреку електронска интеграција базирана на дигитални сертификати нотарите ќе претставуваат интерфејс помеѓу приватниот сектор од една страна и системите на Централниот регистар и Агенцијата за катастар од друга страна.

ЕлЕКТРОНсКОÈПОДНЕсуВАњЕÈНАÈцАРИНсКИÈДЕКлАРАцИИÈИÈДОКуМЕНТИ

Ќе овозможиме фирмитеÈпоÈелектронскиÈпатÈдаÈгиÈподнесуваатÈцаринскитеÈдокументиÈиÈдекларации.ÈСо овој сис-тем потребното време за прием и обработка на царинските декларации ќе се сведе на минимум и значително ќе се поедностави увозно-извозната постапка. Оваа мерка ќе се имплементира по воведувањето на новиот систем за обработка на царински декларации (СОЦД).

ПРОЕКТÈ„Е-ФАКТуРА“

НаÈфирмитеÈкоиÈобезбедуваатÈстокиÈиÈуслугиÈзаÈдржавнитеÈинституцииÈќеÈимÈсеÈовозможиÈелектронскиÈдаÈгиÈдоста-вуваатÈфактуритеÈзаÈнаплата.ÈСите државни институции од министерствата до школите и болниците ќе бидат обвр-зани да примаат електронски фактури. На тој начин ќе се подобри ефикасноста и транспарентноста во работењето на јавните институции со приватниот сектор.

Проектот се реализира по примерот на Данска, која има најразвиен систем за електронска соработка со фирмите. Имплементацијата на овој проект ќе обезбеди заштеда на илјадници работни часови и заштеда од околу 10 милиони евра годишно, преку елиминирање на пополнување фактури и нивно доставување преку пошта.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„Е-сМЕТКИÈИÈИЗВЕсТуВАњА“

КомпаниитеÈкоиÈиспраќаатÈпоштаÈвоÈголемÈобем,ÈкакоÈштоÈсеÈбанките,ÈфикснитеÈиÈмобилниÈоператори,Èкомунал-нитеÈпретпријатијаÈиÈЕВН,ÈтелевизискитеÈоператориÈиÈдр.,ÈнаместоÈдосегашнотоÈдоставувањеÈнаÈсметкиÈиÈизвес-тувањаÈпоÈпошта,ÈистотоÈќеÈможеÈдаÈгоÈсторатÈпоÈелектронскиÈпат.ÈСекој граѓанин ќе има сопствено електронско сандаче на кои ќе може да ги прима и да ги чува сите сметки. Податоците трајно ќе се чуваат и секој граѓанин ќе има увид и ќе може да ги планира месечните и годишни трошоци.

Проектот ќе ја подобри ефикасноста при доставувањето на сметки и други известувања кои фирмите ги испраќаат до потрошувачите. Бидејќи се работи за проект преку кој ќе се остварат значителни заштеди, истиот ќе се реализира во соработка со приватниот сектор и со Македонска пошта. Проектот спаѓа во т.н. „зелени инвестиции“ бидејќи на годишно ниво се заштедуваат стотици тони хартија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 г о д и н а .

ЕлЕКТРОНсКИÈуслуГИÈНАÈОПшТИНИТЕ

Користејќи го позитивното искуство од воведувањето на системите за електронско плаќање даноци, добивање увозно-извозни дозволи, пријавување вработени, и др. електронски портали, ќе го промовираме воведувањето на електронски услуги кај локалната власт. ВоÈсоработкаÈсоÈопштинитеÈиÈЗЕлсÈиÈсогласноÈсоÈнивнитеÈкапацитетиÈќеÈреализирамеÈПроектÈзаÈелектронскоÈаплицирањеÈиÈдобивањеÈлиценци,Èдозволи,Èрешенија,ÈсогласностиÈиÈдр.јавниÈуслугиÈкоиÈсеÈвоÈнадлежностÈнаÈопштините.ÈМеѓу позначајните документи се: потврда за платен данок на имот, из-вод од урбанистички план, решение за локациски услови, одобрение за градење, одобрение за употреба, решение за издавање лиценца за општински линиски превоз, решение за издавање лиценца за такси автопревоз, дозвола за поставување на натписи и рекламни табли и други написи и др. дозволи во надлежност на општините.

уНАПРЕДуВАњЕÈНАÈЕлЕКТРОНсКАТАÈТРГОВИјАÈИÈНАÈПРОДАжБАТАÈПРЕКуÈИНТЕРНЕТ

Електронската трговија е современ светски тренд кој придонесува за заштеди во работењето поради пониските трошоци за секоја поединечна деловна активност, ја зголемува ефикасноста преку зголемен број на трансакции во единица време, а со тоа придонесува и за подобрување на конкурентноста на компаниите. Во таа насока, ќе донесеме прописи со кои ќе се регулира примената на електронски фактури.ÈВоÈсоработкаÈсоÈстопанскитеÈкомориÈиÈкластерскитеÈздруженијаÈќеÈгоÈпромовирамеÈелектронскотоÈтргувањеÈкајÈнајголемитеÈмакедонскиÈкомпанииÈодÈпрехранбенатаÈиÈтекстилнатаÈобласт.È

ИНФОРМАТИВЕНÈцЕНТАРÈ

Ќе се формира Информативна канцеларија бизнис-центар за фирми. ПретприемачитеÈиÈбизнисменитеÈќеÈможатÈнаÈедноÈместоÈдаÈгиÈдобијатÈситеÈпотребниÈинформацииÈзаÈдобивањеÈлиценциÈиÈдозволи,ÈисполнувањеÈнаÈзакон-скитеÈобврски,ÈкакоÈиÈинформацииÈзаÈпотребнитеÈчекориÈиÈдокументиÈзаÈостварувањеÈнаÈнекоеÈправоÈиÈсл.ÈНа тој начин административните процедури ќе се олеснат и ќе бидат потранспарентни, при што ќе се намали можноста за корупција. Пред да започне со работа, вработените во оваа Информативна канцеларија ќе поминат едногодишна обука во сите државни институции кои се поврзани со работењето на фирмите и издавањето на дозволи, лиценци и други административни процедури.

Истовремено, вработените во овој центар ќе бидат задолжени за одржување на бизнис-делот од електронскиот портал www.uslugi.gov.mk, со што услугите за фирмите ќе можат да се вршат и по електронски пат. Бизнис-центарот за фирми ќе биде задолжен и за:

9 ситеÈе-бизнисÈИнтернет-услугиÈнаÈедноÈместоÈМодернизирање и одржување на постојниот електронски портал www.uslugi.gov.mk, при што фокус ќе биде ста-вен на бизнис-делот за фирмите. Наша визија е порталот да стане единствена локација на која фирмите ќе имаат пристап до информации за сите јавни услуги што се однесуваат на бизнис-секторот, по примерот на данскиот пор-тал www.virk.dk/english. НаÈсајтотÈќеÈбидатÈдостапниÈситеÈформулариÈиÈобрасциÈиÈдругиÈинформацииÈпотребниÈзаÈработењетоÈнаÈфирмитеÈсоÈдржавата.ÈИнформациите ќе ги обезбедат владините институции и агенции, кои учеству-ваат како партнери или обезбедувачи на информации. Со користење на дигитален сертификат и електронски пот-пис ќе се овозможи директен пристап до електронски портали и административни системи кои се достапни преку Интернет.

Сајтот ќе биде лесен за разбирање и ќе содржи корисни информации и линкови, а е наменет за неискусните и постојните претприемачи. Посетителите ќе можат да комуницираат директно со надлежниот орган преку е-пошта и ќе добиваат одговор во рок од 48 часа (одговорот на покомплексни прашања, кои вклучуваат повеќе од еден орган може да трае подолго). Доколку се преферира директен разговор со вработените од Бизнис-центарот, за фирми ќе биде обезбедена и директна телефонска линија за контакт.

9 БазаÈнаÈподатоциÈзаÈбизнисотЛансирање и одржување наÈИнтернет-базаÈнаÈподатоциÈкојаÈгиÈсодржиÈситеÈважниÈинформацииÈзаÈбизнисотÈкакоÈзаконотÈзаÈтрговскиÈдруштва,ÈзаконÈзаÈтрговија,ÈданочнаÈрегулатива,ÈзаконÈзаÈпридонесиÈодÈзадолжителноÈсоцијал-ноÈосигурување,ÈзаконÈзаÈбезбедностÈиÈздравјеÈнаÈработа,ÈзаконÈзаÈградењеÈиÈзаконÈзаÈзаштитаÈнаÈживотнатаÈсре-дина,Èкако и детали за лицето законтакт, кои треба да го знаат новите претприемачи. За разлика од повеќето други извори на информации, информациите обезбедени од оваа база на податоци ќе се прилагодат за специфичниот случај, односно се земаат во предвид одреден број критериуми за пребарување (дејност, големина и сл.) и на тој начин се обезбедуваат информации релевантни за специфичниот бизнис. На тој начин ќе се намали перцепцијата за сложеноста на регулативата кај претприемачите.

2. ПОДОбРувАњЕ НА РЕгуЛАТИвАТА И ПОЕДНОСТАвувАњЕ НА ПОСТАПКИТЕ ЗА ДОбИвАњЕ ДОЗвОЛИ И ЛИЦЕНЦИ

9 ЕдношалтерскиÈсистемÈзаÈдомашнитеÈиÈзаÈстранскитеÈинвеститори

9 ПроектÈ„учимеÈодÈбизнис-заедницата“ÈпрекуÈпосетаÈнаÈнајмалкуÈ100ÈкомпанииÈсекојаÈгодина

9 ПократкиÈроковиÈзаÈдобивањеÈградежниÈдозволиÈиÈодобренија

9 ПродолжувамеÈсоÈРегулаторнатаÈгилотинаÈиÈРИА

9 ЗголемувањеÈнаÈинтероперабилностаÈиÈформирањеÈнаÈБазаÈнаÈметаподатоциÈзаÈситеÈфирми

ЕДНОшАлТЕРсКИÈсИсТЕМÈЗАÈИНВЕсТИТОРИÈ

Ќе формираме Едношалтерски систем за поддршка на сите инвеститори при обезбедување на одобренија, лиценци, дозволи и останата документација за започнување и вршење бизнис. Инвеститорот ќе може на едно место да ја заврши целокупната постапка.Придобивките од Едношалтерскиот систем за инвеститорите се:

9 Информации на едно место за постапките за започнување и водење бизнис;

9 Посредување во административните работи за обезбедување на потребната документација, со што инвестито-рите ќе имаат повеќе време за развој на бизнисот и маркетинг;

9 Информации за консалтинг и правни услуги за големите инвестиции;

9 Информирање за постојни финансиски програми за поддршка на бизнисот на локално и централно ниво.

Проектот ќе се имплементира фазно, започнувајќи со формирање на единствена база на податоци за сите дозволи и лиценци во Република Македонија. Дел од потребните средства ќе се обезбедат преку донаторска поддршка.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТÈ„учИМЕÈОДÈБИЗНИс-ЗАЕДНИцАТА“

Редовната соработка со бизнис-заедницата која е наш стил на работа уште од 2006 година, ќе ја продолжиме и ќе ја зајакнеме преку проектот „Учиме од бизнис-заедницата“. секојаÈгодинаÈќеÈпосетувамеÈнајмалкуÈ100ÈкомпанииÈсоÈцелÈдаÈсеÈутврдатÈпотешкотиитеÈсоÈкоиÈсеÈсоочуваÈбизнис-заедницатаÈиÈдаÈсеÈизнајдатÈрешенијаÈзаÈконкретнитеÈпредизвициÈнаÈкомпаниите,ÈкакоÈиÈзаÈутврдувањеÈнаÈмеркиÈзаÈунапредувањеÈнаÈбизнис-климата. Тим од стручни лица од институциите од повеќе области ќе вршат посета на оние компании кои ќе изразат интерес.

Р о к : к о н т и н у и р а н о .

„БИЗНИсКРАТИјАÈНАМЕсТОÈБИРОКРАТИјА“È-ÈРЕГулАТОРНАÈГИлОТИНАÈIVÈФАЗА

Во новиот мандат ќе продолжиме со имплементација на нови фази од проектот Регулаторна гилотина. ЌеÈпродолжи-меÈсоÈспроведувањеÈнаÈмеркиÈсоÈкоиÈпостојнитеÈадминистративниÈпроцедуриÈќеÈбидатÈскратениÈиÈпоедноставени.ÈНа тој начин им помагаме на домашните и на странските инвеститори полесно и поевтино да ги добијат потребните документи за водење бизнис. Преку воведување јасни и транспарентни административни постапки се намалува и просторот за бирократија и корупцијата.

Во периодот 2006–2010 преку овој проект поедноставивме стотици закони и подзаконски акти, при што намалени се надоместоците и трошоците за фирмите, бројот на документи и процедури за аплицирање, олеснето е царинското и даночното работење и направена е ревизија на казнената политика во насока на намалување на глобите и до 50%. При подготовка на секоја нова регулатива, се бара мислење од стопанските комори и оние забелешки кои се при-фатливи се имплементираат во новата законска и подзаконска регулатива.

За доследна имплементација на роковите предвидени за одговор од државните институции, драстично јаÈ зголе-мивмеÈодговорностаÈнаÈслужбенитеÈлица.ÈВо закон предвидовме доколку се покаже дека постапките неоправдано се оддолжуваат и не се завршени во предвидениот законски рок, предвидени се соодветни казни, вклучително и кривично дело за одговорните лица и раководители.

И во следните четири години, ќе продолжиме со Регулаторната гилотина. Ќе продолжиме со нови мерки за:

9 Поевтинување на услугите на фирмите и граѓаните за добивање на документи, лиценци, дозволи, одобренија,

9 Намалување на бројот на документи и на пропишаните рокови за нивно добивање,

9 Целосно имплементирање на правилото „молчењето е одобрување“ во сите закони каде е можно.

Р о к : а в г у с т 2 0 1 1 , п о ч е т о к н а I V ф а з а .

ПРОЕКТ:È„3ÈЕÈПОМАлКу,ÈНОÈПОДОБРОÈОДÈ21“

ОдÈ21ÈчекорÈколкуÈштоÈтребашеÈдаÈсеÈспроведатÈвоÈ2010Èгодина,ÈпостапкатаÈзаÈизградбаÈнаÈстанбениÈкуќиÈјаÈнамаливмеÈнаÈсамоÈ3,ÈаÈнаÈстопанскиÈобјектиÈнаÈ4Èчекори.ÈВреметраењетоÈнаÈпроцедуритеÈодÈдосегашнитеÈ146ÈденаÈсеÈнамалиÈнаÈ30ÈденаÈвоÈпросек.ÈНадоместокотÈзаÈкомуналииÈзаÈизградбаÈнаÈстопанскиÈиÈиндивиду-алниÈобјекти,ÈхотелиÈиÈоткупно-дистрибутивниÈцентри,ÈгоÈнамаливмеÈнаÈ5%ÈодÈвкупнатаÈсумаÈзаÈкомуналии.Со неодамнешните законски измени се укинаа одобренијата за локациски услови, за двоен надзор, се укина плаќањето на надомест при трансформација на земјоделско земјиште во градежно, се допрецизира постап-ката за пренамена на земјоделско земјиште во градежно, при што се овозможува поголема либерализација, а се продолжува и важноста на одобрението за градење на 2 години. Со овие промени драстично се намалија постапката, времетраењето и трошоците за издавање дозволи и одобренија за градење.

ЕÈтоаÈсеÈреформи!ТоаÈсеÈпромениÈнаÈподобро.ÈПодоброÈзаÈграѓаните.ÈПодоброÈзаÈфирмите.ÈПодоброÈзаÈситеÈнас.сегаÈостануваÈдоследноÈдаÈгиÈспроведемеÈовиеÈпромени.ÈДаÈпродолжимеÈдаÈјаÈградимеÈМакедонија!Во периодот 2011-2015 година останува во целост да се реализираат мерките што ги донесовме за подобрување на условите за работа во градежништвото, при што ќе се следи нивното спроведување и на централно и на локално ниво.

За доследна имплементација на овие реформи драстично ја зголемивме одговорноста на службените лица и доколку се покаже дека постапките неоправдано се оддолжуваат, предвидени се соодветни казни, вклучи-телно и кривично дело.

ПОРТАлÈЗАÈМАлИÈјАВНИÈНАБАВКИ

Ќе формираме официјален веб-портал за јавни набавки од мала вредност, со што наÈедноÈместоÈтранспарентноÈќеÈсеÈобјавуваÈпланотÈзаÈмалиÈнабавкиÈнаÈјавниотÈсектор. Со тоа ќе овозможиме:

9 Бесплатна регистрација на претпријатијата во системот и автоматски известувања преку е-пошта за актуелни-те мали набавки;

9 Ефикасни мали јавни набавки преку воведување систем на аукции;

9 Зголемување на транспарентноста и сузбивање на корупцијата.

уНАПРЕДуВАњЕÈНАÈПРoцЕНКАТАÈНАÈВлИјАНИЕТОÈНАÈРЕГулАТИВАТАÈ-ÈРИАÈ

Ќе продолжиме со унапредување на механизмот на оценка на влијанието на регулативата врз бизнис-опкружување-то (РИА) и зголемување на нејзината ефикасност преку:

9 Проширување на обврската за државните институции за проценка на влијанието и на подзаконските акти коишто се извор на најголемите административни бариери;

9 Воведување на РИА во собраниските процедури;

9 Воведување на проверка за влијанието на регулативата врз малите и врз средните претпријатија, со што ќе се спроведуваат посебни анализи за можно изземање на малите и средни претпријатија од конкретни регу-латорни оптоварувања;

9 Спроведување на обуки на бизнис-заедницата и невладините организации за активно вклучување во процесот РИА.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 г о д и н а .

БАЗАÈНАÈМЕТАПОДАТОцИÈЗАÈПРАВНИТЕÈлИцА

Ќе продолжи реализацијата на проектот за воспоставување на единствена База на метаподатоци за правните лица. Прибирањето на податоците во една база на податоци ќе овозможи автоматска размена на потребните по-датоци меѓу државни институции. Со тоа значително ќе се поедностават процедурите за добивање лиценци и

дозволи, бидејќи дел од податоците електронски ќе се добијат по службена должност. На тој начин значително ќе се намали административниот товар и ќе се избегне дуплирање при доставувањето на податоците.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„Е-ИНсПЕКТОРАТИ“

Ќе продолжиме со транспарентен и неселективен систем за инспекциски надзор преку електронско избирање на инспектори кои ќе го вршат инспекцискиот надзор. Системот ќе нуди извештаи и прегледи во унифицирана форма што ќе придонесе за заштеда на време и обезбедување на објективност.

цЕНТРАлИЗАцИјАÈНАÈИНсПЕКцИИТЕ

Ќе спроведеме проект за координација на активностите на сите инспекторати преку едно централно тело, заради поголема ефикасност и избегнување на чести и некоординирани посети на фирмите.

3. МЕРКИ ЗА уНАПРЕДувАњЕ И ОЛЕСНувАњЕ НА ДАНОЧНОТО РАбОТЕњЕ

9 ЕлектронскоÈплаќањеÈнаÈданоциÈзаÈситеÈпретпријатијаÈ

9 GPRSÈвоÈфискализацијатаÈ

9 МобилниÈданочниÈцентри

Е-ДАНОцИÈ

Во 2010 година за користење на електронски даночни услуги пријавени се околу 5.500 нови корисници, со што вкупнот број достигна 6.661 фирми заклучно со декември 2010 година. Што е уште позначајно, најголемиот дел од нив се мали и средни претпријатија.

Во следниот период, преку промоција и обуки, но и воведување законски погодности за корисниците, ќе овозможи-ме над 90% од ДДВ-обврзниците да плаќаат данок електронски. Тоа значи 12.000 нови фирми да можат да го кори-стат системот etax.ujp.gov.mk до средината на 2012 година. Почнувајќи од 2014 ќе воведеме законска обврска сите ДДВ-обврзници да ги плаќаат даноците електронски. Тоа ќе овозможи поедноставно и повфтино реализирање на обврската за плаќање на даноците од страна на фирмите.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 - 2 0 1 4

Е-услуГИÈЗАÈГРАѓАНИТЕ

Покрај фирмите, ќе овозможиме електронските даночни услуги да бидат достапни и за физичките лица. Со проектот се предвидува сите граѓани на Република Македонија да имаат можност електронски да ги поднесува-ат даночните пријави. Проектот заеднички го реализираат УЈП и Министерството за информатичко општество и администрација.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

Е-ДДВÈ

Ќе воспоставиме систем за издавање на нумерирани ДДВ-фактури, прeку кој даночните обврзници ќе стекнат правна сигурност за деловните односи кои подлежат на данок на додадена вредност. Оваа алатка ќе овозможи намалување на инспекцискиот надзор во делот на контрола на веродостојноста на ДДВ-фактурите кај даноч-ните обврзници. Истовремено, преку е-ДДВ ќе се обезбедат податоци за влезниот и излезен промет на македон-ското стопанство, а со тоа ќе ги намалиме ДДВ-измамите. Оваа мерка ќе придонесе за рамен терен и фер и еднакви услови во работењето на фирмите.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

Е-РЕГИсТАРÈЗАÈсТАТусНАÈПРОМЕНАÈЗАÈДАНОчНИÈцЕлИÈ

Со реализација на овој проект ќе им овозможиме на сите заинтересирани граѓани и фирми да подигнат дано-чен пин-код, со кој по пат на телефонско јавување или користење на сите останати форми на е-комуникација (е-пошта, смс-порака...) ќе можат да ги пријават сите статусни промени за даночни цели, како на пример: про-мена на податоци за контакт и адреса, пријава/одјава на фискален апарат, алoкација на фискална каса во деловни-те единици и др. Оваа мерка значително ќе ја олесни комуникацијата на даночните обврзници со Управата за јавни приходи.

Р о к : 2 0 1 2 .

GPRSÈВОÈФИсКАлИЗАцИјАТАÈ

Ќе започнеме со воведување на GPRS-систем во фискализацијата, што ќе овозможи следење на готовинските плаќања и прометот во реално време (on-line). На тој начин ќе се заштитат потрошувачите и ќе се елиминираат теренските контроли за фискализација.

Со воведување на GPRS се намалува времето на обврзниците за исполнување на обврските пред даночниот орган, а влијае и за зголемувањето на ефикасноста на контролните механизми на УЈП, при што фокусот ќе биде само на високоризичните категории на даночни обврзници.

Рок: јуни 2012 за пилот-фаза во која ќе се вклучени големите трговски ланци, бензинските пумпи, казината и обложу-валниците, а до крајот на 2014 се предвидува целосна реализација на проектот за сите останати даночни обврзници.

GPRSÈЗАÈГОлЕМИТЕÈДАНОчНИÈОБВРЗНИцИÈ

Ќе воведеме систем за контроли во реaлно време на големите даночни обврзници, кој ќе овозможи градење на партнерски однос врз максимална доверба.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 - д е к е м в р и 2 0 1 4 .

МОБИлНИÈДАНОчНИÈшАлТЕРИÈ

Ќе формираме мобилни канцеларии (опремени комбиња-канцеларии), со кои УЈП ќе биде присутна во секое населе-но место, со што граѓаните нема да имаат потреба да патуваат до најблиската организациска единица на УЈП за исполнување на даночните обврски. На тој начин се намалуваат времето и трошоците на фирмите за пријавување и плаќање даноци. Ова е посебно значајно за малите компании во помалите места каде УЈП нема подрачни единици и шалтери.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ФОРЕНЗИчКАÈИТ-лАБОРАТОРИјАÈ

УЈП во текот на 2011 година ќе ги постави темелите на првата форензичка ИТ- лабораторија за даноци во Југоис-точна Европа, со што ќе се засили капацитетот на инспекциски надзор за сузбивање на високософистицираните форми на даночно затајување. Лабораторијата ќе биде опремена со најсовремена ИТ-опрема со која софтверски ќе можат да се следат податоците преземени од даночните обврзници и да се врши соодветно ИТ-вештачење.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

РЕГИОНАлНАÈДАНОчНАÈАКАДЕМИјА

Ќе формираме Регионална даночна академија за обуки на даночните администрации на земјите од Југоисточна Европа. Во академијата ќе се врши обука и специјализација во даночната област, согласно со меѓународните и ОЕЦД-стандарди. Целни групи во Македонија се: вработени во УЈП, финансиски работници од органите на управа-та, даночни советници, даночни обврзници и студентите од факултетите за општествени науки. Бидејќи наставата ќе ја посетуваат и лица од соседните земји, формирањето на академијата ќе придонесе за намалување на даночната евазија на регионално ниво.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 г о д и н а .

Е-АуКцИИÈЗАÈНАПлАТАÈНАÈДАНОчНИТЕÈДОлГОВИ

За брзо и транспарентно наплатување на паричните долгови, а по спроведена контрола и постапка за утврдување на затајување на данок кон УЈП, ќе спроведеме продажба на стоки и добра преку електронски е-аукции.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ПОТсЕТНИцИÈЗАÈПлАЌАњЕÈИÈИНДИВИДуАлНИÈДАНОчНИÈсМЕТКИÈЗАÈЗАБРЗуВАњЕÈНАÈНАПлАТАТА

Развивање на систем за доставувањеÈавтоматскиÈпотсетнициÈзаÈплаќањеÈнаÈданочнитеÈобврскиÈодÈстранаÈнаÈујПÈ(прекуÈе-поштаÈилиÈсмс-порака),Èкој ги информира и ги потсетува фирмите однапред на датумите за плаќање што ќе помогне да се избегнат задоцнети плаќања и казнени постапки.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

ДАНОчНАÈЕДуКАцИјАÈЗАÈНОВИÈПРЕТПРИјАТИјАÈ

Обезбедување информации и совети од даночната администрација за нови бизниси (семинари, посети и обуки од даночни службеници, итн.), со цел да им се помогне и да се обезбеди дека овие претпријатија се целосно инфор-мирани за нивните обврски. соÈоваÈсеÈовозможуваÈизбегнувањеÈнаÈказнувањетоÈнаÈпретпријатијатаÈкоиÈсеÈновиÈиÈнаправилеÈненамерниÈгрешкиÈзарадиÈнеинформираност.ÈВо оваа насока, предвидено е формирање на посебни оддели во рамките на подрачните единици на УЈП за информирање на новите претпријатија.

4. ПРИСТАП ДО КРЕДИТИ И ПОДДРШКА ЗА ЗгОЛЕМувАњЕ НА ИЗвОЗОТЛесниот пристап до поволни кредити е еден од условите за успешно водење на бизнисот. Последните две години заради светската економска криза, кредитната активност на банките беше намалена, што негативно влијаеше врз работењето на фирмите.

ВМРО-ДПМНЕ веднаш реагираше на ваквите состојби. За подобрување на ликвидноста на стопанството и посебно малите и средни претпријатија, уштеÈвоÈмајÈ2009ÈгодинаÈобезбедивмеÈкредитнаÈлинијаÈодÈЕИБÈвоÈизносÈодÈ100Èми-лиониÈевра.ÈОваÈеÈнајголематаÈкредитнаÈлинијаÈштоÈвоопштоÈеÈреализиранаÈвоÈРепубликаÈМакедонијаÈзаÈподдршкаÈнаÈмалитеÈиÈсредниÈпретпријатија.Средствата во текот на кризата беа искористени од компаниите за краткорочни кредити за обртни средства, и дол-горочни инвестициски кредити и издавање на гаранции. ВладатаÈодÈБуџетотÈјаÈсубвенционирашеÈкаматата,ÈкојаÈзаÈфирмите-крајниÈкориснициÈјаÈсведовмеÈнаÈнискоÈнивоÈодÈ5,5%Èгодишно.ÈБизнисмените во целост ги искористија поволните средства. Овие средства овозможија опстанок на десетици мали и средни фирми во Македонија во периодот на големата светска криза.

Подоцна, со законски измени создадовме законска можност МБПР да врши директно кредитирање на фирмите, со цел подиректно и поевтино кредитирање на стопанството. Тоа ќе започне уште во 2011 година.

За подобрување на пристапот до информации, се зголеми опфатот на јавниот кредитен регистар. Во јануари 2011 започна со работа првото Приватно кредитно биро, кое, покрај информации за редовноста на отплатите кон бан-ките, штедилниците и лизинг-компаниите, има увид во редовноста на плаќања кон УЈП, локалните власти, фирмите и претпријатијата кои даваат услуги од областа на комуналните дејности, енергетиката и телекомуникациите. Овие реформи овозможија пристап до квалитетни информации за кредитната историја и плаќањето на сметки кои се од-несуваат на обврските на правни и физички лица. Со тоа е намален ризикот при давањето кредити, што придонесува за пониско ниво на каматните стапки.

ПРОЕКТ:È„150ÈМИлИОНИÈЕВРАÈОДÈЕИБ“

Владата на ВМРО-ДПМНЕ во текот на 2009 – 2011 ја обезбеди најголемата кредитна линија за мали и средни претпријатија во историјата на Македонија во висина од 100 милиони евра. Што е уште позначајно, средствата се достапни по исклучително повол-на каматна стапка од 5,5% субвенционирана од страна на државниот буџет. Кредитната линија е наменета пред се за финансиска поддршка на малите и средни претпријатија и почетни бизниси, особено за мали претпријатија до 50 вработени и средни претпријатија со 250 вработени. Подоцна кредитната линија беше проширена и за големите фирми. Истата содржи четири програми: 1/ Кофинанси-рање на долгорочни кредити за инвестиции во износ од 50% и целосно гарантирање на кофинансираниот дел, како и субвенционирање на каматата; 2/ Кофинансирање на краткорочни кредити за обртни средства во износ од 50% и целосно гарантирање на кофинансираниот дел, како и субвенционирање на каматата; 3/ Субвенционирање на камати на кредити одобрени од комерцијалните банки; и 4/ Издавање на гаранции. Овие кредити се користат на начин што државата и МБПР ги позајмуваат средствата, фирмите ги користат, а по нивното враќање, државата и МБПР ги враќаат средствата кон ЕИБ.

ЕвеÈгиÈрезултатите:ÈпрекуÈовааÈкредитнаÈлинија,ÈвоÈтекотÈнаÈнајголематаÈсветскаÈкриза,ÈсеÈподдржааÈ305ÈпроектиÈвоÈвкупенÈизносÈодÈнадÈ100ÈмилиониÈевра.ÈРеализацијатаÈнаÈовиеÈпроектиÈпридонесеÈзаÈвработу-вањеÈнаÈ1.950Èлица!Со цел да се обезбеди континуирана поддршка на македонските претпријатија, посебно на малите и на средните фирми и извозниците,ÈВладатаÈнаÈВМРОÈ-ÈДПМНЕÈнаÈпочетокотÈодÈ2011ÈгодинаÈпобараÈодÈЕИБÈдополнителниÈ50ÈмилиониÈевра,ÈкоиÈќеÈбидатÈодобрениÈодÈБордотÈнаÈЕИБÈнаÈ20ÈмајÈ2011Èгодина.ÈИститеÈќеÈбидатÈставениÈнаÈрасполагањеÈнаÈмакедонскитеÈпретпријатијаÈведнашÈпоÈусвојувањетоÈнаÈЗаконотÈзаÈзадолжувањеÈодÈстранаÈнаÈсобранието,ÈнајдоцнаÈдоÈкрајотÈнаÈјулиÈ2011Èгодина.ПоÈискористувањетоÈнаÈовиеÈ50ÈмилиониÈевра,ÈВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈќеÈобезбедиÈдополнителниÈ100ÈмилиониÈевраÈзаÈподдршкаÈнаÈмакедонскитеÈпретпријатија,ÈподÈповолниÈуслови.ÈЗначи,ÈсоÈВМРО-ДПМНЕÈмакедонскитеÈпретпријатијаÈвоÈпериодотÈ2012-2015ÈгодинаÈќеÈдобијатÈфинансискаÈподдршкаÈвоÈвкупенÈизносÈодÈ150ÈмилиониÈевраÈпоÈповластенаÈкаматнаÈстапка!ПочитуваниÈстопанственици,ÈВМРО-ДПМНЕÈсеÈгрижиÈзаÈВас!Нека е аирлија користењето на средствата и да врви добро бизнисот!

ИНФОРМАцИИÈЗАÈсИТЕÈГРАНТОВИÈ

Во рамките на Секретаријатот за европски прашања, ќе формираме регистар на сите грантови и донации коишто странските донатори ги даваат на македонските граѓани, компании и невладини здруженија. Во следната фаза, ќе се дава и помош при подготовката на апликацијата за овие грантови и донации. Со тоа ќе го зголемиме користењето и на европските претпристапни фондови, но и на сите други програми коишто ги нуди донаторската заедница на Македонија. Надлежна институција: СЕП.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

4.1. ФИНАНСИРАњЕ И ПОДДРШКА НА ИЗвОЗОТВо периодот 2007-2010, извозот на стоки и услуги од Република Македонија порасна за околу 80% во споредба со кумулативниот износ во периодот 2003-2006. Извезени се стоки во вред-ност од 13,4 милијарди долари, споредено со 7,5 милијарди долари во претходниот четириго-дишен период. ЗголемувањетоÈнаÈизвозотÈостануваÈеднаÈодÈклучнитеÈцелиÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈвоÈпериодотÈ2011–2015Èгодина.Зголемувањето на извозот за ВМРО-ДПМНЕ има еднаков приоритет со заложбите за зголемување на домашните и на странските инвестиции. Двата приоритета меѓусебно се компатибилни, бидејќи сите инвеститори се заинтересирани за извоз на производството на светските пазари.

Во наредните четири години особено ќе се посветиме на финансиската поддршка на извозно ориентираните претпријатија, трансферот на најдобри меѓународни практики и создавање на светски препознатлив квалитет „Made in Macedonia“.

ВоÈтааÈнасока,ÈвоÈноватаÈПрограма,ÈВМРО-ДПМНЕÈпредвидуваÈнеколкуÈновиÈкредитниÈпроизводиÈзаÈизвозниците:

ИЗВОЗЕНÈФАКТОРИНГ

Имајќи ја предвид потребата од краткорочни финансиски средства на македонските компании, преку МБПР ќе воведеме факторинг како нов инструмент на македонскиот финансиски пазар. Тоа ќе има овозможи полесен пристап до финансиски средства на македонските компании кои се извозно ориентирани.

Со овој финансиски иструмент ќе им се овозможи на извозно ориентираните компании да ги продаваат своите побарувања на МБПР намалени за одреден дисконт. МБПР во улога на „Фактор“, врз основа на договор склучен во писмена форма ќе ги презема - купува побарувањата од доверителот. Пред МБПР да изврши откуп на побарувањата извозникот ќе мора прво истите да ги осигура кај МБПР.

Со имплементирање на факторингот, МБПР ќе придонесе за полесно краткорочно финансирање на компаниите за нивните тековни потреби, со што ќе претставува еден вид акцелератор на бизнис-циклусите што се спроведуваат во извозно ориентираните компании.

Предностите од користење на факторингот од страна на македонските компании/клиенти се:

9 подобрување на нивниот готовински тек,

9 забрзување на нивните бизнис-циклуси,

9 зголемување на нивниот обртен капитал,

9 обезбедување раст и развој на нивниот бизнис.

За оваа намена ќе обезбедиме околу 4 милиони евра.

ОсИГуРуВАњЕÈНАÈКРЕДИТИÈЗАÈПОДГОТОВКАÈНАÈИЗВОЗ

Овој инструмент е наменет за поддршка на перспективни и брзорастечки компании кои имаат квалитетни извозни програми со докажани способности за извоз на капитални добра на странските пазари. Осигурувањето на кредити за подготовка на извоз ќе го користат деловните банки кога клиентот-извозник поради недостаток на обртен капитал за подготовка на извозот има потреба од финансии, а истовременоо не е во можност да понуди вообичаен колатерал прифатлив за деловните банки. Предмет на осигурување на овој иструмент се побарувањата на деловните банки врз основа на главница и договорна камата.

МБПР со осигурувањето на кредитите за подготовка на извоз ќе ги покрие следните ризици на деловните банки при кредитирање на извозниците:

9 неплаќање на обврската врз основа на договорот за кредит од страна на извозникот;

9 неплаќање на обврската од страна на извозникот заради стечај или неликвидност (комерцијален ризик).

Со користење на овој иструмент, деловните банки можат да осигураат најмногу до 80% од вкупниот износ на главницата и договорната камата. Наменското користење на кредитните средства ќе го следи деловната банка.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 г о д и н а .

ОсИГуРуВАњЕÈНАÈКРЕДИТИÈЗАÈКуПуВАчИÈОДÈсТРАНсТВОÈНАÈМАКЕДОНсКИÈПРОИЗВОДИ

Со овој кредитен инструмент се овозможува домашните деловни банки да одобруваат кредити на странски купувачи за плаќање на нивните обврски кон македонските извозници, а домашните деловни банка ќе можат да ги осигуруваат кредитите кај МБПР со плаќање одредена премија и на тој начин да го намалат нивниот кредитен ризик.

Домашната деловна банка одобрува кредит на странскиот купувач, за што потпишува договор за кредит со странскиот купувач или со неговата банка. Домашната деловна банка го исплаќа кредитот директно на извозникот, а обврската врз основа на истиот кредит ја има странскиот купувач или неговата банка. Доколку странскиот купувач или неговата банка не ги исполнат своите обврски, согласно со договорот за кредит МБПР ја обештетува домашната деловна банка. Ова директно ќе влијае врз финансирањето на странските купувачи за купување производи од македонски компании, како и зголемување на конкурентските предности на македонските извозници, а со тоа и

зголемување на извозот. Со инструментот осигурување на кредити на странски купувачи се овозможува заштита и похрабар пристап во овие извозни аранжмани на домашните деловни банки.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 г о д и н а .

ОсИГуРуВАњЕÈНАÈМАКЕДОНсКИÈДИРЕКТНИÈИНВЕсТИцИИÈВОÈсТРАНсТВОÈ

Со овој продукт ќе се осигуруваат од политички ризици инвестициите на македонските компании во странство. Со ова осигурување МБПР ќе го покрие ризикот од настанување на војна, експропријација (конфискација, одземање на правото на сопственост, национализација), ограничувања или забрани при трансфер на валутата и поништување на договорот од страна на државата каде се изведува инвестицијата.

МБПР ќе може да ја обештети македонската компанија максимум 90% од осигурениот износ на инвестицијата доколку настане некој од горенаведените ризици. Во практика, осигуреникот може да го зголеми осигурениот износ доколку се зголеми износот на инвестицијата. Ова осигурување е долгорочно и како посебен услов е тоа што износот на инвестицијата треба да биде инвестиран во период од 5 години. Осигурувањето важи максимум 15 години од моментот откако ќе биде инвестиран целиот износ. За ова осигурување МБПР ќе наплаќа еднократна провизија и премија која ќе зависи од земјата која е предмет на покритие и од должината на покритието. Провизијата вообичаено изнесува 0.1% од износот на инвестицијата. Премиската стапка може да биде предмет на годишни промени доколку се менува вредноста на инвестицијата.

ИЗДАВАњЕÈТЕНДЕРсКАÈГАРАНцИјАÈЗАÈМАКЕДОНсКИÈГРАДЕжНИÈИÈДРуГИÈФИРМИÈшТОÈРАБОТАТÈВОÈсТРАНсТВО

За да учествуваат на меѓународни тендери за изградба на инфраструктурни објекти (станбени и деловни згради, патна инфраструктура, хидроцентрали и слични капитални објекти) или пак за испораката и монтажа на определена опрема, домашните компании задолжително треба да обезбедат тендерски гаранции. Без гаранции не можат да се исполнат условите за учество на тендерите. Во најголем број случаи станува збор за краткорочна гаранција (од неколку недели до неколку месеци), а износот на гаранцијата вообичаено е до 5% од износот на договорот.

Повеќето македонски градежни компании се соочуваат со проблеми при обезбедувањето на овој тип гаранции од причина што износите на гаранциите се големи, а градежните компании веќе имаат големи задолжувања кај нивните деловни банки за кредити за основни и за обртни средства. Исто така, пречка претставува и малиот капитал на домашните банки кои од оваа причина не можат да издадат гаранции на износи кои им се потребни на компаниите.

Во насока на поддршка на македонски компании кои реализираат проекти во странство, ќе воведеме инстру-мент со кој МБПР ќе ја обезбеди гаранцијата за учество на тендери во странство. Гаранцијата може да биде условна или безусловна и во издавањето ќе бидат вклучени три страни:

9 гарантор, во случајов МБПР;

9 изведувачот на проектот или договорот (извозник);

9 сопственикот на проектот (купувач), а во исто време и корисник на гаранцијата.

Во случај ако изведувачот не ги исполни бараните рокови, квалитет, цени или ако не исполни друг дел од договорот за изведување, купувачот ќе може да ја активира гаранцијата. Во случај кога е гаранцијата безусловна и е на барање или на прв повик и истата е активирана од страна на купувачот без да се обезбеди доказ дали изведувачот реално не ги исполнил бараните услови во цена, квалитет и време, значи дека постои ризик истата да биде активирана неосновано. За да го заштити извозникот од ризик да не биде истата неоснована активирана, МБПР може да понуди осигурување на гаранцијата. МБПР како издавач на осигурувањето ќе го обештети изведувачот (извозникот) само во случај ако добие правосилна судска одлука дека е гаранцијата неосновано активирана.

ОсИГуРуВАњЕÈНАÈГРАДЕжНИÈПРОЕКТИÈВОÈсТРАНсТВО

Градежништвото како гранка има големо значење бидејќи остварува значителни девизни приливи од изведување на градежни работи во странство и заради посебната природа на градежните проекти.

За поддршка на македонските градежни компании, преку МБПР ќе воведеме специјална осигурителна полиса за покритие на нивното работење во странство. При реализација на градежните работи, изведувачот/македонската

градежна компанија редовно, најчесто месечно, дава извештај за напредувањето на работите извршени во претходниот период. Врз основа на наведениот извештај, клиентот (странскиот купувач) издава сертификат, со кој го потврдува делот од износот во договорот кој се однесува на работите кои се завршени. Кога ќе го добие градежната компанија сертификатот, странскиот купувач треба да го плати делот од износот во договорот кој е наведен во сертификатот. Сите сертификати заедно го претставуваат конечниот износ на договорот. Ако е договорено авансно плаќање, дел од износот платен однапред ќе биде одземен од секој сертификат издаден додека се извршувале работите.

Осигурувањето на градежни проекти значи дека МБПР ќе го покрие ризикот од ненадоместување на веќе направените трошоци што ги направил изведувачот на проектот и тоа во следните два случаи,:

9 кога не ги издал странскиот купувач сите сертификати;

9 кога, странскиот купувач поради комерцијален ризик (стечај и продолжено неплаќање) не го платил долгот кон македонската градежна компанија.

МБПР при осигурување на градежни проекти од наведените ризици ќе осигурува максимум до 80% од износот на договорот, што значи македонската градежна комапанија би го преземла останатиот дел од ризикот. МБПР по исплата на штетата на градежната комапнија ќе ги преземе сите права и гаранции поврзани со трансакцијата. Доколку изврши поврат на обештетениот износ, МБПР ќе ѝ врати 20% на македонската градежна компанија.

Р о к : м а р т 2 0 1 3 г о д и н а .

ОсИГуРуВАњЕÈНАÈИЗВОЗÈНАÈКАПИТАлНИÈДОБРА

Ќе воведеме инструмент за осигурување на капитални и инвестициски стоки наменети за извоз. Осигурувањето на капитални добра е долгорочно осигурување наменето за оние македонски извозници кои склучуваат договор со странски купувач за продажба на одредени капитални добра (инвестициски добра). Ова осигурување покрива од следните видови ризици:

9 производствен - откажан е договорот во предиспорака на стоките;

9 кредитен - кога купувачот стане неликвиден или отиде во стечај во период од почеток на производството до крајниот датум за плаќање на обврските согласно со договорот.

Во случај кога македонскиот извозник направи одредени трошоци и почне со производство, а во текот на производството купувачот го откаже договорот, МБПР ќе го обештети македонскиот извозник за трошоците што ги направил за производствао на бараниот производ. Имајќи предвид дека за проиводството на капитални добра обично се склучуваат договори подолги од една година, а во тој период купувачот може да стане неликвиден или да отиде во стечај и во тој случај МБПР го обештетува македонскиот извозник за ненаплатениот договорен износ. Вообичаено, обештетувањето изнесува 80% од вкупниот договорен износ на плаќање. Со овој инструмент не се покриваат штети настанати од невнимание на извозникот/осигуреникот при транспорт или ризик од војна за време на транспортот, ризици што можат да се осигураат кај други осигурителни компании.

во насока на поддршка на извозот се и следните конкретни проекти:

учИМЕÈЗАÈИЗВОЗÈ

Ќе дадеме поддршка на извозно ориентираните сектори преку субвенционирање на консултантските услуги за поттикнување на извозните активности. Извозните компании преку ваучери ќе можат да користат меѓународни врвни консултанти за унапредување на извозната моќ на производот, дистрибуција и настап на странски пазари.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ВлЕЗÈНАÈНОВИÈПАЗАРИ

Преку кофинансирање во износ до 5.000 евра ќе обезбедиме финансиска поддршка за компаниите за изработ-ка на физибилити-студии за влез на нови пазари. Целта на проектот е да се овозможи пристап за македонските компании до информации за издржаноста на нивните проекти за влез на нови пазари. На тој начин ќе се поддржи квалитетот во одлучувањето за инвестирање.È

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 – к о н т и н у и р а н о .

ВИРТуЕлЕНÈсАЕМ

Преку веб-портал во Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот, ќе креираме „Виртуелен саем“ во електронска форма, преку кој ќе бидат претставени македонските компании заинтересирани за извоз. Наме-ната на виртуелниот саем ќе биде промоција на македонските производи и услуги и зголемување на меѓународната економска соработка.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„МАКЕДОНсКОÈсОНцЕНцЕ“

Преку зајакнување на капацитетите на домашните лаборатории и институти, ќе овозможиме најголемиот број на меѓународно барани сертификати за квалитет на производот да се издаваат во Македонија. „Made in Macedonia“ ќе стане препознатлив симбол за потврден квалитет. На тој начин, ќе ги намалиме и трошоците за добивање на сертификатите и ќе ја зголемиме извозната конкурентност на македонските компании. Истовремено, со тоа ќе ја зголемиме и заштитата на домашните потрошувачи, бидејќи истите стандарди ќе мора да бидат запазени и за произ-водите од странско потекло кои се увезуваат во земјата.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 г о д и н а .

4.2. ФИНАНСИРАњЕ НА ЗЕМЈОДЕЛСТвОТОЗемјоделскиот кредитен дисконтен фонд (ЗКДФ) се реализира преку 9 финансиски институции, од кои 7 банки и 2 штедилници, по принцип на кофинансирање, при што 80% се средства од ЗКДФ, а 20% средства на банките и ште-дилниците. Во завршна фаза е вклучувањето на уште две нови банки што ќе резултира со зголемена достапност и подобрување на условите за крајните корисници од аспект на обезбедувањето на кредитите, роковите за отплата, брзината на обработка на кредитните барања.

Преку ЗКДФ ќе се финансираат кредити за:

I. Примарно земјоделско производство (до 100.000 евра)» годишна каматна стапка: 4% за кредити пласирани преку вклучените деловни банки, 6% за кредити пласи-

рани преку вклучените штедилници;

» намена: за основни и обртни средства за примарно земјоделско производство;

» целна група: носители на земјоделски стопанства кои имаат поднесено барање за упис во Единствениот регистар на земјоделски стопанства и мали и средни претпријатија кои се занимаваат со примарно земјо-делско производство .

II. Преработка на земјоделски производи (до 300.000 евра), освен за млинови (до 200.000 евра)» годишна каматна стапка: 5% за кредити пласирани преку вклучените деловни банки, 6,5% за кредити пла-

сирани преку вклучените штедилници;

» намена: за основни и обртни средства за преработка на земјоделски производи;

» целна група: мали и средни претпријатија кои се занимаваат со преработка на земјоделски производи .

Лимитот за сите капацитети за преработка (освен за млинови) времено е зголемен на 500.000 евра, а за винарници на 700.000 евра. Овие лимити важат само за откуп на суровина за преработка, а не и за други набавки.

III. Извоз на примарни земјоделски производи (до 200.000 евра)» годишна каматна стапка: 5% за кредити пласирани преку вклучените деловни банки, 6,5% за кредити пла-

сирани преку вклучените штедилници;

» намена: за основни и обртни средства за трговија со примарни земјоделски производи наменети за извоз;

» целна група: мали и средни претпријатија кои се занимаваат со извоз на земјоделски производи .

Заклучно со крајот на 2011 година, ќе обезбедиме 9 милиони евра расположливи средства за нови пласмани, за 2012 година ќе има дополнителни 3,5 милиони евра, додека за 2013 година ќе бидат на располагање дополнителни 1,5 милиони евра.

Дополнителни средства за кредити за земјоделствотоЗа зголемување на пласирањето на нови кредити, ќе го дополниме фондот на ЗКДФ со нови финансиски средства. Дополнителни извори на средства ќе се обезбедат преку:

9 Обновлив фонд од јапонски грант за набавка на трактори во износ од околу 4,5 милиони евра;

9 Неискористени средства од грант на ЕУ во износ од околу 3 милиони евра;

Со трансфер на овие средства во обновливиот фонд на ЗКДФ кредитната линија ќе се обезбедат дополнителни 7,5 милиони евра ликвидни средства. Доколку не се добие согласност од донаторите, средствата ќе се обезбедат преку задолжување од меѓународните финансиски институции.

Нови кредитни продуктиСо обезбедување на дополнителни средства, МБПР ќе отпочне активности за промена на кредитните услови кои ќе бидат насочени кон подобрување на реализација на средствата и достапноста на ЗКДФ-кредитите до целните групи.

Тоа ќе се постигне преку воведување на следните мерки:

9 КредитиÈзаÈфинансирањеÈнаÈинвестицииÈподдржаниÈсоÈпрограматаÈИПАРД:» Кредитен лимит: согласно со лимитите утврдени со програмата ИПАРД 2007-2013;

» годишна каматна стапка: 4%;

» намена: согласно со мерките утврдени со програмата ИПАРД 2007-2013;

» целна група: потенцијални корисници утврдени со програмата ИПАРД 2007-2013 .

Преку оваа мерка, апликантите од програмата ИПАРД полесно ќе доаѓаат до финансиски средства за реализација на инвестициите и побрзо ќе ги користат средствата од ЕУ наменети за поддршка на земјоделството и на руралниот развој во Македонија.

9 ЗголемувањеÈнаÈкредитниотÈлимитÈзаÈкапацитетитеÈзаÈпреработкаÈнаÈжитниÈкултуриÈ(млинови),ÈодÈ200.000ÈевраÈнаÈ300.000Èевра

Со оваа мерка ќе се изедначат условите за добивање кредит во рамките на втората кредитна категорија за сите пот-сектори од агроиндустријата (вклучувајќи ја и преработката на житни култури т.е. млиновите). Со тоа ќе се поддржи овој значаен потсектор во сезоната на откуп и во услови на драстично зголемување на цената на пченицата и другите жита на домашниот и на светскиот пазар. Со навремен и целосен откуп на произведените житни култури корист ќе имаат и примарните земјоделски производители.

9 ÈКредитирањеÈнаÈизвозотÈнаÈпреработениÈземјоделскиÈпроизводиОваа мерка ќе придонесе за дополнителна финализација на агроиндустриското производство и полесна реали-зација на преработените земјоделски производи на странскиот пазар како услов за зголемување на додадената вредност на производството и извозот во агроиндустрискиот комплекс.

9 ЗголемувањеÈ наÈ лимитотÈ заÈ кредититеÈ наменетиÈ заÈ извозÈ наÈ земјоделскиÈ производиÈ одÈ 200.000È евраÈ наÈ300.000Èевра

Како продолжение на претходната, оваа мерка ќе ги има истите позитивни ефекти врз извозот на примарни и прера-ботени земјоделски производи, а со тоа и поголема побарувачка и откуп на земјоделски производи од земјоделците од страна на преработувачките капацитети во агроиндустријата.

9 ПродолжувањеÈнаÈрокотÈодÈ30ÈнаÈ90ÈденаÈзаÈрефинансирањеÈнаÈкредитиÈнаменетиÈзаÈинвестицииÈкоиÈсеÈре-ализираниÈодÈкрајнитеÈкорисници

Поради специфичностите на земјоделското производство, со оваа мерка ќе обезбеди повеќе време за навремено комплетирање на потребната документација при аплицирање за кредит, полесен пристап до финансиски средства, подобрување на ликвидноста и премостување на сезонските дискрепанци карактеристични за производството и продажбата на земјоделски производи. Сите активности за воведување на овие мерки ќе отпочнат по обезбедување на дополнителни средства за ЗКДФ кредитната линија во рамките на МБПР, а нивното имплементирање би започна-ло до крајот на 2011 година.

Надлежни институции: Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство, МБПР, Министерство за финан-сии. Рок за сите продукти: декември 2011.

5. ФИНАНСИСКА ДИСЦИПЛИНАПодобрувањетоÈнаÈфинансискатаÈдициплинаÈеÈусловÈзаÈподобраÈликвидностÈнаÈфирмитеÈиÈзајакнувањеÈнаÈпазар-натаÈконкуренција.ÈВо досегашната практика, неплаќањето на обврските од страна на доверителите претставуваше еден од основните проблеми со кој се соочуваа фирмите во Република Македонија. Волунтаристичкото неплаќање на обврските и тогаш кога фирмата должник има можност да плати, не само што влијае негативно врз ликвидноста

на стопанските субјекти-доверители, туку и директно придонесува за развој на сивата економија и нелојалната кон-куренција.

Оваа практика не може и не смее да продолжи понатаму. ЗаÈрешавањеÈнаÈовојÈпроблем,ÈВМРО-ДПМНЕÈвоÈсоработкаÈсоÈбизнис-заедницатаÈпредлагаÈвоведувањеÈнаÈновÈинструментÈзаÈобезбедувањеÈиÈнаплатаÈнаÈпобарувањатаÈ–ÈЗа-должница.

ПРОЕКТ:È„ЗАДОлжНИцА“

Неплаќањето меѓу стопанските субјекти претставува еден од основните проблеми во однос на ликвидноста на сто-панството и финансиската дисциплина. За да се надмине овој проблем, потребно е да се воведе инструмент за обезбедување и автоматско плаќање на обврските меѓу правните лица.Во таа насока, а на предлог на стопанските комори, ќе воведеме „Задолжница“,Èкако инструмент за обезбедување кој ќе биде наплатлив од банкарските сметки на фирмата што должи. Овој модел успешно функционира во одделни земји и е во согласност со европските регулативи, меѓу кои и директивите 2000/35/EC и 2007/64/EC.

„Задолжницата“ ќе има својство на правосилно решение за извршување, со кое за намирување на долговите ав-томатски ќе се повлечат средства од банкарските сметки на должникот (вклучително и орочени средства), на сметката на фирмата на која ѝ должи. На тој начин ќе се зголеми сигурноста во економското работење на довери-телите. Практичноста на „Задолжницата“ е што на доверителот му овозможува заштита и наплата на побарувањата, без потреба притоа да води судска постапка. Заради правна сигурност при потпишувањето ќе постои само една „Задолжница“, која по враќањето и наплатата на долгот ќе му биде вратена на должникот.

За да се избегне често и непотребно активирање на инструментот, како и за спречување на злоупотреби, „Задолж-ницата“ ќе треба да се авторизира, при што пред потпишувањето должникот и доверителот треба да бидат инфор-мирани за рокот на наплата, како и за нивните права и обврски.

ПОДОбРувАњЕ НА КОНКуРЕНТНОСТА И ИНОвАЦИИПо примерот на Финска, Словенија и други мали земји кои покажале успех во развојот на нови технологии и инова-ции, ќе инвестираме во постепено зголемувањеÈнаÈнивотоÈнаÈтехнолошкиÈразвојÈнаÈМакедонија.ÈЌе се пристапи кон идентификувањеÈнаÈкомпанииÈкоиÈимаатÈпотенцијалÈдаÈвоведатÈновиÈтехнологииÈвоÈпроизвод-ството, преку сопствено истражување или во соработка со универзитетите и иноваторите во Македонија кои имаат сопствени патенти. За најдобрите проекти кои ќе креираат долгорочен и најголем бенефит за економијата и опш-теството ќе обезбеди кофинансирање за нивна реализација.

соработкатаÈпомеѓуÈуниверзитетитеÈиÈбизнис-секторот за истражување и развивање на нови технологии е значаен фактор за создавање на иновативно општество кое ќе биде двигател на стопанската активност и конкурентност на Македонија.

Ќе ја помогнеме комерцијализацијатаÈнаÈиновациите, бидејќи тоа е неопходно за стимулирање на истражувачката дејност.

Во следните четири години посебно внимание ќе посветиме на:

9 Развој и комерцијализација на нови производи, услуги и процеси;

9 Поттикнување на воведување на нови технологии;

9 Трансфер на знаење (know-how);

9 Стручно оспособување и едуцирање на вработените за примена на нови технологии и технолошки процеси;

9 Партнерство помеѓу науката и бизнис-секторот;

9 Зајакнување на технолошката соработка во рамки на кластерите;

9 Воведување иновации и патенти во работењето на фирмите;

9 Градење на капацитети за поддршка на истражувањето и иновациите.

ОсНОВАњЕÈНАÈЕКВИТИÈИÈМЕЗАНИНÈИНВЕсТИцИсКИÈФОНДОВИÈ

Ќе дадеме поддршка за формирање на еквити и мезанин инвестициски фондови за докапитализација и кредитирање на претпријатијата коишто имаат потреба од капитал и know how. Средства за развој на претпријатијата ќе се нудат под исклучително поволни услови.

Фондовите ќе имаат за цел да извршат натамошна експанзија на претпријатијата преку зголемување на нивната кон-курентност и пазарното учество. Покрај директното финансирање, на компаниите ќе им се обезбедат советодавни услуги и современи менаџмент обуки.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 – 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТ:ÈуНИВЕРЗИТЕТсКИÈSPIn-oFFÈКОМПАНИИÈ

Ќе ја зајакнеме улогата на универзитетите во истражувачката дејност, согласно со потребите на пазарот. Посебна предност ќе се даде на индустрискиот дизајн, инженерските услуги, софтверот, новите технологии и истражувањето и развојот на фармацијата и медицината. Партнерството помеѓу науката и бизнис- секторот ќе го поттикнеме пре-ку доделувањеÈ грантовиÈ воÈ вредностÈ доÈ 20.000È евраÈ заÈ кофинансирањеÈ наÈ spin-offÈ компанииÈ што ќе извршат комерцијализација на нови производи, услуги и технолошки процеси.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ЗАјАКНуВАњЕÈНАÈТЕхНОлОшКАТАÈсОРАБОТКАÈВОÈРАМКИÈНАÈКлАсТЕРИТЕ

Во рамки на секој кластер ќе се формира Регистар на македонски компании со најголем капацитет за иновации и за истражување. Во соработка со постојните кластери и согласно со претходно дефинирани критериуми, ќе се мери капацитетот на македонски компании способни да вршат истражувања кои би се примениле во производстве-ните технолошки процеси. Согласно со овие рангирања ќе се гради соработката меѓу фирмите, универзитетите, факултетите и македонските иноватори.

ОрганизирањеÈобукиÈнаÈнивоÈнаÈкластер.ÈТехнолозите и инженерите на најдобрите 10 фирми од секој кластер и 5 иноватори од соодветната област ќе одржат предавање за практиките и новитетите во своето работење. Од своја страна, Владата во соработка со меѓународните финансиски институции ќе финансира најмалку 2 регионални и европски реномирани предавачи од областа да одржат предавање за светските достигнувања.

АГЕНцИјАÈЗАÈТЕхНОлОГИИÈИÈИНОВАцИИ

За институционална поддршка на иновациите и истражувањето во Македонија, самостојно или во рамките на др-жавните институции, ќе се формира Агенција за технологии и иновации. Преку оваа агенција ќе се кофинансира-ат истражувачки проекти кои имаат потенцијал да најдат примена во македонските компании, согласно со постојното ниво на технолошки развој. На тој начин средствата ќе се користат само за оние проекти кои ќе можат да имаат практична примена и ќе ја подобрат конкурентноста на фирмите. На среден рок, со менувањето на струк-турата на македонската економија, ќе се кофинансираат проекти и во нови области. Агенцијата ќе соработува со кластерите при идентификувањето на компаниите што имаат најголем потенцијал за иновации. Во подоцнежната фаза од работењето на Агенцијата покрај кофинансирање на технолошки иновации во индустрискиот сектор, ќе се финанасираат истражувачки проекти и иновации за локален и развој на услужниот сектор.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 3 .

ИМПлЕМЕНТИРАњЕÈНАÈПАТЕНТИ

Во соработка со ЕУ и со меѓународните финансиски институции, ќе реализираме Проект за поттикнување на научно-истражувачките и развојните активности (R&D) во приватните фирми со цел нивна комерцијализација и намалување на ризикот од неуспех. Притоа ќе се поттикнуваат на заеднички научно-истражувачки потфати меѓу приватниот сек-тор и јавниот – електро, машинските, технолошките и информатичките универзитети и факултети, со цел практична примена на научните достигнувања кои ќе придонесат кон зголемување на конкурентноста и реструктуирањето на економијата и ќе имаат директен ефект на економскиот развој.

За таа цел ќе се создадат фондови од коишто ќе се финансираат одреден број пронајдоци – патенти кои има-ат потенцијал за ефектуирање во производствен процес, при што на фирмите кои ќе бидат заинтересирани за примена на овие пронајдоци ќе бидат финансирани до 50% од потребната инвестиција (во зависност од висината на инвестицијата) за имплементација на пронајдокот. На овој начин најдиректно ќе се стимулира креативниот по-тенцијал, заради тоа што иноваторите ќе знаат дека нивните пронајдоци несома да останат заборавени на хартија во некоја фиока, туку ќе се материјализираат и ќе најдат вистинска примена. На овој начин и самите иноватори ќе имаат поголема можност за промоција на своите патенти.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 3 .

ПРОЕКТÈ„ВАучЕРИÈЗАÈИНОВАцИјА“

Со проектот „Ваучери за иновација“, претпријатијатаÈќеÈможатÈдаÈаплицираатÈзаÈдобивањеÈваучериÈвоÈизносÈодÈ5.000ÈевраÈзаÈразвојÈнаÈновиÈбизнис-стратегии,Èмодели,ÈуслугиÈиÈпроизводи,ÈкакоÈиÈобукиÈзаÈуправувањеÈсоÈино-вации.ÈИстовремено, ќе го поттикнеме здружувањето на претпријатијата преку пропорционално зголемување на вредноста на ваучерот согласно со бројот на здружени претпријатија.

Реализацијата на проектот ќе овозможи претпријатијата да се стекнат со знаење и вештини во делот на менаџмент-процесите и логистиката, истражувањето на пазарот, дизајн и брендирање, како и развој и тестирање на нови про-изводи.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 - к о н т и н у и р а н о .

ГРАНТОВИÈЗАÈПОТТИКНуВАњЕÈНАÈТРАНсФЕРÈНАÈТЕхНОлОГИ

За изградба на истражувачка инфраструктура која ќе биде двигател на економскиот развој на земјата ќе обезбеди-ме поддршка за поттикнување на трансфер на нови технологии преку грантови до 50.000 евра за македонските претпријатија и за зголемување на капацитетите за искористување на европските фондови за иновации, истражу-вање и развој.

Грантовите ќе можат да се користат за развивање на соработка со универзитетите и со истражувачките центри од земјата и од странство; отворање на оддели за истражување и развој во компаниите; вработување на научно- истра-жувачки кадар; осовременување на производствените процеси; заштита на интелектуалната сопственост; развој, употреба и комерцијализација на современа технологија.

Р о к : 2 0 1 2 – 2 0 1 5 г о д и н а .

ПОДДРшКАÈНАÈЕКОИНОВАцИИ

Иновативните производи, процеси и услуги насочени кон намалување на негативното влијание врз животната среди-на, спречување на загадувањето или постигнување на поефикасна и одговорна употреба на природните ресурси ќе бидат поддржани преку три различни канали:

9 Подобар пристап до финансии преку обезбедување на финансиски инструменти, како посебна поддршка за екоиновации;

9 Пилот-проекти и пазарна реализација: поддршка на прва пријава и проширување при навлегување на пазарот на некои од најдобрите иновативни екопроизводи и услуги и надминување на бариерите кои можеат да го по-пречат нивниот комерцијален успех;

9 Мрежи на национални и регионални актери: за размена на најдобрите практики за екоиновации и изградба на мрежна опсерваторија на екоиновации, обезбедувајќи стратешки увид во овој просперитетен сектор.

ЌеÈобезбедимеÈсредстваÈвоÈсоработкаÈсоÈмеѓународнитеÈинституцииÈзаÈподдршкаÈнаÈпроектитеÈнаÈпретпријатијатаÈзаÈпроизводствоÈнаÈекопроизводиÈиÈупотребаÈнаÈновиÈтехнологииÈсоÈвисокиÈстандардиÈзаÈзачувувањеÈнаÈживотнатаÈсредина. Секоја година ќе организираме екофорум, каде заинтересираните претпријатија ќе имаат можност да пре-зентираат „зелени бизнис-проекти“, при што за реализација на најуспешните проекти ќе се обезбедат грантови во износ од 10.000 евра, како и поволни кредити во износ до 50.000 евра со ниска каматна стапка под 4% на годишно ниво. Овој проект ќе биде реализиран во соработка со меѓународните финансиски институции.

Р о к : м а р т 2 0 1 3 .

РЕВИЗИјАÈНАÈцАРИНсКИОТÈТАРИФНИК

Со цел да го поттикнеме домашното производство, а во рамките на процесот на усогласување со ЕУ-регулативата, ќе вршиме континуирана ревизија на царинскиот тарифник, со посебно внимание на тарифните броеви за набавка на репроматеријали и нова опрема кои не се произведуваат во Република Македонија. На тој начин ќе ја зголемиме конкурентноста на македонските компании.

Јакнење на квалитетот на работната сила 9 ИднинатаÈимÈприпаѓаÈнаÈземјитеÈсоÈзнаење.È

9 ИднинатаÈимÈприпаѓаÈнаÈземјитеÈсоÈнајдобарÈквалитетÈнаÈработнатаÈсила.

9 МакедонијаÈмораÈдаÈбидеÈземјаÈнаÈзнаење.ÈЗемјаÈнаÈквалитетнаÈработнаÈсила.За таа цел, покрај инвестициите во образованието, во следните четири години ќе реализираме и конкретни проекти за подобрување на квалитетот на работната сила:

ПРОЕКТ:ÈсТОПÈ„BRaInÈDRaIn“È

За да се искористи знаењето кои македонските дипломци и магистри го стекнале на техничките и на ИТ-универзите-тите во 10-те најразвиени земји од Европа и светот, ќе спроведеме проект со кој на секој студент инженер, техно-лог и информатичар кој по завршувањето на студиите во странство ќе се врати и ќе се вработи во Македонија, во првите три години по вработувањето ќе му бидат обезбедени дополнителни 30% од платата која ќе ја има при првото вработување.

Р о к : п о ч н у в а ј ќ и о д ј а н у а р и 2 0 1 2 .

НАцИОНАлЕНÈКОРПОРАТИВЕНÈФОНДÈЗАÈОБуКАÈ

Во соработка со стопанските комори и кластерите, ќе формираме Национален корпоративен фонд за обука, преку кој ќе се спроведуваат прилагодени обуки на вработените за одржување чекор со технолошките промени и пот-реби на пазарот. Годишната програма за обуки за секторите ќе ја одобрува Економско-социјален совет и секоја година во зависност од искажаните потреби на компаниите ќе се проширува со нови обуки и сектори. На транспа-рентен начин преку јавен повик, ќе ангажираме врвни стручни лица за спроведување на обуките. Со овој фонд ќе го поттикнеме процесот на доживотно учење согласно со утврдени критериуми. Средствата во фондот ќе се обезбедат преку кофинансирање од буџетот на Република Македонија, средства на компаниите и претпристапните европски фондови. Надлежна институција: Министерство за труд и социјална политика.

ТОП-МЕНАџМЕНТÈ

Ќе ги завршиме активностите за обука на македонските менаџери во странски компании преку проектот „Топ-ме-наџмент“, кој започна да се спроведува во 2009 година со цел да го зајакнеме квалитетотÈнаÈсредниотÈменаџмент во македонските компании. Во текот на 2011 година ќе го финализираме со практична обука во Германија на оние менаџери кои веќе успешно ја завршија обуката во Словенија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 г о д и н а .

цЕНТРИÈЗАÈКАРИЕРА

По примерот на реномираните светски образовни институции, ќе формираме Центри за кариера за информирање и професионално советување за учениците во рамки на средните училишта и универзитетите. Основната функција на центрите ќе биде обезбедување на стручна помош за професионална ориентација на учениците. Мла-дите лица уште во текот на образовниот процес ќе се подготвуваат за пазарот на труд преку обуки и практична работа. Центрите ќе обезбедуваат и советодавни услуги за изработка на кариерен план, симулација на интервју и посредување за практична работа.

сТИПЕНДИИÈЗАÈИДНИТЕÈПРОФЕсИОНАлцИÈИÈНИВНОÈучЕсТВОÈВОÈПРОЕКТИÈОДÈјАВЕНÈИНТЕРЕсÈ

Ќе формираме посебен Фонд за стипендирање и кофинансирање на успешни апсолвенти и дипломирани студен-ти кои покажале исклучителни резултати за време на студиите. Преку фондот, на студентите ќе им бидат дос-тапни професионални меѓународно признати специјализирани обуки (сертифицирани финансиски аналитичари, машински инженери, ИТ-сертификати итн.). Во текот на стипендирањето, студентите ќе бидат задолжени да дадат придонес и своето знаење и стручност да ги применат во реализација на најмалку 3 проекти од јавен интерес кои ги реализираат државните институции.

Проектот ќе се реализира во соработка со бизнис-заедницата. Компаниите што ќе искажат интерес и ќе учествуваат во реализацијата на овој проект, по дипломирањето на студентите ќе имаат можност да ангажираат високообучена интелектуална сила.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2 .

инВЕСТиЦии

ИНвЕСТИЦИИИнвестициите се основа за економскиот развој.

Инвестициите се значајни за отворање на нови работни места.

ВМРО-ДПМНЕ е пријател на инвеститорите.

Ова го напишавме во „Преродбата во 100 чекори“ во 2006 година.

Ова го напишавме и во „Преродбата во 100 чекори - надградена и проширена“ во 2008 година.

Во ова веруваме и денес!

Затоа,ÈзаÈдомашнитеÈинвеститори:

9 Ги спуштивме даноците на најниско ниво во Европа од 10%,

9 Данокот на нераспределена добивка го сведовме на 0%,

9 Стапките на социјални придонеси ги намаливме од 32,7% на 28,4%,

9 Спроведовме три фази на регулаторна гилотина, при што ги намаливме трошоците на фирмите за преку 50%,

9 Обезбедивме 100 милиони евра од ЕИБ по повластена камата од 5,5%,

9 Во екот на кризата овозможивме репрограмирање на старите долгови врз основа на даноци и придонеси, што спаси стотици фирми од пропаѓање,

9 Ги намаливме казните за одредени прекршоци и до 50%,

9 Ја подобривме ефикасноста на катастарот,

9 Започнувањето со бизнис во Македонија го направивме најлесно во Европа,

9 Ги зголемивме капиталните инвестиции од буџетот за да се поддржат градежништвото и други 20 индустриски гранки,

9 Ја поедноставивме постапката за издавање дозволи за градба, со што времето за издавање дозвола за градба ќе се намали од 146 дена на само 30 дена во просек,

9 Ги намаливме комуналиите (трошоците за надомест за уредување на градежното земјиште за индустриски објекти, хотели и откупно-дистрибутивни центри) од 100% на 5% од утврдената вредност на комуналиите, а за катни гаражи од 20% на 5%,

9 Ја намаливме почетната цена за продажба на државно неизградено градежно земјиште кое се продава преку јавно наддавање за индустриски објекти, куќи, откупно-дистрибутивни центри и хотели на 1 евро по квадратен метар,

9 Ја намаливме цената на надоместокот за приватизација на земјиштето за над 70%. Сега фирмите можат да станат сопственици на земјиштето за цена од 1 до 5 евра по квадратен метар,

9 Ја поддржавме изградбата на индустриската зона во Битола.

ЗаÈ странскитеÈ инвеститориÈ даваме исклучителни погодности во Технолошко-индустриските развојни зони: осло-бодување од данок на добивка и данок на персонален доход во првите 10 години, ослободување од ДДВ и царини за производството наменето за извоз, бесплатна инфраструктура до зоната, кофинансирање на трошоците до 50% во согласност со Законот за државна помош итн. Како што ветивме во програмата Преродба во 100 чекори, во изминатиов период направивме многу работи на пла-нот на подобрување на имиџот на Македонија и на привлекување инвестиции:

9 Значително ја подобривме бизнис-климата, според сите меѓународно признати списанија. Така, според:» Извештајот „Doing Business“ на Светска банка, во време на Владата на ВМРО–ДПМНЕ, рангирањето на

Македонија е подобрено од 94. место во 2006 на 38. место во 2011; » Извештајот за глобална конкурентност на Светскиот економски форум, Македонија во 2010 година е ран-

гирана на 79. место од 139 земји што претставува подобрување од 15 места споредено со 2007 година кога бевме рангирани на 94. место;

» Фондацијата „Heritage“ Македонија се наоѓа на 55. место според Индексот за економска слобода во 2011 го-дина, што претставува подобрување од 23 места споредено со 2009 година, кога се наоѓаше на 78. место во конкуренција со 179 земји од светот;

» Магазинот Forbes, Македонија во 2010 година се наоѓа на 36. место за водење бизнис во конкуренција на 100 земји, што претставува подобрување од 46 места во однос на 2007.

9 Ја намаливме корупцијата. Согласно со Извештајот на Транспаренси Интернешнл, во време на Владата на ВМРО–ДПМНЕ, рангот на Република Македонија е драстично подобрен: од срамното 105. место во 2006 на 62. место во 2010 година.

ДополнителноÈјаÈзајакнавмеÈинституционалнатаÈархитектураÈзаÈпромоцијаÈнаÈинвестиции:

9 Спроведовме професионална кампања во реномирани светски весници за предностите за инвестирање во Македонија. Во првата фаза кампањата беше преведена и презентирана на 24 јазици, во вкупно 50 реномирани национални и интернационални дневни весници и неделни магазини и тираж од над 9 милиони примероци и чи-таност од над 30 милиони, меѓу кои и светски познатите: Economist, Financial Times, Wall Street Journal, Herald Tribune, Business Week, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Corriere Della Sera, New York Times, Le Figaro, El Pais и други.

9 Во наредните фази се спроведоа новите кампањи „Инвестирајте во Македонија“ и „Македонија вечна“, кои се презентираа на најреномираните светски електронски медиуми, меѓу кои позначајни се CNN, CNBS, RTL, Travel Channel, Bloomberg, Fox Group, Euro News, Eurosport и др.;

9 Формиравме Тим Македонија на највисоко ниво и одржавме Road shows во Италија, Австрија, Германија, Турција, Украина, САД со цел презентирање на можностите за инвестирање во Македонија;

9 Назначивме 29 економски промотори во 21 земја во светот за промовирање на Република Македонија како добра дестинација за инвестирање, по примерот на најуспешните земји во светот кои привлекле најмногу инвестиции;

9 Континуирана обука и доусовршување на дипломатите во дипломатско-конзуларните претставништва на Република Македонија задолжени за економски активности;

9 Донесовме сеопфатна Стратегија за привлекување странски инвестиции со компаративни предности, тар-гетирани сектори и маркетиншки план, како и Стратегија за промоција на извозот, во која фокусот е не само на промоција на извозот на производи од домашни компании, туку и привлекување инвестиции ориентирани кон извоз;

9 Изработивме секторски студии со предностите за инвестирање во компаративните сектори: автомобилска индустрија, агробизнис, туризам, ИТ и фармација;

9 Ги промовираме погодностите за инвестирање во 4-те слободни економски зони: Скопје (Бунарџик), Скопје 2, Те-тово и Штип, каде во моментов активно се работи на изградба на соодветна инфраструктура;

9 Потпишавме договори за елиминирање на двојно оданочување и договори за заштита на инвестиции со позна-чајните сегашни и потенцијални партнери. Од 2007 досега, стапија на сила договори со повеќе земји меѓу кои Латвија, Велика Британија, Словачка, Австрија, Германија, Молдавија, Катар, Литванија, Ирска, Естонија, Косово и Белгија.

И успеавме.

Домашните и странските инвеститори препознаа во ВМРО-ДПМНЕ партнер кој најдобро знае да го ослободи нивниот креативен потенцијал.

Довербата на инвеститорите е вратена.

ДомашнитеÈинвестицииÈвоÈпериодотÈпредÈсветскатаÈкризаÈгоÈдостигнааÈнајвисокотоÈнивоÈвоÈовиеÈ20Èгодини,Èа во текот на кризата се задржаа на солидно ниво. Добрите економски политики резултираа во просечен номинален раст на приватните инвестиции во фиксни средства од 23% за периодот 2007–2009. Бруто-инвестициите како процент од БДП остварија високи стапки од 24.6% во 2007, 26.8% во 2008 и 26.2% во 2009 година, што е драстично повеќе споредено со просекот од претходните години (околу 20%).

странскитеÈинвестицииÈвоÈпериодотÈ2006-2011ÈдостигнааÈ1,32ÈмилијардиÈевра.ÈТоаÈе за речиси 350 милиони евра повеќе во однос на кумулативниот прилив на странски инвестиции во 10-годишен период на владите на СДСМ (ис-клучувајќи ја приватизацијата на ЕСМ во 2006). Во нашиот мандат познати фирми како Џонсон Контролс, Џонсон Мети, Сосиете Женерал, Мобилко Австрија, Хипо Алпе Адриа лизинг, Сава Ре осигурување, Триглав осигурување, Лакталис од Франција преку Данјуб груп, Мајлстоун, Џеваир Холдинг, Улак Амбалаж, ИБЦ Израел, АрцелорМиттал, Дуферко Груп Белгија, Газит Глоуб Израел, Телеком Словенија, Шпаркасе банка од Австрија, Демир-халк банка од

Холандија, ТАВ од Турција, Мен фешн, Поршебанк, Кејблтел и Централна Кооперативна банка ги реализираа своите инвестиции во Македонија.

Во периодот 2011-2015 продолжуваме понатаму.

Македонија мора да го искористи заздравувањето на светската и на домашната економија и враќањето на довербата кај инвеститорите.

Зголемувањето на домашните инвестиции и привлекувањето на странски директни инвес-тиции остануваат две клучни цели на новата влада на ВМРО-ДПМНЕ.

И понатаму ќе работиме на подобрување на бизнис-климата, што ќе придонесе инвестициите да продолжат да рас-тат со поголема динамика во следните четири години. Зголемувањето на инвестициите и извозот ќе обезбедат да се реализира предвидениот висок економски раст и да се подобри животниот стандард на граѓаните.

ПРОЕКТ:È„сЕÈГРИжИМЕÈЗАÈИНВЕсТИТОРИТЕ!“

ВоÈпериодотÈ2011-2015Èгодина,ÈочекувамеÈдаÈсеÈреализираÈновÈинвестицискиÈциклусÈкојÈсериозноÈќеÈјаÈраздвижиÈмакедонскатаÈекономија:

9 ПоедноставенитеÈпроцедуриÈзаÈградењеÈод 21 на 3, односно 4 чекори се прв силен импулс за започнување на нов инвестициски циклус,

9 ПочетнатаÈценаÈодÈ1ÈевроÈзаÈквадратÈза продажба на државно неизградено градежно земјиште наменето за стопански објекти, куќи, откупно-дистрибутивни центри и хотели и други комерцијални и услужни дејности, е вториот силен импулс за започнување на нов инвестициски циклус,

9 НамаленатаÈценаÈзаÈприватизацијаÈнаÈземјиштетоÈзаÈфирмитеÈод 1 до 5 евра по квадратен метар е трет силен импулс за започнување на нов инвестициски циклус. Со приватната сопственост на земјиштето, фирмите ќе можат да ја прошируваат дејноста со доградби, надградби и со други инвестиции, да земат кредит од банка со хипотека на земјиштето итн.,

9 Ќе продолжиме со редовнаÈевалуацијаÈнаÈфискалнитеÈпогодности кои ги нудиме на странските инвеститори во ТИРЗ за зацврстување и подобрување на нашата конкурентна положба во однос на земјите од регионот и пошироко,

9 Формирање на централизираноÈтелоÈзаÈјавно-приватноÈпартнерство со цел воведување на центар за знаење во однос на процесот на доделување и следење на проекти од областа на јавно-приватно партнерство. Во надлежните министерства ќе формираме работни единици за следење и имплементирање на постапките од областа на ЈПП,

9 Ќе креираме интерактивнаÈбазаÈнаÈпарцелиÈиÈнеискористениÈиндустрискиÈобјекти кои ќе им ги понудиме на инвеститорите, со што ќе обезбедиме услови за отпочнување со нивни бизнис-активности во најкраток рок.

Р о к : 2 0 1 2 ,

9 Започнавме со изградбата на 4ÈТехнолошки-индустрискиÈразвојниÈзони, а во наредните четири години ќе из-градимеÈуштеÈ7ÈваквиÈзони, односно вкупно 11ÈТехнолошко-индустрискиÈразвојниÈзони со цел привлекување на странски инвеститори со висока технологија и можност за трансфер на знаење. Некои од зоните ќе ги разви-ваме преку јавно-приватно партнерство по примерот на успешното искуство на Турција. Со ова ќе овозможиме на успешни странски компании да управуваат со ТИРЗ, при што ќе имаат обврска да обезбедат инвеститори во овие зони. Инфраструктурата во зоната Скопје 1 е речиси целосно завршена, додека во зоните Скопје 2, Штип и Тетово, ќе заврши поставувањето на инфраструктурата до декември 2012. Постепено во периодот 2012-2015 ќе се градат и другите седум зони,

9 Формирање на ЗелениÈекономскиÈзониÈ(GreenÈEconomicÈZones). Овие зони ќе бидат сместени во индустриски помалку развиените општини, каде има веќе низок степен на загадување на животната средина и каде ќе на-стојуваме тоа да остане така. Во тие зони ќе форсираме производство на здрава и органска храна, но и на друга лесна индустрија во која се употребува напредна технологија што штеди енергија и ги минимизира негативните ефекти врз животната средина. Ќе понудиме посебен пакет на погодности за привлекување на странските инвеститори. Ќе формираме најмалку 3 вакви зони, а инвеститорите кои ќе употребуваат минимум 30% енергија добиена од обновливи извори ќе добијат дополнителна поддршка.

Р о к : ј у н и 2 0 1 4 ,

9 Ќе продолжиме со процесот на отворање на нови индустриски зони, како зоната во Битола и во други градови од Македонија.ÈОвие зони ќе бидат отворени и за домашните инвеститори, кои сакаат да ги прошират своите производствени капацитети. Досега интерес за отворање на индустриски зони пројавија десетина општини.

Р о к : ј у н и 2 0 1 4 ,

9 Согласно со поволната централна географска позиција на Македонија и инвестициите во инфраструктура, заедно со општините ќе одредиме локации за развој на логистички паркови кои ќе ги поддржуваат инвестито-рите во реализација на своите оперативни активности. Покрај патиштата на коридорот 10 и 8, ќе обезбедиме локации за изградба на логистички паркови.

Р о к : м а р т 2 0 1 3 ,

9 - Ќе стимулираме и финансиски ќе поддржиме програмиÈиÈстудииÈнаÈтехничкитеÈуниверзитетиÈнаменети за потребите на инвеститорите чии производствени процеси налагаат одредени вештини и познавања.

ПРОЕКТ:È„ОТВОРЕНАÈВРАТАÈЗАÈсТРАНсКИТЕÈБИЗНИсМЕНИ“

Максимално ќе се либерализира отворањето бизниси од странци. Секој странец кој е подготвен да отвори бизнис во Македонија и да плаќа даноци и придонеси во македонскиот буџет ќе добива дозвола за работа и престој без неговиот бизнис-план да биде оценуван од јавната администрација во министерствата, а дозволите ќе му важат сè додека тој работи согласно со законите во Македонија. Со тоа би се намалиле бирократските процедури и би се стеснил просторот за корупција.

Ќе воведеме и нови мерки за либерализација на постапката на издавање на работни дозволи на странци со цел да се помогне економскиот развој и инвестициите, како и трансфер на технологии и know-how.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

ПОРАСТ НА ИНвЕСТИЦИИТЕВрз основа на мерките и активностите спроведени во претходните години и оние што се предвидени во следниот период, како и заздравувањето на светската и македонската економија и повисоките јавни инвестиции, убедени сме дека претстојат години на повисоки стапки на инвестиции, кои доÈ2015ÈгодинаÈќеÈдостигнатÈоколуÈ30%ÈодÈБДП.Во тие рамки, доколкуÈнеÈсеÈјавиÈноваÈсветскаÈфинансискаÈиÈекономскаÈкризаÈиÈрецесија,ÈочекувамеÈкумулативниотÈприливÈнаÈстранскиÈдиректниÈинвестицииÈвоÈпериодотÈ2011-2015ÈгодинаÈдаÈдостигнеÈнадÈ2ÈмилијардиÈевра:

9 300 до 350 милиони евра во 2011 година,

9 550 до 650 милиони евра во 2015 година.

ПРОМОЦИЈА НА МАКЕДОНИЈА КАКО ИНвЕСТИЦИСКА ДЕСТИНАЦИЈАКако резултат на интензивната кампања за промоција на Македонија како земја за инвестиции и туризам, воспоста-вивме имиџ на земја која е посветена на привлекување на странски инвестиции.

Во следните четири години ќе продолжиме со активности за зацврстување на позицијата на Македонија како повол-на локација за инвестиции:

9 Преку Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот ќе отвориме шест Регионални канцеларии за засилена промоција на инвестиции и извоз во земји од каде што има значителен интерес за инвестирање во Македонија, за потенцијалните инвеститори полесно и на едно место да ги добијат сите релевантни инфор-мации за можностите за инвестирање во Македонија (Русија, САД, Турција, Германија, Словенија и Кина). Рок: септември 2014,

9 Ќе продолжиме со маркетиншките кампањи InvestÈinÈMacedonia и MacedoniaÈTimeless, преку претставување на светски телевизиски и печатени медиуми, со цел јакнење на имиџот на државата како светски препознатлив бренд за инвестиции и туризам,

9 Во соработка со реномирани светски маркетиншки агенции, ќе организираме три регионалниÈфорумиÈвоÈсАД,ÈЕвропаÈиÈвоÈМакедонија со цел промовирање на условите за инвестирање во Македонија, како и воспоставу-вање на релации со светските бизнис-лидери,

9 Ќе доделиме титули на почесни економскиÈконзули на најмалку 10 реномирани личности од бизнис-заедници-те во повеќе земји во светот со цел нивно ангажирање за промоција на Македонија во нивните земји,

9 Ќе ангажираме најмалку петÈсветскиÈизвршниÈдиректориÈна реномирани фирми како советници на Владата на Република Македонија со цел поддршка на конкурентните политики за привлекување на инвестиции. Рок: јуни 2013.

Во следниот период, светската економија ја очекуваат подобри времиња. Тоа е шанса за Република Македонија, за материјализација на ефектите од вложениот труд за економска промоција во претходниот период.

Во следните четири години,È29ÈекономскиÈпромоториÈќе продолжат со интензивните активности за контактирање на минимум 800 компанииÈмесечно во 31 земја во светот, односно 10.000 компании годишно во следните земји:

9 Европа:ÈАвстрија со Швајцарија, Холандија со Луксембург, Франција, Германија, Италија, Русија со Украина и Казахстан, Шведска со Финска, Естонија, Латвија и Литванија, Романија, Шпанија со Португалија, Полска, Хрватска со Словенија, Србија со Бугарија, Белгија, Велика Британија со Ирска и Исланд,

9 среденÈИсток: Израел со Јордан и Египет, Турција, Катар со Обединети Арапски Емирати и Кувајт,

9 Други:ÈКина, Австралија, Јапонија, Јужна Кореја, Индија со Малезија и Сингапур, Канада и САД.

Ќе ја разгледаме можноста за ангажирањеÈнаÈлокалниÈпромотори,Èодносно поединци и фими со добра изградена бизнис-мрежа, искуство и потенцијал за привлекување на инвеститори од земјите во коишто живеат.

Во рамките на Фондот за еквити и мезанин инвестиции, ќе овозможиме и поддршкаÈнаÈзаедничкиÈинвестицииÈпо-меѓуÈмакедонскиÈиÈстранскиÈкомпании врз основа на бизнис-план каде акцентот ќе биде на пренесување на знаење и нови технологии на локалниот партнер. Учеството на државата ќе биде во сопственост во проектот или со поволен кредит со обична или мезанин структура, со максимум учество до 2 милиони евра по проект и не повеќе од 20% од сопственоста односно вредноста на проектот. При тоа ќе постои однапред дефинирана шема со која државата по три до пет години ќе излезе од проектот, односно ќе ѝ биде вратен кредитот. Рок: март 2013.

маЛи и СрЕдни прЕТприЈаТиЈа

МАЛИ И СРЕДНИ ПРЕТПРИЈАТИЈАМалите и средни претпријатија се носители на економскиот развој.

Малите и средни претпријатија создаваат преку 60% од БДП.

Малите и средни претпријатија опфаќаат повеќе од 90% од вкупниот број на претпријатија.

Малите и средни претпријатија вработуваат 75% од вработените лица.

ВМРО-ДПМНЕ е пријател на малите и средни претпријатија.

Политиката на ниски даноци и придонеси, брзата и едноставна процедура за влез на пазарот и регистрација на фирма, поедноставената регулатива со Регулаторната гилотина, намалените трошоци за фирмите и можност за електронско поднесување и добивање административни документи, како и олеснетиот пристап до финансиски средства, се основните фактори што го поттикнаа развојот на претприемништвото и на малите и средни бизниси во изминатите четири години.

Ние знаеме дека потенцијалот за вработување е кај малите и средни претпријатија. Затоа ВМРО-ДПМНЕ ќе продол-жи со финансиската поддршка и унапредуцање на регулаторната рамка за развој на малите и средни претпријатија.

Со креирање на посебни програми за финансиска поддршка за водење на бизнис, унапредување на вештините на претприемачите и нивното здружување ќе придонесеме за зголемување на вработеноста и економската активност во државата.

РЕГулАТОРНАÈГИлОТИНАÈ„ПРЕДНОсТÈЗАÈМАлИТЕ“È-ÈIVÈФАЗА

Со специјализираната регулаторна гилотина „ПредностÈ заÈ малите“ посебно внимание ќе посветиме на отстранување на регулаторниот товар за малите и средни претпријатија. Во соработка со бизнис-заедницата, ќе креираме посебна група мерки кои ќе бидат насочени кон поевтинување на услугите за издавање документи, лиценци, дозволи и одобренија, намалување на роковите за нивно добивање, како и унапредување на квалитетот на услугите што се даваат на малиот бизнис.

Р о к : а в г у с т 2 0 1 1 - п о ч е т о к н а I V ф а з а .

ПРОЕКТ:È„ИНТЕРНАцИОНАлИЗАцИјАÈНАÈМсПÈВОÈЕу-МРЕжАТА“

Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи активно да им помога на малите и на средните претпријатија (МСП) да раз-вијат меѓународна соработка и да ја подобрат нивната конкурентност. За таа цел, на претпријатијата веќе им овоз-моживме меѓународно вмрежување со други претпријатија од околу 50 земји од светот, преку проектот ЕвропскиÈинформативенÈиÈиновативенÈцентарÈвоÈМакедонија, којÈеÈделÈодÈмрежатаÈEnterpriseÈEuropeÈnetwork. Проектот е финансиран од Владата и од Европската комисија. Мрежата се состои од околу 600 партнерски организации (уни-верзитети, стопански комори, агенции, фондации, здруженија), во 50 земји од ЕУ и од светот. Проектот функцио-нира како едношалтерски систем за поддршка на МСП каде на едно место претпријатијата можат да добијат контакти за меѓународна соработка, да купуваат или да продаваат технологии и да најдат партнерство за учество во меѓународни програми, проекти и фондови. Исто така, можат да добијат и совети за поддршка на иновативните бизниси и пристап до финансии. Сите услуги се бесплатни.

Во следниот 4-годишен мандат, Владата ќе продолжи да го помага Центарот кој ќе ги спроведува постојните, но ќе воведе и нови активности и услуги:

9 Пристап на македонските претпријатија до меѓународни бази на податоци кои нудат контакти за технолошка и бизнис-соработка и даваат информации за учество во меѓународни развојни проекти;

9 Поддршка на иновативни технологии, особено на екоиновации, обновливи извори на енергија и информатич-ко-комуникациски технологии;

9 Трансфер на технологии;

9 Консултации за влијанието на ефектите од македонската и од европската легислатива во креирањето на зако-ните и подзаконксите акти кои ги засегаат МСП;

9 Давање на бесплатни совети за меѓународен пристап до финансии преку учество во меѓународни проекти;

9 Организирање бројни промотивни, информативни и едукативни настани со меѓународен карактер на терито-ријата на Република Македонија;

9 Организирање меѓународни манифестации – саеми, брокерски настани, компаниски мисии.

Надлежна институција: Министерство за економија. Фонд - 400.000 евра буџетски средства, плус кофинансирање од ЕУ.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПОДДРшКАÈИÈРАЗВОјÈНАÈКлАсТЕРсКОТОÈЗДРужуВАњЕ

Со субвенционирање на проекти за здружување и деловна соработка помеѓу фирмите, како и грантови за за-еднички настап на странски пазари, ќе го поттикнеме кластерското поврзување и економијата од обем. Заед-ничкиот настап на малите и на средните претпријатија преку кластерите ќе овозможи намалување на трошоците за стратешко планирање, маркетинг, обуки и влез на странските пазари. За да се поддржи развојот на кластерските иницијативи ќе се промовира Водичот за кластерите кој е наменет за нивниот менаџмент. Ќе продолжиме со под-дршка на организирање семинари за подигање на свеста за кластерското здружување, поддршка на конкретни про-екти поднесени од кластерите, зајакнување на капацитетите на кластер-менаџментот, како и организирање дебати за индикатори за успешен кластер.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 - к о н т и н у и р а н о .

БИЗНИс-ИНКуБАТОРИÈ

Со цел поттикнување на претприемништвото,Èпреку Програмите за развој на претприемништвото, конкурентноста и иновативноста на МСП, ќе се продолжи со финансиска поддршка на проекти од бизнис-инкубаторите. Поддршката се однесува за: тренинзи за фирмите кои се формирани и работат во бизнис-инкубаторите, консултантски услуги и вмрежување.

РЕГИОНАлНИÈБИЗНИс-цЕНТРИÈЗАÈПОДДРшКАÈНАÈМсПÈ

Обуките за претприемништво, менаџирање, маркетинг и финансиски менаџмент ќе ги направиме подостапни за малите и средни претпријатија преку формирање на 8 регионални центри за поддршка на бизнисот во рамките на секој плански регион. Центрите ќе помагаат во: консултантски и информативни услуги за претпријатијата, создавање и одржување на регионални бизнис-инкубатори, зајакнување на вештините и експертизата на прет-приемачите, развивање на прекугранична и регионална соработка со малите и средните претпријатија во ре-гионот. Центрите ќе ги формираме во соработка со стопанските комори и центрите за регионален развој на план-ските региони.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„ФАРМЕР-ПРЕТПРИЕМАч“

Проектот „Фармер-претприемач“ ќе овозможи унапредување на агробизнисот преку финансиска поддршка за поттикнувње на претприемништвото во земјоделството: обуки за водење бизнис, стручни совети за модернизација на земјоделското производство во соработка со универзитетите, посредување при аплицирањето за државна и странска помош, и обезбедување техничка и советодавна помош во истражувањето на пазарот и пласма-нот на производите.ÈНадлежна институција: Агенција за поддршка на земјоделството и руралниот развој.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 - к о н т и н у и р а н о .

ПРОЕКТÈ„жЕНИÈПРЕТПРИЕМАчИ“È

Проектот има за цел да го поттикне претприемачкиот дух кај женската популација и да промовира политика на рамноправна полова застапеност во бизнисот преку спроведување на повеќе обуки за подготовка на бизнис-план; маркетинг, продажба и промоција; стратегија и развој на бизнис-план, менаџмент и лидерство и претприемништво во туризмот. Истовремено ќе отвориме и „help-desk“ за жени претприемачи за обезбедување на сите информации за започнување бизнис, извори на финансиски средства, обуки, развивање на соработка, здружување на претприе-мачите и други информации потребни за успешно водење бизнис. Надлежна институција: Агенција за поддршка на претприемништвото.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 - к о н т и н у и р а н о .

ПРЕДМЕТÈ„БИЗНИсÈИÈПРЕТПРИЕМНИшТВО“ÈВОÈОсНОВНО,ÈсРЕДНОÈИÈВОÈВИсОКОÈОБРАЗОВАНИЕ

Поттикнувањето на претприемачкиот дух ќе го започнеме уште од најраните години преку воведување на интерак-тивен предмет „Бизнис и претприемништво“ во сите фази на образовниот систем. Посебно внимание ќе посветиме на техничките науки во високото образование каде ќе воведеме настава врз основа на „реални бизнис-ситуации“. Во средните училишта каде веќе во 4-та година воведуваме предмет Бизнис и претприемништво, ќе развиеме наставна програма „Млади претприемачи“, преку која учениците ќе имаат можност да ја развијат својата бизнис-креа-тивност за нови производи и услуги. Младите ќе научат повеќе за практичното водење бизнис и одговорноста да се биде претприемач.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2 .

ЗАНАЕТЧИСТвО Уште од дамнешни времиња, занаетчиските активности на територијата на денешна Република Македонија имале богата традиција. Меѓутоа, со текот на времето, технолошкиот напредок и индустриската револуција му наштетија на занаетчиството. За среќа, благодарение на една мала и вредна група на посветени занаетчии, Македонија има задржано многу од уметничкото и традиционално занаетчиство. Сепак, многу занаети се изложени на ризик од ис-чезнување.

За да го спречиме ова и за да обезбедиме зачувување на традицијата и на културата, Владата на ВМРО-ДПМНЕ во текот на 2011 година, изготви и ја донесе НационалнатаÈстратегијаÈзаÈразвојÈнaÈзанаетчиствотоÈзаÈ2012-2020, со цел да се иницираат соодветни мерки и активности за ревитализација на занаетчиството кое ќе го поддржува локалниот економски раст.

Занаетчиските бизниси мора постојано да го подобруваат квалитетот и ефикасноста на нивните произво-ди, производни процеси и услуги, како и да иновираат, да воведуваат новини и да создаваат нови произво-ди со цел ефикасно да се натпреваруваат на локалните и на меѓународните пазари. Македонија нуди тра-диционални занаетчиски производи кои вклучуваат ракотворби, производи изработени од злато, храна и угостителство, пекарски производи, како и занаетчии кои изработуваат чевли и кожни производи, па сè до ковачи. Со таа цел ќе се преземаат активности за интензивирање на развојот и заштита на интересите на занаетчиството преку обезбедување висококвалификувана обука и едукација, независно советување, трансфер на знаење и техно-логии, здружување и интернационализација, помош при добивање финансиски средства за раст и развој.

Владата на ВМРО-ДПМНЕ во периодот 2011–2014 ќе реализира конкретни проекти за да ја подобри конкурентноста и одржливоста на занаетчиството.

РЕГулАТОРНАÈГИлОТИНАÈЗАÈЗАНАЕТчИИТЕÈ

Ќе спроведеме регулаторна гилотина на прописите за занаетчискиот сектор, со цел да ја подобриме законска-та регулатива и да овозможиме деловно опкружување погодно за раст на занаетчиството. Преку отстранување на административните бариери ќе се овозможат на занаетчискиот сектор одредени олеснувања за инвестиции во нови технологии и во истражување и развој; поедноставени процедури на регистрација и воведување на регистрирање преку Интернет; регулирање на статусот на волонтери, студенти и работници додека се под обука кај занаетчиите со цел да се подобрат социјалните услови на невработените, студентите и други чувствителни социјални групи.

Р о к : о к т м о в р и 2 0 1 2 .

ОБРАЗОВАНИЕÈИÈОБуКИÈВОÈЗАНАЕТчИсТВОТОÈ

Ќе овозможиме во училиштата од основното, средното и високото образование да се креираат врски помеѓу секој степен на образование со занаетчии, за да се овозможи практична обука и понатамошно надградување. Ќе ги при-лагодиме и ќе ги адаптираме постојните наставни планови и програми за полагање на мајсторски испити. Ќе овоз-можиме вклучување на занаетчиите во дел од практичната настава и во креирањето на наставните програми, а истовремено ќе креираме погодни услови во училиштата за практична настава. Ваквото ангажирање во образовниот систем значително ќе го подобри имиџот на занаетчиите во Македонија.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„МАКЕДОНсКАÈАВТЕНТИчНАÈРАКОТВОРБА“

Со цел да го зачуваме традиционалното занаетчиство како наше национално богатство, ќе обезбедиме грантови за занаетчиите во износ од 5.000 евра за набавка на алати и опрема, како и за стручно оспособување на врабо-тените. Дополнително, во соработка со Комората на занаетчии, ќе формираме посебна финансиска програма за популаризација и промоција на занаетчиството кај младите; работилници и семинари за традиционалното за-наетчиство; промоција на автентичното занаетчиство преку сертифицирање на занаетчиски производи „Made in Macedonia“; формирање на база на најдобри македонски автентични ракотворби; заеднички настап на саеми, регио-нално поврзување на занаетчиите и заживување на чаршиите како дистрибутивни и продажни канали.

Р о к : 2 0 1 1 - к о н т и н у и р а н о .

инфраСТрУКТУра

ИНФРАСТРУКТУРАВМРО-ДПМНЕ гради!

Македонија се гради!

ВМРО-ДПМНЕ ја гради Македонија!

Добрата инфраструктура е основа за забрзан економски развој. Основа за подобра конкурент-ност на стопанството. Основа за подобар и побрз проток на луѓе, стоки и патници.

Затоа градиме.

Затоа постојано ги зголемуваме јавните инвестиции.

Затоа издвојуваме големи средства од Буџетот и користиме поволни финансиски средства од Светска банка, ЕБОР, ЕИБ, КфВ и други финансиски институции за капитални проекти.

Градевме пред светската економска криза.

Градевме во екот на светската економска криза.

Ќе градиме и во следните четири години!

аВТопаТи

АвТОПАТИ

КОРИДОРÈ10

Со изградбата на делниците Табановце-Куманово и Демир Капија-Смоквица во Република Ма-кедонија Коридорот 10 ќе биде целосно изграден на ниво на автопат.

Табановце-КумановоСо проектот се предвидува делницата Табановце-Куманово, која е во должина од 7,5 км да биде изградена до ниво на целосен автопат. Широчината на коловозот ќе биде 11 метри во секоја насока, разделени меѓу себе со зелен појас и ограда во широчина од 4 метри. Проектот предвидува и нов пристап за управување со сообраќајот во прис-тапувањето кон граничниот премин Табановце. Вкупна вредност на проектот е 15,5 милиони евра, а средствата се обезбедени од Светска банка и од Буџетот на Република Македонија.

Демир Капија – Смоквица Во изминатиов период ја обезбедивме финансиската конструкција за доизградба на Коридорот 10, клучниот транс-портен коридор за Република Македонија. Потпишани се сите договори со сите европски финансиски институции кои учествуваат во овој проект.

ВоÈследниотÈпериодÈќеÈгоÈизградимеÈовојÈкоридор.ÈПроектот е со вкупна вредност од 270 милиони евра и ќе се реализира со средства од Владата на Република Ма-кедонија, Европската банка за обнова и развој, Европската инвестициска банка и грант од ИПА-фондовите на ЕУ. Предвидено е договорот за изградба на делницата во должина од 28,2 км да се склучи до крајот на 2011 година. Проектот предвидува изградба на 6 мостови во вкупна должина од 2,3 км, меѓу кои ќе го изградиме и најдолгиот мост во државата во должина од 850 метри, како и 2 тунели во должина од 2,55 км. Тунелите се проектирани со-гласно со европски стандарди со излези за во случаи на итност, современ систем на вентилација, осветлување и видеонадзор кој ќе се контролира од посебен центар во Неготино. Овој центар ќе прерасне во контролен центар за целиот Коридор 10 од Табановце до Богородица.

Р о к : ј у л и 2 0 1 2 - д е к е м в р и 2 0 1 8 г о д и н а .

КОРИДОРÈ8

Автопатско поврзување меѓу Куманово и Крива Паланка

Романовце-Крива Паланка Патниот правец Крива Паланка-Романовце е со вкупна должина од 60 километри. Поделен на две делници, и тоа: Романовце до Страцин со должина од 35 километри и Страцин до Крива Паланка со должина од 25 километри. Тра-сата на автопатот на овој потег започнува од западниот влез на Крива Паланка и продолжува кон север сè до Стра-цин, потоа кон југ и исток од Куманово за да се сретне со постојниот автопат со патарина, M-1 јужно од Романовце. Автопатското решение предвидува изградба на коловоз со по 2 ленти со ширина од 3,75 м и по една застанувачка лента со ширина од 2,5 м во секој правец. Вредноста на проектот е близу 273 милиони евра. Изградбата на овој патен правец на ниво на автопат е дел од проектот за давање на патиштата под концесија. Во случај во постапката за концесија која е во тек да не се добијат прифатливи финансиски понуди, ќе се разгледа потребата за прилагоду-вање на проектот во насока на рехабилитација на коловозната конструкција со надградба и проширување, при што вредноста на зафатот се планира да биде околу 35 милиони евра.

Р о к з а и з г р а д б а п р е к у к о н ц е с и о н и р а њ е : 2 0 1 3 - 2 0 1 8 . Р о к з а р е х а б и л и т а ц и ј а , н а д р г а р д б а и п р о ш и р у в а њ е : 2 0 1 4 - 2 0 1 5 .

Автопатско поврзување помеѓу Гостивар и Охрид, со крак кон Албанија

Гостивар - граница со Р. Албанија (кај Ќафасан) вклучувајќи ги Требениште-Охрид, Требениште –Струга и Струга –ПодмољеТрасата на наведените делници од Коридорот 8 поминува преку Букојчани, Кичево до Требеништа. Понатаму се издвојуват патни краци од Требениште кон Охрид и кон Струга, како и поврзување на Струга со Подмоље. Вкупната должина на овој патен правец од Коридорот 8 е 128 км. Автопатското решение предвидува изградба на коловоз со по 2 ленти со ширина од 3,75 м и по една застанувачка лента со ширина од 2,5 м, во секој правец. Вредноста на проектот е околу 490 милиони евра. Изградбата на овој патен правец е дел од проектот за давање на патиштата под концесија. Доколку постапката за концесија во која е опфатена и оваа делница не биде успешна т.е. не се добијат прифатливи финансиски понуди, за изградба на делниците ќе се бараат други алтернативни начини на финанси-рање. Притоа, ќе се изработи нова динамика за постапна доизградба на западниот дел од Коридорот 8, почнувајќи со делници на југозападниот дел.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 8 г о д и н а .

ДРугИ АвТОПАТСКИ ДЕЛНИЦИ

сКОПјЕÈ(ПОчЕТНАÈТОчКАÈКАјÈс.ÈМИлАДИНОВцЕ)-шТИПÈ

Проектот за изградба на автопат од Скопје до Штип по траса на потег од Миладиновце преку Св. Николе до Штип претставува целосно ново решение за поврзување на источниот дел од државата со главниот град, преку автопат во должина од 49 км. За новиот автопат во завршна фаза е изработката на главен проект со ширина од 28,4 м и тоа две коловозни ленти со по две сообраќајни ленти во еден правец со ширина од 3,75 м и по една застанувачка лента со ширина од 2,5 м, како и една разделна лента помеѓу двата коловоза. Трасата започнува од клучка кај Миладиновце, потоа продолжува помеѓу населените места Сушица и Дивје, до најниска точка на превојот Дервен. Трасата минува и меѓу Малино, Крушица и Преод. Трасата продолжува со следење на веќе изградениот пат Св. Николе–Кадрифаково, минува јужно од населените места Ерџелија, Мустафино, и северно од Пеширово и Амзабегово. Понатаму, помеѓу населените места Вршаково и Криви Дол, следејќи го постојниот пат продолжува кон Штип. Крајот на трасата на автопатот завршува на новата локација на клучката Три Чешми, преку кој сеобезбедува врска со патните правци кон Кочани и Струмица. На овој автопат предвидени се седум клучки и тоа кај: Миладиновце, Средно Коњаре, Преод, Св. Николе север, Св. Николе југоисток, Кадрифаково и Три Чешми.

Вкупната вредност на проектот се проценува на околу 250 милиони евра. Доколку постапката за концесија на на-ведените делници не биде успешна т.е. не се добијат добри финансиски понуди, за изградба на делниците ќе се бараат други алтернативни начини на финансирање.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 8 г о д и н а .

шТИП-КОчАНИÈ

Со изградба на патниот правец од Штип до Кочани ќе се обезбеди континуитет на автопатското решение од Штип до Кочани, но и кон крајниот исток на државата кон Делчево и до граница со Република Бугарија. Трасата на автопатот започнува по клучката Кочани исток и се протега во должина од околу 28 км сè до клучката Три Чешми во близината на Штип. Автопатското решение предвидува изградба на коловоз со по 2 ленти со ширина од 3,75 м и по една заста-нувачка лента со ширина од 2,5 м, во секој правец. Вредноста на проектот е близу 56 милиони евра. Изградбата на овој патен правец на ниво на автопат е дел од проектот за давање на патиштата под концесија. Во случај во постап-ката за концесија која е во тек да не се добијат прифатливи финансиски понуди, ќе се разгледа потребата за прила-годување на проектот во насока на рехабилитација на коловозната конструкција со надградба и проширување, при што вредноста на зафатот се планира да биде околу 15 милиони евра.

Р о к з а и з г р а д б а п р е к у к о н ц е с и о н и р а њ е : 2 0 1 3 - 2 0 1 8 г о д и н а . Р о к з а р е х а б и л и т а ц и ј а , н а д г р а д б а и п р о ш и р у в а њ е : 2 0 1 3 - 2 0 1 6 .

сКОПјЕÈ(ОДÈМЕсТОÈсТЕНКОВЕц)È–ÈДОÈГРАНИчЕНÈПРЕМИНÈБлАцЕÈ(ГРАНИцАÈсОÈКОсОВО)È

Со изградбата на оваа делница автопатски ќе се поврзе Скопје со границата со Република Косово. Трасата почнува од Обиколницата на Скопје и се движи кон границата со Косово кај Блаце. Патниот правец е со вкупна должина од 13 километри и претставува дел од главната рута од Скопје до Приштина. Вкупната ширина на патот е предвидено да биде 27,4 м и тоа две коловозни ленти со по две сообраќајни ленти во еден правец по 3,75 м и по една застану-вачка лента со ширина од 2,5 м, како и разделна лента помеѓу двата коловоза. Вкупната вредност на проектот е 69 милиони евра. Изградбата на овој патен правец е дел од проектот за давање на патиштата под концесија. Доколку постапката за концесија во која е опфатена и оваа делница не биде успешна т.е. не се добијат добри финансиски понуди, за изградба на делниците ќе се бараат други алтернативни начини на финансирање.

Р о к з а и з г р а д б а : 2 0 1 3 - 2 0 1 8 г о д и н а .

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈАВТОПАТОТÈКАТлАНОВО-ВЕлЕсÈИÈВЕлЕс-КАТлАНОВОÈ

Со рехабилитацијата ќе се подобрат возно-динамичките услови на оваа делница, која е дел од Коридорот 10, ќе се зголеми нивото на безбедност во сообраќајот преку санирање на небезбедните карпести предели, а истовремено ќе се постави нова сигнализација и осветлување во тунелот. Вредност на проектот е 12 милиони евра, а средствата се планира да бидат обезбедени од Буџет на Република Македонија и од меѓународни финансиски институции.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 г о д и н а .

ЕКСПРЕСНИ, МАгИСТРАЛНИ И РЕгИОНАЛНИ ПАТИШТА

ПОДОБРуВАњЕÈНАÈПАТНАÈВРсКАÈОДÈГРАДсКОÈДОÈПРИлЕПÈИÈБИТОлАÈПРЕКуÈИЗГРАДБАÈНАÈЕКсПРЕсЕНÈПАТÈОДÈГРАДсКОÈПРЕКуÈРОсОМАНÈИÈДРЕНОВОÈ

Проектот предвидува изградба на пат со коловоз кој опфаќа две ленти со ширина од 3,75 м и две бавни ленти со ширина од 2,5 м. Вредноста на проектот се проценува на 80 милиони евра. Средствата се планира да бидат обез-бедени со заем од меѓународните финансиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Македонија. Со изградбата на новиот експресен пат во должина од 25,8 км, ќе се добие пат со минимум три ленти од Градско до Прилеп. Делницата ќе минува во близина на населените места Раец, Дреново, Камен Дол, Сирково, Крушевица и Градско.

шТИПÈ–ÈсТРуМИцАÈ

Со прераснувањето на патниот правец Штип-Струмица на ниво на експресен пат во должина од околу 70 км, ќе се постигне поквалитетно поврзување на Источна Македонија и тоа на нејзиниот јужен дел со северниот, како и со Скопје. Трасата започнува од клучка кај местото Три Чешми и продолжува кон југоисток до регионалниот пат кон Не-готино, каде се планира клучка и продолжува кон Радовиш. Магистралниот пат во градба Радовиш-Струмица и веќе изградениот нов дел од магистралата се опфатени во планот на експресниот пат. Проектот предвидува изградба на пат со коловоз кој опфаќа две ленти со ширина од 3,75 м и две бавни ленти со ширина од 2,5 м. Вредноста на проек-тот се проценува на околу 250 милиони евра. Средствата се планира да бидат обезбедени со заем од меѓународните финансиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к з а и з г р а д б а : о д 2 0 1 4 - 2 0 2 0 г о д и н а .

ВЕлЕсÈ–ÈшТИПÈ(КАјÈМЕсТОÈКАДРИФАКОВО)È

Со изведба на рехабилитација на коловозната конструкција со надградба и проширување согласно со теренската поставеност на патот, ќе се подобрат условите за движење и поврзување од Коридорот 10 кон Штип до спојот со но-вопланираното автопатско решение до Штип. Вредноста на зафатот за подобрување и проширување на делниците од овој потег се планира да биде околу 5 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 4 - 2 0 1 5 г о д и н а .

КОчАНИÈ–ÈВИНИцАÈДЕлчЕВОÈ–ÈГРАНИцАÈсОÈБуГАРИјАÈ(КАјÈМЕсТОÈцРНАÈсКАлА)

Со изведба на подобрување на коловозната конструкција со надградба и проширување согласно со теренската поставеност на патот, но и подигнување на нивото на сигнализација на овој потег ќе се подобри и ќе се олесни се-којдневната комуникација на жителите од населените места и градови во овој регион и тоа: Кочани, Горни и Долни Подлог, Јакимово, Прибачево, Грдовци, Мојанци, Зрновци, Мородвис, Видовиште, Теранци, Виница, Трсино, Делчево и Габрово. Вредноста на зафатот за подобрување и проширување на овој потег се планира да биде околу 10 мили-они евра.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 г о д и н а .

ИЗГРАДБАÈНАÈРЕГИОНАлЕНÈПАТÈОДÈКИчЕВОÈДОÈДЕБАРÈПРЕКуÈИЗВОРÈ

Со изградбата и со реконструкцијата на регионалниот пат од Бошков Мост до Извор, кој е во должина од околу 30 км, ќе се овозможи ново поврзување на Дебар и Кичево, со што ќе се скрати должината од 117 км на 53 км. Ќе се подобри и ќе се олесни комуникацијата на голем број населени места од западна Македонија Душогубица, Кленоец, Иваништа, Ехловец, Превој Јама, Гари, Лазарополе, Осој, Тресонче, Селце, Росоки, Сушица и Могорче со Централна Македонија, Македонски Брод, кон Крушево, но и кон Охрид и Струга. Изработката на проектната документација е во тек. Патот опфаќа две коловозни ленти со ширина од по 3 м. Вредноста на проектот се проценува на 20 милиони евра. Средствата се планира да бидат обезбедени со заем од меѓународните финансиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : и з г р а д б а 2 0 1 2 – 2 0 1 5 г о д и н а .

ИЗГРАДБАÈНАÈРЕГИОНАлЕНÈПАТÈсВЕТИÈНИКОлЕ–ПРОБИшТИПÈ(НЕОКАЗИ)È–ÈВОÈДОлжИНАÈОДÈОКОлуÈ28ÈКМ

Со изградбата и реконструкцијата на оваа делница ќе се обезбеди поврзување на повеќе населени места со градо-вите Свети Николе и Пробиштип и тоа: Немањица, Ранчинци, Мечкуевци, Куково, Пуздерци, Зрапинци, Петршино и Неокази. Изработката на проектната документација е во тек, коловозната конструкција опфаќа две коловозни ленти со ширина од по 3 м. Вредноста на проектот се проценува на 15 милиони евра. Средствата се планира да бидат обез-бедени со заем од меѓународните финансиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 4 - 2 0 1 8 г о д и н а .

РЕГИОНАлЕНÈПАТÈОДÈсКОПјЕÈДОÈсОНчЕВÈГРАДÈ

Со изградбата на новиот патен правец за Сончев Град, кој е во должина од 2,5 км ќе се овозможи директно повр-зување на централното градско подрачје на Скопје со новопланираната населба Сончев Град. Патната врска ќе се обезбеди со изградба на регионален пат со коловозна конструкција од 2 ленти со ширина од по 3 м. Вредноста на проектот се проценува на 2 милиони евра. Средствата се планира да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к з а и з г р а д б а : 2 0 1 2 г о д и н а .

ПОВРЗуВАњЕÈОДÈБИТОлАÈДОÈГЕВГЕлИјАÈПРЕКуÈРЕКОНсТРуКцИјАÈИÈИЗГРАДБАÈНАÈРЕГИОНАлНИÈДЕлНИцИÈВОÈМАРИОВсКИОТÈРЕГИОНÈ

Со овој проект ќе се овозможи непрекинато патно поврзување на потегот од Битола до Гевгелија, развој на мари-овскиот регион и поврзување на пелагонискиот со вардарскиот регион преку јужниот дел на државата. Проектот е веќе отпочнат, при што се изработуваат главни проекти за преостанатите делници и тоа: делницата од Маково до Манастир во должина од 14 км, којашто ги поврзува местата Маково, Чаниште и Манастир и делницата на потег од Бошава до Конопиште во должина од 12 км, која ги поврзува местата Горна и Долна Бошава, Конопиште и Мушов Гроб. Регионалните делници ќе бидат изградени со две коловозни ленти со ширина од по 3 м. Вредноста на проектот се проценува на 17 милиони евра. Средствата се планира да бидат обезбедени со заем од меѓународните финан-сиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Македонија.

РЕГИОНАлЕНÈПАТÈТАОР–КАТлАНОВОÈВОÈДОлжИНАÈОДÈ6,4ÈКМ

Изградбата и реконструкцијата на овој потег ќе обезбеди побрз пристап кон туристичката населба Катланово. Де-лницата минува кај Орешане, низ Таор, а преку клучката кај Катланово се надоврзува на магистралата М-1. Ис-товремено оваа делница ќе овозможи поврзување на општината Зелениково со Коридорот 10. Со овој проект ќе биде опфатена и реконструкцијата на мостот. Вредноста на проектот се проценува на 500.000 евра. Средствата се планира да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

РЕГИОНАлЕНÈПАТÈТЕТОВО–јАжИНцЕ

Со реконструкцијата на оваа делница со должина од 16 км и широчина на коловоз од 6 метри, ќе се овозможи пок-валитетна и побезбедна патна врска меѓу населените места Теарце, Глоѓи, Доброште, Одри, Беловиште, Старо Село, Рогашево, Јажинце до граничен премин Јажинце. Вредност на проектот се проценува на 1 милион евра. Средствата се планира да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 2 г о д и н а .

РЕГИОНАлНАÈДЕлНИцАÈКуМАНОВО–лИПКОВО–АРАчИНОВО

Со реконструкцијата на оваа делница, која е во должина од 20 км и широчина на коловоз од 6 метри, а која поминува низ неколку населени места и тоа Липково, Отља, Матејче, Букарица, Виштица, Никуштак, Арачиново, до спојот со автопат за влез во Скопје, ќе се подобри безбедноста во сообраќајот и ќе се подобри комуникацијата меѓу овие населени места. Вредноста на проектот се проценува на 10 милиони евра. Средствата се планира да бидат обез-бедени со заем од меѓународните финансиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 5 г о д и н а .

МАГИсТРАлЕНÈПАТÈКОсЕл–ОхРИД–ГРАНИчЕНÈПРЕМИНÈсВ.ÈНАуМÈ

Овој патен правец е сосема нов паралелен пат на постојниот покрај плажите, а во понатамошниот период ќе бидат меѓусебно поврзани со попречни локални патишта. Вкупната должина на новиот пат ќе биде 39 км, а широчината на коловоз од две ленти од по 3,75 м. Патот е од особено значење за развој на туризмот во Охрид. Со изградбата на оваа делница значително ќе се олесни протокот на сообраќајот низ населените места Косел, Лескоец, Скребатно, Велгошти, Охрид, Рамне, Велестово, Коњско, Елшани, туристичката населба Горица, Свети Стефан, Лагадин, Пешта-ни, Трпејца, Љубаништа, Свети Наум, а преку Галичица и кон Преспанскиот регион, особено во летните месеци во годината. Вредноста на проектот се проценува на 70 милиони евра. Средствата се планира да бидат обезбедени со заем од меѓународните финансиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Маке-донија.

Р о к : в т о р а п о л о в и н а 2 0 1 3 - 2 0 1 9 г о д и н а .

РЕГИОНАлЕНÈПАТÈЗАÈПОВРЗуВАњЕÈНАÈсКОПјЕÈсОÈМАКЕДОНсКИÈБРОДÈПРЕКуÈПОРЕчИЕТОÈсОÈИЗГРАДБАÈНАÈДЕлНИцАÈОДÈНОВАÈБРЕЗНИцАÈПРЕКуÈКулАÈДОÈКОлОМОТ

Со реконструкцијата и изградбата на оваа делница која е во должина од околу 16 км, ќе се обезбеди квалитетна и континуирана патна врска од главниот град кон Порече. Овој пат е продолжение на делницата Коломот–Близанско, чија градба е во тек. Вредност на проектот се проценува на 16 милиони евра. Средствата се планира да бидат обез-бедени со заем од меѓународните финансиски институции и национално кофинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 3 – 2 0 1 6 г о д и н а .

ДОИЗГРАДБАÈНАÈКлучКАТАÈБРВЕНИцА

Доизградбата на оваа клучка ќе значи целосно имплементирање на сообраќајното решение предвидено со проек-тот Автопат Скопје–Тетово. Со оваа клучка ќе се подобри комуникацијата за населението од Брвеница кон Тетово. Вредност на проектот се проценува на 700 илјади евра, а средствата се планира да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 2 г о д и н а .

ПАТÈДОÈГРАНИчЕНÈПРЕМИНÈПОМЕѓуÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјАÈИÈсРБИјАÈ(ГОлЕМАÈцРцОРИјА–ГОлЕш)

Со изградбата на овој потег во должина од околу 6 км и ширина на коловоз од 6 метри ќе се обезбеди континуирана врска со асфалтиран пат до новоотворениот граничен премин. Пристапот до локацијата на граничниот премин е преку регионалниот пат од Крива Паланка до Голема Црцорија – место Луке – до граница со Србија. Од досегашните увиди и анализи на теренот, трасата би се движела по долината на Лучка Река. Вкупната вредност на проектот се проценува на околу 6 милиони евра. Средствата ќе бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к з а г р а д б а : в т о р а п о л о в и н а н а 2 0 1 3 - 2 0 1 5 г о д и н а .

ПАТÈДОÈМАНАсТИРÈТРЕсКАВЕц

Со изградбата на овој потег во должина од околу 7,5 км и ширина на коловоз од 6 метри ќе се обезбеди непречен пристап кон црковно-туристичкиот локалитет Трескавец од градот Прилеп преку Варош и Горно Село. Вредност на проектот се проценува на 3 милиони евра, а средствата се планира да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

ПАТÈОДÈс.ÈКОсТИНцИ–с.ÈЗРЗЕ–МАНАсТИРÈсВ.ÈПРЕОБРАжЕНИЕ

Изградбата на овој патен правец во должина од 8 км со широчина на коловоз од 6 метри, ќе се овозможи локален економски развој, особено развој на туризмот во овој регион. Вредноста на проектот се проценува на 3 милиони евра, а средствата се планира да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

ДРугИ ПРОЕКТИ

ПРИсТАПНИÈПАТИшТАÈЗАÈНОВАТАÈНАсЕлБАÈВОÈОПшТИНАТАÈКРушЕВО

Изградба на локална мрежа од 1км за новата населба во општината Крушево. Оваа населба се наоѓа во близина на манастирот Св. Преображение т.е. месноста викана Вршник во продолжение на новоизградениот крст. Со овој проект ќе се овозможи основната патна инфраструктура за изградба на новата населба, со што ќе се комплетира целокупниот комплекс околу манастирот. Вкупната вредност на оваа инвестиција изнесува околу 900.000 евра сред-ства кои ќе се обезбедат од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 – с е п т е м в р и 2 0 1 3 .

ПРОЕКТ ЗА РЕКОНСТРУКЦИЈА И РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА РЕГИОНАЛНИТЕ И ЛОКАЛНИТЕ ПАТИШТАВо насока на подобрување на патната инфраструктура, Владата на Република Македонија обезбеди средства во висина од 140 милиони евра од Светската банка, ЕБОР и Буџетот на Република Македонија и отпочна изградба и реконструкција на над 250 локални патишта и околу 380 километри регионална патна мрежа.

Во текот на 2009 и на 2010 година ги реализиравме патните правци Лакавица–Неготино - 33,5 км, Давидово–Рабро-во - 13,5 км, Струга–Дебар - 24,2 км, Прилеп–Кривогаштани – 22 км, Превалец–Смојмирово, 13,6 км. Во текот на 2011 ќе ги завршиме следниве шест регионални патни правци:

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛеН Пат оД РжаНичиНо До СВети НиКоЛе

Со реконструкцијата во должина од 35,5 км ќе се овозможи поквалитетно патно поврзување помеѓу скопскиот и овчеполскиот регион. Регионалната делница ги поврзува населените места Ржаничино, Сушица, Горобинци и Свети Николе. Вредноста на проектот е 3,1 милиони евра. Средствата се обезбедени со заем од Светска банка како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1

КРатоВо–ПРобиштиП (Р-206 ПоВРзуВање Со М-2 - ПоВРзуВање Со М-5)

Реконструкцијата на овој патен правец кој е во должина од 26,3 км ќе го подобри сообраќајот помеѓу Кратово и Пробиштип, како и населените места Малезница, Шлегово, Приковци, Бучиште, Гујновци, Пишица и Страцин, преку поврзување со магистралниот пат М-2 и кон граничните премини Деве Баир и Табановце. Вредноста на проектот е 3,9 милиони евра, а средствата се обезбедени со заем од Светска банка, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛеН Пат оД РеСеН До МаРКоВа Нога, На Потег оД Р-505 МаКази (М-5) – ДоЛНо ДуПеНи (гРаНица Со гРција)

Реконструкцијата на оваа делница во должина од 37,5 км е од особено значење за развој на туризмот, земјодел-ството и стопанството во Преспанскиот регион. Со реконструкцијата на оваа делница ќе се овозможи поквалитет-но поврзување помеѓу населените места Подмочани, Грнчари, како и туристичката населба Претор. Оваа делница преку неколку регионални и локални патишта се поврзува и кон населените места Бела Црква, Сливница, Љубојно, Курбиново, Крани, Штрбово и Долно Дупени. Вредност на проектот е околу 4,7 милиони евра, а средствата се обез-бедени со заем од Светска банка, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛеН Пат ПРиЛеП–МаКеДоНСКи бРоД 37 КМ

Оваа регионална делница го поврзува Прилеп со населените места Ропотово, Дебреште и Македонски Брод, а преку други регионални патишта се надоврзува и кон патот за манастирот Трескавец, кон општина Долнени, Самоков, Пласница и Вранештица. Вредноста на проектот е 4,6 милиони евра, а средствата се обезбедени со заем од Светска банка, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛеН Пат оД СтРуМица До ДојРаН На Потегот оД Р-604 СтРуМица (М-6)–НоВ ДојРаН–ДојРаН (гРаНица Со гРција)

Реконструкцијата на 24,7 км од оваа делница ќе придонесе за побрз економски развој во регионот особено за развој на туризмот во Дојран. Преку оваа делница ќе се обезбеди поквалитетна комуникација помеѓу Струмица, Костурино, Стар и Нов Дојран, како и кон граничните премини во Дојран и во Ново Село. Вредноста на проектот е 2,7 милиони евра, а средствата се обезбедени со заем од Светска банка, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛеН Пат оД иЛиНДеН До МеСто КаЛуѓеРец

Реконструкцијата на 19 км од оваа патна делница значително ќе ја подобри комуникацијата на неколку населени места кон главниот град како и кон туристичките и археолошките локалитети во Марков манастир и во Говрлево. Со реконструкцијата на оваа делница ќе се обезбеди квалитетна врска помеѓу општина Илинден, населбите Јурумлери, Долно Лисиче, како и кон Нова Брезница. Вредноста на проектот е 2,4 милиони евра, а средствата се обезбедени со заем од Светска банка, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛеН Пат РаДоВиш-КоНче-ЛубНица Во ДоЛжиНа оД 22 КМ

Реконструкцијата на оваа делница во должина од 22 км со ширина на коловоз од 6 метри ќе овозможи поврзување на градот Радовиш со населените места Ињево, Дедино, Ракотец, Конче и Лубница. Вредноста на проектот е 2,1 ми-лиони евра, а средствата се обезбедени со заем од Европската банка за обнова и развој, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛНиот Пат аНѓеЛци-ВељуСа

Реконструкцијата на оваа делница во должина од 3,1 км со ширина на коловоз од 6 метри ќе овозможи поврзување на населените места Анѓелци, Вељуса и понатаму кон Водоча и Баница. Вредноста на проектот е 700 илјади евра, а средствата се обезбедени со заем од Европската банка за обнова и развој, како и дел од национално конфинанси-рање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2

РеКоНСтРуКција На РегиоНаЛНиот Пат СтРуга-ДебаР

Реконструкцијата на оваа делница во должина од 27 км со ширина на коловоз од 6 метри, ги поврзува градовите Де-бар и Струга, како и населените места Отишани, Џепиште, Велешта и Враништа кои гравитираат кон оваа делница. Вредноста на проектот е 4,6 милиони евра, а средствата се обезбедени со заем од Европската банка за обнова и развој, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2

РеКоНСтРуКција РегиоНаЛеН Пат КаВаДаРци-МушоВ гРоб

Оваа делница во должина од 16,3 км, со ширина на коловоз од 6 метри, поминува и преку локални патишта се поврзу-ва со неколку населени места и тоа: Ваташа, Дабниште, Бегниште, Косани, Горниково, Драгозел, Ресава и Страгоево. Вредноста на проектот е 2,6 милиони евра, а средствата се обезбедени со заем од Европската банка за обнова и развој, како и дел од национално конфинансирање од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2

ПРоеКт за РеКоНСтРуКција На ЛоКаЛНи Патишта

Во рамки на проектот за локални патишта, досега завршена е реконструкцијата на 62 локални патишта во должина од 140 км, во вкупна вредност од околу 575 милиони денари. Во тек е реконструкција на 35 локални патишта со вкупна должина од 77,53 км во вредност од околу 349 милиони денари. Реконструкцијата на овие локални патишта треба да заврши во месец јуни 2011 година. Следи реконструкција на дополнителни 123 локални патишта, со вкупна должина од 264.28 км во вредност од околу 1,4 милијарди денари, кои ќе бидат завршени во 2012 година, а остана-тите локални патишта се планира да завршат во текот на 2013 година.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 - о к т о м в р и 2 0 1 3 г о д и н а .

Број ИмеÈнаÈлокаленÈпат ДолжинаÈ(км) ÈВкупнаÈвредностÈÈ(милиониÈденари)

1 Арачиново; Р-101-с. Грушино 0.76 4.82 Боговиње; Пирок м-4 2.64 11.63 Боговиње – Селце Кеч 0.48 2.14 Брвеница; Милетино-Р404 2.19 115 Гостивар; с. Тумчевиште-с. Чегране 2.83 136 Гостивар; с. Форино 0.44 2.47 Гостивар; с.Форино-с.Чегране 4.54 19.98 Другово; локален пат до с. Лавчани 0.87 4.69 Желино; од Р-402 до с. Добарце 2.96 9

10 Желино; од Р-402 до с. Церово 0.85 3.911 Зелениково; Станица – с.Пакошево- с. Ново Село 1.63 8.812 Илинден; локален пат до Хиподром 1.42 9.113 Илинден; локален пат до Пуста Кула 0.40 2.814 Јегуновце; с. Сиричино-с.Туденце 1.41 4.815 Јегуновце; Р-405-до с. Орашје 1.74 6.116 Кичево; од Крушино до с. Кнежино 1.77 9.317 Кичево; до с. Мамудовци и с. Лазаровци 0.78 3.218 Маврово; од Р-409-манастир Св. Јован Бигорски 0.80 5.119 Маврово; од Р-409 до с. Сенце 2.91 1620 Маврово; од Р-409- до с. Нистрово 0.76 6.221 Македонски Брод; од Р104- Лупште 5.33 2522 Македонски Брод; од Мала Река до с. Калуѓерец 1.43 8.723 Осломеј; од с. Арангел-с. Поповјани 1.52 9.924 Петровец; локален пат до Огњанци 0.65 3.525 Петровец; од Катланово-с. Бадар 0.92 6.826 Пласница; од Р 513 (С. Ижиште) – с.Преглово 0,52 3.527 Сопиште; од с. Ракотинци-мост- Добри Дол 1,62 8.628 Тетово; локален пат до Бродец 2.30 17.129 Тетово; локален пат до Фалише 3.54 16.930 Центар Жупа; до с. Коџацик (Кемал Ататурк) 1.40 7.931 Бутел; од с. Визбегово- Шуто Оризари 1.35 5.832 с. Бутел-Љуботински Пат 0.82 3.633 Бутел; од Кучевишка Бара-Чучер Сандево 1.85 6.334 Гази Баба; до Дрма Идризово (Кадински Пат) 1.15 6.335 Гази Баба; од Сингелиќ-Раштак 4.62 18.736 Долно Нерези-Горно Нерези 2.62 17.337 Кисела Вода; Драчевска 0.97 4.638 Кисела Вода; Киро Фетак 0.40 2.339 Кисела Вода; Речиште 0.70 3.240 Битола; од Братин Дол-Р-507 2.06 10.341 Битола; од с. Лавци- врска со асфалтиран пат до с. Лавци 1.29 3.442 Битола; од с.Крстоар од Р-508 до с.Крстоар 0.72 3.143 Битола; од с. Олевани од Р508 до с. Олевани 0.96 544 Битола; од с. Велушина од Р508 до с. Велушина 1.93 7.445 Битола; од М5 с. Ротино до Р532 до с.Гопеш 7.68 27.446 Вевчани; Горна Белица-Вевчани 0.25 1.647 Дебрца; од с. Ново Село до с. Белчишта 3.04 12.548 Дебрца; од с. Бешеишта до с. Волино 1.59 5.449 Д. Хисар; од с. Стругово до с. Загориче 1.50 9.750 Д. Хисар; од Р-416 до с. Кочишта (жележничка делница) 3.27 13.151 Долнени; Лажани-Дебреиште 4.95 20.752 Крушево; Кривогаштани-Бучим 2.55 11.253 Могила; локален пат до с. Црничани 0.85 5.554 Могила; локален пат до с.Путурус 1.18 7.455 Новаци; од с. Брод до Р-510 1.58 7.456 Новаци; од с. Мегленци до с. Арматуш 2.49 13.157 Новаци; од с. Зовиќ до Р-511 1.46 6.858 Прилеп; ЛП 13 до Манастир Селце 2.19 11.659 Прилеп; од Р109 до Штавица 1.01 6.460 Прилеп; од Р109 до Дуње 3.15 1661 Прилеп; од Клепач до Ерековци 2.56 16.162 Прилеп; од Беровци до Галичани 1.69 10.463 Струга; од с. Шум-Тефериќ-с. Вишни 4.29 17.664 Струга; Локален пат с. Добовјани 1.65 4.465 Струга; од с. Татеши-с. Делогоџа 1.59 4.2

Број ИмеÈнаÈлокаленÈпат ДолжинаÈ(км) ÈВкупнаÈвредностÈÈ(милиониÈденари)

66 Струга; локален пат до с. Октиси 1.09 3.867 Демир Капија; до с. Дошница 0.50 2.868 Чашка; од с. Горно Јаболчиште-с. Дреново 8.95 47.369 Кавадарци; од Р107-с. Ресава-с. Бегниште 5.95 35.870 Велес; локален пат до с. Бузалково 9.30 36.471 Богданци; локален пат до с. Стојаково 4.25 12.772 Струмица; локален пат до с. Попчево 6.10 38.873 Василево; од с. Чанаклија-с. Гечерлија 0.35 2.374 Радовиш; од с. Ораовица- с. Калаузлија 1.30 13.175 Радовиш; од ул. Плачковица-Р528 0.80 12.976 Радовиш; с. Покрајчево-М-6 2.20 11.377 Лозово; од с. Каратманово-с.Дорфулија 2.10 11.178 Виница; од Р-527-с. Липец- Осојница 2.33 19.679 Зрновци; од с. Мородвис-с. Видовиште 0.64 4.180 Зрновци; од врска со Регионален пат Зрновци-Виница 0.16 0.981 Карбинци; од Аргулица до Црвулево 0.75 282 Карбинци; од с. Долни Балаван-с. Горни Балаван 2.10 5.883 Кочани; од с. Оризари до Врговци 4.19 25.884 Кратово; од Каврак до Кнежево 2.87 18.785 К.Паланка; локален пат до с. Мартиница 1.13 12.586 К.Паланка; од с. Конопница-Мождивњак 2.67 12.987 Куманово; од с. Клечовце-с.Војник 5.54 25.388 Куманово; од с. Карпош-Зебрењак 0.88 3.389 Липково; од Речице-Ваксинце-Лојане-Граница 3.79 1990 Лозово; од Милино-Ѓуземелци 1.99 8.691 М. Каменица; локален пат во с. Саса (Ристовци) 1.74 9.992 Пробиштип; локален пат до с. Плешенци 3.29 1493 Ранковце; од с. Отошница-Школо-Брана 1.57 794 Ранковце; од Гиновце, Гиновце-Милутинци 1.02 4.795 Св. Николе; локален пат с. Ерџенија 2.72 12.796 Св. Николе; Црнилиште-М5 (Сарамзилино)-делница 2 1.19 5.597 Св. Николе; Црнилиште-М5 (Сарамзилино)-делница 3 1.39 4.998 С. Нагоричане; локален пат до с. Бајловце 4.42 17.199 С. Нагоричане; од Mладо Нагоричане- трафо Џипунци 1.12 3.6

100 Чешиново- Облешево; од Чифлик-Облешево 1.03 8.6101 Богданци; локален пат до Ѓавато 0.68 6.1102 Валандово; од Горна Маала Јосифово-Р110 (Удово Раброво) 2.84 17103 Велес; од Јазла (м-5)-с. Иванковци 2,18 31.5104 Градско; локален пат до с. Кочилари 0.69 3.9105 Градско; од с. Горно Чичево-с. Долно Чичево 1.07 6.4106 Кавадарци; од ладно Долче-Страгово-Коњево 7.93 44.1107 Неготино; од с. Тимјаник- с.Долни Дисан 1.89 19.1108 Ново Село; локален пат до с. Смолари 2.25 10.5109 Ново Село; л.п. Зубово-пат Ново Село-Мокриево 0.37 2.5110 Росоман; локален пат до с. Паликура 0.30 1.6111 Росоман; локален пат до с. Трстеник 1.26 3.5112 Струмица; од Муртино-Свидовица 2.09 12.6113 Чашка; од Монастир-Мокрени-Теовски уши 4.87 29.4114 С. Нагоричане; локален пат до с. Никуљане 1.55 12.1115 Куманово; локален пат до с.Пчиња (втор дел) 1.10 5.1116 Берово; од Р-524-Ѓердови Воденици-с. Русиново 1.90 5.7117 Крива Паланка; локален пат до с. Станци 4.55 32118 Чешиново-Облешево; локален пат до с. Уларци 1.80 10.8119 Делчево; од Р-523-с. Стар Иственик (втор дел) 0.75 2120 М. Каменица; од с. Тодоровци-Паламарска Маала 2.55 13.1121 Штип; локален пат за с. Шашаварлија 5.65 34.4122 Зрновци; локален пат за с. Мородвис 0.70 3.6123 Зрновци; од Спортско игралиште до Р609 0.60 3.1

ВКуПНО: 264Èкм1,4ÈмилијардиÈ

денариÈ/È22,8ÈмилиониÈевра

ИЗгРАДбА НА ДРугИ ПАТНИ ПРАвЦИ (вО ТЕК)

МАГИсТРАлЕНÈПАТÈРАДОВИш-сТРуМИцАÈ

Со изградбата на оваа делница во должина од 10 км ќе се добие целосно модернизиран асфалтен коловоз со широ-чина од 7,5 метри на магистралниот пат кој ги поврзува Радовиш и Струмица. Вредноста на проектот: 6,9 милиони евра, а средствата се обезбедени од Буџетот на Република Македонија. Со новата делница ќе се зголеми безбеднос-та во сообраќајот помеѓу населените места Сурдулци, Калуѓерица, Јаргулица, Покрајчево, Дукатино и Радичево. На патниот правец се планира изградба на 10 клучки и тоа на следните места: Три Чешми, Штип југ, Лакавица, Дамјан, Ињево, Радовиш југ, Калуѓерица, Радичево, Карбино и Просениково. На потегот од Радовиш до Струмица, магистрал-ниот пат во градба и веќе изградениот нов дел од магистралата се опфатени во рамки на автопатското решение за кое во момонтов во тек е изработка на проект.

Р о к : о к т о м в р и 2 0 1 1 г о д и н а .

РЕГИОНАлЕНÈПАТÈЗАÈПОВРЗуВАњЕÈНАÈсКИјАчКИОТÈцЕНТАРÈКОжуФÈсОÈГЕВГЕлИјА

Оваа делница, на потег од местото Смрдлива Вода до Скијачкиот центар Кожуф во должина од 17 км и ширина на коловоз од 6 метри претставува врска помеѓу општината Гевгелија и скијачките терени на локалитетот Кожуф. Овој патен правец е од големо значење за развој на туризмот во овие планински предели. Вредноста на проектот е 7 милиони евра, а средствата се обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

РЕГИОНАлЕНÈПАТÈЗАÈПОВРЗуВАњЕÈНАÈМАКЕДОНсКИÈБРОДÈсОÈсКОПјЕ

Со изградба на делница од Коломот до мост во село Близанско во должина од 8,4 км и ширина на коловоз од 6 метри, овој регионален пат ќе се обезбеди квалитетна и континуирана патна врска на Поречието со главниот град Скопје. Вредноста на проектот е 8,2 милиони евра, а средствата се обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

ПАТЕНÈПРАВЕцÈОДÈсЕлОÈџЕПИшТЕÈДОÈГРАНИцАÈсОÈАлБАНИјА

Со изградбата на овој потег во должина од 1,3 км и ширина на коловоз од 6 метри ќе се обезбеди пристап до гра-ница со Албанија, односно ќе се создадат услови за нормално функационирање на граничниот премин Џепиште–Требиште. Овој пат ќе овозможи населените места во Дебарско да имаат подобро поврзување со пограничните населени места во Албанија. Вредноста на проектот е 460 илјади евра, а средствата се обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

ИЗГРАДБАÈНАÈМОсТÈВОÈПлАсНИцА

Со изградбата на мостот ќе се зголеми безбедноста во сообраќајот и ќе се олесни движењето на тешките товарни во-зила. Вредноста на проектот е 552 илјади евра, а средствата ќе се обезбедат од Буџетот на Република Македонија.

ТРЕТАÈФАЗАÈОДÈПРОЕКТОТÈ„РЕхАБИлИТАцИјАÈИÈЗАјАКНуВАњЕÈНАÈМОсТОВИТЕÈВОÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјА“

Овој проект е продолжение на двата претходни проекта финансирани од НАТО, а менаџментот со договорите ќе се спроведува од страна на НАМСА. Во таа насока се предложени интервенции на 14 мостовски конструкции на делницата: Велес-Скопје, од автопатот М-1. Исто така и реконструкција на коловозот на делницата Велес-Скопје.

Р о к : 2 0 1 5 г о д и н а .

РЕхАБИлИТАцИјАÈНАÈМОсТОВИТЕÈВОÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјАÈ

Ќе се врши системско испитување на сите мостови во РМ заради навремено откривање на потенцијални оштетувања и нивна санација. Во текот на наредните четири години ќе се санираат и ќе се обноват над 20 моста, како што се мостот кај Ново Село-Гостиварско, кај Штипска клучка, мостот Гемиџии кај Велес, на Брајчинска Река кај Маркова Нога, мост на реката Пчиња, Давидово-Удово, Петрошница, Мидинци, мост кај Миладиновци, Стража кај Висјак, Со-пиште, на реката Треска (Македонски Брод-Самоков), кај Пресека, на реката Киселичка, на Пчиња во Коњаре, кај Но-воселане, на езеро Шпиље, мост на Вардар кај клучката Сарај и др. Вредност на проектот: околу 5 милиони евра. Се планира проектот да се реализира фазно, а средствата да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 6 г о д и н а .

НОВАÈсИГНАлИЗАцИјАÈНАÈКОРИДОРОТÈ10ÈИÈНАÈМАГИсТРАлНИÈИÈРЕГИОНАлНИÈПАТИшТАÈ

Во согласност со најновите европски стандарди за сигнализација на патиштата, ќе биде поставена нова современа сигнализација прво на Коридорот 10, а потоа на магистралните и регионалните патишта низ државата, за што во моментов во тек е изработка на проект. Вредност на проектот: сигнализацијата на Коридор 10 е со вкупна вредност од 5,5 милиони евра, додека сигнализацијата на другите магистрални и регионални патишта се проценува дека ќе изнесува околу 6,6 милиони евра. Се планира средствата за оваа намена да се обезбедуваат континуирано од Буџе-тот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 г о д и н а – с и г н а л и з а ц и ј а н а К о р и д о р о т 1 0 . Р о к : 2 0 1 2 -2 0 1 5 г о д и н а – с и г н а л и з а ц и ј а н а м а г и с т р а л н и и р е г и о н а л н и п а т и ш т а .

ОсВЕТлуВАњЕÈНАÈКлучКИТЕÈВОÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјА

Заради зголемување на безбедноста во сообраќајот, континуирано ќе се врши осветлување на клучки на патиштата каде што е потребно. Првиот проект е веќе отпочнат со сигнализација и осветлување на клучката кај Здуње. Следува осветлување на клучките кај Велес, Градско, Штип, Гевгелија, Куманово, Маврово, клучките кај Прилеп, Радовиш и други. Се планира проектот да се реализира фазно, а средствата да бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 г о д и н а .

сТРАТЕГИјАÈЗАÈсООБРАЌАјНИОТÈсИсТЕМÈНАÈГРАДÈсКОПјЕÈ

Проекти за сообраќајниците: булевар „Свети Климент Охридски“ (кај зградата на Владата на РМ) до булеварот „Никола Карев“ („пластичарска улица“) и подземна сообраќајница од ди-рекцијата на АД Македонски Пошти до Комплекс банкиСо цел подобрување на сообраќајната мрежа во градот Скопје и полесно одвивање на сообраќајот во градот Скопје, изработивме студија за сообраќајниот систем на град Скопје со идејни проекти за сообраќајниците: булевар „Свети Климент Охридски“ (кај зградата на Владата на РМ) до булеварот „Никола Карев“ („пластичарска улица“) во должина од 1.050 метри, од кои мост од 180 метри и тунел од 330 метри и подземна сообраќајница од дирекцијата на АД Македонски пошти до Комплекс банки во должина од 1.500 метри, од кои 900 метри тунел. Со имплементација на стратегијата се очекува конечно олеснување на сообраќајниот метеж во Скопје. Во рамките на овој проект, веќе е потпишан Меморандум за соработка меѓу Владата на РМ и Град Скопје за изградба на подземна сообраќајница од Соборниот храм до Комплексот бнки, во вкупен износ од 30 милиони евра. Во овој износ, Владата ќе учествува со 20

милиони евра, а Градот Скопје со 10 милиони евра. Надлежна институција за спроведување на активностите е Град Скопје во соработка со Министерството за транспорт и врски и Министерството за финансии.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 6 г о д и н а .

ЕлЕКТРОНсКАÈНАПлАТАÈНАÈПАТАРИНИÈВОÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјА

Модернизацијата на системот на наплата на патарина се предвидува да се реализира преку воведување на интег-риран систем за готовинска и безготовинска наплата на петте постојни наплатни станици на Коридор 10, како и изградба на четири нови наплатни станици (Табановце: делница граница со Србија – Куманово; Неготино: делница Градско – Неготино; Демир Капија: делница Неготино - Демир Капија и Гевгелија: делница Демир Капија – Гевгелија) и опремување со електронски систем за наплата на патарина. Со овој систем целосно ќе се воспостави електронски систем без каква било инволвираност на човековиот фактор во делот на наплата на патарините. За оваа намена веќе се обезбедени 17 милиони евра во соработка со ЕБОР.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 6 г о д и н а .

ПОРТАлÈЗАÈПлАНИРАњЕÈНАÈПАТуВАњЕÈВОÈРАМКИТЕÈНАÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјАÈИÈЕ-ÈПРОДАжБАÈНАÈБИлЕТИ

Порталот ќе опфаќа комплетни информации за јавниот превоз, превозници, меѓународни линии во патниот со-обраќај. Ќе има можност и за Интернет-пронаоѓање на најбрзите врски за патување со информации за потребно време за превоз.

Р о к : ј у л и 2 0 1 1 .

сИсТЕМАТсКОÈИсПИТуВАњЕÈНАÈсВлЕчИшТАТАÈНАÈПАТИшТАТА

Заради зголемување на безбедноста во сообраќајот, Владата на ВМРО-ДПМНЕ планира континуирано да се врши системско испитување на сите државни патишта заради рано откривање на потенцијални свлечишта и нивна навре-мена санација.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 г о д и н а .

жЕЛЕзниЧКа инфраСТрУКТУра

ЖЕЛЕЗНИЧКА ИНФРАСТРуКТуРА

КОРИДОР 10

РЕМОНТÈНАÈжЕлЕЗНИчКАÈПРуГАÈВОÈДОлжИНАÈОДÈ54ÈКМÈОДÈКОРИДОРОТÈ10

Реализацијата на овој проект е прва инвестиција во последните 50 години и е во насока на зголемување на безбед-носта, како и зголемување на брзината на одредени делници до максимални 120 km/h. Сегашната брзина во просек е од 40 до 50 км/ h.

Со овој проект се предвидува ремонт на вкупно 54 километри од Коридорот 10 и тоа на делниците:

9 Табановце–Куманово, во должина од 13 км,

9 Ногаевци (Велешко)–Неготино, во должина од 30 км,

9 Миравци–Смоквица, делница на пругата на Коридор 10 помеѓу Демир Капија и Гевгелија во должина од 12 км.

Средствата во износ од 17.6 милиони евра се обезбедени од Европската банка за обнова и развој.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 – д е к е м в р и 2 0 1 3 г о д и н а .

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈжЕлЕЗНИчКАТАÈПРуГАÈБИТОлА–КРЕМЕНИцАÈ(ГРАНИцАÈсОÈРЕПуБлИКАÈГРцИјА),ÈКРАКÈОДÈКОРИДОРОТÈ10Д

Делницата Битола–Кременица во моментов е нефункционална, односно истата не се користи. Со реализацијата на овој проект, пругата повторно ќе се пушти во употреба, со што ќе се придонесе за подобрување на можностите за транспорт и превоз помеѓу Република Македонија и Република Грција. Проектот во вредност од 9 милиони евра ќе се финансира со средства од европските ИПА-фондови и Буџетот. Бизнис-заедницата има особен интерес за вос-поставување железничка врска помеѓу Пелагонискиот регион и северниот дел на Р. Грција, бидејќи значително се намалуваат трошоците на компаниите за транспорт на товар.

Р о к : а п р и л 2 0 1 3 - д е к е м в р и 2 0 1 5 .

РЕхАБИлИТАцИјАÈИÈНАДГРАДБАÈНАÈПОГОлЕМИТЕÈжЕлЕЗНИчКИÈсТАНИцИÈНАÈКОРИДОРОТÈ10ÈИÈКРАКОТÈ10Д

Преку овој проект ќе се изврши рехабилитација и реконструкција на дел од постојните железнички станици долж Коридорот 10, со цел модернизација на истите и овозможување поквалитетна и побрза услуга за патниците согласно со најдобрите европски практики. Ќе се воведат современи системи за сигнализација и информирање на патниците и ќе се овозможи зголемена безбедност и сигурност на пероните, а посебно внимание ќе се посвети на луѓето со специјални потреби на кои ќе им се олесни пристапот до објектот и во него. На коридорот 10 и кракот 10д има 38 железнички станици и стојалишта, а меѓу најголемите станици спаѓаат Табановце, Куманово, Велес, Гевгелија, При-леп и Битола. Станиците што ќе се модернизираат ќе се утврдат во соработка со Европската комисија, при што во текот на 2011 и 2012 ќе се изготвуваат студија и проекти. Проектот во вредност од 6 милиони евра ќе се финансира со средства од европските ИПА-фондови и Буџетот.

Р о к з а з а в р ш у в а њ е : ј у н и 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈЗАÈРАДИОДИсПЕчЕРÈ(GSMR)ÈНАÈжЕлЕЗНИчКАТАÈПРуГАÈОДÈТАБАНОВцЕÈДОÈГЕВГЕлИјАÈ(КОРИДОРÈ10)

Радиодиспечерот (GSMR) претставува минимум технички стандард во Европската унија, а ќе биде во функција на заложбите за интеграција на транспортните системи со оние на земјите-членки на Европската унија. Со овој проект всушност се овозможува поедноставна координација и комуникација помеѓу машиновозачите и централниот диспе-чер, со што се придонесува за зголемување на безбедноста во одвивање на железничкиот транспорт. Проектот во вредност од 3 милиони евра ќе се финансира со средства од европските ИПА-фондови и Буџетот.

ПРОЕКТÈЗАÈАВТОМАТсКАÈРЕГулАцИјАÈНАÈБРЗИНАÈ(ETCS)ÈНАÈжЕлЕЗНИчКАТАÈПРуГАÈОДÈТАБАНОВцЕÈДОÈГЕВГЕлИјАÈ(КОРИДОРÈ10)

Со овој систем се овозможува интеграција на транспортните системи во Република Македонија со оние од земјите-членки на Европската унија. Со овој систем ќе се овозможи автоматска регулација на брзината на возилата според карактеристиките на пругата и сигналните знаци. Тоа директно ќе влијае на зголемувањето на безбедноста и ели-минирање на можната грешка на машиновозачот. Проектот во вредност од 3 милиони евра ќе се финансира со средства од европските ИПА-фондови и Буџетот.

КОРИДОР 8

жЕлЕЗНИчКОÈПОВРЗуВАњЕÈНАÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјАÈсОÈРЕПуБлИКАÈБуГАРИјАÈ

Изградба на нова пруга од Бељаковце-Крива Планка до Деве Баир, граница со Република Буга-рија во должина од 60 кмСо реализација на овој крупен и стратешки проект, ќе се овозможи железничко поврзување на Република Македо-нија со Република Бугарија. Со тоа ќе се изгради еден од непостојните делови на Паневропскиот коридор 8, кој го поврзува Црното Море, Бугарија, Македонија, Албанија и Италија, а истовремено ќе се воспостави и функционално поврзување на Коридорите 10 и 8 и сообраќајот кој се одвива по нив со пресек во Скопје.

ВМРО-ДПМНЕ активно работи на комплетирање на активностите и пуштање во употреба на железничката пруга на трасата од Куманово до границата со Република Бугарија. Во 2009 и во 2010 година изработен е основен проект за трасата Крива Паланка – Деве Баир, а во моментов се работи физибилити-студија и студија за влијание врз жи-вотната средина со социјална студија, а потребно ќе биде да се изработи и проект за делницата Бељаковце-Крива Паланка. Новата пруга ќе биде во должина од околу 60 километри, на траса кон која гравитираат општините Старо Нагоричане, Кратово, Ранковце и Крива Паланка, поточно местата Бељаковце, Шопско Рударе, Кратово, Ранковци, Ѓиновци, Псача, Мождињак, Крива Паланка, Жидилово, Деве Биар и истата ќе му овозможи приклучување кон же-лезничкиот транспорт на целиот регион. Средствата потребни за целосна изградба се проценуваат на околу 450 милиони евра и се планира да се обезбедат од меѓународни финансиски институции, ЕИБ и ЕБОР.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 2 0 г о д и н а .

ИЗГРАДБАÈИÈРЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈПРуГАТАÈКуМАНОВО–БЕљАКОВцЕÈВОÈДОлжИНАÈОДÈ29ÈКМÈ

Поради тоа што започнатата изградба на пругата на Коридорот 8 во 1994 година е прекината во 2004 година и истата не е во целост изградена, ниту инвестициски одржувана, делницата Куманово-Бељаковце во моментов е не-функционална, односно истата не се користи. Со реализацијата на овој проект ќе се обнови функционалноста на пругата, со што ќе се придонесе за подобрување на можностите за транспорт и превоз. Оваа делница во должина од 29 километри се протега на територијата на општина Куманово и поминува во близина на местата Куманово, Шупли Камен, Клечовце и Бељаковце. Средствата во износ од околу 30 милиони евра се планира да се обезбедат од меѓу-народни финансиски институции, ЕИБ и ЕБОР.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 2 0 г о д и н а .

жЕлЕЗНИчКОÈПОВРЗуВАњЕÈНАÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјАÈсОÈРЕПуБлИКАÈАлБАНИјАÈ

Изградба на нова пруга од Кичево до Лин, граница со Република Албанија во должина од 70 км Заради комплетна доизградба на Коридорот 8, кој ги поврзува Црното Море, Бугарија, Македонија, Албанија и Ита-лија, потребно е да се изгради и западниот дел од трасата во должина од 70 километри кон која гравитираат општи-ните Кичево, Другово, Дебарца, Охрид и Струга, поточно местата Брждани, Јудово, Сливово, Арбиново, Издеглавје, Мешеиште, Струга, Радожда и Лин и која ќе ги поврзува Република Македонија и Албанија со комплетна железничка инфраструктура. Со издвоени средства од Буџетот на Република Македонија Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ изработи физибилити-студија, идеен проект и студија за влијание врз животната средина за целата делница. За завршување на овој проект потребно е да се комплетира техничката документација и да се реализира изградбата. Потребни се средства во износ од околу 300 милиони евра, од кои за проектирање околу 3 милиони евра и се плани-ра да се обезбедат од меѓународни финансиски институции.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 2 0 г о д и н а .

ДРугИ ПРОЕКТИ вО ЖЕЛЕЗНИЦАТА

ИЗГРАДБАÈНАÈжЕлЕЗНИчКИÈКРАКÈОДÈКОРИДОРÈ10ÈКОНÈКАВАДАРцИÈВОÈДОлжИНАÈОДÈ6ÈКМ

Со изградба на овој крак од железничката пруга Градско-Шивец кон Кавадарци во должина од 6 километри ќе се овозможи поврзување на градот Кавадарци со постојната железничка пруга. Исто така ќе се овозможи поефикасен транспорт и поедноставување на работата на големите компании како „ИГМ Кавадарци“ и други, што значително ќе ги намали трошоците за транспорт на компаниите, а ќе се создаде можност за привлекување нови инвестиции. Средствата се планира да се обезбедат преку јавно-приватно партнерство. Се очекува договорот за јавно приватно партнерство да се склучи кон крајот на 2012 година а реализацијата на проектот би траела 4 години.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 – ј у н и 2 0 1 6 .

РЕхАБИлИТАцИјАÈИÈНАДГРАДБАÈНАÈжЕлЕЗНИчКАТАÈсТАНИцАÈВОÈсКОПјЕ

Со реализацијата на овој проект се предвидува воведување на современи системи за сигнализација и за информи-рање на патниците, како и зголемена безбедност и сигурност. Исто така, со овој проект на патниците им се олеснува пристапот до станицата и до пероните. Посебно внимание ќе се посвети на луѓето со специјални потреби на кои ќе им се олесни пристапот до објектот и во него. Проектот во вредност од 3 милиони евра ќе се финансира со средства од европските ИПА-фондови и Буџетот.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 - о к т о м в р и 2 0 1 3 .

ПРОЕКТИРАњЕÈИÈИЗГРАДБАÈНАÈИНДусТРИсКИÈКОлОсЕКÈЗАÈИНДусТРИсКАТАÈЗОНАÈжАБЕНИÈВОÈБлИЗИНАÈНАÈМЕџИТлИјАÈ

Со реализацијата на овој проект се овозможува железничко поврзување на индустриската зона Жабени, во близина на Меџитлија, Битола. Со изградба на крак од околу 1,5 километри ќе се овозможи поврзување на зоната со оста-натата железничка инфраструктура во државата, а по реализација на проектот Битола-Кременица и железничко поврзување на зоната Жабени со северниот дел на Република Грција. Со овој проект ќе се подобрат можностите за нови инвестиции во индустриската зона, пред сè поради фактот дека железничкиот транспорт е еден од најевтините и претставува барање на бизнис-заедницата при носењето на инвестициски одлуки. Средствата во износ од околу 3 милиони евра се планира да се обезбедат од Буџетот на Република Македонија и општина Битола. Изградбата на оваа делница би започнала во 2013 година.

Р о к : о к т о м в р и 2 0 1 3 – д е к е м в р и 2 0 1 4 г о д и н а .

сТуДИјАÈЗАÈМОжНАÈИЗГРАДБАÈНАÈМулТИМОДАлЕНÈТЕРМИНАлÈ-ÈлОГИсТИчКИÈцЕНТАРÈЗАÈТОВАРАњЕÈИÈИсТОВАРАњЕÈНАÈсТОКИÈсОÈжЕлЕЗНИцАÈИÈКАМИОНИÈВОÈсКОПјЕ

Со реализација на овој проект се овозможува мултимодален транспорт на стоки. Имено, овој систем овозможува комбиниран превоз на стоки по патен и железнички сообраќај, што придонесува за намалување на трошоците и поедноставување на транспортот на стоките. Во текот на 2012 и на 2013 година се предвидува да се направи студија преку ИПА-фондовите, а реализација на овој проект се предвидува да се направи преку јавно-приватно партнер-ство. Изградбата на овој центар би траела 3 години.

Р о к : 2 0 1 3 – 2 0 1 6 г о д и н а .

ПРОЕКТИ ЗА ПОДОбРувАњЕ НА ТРАНСПОРТНИТЕ уСЛугИ ЗА гРАѓАНИТЕ

ОБНОВуВАњЕÈНАÈВОЗНИОТÈПАРКÈЗАÈПРЕВОЗÈНАÈПАТНИцИÈНАÈМАКЕДОНсКИÈжЕлЕЗНИцИÈАДÈТРАНсПОРТÈ–ÈсКОПјЕÈ

Со цел подигнување на квалитетот на услугата која се нуди во патничкиот железнички сообраќај ќе се изврши на-бавка на нови 3 дизел-моторни гарнитури и 2 електромоторни гарнитури. Секоја гарнитура опфаќа помеѓу 250 и 300 седишта односно 4-делни гарнитури. Вредноста на оваа набавка изнесува околу 25 милиони евра, а истите ќе се обезбедат од меѓународни финансиски институции.

Р о к : 2 0 1 3 – 2 0 1 6 г о д и н а .

НАБАВКАÈНАÈ150ÈВАГОНИÈОДÈРАЗлИчНИÈТИПОВИÈЗАÈТОВАРЕНÈПРЕВОЗ

Согледувајќи ги потребите на стопанството за извршување превози со железницата за наредниот среднорочен пе-риод, а имајќи ги предвид и директивите на ЕУ за модерен превоз, брзина од 100-120 км/час, еколошки сообраќај, се наметнува потребата за набавка на нови/репарирани товарни вагони. Средствата во износ до 15 милиони евра планирано е да се обезбедат од меѓународни финансиски институции.

Р о к : 2 0 1 3 – 2 0 1 6 г о д и н а .

ЕлЕКТРОНсКОÈИЗДАВАњЕÈБИлЕТИ

Системот за електронско издавање билети е веќе имплементиран на Железничката станица во Скопје. Следната фаза е имплементација на системот во сите поголеми станици во Република Македонија. Средствата е планирано да се обезбедат од МЖ Транспорт АД – Скопје.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 4 .

сИсТЕМÈЗАÈЕлЕКТРОНсКАÈРЕЗЕРВАцИјАÈНАÈБИлЕТИÈИÈПОсТАВуВАњЕÈНАÈАВТОМАТИÈЗАÈВАДЕњЕÈБИлЕТИÈсОÈПлАТЕжНАÈКАРТИчКАÈИлИÈВОÈГОТОВИНА

Со реализација на овој проект се овозможува поедноставување на постапката за резервација и издавање билети. Меѓу другото ќе се овозможи резервирање и купување билети, како и следење на возниот ред преку Интернет. За реализација на овој проект, предвидено е средствата да се обезбедат од МЖ Транспорт АД –Скопје.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

аВиоСообраЌаЈ

АвИОСООбРАЌАЈВлезот во Македонија се македонските аеродроми.

Со ВМРО-ДПМНЕ влезот во Македонија веќе изгледа поубаво.

КОМПлЕТНОÈРЕНОВИРАњЕÈИÈДОИЗГРАДБАÈНАÈАЕРОДРОМОТÈАлЕКсАНДАРÈВЕлИКИÈВОÈсКОПјЕ

ОхридÈвеќеÈдобиÈнов,ÈмодернизиранÈаеродромÈсоÈинвестицијаÈнаÈконцесионеротÈТАВÈодÈ10ÈмилиониÈевра.ÈВоÈтекÈеÈмодернизацијатаÈнаÈаеродромотÈ„АлександарÈВелики“ÈвоÈскопје,ÈсоÈинвестицијаÈвреднаÈ110ÈмилиониÈевра.ÈОвааÈинвестицијаÈопфаќа:

9 Изградба на новата терминална зграда од 40.000 м2 што е скоро 9 пати поголема од постојната од 4.500 м2, а истата треба да биде опремена со систем за багаж кој ќе вклучува и системи за линиска безбедносна проверка и контрола на багажот. Новата терминална зграда ќе има шест капии (гејта) кои ќе се поврзуваат со воздухопло-ви преку шест моста, дваесет и три бироа (шалтери) за чекирање, дваесет и еден шалтер за пасошка контрола и четири шалтери за информации;

9 Изградба на нов карго-терминал со капацитет од 40.000 тони годишно;

9 Изградба на паркинг за автомобили (со можност за катна гаража), кој ќе се протега на површина од 42.630 м2, со 1.206 места за паркирање, 250 паркинг-места за вработените, 100 паркинг-места за рент-а-кар или вкупна површина 38.500 м2, додека 100 места се предвидени за такси возила и 6 места за автобуси или површина од 4.130 м2;

9 Изградба на пристапен пат заедно со нова клучка;

9 Продолжување на полетно-слетната патека од 500 м на југ (кон автопатот) за да се зголеми должината на полетно-слетната патека на 2.950 м и да се овозможи оперирање на воздухоплов со Код Е (Code E) кон прекуо-кеански дестинации;

9 Набавка и инсталирање на релевантни системи за навигација;

9 Изградба на потребната комунална инфраструктура, т.е. двојно електрично напојување, нова водоводна и ка-нализациска примарна мрежа, систем за пречистување на отпадни води, атмосферска канализација со пре-чистителна станица и фитосанитарна станица;

9 Довршување на административната зграда со површина од 5.000 м2;

9 Реконфигурација на постојната платформа за паркирање на воздухоплови за прием на деветнаесет воз-духоплови со Код Ц (Code C) и три код Б (Code B), или вкупно дваесет и два воздухоплови;

9 Изградба на нова противпожарна и спасителна станица за воздухоплови (ARFF) и да се обезбеди директен пристап од станицата за противпожарна заштита до краевите на полетно-слетната патека и пристапен пат од станицата за противпожарна заштита до граничната ограда на аеродромот;

9 Дислокација на воената инфраструктура која е дел од поранешната касарна;

9 Изградба на објекти за прва помош (и да се набави опрема за прва помош);

9 Набавка на нови патролни и противпожарни возила согласно со потребите за оптимално функционирање на аеродромот и меѓународните стандарди;

9 Набавка на нова опрема потребна за оптимално функционирање на аеродромот, согласно со меѓународните стандарди, со минимум наведени капацитети за неа (вилушкари на електричен погон, дигитални ваги за увозен магацин, електрични трактори, елеватори, автобуси за транспорт на патници до/од воздухоплов и терминална зграда, патнички скали, возило за транспорт и товарање на висина (High loader/transporter), возила „следи ме“, агрегати за електрична енергија и опрема за осветлување на теренот при нормални услови и при намалена видливост, системи за мониторинг на периметарска ограда, уреди за откривање експлозиви, хемиски агенси и токсични материи, рендгени, врати со метал-детектори, опрема за контрола на пристап, подвижни контејнери за складирање на експлозивни направи, амбулантни возила, возила за поттурнување (push-backs), возила за мерење на лизгавост, ленти за багаж, системи за непрекинато напојување со електрична енергија, итн.).

Р о к : 8 с е п т е м в р и 2 0 1 1 г о д и н а .

ПОДГОТОВКИÈЗАÈИЗГРАДБАÈНАÈНОВÈКАРГО-АЕРОДРОМÈВОÈшТИП

Аеродромот во Штип ќе функционира како карго-аеродром и алтернативен аеродром за потребите на цивилната авијација. Во моментов се вршат неопходните мерења на теренот, а градежните работи треба да завршат во рок од 36 месеци, откако концесионерот ќе биде воведен во работа, но не подоцна од 2023 година.

Во рамки на овој проект треба да бидат извршени следниве задолжителни работи: изградба на полетно-слетна патека со должина од 2.400 м, со ширина од 45 м, изградба на терминална зграда со површина од минимум 3.850 м2. Потоа изградба на: два хангари, управна зграда, објекти за Министерството за внатрешни работи и Царинската управа, два хангари за паркирање на воздухопловите, системи CAT ILS II и PAPI за инструментална и визуелна нави-гација, радионавигациска опрема VOR/DME; паркинг-простор за возила, комунална инфраструктура, нови патролни и противпожарни возила и нова опрема потребна за нормално функционирање на аеродромот. Градбата согласно со концесискиот договор е планирана за периодот меѓу 2020 и 2023 година.

ЕВТИНИÈлЕТОВИÈДОÈЕВРОПА

Ќе го либерализираме воздушниот транспорт во Република Македонија во согласноост со 3-тиот пакет на либерали-зација на Европската унија. Во соработка со концесионерот на македонските аеродроми „ТАВ“, ќе им овозможиме на патниците, кои патуваат од и до аеродромите широк избор на дестинации и фреквенции кон сите европски ме-трополи. Исто така ќе создадеме услови за поголема конкуренција на македонскиот авиопазар, со што ќе влијаеме во насока на намалување на цените на авиобилетите и подигнување на квалитетот на услугите.

Нискотарифната авиокомпанија ВИЗАИР започнува со нудење услуги и на почетокот на летната сезона во 2011 го-дина ќе оперира со лет за Лондон. Исто така, авиокомпанијата „Флај Ники“ ќе сообраќа најмалку двапати неделно на релацијата Скопје-Виена-Скопје од септември по цени за повратен билет кои ќе чинат помалку од 100 евра.

Во следниот период заедно со концесионерот ТАВ остануваме доследни во напорите за привлекување на нискота-рифни авиопревозници, кои на македонските граѓани ќе им овозможат брзо, евтино и квалитетно да стигнат до ев-ропските метрополи. Веќе со летниот ред на летање ќе се реализираат зголемен број летови на постојните редовни линии за Будимпешта, Љубљана, Виена, Белград, Загреб, Прага, Подгорица, Истанбул и Цирих, а ќе сообраќаат и нискотарифните линии Скопје-Лондон и Скопје-Виена. Ќе овозможиме одобрување на дополнителни редовни и чар-тер-линии за домашните и за странските превозници преку Скопскиот и Охридскиот аеродром, со што ќе се овозмо-жи зголемен број неделни фреквенции и директни летови кон главните европски центри и туристички дестинации.

ЗАшТИТАÈНАÈПРАВАТАÈНАÈПАТНИКОТÈПОÈЕВРОПсКИÈсТАНДАРД

Ќе ги издигнеме правата на македонските патници до ниво на граѓаните од Европската унија. Ќе воведеме 24/7 те-лефонска поддршка, на која патниците ќе можат да се пожалат, но и да добијат навремена информација, упатство и насоки, како да ги реализираат своите права, доколку авиокомпанијата со која патувале не ги почитувала своите обврски. Истовремено ќе ги информираме македонските патници како да ги побараат своите права доколку се нај-дат во земјите на Европската унија, користејќи ги авиоуслугите на странски превозници.

НАцИОНАлНАÈПРОГРАМАÈЗАÈВОЗДухОПлОВНАÈБЕЗБЕДНОсТÈ

Воздухопловната безбедност како врвен приоритет. Ќе се интегрираме во единствено европско небо. Ќе усвоиме национална програма за воздухопловна безбедност, чија основа цел е унапрадување на политиката на безбедност, проценката на ризикот, како и подигнување на културата на воздухопловна безбедност.

ЕЛЕКТронСКи КомУниКаЦии и радиодифУзиЈа

ЕЛЕКТРОНСКИ КОМуНИКАЦИИ И РАДИОДИФуЗИЈАВладата на ВМРО-ДПМНЕ во октомври 2010 година усвои Акциски план за премин од аналогно во дигитално телевизиско емитување, кој ги содржи основните начела за да се обезбеди диги-тализација на телевизиското емитување во РМ.

Во рамките на веќе усвоениот план дефиниран е датумот за аналогно исклучување на 1.06.2013 година, а согласно со планот ќе се реализираат следните проекти: Премин од ана-логна во дигитална телевизија, Изградба на дигитална телевизиска мрежа ДВБ_Т, Дигита-лизација на микробрановата мрежа, Телевизија со висок квалитет (HD - High Definition TV), Мо-дернизирање на опремата во ЈП МРТВ со цел производство на HD-програма (дигитализација на ЈП МРТ). Вредноста на проектите ќе изнесува околу 19 милиони евра.

По исклучувањето на аналогните телевизии, ќе се ослободи голем дел од радифреквенциски-от спектар (790-862 MHz) кој ќе биде понуден преку јавен конкурс за воведување на проектот 4Г-технологија (воведување на следната т.е. четврта генерација мобилна телефонија) со-гласно со препораките на ЕУ.

ПРЕМИНÈОДÈАНАлОГНАÈВОÈДИГИТАлНАÈТЕлЕВИЗИјА

Согласно со стратегијата на Владата, предвидено е исклучување на аналогната телевизија и целосен премин кон дигитална телевизија. Ќе биде спроведен тендер за доделување на дигитална дивиденда (опсегот 790-862), при што нејзиното користење ќе биде возможно по исклучувањето на аналогната телевизија.

Р о к : 1 ј у л и 2 0 1 3 .

ИЗГРАДБАÈНАÈДИГИТАлНАÈТЕлЕВИЗИсКАÈМРЕжАÈДВБ_Т

ЈП Македонска радиодифузија преку набавка на опрема која ќе биде реализирана во 2012 година, ќе овозможи про-центуална покриеност со дигитален сигнал на приближно 96% од вкупното население во Македонија, со можност за следење на видеосигнал според најсовремените технологии што ќе значи вклучување на Р. Македонија во светските дигитални текови.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 г о д и н а .

ТЕлЕВИЗИјАÈсОÈВИсОКÈКВАлИТЕТÈ(HDÈ-ÈHIGHÈDEFInITIonÈTV)

ЈП МРД ќе овозможи преку осовремување на својата опрема емитување на телевизија со висока резолуција (HD) за граѓаните на РМ. Со постепена инсталација на опремата ќе се овозможи постепено воведување на емитување телевизија со (HD) од септември 2011, а по комплетирање на инсталацијата ќе се овозможи емитување на цела те-риторија на РМ.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 г о д и н а .

МОДЕРНИЗИРАњЕÈНАÈОПРЕМАÈВОÈјПÈМРТВÈсОÈцЕлÈПРОИЗВОДсТВОÈНАÈHD-ПРОГРАМАÈ(ДИГИТАлИЗАцИјАÈНАÈјПÈМРТ)

Проектот за дигитализација на ЈП МРТ целосно би се заокружил во 2013 година, со што би бил запазен и рокот за глобалната дигитализација. Ова предвидува набавка на нова опрема и комплетна промена на старите аналогни со нови дигитални уреди. Со ова би се овозможиле квалитетни преноси од важни настани и емитување на програма со многу подобри аудио и визуелни ефекти. Исто така, со реализација на проектот ќе се овозможи дигитализирање, односно квалитетно зачувување на архивските материјали коишто претставуваат културно богатство на Република Македонија. Со преминот од аналогна во HD-технологија (технологија на висок квалитет), Македонската радиотеле-визија како јавен сервис на Република Македонија ќе го достигне нивото на јавните сервиси во регионов и пошироко

во Европа. Можноста 98% од населението во Република Македонија да ги следи програмите на јавниот сервис во HD-технологија е во согласност со целокупната политика на државата да се доближат граѓаните на РМ до европ-ските стандарди.

4Г-ТЕхНОлОГИјАÈ

Слободниот спектар што ќе се ослободи со преминот во дигитална телевизија во текот на 2013 година ќе се понуди за воведување нова генерација мобилна телефонија. Со оваа и другите мерки од програмата, Република Македонија ќе стане земја со широка покриеност со оптичка мрежа до краен корисник согласно со трендовите во земјите-член-ки на ЕУ, ќе почне да се користи четврта генерација на мобилни комуникациски услуги, развој на нова генерација на мрежи базирани на Интернет-протокол за обезбедување на мобилни комуникациски услуги со употреба на различни технологии како Wi-Max, E-burst и други.

Јавниот повик за искажување на интерес за користење на слободниот радиофреквенциски спектар ќе биде објавен во најдоцна во јуни 2012 година.

ДИГИТАлИЗАцИјАÈНАÈМИКРОБРАНОВАТАÈМРЕжА

Дигитализацијата на микробрановите врски за дистрибуција на телевизиски и радиопрограми во двата правца преку инсталирање на дигитални линкови од страна на ЈП МРД, ќе овозможи едноставна и квалитетна размена на видео и аудиоинформации и обезбедување на капацитет за пренос на податоци за заинтересирани корисници.

Р о к : ф е в р у а р и 2 0 1 2 г о д и н а .

МИКРОБРАНОВАÈТЕлЕКОМуНИКАцИсКАÈМРЕжАÈЗАÈПОВРЗуВАњЕÈНАÈДРжАВНИТЕÈИНсТИТуцИИÈЗАÈНАМАлуВАњЕÈНАÈТРОшОцИТЕÈНАÈДРжАВНИТЕÈИНсТИТуцИИ

Во наредниот период ќе се изгради микробранова телекомуникациска мрежа на територијата на град Скопје, со што ќе се поврзат дваесетина државни институции. Оваа мрежа е наменета за дигитални сигнали од типот на Three Play, односно за пренос на телефонија, интернет и аудио и видеоконференциски врски. Со оваа мрежа драстично ќе се намалат трошоците на државните институции.

ДИГИТАлНОÈРАДИО

Воведувањето на дигитално радио (DAB) ќе овозможи следење на дигитален радиосигнал, односно сигнал со далеку подобар квалитет. Во DAB мултиплексот, кој ќе го изгради ЈП МРД освен програмите на Македонското радио, можат да се вклучат и висококвалитетни аудиосигнали на останатите радија. За прием на дигитален радиосигнал неопход-ни се и соодветни приемници.

Р о к : ј у н и 2 0 1 4 г о д и н а .

ВОВЕДуВАњЕÈНАÈсАРАуНД-РАДИО

По воведување на дигитално радио следува и имплементација на проектот сараунд-радио (5+1 тонски сигнали), кое ќе биде наменето за радиопрограми со исклучително висок квалитет за корисниците на сараунд-опрема, со што ќе се добие вистински просторен впечаток.

Р о к : ј у н и 2 0 1 5 г о д и н а .

ДИГИТАлИЗАцИјАÈНАÈсРЕДНОБРАНОВИОТÈсИГНАлÈЗАÈслЕДЕњЕÈНАÈМАКЕДОНсКОТОÈРАДИОÈНАÈПОГОлЕМИÈДАлЕчИНИ

Преку надградбата на постојната опрема ќе се овозможи емитување на дигитален среднобранов сигнал од РМ кон Европскиот континент, северна Африка и одделни региони на Блискиот Исток, односно можност да се следи маке-донското радио и меѓу граѓаните од дијаспората.

Р о к : ј у н и 2 0 1 4 г о д и н а .

ЗГОлЕМЕНОÈКОРИсТЕњЕÈНАÈшИРОКОПОјАсЕНÈИНТЕРНЕТ

До крајот на 2011 година преку носење на нова регулатива ќе се овозможи флексибилно и брзо доделување на фреквенции за широкопојасен Интернет. Со ова очекуваме зголемување на процентот на употреба на широкопоја-сен Интернет со големи брзини од сегашните 11.1% на 30% до крајот на 2015 година. До крај на 2015 година, пого-леми брзини на Интернет од 30 Mbit/s за 30% од домаќинствата во Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 5 .

ЗАшТИТАÈНАÈКРАјНИТЕÈКОРИсНИцИÈИÈНАМАлуВАњЕÈНАÈцЕНИÈНАÈсМсÈИÈИНТЕРНЕТÈПРЕКуÈТЕлЕФОН

Со воведување на оператор за универзални услуги што треба да се случи до крајот на 2011 година, истиот ќе биде обврзан да понуди пониски цени за голем број на ранливи групи. Исто така во текот на 2011 ќе се скрати рокот за преносливост на броевите при промена на оператор а кон крајот на јуни ќе се намали и цената за СМС како и значи-телно намалување на цената за користење на итернет преку мобилен телефон.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 г о д и н а .

градЕжниШТВо и Урбанизам

гРАДЕЖНИШТвО И уРбАНИЗАМ

ЗАКОНÈЗАÈПОДЗЕМЕНÈКАТАсТАР

Со донесување на Законот за подземен катастар ќе се овозможи евидентирање и запишување на право на сопстве-ност на сите подземни инфраструктурни водови. Со овој проект на идните инвеститори им се овозможува поголема прегледност на подземните инфраструктурни водови, со што се олеснува постапката за добивање на одобрение за градење и се овозможува поефикасна реализација на идните инвестиции. Исто така, се овозможува искористување на подземните инфраструктурни водови од страна на нивните сопственици при добивање на кредити, можност за ставање под хипотеки и сл.

Р о к з а д о н е с у в а њ е н а з а к о н о т : o к т о м в р и 2 0 1 1 г о д и н а . Р о к з а и м п л е м е н т а ц и ј а : д е к е м в р и 2 0 1 4 .

ЕлЕКТРОНсКИÈРЕГИсТАРÈНАÈИЗГРАДЕНИÈјАВНИÈЕлЕКТРОНсКИÈКОМуНИКАцИсКИÈМРЕжИ

Со воспоставувањето на електронски регистар од страна на Агенцијата на електронски комуникации на изградени јавни електронски комуникациски мрежи (оптички кабли, телекомукациски мрежи и сл.), за првпат во Република Македонија ќе има регистар на сите подземни електронски инсталации, а исто така идните оператори полесно ќе можат да дојдат до пристап на неискористените капацитети. Оваа база ќе биде достапна и за општините и ќе помог-не за реализација на проектот подземен катастар.

Р о к : а в г у с т 2 0 1 2 .

ЕлЕКТРОНсКОÈАПлИцИРАњЕÈИÈДОБИВАњЕÈНАÈОДОБРЕНИЕÈЗАÈГРАДЕњЕ

Со доставување на барање и документацијата за добивање на одобрение за градење по електронски пат, ќе се заштедат пред сè средства и време на барателите. Со имплементацијата на овој проект очекуваме олеснување на постапката, а истовремено и подобрување на бизнис-климата што ќе придонесе за побрз економски развој на опш-тините.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

ПРЕДАВАњЕÈНАÈГРАДЕжНОТОÈЗЕМјИшТЕÈВОÈНАДлЕжНОсТÈНАÈОПшТИНИТЕ

За поддршка на локалниот економски развој неизграденото државно земјиште ќе им се даде на управување на општините. Локалната власт за да добие ингеренции за земјиштето ќе треба да подготви: едногодишна програма за управување со државно неизградено земјиште, да лиценцира вработени лица во општините кои ќе бидат обучени да менаџираат со земјиштето, да имаат електрoнски систем за продажба на земјиштето и да оформат комисија за продажба на земјиштето. Општините што ќе ги исполнат овие услови сами ќе раководат со неизграденото земјиште. Цената на градежното земјиште ќе ја утврдува Владата на РМ на предлог на Министерството за транспорт и врски и општините.

Р о к : ј у л и 2 0 1 1 .

ИЗРАБОТКАÈНАÈЕлЕКТРОНсКАÈАПлИКАцИјАÈЗАÈРЕАлИЗИРАњЕÈНАÈјАВНИÈНАДДАВАњАÈНАÈГРАДЕжНОÈЗЕМјИшТЕÈ

Овој софтвер се изработува во соработка со УСАИД и истиот ќе биде применуван од страна на општините согласно со Законот за градежно земјиште. Со ова ќе се овозможи поголема транспарентност во управувањето со градеж-ното земјиштето, целосно елиминирање на човечкиот фактор, како начин да се намалат можностите за коруптивно дејствување.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

цЕНТРАлНАÈБАЗАÈНАÈПОДАТОцИÈНАÈуРБАНИсТИчКИÈПлАНОВИ

Целта на овој проект е формирање на единствена база на урбанистички планови кои се изработуваат од страна на општините. Тоа ќе овозможи поголема транспарентност на процесот на урбанистичко планирање, зголемување на квалитетот и брзината на донесување на нови урбанистички планови, стандардизација на процесот на планирање и привлекување на домашни и на странски инвеститори. Преку овој систем исто така би се овозможило интернет-ба-зирано прибирање на јавното мислење во процесот на донесување на нов урбанистички план, со што се овозможува активно учество на голем број на граѓани и правни лица во процесот на урбанистичкото планирање.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2 .

ИЗРАБОТКАÈНАÈПлАНсКАÈДОКуМЕНТАцИјАÈИÈИНТЕГРИРАНОÈуПРАВуВАњЕÈсОÈИсТАТА

Ќе се креира единствена база на планска документација на ниво на Република Македонија, што ќе овозможи хори-зонтално и вертикално интегририрање и усогласување на планската документација во еден систем. Во единствена електронска 3D-база на податоци која се ажурира во реално време ќе се интегрираат просторниот план на РМ, плановите на регионите, генералните урбанистички планови и деталните урбанистички планови. Во истиот систем ќе се преклопат и инфраструктурните мапи и катастарската евиденција. Со изработка и ажурирање на целокупната планска документација ќе се овозможи навремено, брзо и прецизно добивање на информации кои се поврзани со просторните податоци и параметри, со што ќе се создаде услов за навремено носење на квалитетни, ефективни и ефикасни одлуки од страна на сите нивоа на власт.

ЕлЕКТРОНсКОÈАПлИцИРАњЕÈЗАÈИЗДАВАњЕÈНАÈсОГлАсНОсТÈЗАÈуРБАНИсТИчКИÈПлАНОВИ

Со овој проект ќе се овозможи поедноставување и забрзување на постапката за донесување на урбанистички плано-ви. Исто така, единиците на локалната самоуправа ќе имаат увид во текот на постапката за издавање на согласност за урбанистичкиот план. Со електронската постапка за издавање согласност за урбанистичките планови сите изне-сени забелешки би можеле по електронски пат да се достават до изработувачот на планот, за да се отстранат навре-мено. Со спроведување на оваа постапка би се овозможил увид на урбанистичкиот план од страна на сите надлежни институции, за да можат да дадат свое мислење по истиот. Очекувани ефекти: скратување и поедноставување на постапката за донесување на урбанистички план; намалување на трошоците за изработување на урбанистички план.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2 .

ПРИРАчНИКÈЗАÈсТАНДАРДИÈИÈНОРМАТИВИÈЗАÈуРБАНИсТИчКОÈПлАНИРАњЕ

Во изминатиов период, констатирано е дека со процесот на децентрализација, во дел од единиците на локалната самоуправа недостасува доволно обучен кадар за водење на постапките за изготвување и донесување на урбанис-тички планови. Од тие причини, неопходна е потребата од изготвување прирачник за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање, со што на ЕЛС би им се овозможило поедноставување на постапката за донесување на урбанистички планови.

Р о к : о к т о м в р и 2 0 1 1 .

ЗАМЕНАÈНАÈПОсТОјНИТЕÈсТАНДАРДИÈВОÈГРАДЕжНИшТВОТОÈсОÈЕВРОПсКИТЕÈсТАНДАРДИÈEURoCoDESÈ(ÈEnÈ1990ÈffÈ)

Со цел целосно усогласување на домашните со европските стадарди за градење неопходно е усогласување на ев-рокодовите. Со имплементирање на еврокодовите, начинот на градење и користењето на материјалите целосно ќе биде усогласен со европските стандарди.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

ИМПлЕМЕНТАцИјАÈНАÈЗАКОНОТÈЗАÈПОсТАПуВАњЕÈсОÈБЕсПРАВНОÈИЗГРАДЕНИÈОБјЕКТИ

Генерации и генерации политички партии зборуваа за проблемот на дивоградбите.

Генерации и генерации политички партии ветуваа решавање на проблемот на дивоградбите.

ВМРО-ДПМНЕ не зборуваше. ВМРО-ДПМНЕ не ветуваше. ВМРО-ДПМНЕ го реши проблемот на дивоградбите!Со влегувањето во сила на Законот за постапување со бесправни објекти, претстои спроведување на постапката за легализација на над 350.000 објекти или делови на објекти во Република Македонија. Со самиот закон се предви-дува легализација на сите видови објекти при што надоместокот за легализација на куќи кои преставуваат најголем дел од нелегалните објекти изнесува само 1 евро по м2. Исто така ќе се врши надзор над спроведувањето на овој закон од страна на единиците на локална самоуправа и ќе се одржуваат обуки на населението и локалната власт во врска со имплементацијата на овој закон.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 6 .

СТанбЕна изградба и КомУнаЛна инфраСТрУКТУра

СТАНбЕНА ИЗгРАДбА И КОМуНАЛНА ИНФРАСТРуКТуРА

сТАНОВИÈИÈКуЌИÈЗАÈлИцАÈВОÈсОцИјАлЕНÈРИЗИКÈИÈДРуГИÈРАНлИВИÈГРуПИ

Со цел остварување на целите на стратегијата за домување, Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ започна со им-плементација на проектот изградба на станови и куќи за ранливи групи на граѓани, како и изградба на станбени единици во згради и куќи наменети за млади брачни парови, самохрании родители и други ранливи категории на граѓани. Распределбата на овие станови и куќи се врши по електронски пат, по однапред утврдени и објавени кри-териуми. Ваквиот начин на распределба овозможува транспарентна постапка каде воопшто не е возможно инволви-рање на човековиот фактор, со што се елиминираат сите можности за корупција или незаконско дистрибуирање на становите. Досега е извршена успешна распределба на 339Èстана за ваква намена.

Во рамки на овој проект ќе бидат изградени и дополнителни 120 станбени единици наменети за вдомување на деца-та без родителска грижа кои наполниле 18 години и на кои им престанало правото на живеење во дом.

Во рамки на проектот изградба на станови за лица во социјален ризик и други ранливи групи воÈградбаÈсеÈобјектиÈвоÈследнивеÈградови:È

Град БројÈнаÈстановиÈиÈкуќи РокÈзаÈизградбаБитола 78 2011Берово 51 2012Штип 91 2012

Вкупно 220

соÈпрограматаÈ2011-2014ÈќеÈбидатÈизградениÈстанбениÈединициÈвоÈзградиÈиÈкуќиÈвоÈследнивеÈградови:È

Град БројÈнаÈстановиÈиÈкуќи РокÈзаÈизградба Скопје 446

Ресен 20 Демир Хисар 24

Гевгелија 44Прилеп 75

Македонски Брод 8Кочани 46

Пехчево 29 Виница 40

Куманово 60Свети Николе 54

Пробиштип 48Неготино 62 Струмица 41

Тетово 50Гостивар 70

Дебар 48 Велес 29

Дополнителни станови за деца без родителска грижа 120 Вкупно 1.314

сТАНОВИÈИÈКуЌИÈЗАÈсТАНБЕНОÈНЕОБЕЗБЕДЕНИÈлИцАÈ(МлАДИÈБРАчНИÈДВОјКИ,ÈлИцАÈсОÈПОсЕБНИÈПОТРЕБИ,ÈсАМОхРАНИÈРОДИТЕлИ,ÈсАМцИÈИÈДРуГИÈлИцА)È

Во рамки на стратегијата за домување и соодветните програми, Владата формирана од ВМРО-ДПМНЕ предвиде обезбедување на станови и куќи по пат на продажба на определени категории граѓани како млади брачни двојки, инвалидизирани лица, самохрани родители, самци и други станбено необезбедени лица. Распределбата на овие станови и куќи ќе врши по електронски пат, а по однапред утврдени и објавени критериуми. Досега е извршена успешна распределба на 93 стана за ваква намена.

Проектот ќе опфаќа изградба на минимум 520 станбени единици во згради и во куќи на целата територија на Репу-блика Македонија. Веќе во декември 2011 ќе бидат распределени 70 станбени единици во Битола, а заклучно со

2015 година ќе бидат изградени и распределени дополнителни 450 станбени единици во 13 градови ширум држа-вата.

Градови БројÈнаÈстановиÈиÈкуќи РокÈзаÈизградбаБитола 70 2011

Скопје, Штип, Свети Николе, Берово, Пехчево, Радовиш, Македонска Каменица, Пробиштип, Кратово, Крива Паланка, Де-мир Хисар, Куманово, Кавадарци, Велес

450 2015

Вкупно 520

сТАНОВИÈИÈКуЌИÈКОИÈсЕÈНАМЕНЕТИÈЗАÈПРОДАжБА

Слична е програмата со која се градат станови и куќи наменети за продажба по поволни услови. Во рамки на овој проект, во следниот период ќе бидат изградени станови и куќиÈсо следнава динамика за завршување на изградбата:

Град БројÈнаÈстановиÈиÈкуќи РокÈзаÈизградбаБитола 149 2011

Струмица 35 2011Скопје 152 2011Скопје 50 2012Охрид 126 2013Скопје 110 2013Скопје 126 2014Скопје 406 2015Битола 142 2015Вкупно 1.296

ЗАВРшуВАњЕÈНАÈПРОцЕсОТÈЗАÈПРОДАжБАÈНАÈОПшТЕсТВЕНИТЕÈсТАНОВИ

Согласно со најновите измени во законската регулатива, ќе се продолжи со постапката за продажба на становите во општествена сопственост, со што до крај на 2012 ќе се заокружи овој процес.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

ИЗГРАДБАÈНАÈНАцИОНАлНАТАÈАРЕНАÈФИлИПÈIIÈМАКЕДОНсКИ

Ќе продолжиме со реализација на проектот за изградбата на современ стадион по стандарди на меѓународните спортски федерации. Веќе се изградени сите четири трибини на стадионот и зголемен е неговиот капацитет. Во следниот период ќе се заврши фасадното обликување на стадионот, целосно уредување и опремување на теренот, изградба на борилиште и завршување на атлетската патека. Вредноста на проектот е околу 10милиона евра и истите ќе бидат обезбедени од Буџетот на Република Македонија и средства од ЈПССДП.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 .

ИЗГРАДБАÈНАÈКАТНИÈГАРАжИÈВОÈсКОПјЕ

Со цел олеснување на сообраќајот во Скопје и обезбедување на над 2.500 паркинг-места, Влада-та на ВМРО-ДПМНЕ во соработка со ЈПССДП, градот Скопје и општина Центар ќе се преземат активности за градба на следните катни гаражи во центарот на Скопје.

9 Катна гаража кај зградата на Холокауст - предвидено е да има паркинг-простор за околу 240 возила. Вредноста на овој проект е околу 3,4 милиони евра, а средствата ќе се обезбедат од ЈПССДП на РМ и домашните комер-цијални банки.

Р о к : о к т о м в р и 2 0 1 2 .

9 Катна гаража кај Работнички дом - предвидено е да има паркинг- простор за околу 600 возила. Вкупната вред-ност на оваа инвестиција изнесува околу 11,9 милиони евра. Средствата во висина од 30% ќе се обезбедат од ЈПССДП на РМ, а останатите средства ќе се обезбедат од домашните комерцијални банки.

Р о к : м а р т 2 0 1 3 .

9 Катна гаража кај административната зграда на АД Пошта - се планира да има капацитет од околу 280 возила. Вредноста на овој е околу 6,5 милиони евра, а средствата во висина од 30% ќе се обезбедат од ЈПССДП на РМ, а останатите средства ќе се обезбедат од домашните комерцијални банки.

Р о к : а в г у с т 2 0 1 2 .

9 Катна гаража кај Судска палата - ќе има капацитет од околу 550 паркинг-места. Вредноста на овој е околу 5,7 милиони евра, а ќе се финансира половина од домашните комерцијални банки, а останатите средства од Буџе-тот на општината Центар.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

9 Катна гаража кај поранешната зграда на „Нова Македонија“ - предвидено е да има капацитет од околу 150 пар-кинг-места. Проценетата вредност на оваа катна гаража изесува 2,6 милиони евра, а 50% од инвестицијата ќе биде обезбедена од домашните комерцијални банки, додека останатите средства се од буџетот на општината Центар.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 .

9 Катна гаража пред сегашниот Цветен пазар - предвидено е да има капацитет од 440 паркинг-места. Вредноста на овој проект е околу 10,7 милиони евра, а истиот ќе се финансира од домашните комерцијални банки во вредност од 3,7 милиони евра, а остатокот на средствата од буџетот на Градот Скопје.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 3 .

9 Катната гаража пред новата зграда на Министерството за финансии ќе има капацитет од 605 возила. Вкупната вредност на овој проект изнесува околу 15 милиони евра. Проектот ќе се финансира 1/3 од задолжување кај домашните комерцијални банки, а 2/3 од буџетот на Градот Скопје.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 3 .

ИЗГРАДБАÈНАÈКАТНИÈГАРАжИÈОДÈПРИВАТНИÈИНВЕсТИТОРИÈПОÈПАТÈНАÈОТТуѓуВАњЕÈНАÈДРжАВНОÈЗЕМјИшТЕ

Во изминатиот период е оттуѓено државно градежно неизградено земјиште наменето за изградба на катни гаражи на локациите кај „Мепсо“, „Маџар Маало“, „Пресвета Богородица“, Катна гаража во Прилеп и подземен паркинг кај Собранието. Со продажбата на земјиштето овозможена е изградба на нови катни гаражи кои ќе придонесат за подобрување на сообраќајот и решавањето на долгогодишниот проблем со недостиг на паркинг-места. Со овие проекти ќе се изградат над 1.100 нови паркинг места.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

НАДГРАДБАÈНАÈГТцÈ

Со цел осовременување на постојните содржини во централното градско подрачје, предвидена е изградба на уште еден кат на Градскиот трговски центар, со новопроектирани современи содржини како: деловен простор, хотел, градинка, игротека, современ фитнес-простор, простор за репрезентативни угостителски објекти, и слично, а на западниот дел планирана е четирикатна административно-деловна зграда. Исто така овој проект ќе овозможи со-одветно фасадно затворање на целиот објект и елиминирање на атмосферските влијанија во истиот. Овој проект е

предвидено да се реализира преку соодветен модел на јавно-приватно партнерство или како инвестициски проект на АД Градски трговски центар.

Р о к : 2 0 1 5 .

КОМуНАЛНА ИНФРАСТРуКТуРА

50ÈМИлИОНИÈЕВРАÈЗАÈВОДОсНАБДуВАњЕÈИÈОДВЕДуВАњЕÈОТПАДНИÈВОДИÈНАÈНАсЕлЕНИТЕÈМЕсТАÈ

За реализација на овој проект обезбедивме 50 милиони евра од ЕИБ. Целта на проектот е подобрување на условите и квалитетот на живот, посебно во руралните краишта на Република Македонија како дел од политиката на ВМРО-ДПМНЕ за рамномерен регионален развој.

Со овој проект се опфатени приоритетни инвестициски проекти за водоснабдување и одведување на отпадни води во целата територија на Република Македонија, со цел да се подобри снабдувањето на чиста вода за пиење, што директно влијае на здравјето на граѓаните и на животната средина.

Секоја општина во Република Македонија ќе добие определен износ на средства како грант од Владата. Распредел-бата на средствата по општини е веќе објавена, а секоја општина ќе аплицира со оној проект кој го смета за најпри-оритетен и најсоодветен за финансирање со овие средства, а согласно со потребите на локалното население.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТÈ„ВОДОВОДÈИÈКАНАлИЗАцИјАÈНАÈОПшТИНИТЕÈФАЗАÈ1“,ÈФИНАНсИРАНÈОДÈГЕРМАНсКАТАÈБАНКАÈЗАÈОБНОВАÈKFWÈ

Проектот во вредност од 12 милиони евра, опфаќа 8 општини: Кочани, Гевгелија, Гостивар, Кавадарци, Радовиш, Неготино, Битола и Тетово. Проектот има за цел обезбедување на одржливо снабдување со вода за пиење на населе-нието во избраните општини по социјално прифатливи трошоци. Крајни корисници се општините, односно јавните комунални претпријатија кои покажаа солидно финансиско работење и ги исполнија критериумите за зголемување на економската ефикасност на работењето.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ИЗГРАДБАÈНАÈКАсКАДНИÈПРЕГРАДИ НАÈРЕКАТАÈВАРДАРÈИÈРЕшАВАњЕÈНАÈПРОБлЕМОТÈНАÈФЕКАлНИТЕÈВОДИÈНАÈДЕлÈОДÈГРАДÈсКОПјЕÈ

Овој проект е една од мерките за целосно решавање на проблемот со фекални води на територија на Град Скопје, кои сега се испуштаат во реката Вардар. Преку изградба на колектори и канализациски системи во општините Ѓорче Петров и Сарај, отпадните води ќе се одведат на третирање во пречистителните станици кои се градат во рамки на проектот, од каде ќе бидат испуштени во реката Вардар. Во рамки на проектот, досега е отпочната изградба на канализациска мрежа во општината Ѓорче Петров и изградба на колекторските системи во општината Сарај за населените места Грчец, Глумово, Шишево, Горна Матка, Долна Матка, Крушопек и Лаки. Исто така во тек е изградба на пречистителните станици во општините Ѓорче Петров и Сарај. Во рамките на овој проект ќе се изврши целосно уредување на минор-коритото на реката Вардар во тој дел од течението и ќе бидат изградени каскадните прегради. За целосна реализација на проектот се очекува да бидат инвестирни околу 15 милиони евра. Средствата ќе се обез-бедуваат од буџетот и од меѓународни финансиски институции.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 6 .

ИЗГРАДБАÈНАÈВОДОсНАБДИТЕлНИÈИÈКАНАлИЗАцИсКИÈсИсТЕМИÈВОÈРАМКИÈНАÈДЕКАДАТАÈЗАÈВКлучуВАњЕÈНАÈРОМИ

Во рамки на проектот Декада за вклучување на Роми, ќе се продолжи со изградба на водоводни и канализациски системи во населби со ромско население. Се предвидува во следниот период да бидат финансирани проекти во Битола, Делчево, Кичево, Кочани, Прилеп, Штип, Гази Баба, Ѓорче Петров, Чаир, а со секоја следна година активно ќе се поддржува овој проект преку изградбата на комунална инфраструктура.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

Нови градски автобуси во Скопје и двокатни отворени туристички автобуси за Скопје и Охрид

ВМРО-ДПМНЕ работи во корист на граѓаните.

По цели 30 години Скопје доби нови автобуси.

Граѓаните на Скопје веќе ги користат новите 32 нископодни автобуси и 1 двокатен автобус во ретродизајн.

Тоа е начинот на работа на ВМРО-ДПМНЕ: ветуваме и остваруваме!Проектот во својата целина вклучува набавка на 200 двокатни автобуси, 17 отворени двокатни автобуси, 80 едно-подни автобуси и 16 миниавтобуси. Еден отворен двокатен автобус ќе биде отстапен на општината Охрид, со цел промовирање на туристичките дестинации, а уште еден отворен автобус ќе се користи за туристичко разгледување на Скопје.

Со оваа инвестиција од приближно 50 милиони евра, Владата на ВМРО-ДПМНЕ целосно ќе го обнови возниот парк на ЈСП Скопје, со што ќе овозможи поквалитетен и поудобен превоз за граѓаните на градот Скопје.

Автобусите ќе пристигаат и ќе бидат вклучени во градскиот сообраќај со следнава динамика:

9 до крајот на 2011 година најмалку 68 двокатни автобуси од кои 1 од отворен тип, во текот на 2012 година дополнителни 68 автобуси од кои 1 од отворен тип и во 2013 година преостанатите 66 двокатни автобуси. Вредностa на договорот изнесува околу 35.3 милиони евра, средства кои ќе бидат обезбедени од буџетот на Република Македонија;

9 сите 80 нисконоподни автобуси ќе пристигнат во текот на 2011 година. Вредноста на договорот е околу 10 милиони евра. Досега се пристигнати 33 автобуси, а до крајот на јули 2010 година треба да пристигнат и оста-натите 47 автобуси;

9 во текот на 2012 година се очекува да пристигнат 16 новопроизведени минибуси чија проценета вредност 1,1 милиони евра;

9 во текот на 2012 година ќе пристигнат 15-те отворени двокатни автобуси за редовни линии низ Скопје, со што ќе се овозможи панорамско разгледување на Скопје. Проценетата вредност на овие автобуси е 3,2 милиони евра.

ИЗГРАДБАÈНАÈжИчАРНИцА

Со овој проект се овозможува воздушно поврзување на Скопје со врвот на Водно. Проектот е наменет за сите граѓани и за туристите што сакаат да се рекреираат и да уживаат во убавините на Водно.

За пензионерите користењето на жичарницата во одредени денови ќе биде бесплатно! Со овој проект се овозможува еколошки, безбеден и атрактивен превоз на релацијата Скопје–Водно и истиот е по-делен во два потпроекта и тоа:

9 Средно Водно – Милениумски крст.

Изградбата на оваа делница е во завршна фаза и по комплетирање на сите градежни и монтажерски работи, вр-шење на неопходните проверки и тестови, жичарницата ќе биде пуштена во употреба. Жичарницата ќе има вкупно 30 кабини, кои ќе собираат по 8 патника (2 кабини по 4 патника) или вкупно 232 патника. Должината на трасата со која ќе се овозможи еколошко поврзување од Средно Водно до врвот на Водно е 1,7 км, а брзината е прилагодена за безбедно и панорамско разгледување и изнесува 6 км/час. Вредноста на овој проект изнесува околу 11 милиони евра и средствата се обезбедени од буџетот на РМ.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1 .

По пуштањето на жичарницата од Средно Водно до Милениумскиот крст ќе се изврши анализа и ќе се оцени исплат-ливоста, начинот на финансирање и рокот за изградба на вториот дел од проектираната жичарница. Доколку биде анализата позитивна, ќе се пристапи кон изградба на жичарница на релација: Скопје - Средно Водно.

ИЗГРАДБАÈНАÈПЕшАчКИÈПАТЕКИ,ÈхОРТИКулТуРНОÈуРЕДуВАњЕÈИÈОсВЕТлуВАњЕÈНАÈЕЗЕРАТАÈВОÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјА

ВМРО-ДПМНЕ започна проект со чија реализација ќе се остварат повеќекратни придобивки, меѓу кои и создавање на атрактивни пешачки и туристички зони околу природните езера и вештачките акумулации, како и простори за спорт и рекреација. Со ова природните езера и вештачките акумулации конечно ќе станат достапни и привлечни за граѓаните и туристите во Република Македонија за секојдневна разонода, спорт и рекреација. Во тек е изградба на пешачките патеки околу езерата во општините Дојран, Велес, Маврово-Ростуше и Крушево, кои треба да завршат во текот на 2012 година. Во втората фаза ќе се уредуваат крајбрежјата на Беровското Езеро, Езеро Козјак, Преспанско-то Езеро и езерото Матка. Третата фаза го опфаќа уредувањето на крајбрежјата на Охридското Езеро, Прилепското Езеро, Дебарското Езеро и Глобочичкото Езеро и во четвртата фаза се предвидува да се уредуваат крајбрежјата на Тиквешко Езеро, езерото Водоча, езерото Мантово, езерото Турија, езерото Калиманци, езерото Градче, езерото Паљурци, Липковското Езеро и езерото Мавровица.

Р о к : 2 0 1 2 – 2 0 1 6 .

АКцИјАÈЗАÈчИсТЕњЕÈНАÈРЕКИÈВОÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјА

Од 2006 година до сега, Владата на ВМРО-ДПМНЕ спроведува континуирани активности за чистење на речните ко-рита, одводните канали и дел од крајбрежјата на езерата, во функција на спречување на неконтролирано излевање на водите и заштита на луѓето и материјалните добра. Во таа насока се исчистија и се проширија речните корита, како и крајбрежјата од комунален и градежен отпад, нанос, висока и ниска вегетација. Во следниов период предви-дено е да се спроведе акција во 42 општини, со која се опфатени околу 90 речни корита.

РЕГулАцИјАÈНАÈРЕКАТАÈВАРДАР-ДЕлНИцАÈОДÈс.јЕГуНОВцЕÈДОÈс.ТуДЕНцЕ

Почнувајќи од мостот во селото Јегуновце, возводно по течението на реката Вардар кон селата Раотинце, Копанце и Туденце, реката Вардар меандрира низ полето на Долни Полог, при што врши плавење на обработливите површини како и куќите во селата. Со цел да се спречи загрозувањето на населението, честото поплавување на куќите, обра-ботливите земјоделски површини и други материјални добра, Владата на ВМРО-ДПМНЕ изготви техничка докумен-тација за регулација на реката Вардар.

Со реализација на овој проект ќе се изврши уредување на основното и на мајор- коритото на следниве делници: од мостот Јегуновце до мостот Раотинце, од мостот Раотинце до мостот Копанце, од мостот Копанце до мостот Туденце и трајно ќе се реши излевањето, со што ќе се заштитат жителите на села во овој регион од штетите што скоро секоја година ги имаат со поплавување на нивните домови и земјоделски површини.

Р о к : 2 0 1 2 - ј у н и 2 0 1 4 .

РЕГИсТРАцИјАÈНАÈБРОДОВИÈПОДÈМАКЕДОНсКОÈЗНАМЕÈ

Ќе се донесе законска регулатива со цел да се овозвожи странски бродови да пловат под македонското знаме и да се формира регистар на бродови. Придобивките од ова за Република Македонија ќе бидат повеќекратни: ќе се из-врши едукација на кадар и издавање на сертификати за наши граѓани, со што ќе се овозможи да работат на брод, ќе се создаде можност за развој на морнарица и формирање на македонска трговска флота врз база на приватно-јавно партнерство, како и промоција на Република Македонија, бидејќи на сите дестинации ќе се плови под македонско знаме, а ќе се овозможат и приходи за Буџетот на Република Македонија од овие активности.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

информаТиЧКа ТЕХноЛогиЈа и рЕформа на ЈаВнаТа админиСТраЦиЈа 2.0

информаТиЧКа ТЕХноЛогиЈа и рЕформа на ЈаВнаТа админиСТраЦиЈа 2.0 Квалитетот на јавната администрација е клучен фактор за квалитетот на услугите за граѓаните.

Квалитетот на јавната администрација е клучен фактор за квалитетот на услугите за приватниот сектор и за вкупната бизнис-клима.

Квалитетот на јавната администрација е клучен фактор за развојот на општеството, де-мократските процеси и на интеграцијата на земјата во ЕУ.

Затоа, ВМРО-ДПМНЕ започна со длабоки реформи на јавната администрација.

Овие реформи претставуваат еден од стратешките приоритети на Владата на ВМРО-ДПМ-НЕ за периодот 2011-2015 година.ВМРО-ДПМНЕ во следните четири години ќе се фокусира на спроведување на реформите што ќе резултира со зголе-мување на ефикасноста, ефективноста и отчетноста на јавната администрација, зголемување на транспарентноста и отвореноста на системот, подобрување на квалитетот на услугите што ги обезбедува, и резултатите, како и зголему-вање на задоволството на граѓаните и приватните правни субјекти кои се корисници на јавните услуги.

уПРАВНИÈПОсТАПКИÈИÈуслуГИ

Реформата на одлучувањето во управни постапки е од клучно значење со цел да се обезбеди ефикасност, ефектив-ност и одговорност на јавната администрација во обезбедувањето јавни услуги за граѓаните и за приватните правни субјекти.

Во таа насока, ќе се спроведуваатÈИзменитеÈнаÈЗаконотÈзаÈопштатаÈуправнаÈпостапкаÈиÈЗаконотÈзаÈорганизацијаÈиÈработаÈнаÈорганитеÈнаÈдржавнатаÈуправаÈво однос на:

9 воспоставување на правото на жалба во управна одлука во втор степен како правило и дефинирање на истото со закон;

9 спроведување на принципот „молчењето на администрацијата“ секаде каде што е тоа можно, во корист на граѓаните и фирмите;

9 воспоставување на прецизни и кратки рокови за одлучување по управна постапка;

9 ригидни казни за раководните лица во случај на непостапување во законските рокови.

На овој начин, прецизно се уредува жалбената постапка во втор степен во Законот за општата управна постапка или материјалните закони, се утврдува јасно решение за молчењето на администрацијата и се прецизираат и се скрату-ваат роковите за одлучување по управна постапка.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ПРОЕКТ:È„ГРАѓАНИНОТÈПРЕДÈсè“!

За да се обезбеди стриктна примена на роковите за постапување на државните службеници и подобрување на услугите за граѓаните и фирмите, ги предвидовме следните законски решенија:

Доколку надлежниот орган не донесе решение во рокот пропишан со материјалниот закон,È граѓанинотÈимаÈправоÈвоÈрокÈодÈтриÈработниÈдена,ÈдаÈподнесеÈбарањеÈдоÈфункционеротÈкојÈраководиÈсоÈорганотÈзаÈдонесувањеÈнаÈрешениеÈпоÈподнесенотоÈбарање.ÈФункционерот во рок од пет работни дена е должен да го уважи или да го одбие барањето.

ДоколкуÈфункционеротÈкојÈраководиÈсоÈорганотÈнеÈдонесеÈрешение,ÈподносителотÈнаÈбарањетоÈможеÈдаÈгоÈизвестиÈДржавниотÈуправенÈинспекторатÈвоÈрокÈодÈпетÈработниÈдена. Државниот управен инспекторот е дол-жен во рок од десет дена од денот на приемот на известувањето да изврши надзор во надлежниот орган дали е спроведена постапката согласно со законот и во рок од три работни дена од денот на извршениот надзор да го информира подносителот на барањето.

ИнспекторотÈодÈдржавниотÈуправенÈинспекторатÈпоÈизвршениотÈнадзорÈсогласноÈсоÈзаконÈдонесуваÈреше-ниеÈсоÈкоеÈгоÈзадолжуваÈфункционеротÈкојÈраководиÈсоÈорганотÈвоÈрокÈодÈдесетÈденаÈдаÈодлучиÈпоÈподнесе-нотоÈбарање,Èодносно да го одобри или да го одбие барањето и да го извести инспекторот за донесениот акт.

Доколку функционерот кој раководи со органот не одлучи во рокот, инспекторот ќе поднесе барање за пове-дување на прекршочна постапка и ќе определи дополнителен рок од пет работни дена, во кој функционерот кој раководи со органот ќе одлучи по поднесеното барање, за што во истиот рок ќе го извести инспекторот за донесениот акт. Инспекторот во рок од три работни дена го информира подносителот на барањето.

ДоколкуÈбарањетоÈнаÈграѓанинотÈнеÈеÈрешеноÈвоÈрокотÈопределенÈодÈинспекторотÈследуваатÈказни за оние коишто биле инволвирани во постапката а не постапиле според законот:

9 глоба во износ од 7500 до 15000 евра во денарска противвредност за прекршок ќе му се изрече на функционерот кој раководи со органот (министер или директор);

9 глоба во износ од 3000 до 6000 евра во денарска противвредност за прекршок ќе му се изрече на функ-ционерот кој раководи со органот, односно раководното лице на органот (раководител на сектор или одделение);

9 глоба во износ од 1500 до 3000 евра во денарска противвредност за прекршок ќе му се изрече на служ-бено лице што презема дејства во управна постапка (службеник);

9 глоба во износ од 3000 до 6000 евра во денарска противвредност за прекршок ќе му се изрече на управ-ниот инспектор или овластеното службено лице од Државниот управен инспекторат, доколку во рок од 30 дена откако станало извршно решението со кое се утврдени неправилности, не поведе дисциплин-ска или прекршочна постапка;

9 глоба во износ од 3000 до 6000 евра во денарска противвредност за прекршок ќе му се изрече на уп-равниот инспектор или овластеното службено лице од Државниот управен инспекторат, доколку не постапил по известувањето од подносителот на барањето;

9 глоба во износ од 3000 до 6000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече на директорот на Државниот управен инспекторат, доколку во рок од 3 дена од денот на дознавањето за прекршокот не поведе прекршочна постапка против инспекторот кој не постапил по жалбата на граѓанинот или странката.

ВОВЕДуВАњЕÈНАÈИсО-ÈИÈцАФ-сТАНДАРДИ

Секоја државна инситуција задолжително ќе мора да се сертифицира и да го воведе светски познатиот стандард за квалитет ИСО 9001 и ЦАФ (Common Assessment Framework). Со тоа ќе се воведат јасни процедури за управување на институцијата, според светски норми и стандарди, како и модели на управување и јакнење на човековите ресурси.

Носител: Министерство за информатичко општество и администрација. Буџет: 5 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 1 - д е к е м в р и 2 0 1 4 .

ПОБАРуВАњЕÈНАÈПОДАТОцИÈПОÈслужБЕНАÈДОлжНОсТ

Воведување на строго правило според кое управните органи сами ќе бараат податоци од службените регис-три и нема да се бара од граѓаните да доставуваат податоци кои се чуваат во службените регистри. Со оваа мерка ќе се воспостави Едношалтерски систем во вистинска смисла на зборот. ГраѓанинотÈќеÈпополниÈсамоÈедноÈбарањеÈдоÈинституцијатаÈодÈкојаштоÈјаÈбараÈуслугата,ÈаÈостанатитеÈпотребниÈдокументи,ÈдоколкуÈгиÈимаÈвоÈслужбенитеÈрегистриÈнаÈкојаÈбилоÈдругаÈдржавнаÈинституција,ÈсаматаÈинституцијаÈпоÈслужбенаÈдол-жностÈќеÈгиÈобезбеди.ÈНема повеќе да чека пред повеќе шалтери за да го реализира своето граѓанско право. Постепено ќе се инвестира во информатички технологии, со цел сите институции електронски да се поврзат и сите потребни информации да ги добиваат со размена на информации по електронски пат. Носител: Ми-нистерство за информатичко општество и администрација. Буџет: 2,75 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 1 - ј а н у а р и 2 0 1 4 .

ЕлЕКТРОНсКОÈуПРАВуВАњЕÈсОÈДОКуМЕНТИÈ

Институциите во државната управа ќе се автоматизиираат и модернизираат со примената на информатичките и на комуникацииските технологии со цел да прераснат во ефикасни и транспарентни институции. ПовеќеÈнемаÈдаÈимаÈскриениÈпредметиÈпоÈфиоки.ÈцелиотÈпроцесÈнаÈследењеÈнаÈдвижењетоÈнаÈдокументитеÈнизÈинституцијата,ÈќеÈсеÈодвиваÈелектронски. Во секој момент министерот или директорот ќе има можност од својот компјутер да следи како се решаваат предметите, кој го работи предметот, дали се роковите пробиени итн., што секако ќе се одрази поитивно врз квалитетот и рокот на решавање на предметите за граѓаните и фирмите. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 2 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 1 - м а р т 2 0 1 3 .

ОТсТРАНуВАњЕÈНАÈАДМИНИсТРАТИВНИОТÈТОВАР

Ресорното министерство кое предлага одлука (закон, уредба итн.) до Владата детално ќе известува за администра-тивниот товар при што ќе се отстрани секое непотребно оптоварување. ЌеÈимÈсеÈовозможиÈнаÈграѓанитеÈдирект-ноÈдаÈсеÈвклучатÈвоÈпостапкатаÈприÈносењетоÈнаÈзаконите. Со секоја предлог-измена на регулативата, јасно ќе се идентификува влијанието во општеството од донесувањето на таа регулатива, како и фискалните импликации. Се воведува високо ниво на учество на граѓаните во носењето на законите, при што тие директно ќе имаат можност да предлагаат забелешки при донесување на легислативата во Република Македонија. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 100.000 евра.

гРАѓАНИ 2.0

ПРОЕКТ:È„ОцЕНИÈјАÈАДМИНИсТРАцИјАТА“È

Проектот предвидува воведување на систем за непосредно изразување на задоволството на граѓаните од до-биените услуги од државните институции. ПредÈсекојÈшалтерÈќеÈсеÈинсталираÈмалÈуредÈкадеÈштоÈграѓанинотÈќеÈможеÈдиректноÈдаÈгоÈоцениÈслужбеникотÈвоÈодносотÈконÈграѓанинот:Èзадоволува,Èпросечно,ÈнеÈзадово-лува.ÈОценувањето ќе може и да се реализира преку Интернет на посебна веб-страница. ЗаÈдаÈсеÈподигнеÈодговорностаÈнаÈслужбеникот,ÈоценувањетоÈнаÈнеговатаÈработаÈќеÈбидеÈсофтверскиÈповрзаноÈсоÈсистемотÈзаÈпресметкаÈнаÈнеговатаÈплата.ÈНосител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 250.000 евра.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„НЕМАÈПОГРЕшНАÈВРАТА“

Воведувањето на овој модел во сите институции започнува веднаш. ГраѓанинотÈзадолжителноÈтребаÈдаÈбидеÈуслуженÈбезÈразликаÈдалиÈсеÈобратилÈнаÈвистинскотоÈместоÈиÈвоÈвистинскатаÈканцеларија. Вработениот во таа канцеларија е должен да му помогне на граѓанинот и да го однесе до канцеларијата-службеникот кој е потребен за граѓанинот да го реализира своето барање. Носител: Министерството за информатичко опш-тество и администрација.

ВлАДЕЕњЕÈ2.0

АктивноÈ вклучувањеÈ наÈ граѓаните,È бизниситеÈ иÈ невладинитеÈ организацииÈ соÈ предлозиÈ заÈ поедноставувањеÈ наÈпостапкитеÈвоÈадминистрацијатаÈпрекуÈвеб-портал.ÈСо ова ќе се изготват инструменти за редовна проверка на пред-лозите и ќе се овозможи понатамошно подобрување на квалитетот на спроведувањето на новото законодавство и новите организациски и институционални мерки. Носител: Министерството за информатичко општество и админи-страција. Буџет: 20.000 евра.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

БАРОМЕТАРÈНАÈКВАлИТЕТÈ

Воведување на „барометар за квалитет“ со ИТ-поддршка – системÈзаÈпостојаноÈмерењеÈнаÈзадоволствотоÈнаÈко-рисницитеÈодÈадминистративнитеÈуслуги,ÈпрекуÈкојÈќеÈсеÈоценуваатÈсамитеÈинституцииÈвоÈодносÈнаÈзадоволство-тоÈодÈграѓанитеÈприÈиздавањетоÈнаÈуслугите.ÈОваа мерка вклучува изготвување на методологија и инструменти за воведување на „барометар за квалитет“ во рамките на јавната администрација, како и спроведување на обука за државните службеници за правилна употреба на новата методологија. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 .

ВлАДАÈ2.0È

Овој проект опфаќа понатамошен развој на системот за интероперабилност, каде што сите 138 документи и 60 услуги што ги издаваат државните институции за потребите на граѓаните ќе бидат д,остапни преку Интернет. соÈкористењеÈнаÈдигиталенÈпотписÈпрекуÈИнтернетÈинституциитеÈќеÈможатÈдаÈразменуватÈофицијалниÈдокументи,Èрешенија,ÈлиценциÈиÈсл.ÈпоÈбарањатаÈнаÈграѓаните.ÈУслугата што ја добил претходно граѓанинот за неколку часа или денови, сега ќе ја добие веднаш. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 1.75 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 3 - с е п т е м в р и 2 0 1 5 .

Е-ПОТсЕТНИКÈ

Воведување на систем со ИТ-поддршка за известувањеÈнаÈграѓанитеÈпрекуÈсМс,ÈилиÈелектронскаÈпоштаÈкогаÈимÈсеÈнаближуваÈистекувањетоÈнаÈнивнатаÈпатнаÈисправа,ÈличнаÈкарта,ÈвозачкаÈдозвола,ÈрегистрацијаÈнаÈвозилотоÈилиÈостанатитеÈдокументи што ги издаваат државните институции, а имаат рок на важење. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 100.000 евра.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 2 .

ПРОЕКТÈ15-111

Воведување на единствен телефонски број за односи со граѓаните, а во однос со административните постапки во институциите. целтаÈеÈдаÈсеÈовозможиÈединственаÈконтактнаÈточка,ÈпрекуÈкојаÈграѓанитеÈќеÈможатÈдаÈсеÈзапознаатÈсоÈситеÈпотребниÈинформацииÈкоиÈсеÈповрзаниÈсоÈјавнитеÈуслуги. Граѓаните нема да мора повеќе да бараат која државна институција е одговорна за потребната услуга, туку преку овој телефонски број на едно место ќе се инфор-

мираат за сите нивни потреби. На пример, граѓанинот ќе може да се јави на 15-111 и да се информира која е проце-дурата за закажување на издавање на патна исправа, како и потребните документи што ги бара Министерството за внатрешни работи. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1 .

ГРАѓАНсКИÈДНЕВНИКÈ

Продолжуваме со можноста граѓанитеÈдаÈгоÈизразатÈсвоетоÈмислењеÈзаÈфункционирањетоÈнаÈинституциитеÈпрекуÈпополнувањеÈнаÈформуларитеÈнаÈ„ГраѓанскиотÈднвеник“,ÈкоиштоÈсеÈдостапниÈвоÈповеќетоÈподрачниÈиÈцентралниÈдржавниÈинституции или преку веб-локацијата www.uslugi.gov.mk. Во секоја институција ќе се воведат пунктови каде што граѓанинот ќе го искаже своето позитивно или негативно мислење за функционирањето на институциите, а Министерството за информатичко општетво ќе прави месечна анализа и ќе ја информира Владата на Република Ма-кедонија за потребниете мерки со цел да се подобри функционирањето на инстутуците. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 10.000 евра.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2

сТРАТЕшКОÈПлАНИРАњЕ

Квалитетот на стратешкото планирање има влијание врз економскиот и врз демократскиот развој. Мерките што оптоваруваат или пак се сложени или не се практични може повеќе да ја влошат отколку да ја подобрат општата благосостојба и тоа преку забавување на економскиот раст, намалување на јавната соработка и зголемување на административните трошоци.

Во овој сегмент ги предвидуваме следните мерки и активности:

9 Подобрување на квалитетот на подготовка на Годишната програма за работа на Владата на Република Маке-донија преку воведувањеÈнаÈписмениÈпроцедуриÈзаÈизготвувањеÈнаÈгодишнаÈпрограмаÈзаÈработаÈвоÈминистер-ствата.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Донесување на задолжителниÈнасокиÈзаÈучествоÈнаÈјавноста во процесот на креирање политики.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 ПодобрувањеÈнаÈкапацитетитеÈзаÈстратешкоÈпланирање во јавната администрација со обука на вработени во сите сектори при министерствата за стратешко планирање; подобрена координација во министерствата и во областите на политики; подобрени стратешки планови и Годишна програма за работа.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

СИСТЕМ НА ДРЖАвНА СЛуЖбА И уПРАвувАњЕ СО ЧОвЕЧКИ РЕСуРСИ Понатамошниот развој на системот за Управување со човечки ресурси во државната и јавната служба е една од најважните активности во процесот на реформа во јавната администрација. Подобрувањето и понатамошниот раз-вој на системот на државна служба и управувањето со човечки ресурси претставуваат основен предуслов за гра-дење на професионална,ÈефикаснаÈиÈефективнаÈјавнаÈадминистрација, која треба да ги штити правата и интереси-те на граѓаните и правните лица и да обезбеди соодветен квалитет на работните услови за државните и за јавните службеници.

Во таа насока, во следниот период се предвидени следните мерки и активности за коишто како носител ќе биде Министерството за информатичко општество и администрација, во соработка со други институции:

9 Воведување „Топ-менаџмент“ во системот на јавна администрација. Изготвување на стратегија за обука на највисоко раководно ниво, каде што сите функционери од државните институции редовно ќе посетуваат обуки од поглавјето за финансиско работење, раководење со човекови ресурси, претприемништо и слично со цел да ги применуваат најсовремените методи на работа што се користат и во развиените западни земји.

Р о к : 2 0 1 2 - д е к е м в р и 2 0 1 5 .

9 Реформа на системот на плати за јавниот сектор. ДонесувањеÈиÈприменаÈнаÈновÈЗаконÈзаÈплатиÈвоÈјавниотÈсек-тор,Èсо прецизно дефинирање на системот на плати, коефициентите за сложеност на работните места, начинот на унапредување и зголемување на платите, зајакнување на принципот на кариера и напредување засновано на компетенции итн.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 .

9 ТрансформирањеÈнаÈвработувањатаÈнаÈопределеноÈвремеÈвоÈвработувањаÈнаÈнеопределеноÈвреме т.е. држав-ни службеници, во сите институции и случаи каде постои оправданост и потреба за тие работни места.

Р о к : 2 0 1 2 - д е к е м в р и 2 0 1 5 .

9 Утврдување на правила за договори за вработување на определено време во јавната администрација преку измени на Законот за државните службеници во оваа област.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

9 Воведување на систем за задолжително трансферирање и примена на стекнатото знаење од учесниците на меѓународни обуки, семинари и конференции, на останати јавни службеници од истата институција.

9 ECDL-обуки и сертификација за државната администрација. Оваа мерка опфаќа сертифицирање на државната администрација со сертификатот European Computer Driving Licence (ECDL). Целта на мерката е да им се обез-бедат поквалитетни ИКТ-вештини на државните службеници кои се поврзани со нивната секојдневна работа.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 4 .

9 Воведување на можност за функционирање на посебниÈменаџерскиÈтимовиÈвоÈсоставÈнаÈкабинетитеÈнаÈми-нистрите,ÈсоÈоднапредÈдефиниранÈбуџет. Оваа мерка опфаќа креирање на менаџерски тимови кои нема да бидат државни службеници, туку стручни лица од областа, кои ќе работат за потребите на министерот. Ќе биде овозможена поголема слобода на министрите во раководењето на овие менаџерски тимови.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 .

9 Воведување на механизам со кој институциите ќе вршат периодично тестирање на знаењето на јавните служ-беници, со соодветно влијание на нивните бенефиции.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Воспоставување на култура за доживотно учење во државната администрација – ова опфаќа систем на кон-тинуирано градење на вештините и знаењата на вработените во текот на целиот работен век во државните институции.

9 Воспоставување на модел за наградување и мотивација на државните службеници базиран на резултатите од работењето. Овој модел опфаќа користење на парични и непарични стимуланси за наградување и мотивација во работењето.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Зајакнување на инспекцијата за државната служба преку изменето законодавство и подобро функционирање на инспекцијата.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

9 Поедноставување на внатрешната мобилност на вработените во рамките на јавната администрација преку из-мените на Законот за државни службеници.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 3 .

ИНФОРМАТИЧКО ОПШТЕСТвО

Е-вЛАДА

Електронска влада претставува форма на извршување на поедноставени процеси во државните институции, којашто се базира на користење на модерна информациска и комуникациска технологија, во и помеѓу институциите, граѓа-ните и бизнисите. Концептот на е-Влада е целосно ориентиран кон потребите и барањата на крајните корисни-ци (граѓаните, бизнисите и вработените во јавната администрација). Со ова ќе се постигне поголемаÈпристапност,Èтранспарентност,ÈпоголемаÈефикасностÈиÈпоголемÈквалитетÈвоÈкористењетоÈнаÈуслугитеÈштоÈгиÈнудатÈдржавнитеÈинституции.ÈВладата на Република Македонија, во последните години, успешно се носи со новите светски критериуми. Програ-мата е-Влада со проектите и мерките опфатени во неа, ќе резултира со: подобра понуда на владини услуги преку

комплетно координирани и интегрирани активности на јавната администрација, подобрени интеракции со бизнис-секторот и индустријата, квалитетен и брз одговор на граѓанските потреби и барања, учество на граѓаните и академ-скиот сектор во градењето на информатичко општество, ефикасен владин менаџмент, зголемен број на ИКТ-стручни лица и зголемено ниво на ИКТ-писменост во јавната администрација, отворена, партиципативна и демократска вла-да, намалена корупција, зголемена транспарентност, удобност, зголемени приходи и намалени трошоци, зголемена енергетска ефикасност, нови форми на евалуација и подобрување на работата на јавната администрација и креи-рање вредности за општеството во целина.

Проектите што ќе бидат реализирани во оваа програма се следните:

Е-ИЗБОРИÈ

Воведување на систем каде што наÈнареднитеÈпарламентарни,ÈлокалниÈилиÈпретседателскиÈизбори,ÈдоколкуÈсеÈпостигнеÈполитичкиÈдоговор,ÈграѓанитеÈќеÈможатÈдаÈгоÈостваратÈсвоетоÈправоÈнаÈгласÈпрекуÈИнтернетÈсо користење на електронски дигитален потпис од кој било крај на светот. Македонија ќе биде помеѓу првите држави што ќе им овозможат на своите граѓани да гласаат преку овој модерен и безбеден пристап. Носител: Министерството за ин-форматичко општество и администрација. Буџет: 1.95 милиони евра.

Р о к : ј у н и 2 0 1 4 .

сИсТЕМÈЗАÈуПРАВуВАњЕÈНАÈДОКуМЕНТИÈ(DMS)

Развивање на интегриран е-Владин систем за управување со документи преку кој ќе се овозможи процесирањетоÈнаÈдокументиÈдаÈбидеÈ100%Èелектронско. Системот ќе биде позициониран како е-владин р’бет, кој ќе ги вклучи сите релевантни институции. Тоа ќе ѝ овозможи на Владата да ги автоматизира клучните административни процеси и да воведе електронски тек на документација во процесот на создавање и одобрување, како во секоја владина институ-ција, така и меѓу институциите. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 1.6 милиони евра.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

сИсТЕМÈЗАÈИЗДАВАњЕÈДИГИТАлНИÈсЕРТИФИКАТИÈ(PKI)È

Воспоставување систем преку кој ќе се издаваат дигитални сертификати на јавната администрација. Ќе биде форми-рано доверливо трето тело кое ќе ги задоволи сигурносните барања на јавната администрација и ќе функционира под меѓународно прифатливи стандарди. ВработенитеÈвоÈадминистрацијатаÈќеÈможатÈелектронскиÈдаÈгиÈпотпишатÈситеÈдокументиÈштоÈгиÈработат иÈвоÈсекојÈмоментÈќеÈможеÈдаÈсеÈследиÈкојÈкогаÈгоÈпотпишалÈдокументотÈзаÈпотреби-теÈнаÈинституциитеÈилиÈграѓаните.ÈНосител: Министерството за информатичко општество и администрација во соработка со Министерството за внат-решни работи. Буџет: 1.6 милиони евра.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3

ИНТЕРОПЕРАБИлНОсТÈ-ÈМЕѓусЕБНОÈПОВРЗуВАњЕÈИÈКОРИсТЕњЕÈНАÈПОДАТОцИÈМЕѓуÈДРжАВНИТЕÈОРГАНИÈИÈИНсТИТуцИИТЕÈ

Еден од најзначајните проекти за развојот на информатичкото општество во Македонија е проектот интеропераби-ност. Со овој проект се воспоставува рбетниот систем на комуникација на државните институции. соÈоваÈрешениеÈинституциитеÈнемаÈповеќеÈдаÈсобираатÈинформацииÈодÈграѓаните,ÈкоиштоÈгиÈпоседуваатÈвеќеÈдругиÈинституции,ÈсоÈштоÈќеÈсеÈредуцираÈдуплирањетоÈнаÈподатоцитеÈиÈповеќекратнотоÈпатувањеÈнаÈграѓанитеÈиÈфирмитеÈодÈшалтерÈнаÈшалтер. Оваа инфраструктура ќе биде основа за упростување на административните постапки и воведувањето на електронски административни услуги.

Само со релизацијата на првата пилот-фаза и поврзувањето на првите четири институции во текот на оваа година (Централниот регистар, Управата за јавни приходи, Агенцијата за катасар и Царинската управа), се елиминираат 150.000 патувања на граѓаните и бизнисмените од шалтер на шалтер. ситеÈпотребниÈинформацииÈнаÈповрзанитеÈинституцииÈможатÈелектронскиÈдаÈгиÈдобијатÈнаÈсекојÈшалтерÈиÈнаÈсекојÈкомпјутер. Во наредните години, сите државни институции коишто нудат услуги за граѓаните ќе се поврзат на овој систем, со што институциите ќе станат

ефикасни и услужно ориентирани. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 2 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 2 - м а ј 2 0 1 5 .

Е-ДОКуМЕНТИÈ

Проектот подразбира воведување на систем каде што граѓанитеÈќеÈможатÈпрекуÈИнтернетÈсоÈкористењеÈнаÈелек-тронскиÈпотписÈдаÈгиÈдобијатÈдокументитеÈодÈдржвнитеÈинституции,ÈбезÈдаÈпосетуваатÈшалтериÈиÈканцеларии.ÈДокументи како што се изводи, сертификати, уверенија, лични документи, дозволи, имотни листови се само еден мал дел од 138 документи и 60 услуги што ги издаваат државните институции за потребите на граѓаните. Истите ќе бидат електронски достапни за граѓаните преку Интернет без потреба да посетуваат шалтери и канцеларии. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 1.75 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 2 - д е к е м в р и 2 0 1 4 .

ВЕБ-ПОРТАлÈЗАÈЕ-ДЕМОКРАТИјАÈ

Креирање веб-портал за учество на граѓаните при градењето на јавни политики, кој ќе овозможи примена на инфор-мациско–комуникациските технологии во подобрување на демократските процеси во земјата. ЌеÈимÈсеÈовозможиÈнаÈграѓанитеÈдаÈкоментираатÈнаÈпредлог-стратегии,Èуредби,ÈакцискиÈплановиÈитн.ÈштоÈинституцициитеÈќеÈгиÈдонесатÈилиÈсеÈвоÈпостапкаÈнаÈдонесување. Тоа значи воведување на модерен метод на јавна расправа. Носител: Министер-ството за информатичко општество и администрација. Буџет: 20.000 евра.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

уПРАВуВАњЕÈНАÈОДНОсИТЕÈсОÈГРАѓАНИТЕÈ(CRM)

Доставување услуги на граѓаните на ефективен и ефикасен начин кои ќе бидат целосно приспособени на нивните потреби. Јавната администрација ќе нуди квалитетни услуги на граѓаните, при што тие ќе имаат можност да изберат како, кога и каде ќе им пристапат. Ова ќе се постигне преку понудаÈнаÈвладинитеÈуслугиÈпрекуÈповикувачкиÈцентри,Èвеб-портали,È сМс,È канцеларииÈ заÈ услугиÈ наÈ граѓаните,È какоÈ иÈ прекуÈ воспоставувањеÈ наÈ концептотÈ наÈ „one-stopÈgovernment“,ÈсоÈкојÈграѓанитеÈќеÈимаатÈможностÈдаÈгиÈдобијатÈпотребнитеÈуслугиÈпрекуÈканалотÈнаÈкомуникацијаÈштоÈтиеÈгоÈпретпочитаат. Доколку граѓанинот одлучи да закаже за издавање на патна исправа, закажувањето ќе може да го направи преку телефонски повик, испраќање на СМС-порака, испраќање на електронска порака или пре-ку пополнување на формулар на веб-локација на Интернет. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 2.25 милиони евра.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 3 .

ИНФОРМАцИсКАÈБЕЗБЕДНОсТÈ

Донесување на законско решение за мерки и стандарди на информациска безбедност, со кои ќе се утврдат мини-малните критериуми за заштита на класифицирани и некласифицирани податоци во информациските системи во Република Македонија. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација.

Б у џ е т : 1 5 . 0 0 0 е в р а . Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ИТ-сТАНДАРДИÈВОÈДРжАВНИТЕÈИНсТИТуцИИÈ

Утврдување на сигурносни мерки и препораки за заштита и развој на ИТ- системи, чија примена ќе биде задолжи-телна од страна на државните институции. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 25.000 евра.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ЕлЕКТРОНсКОÈПлАЌАњЕÈНАÈАДМИНИсТРАТИВНИÈТАКсИÈ

ОвозможувањеÈграѓанитеÈдаÈможатÈосвенÈнаÈдосегашниотÈначин,ÈдаÈгиÈплататÈадминистративнитеÈтаксиÈиÈпрекуÈмобиленÈтелефонÈилиÈсоÈплатежниÈкартичкиÈпрекуÈИнтернет.ÈГраѓаните ќе можат да пратат кратка СМС-порака за административна таксена марка, и нема да има потреба да одат до банка и да праќаат провизија за уплатница. Оваа услуга веќе се применува во Министерството за внатрешни работи, а од 2011 година се овозможи истата и за сите државни институции. Во предвидениот рок, ќе се овозможи плаќање на административните такси со платежни картички. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 10.000 евра.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

Е-ТРЕЗОР

Воспоставување целосен e-трезор, односно електронскоÈвнесувањеÈнаÈплатниÈналозиÈодÈстранаÈнаÈбуџетскитеÈко-риснициÈиÈиспраќањеÈнаÈелектронскиÈизводиÈкоиÈќеÈможеÈавтоматскиÈдаÈсеÈпрокнижатÈвоÈнивнитеÈкниговодствениÈсистеми.È Носител: Министерството за финансии во соработка со Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 3 милиони евра.

Р о к : м а р т 2 0 1 3 .

Е-КАТАсТАР

Воспоставување на целосенÈелектронскиÈкатастарскиÈинформацискиÈсистем како интегриран и единствен систем во Република Македонија кој овозможува пријавување, обработка, дистрибуција и пристап до ажурни податоци од катастарот на недвижностите за целата територија на Македонија каде што граѓаните ќе можат преку Интернет да ги добијат катастарските услуги. Носител: Агенцијата за катастар на недвижности.

Р о к : 2 0 1 2 .

ОТВОРЕНИÈПОДАТОцИÈ(oPEnDaTa)

Јавните институции произведуваат и собираат голем број податоци како дел од нивното секојдневно функциони-рање. Дел од овие податоци се јавни и не се од сензитивна природа. Идејата на проектот за отворени податоци (OpenData) е објавувањеÈнаÈјавнитеÈподатоциÈиÈинформацииÈвоÈнеобработен,ÈкомпјутерскиÈискористливÈформат. Иновацијата и современоста кои овој систем ги воведува, ќе ѝ овозможат на Македонија да биде лидер во регионот во однос на транспарентноста и директната соработка со јавноста. Овој пристап претставува голем исчекор кон по-голема транспарентност, во рангот на западните демократии како САД и Англија. Дополнително, бизнис-заедницата и поединци ќе можат да се вклучат во креирањето на иновативни апликации со овие податоци, со што ќе се зголеми бројот на електронски сервиси кои ќе бидат достапни до граѓаните. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 50.000 евра.

Р о к : м а р т 2 0 1 4 .

М-ВлАДА

Во рамките на овој проект ќе се направат имплементацииÈнаÈе-ВладаÈуслугитеÈзаÈпопуларнитеÈмобилниÈплатформиÈкакоÈштоÈсеÈзаÈАјФон,ÈБлекбериÈилиÈАндоридÈ-платформи. Со ова електронските услуги ќе се направат достапни во секое време и на секое место, со што ќе се обезбедат дополнителни поволности за граѓаните кои сега ќе можат на многу поедноставен и поефикасен начин да ги користат услугите на е-Влада. Поради поголемата распространетост на мобилните уреди, ќе се овозможи и пристап на услугите на м-Влада до поголема популација граѓани. ГраѓанитеÈќеÈможатÈпрекуÈсвоитеÈсмарт-телефони,ÈдаÈдобијатÈимотенÈлист,ÈизводÈодÈматичнаÈкнига,ÈдаÈпополнатÈгодишнаÈданочнаÈпријаваÈилиÈдаÈдобијатÈкојÈбилоÈдругÈдокумент,Èкојшто ќе биде електронски достапен за нив преку елек-тронска пошта. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 250.000 евра.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 4 .

ЕлЕКТРОНсКИÈсИсТЕМÈЗАÈуПРАВуВАњЕÈсОÈЗНАЕњЕТОÈ(LMS)

Согласно со светските корпоративни и владини практики, ќе биде развиен систем за управување со учењето (Learning Management System) за јавната администрација. Овој систем ќе претставува основа за континуирано зголемување на знаењата на администрацијата, како и механизам за проверка на квалификациите потребни за секое работно место. ЗаÈсекојÈслужбеникÈќеÈсеÈводиÈпортфолиоÈнаÈкурсевиÈкоиÈгиÈположилÈиÈзнаењеÈкоеÈгоÈпоседува.ÈОвиеÈин-формацииÈќеÈбидатÈпредусловÈзаÈнапредувањеÈиÈнаградувањеÈнаÈслужбениците.ÈЗголемувањето на знаењето води директно кон зголемување на капацитетите и квалитетот на државната администрација. Со овој систем вработените во администрацијата ќе можат постојано да го надградуваат своето знаење со користење на системот преку Интер-нет, каде што ќе има голем број на курсеви и материјали за стручно доусовршување на администрацијата. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 350.000 евра.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 4 .

ЕлЕКТРОНсКИÈсИсТЕМÈЗАÈуПРАВуВАњЕÈсОÈРЕсуРсИТЕÈВОÈДРжАВНИТЕÈИНсТИТуцИИÈ(ERP)È

Со воспоставениот електронски систем за управување со ресурсите во државните институции ќе се овозможи целос-но интегрирано електронско работење со цел подобрување на севкупните перформанси на институциите. ЌеÈсеÈвоспоставиÈкомплетенÈрегистарÈзаÈсекојÈвработенÈвоÈадминистрацијатаÈиÈкомплетнаÈсликаÈзаÈкапацитетитеÈнаÈвра-ботените. Точно ќе се знае колку правници, економисти, информатичари, инженери итн. има вработено во админи-страцијата. Ќе се следи секоја обука и секоја нова работна задача со цел да им се овозможи на недоволно ангажи-раните поголем ангажман, без разлика на нивното место на работење. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 4 милиони евра.

Р о к : а в г у с т 2 0 1 4 .

Во следниот период предвидуваме и воведување на нови електронски услуги за кои надлежна институција за спро-ведување ќе биде Министерството за информатичко општество и администрација и ќе се реализираат до крајот на 2012 година:

9 е-Даноци за физички лица - Можност за електронско поднесување на даночни пријави за физички лица;

9 Електронска дојава во полиција - Создавање услови стандардната процедура за пријавување криминални ак-тивности (кражба на автомобил, кражба во домот и сл.) на подрачната единица на МВР да се изведува и по електронски пат;

9 Поднесување на податоци во Заводот за статистика и по електронски пат од страна на компаниите кои имаат законска обврска за извршување на оваа активност;

9 Остварување право на детски додаток и по електронски пат, односно преку електронско аплицирање. Барања-та на граѓаните ќе бидат електронски процесирани, а одговорите по истите ќе бидат електронски доставени;

9 Пријавување даночни неправилности и корупција - Воведување алтернативен канал на досегашната практика за пријавување на ваков вид неправилности преку телефон - пријавување преку Интернет;

9 Користи од социјално осигурување - Остварување на правата за социјални придобивки за невработени - Мож-ност невработените лица да го остварат своето право од социјални користи по електронски;

9 Издавање на изводи од матична евиденција - Воспоставување систем за електронско аплицирање за изводи од матичната евиденција;

9 Издавање на сообраќајна дозвола – Електронско аплицирање за издавање на сообраќајна дозвола;

9 Градежни дозволи - Можност граѓаните и компаниите постапката за барање дозвола за градење (регуларно, иницијално барање, без земање во обѕир на спорови и жалби) да ја спроведуваат по електронски пат;

9 Пријавување за високо образование - Можност матурантите процедурата за запишување во универзитети или други институции за високо образование финансирана од официјално административно тело во земјата, да ја спроведат по електронски пат;

9 Издавање на уверение за државјанство - Можност секој граѓанин по електронски пат да поднесе барање за издавање на државјанство и да ги плати давачките;

9 Објавување промена на место на живеење - Со воведување на оваа услуга ќе постои можност за граѓаните да ја спроведуваат процедурата за објавување промена на адреса на живеење на физички лица во земјата по електронски пат, преку поднесување на барање преку веб, како и процесирање на барањата;

9 Дозволи поврзани со животна средина - Можност компаниите стандардната процедура за добивање барем една дозвола поврзана со животната средина - кои се дистрибуираат од страна на најниските административ-

ни нивоа, поврзани со започнувањето на бизнис-активност (во предвид не се земаат жалбите и споровите) да ја спроведуваат по електронски пат;

9 Воспоставување на нов Систем за обработка на царински декларации (CDPS) - Создавање услови за бесхарти-ена околина за настап на економските оператори при спроведување на царинската постапка, со обезбедување на повеќе е-услуги;

9 Електронски систем за пријава/одјава на работен однос за буџетските и за јавните институции - Надградбата на електронска пријава/одјава ќе овозможи таа да биде користена и од буџетските и од јавните институции;

9 Географски информативен систем на Центар за управување со кризи - Географскиот информативен систем на Центарот за управување со кризи ќе дава интерактивен преглед на настани од интерес и нивна достапност преку веб-портал;

9 Здравствени услуги - е-Здравство подразбира група здравствени услуги вклучувајќи интерактивни совети за достапноста на одредени услуги во различни болници, како и закажување за прегледи;

9 Издавање имотен лист – Електронско аплицирање за добивање имотен лист;

9 Издавање на Уверение за платени данoци и придонеси - Електронско аплицирање за добивање на Уверение за платени данoци и придонеси;

9 Уверение за остварен нето-приход - Електронско аплицирање за добивање на Уверение за остварен нето-при-ход.

Р о к : 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„МАРКÈцуКЕРБЕРГÈОДÈМАКЕДОНИјА“È

Секој што го гледал филмот за создавањето на Фејсбук – „Социјална мрежа“ забележал дека творецот на Фејсбук, студентот Марк Цукерберг откако ја разработил апликацијата за новата социјална мрежа во текот на ноќта регистрирал веб-домен и веднаш го активирал во живо. Доколку Марк Цукерберг живеел во Маке-донија, тоа би било невозможно. За да регистрира веб-домен би морал да поднесе до архивата на МАРНЕТ извод од регистрација на фирма од Централен регистар и да чека 30 дена за регистрација на доменот.

За да се надмине оваа состојба, ќе се донесе нов правилник за регистрација на Интернет-домени во МАР-НЕТ, со кој ќе се овозможи онлајн-регистрација. Како и во најголем број од европските земји, ќе се дозволи Интернет-домен да регистрираат и физички лица. Со тоа ќе се создадат поволни услови за талентираните и креативни информатичари да создаваат и да развиваат Интернет-компании, а доколку нивната идеја зажи-вее на пазарот и почне да носи пари, тогаш ќе регистрираат фирма. Носител: МАРНЕТ. Буџет: 100.000 евра.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

Е-ОбРАЗОвАНИЕ ВМРО-ДПМНЕ верува дека иднината им припаѓа на општествата базирани на знаење.Предусловите за воведување на концептот на општество базирано на знаење се модернизација на образованието и иновативната употреба на стекнатите знаења. Оваа програма има за цел да ја зголеми ефикасноста на образовниот процес во Република Македонија преку искористување на можностите кои ги нудат ИКТ-технологиите во насока на поставување на ученикот во центарот на наставниот процес, овозможување нови содржини, начини и локации за учење. Програмата за е-образование треба да овозможи развивање на конкурентни вештини и капацитети кои брзо и едноставно ќе се интегрираат во модерниот свет.

Со оваа програма ќе бидат опфатени сите ученици и наставниот кадар од основното и од средното образование во Република Македонија, преку делување во повеќе насоки:

9 Подобрување на ИКТ-опременоста и условите за работа во основните и во средните училишта;

9 Обезбедување клучни предуслови за користење на ИКТ во секојдневната настава, но и во студентските домо-ви, преку набавка и обезбедување на образовни алатки, е-содржини применливи во основните и во средните училишта, дигитализирање на учебниците;

9 Поддршка и стипендирање на талентирани ИТ-студенти секоја година.

9 Исто така, со системите за учење на далечина и други форми на учење, се обезбедува зголемена технолошка писменост кај сите граѓани според нивните потреби и можности.

Во таа насока, ќе ги реализираме следните проекти:

уНАПРЕДуВАњЕÈНАÈсОДРжИНАТАÈНАÈИКТ-ОБРАЗОВАНИЕТОÈ

Ќе биде извршена анализа на опфатноста на ИКТ во наставните содржини и прилагодена според ИКТ-условите во државата, а со цел да одговори и да биде во согласност со реалните барања на пазарот на трудот. Носител: Минис-терството за информатичко општество и администрација и Министерството за образование и наука. Буџет: 750.000 евра.

Р о к : 2 0 1 1 - м a j 2 0 1 4 .

учЕњЕÈНАÈДАлЕчИНА,ÈЕ-учЕњЕÈИÈДОжИВОТНОÈучЕњЕ

Ќе бидат дефинирани концепти и ќе се развијат системи за управување со содржини за корисници како државни и јавни службеници, наставници и други категории на лица, со цел овозможување доживотно учење, а во насока на градење на поквалитетен кадар во земјата. ЌеÈсеÈвоведеÈсистемÈкадеÈштоÈсекојÈученикÈилиÈстудентÈсоÈкористењеÈнаÈИнтернетÈќеÈимаÈпристапÈдоÈматеријалитеÈзаÈнастава,Èтестови,Èоценки,ÈкакоÈиÈкомуникацискиÈалаткиÈзаÈконтактÈсоÈ своитеÈ колеги.È Носител: Министерството за информатичко општество и администрација и Министерството за образование и наука. Буџет 200.000 евра.

Р о к : 2 0 1 1 - ј а н у а р и 2 0 1 4 .

Е-сОДРжИНИÈЗАÈОсНОВНОÈИÈсРЕДНОÈОБРАЗОВАНИЕÈ

Со развојот на електронски содржини ќе се збогати наставата во неколку димензии: содржините ќе бидат мултиме-дијални, интерактивни и достапни секогаш и од секаде. Овој пристап ќе овозможи градење на потрајни резултати кај учениците и осовременување на ИКТ-вештините на учениците. Секоја година ќе се воведуваат нови електронски содржини во наставата во Македонија. ПокрајÈпостојнитеÈдигиталниÈсодржиниÈзаÈматематика,Èхемија,ÈбиологијаÈиÈфизика,ÈќеÈсеÈизработатÈдигиталниÈсодржиниÈиÈзаÈјазичнитеÈпредмети,ÈгеографијаÈиÈисторија.ÈПоследователно, според стратегијата за електронски содржини донесена во 2010 година, ќе се надградуваат и останатите предмети. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација и Министерството за образование и наука. Буџет 3.15 милиони евра.

Р о к : 2 0 1 1 – ј у н и 2 0 1 5 .

ДИГИТАлИЗАцИјАÈНАÈучЕБНИцИÈЗАÈОсНОВНОÈИÈЗАÈсРЕДНОÈОБРАЗОВАНИЕÈ

Преку порталот www.e-ucebnici.mk ќе биде овозможена централизирана точка за пристапÈдоÈситеÈучебнициÈодÈос-новнотоÈиÈодÈсреднотоÈобразование,ÈвоÈбесплатнаÈелектронскаÈформа, овозможувајќи едноставен пристап и интуи-тивно користење на истите. Министерството за образование и наука при склучувањето на договорите за авторските права за учебниците во основното и во средното образование, ќе обезбеди и електронска верзија којашто ќе се дигитализира и ќе се постави на порталот www.e-ucebnici.mk. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација и Министерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 1 – ј у н и 2 0 1 4

ЕлЕКТРОНсКОÈПОлАГАњЕÈНАÈGREÈИÈGMaTHÈВОÈМАКЕДОНИјА

Во соработка со приватниот сектор и УСАИД ќе иницираме постапка кај американската непрофитна организација „Educational Testing Service“ (ETS) за да се овозможи електронскоÈполагањеÈнаÈиспититеÈGREÈиÈGMaTHÈвоÈМакедо-нија. На тој начин македонските додипломци кои сакаат да конкурираат на постдипломски студии на најдобрите европски и светски универзитети ќе може овој испит во секое време да го полагаат во Скопје, наместо како досега да патуваат во Софија, Солун или во други градови од регионот. Досега полагањето на GRE и GMATH во Македонија беше можно само во два термина во годината, при што полагањето беше во хартиена форма, а податоците се доби-ваа со задоцнување. Електронското полагање ќе овозможи резултатите да се добијат веднаш. Носител: Министер-ството за образование и наука.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

Е-ИНКЛуЗИЈАИнформациско–комуникациските технологии денес се есенцијална алатка во секојдневниот живот на граѓаните. Затоа, од особена важност е пристапот до ИКТ да биде овозможен и поддржан за сите граѓани, без разлика на нив-ното место на живеење, познавања за ИКТ, возраст, образование, финансиски средства, дали се работи за лица со инвалидност, лица од социјално маргинализирани групи итн.

Во оваа програма планираме да ги реализираме следните проекти:

ОТВОРАњЕÈНАÈНОВИÈИНТЕРНЕТ-КлуБОВИ

Единствен начин за дигитално вклучување на целокупната територија на Република Македонија е да се обезбеди потребната ИКТ-инфраструктура во помалку развиените и рурални подрачја, со што ќе се обезбеди пристап до Интернет за населението во овие места. Владата на ВМРО-ДПМНЕ во изминатиов период отвори 22 бесплатни Интернет-клубови на територијата на Република Македонија, кои служат како центри каде за локалното население е овозможен бесплатен Интернет. Имајќи ги предвид позитивните резултати од овој проект, при што илијадници граѓани месечно ги посетуваат Интернет-клубовите, и барањата коишто доаѓаат од граѓаните, каде што ваков клуб не е отворен, во периодот 2011-2015 ќеÈпродолжимеÈсоÈотворањеÈнаÈновиÈ8ÈИнтернет-клубовиÈво:ÈДемирÈхисар,ÈВелес,ÈДелчево,Èстру-мица,ÈБерово,ÈПробиштип,ÈВаландовоÈиÈструга.ÈСо отворањето на овие Интернет-клубови, ќе се овозможи бесплатен Интернет пристап и ИКТ-обука за лицата што немаат финансиска можност да приклучат Интернет во своите домови, а со тоа давајќи им можност и тие да се вклучат во современото дигитално општество. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет 100.000 евра.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

шИРОКОПОјАсЕНÈИНТЕРНЕТÈ

Отворањето на бесплатните Интернет-клубови е една од мерките за подобрување на покриеноста со Интернет низ Република Македонија. За обезбедување подолгорочни ефекти и одржлив дигитален развој, потребен е координи-ран пристап од владиниот, невладиниот и од приватниот сектор за донесување широкопојасен Интернет во региони кои се тешко достапни и помалку исплатливи за комерцијалните понудувачи. За таа цел, ќе бидат преземени ини-цијативи за покренување на интересот кај донаторите, приватните компании и невладиниот сектор, преку заеднич-ки партнерства да придонесат за зголемување на степенот на Интернет-покриеност на територијата на Република Македонија. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација.

ОБуКИÈВОÈИНТЕРНЕТ-КлуБОВИТЕÈЗАÈОсНОВНИÈИТ-ВЕшТИНИÈ

Покрај мерките за унапредување на ИТ-способностите и вештините преку формалниот образовен процес, се пред-видува и спроведување на обукиÈзаÈкреирањеÈнаÈосновниÈИТ-вештиниÈзаÈповозрасниÈиÈдругиÈлица,Èкои немале мож-ност да се стекнат со вакви способности претходно, а особено во текот на нивното формално образование. ОбукитеÈќеÈопфаќаатÈосновниÈкурсевиÈзаÈработаÈсоÈкомпјутери,Èинтернет,Èе-пошта,ÈкористењеÈнаÈпакетотÈMicrosoftÈofficeÈитн.ÈРеализацијата на оваа мерка се очекува во голема мера да ги унапреди можностите за наоѓање работа за лица-та кои немаат никакви ИТ- познавања, да ја унапреди продуктивноста на веќе вработените лица, но и да овозможи полесно реализирање на други секојдневни активности. Оваа мерка ќе биде континуирано спроведувана за секој граѓанин кој навремено ќе се пријави на овие обуки. Очекуваме над 100.000 граѓани на Република Македонија да по-минат низ овие обуки. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 100.000 евра.

Р о к : 2 0 1 1 - д е к е м в р и 2 0 1 5 .

НАПРЕДНИÈИТ-ОБуКИÈЗАÈНЕВРАБОТЕНИÈлИцАÈ

Како дополнување на претходната мерка ќе бидат спроведувани и специјализирани, напредни ИТ-обуки, исклучиво наменети за невработени лица. ПредметÈнаÈовиеÈобукиÈќеÈбидеÈизучувањеÈнаÈразличниÈпрограмскиÈјазициÈиÈалаткиÈкоиÈќеÈпридонесатÈзаÈстручноÈдоусовршувањеÈвоÈобластаÈнаÈинформатичкатаÈтехнологијаÈзаÈониеÈневработениÈлицаÈкоиÈимаатÈинтересÈзаÈновитеÈтехнологии, а финансиски немаат можност сами да се дообучат. Крајна цел на оваа мерка е да им се овозможи на 150 невработени лица годишно, со стручна преквалификација во областа на ин-

форматичката технологија да добијат поголеми шанси за вработување, но и да се влијае на зголемување на бројот на ИТ-професионалци во земјата. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 450.000 евра.

Р о к : 2 0 1 1 – д е к е м в р и 2 0 1 5 .

ЕДуКАцИјАÈЗАÈКОРИсТЕњЕÈНАÈWIFI-ПуНКТОВИТЕ

За унапредување на степенот и квалитетот на употреба на поставените WiFi-пунктови низ државата, потребно е да се преземат активности за информирање и едуцирање на локалното население кое ги користи. ВоÈтааÈнасокаÈќеÈсеÈизработуваатÈразличниÈинформативниÈматеријали:Èфлаери,ÈброшуриÈиÈводичиÈзаÈработаÈнаÈИнтернетÈза да се обучат корисниците за можностите, потенцијалните придобивки и како полесно да извршуваат различни активности на Интернет. Како дополнување на претходната мерка, континуирано ќе се организираат обуки на регионално и на локално ниво. Обуките ќе опфатат теми од потенцијален интерес за локалното население, како Интернет-пребару-вање, користење на владини и комерцијални услуги достапни преку Интернет, купување и плаќање на производи и услуги на Интернет, користење на средства за комуникација (е-пошта, IMS), е-банкарство итн. Носител: Министер-ството за информатичко општество и администрација. Буџет: 75.000 евра.

ОБуКИÈЗАÈВОЗРАсНИÈлИцА

Како специфична целна група, интересите на повозрасните лица при користењето на компјутер и Интернет се по-инакви од интересите на останатите старосни групи на граѓани. Нивните потреби за секојдневна комуникација со своите најблиски станува сè повеќе достапна со примената на Интернетот и на компјутерите. Од таа причина, спро-ведувањето на ИТ-курсеви за овие лица би било насочено кон користењеÈнаÈсоцијалниÈалаткиÈзаÈкомуникацијаÈпре-куÈе-поштаÈпрекуÈИнтернет,ÈдругиÈелектронскиÈуслугиÈодÈинтересÈзаÈпостаритеÈлуѓе,ÈкакоÈиÈосновниÈкомпјутерскиÈвештини.ÈНосител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 65.000 евра.

Р о к : 2 0 1 2 – ј а н у а р и 2 0 1 5 .

сОФТВЕРÈЗАÈсИНТЕЗАÈНАÈГОВОРÈ

Ќе биде набавено софтверскоÈрешениеÈзаÈсинтезаÈнаÈговорÈнаÈмакедонскиÈјазик,ÈпредÈсèÈнаменетоÈзаÈлицаÈсоÈоште-тенÈвидÈкоиÈпристапуваатÈдоÈвеб-ÈсодржиниÈнаÈмакедонскиÈјазик. Целта на оваа мерка е да се овозможи поголемо користење на придобивките од ИКТ на лицата со оштетен вид преку обезбедување на синтетизатор на говор кој ќе продуцира разбирлив говор со користење на македонскиот јазик. Носител: Министерството за информатичко опш-тество и администрација. Буџет: 30.000 евра.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 .

ВОДИчÈЗАÈИМПлЕМЕНТАцИјАÈНАÈсТАНДАРДОТÈWCaGÈ2.0È

WCAG 2.0 (Web Content Accessibility Guidelines) претставува водич со препораки за креирањеÈ наÈ веб-содржина,ÈкојаÈќеÈбидеÈдостапнаÈдоÈлицаÈсоÈразличенÈвидÈнаÈинвалидност,ÈвклучувајќиÈиÈслепиÈлицаÈиÈлицаÈсоÈоштетенÈвид, достапна и од различни кориснички уреди со кои се пристапува до истата. Целта на оваа мерка е да се изработи водич за имплементација на овие препораки на македонски јазик врз основа на објавените препораки од страна на конзорциумот W3C. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 10.000 евра.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

ПРИМЕНАÈНАÈсТАНДАРДОТÈWCaGÈ2.0ÈЗАÈВЕБ-ПРИсТАПНОсТÈНАÈВЕБ-лОКАцИИТЕÈИÈЕлЕКТРОНсКИТЕÈуслуГИÈНАÈОРГАНИТЕÈНАÈДРжАВНАÈуПРАВАÈ

Органите на државна управа ќе бидат задолжени во преоден рок да ги доразвијат своите веб-локации во насока на примена на препораките од конзорциумот W3C за веб-пристапност преку објавениот водич за имплементација на WCAG 2.0. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 275.000 евра.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 .

ECDL-ОБуКИÈИÈсЕРТИФИКАцИјАÈЗАÈНЕВРАБОТЕНИÈлИцАÈИÈлИцАÈсОÈИНВАлИДНОсТÈ

Оваа мерка опфаќа сертифицирањеÈнаÈневработенитеÈлицаÈиÈлицатаÈсоÈинвалидностÈсоÈсертификатотÈEuropeanÈComputerÈDrivingÈLicenceÈ(ECDL).ÈТоа е европски признат сертификат за ИКТ-писменост, со кој се гарантира дека сопственикот поседува знаење за вршење на основните задачи на компјутер според ECDL-стандарди. Целта е да им овозможи на невработените лица и на лицата со инвалидност, да се стекнат со основни знаења и умешности за користење на информациско-комуникациски технологии. Министерството за информатичко општество ќе аплицира со проект до Европската унија за финансирање на обуки и сертификати за 10.000 граѓани на Република Македонија. Носител: Министерството за информатичко општество и администрација. Буџет: 950.000 евра.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 5 .

ОБуКАÈНАÈДРжАВНИÈслужБЕНИцИÈИÈКОРИсНИцИÈНАÈАДМИНИсТРАТИВНИТЕÈуслуГИÈПОÈЕлЕКТРОНсКИÈПАТÈЗАÈКОНцЕПТОТÈНАÈЕ-ВлАДАÈ

Ќе бидат спроведени обуки на државни службеници кои се надвор од областа на ИКТ, за вовед во концептот на е-Влада, разбирање на предностите од воведувањето и градењето на тој концепт, потребните чекори за остварување на истиот и сл. Обуките ќе претставуваат продолжение на започнатиот циклус на обуки на државни службеници, кои беа организирани од страна на Агенцијата за администрација. Исто така, ќе бидат спроведени обукиÈзаÈкористењеÈнаÈпостојнитеÈиÈиднитеÈелектронскиÈадминистративниÈуслугиÈзаÈзаинтересиранитеÈграѓани.ÈНосител: Министер-ството за информатичко општество и администрација. Буџет: 75.000 евра.

ЕнЕргЕТСКи СЕКТор

ЕнЕргЕТСКи СЕКТорВо изминатите четири и пол години, Владата на ВМРО-ДПМНЕ како ниту една Влада прет-ходно, стави акцент на проектите од македонската енергетика. Преку државната компанија Електрани на Македонија (ЕЛЕМ), инвестиравме во отворање на нови и продолжување на животниот век на постојните рудници за јаглен за потребите на РЕК Битола. Ја започнавме и рехабилитацијата на турбините и генераторите во трите блока на РЕК Битола. Со тоа Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе го продолжи животниот век на овој наш највреден енергетски капацитет за нови 25 години.

Продолживме и со инвестиции во нови и рехабилитација на постојните хидроцентрали. Изградивме голем број нови далекуводи и трафостаници и ја поврзавме Македонија со нови енергетски врски со соседните земји. Ги осовре-менивме системите за управување со македонскиот електроенергетски систем. Ги овозможивме и првите сериозни приватни инвестиции во електрани на гас и во мали хидроцентрали. Успеавме да задржиме една од најниските цени на електрична енергија во Европа.

И во следните четири години, Владата формирана од ВМРО-ДПМНЕ уште повеќе ќе ги зголеми инвестициите во модернизација на постојните и во изградба на нови енергетски објекти.

Со ВМРО-ДПМНЕ енергетската иднина на Македонија е сигурна. Енергетиката има силно влијание врз сите економски сектори и претставува столб за одржлив развој на Македонија. ВМРО-ДПМНЕ се залага за сигурно, квалитетно, стабилно и економски најприфатливо снабдување со енергија од секаков вид на сите потрошувачи со енергија. Особено внимание посветуваме на транспарентноста и на конкурент-носта во енергетскиот сектор, водејќи посебно сметка за либерализацијата, како во доменот на производството, така и во доменот на снабдувањето со сите видови енергенси.

Македонија е силно увозно зависна од енергија. Таа нема сопствени извори на сурова нафта и на природен гас. Токму поради тоа, во 2010 година Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ подготви долгорочнаÈстратегијаÈзаÈразвојÈнаÈенергетиката во Република Македонија до 2030 година. Само со стабилна, ефикасна и долгорочно одржлива енергетска политика, можеме да оствариме раст на националната економија и подобрување на животниот стандард на граѓаните.

Република Македонија ги потпиша и ги ратификува Договорот за енергетска повелба, Договорот за енергетска заед-ница, Рамковната конвенција на Обединетите нации за климатски промени и Протоколот од Кјото. Се залагавме и во иднина силно ќе се залагаме за довршување на преземените обврски и за постигнување сообразностÈсоÈзаконодав-ствотоÈнаÈЕу, исполнувањето на стандардите и регулативите на ЕУ на полето на енергетиката.

ВМРО-ДПМНЕ активно работи на воспоставување на конкурентенÈнационаленÈенергетскиÈпазар и активно партици-пирање во регионалниот енергетски пазар. Поддржувањето на процесот на дерегулација и либеризација на пазарот со електрична енергија, природен гас и топлина ќе доведе до значаен прилив на странски капитал во енергетскиот сектор и ќе придонесе за стабилен и одржлив развој.

ВМРО-ДПМНЕ ќе работи на целосно воспоставување на либерализиранÈпазарÈнаÈелектричнаÈенергија со кој сите потрошувачи, вклучително и домаќинствата ќе добијат право на избор на сопствен снабдувач со енергенси и елек-трична енергија по пазарни услови од кој било домашен или странски снабдувач. Согласно со новиот Закон за енергетика, во 2015 година пазарот на електрична енергија ќе биде либерализиран, а дотогаш ВМРО-ДПМНЕ ќе ги подготви сите подзаконски акти потребни за да се случи тоа.

РуДАРСКИ И ТЕРМОКАПАЦИТЕТИИмајќи предвид дека искористувањето на домашните енергетски ресурси, пред сè лигнитот, се од исклучително значење за долгорочно и економски оптимално производство на електрична енергија, ВМРО-ДПМНЕ и во наредниот мандат главен акцент ќе посвети на експлоатација на постојните рудници на лигнит воÈсуводолÈиÈОсломеј,Èзаокру-жување на веќе започнатите активности за отворањеÈнаÈрудницитеÈБрод-ГнеотиноÈиÈПодинскитеÈјагленовиÈсерииÈвоÈсуводол. Отпочнавме со подготовките за истражувања во Живојно, но едновремено и завршивмеÈсоÈдеталнитеÈгеолошкиÈистражувањаÈнаÈјагленитеÈнаÈпотенцијалнитеÈнаоѓалиштаÈвоÈМариовоÈиÈвоÈНеготино,Èпри што заради по-поволните техно-економски карактеристики, приоритет во следниот четиригодишен период ќе дадеме на рудниците за јаглен во Мариово и во Живојно.

РуДНИКÈЗАÈјАГлЕНÈИÈНОВАÈТЕРМОЕлЕКТРАНАÈВОÈМАРИОВО

Во текот на 2010 и на 2011 година, ги завршивме деталните геолошки истражувања на јагленот во функција на от-ворање на новÈрудникÈзаÈјагленÈвоÈМариово и започнавме со изработка на проект за негово отворање и евентуална експлоатација. Експлоатациските резерви на јаглен во овој рудник се проценети на 70-80 милиони тони. Главниот проект ќе биде готов во текот на 2012 година, и со добиените резултати ќе биде изготвена физибилити-студија за изградба на новаÈтермоелектранаÈодÈ250-300ÈМW. Врз основа на овие резултати, во текот на 2013 година ќе биде дефинирана и динамиката на реализирање на овој проект, чија вредност иницијалноÈеÈпроценетаÈнаÈоколуÈ400-450ÈмилиониÈевра.

РуДНИКÈЗАÈјАГлЕНÈВОÈжИВОјНО

Во текот на 2012 ќе ги завршиме и истражувањата за новÈрудникÈзаÈјагленÈвоÈживојно,Èкој е неопходен за продол-жување на животниот век на РЕК Битола. Ова ќе биде првÈрудник во Македонија, каде јагленот ќе се вади преку подземенÈјамскиÈкоп. Почетните проценки се дека геолошките резерви се околу 108 милиони тони јаглен, а ЕЛЕМ изработи и ревидира проект за детални геолошки доистражувања. До крајот на 2011 година ќе бидат започнати дополнителните истражни работи, а до крајот на 2012 ќе биде изработен и Главниот проект за отворање на рудни-кот. Сегашните проценки се дека во овој рудник, ЕлЕМÈќеÈинвестираÈоколуÈ100ÈмилиониÈевра,ÈаÈреализацијатаÈќеÈзапочнеÈвоÈ2013Èгодина.

РуДНИКÈЗАÈјАГлЕНÈВОÈПОПОВјАНИÈИÈРЕВИТАлИЗАцИјАÈНАÈТЕцÈОслОМЕј

До средината на 2012 година, планирано е да ги реализираме деталните геолошки истражувања и во рудникот за јаглен Поповјани, по што би следеле активности за отворање нов рудник со кој би се снабдувала термоелектраната Осломеј со потребните количини лигнит. Од овој рудник, за потребите на ТЕЦ Осломеј ќеÈсеÈескплоатираатÈдоÈ1ÈмилионÈтониÈјагленÈгодишно. За отворање на рудникот ќеÈвложимеÈфинансискиÈсредстваÈвоÈизносÈодÈ40ÈмилиониÈевра, од кои 34 милиони евра ќе се обезбедат преку кредитно задолжување, а останатите средства ќе бидат обез-бедени со сопствено учество на АД ЕЛЕМ. РудникотÈќеÈгоÈотворимеÈвоÈпериодотÈ2013-2015Èгодина.ÈПокрај тоа, ќе отпочнеме проект и за ревитализација на останатата опрема воÈтермоцентралатаÈОсломеј,Èкаде ќеÈинвестирамеÈдо-полнителниÈ20ÈдоÈ30ÈмилиониÈевра. Со тоа ќе се подобри ефикасноста на електраната и ќе се продолжи нејзиниот работен век. Овој проект ќе биде реализиран до крајот на 2015 година.

РуДНИцИÈЗАÈјАГлЕНÈВОÈлАВцИ,ÈЗВЕГОР-сТАМЕРÈИÈсТАРÈИсТЕВНИК-ПАНчАРЕВОÈ(ПЕхчЕВО)È

До крајот на 2012 година ќе отпочнеме со детални геолошки истражувања на јагленовите наоѓалишта за локали-тетите „Лавци“, „Стар Истевник – Панчарево“ и „Звегор – Стамер“. Во изминатите години во целост ја подготвивме проектната документација потребна за отпочнување на овие истражувања. За таа намена, доÈкрајотÈнаÈ2014ÈгодинаÈќеÈбидатÈинвестираниÈ1,5ÈмилиониÈевра, по што ќе ги утврдиме количините и начинот на експлоатација на јагленот од овие рудници за потребите на домашната економија.

РЕВИТАлИЗАцИјАÈИÈМОДЕРНИЗАцИјАÈНАÈРЕКÈБИТОлА

По повеќе од 25 години експлоатација, Владата на ВМРО-ДПМНЕ го започна процесот на целосна ревитализација и модернизација на РЕК Битола, најголемиот и најзначајниот енерегетски комплекс во Република Македонија. Започ-навме активностиÈвоÈситеÈсегментиÈна производството на електрична енергија, почнувајќи од рудниците, турбините, генераторите и системите за управување и контрола, па сè до бојлерите и до ладилните кули. ПрактичноÈкакоÈдаÈгоÈградимеÈРЕКÈБитолаÈодÈново.ÈВо текот на 2010, го отворивме новиот површински јагленокоп Брод Гнеотино, од каде досега се ископани 900 илја-ди тони јаглен, а од 2012 година се очекува негова нормална експлоатација со над 2 милиони тони јаглен годишно. Ги ревитализиравме старите багери (СРС-2000) и набавивме нови (СРС-1050 и два ЕШ 70/10). Започнавме и со отво-рањето на Подинската јагленова серија во постојниот рудник за јаглен Суводол. Во тек се и активности за отворање на рудникот во Живојно.

Едновремено,ÈјаÈзапочнавмеÈиÈрехабилитацијатаÈнаÈтурбинитеÈиÈгенераторитеÈвоÈтритеÈблокаÈнаÈРЕКÈБитола,Èин-вестицијаÈвреднаÈ56ÈмилиониÈевра. Рехабилитацијата и автоматизацијата на првиот блок успешно ја реализиравме во 2011 година, а до крајот на оваа 2011 и наредната 2012 година ќе ги ревитализираме и останатите два блока. Со овој проект ќе се автоматизира во целост термоелектраната и нејзиниот систем за управување, ќе се зголеми ефи-

касноста на искористувањето на пареата и ќеÈсеÈзголемиÈиÈмоќностаÈнаÈовааÈелектранаÈзаÈдополнителниÈ25ÈМW.ÈВредностаÈнаÈсивеÈовиеÈпроектиÈсамоÈвоÈРЕКÈБитолаÈјаÈнадминуваÈвредностаÈодÈпрекуÈ190ÈмилиониÈевра.Во тек е вторатаÈфазаÈзаÈкомплекснатаÈревитализацијаÈнаÈкотлитеÈвоÈТЕцÈБитолаÈсоÈприспособувањеÈнаÈемисиитеÈнаÈnoxÈконÈсветскитеÈеколошкиÈстандарди, како и можност за производство на топла вода за греење. До октомври 2011 година очекуваме да ја избереме компанијата која ќе ја изведе ревитализацијата до крајот на 2014 година. Со овој проект, ќеÈсеÈзголемиÈефикасностаÈнаÈбојлеритеÈзаÈдополнителниÈ1-3%ÈиÈсоодветноÈќеÈсеÈнамалиÈемисијатаÈнаÈCo2. Уште позначајно, ќе се зголеми флексибилноста на котлите за работа со поголем опсег на калорична моќност на јагленот, ќе се намали бројот на испади, ќе се намали употребата на мазут во процесот и ќе се продолжи живот-ниот век на бојлерите за нови 25 години. Досега се веќе обезбедени 42 милиони преку Deutche Bank, а вкупнатаÈвредностÈнаÈпроектотÈсеÈочекуваÈдаÈбидеÈвоÈвисинаÈодÈ50-60ÈмилиониÈевра.Со тоа ВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈвоÈРЕКÈБитолаÈќеÈинвестираÈнадÈ300ÈмилиониÈевра,ÈќеÈгиÈзадржиÈситеÈпостојниÈработниÈместаÈвоÈРЕКÈБитолаÈиÈќеÈгоÈпродолжиÈживотниотÈвекÈнаÈовојÈнашÈнајвреденÈенергетскиÈкапацитетÈзаÈновиÈ25Èгодини.

ТОПлИФИКАцИјАÈНАÈГРАДОТÈБИТОлА

Владата на ВМРО-ДПМНЕ во следниот четиригодишен период ќе го реализира долгоочекуваниот проект за изград-баÈнаÈтоплификацискиÈсистемÈзаÈцентралноÈгреењеÈвоÈградотÈБитолаÈиÈвоÈсоседнитеÈопштиниÈНовациÈиÈМогила.ÈПреку користење на отпадната неискористена топлинска енергија од РЕК Битола, со реконструкција на топлинските системи, изградба на магистрален топлински вод во должина од околу 12.5 км од РЕК Битола до градот Битола, како и модернизирање на постојната примарна и секундарна топлинска мрежа, ќе се овозможи дел од енергијата која се произведува во РЕК Битола да се користи за греење на домаќинствата и индустриските капацитети.

Според изработената студија, на овој начин би се обезбедила топлинскаÈенергијаÈзаÈгреењеÈнаÈоколуÈ55.000Èпотро-шувачиÈвоÈопштинатаÈБитолаÈ(колективни станбени згради, индивидуални куќи, училишта, болници, административ-ни згради, индустриски капацитети). Дел од оваа топлинска енергија може да се користи и за греењеÈнаÈземјодел-скиÈповршиниÈиÈоранжерискоÈпроизводство во еден од најземјоделските краеви во Македонија – Пелагонија. Тоа дополнително би отворило можности за нови инвестиции и вработувања, посебно во општините Могила и Новаци.

ИнвестицијатаÈбиÈбилаÈвоÈвисинаÈодÈ35-40ÈмилиониÈевра,ÈсоÈрокÈнаÈизградбаÈодÈ24Èмесеци. Средствата ќе се обез-бедат од ЕЛЕМ и од учеството на општините Битола, Новаци и Могила, а доколку има можност ќе се користат и европски фондови наменети за зголемување на енергетската ефикасност. За определени сегменти од проектот ќе се разгледа и моделот на јавно-приватно партнерство.

Р о к з а п о ч е т о к н а и з г р а д б а : ј у н и 2 0 1 2 .

ИЗгРАДбА И РЕвИТАЛИЗАЦИЈА НА ХИДРОЛЕКТРИЧНИ ЦЕНТРАЛИ

хЕÈсВЕТАÈПЕТКАÈ(МАТКАÈ2)

Завршувањето на изградбата и пуштањето во производство на ХЕЦ Св. Петка има големо значење за заокружување на енергетското искористување на водениот потенцијал на реката Треска. Оваа електранаÈсоÈинсталиранаÈмоќностÈодÈ 36,4È MWÈ иÈ годишноÈ производствоÈ одÈ околуÈ 66È GWhÈ електричнаÈ енергија ќе обезбедува доволно количество енергија за годишно снабдување на преку 40.000 македонски граѓани. Со вкупнаÈинвестицијаÈодÈоколуÈ68ÈмилиониÈевра,Èод кои 42 милиони евра кредит од европската банка ДЕПФА и 26 милиони евра сопствени инвестиции на Елек-трани на Македонија, ХЕЦ Св. ПеткаÈќеÈбидеÈвоÈфункцијаÈвеќеÈдоÈкрајотÈнаÈ2011Èгодина.

хЕÈчЕБРЕНÈИÈхЕÈГАлИшТЕ

Во завршна фаза се активностите за привлекување на инвеститор за изградбаÈнаÈхЕÈчебренÈиÈхЕÈГалиште, кои ќе треба да се изградат во периодот кој следува. Заедно со хЕÈТиквеш, ќе се формира една каскада, со што максимално ќе се искористи водниот потенцијал на Црна Река. Реализација на оваа инвестиција директ-но ќе влијае врз зголемувањето на економската активност и значително зголемување на искористеноста на хидропотенцијалот во Република Македонија.

Вредноста на оваа инвестиција е околу 700ÈмилиониÈевра, а инсталираната моќност на новоизградените хидроелектрани ќе биде околуÈ530ÈМW,ÈодносноÈзаедноÈсоÈхЕÈТиквешÈвкупноÈоколуÈ620ÈМW.ÈОвој проект ќе биде реализиран како заедничко вложување на државната компанија ЕЛЕМ и странски стратешки инвес-титор, и со неговата реализација ќе биде намален увозот на електрична енергија и ќе се создадат услови за нејзин извоз. Со тоа ЕЛЕМ ќе стане сериозен играч во регионот на пазарот на електрична енергија, а Македо-нија важен транспортен коридор за земјите од Балканот.

Странскиот инвеститор за овој проект ќе биде избран до крајот на 2011 година, по што ќе се отпочне со ак-тивностите заÈизградбаÈнаÈхЕÈчебрен,ÈкојаÈќеÈбидеÈзавршенаÈдоÈкрајотÈ2018Èгодина. Се предвидува изград-бата на ХЕ Галиште да започне веднаш по завршувањето на изградбата на ХЕ Чебрен.

хЕÈБОшКОВÈМОсТ

ХЕ Бошков Мост претставува значаен хидроенергетски проект за Република Македонија. Со неговата инсталиранаÈмоќностÈодÈ68ÈMWÈиÈгодишноÈпроизводствоÈодÈоколуÈ120ÈGWh „зелена“, односно еколошки најприфатлива елек-трична енергија, оваа хидроцентрала не само што ќе го подобри енергетскиот капацитет на земјата туку во след-ниот четиригодишен период ќе биде и значаен економски промотор во западна Македонија, поточно воÈрегионотÈпоÈтечениетоÈнаÈрекатаÈРадикаÈиÈнејзинитеÈпритокиÈкакоÈиÈопштинитеÈМаврово-Ростуше,ÈцентарÈжупаÈиÈДебар. Преку поволно обезбедените кредитни средства во висина од 65 милиони евра од ЕБОР и дополнителни 15% од инвестицијата обезбедена од сопствени средства, Електрани на Македонија се во завршна фаза на подготовите за реализација на овој проектÈвоÈвкупнаÈвредностÈодÈ76ÈмилиониÈевра. Се очекува до крајот на 2011 година да се распишат тендерите за изведувач на проектот, а хидроцентралата ќе се гради во период од 4 години од почетокот на 2012 годинаÈиÈќеÈбидеÈзавршенаÈдоÈ2016Èгодина.

БРАНАÈлуКОВОÈПОлЕÈИÈКОРАБсКИÈДОВОД

Концептот за целосно искористување на водениот потенцијал на двата најголеми планински масиви во Македонија – Шарпланинскиот и Корабскиот започнат уште во далечната 1947 година со почетоците на изградбата на хидро-енергетскиот систем Мавровски електрани, не може да се смета за завршен без реализацијата на проектот брана Луково Поле и Корабскиот довод. Заради тоа, во изминатиот период Владата на РМ предводена од ВМРО-ДПМНЕ вложи силни напори за реализација на овие два проекта. При тоа, требаÈдаÈсеÈистакнатÈдваÈосновниÈпроблемаÈкоиÈвоÈизминатитеÈгодиниÈгиÈрешиÈВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕ, односно – утврдувањетоÈнаÈсевернатаÈграницаÈсоÈКосово,Èсо што целокупната акумулација припадна на територија на Република Македонија, и обезбедувањеÈнаÈповолниÈфинансискиÈсредстваÈзаÈреализацијаÈнаÈпроектот.ÈВкупнатаÈинвестицијаÈеÈпроценетаÈнаÈ62ÈмилиониÈевра,Èа со при-фаќањето на Светска банка да го финансира овој проект во висина од околу 45 милиони евра, неговата изведба ста-на реалност. Во моментот ЕЛЕМ ги изведува подготвителните работи како што се ревизија на проектното решение, изработка на Еколошка студија и дополнителни геомеханички анализи на локацијата преку добивање на поволен кредит од Светската банка во висина од 3 милиони долари. Овој проект ќе обезбеди собирање на дополнителни ко-личини на вода од Шарскиот и од Корабскиот басен и нивно користење за производствоÈнаÈдополнителниÈ130ÈGWhÈелектричнаÈенергијаÈод постојните електрани во Мавровскиот систем. Според предвидената динамика треба да се започне со реализација во првата половина на 2012 година и во целост ќеÈсеÈреализираÈдоÈкрајотÈнаÈ2015Èгодина.

РЕВИТАлИЗАцИјАÈНАÈшЕсТЕÈПОсТОјНИÈГОлЕМИÈхИДРОЕлЕКТРАНИÈ(IIÈФАЗА)

Паралелно со изградбата на новите хидроенергетски капацитети, во престојниот четиригодишен период Владата предводена од ВМРО-ДМНЕ ќе продолжи и со веќе започнатите проекти за ревитализација и модернизација на веќе постојните енергетски капацитети. Со потпишувањето на Договорот за заем во ноември 2010 година помеѓу Германската КфВ банка и Електрани на Македонија отпочнати се активностите за реализација на Проектот за реви-тализацијаÈнаÈшестеÈпостојниÈголемиÈхидроелектрани:ÈхЕÈшпиље,ÈхЕÈГлобочица,ÈхЕÈТиквеш,ÈхЕÈВруток,ÈхЕÈВрбенÈ

иÈхЕÈРавен.ÈОвојÈпроект,ÈвоÈвкупнаÈвредностÈодÈ32,1ÈмилионÈевра, од кои 27,9 милиони евра се заем од КфВ, додека останатите 4,2 милиони евра се сопствени средства на Електрани на Македонија, предвидува продолжувањеÈнаÈживотниотÈвекÈнаÈпостојнитеÈхидроелектрани и нивните придружни градежни објекти како и зголемување на сигур-носта и доверливоста на истите за производство на електрична енергија, зголемувањеÈнаÈинсталиранатаÈмоќностÈзаÈ18,1ÈМWÈиÈдополнителноÈгодишноÈпроизводствоÈодÈоколуÈ50ÈGWhÈелектричнаÈенергија за македонските потрошу-вачи. Проектот е веќе отпочнат и ќеÈсеÈзавршиÈдоÈпочетокотÈнаÈ2014Èгодина.

ПРОЕКТÈ„ВАРДАРсКАÈДОлИНА“

По две децении, Владата на ВМРО-ДПМНЕ постигна сериозен напредок во подготовките за реализација на овој најкрупен проект за искористување на водниот потенцијал на реката Вардар. Во насока на изработка на физибилити- студија и потенцијално финансирање на овој проект, неодамна беше потпишан Меморандум за соработка со Кинеската развојна банка и со Кинеската компанија за вода и електрична енергија. Студијата за изведливост ќе биде завршена за една година, по што зависно од резултатите ќе се пристапи кон фазна реализација на проектот со кој се предвидува изградба на 12ÈхидроелектричниÈцентрали на потегот Скопје-Гевгелија,ÈсоÈвкупнаÈинсталиранаÈмоќностÈодÈ320ÈМW.ÈСо овој проект предвидени се и активности за изместување на пругата на нов, побрз коридор, како и изград-ба на системи за наводнување на надÈ70.000ÈхектариÈземјоделскоÈземјиште. Инвеститор на проектот ќе биде Владата која директно ќе обезбеди 15% од потребните средства, додека останатите ќе бидат кредитно за-должување од Кинеската развојна банка. Вкупната вредностÈнаÈовојÈпроектÈеÈпомеѓуÈ1,2ÈиÈ1,5ÈмилјардиÈевра, и за време на неговата реализација ќеÈбидатÈобезбедениÈдиректниÈвработувањаÈзаÈ3.000Èлуѓе коишто ќе работат на градењето на објектите иÈнадÈ10.000ÈиндиректниÈвработувања во помошните индустрии. Поради комплексноста на проектот како и неговата големина, предвидено е истиот да се реализира во три до четири фази, во зависност од исплатливоста на секоја фаза и можноста на државата за задолжување. Целосно реа-лизацијатаÈнаÈовојÈпроектÈќеÈтраеÈодÈ2013ÈдоÈ2025Èгодина. Со неговото реализирање, конечно ќе се оствари вековната амбиција на целосно искористување на потенцијалот на реката Вардар.

ЗгОЛЕМувАњЕ НА КАПИТАЛОТ НА ЕЛЕМ

Владата на ВМРО-ДПМНЕ во изминатиот четиригодишен период направи многу за финансиско зајакнување и зголе-мување на инвестициите во најголемата енергетска компанија во земјата – Електрани на Македонија (ЕЛЕМ). Денес, од финансиски и технички аспект, ЕЛЕМ е една од најсилните компании и најголем инвеститор во земјата.

И во претстојниот четиригодишен период, Владата на ВМРО-ДПМНЕ активно ќе работи на финансиско зајакнување на ЕЛЕМ, со крајна цел да се обезбедат долгорочни средства за инвестиции и зголемување на домашното производ-ство на електрична енергија.

Во таа насока, во следниот четиригодишен мандат, Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе реализира активности за привле-кување на домашни и странски инвеститори кои ќе го зголемат капиталот на ЕЛЕМ преку купување на нови акции и приватизација на најмногу до 49% од сопственоста во ЕЛЕМ. Проектот ќе биде воден од светски реномирани консул-тантски куќи, во целосно транспарентна постапка, со меѓународен јавен повик до потенцијалните инвеститори (со објава во реномирани странски и домашни весници). РокÈзаÈзавршувањеÈнаÈдокапитализацијатаÈеÈдекемвриÈ2013Èгодина.ÈСо тоа, ќе биде задржана доминантна државна сопственост над ЕЛЕМ, а ќе биде обезбеден доволен капитал за реализација на сите планирани и идни проекти на ЕЛЕМ. На тој начин ќеÈгоÈзголемимеÈдомашнотоÈпроизводствоÈнаÈелектричнаÈенергијаÈиÈќеÈовозможимеÈпоголемоÈучествоÈнаÈЕлЕМÈнаÈрегионалниотÈБалканскиÈенергетскиÈпазар.ÈОвој процес на докапитализација ќе го реализираме само доколку условите под кои инвеститорите се подготвени да вложат во ЕЛЕМ се поволни за граѓаните на Република Македонија. Во спротивен случај, ќе изнајдеме алтернативни начини на финансирање на планираните проекти.

уПРАвувАњЕ И ИЗгРАДбА НА ПРЕНОСНИОТ ЕЛЕКТРОЕНЕРгЕТСКИ СИСТЕМГеографската положба на Македонија и моменталната електроенергетска состојба на Балканот, овозможуваат Ма-кедонија да претставува значаен фактор во преносот и транзитот на електрична енергија во овој регион. Затоа ВМРО-ДПМНЕ работи на зајакнување на електроенергетскиот систем на Република Мекедонија. За негово проширу-вање и зголемување на стабилноста континуирано се инвестира во набавка, инсталација, замена, ревитализација на заштитните системи, високонапонска опрема, системите на управување и оптичката опрема.

Во изминатите четири години, Владата на ВМРО–ДПМНЕ ги изгради и ги пушти во работаÈдватаÈ400ÈkVÈинтерконек-тивниÈдалекуводиÈиÈприпаднатаÈ400/110ÈkVÈтрафостаница:

9 Во јуни 2007 година е пуштен во работа нов 400ÈkVÈдалноводÈТсÈБитолаÈ2È(Р.Македонија)È–ÈТсÈлеринÈ(Р.ÈГрција)Èво должина од 17,25 km, инвестицијаÈвреднаÈ3,72ÈмилиониÈевра;

9 Во ноември 2008 година е пуштен во работа нов 400ÈkVÈдалноводÈТсÈштипÈ(Р.Македонија)È–ÈТсÈчервенаÈМогилаÈ(Р.ÈБугарија) во должина од 71,25 km, инвестицијаÈвреднаÈ10ÈмилиониÈевра;

9 Во декември 2009 година е пуштена во работа нова 400/110ÈkVÈтрафостаницаÈвоÈштипÈкоја е најголема енер-гетска инвестиција во источна Македонија во изминативе 20 години во вредностÈодÈ13ÈмилиониÈевра.

Со овие проекти се зголеми стабилноста и доверливоста на работата на нашиот електроенергетски систем, се подо-брија напонските услови во регионот, се овозможи намалување на загубите што придонесе до зголемен проток на електрична енергија низ електроенергетскиот систем во целост.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи во иста насока и во следните четири години. Ќе продолжиме да ја надградуваме и да ја зајакнуваме преносната и интерконективна високонапонска мрежа, како и системите за управување со цел да доби-еме што посигурно снабдување со електрична енергија. Ќе ги завршиме следните започнати проекти:

9 ВоÈпрватаÈполовинаÈнаÈ2012Èгодина, ќе ја довршиме изградба на двосистемскиот 110ÈkVÈдалекуводÈхЕцÈВрутокÈ–ÈТсÈТетовоÈвоÈдолжинаÈодÈ33Èkm,Èсо вкупна инвестицијаÈодÈ4ÈмилиониÈевра, со што ќе се овозможи зголемување на доверливоста и квалитетно напојување со електрична енергија на потрошувачите во Полошкиот регион;

9 Ќе се доизгради двосистемскиот 110ÈkVÈдалекуводÈТсÈБитолаÈ3È–ÈТсÈБитолаÈ4,Èво должина од 10,50 km, инвес-тицијаÈвреднаÈ3,25ÈмилиониÈевра. Со овој проект најголемите трафостаници во овој регион ќе се затворат во прстен, што ќе придонесе до подобрување на напонските услови и зголемување на доверливоста на електрое-нергетскиот систем во Битолскиот регион. Оваа инвестиција ќеÈсеÈзавршиÈвоÈпрватаÈполовинаÈнаÈ2012Èгодина;

9 Ќе ги завршиме активностите за реконструкција на 110ÈkVÈдалеководÈхЕцÈКозјакÈ–ÈТсÈскопјеÈ3,ÈсоÈкојÈќеÈсеÈовозможиÈприклучокÈнаÈноватаÈхЕцÈсв.ÈПетка. Вредноста на проектот е 1,5 милиони евра и се планира да биде завршен до крајот на 2011 година;

9 Во првата половина на 2012 година ќе се заврши со реконструкција на 110ÈkVÈдалеководÈТсÈскопјеÈ1È–ÈТсÈКу-мановоÈ1, инвестиција вредна околу 1 милион евра, со што ќе се зголеми пропусната моќност на постојниот далекувод.

Покрај овие започнати активности, Владата на ВМРО-ДПМНЕ во следниот период ќе ги започне и ќе ги реализира следните проекти:

9 Во текот на 2012 година, ќе започнеме со изградба на 110ÈkVÈдалекуводÈТсÈскопјеÈ1È–ÈТсÈТетовоÈ1 во должина од 48,6 km, за што се обезбедени средстваÈвоÈвисинаÈ7,2ÈмилиониÈевраÈиÈсеÈпланираÈдаÈбидеÈпуштенÈдоÈкрајотÈнаÈ2013Èгодина. Со овој проект ќе се заокружи стабилното снабдување со електрична енергија на Тетовскиот регион;

9 За потребите на АД МЕПСО, ќе се набави и инсталира новÈSCaDa/EMSÈсистем. Системот ќе овозможи поквали-тетен надзор и управување со Електроенергетскиот систем на Република Македонија во реално и проширено време со висока доверливост, сигурност и расположливост согласно со ENTSO-E регулативата и стандардите. ВредностаÈнаÈовааÈинвестицијаÈеÈ5ÈмилиониÈевра,ÈаÈпроектотÈќеÈбидеÈзавршенÈдоÈкрајотÈнаÈ2014Èгодина;

9 Ќе ја реализираме изградбата на 400È kVÈ интерконективенÈ далекуводÈ ТсÈ штипÈ (Р.È Македонија)È –È ТсÈ НишÈ (Р.Èсрбија) во должина од 69,83 km. За оваа инвестиција обезбедениÈсеÈ19,2ÈмилиониÈевраÈиÈдалекуводотÈсеÈпла-нираÈдаÈбидеÈпуштенÈвоÈработаÈвоÈ2014Èгодина. Со изградбата на овој далекувод, земјата станува енергетска крстосница во овој дел на Европа. Овој проект ќе овозможи трајна стабилност на електроенергетскиот систем на Република Македонија и компленто енергетско завршување на коридорот 10;

9 Ќе ја започнеме изградбата на 400ÈkVÈинтерконективенÈдалекуводÈТсÈБитолаÈ2È(Р.ÈМакедонија)È–ÈТсÈЕлбасанÈ(Р.ÈАлбанија).ÈДолжината на овој далекувод се планира да изнесува околу 90 km. Во рамките на овој проект ќе биде изградена нова 400/110 kV трафостаница во Охрид. Овој проект ќе претставува прво поврзување на електроенергетските системи на Македонија и Албанија, а истовремено со реализација на проектот ќе се за-твори енергетскиот коридор 8 и на тој начин Македонија ќе претставува вистинска енергетска крстосница на Балканот. Градбата на овој далекувод ќеÈјаÈзапочнемеÈвоÈ2014ÈгодинаÈиÈќеÈтраеÈ30Èмесеци,ÈаÈнеговатаÈвредностÈеÈоколуÈ35ÈмилиониÈевра;

9 Ќе отпочнеме со активности за изградба на втора 400ÈkVÈинтерконективнаÈврскаÈсоÈелектроенергетскиотÈсис-темÈнаÈКосово во должина од 19 km, со инвестициска вредност од околу 6 милиони евра. Реализацијата на овој проект ќе овозможи пристап до идните планирани производни енергетски капацитети на Косово.

гАСИФИКАЦИЈА НА РЕПубЛИКА МАКЕДОНИЈАЗа да ја зголемиме конкуретноста на македонската економија, за да обезбедиме поевтина енергија за македонските граѓани и компании, за да ја зголемиме енергетската сигурност и перспектива, во изминатите четири години ВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈгиÈпреземаÈпрвитеÈсериозниÈчекориÈзаÈцелоснаÈгасификацијаÈнаÈРепубликаÈМакедонија.ÈАктивно работиме на два стратешки приоритета:

9 ИзградбаÈнаÈНационалниотÈгасоводенÈсистемÈи

9 ВклучувањеÈнаÈМакедонијаÈвоÈмеѓународнитеÈгасоводниÈкоридори.

Во периодот 2009-2010 година, на барање од Владата, меѓународен конзорциум изработи Физибилити-студијаÈзаÈизградбаÈнаÈНационаленÈгасификацискиÈсистем, со која се изврши евалуација на можните варијанти за изградба на магистралните гасоводи на територијата на Република Македонија во однос на сегашната состојба на гасоводниот систем, регионалните услови, развојните планови на државата и сите други елементи кои можат да влијаат врз идни-от развој на гасоводниот систем во земјата.

Врз основа на оваа студија, во периодот 2010-2011, започнавме со изработка на ПроектнаÈдокументацијаÈнаÈнивоÈнаÈосновниÈиÈизведбениÈпроектиÈза приоритетната делница на магистралниот гасовод Клечовце - Битола со крак до Струмица и Скопје-Тетово-Гостивар, со можност на поврзување на Кичево, што треба да биде завршена во првата половина на 2012 година.

Истовремено, ги преземавме сите потребни чекори за обезбедувањеÈнаÈфинансискиÈсредстваÈзаÈизградбатаÈнаÈНа-ционалниотÈгасоводенÈсистем. ПостигнавмеÈдоговорÈсоÈРускатаÈФедерацијаÈзаÈрегулирањеÈнаÈклириншкиотÈдолг,ÈсоÈштоÈзаÈовојÈпроектÈобезбедивмеÈ60.5ÈмилиониÈамериканскиÈдолари. Отпочнавме со подготовки и преговори со меѓународните финансиски институции ЕИБ и ЕБРД за обезбедување на останатите потребни средства, процес кој очекуваме успешно даÈзавршиÈвоÈпрватаÈполовинаÈнаÈ2012Èгодина.

Врз основа на овие активности, Владата на ВМРО-ДПМНЕÈ јаÈ утврдиÈ следнатаÈ динамикаÈ наÈ реализацијаÈ наÈ овојÈпроект:

1. Со средстваÈвоÈизносÈодÈ67,6ÈмилиониÈевра, обезбедени од Руската Федерација, ќе се финансира изградбата на делот од приоритетниот магистраленÈправецÈКлечовцеÈ–ÈштипÈ–ÈхамзалиÈ-ÈстојаковоÈ-ÈграницаÈсоÈРепубликаÈРепубликаÈГрција. Вкупната должинаÈнаÈовојÈделÈодÈгасоводниотÈсистемÈеÈ169Èкм, и со неговата изградба ќе биде овозможено Република Македонија да има можност за уште еден приклучок на гасоводниот систем со кракот од Јужни Поток од страна на Република Грција. РокÈнаÈреализацијаÈзаÈовојÈделÈодÈпроектотÈеÈ2012-2018Èгодина;

2. Со средства што ќе бидат обезбедени од ЕИБ и ЕБРД, како и со учество од државниот буџет, ќе се финансира изградбата на останатите делови од гасоводниот систем. Поради комплексноста, овој дел од проектот ќе го реализираме во две фази и тоа:

ПРВАÈФАЗАÈВОÈВРЕДНОсТÈОДÈ85.1ÈМИлИОНÈЕВРА,ÈсОÈслЕДНИТЕÈПРАВцИ:

9 магистрален правец Скопје – Тетово – Гостивар во должина од 75 км,

9 магистрален правец Штип – Неготино – ТЕЦ Неготино – Кавадарци – Прилеп – Битола и РЕК Битола – Кременица – граница со Република Република Грција во должина од 146 км,

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а н а о в а а ф а з а е 2 0 1 2 – 2 0 1 8 г о д и н а .

ВТОРАÈФАЗАÈВОÈВРЕДНОсТÈОДÈ145ÈМИлИОНИÈЕВРА,ÈсОÈслЕДНИТЕÈПРАВцИ:È

9 магистрален правец Гостивар – ТЕЦ Осломеј – Кичево во должина од 38 км,

9 дел од приоритетниот дел од приоритетниот магистрален правец Хамзали – Ново Село – Република Република Бугарија во должина од 24 км,

9 Преостанатиот дел на магистралните гасоводи од Националниот гасоводен систем во Република Македонија во должина од 390 км,

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а н а о в а а ф а з а е 2 0 1 8 - 2 0 2 3 г о д и н а .

Овие проекти ќе бидат следени од проекти за гасификација на урбаните средини по должината на магистралните водови преку градење на дистрибутивни мрежи и нивно издавање преку концесии и други форми на јавни приватни партнерства, во согласност со политиките за развој на општините и регионите низ кои поминува гасоводниот систем.

Истовремено ќе работиме и на снабдување на Македонија со течен природен гас за регионите за кои не е предви-дена гасификација.

Паралелно со завршувањето на првата фаза, ќе ги преземеме и сите активности потребни за пронаоѓање на стра-тешки партнер за ТЕЦ Неготино и трансформирање на оваа термоцентрала од застарената и скапа технологија на мазут, во нова, модерна и еколошки поприфатлива централа на природен гас. Притоа сериозно ќе ја разгледаме можноста тоа да биде комбинирана електрана, која покрај електрична енергија ќе произведува и топлина за загре-вање на систем од оранжерии кои ќе бидат изградени во близина на електраната. При реализацијата на овој проект, државата ќе задржи значајно учество во сопственоста на новата гасна централа.

ОбНОвЛИвИ ИЗвОРИ НА ЕЛЕКТРИЧНА ЕНЕРгИЈАВМРО-ДПМНЕ спроведува политики за намалување на емисиите на стакленички гасови и заштита на човековата околина преку зголемување на производството на електрична енергија од обновливитеÈизвори.Го стимулирамеÈпроизводствотоÈнаÈелектричнаÈенергијаÈод обновливитеÈизвори преку повластени тарифи и изда-вање на гаранции на потекло за произведената електрична енергија од малиÈхидроелектрани,ÈветерниÈелектрани,ÈфотонапонскиÈелектрани,ÈелектраниÈнаÈбиогасÈдобиенÈодÈбиомасаÈиÈзаÈкомбинираниÈелектраниÈнаÈбиомаса. Ќе преземеме дополнителни мерки со кои ќе го поттикнеме производството и користењето на биодизел и биоетанол.

Во делот на обновливите извори ВМРО-ДПМНЕ во изминатиот период значително ги поедностави административ-ните процедури за издавање на соодветни дозволи и лиценци преку јасно утврдена, транспарентна и лесно примен-лива постапка за изградба на малите хидроелектрани, ветерни и сончеви електрани, високоефикасни производни построји, како и за користење на био-маса и геотермални енергетски извори.

Во изминатите четири години, потпишаниÈсеÈвкупноÈ47ÈдоговориÈза давање на концесија за вода за производство на електрична енергија од малиÈхидроелектричниÈцентрали. Вкупниот инсталиран капацитет на овие централи из-несува 34,7 MW, а инвестицијата е проценета на околу 62 милиони евра. Покрај тоа, воÈпрватаÈполовинаÈнаÈ2011Èгодина,ÈобјавивмеÈогласÈзаÈуштеÈ44ÈмалиÈхидроелектричниÈцентралиÈсоÈвкупнаÈинсталиранаÈмоќностÈодÈ28,3ÈМW. Очекуваме дека до крајот на годината ќе бидат потпишани договори за нивна реализација. И во наредните четири години ќе продолжиме со објавување на огласи за изнаоѓање на концесионери, при што секојаÈгодинаÈвоÈнареднитеÈчетириÈгодини,ÈнајмалкуÈ40ÈдополнителниÈлокацииÈќеÈбидатÈпонудениÈнаÈзаинтересираниÈинвеститори, односно уште 160 дополнителни локации за мали хидроелектрични централи. За време на реализација на овие проекти, оче-куваме вкупни инвестиции од над 150 милиони евра и голем број нови вработувања, особено во руралните подрачја.

На приватни инвеститори,до крајот на 2012 година, ќе дадеме концесии за изградба на ветерниÈфармиÈзаÈпроиз-водствоÈнаÈелектричнаÈенергија по повластени тарифи на најмалку 60 МW инсталирана моќност, односно заедно со ветерната фарма на ЕЛЕМ, вкупноÈдоÈ100ÈМW. Доколку студијата која ќе ја изработи Министерството за економија до средината на 2012 година покаже дека во системот е можно да се инсталираат и да се оперираат и повеќе ветер-ни електрани, ќе го зголемиме лимитот и над 100 МW.

ВЕТЕРНАÈФАРМАÈБОГДАНцИ

Зголемување на производство на електрична енергија од обновливи извори е врвен приоритет на Владата формирана од ВМРО-ДПМНЕ. ВМРО-ДПМНЕ во следниот четиригодишен период ќе го реализира Проектот за изградба на прватаÈветернаÈфарма,Èкоја ќе се наоѓа во близината на Богданци. Од 2006 година наваму Електрани на Македонија активно вршат мерења на квалитетот на ветерот на четири различни локации на територијата на Македонија. Како резултат, во текот на 2010 година со грант-средства од Европската унија беше изработена и презентирана Физибилити-студија за реализирање на првата ветерна фарма на локација во близината на градот Богданци.

Врз основа на оваа студија, Електрани на Македонија потпишаа Договор за заем со Германската банка КфВ во висина од 32,9 милиони евра и заедно со сопствени средства во вредност од 22 милиони евра ќе ја затвори во целост финансиската конструкција за изградба на овој значаен проектÈвоÈвкупнаÈвредностÈодÈ55ÈмилиониÈевра. Предвидено е ветерната фарма да има вкупна инсталирна моќностÈодÈоколуÈ37ÈMWÈпреку инсталирање на 15-17 ветерни турбини, секоја со поединечна моќност помеѓу 2 и 3 MW. Очекуваното производство на оваа обновлива и еколошки најприфатлива електрична енергија треба да биде над 100ÈGWhÈгодишно, што без малку претставува доволно електрична енергија за преку 65.000 македонски граѓани. Тендерот за избор на изведувач на работите се подготвува за јуни 2011 година, а фарматаÈсеÈочекуваÈдаÈгиÈдадеÈпрвитеÈколичиниÈелектричнаÈенергијаÈвеќеÈдоÈкрајотÈнаÈ2012Èгодина.

Во делот на стимулативнитеÈмеркиÈзаÈкористењеÈнаÈсончеватаÈенергијаÈвоÈдомаќинствата, ВМРО-ДПМНЕ ќе про-должи со веќе потврдената практика и секоја година ќе субвенционира дел од средствата за инсталирање на сола-рен термален систем со кој ќе се обезбедува евтина топла вода за најмалку 500 домаќинства. Рок на реализација: 2012-2015.

До крајот на 2012 година, за двојно ќе ја зголемиме можноста за изградба на сончевиÈфотоволтаичниÈсистемиÈодÈсегашнитеÈ10ÈМWÈнаÈнајмалкуÈ20ÈМW, по повластени тарифи за произведената електрична енергија, додека нема да постојат ограничувања за инвеститори кои ќе инвестираат во сончеви фотоволтаични системи за сопствена употре-ба или за продажба по пазарна цена на произведената електрична енергија.

ЕНЕРгЕТСКА ЕФИКАСНОСТВМРО-ДПМНЕ знае дека енергетската ефикасност е важна за економијата. Таа има капацитет да создаде нови ра-ботни места, да го подобри квалитетот на живот за граѓаните, да ја намали зависноста од увозот на енергија, непро-дуктивното користење на истата и да ја заштити животната средина. Знаејќи дека 1 денар инвестиран во енергетска ефикасност создава заштеда од 2,2 денари во изградба на нови енергетски објекти, ВМРО-ДПМНЕ во септември 2010 година донесе Стратегија за унапредување на енергетската ефикасност во Р.Македонија до 2020 година.

Во следниот период ќе продолжиме да работиме на создавањето економија која ќе се карактеризира со поголема енергетска ефикасност и користење помалку енергија по единица БДП. Ќе се насочиме на енергетска заштеда во јавниот, резиденцијалниот, комерцијалниот и во услужниот сектор, во индустрискиот и транспортниот сектор преку користење на современи градежни материјали, стимулативни мерки за користење на соларни колектори и геотер-мални топлински пуми. Ќе поттикнуваме инвестирање во високоефикасни постројки за комбинирано производство на топлинска и електрична енергија, подобрување на перформансите на процесот и енергетски контроли и сл.

9 За таа цел ќеÈподготвимеÈиÈсоодветниÈизмениÈнаÈЗаконотÈзаÈградење за да се пропише задолжително изготву-вање на студија за енергетска ефикасност во текот на фазата на проектирање на објектот. ЌеÈгоÈкомплетирамеÈПравилникотÈ заÈ енергетскаÈ ефикасностÈ наÈ градежнитеÈ објекти за да се почне процесот на означување на градежните објекти во поглед на нивните енергетски карактеристики. ЌеÈдефинирамеÈиÈпостапкиÈзаÈенергет-скиÈконтролиÈиÈовластувањеÈнаÈенергетскиÈконтролори, односно со подзаконски акти ќе пропишеме минимум стандарди, насоки и правила за начинот на кој ќе се вршат овие контроли. Овие законски измени ќе ги подгот-виме до крајот на 2012 година.

ПОвЕЌЕНАМЕНСКИ ПРОЕКТИ ОД вОДОСНАбДувАњЕ И ЕНЕРгЕТИКА

КОРИсТЕњЕÈНАÈВОДНИТЕÈРЕсуРсИÈНАÈРЕКАÈБОшАВА

Преку моделот на јавно-приватно партнерствто, во соработка со општината Неготино, доколку се јави заинтереси-ран инвеститор, ќе извршиме целосно искористување на водните ресурси на реката Бошава. Ќе направиме рекон-струкција на постојниот зафат, канал и цевководен тунел, и по текот на овој систем ќеÈсеÈизградатÈчетириÈновиÈмалиÈхидроцентралиÈсоÈинсталиранаÈмоќностÈодÈ5,6ÈМWÈиÈгодишноÈпроизводствоÈодÈ17ÈGWh. Со овој проект ќеÈсеÈовозможиÈдополнителниÈ150ÈлитриÈводаÈвоÈсекундаÈзаÈпиењеÈзаÈопштинитеÈКавадарци,ÈНе-готиноÈиÈРосоман,ÈсоÈштоÈќеÈпрекинатÈмоменталнитеÈсекојдневниÈрестрикцииÈнаÈводаÈодÈпоÈнеколкуÈчаса. Дел од водата ќе се користи и за технолошки потреби, а со зголемените количини на вода ќеÈсеÈсоздадатÈусловиÈзаÈновоÈиÈподобреноÈнаводнувањеÈнаÈделÈодÈВисорамнинатаÈВитачево,ÈнаÈвкупноÈ2.200ÈхектариÈземјиште. Овој проект ќе започнеме да го реализираме во првата половина на 2012 година.

ВТОРАÈИÈТРЕТАÈФАЗАÈОДÈхИДРОсИсТЕМОТÈЗлЕТОВИцА

Во текот на изминатите четири години, јаÈреализиравмеÈуспешноÈпрватаÈфазаÈодÈизградбаÈнаÈхидросистемотÈЗле-товица, наменет за искористување на водите од сливот на реката Злетовица. Овој проект е најголемата капитална инвестиција во оваа област во Република Македонија. ДосегаÈ сеÈ инвестираниÈ 70È милиониÈ евра.È хидросистемотÈЗлетовицаÈќеÈобезбедиÈводаÈзаÈпиењеÈзаÈ100.000ÈжителиÈвоÈрегионот.ÈЗапочнати се подготовките за втората фаза за доизградба на водоводната мрежа во должина од 75 км, како и изградба на асфалтен пат во должина од 25 км, по што ќе започне реализацијата на третата фаза, која вклучува изградба на седум минихидроцентрали.

9 Во рамки на вторатаÈфазаÈнаÈовојÈповеќенаменскиÈпроект, покрај користењето на вода за пиење, ќе изградиме и сложена мрежа за наводнување во должина од 75 км, поделена во три зони каде ќе има можност и за на-воднување, и тоаДолна зона за општината Пробиштип со 1.500 ха површина за наводнување;

9 Горна зона за општината Пробиштип со 2.000 ха површина за наводнување;

9 Подсистем Кратово со изградба на 3 мали брани за наводнување на 1.070 ха.

ВредностаÈнаÈовааÈфазаÈеÈ43ÈмилиониÈевраÈиÈќеÈбидеÈреализиранаÈдоÈ2015Èгодина.ÈПотоа ќе следи реализацијатаÈнаÈтретатаÈфазаÈнаÈхидросистемотÈЗлетовица, со која, во рамките на системот, ќе изградиме 6 мали хидроцентрали во вкупнаÈинсталиранаÈмоќностÈодÈ9.5ÈМW и планирано годишно производство од 38 GWh електрична енергија. Со реализација на оваа инвестицијаÈвоÈвредностÈодÈ20ÈмилиониÈевра, ќе се отпочне во 2015 година.

ВТОРАÈФАЗАÈНАÈхИДРОсИсТЕМОТÈлИсИчЕÈ

Во текот на изминатите четири години, ВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈуспешноÈјаÈкомплетирашеÈпрватаÈфазаÈнаÈхидро-системотÈлисиче. Со вкупна инвестицијаÈодÈпрекуÈ65ÈмилиониÈевра, изградена е нова брана висока 65 м и акумула-ција од која само со еден дел од нејзиниот капацитет целосно се решени проблемите за водоснабдување на градот Велес, но се создадени и услови за наводнување на земјоделските површини во велешкиот регион.

Во следните четири години, ќе ја реализираме следната фаза во вкупна вредност од 4.5 милиони евра, со која ќеÈизградимеÈцевководÈвоÈдолжинаÈодÈ6ÈкмÈодÈбранатаÈлисичеÈдоÈезеротоÈМладост. Со тоа ќеÈовозможимеÈревитали-зацијаÈнаÈводитеÈвоÈезеротоÈМладост, со што ќеÈсеÈподигнеÈквалитетотÈвоÈпрваÈкатегорија. Со тоа ќе се овозможи и наводнување на дополнителни 1600 хектари земјоделско земјиште. Преку моделот на јавно-приватно партнерство, ќеÈовозможимеÈиÈизградбаÈнаÈ3-5ÈмалиÈхидроцентрали,ÈсоÈвкупнаÈинсталиранаÈмоќностÈодÈ2ÈМWÈиÈинвестицијаÈвоÈизносÈодÈ3ÈмилиониÈевра. Рок: 2012-2016.

Во зависност од финансиските можности, во наредните четири години ќе ја разгледаме и опцијата за изградба на уште еден цевковод од 22 км, со кој ќе се овозможи наводнување на дополнителни 4.300 хектари земјоделско земјиште, инвестиција вредна над 20 милиони евра.

ТУризам

ТУризамВМРО-ДПМНЕ верува дека Македонија е земја на неоткриени убавини

Macedonia – Land of Undiscovered Beauty! Туризмот е двигател на современите економии.

Преку туризмот можат да се привлечат многу инвестиции.

Преку туризмот можат да се креираат нови работни места.

Преку туризмот можат да се промовираат културните вредности и природните богатства на Македонија.

Затоа, за ВМРО-ДПМНЕ, туризмот е еден од приоритетните сектори и во наредните 4 години посебно ќе се фокуси-раме на развојот на овој сектор.

Во изминатите четири години следејќи ги светските трендови на развој на туризмот развивме Национална стратегија за развој на туризмот, каде што јасно ги определивме и ги поддржавме правците за развој на туризмот. Шансата за македонскиот туризам е во воведување на современи модели на туризам кои ги истакнуваат природните убави-ни, како и културното наследство на Република Македонија. Идниот развој ќе биде со воведување на специфични модели кои ги дефиниравме според компаративните предности на Македонија, пред сè во делот на еко-туризмот, културен, езерски, зимски, спортски, ловџиски, конгресен, бањски, манастирски, археолошки, селски, планински и вински туризам.

Заради значајната улога на туризмот во економскиот развој, ВМРО-ДПМНЕ и во иднина ќе продолжи да го поддр-жува овој сектор преку соодветни мерки, политики, конкретни проекти за изградба на модерна туристичка инфра-структура и промоција на Република Македонија како атрактивна туристичка дестинација во странство.

Во следните четири години ќе останеме посветени на развојот на туризмот преку следните основни приоритети:

НАМАлуВАњЕÈНАÈДАНОКОТÈНАÈДОДАДЕНАÈВРЕДНОсТÈ(ДДВ)ÈЗАÈТуРИЗМОТ

КакоÈдиректнаÈподдршкаÈнаÈразвојотÈнаÈтуризмот,ÈќеÈјаÈнамалимеÈстапкатаÈнаÈДДВÈзаÈтуристичкиÈуслугиÈодÈ18%ÈнаÈ5%.ÈТоа ќе ги опфати услугите за туристичко сместување (ноќевање), сместување со појадок, полупансион или полн пансион во сите комерцијални објекти за туристички услуги: хотели, туристички апартмани, пансиони, камп-населби, одморалишта, планинарски и ловечки домови, гостилници и сл. Стапката од 5% ќе се применува и на аген-циските услуги за сместување на пансионска или полупансионска основа во сите наведени објекти.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ВОÈПАРТНЕРсТВОÈсОÈБИЗНИс-ЗАЕДНИцАТА!

Реорганизација на Агенцијата за промоција и за поддршка на туризмот во МакедонскаÈнационалнаÈтуристичкаÈор-ганизација, чија единствена цел ќе биде спроведување на стратегијата за развој на Македонскиот туризам во со-работка со Владата на РМ, деловната заедница и локалната самоуправа и со која ќе раководи докажан менаџер од туристичкиот сектор. Носител: Министерство за економија.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

КРЕИРАњЕÈНАÈИНТЕГРИРАНÈТуРИсТИчКИÈИНФОРМАцИсКИÈсИсТЕМÈсОÈВЕБ–ÈПОРТАл.

Преку овој портал, ќе овозможиме резервации преку Интернет за домашните и странските туристи, како и соодветна презентација на македонските туристички капацитети. Ова ќе овозможи зголемување на искористеноста на тури-стичките капацитети, и притоа секој потенцијален посетител самостојно ќе ја планира својата програма за посета на Македонија како и да има преглед на аранжманите кои ги нудат домашните и странски туристички агенции. Носител на оваа активност ќе биде Македонската национална туристичка организација.

Р о к : м а р т 2 0 1 3 .

ИНВЕсТИцИИÈВОÈПОДОБРуВАњЕÈНАÈИНФРАсТуКТуРАТАÈВОÈТуРИЗМОТÈИÈПОТТИКНуВАњЕÈНАÈТРАНЗИТНИОТÈТуРИЗАМ.È

Свесни дека транспортниот сектор има важна улога за развој на туризмот, во изминатите четири години, Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ континуирано работеше на подобрување на транспортната инфраструктура, подигање на квалитетот на услугите на аеродромите и на граничните премини, подобрување на состојбата на магистралните, регионалните и на локалните патишта, како и зголемување на бројот на места за одмор и начините за одржу-вање на чиста околина со навремено отстранување на отпадот. Имајќи предвид дека околу 3,5 милиони патници транзитираат секоја година низ земјата преку коридорот 10, ВМРО-ДПМНЕ ќе овозможи коридоритеÈ8ÈиÈ10ÈдаÈстанатÈатрактивниÈзаÈтранзитнитеÈпосетителиÈсоÈдавањеÈможностÈзаÈин-вестиции во изградба на хотели, мотели, модерни бензински станици и разни туристички атракции со дополнителни локации за изградба на ваков вид на објекти. Носител на оваа активност ќе биде Министерството за транспорт и врски во соработка со единиците на локалната самоуправа.

Р о к : 2 0 1 3 .

По должината на Коридорот 10, ќе обезбедиме локацијаÈзаÈизградбаÈнаÈтуристичкаÈатракцијаÈ„Аква-парк“ од стра-на на приватни инвеститори, која би ги привлекла странските посетители кои транзитираат по овој сообраќаен коридор, но и домашните посетители во текот на летната жешка сезона.

Р о к : 2 0 1 3 .

Во рамките на Спортскиот центар „Борис Трајковски“, самостојно или со јавно-приватно партнерство ќеÈизгради-меÈградскиÈаква-парк, со забавни содржини на вода, во кој ќе овозможиме забава за сите генерации и во текот на летниот период. Овој парк ќе биде лоциран до обновениотÈбазенÈКарпош и заедно ќе претставуваат една целина.

Ќе продолжиме со започнатиот проект за обележувањеÈиÈпоставувањеÈнаÈтуристичкаÈсигнализацијаÈза голем број на туристички места низ Република Македонија, посебно по должината на најзначајните сообраќајни патишта за привлекување на транзитните посетители. Носител: Македонската национална туристичка организација во соработ-ка со Министерството за транспорт и врски.

Р о к : 2 0 1 3 .

Свесни сме дека зголемувањетоÈ иÈ подобрувањетоÈ наÈ понудатаÈ наÈ туристичкиÈ објектиÈ е предуслов за развој на туризмот во Македонија. Во таа насока, ќе продолжиме со активностите за подобрувања на јавната инфрастуктура,Èспортските објекти, туристичките атракции, изградба на патеките и рекреативните центри околу езерата и другите слични објекти од значење за турзмот. Преку ниска почетна цена за земјиштето од 1 евро за квадратен метар, како и намалувањето на комуналиите за 95% од почетната вредност, ќе продолжиме со привлекување на инвеститориÈзаÈхотели иÈдругиÈтуристичкиÈобјектиÈво Скопје, Охрид, Струга, Преспа и Дојран за езерскиот туризам и во Гевгелија, Битола, Крушево, Тетово и Пониква за зимскиот туризам и во многу други места.

На брегот на Охридското, Преспанското и на Дојранското Езеро, ќе формираме ТуристичкиÈразвојниÈзони, каде по примерот на слободните економски зони ќе овозможиме градење на нови хотели и хотелски комплекси. За инвес-титорите во тие туристички зони, кои ќе бидат отворени и за домашни и за странски инвеститори, и кои ќе треба да изградат хотели со 4 или со 5 ѕвезди, ќе овозможиме ниска почетна цена за земјиштето од 1 евро за квадратен метар, развиена инфраструктура до местото на градење, надомест за комуналии од само 1 евро за квадратен метар и осло-бодување од данокот на добивка за првите 5 години од отпочнување со работа на објектот, како и други поволности. Овој проект е возможен само доколку имаме добра соработка со локалната самоуправа.

Ќе отвориме меѓународен јавен повик за светски реномирана архитектонска куќа, која ќе изготви долгорочен стра-тешки план за развој на Охрид и населените места на Охридското Езеро за наредните 20 години.

Исто така ќе продолжиме со активности за решавање на статусот на детскитеÈодморалишта со цел нивна пренамена во хотели, мотели или хостели како составен дел од нашата туристичка понуда.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 2 .

Ќе продолжиме со напорите, покрај странските туристи, во нашите туристички места да се зголеми и бројот на домашни туристи преку рекламирање во домашните медиуми. Ќе овозможиме поголемо промовирање на македон-ските културни и туристички потенцијали во домашните образовни програми достапни за сите генерации. Носител: Македонска национална туристичка органзација во соработка со Министерството за економија.

Р о к : 2 0 1 2 .

ЕКОÈМАКЕДОНИјА

Ќе овозможиме поволни услови за развој на екотуризмот согласно со принципите на одржлив развој и рамномерен регионален развој. Привлечноста на Македонија како туристичка дестинација значително ќе се зголеми доколку се позиционира како туристичкаÈдестинацијаÈсоÈнедопренаÈприродаÈкојаÈнудиÈвисококвалитетна,ÈавтентичнаÈор-ганскаÈхрана.È„ПатотÈнаÈмакедонскатаÈхрана“ ќе овозможи претставување на подготовка на домашната храна во својата природна средина како органска и со врвен квалитет. Преку програми на домашните и странски медиуми, како и преку организирани туристички и едукативни програми, ќе го претставиме Македонскиот традиционален начин на производство, кој е симбол за квалитет и здрава храна (како на пр. македонско млеко и млечни производи, како и природни производи од зеленчук и овошје). Во таа насока ќе изготвиме посебна програма за промовирање на Македонија како „зелена“ÈиÈорганскаÈтуристичкаÈдестинацијаÈвоÈкојаÈдеталноÈќеÈбидатÈопишаниÈначинитеÈнаÈподготовкаÈиÈодгледувањеÈнаÈнашитеÈтрадиционалниÈпроизводи.È

Р о к : 2 0 1 2 г о д и н а .

ПОДОБРуВАњЕÈНАÈчОВЕчКИТЕÈРЕсуРсИÈВОÈсОГлАсНОсТÈсОÈПОТРЕБИТЕÈНАÈТуРИЗМОТ

За да им овозможиме на туристите автентично и незаборавно искуство за време на посетата на Македонија, неоп-ходно е да го подигнеме квалитетот на туристичките услуги на највисоко можно ниво. Македонската традиционална гостољубивост и пријатниот карактер на македонскиот народ ќе го издигнеме на ниво за кое туристите ќе се сеќа-ваат и ќе сведочат кај своите пријатели. Само со такво ниво на услуга, ќе можеме да очекуваме дека туристите ќе се враќаат повторно и повторно во Македонија.

Од тие причини, ВМРО-ДПМНЕ планира и во иднина да вложува во едукација и образование на стручен кадар во областа на туризмот преку следните мерки и активности:

9 Ќе воведеме задолжителнаÈпрактичнаÈработаÈзаÈученицитеÈодÈсреднитеÈучилиштаÈодÈобластаÈнаÈтуризмот,ÈкакоÈиÈзаÈстудентитеÈодÈфакултетитеÈзаÈтуризам,Èво тек на нивното образование, со цел тие да станат стручни во своето идно професионално ангажирање. Секој ученик ќе има задолжителна практика во траење од еден семестар во објект од областа на туризмот. Носител: Македонска национална туристичка организација во со-работка со Министерството за образование.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3

9 Посебен акцент ќе ставиме на едукацијата на менаџерите во туризмот, кои мора да бидат основни двигатели на целиот бизнис и организацијата на работа во хотелите, рестораните, агенциите и сите други компании што вршат туристичка дејност. За таа цел ќе овозможиме соработка со светските тур-оператори каде што секоја година група менаџери од Македонија ќе има можност да помине период од еден месец во практична обука. Носител: Македонска национална туристичка организација во соработка со Министерството за образование.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3

9 Ќе поддржиме креирање на тренинг-центриÈзаÈтуризам и угостителство, преку обезбедување ваучериÈзаÈфи-нансискаÈподдршкаÈиÈзаÈкофинансирањеÈнаÈвработенитеÈвоÈтуризмот во период од четири години, кои ќе ги дадеме на компаниите што се заинтересирани за практична обука. Во овие центри за обука компаниите кои се занимаваат со туризам и угостителство ќе можат да ги испратат своите вработени за да го унапредат своето знаење и да го подигнат квалитетот на своите услуги.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе поттикнеме соработка со домашни и странски високообразовни институции преку мрежата на универзите-тите со цел развивање на заеднички постдипломски студии и специјализирани програми од областа на тури-змот.

Р о к : 2 0 1 2 .

9 Ќе продолжиме со поддршката за зголемување на бројот на ученици и студенти на постојните и новите фа-култети за туризам и угостителство и средните угостителски училишта. Ќе обезбедиме кофинансирање на 30ÈстипендииÈгодишноÈза најдобрите ученици и студенти од областа на туризмот во соработка со туристичките и угостителските стопанственици со цел нивно вработување во истите компании. Исто така ќе обезбедиме 10 стипендии годишно за студенти кои ќе бидат примени на врвните 100 највисоко рангирани универзитети во светот на редовни или постдипломски студии од областа на туризмот и хотелиерството.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ЕДЕН ИМИџ, ЕДЕН бРЕНД НА ТуРИСТИЧКА МАКЕДОНИЈА ВМРО-ДПМНЕ ќе поддржи унифицирањеÈнаÈединственÈбрендÈзаÈпромоција на Македонија како туристичка дес-тинација во партнерство со деловната заедница преку идната Македонска национална туристичка организација во форма на ЈПП. Ќе обезбедиме финансиски средства за создавањето на единствен бренд и спроведувањето на маркетиншки кампањи преку:

9 ПродолжувањеÈсоÈконцептотÈнаÈзаедничкоÈбрендирање на Македонија кое започна со кампањата Macedonia Timeless, а ќе се дополни со изработка на унифициран рекламен материјал. Овие реклами ќе бидат користени во ТВ и печатени материјали од страна на организациите во земјата, но и од странските тур-оператори кои ќе ја понудат Македонија во своите програми и активности за промоција и брендирање на туристичките дестина-ции во Република Македонија. Тоа ќе го направиме со формирање на база на податоци, создавање на банка на туристички фотографии, филмови, текстови слајдови, ЦД-а, мултимедијални содржини, односно сè што може да се зачува во дигитална форма. Носител: Македонска национална туристичка организација во соработка со Агенција за странски инвестиции и промоција на извозот.

Р о к : 2 0 1 2

9 ПодготовкаÈнаÈдигиталнаÈпрезентацијаÈнаÈцелокупниотÈтуристичкиÈпотенцијалÈнаÈземјата,Èкоја ќе биде дост-апна преку вебстраниците на сите релевантни туристички организации, како што се АТАМ, ХОТАМ, туристички-те агенции, хотелите и други здруженија. Носител на активноста ќе биде Македонската национална туристич-ка организација во соработка со Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2

9 КонтинуираноÈпечатењеÈнаÈинформативенÈматеријал кој ќе биде достапен за сите посетители на државата со краток опис на туристичките потенцијали на државата во вид на мапа со обележани атракции за Македо-нија и брошура за позначајните знаменитости и сместувачки капацитети и угостителски објекти кои ќе бидат бесплатни и достапни до сите туристички дестинации во земјата. Овој материјал ќе се дистрибуира и до секој странски посетител на Македонија преку граничните премини. Носител: Македонска национална туристичка организација (во соработка со МВР и со Царинската управа).

Р о к : к о н т и н у и р а н о

9 Соработка со туристичката бизнис-заедница со кои ќеÈорганизирамеÈнајмалкуÈдваÈпатиÈгодишно во различни земји „НеделаÈнаÈМакедонија“Èво Србија, Хрватска, Холандија, Шведска, Норвешка, Русија и во други земји од Европа, за коишто Македонија е интересна туристичка дестинација.ÈВо еднонеделен настан, во соработка со дипломатските претставништва на Македонија и на Македонските друштва во тие држави, ќе се презентираат туристичките потенцијали, виното и храната од Република Македонија, и ќе се организираат изложби на маке-донски икони и други уметнички дела.

9 Продолжување со маркетиншката кампања MacedoniaÈTimeless преку следните активности:

» Континуирана промоција на најпознатите светски ТВ канали како CNN, CNBS, Travel Channel, Bloomberg, Fox Group, Euronews, RTL, Eurosport и други .

» Изработка на репортажа за Македонија во соработка со три реномирани светски ТВ канали посебно од доменот на туризмот .

9 Ќе отвориме седумÈканцеларииÈзаÈпромоцијаÈнаÈтуризмотÈлоцираниÈвоÈцентритеÈнаÈглавнитеÈградовиÈнаÈраз-личниÈдржави како и склучување на договори за маркетиншко преставување на туризмот во земји од каде има традиционален прилив на туристи (Холандија, Шведска, Србија, Косово, Русија, Израел и Турција). Носител: Македонска туристичка национална организација во соработка со Министерството за надворешни работи и Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 5

9 Ќе ја прошириме мрежата на „TуристичкитеÈинформативниÈцентри“ во Република Македонија по должината на коридорите 8 и 10 со најмалку шест центри, и секаде каде ќе се јави потреба во позначајните туристички локации, со цел промоција на туристичкиот потенцијал на Македонија на транзитните туристи и привлекување на нивното внимание. Мрежата на туристичките центри ќе биде снабдена со целокупен промотивен материјал. Ќе ја зајакнеме улогата на туристичките информативни центри по примерот на развиените земји каде ваквите центри им обезбедуваат на гостите информации за локалните и регионалните и националните туристички објекти, атракции, сместување и услуги, имаат можност да им обезбедат сместување, изнајмување на автомо-

бил, им понудуваат различни пакети на тури итн. Носител: Македонска национална туристичка организација во соработка со Министерството за транспорт и врски и Министерството за економија.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 .

РАЗНОвИДНОСТ НА ТуРИСТИЧКАТА ПОНуДА – бОгАТСТвО НА МАКЕДОНИЈА За секој сегмент од туристичката понуда, ВМРО-ДПМНЕ има предвидено конкретни иновативни активности кои и во иднина ќе останат основни елементи на понудата која ја нуди Македонија на странските и на домашните туристи.

I. Алтернативен туризам - екотуризам и планински туризамЌе ги поддржиме иницијативитеÈиÈактивноститеÈодÈстранаÈнаÈлокалнитеÈзаеднициÈвоÈобластаÈнаÈекотуризмотÈиÈнаÈалтернативниотÈтуризам како форма која ги зачувува животната средина, традиционалните амбиентални и пејзажни вредности, а екотуристите се тие што нудат поддршка за зачувување на природната средина и културното наслед-ство. Во оваа насока ги планираме следниве активности:

9 ЌеÈобезбедимеÈпомошÈна десетÈопштиниÈгодишноÈзаÈизработкаÈнаÈстратегии за развој на еко-Èи на алтернатив-ниотÈтуризам. Со овие програми ќе се поддржи и развојот на промотивните материјали за општината или за регионот, што подразбира подготовка на вебстраници, мапи и брошури.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе го разработиме концептот на урбанÈрекреативенÈ(активен)ÈтуризамÈпреку проекти од типот на „ПрошеткаÈнаÈдвеÈтркала“Èза развој на велосипедскиот туризамÈи преку конкретни активности како изградбаÈнаÈвелосипед-скиÈпатеки, пешачки патеки, планинарски патеки, како и соодветно осветлување, обележување и мапирање на туристичките атракции во 5 туристички локации во земјата.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Поддршка за развој и промоција на зимскиотÈтуризам на Попова Шапка, Маврово, Пелистер, Кожув, Крушево и Пониква.

ПРОЕКТ:È„МЕГАÈАТРАКТИВЕНÈсКИјАчКИÈцЕНТАРÈПОПОВАÈшАПКА“

Со цел да се унапредат и максимално да се искористат планинско-рекреативните капацитети, во програмата на ВМРО-ДПМНЕ посебно внимание е посветено на проектот за развој на Скијачкиот центар „Попова Шапка“.

Врз база на направените детални анализи на капацитетите на теренот за целата област, утврдено е дека скијачкиот центарот „Попова Шапка“ нуди исклучителни можности за промоција и унапредување на планин-скиот туризам, а со тоа и развој и актуелизирање на зимските спортови.

Во насока на искористување на максималниот потенцијал што го нуди „Попова Шапка“, во 2010 година изра-ботивме мастер-план за развој на овој скијачки центар. Веќе од 2011 година ќе започне модернизацијата на постојните и изградба на нови скијачки капацитети. Проектот вклучува унапредување на скијачката инфра-структура, патеки и ски-лифтови. Планирана е изградба на инсталација за вештачки снег, со што ќе се обез-беди поквалитетна и подолга скијачка сезона, како и изградба на нови, современи жичари и ски-лифтови кои ќе бидат со голем капацитет и поголема брзина и ќе ги задоволат потребите на скијачите.

Сиве овие активности повлекуваат и изградба на нов хотел со четири или пет ѕвезди, поголем паркинг-прос-тор и реконструкција на постојните и изградба на нови сместувачки капацитети. Покрај тоа, се предвидува изградба на ресторани од типот на т.н. „бачила“ блиску до скијачките патеки. Се планираат и активности за продолжување на туристичката сезона во текот на целата година преку организирање на трки со БМХ мотори и алпинистички велосипеди, параглајдерство, планинарство, алпинизам, спорт и рекреација.

Со реализацијата на овој значаен проект, Попова Шапка ќе прерасне во атрактивен планински ресорт и мега популарен спортско-рекреативен центар кој ќе им биде конкурентен на познатите европски скијачки цен-три. Средствата за реализација на овој проект ќе бидат обезбедени од АД ЕЛЕМ како сопственик на дел од објектите, приватни домашни и странски инвеститори, а ќе се разгледа и можноста за користење на европски фондови за прекугранична соработка.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Ќе овозможиме понатамошен развојÈ иÈ наÈ зимскиотÈ центарÈ ПелистерÈ во модерен туристички центар преку активности како концесионирање на ски-лифтовите и одредување на нови локации за изградба на хотели.

Доколку постои интерес, ќе ја разгледаме можноста за продажба и концесионирање на постојните објекти на стратешки инвеститор кој ќе инвестира и во развој на инфраструктура. Носител: Министерството за транспорт и врски во соработка со локалната самоуправа. Рок: 2012.

9 ВоÈМавровоÈќеÈодредимеÈновиÈлокацииÈзаÈизградбаÈнаÈдополнителниÈкомерцијалниÈобјектиÈиÈхотели. Носител: Министерството за транспорт и врски во соработка со локалната самоуправа.

Р о к : 2 0 1 2 .

9 Во Кожув ќе го завршиме пристапниот пат до скијачкиот центар и ќе продолжиме со изградбата на потребната инфраструктура за развој на скијачкиот центар Кожув. Носител: Министерството за транспорт и врски.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 2 .

9 Во Крушево ќе изградиме нов ски-лифт и ќе ги прошириме постојните скијачки патеки и ќе ја изградиме по-требната инфраструктура за развој на скијачкиот центар Крушево преку изградба на две нови викенд-населби: една на езерото и една на Вршник во близината на манастирот. Исто така ќе изградиме спортска сала, фудбал-ски терен, тениски терен, мал базен, како и мултифункционално игралиште. Носител: Агенција за млади и спорт во соработка со Министерството за транспорт и врски и локалната самоуправа.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 4 .

9 Ќе ја изградиме потребната инфрастуктураÈзаÈпристапÈдоÈманастиритеÈЗрзеÈиÈТрескавец кои важат за едни од најубавите манастири во Македонија. Носител: Министерството за транспорт и врски во соработка со Аген-цијата за патишта и локалната самоуправа.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 4 .

9 Во соработка со градот Скопје ќе овозможиме изградба на скијачкаÈпатекаÈнаÈпланинатаÈВодно, со која граѓа-ните на Скопје и околината во текот на зимската сезона, ќе можат да yживаат во убавините на скијачкиот спорт.

Р о к : 2 0 1 3 .

9 Во соработка со градот Скопје, преку моделите за јавно-приватно партнерство, ќе овозможиме целосноÈобно-вувањеÈиÈпроширувањеÈнаÈлунаÈПаркотÈвоÈскопје во современ забавен парк со многу нови содржини и атрак-ции, кој, покрај за граѓаните од земјата, ќе биде атрактивен и за посетители од соседните земји.

Р о к : 2 0 1 3 .

9 Ќе ја промовираме Македонија како одлична дестинација за развој на конгресен и истражувачки туризам над-вор од летните и зимски сезони.

9 МапирањеÈнаÈтуристичкитеÈзнаменитостиÈиÈобележувањеÈнаÈсообраќајниците во регионите секаде каде е тоа потребно.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 .

9 ЌеÈпродолжимеÈсоÈразвојотÈнаÈкањонотÈМаткаÈвоÈтуристичкиÈцентар со соодветно обележување и мапирање на кањонот, како и изработка на промотивни материјали. Ќе ја збогатиме понудата за развој на овој туристички центар преку воведување на организирани тури и проширување на спортската понуда: планинарење, нуркање и кајакарење. Ќе овозможиме дополнителни локации за изградба на услужни туристички објекти како и воведување на директна автобуска линија од центарот на Скопје за време на викенди и празници во соработка со Град Скопје.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 4 .

9 Развивање на економските и на туристичките потенцијали на Осоговскиот и Малешевскиот регион и сите други региони кои имаат добра основа за развој на рурален, културен и еко туризам, преку давање на поддршка во форма на одредување на локации за изградба на туристички објекти како и даночни стимулации на идните за-интересирани инвеститори. Ќе поддржиме изготвување на промотивни материјали (Водичи) за потенцијалите во туризмот и во останатите микрорегиони,ÈкакоÈиÈвоÈостанатитеÈпланинарскиÈрегиониÈвоÈземјата, и промовирање на планинските убавини кои изобилуваат соÈводопадиÈиÈпештери,Èкако основа за привлекување на туристи, преку маркетиншки кампањи во домашните медиуми, како и вклучување во претставувањето на туристичкиот потенцијал преку странските медиуми. Носител: Македонската национална туристичка организација во сора-ботка со Министерството за економија и со Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Ќе создадеме туристичка програма базирана на концепотот на „АктивенÈодмор“ или спортски и авантуристич-ки туризам каде мотивот за патувањето еÈфизичкатаÈактивност, спортот, рекреацијата, потребата од физички предизвик и доза на ризик и адреналин. Оваа активност ќе ја опфати цела територија на Македонија, преку поддршка во создавање на промотивен материјал, кој ќе опфаќа мапа и промоција на дестинациите за па-

раглајдинг, планинарење, пешачки патеки, планински велосипедизам, бројните пештери, кањони, бордингот, кајакарење итн. Секоја година ќе обележиме и ќе поставиме патокази и информативни табли на најмалку 20 дестинации за активен одмор, по 5 пештери, 5 велосипедски патеки, 5 планинарски патеки и 5 кајакарски па-теки. Носител: Македонска национална туристичка организација во соработка со Агенцијата за млади и спорт.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе изградиме 60ÈкилометриÈнаÈтуристичкоÈрекреативниÈпатеки по планините (Попова Шапка, Пелистер, По-никва, Кожув, Маврово и Голак) ширум земјата и нивно обележување, со поставување на патокази, одморалиш-та, летниковци и информативни табли.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

II. бањски (спа) и здравствен туризамЕдна од новите области каде ќе ги зголемиме активностите во следните четири години е развојот на бањскиотÈту-ризамÈ (спа).È Во иднина планираме да го прошириме нашиот фокус и на пошироко развивањеÈ наÈ здравствениотÈтуризам. Во оваа насока ги планираме следниве активности:

9 Доделување концесииÈзаÈистражувањеÈнаÈизвориÈсоÈтоплаÈвода, со што ќе се овозможи развој на бањскиот (спа) туризам и можност за странски инвестиции во овој сектор. Ќе ги поддржиме и инцијативите за формирање на бањски и рекреативен туризам преку програми за јавно-приватно партнерство при довршување на приватиза-цијата на постојните бањи. Ќе продолжиме со одредување на локацииÈзаÈизградбаÈнаÈхотелиÈвоÈблизинаÈнаÈпостојнитеÈбањиÈ(Дебарски Бањи, Катлановска, Кумановска, Кежовица, Банско и Негорци),ÈкакоÈиÈлокацииÈзаÈновиÈинвестицииÈво бањскиот туризам преку методот на мерењеÈнаÈземјенаÈтоплина со цел дефинирање на изворите на термални води.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

9 Ќе го поддржиме развојот на денталниотÈтуризам преку изработка на програма во рамките на идната Маке-донска национална туристичка организација во соработка со Здружението на стоматолози, која ќе содржи промотивен материјал за стоматолошко-туристички пакети примамливи за странските посетители од регионот. Активно ќе ги промовираме условите кои ги нудат денталните ординации во Македонија во специјализирани кампањи во странски медиуми.

III. вински туризамЌе се фокусираме на промоција на нашиот вински потенцијал, а посебно во краевите каде што традиционално се одгледува грозјето и се произведува македонското вино.

9 Во соработка со винариите, стопанските комори и единиците за локална самоуправа, ќе изработиме туристич-ки програми „ПатотÈнаÈвиното“ за домашни и странски посетители за организирани посети на винариите и вин-ските региони и дегустација на традиционална македонска храна и вино, како и разгледување на процесот на производство на македонското вино. Носител: Македонска национална туристичка организација во соработка со Министерството за економија.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 ;

9 Ќе ги задолжиме дипломатските претставништва на Република Македонија во соработка со промоторите од Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот активно да пристапат кон привлекување на стран-ски реномирани тур-оператори кои би ја вклучиле туристичката понуда на Македонија во своите програми. Исто така нивна активна цел ќе биде да посредуваат и да помогнат во склучувањето на договори помеѓу сто-панските комори, и останатите асоцијации од РМ, со комори и асоцијации во странство, со цел преку заед-ничка соработка да вршат промоција на храна, вино и туристичката понуда на РМ, за што веќе подготвивме и рекламна кампања за странските медиуми.

IV. Културен и верски туризамВМРО-ДПМНЕ во изминатите години реализираше повеќе активности за промовирање на културниот туризам во Македонија како голем развоен потенцијал поради огромниот диверзитетот, квалитетот и бројот на културно-исто-риски богатства и археолошки локалитети. Во оваа насока, во иднина, предвидуваме неколку програми и иниција-тиви:

9 Понатамошна реставрацијаÈиÈзаживувањеÈнаÈстаратаÈскопскаÈчаршија,Èво насока на зачувување и промоција на нејзините автентични знаменитости со цел враќање на чаршијата како традиционално обележје на Градот Скопје.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 ;

9 ИнфраструктурнаÈподдршкаÈиÈпромоцијаÈнаÈголемÈбројÈисторискиÈобјектиÈвоÈземјата како Вардарски Рид, Виничко Кале, селото Кокино, некогашниот антички град во старото урбано јадро на Струмица Мачук, лока-литетот Римска терма подигнат во III и IV век, кој се наоѓа на околу 12 км оддалеченост источно од Струмица, во подножјето на планината Беласица, како и други локалитети значајни за историјата на Македонија. Тоа ќе го направиме преку постепена инвестиција во соработка со локалната заедница преку: реконструкција или изградба на подобри пристапни патишта, соодветно обележување со табли, поставување на клупи и одмора-лишта, соодветно осветлување и подготовка на промотивни материјали за локалитетите.

Р о к : к о н т и н у и р а н о ;

9 ПромоцијаÈ на македонскотоÈ археолошкоÈ културноÈ богатство преку организирање на туристички групи од земјата и странство кои активно би се вклучиле во реконструкцијатаÈиÈреставрацијатаÈнаÈобјектиÈодÈкултурно-историскоÈзначење, би вршеле помошни активности при работата на стручни лица како и при вршењето на археолошки ископувања од страна на тимови од археолози.

Р о к : к о н т и н у и р а н о ;

9 Во функција на културниот туризам е и религиозниотÈтуризам со посебен осврт на промоцијата на ОхридÈкакоÈ„БалканскиÈЕрусалим“Èво земјите каде што живеат словенски народи. Ќе продолжиме со светска промоција на разновидноста на нашите религиозни објекти во чиј домен спаѓаат црквите, манастирите, џамиите и другите сакрални објекти.

V. Рурален туризамЌеÈпродолжимеÈдаÈјаÈпромовирамеÈМакедонијаÈкакоÈеднаÈодÈреткитеÈземјиÈвоÈсветотÈкадеÈпостоиÈдоброÈсочуванаÈархитектураÈиÈавтентичностÈнаÈселатаÈиÈособеноÈнивнатаÈоригиналнаÈкултура,ÈзанаетчиствоÈиÈхрана кои се серио-зен предизвик за интензивиен развој на овие видови туризам. За таа цел веќе подготвивме рекламна кампања за ма-кедонските села и планини која се емитува на странски реномирани медиуми. Во иднина континуирано ќе работиме во следниве насоки:

9 Продолжуваме со организација на вмрежувањеÈ наÈ неколкуÈ етно-селаÈ воÈ различниÈ региониÈ воÈ Македонија (Берово, Мариово, Вевчани, Брајчино, селата од Река, Зрновци и др.), со цел промоција на обичаите на автен-тичните македонски села и традиционалните фармерски обичаи на чување, производство и преработка на здрава храна;

9 Развој на руралниот туризам преку користење на отворените линии од европските фондови, програмата ИПАРД за поттикнување и развој на овој вид туризам, со што ќе помогнеме да се развие инфраструктурата и да се задржи уникатноста на нашите рурални средини;

9 ИзложбиÈиÈпромоцијаÈнаÈетно-стилот,Èјазикот,ÈмузикатаÈиÈкултурата на македонските села од различни реги-они на земјата;

9 Изложби и промоција наÈтрадиционалнатаÈархитектура,ÈначинотÈнаÈдомување, како и компонентите на духов-ното културно наследство, народната уметност, ракотворбите, обичаите и фолклорот;

» Ќе продолжиме да ги промовираме Јасен и другите наши ловишта за домашните и за странските туристи и ќе обезбедиме дополнителни локации за сите заинтересирани странски инвеститори за овој вид туризам и рекреација . За поддршка и промоција на овој сектор ќе развиеме посебна група фискални мерки;

» Ќе го интегрираме етнолошкиот музеј со музејот кој ќе се изгради како дел од проектот „Македонско село“ над Манастирот Пантелејмон во Скопско Нерези, со што ќе создадеме можност за уникатно етнолошко претставување на Македонија .

Р о к 2 0 1 4 .

ПРОЕКТ:È„МАКЕДОНсКОÈсЕлО“

Активностите за реализација на овој проект се во напредна фаза. Се очекува градбата да започне во јуни 2011 година. Проектот е лоциран во близина на Манастирот „Свети Пантелејмон“ во близина на Скопје и вк-лучува изградба на 12 автентични куќи од различни региони од Македонија, како и други придружни објекти: воденица, ан, меана, музеј, амфитеатар итн.

Проектот „Македонско село“ ќе им овозможи на домашните и на странските туристи да видат автентични македонски куќи и други објекти и да се запознаат со традиционалниот начин на живот и со македонските занаети. На тој начин ќе се збогати туристичката понуда во градот Скопје и во Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 2 .

VI. Езерски туризамЌе продолжиме да ги промовирамеÈтритеÈнашиÈнајголемиÈезера,ÈОхридското,ÈПреспанскотоÈиÈДојранскотоÈЕзеро, но и да развиваме активни програми за развој на другите езера во државата – Крушевско, Велешко, Беровско, Мав-ровско и Матово.

Со цел зачувување на традицијата на македонската култура и воопшто на епитетот на земјатаÈ„БисерÈнаÈБалканот“, се стремиме кон одржувањеÈиÈзачувувањеÈнаÈприроднитеÈбогатстваÈнаÈОхридскотоÈЕзероÈиÈнаÈградотÈОхрид.ÈЗа таа цел започнавме со изградба на Светиклиментовиот универзитет, кој ќе биде целосно завршен до 2014 година со комплетно осветлување на Свети Јован Канео и со проширување на патот покрај езерото. Исто така, до крајот на годината се очекува да пристигне и отворениот двокатен автобус, кој ќе се користи за спроведување на туристички тури за запознавање со градот и културните убавини со кои располага.

Во правец на развој на потенцијалот на Охридското Езеро, во иднина планираме да ги реализираме следниве ак-тивности:

9 Ќе дадеме поддршка преку програми за воспоставување на организираниÈтуриÈпрекуÈтуристичкитеÈагенцииÈширумÈРепубликата со цел изработка на комплетни програми кои ќе им помогнат на домашните и на странски-те туристи најдобро да се запознаат со Охридското Езеро и со градот Охрид. Носител: Македонска национална туристичка организација.

Р о к : 2 0 1 2 ;

9 ЌеÈизградимеÈзатворенÈбазен,Èсо што ќе го поттикнеме развојот на пливањето како традиционален спорт во градот Охрид. Носител: Агенција за млади и спорт во соработка со локалната самоуправа.

Р о к : 2 0 1 4 ;

9 Ќе пристапиме кон адаптацијаÈнаÈстаритеÈармискиÈобјектиÈ(касарната)ÈсоÈцелÈобезбедувањеÈнаÈусловиÈзаÈра-ботаÈнаÈМеѓународниотÈуниверзитетÈсв.ÈАпостолÈПавле, каде ќе го зголемуваме постојниот број на странски студенти. Носител: Министерство за транспорт и врски во соработка со локалната самоуправа.

Р о к : 2 0 1 3 ;

9 Ќе обезбедиме средства за изградбаÈнаÈсоодветниÈпречистителниÈстаници кои ќе го овозможат развојот на Охридското крајбрежје без да влијаат на квалитетот на водата на езерото. Носител: Министерство за животна средина и просторно планирање во соработка со локалната самоуправа.

Р о к : 2 0 1 4 ;

9 Зголемување на потенцијалите преку креирање на туристички развојни зони, но и одредување на дополни-телни локацииÈзаÈдомашниÈиÈстранскиÈинвеститориÈзаÈразвојÈнаÈкрајбрежјата, со изградба на хотели и комер-цијални објекти. Ќе продолжиме со постапките за концесионирање на плажите крај езерата, со цел креирање на уредени површини за одмор;

9 ВоспоставувањеÈбродскаÈлинијаÈОхрид-Подградец.ÈЌе поведеме иницијатива за воспоставување на редовна прекугранична бродска линија Охрид – Подградец со цел на зголемување на туристичките врски помеѓу Маке-донија и Албанија. Надлежна институција: Министерство за транспорт и врски.

Р о к : 2 0 1 2 .

VII. бизнис-тимулации и хотелиерствоСтимулациите за развој на туризмот како витален дел од економијата се континиуирано дел од програмата на ВМРО–ДПМНЕ. Во насока на градењеÈнаÈкапацитетитеÈзаÈсместувањеÈнаÈтуристи и подобрување на услугите од областа на туризмот ги предлагаме следните мерки:

9 РазвојÈнаÈмалитеÈиÈнаÈсреднитеÈпретпријатијаÈкоиÈдејствуваатÈвоÈгранкатаÈтуризам,Èпреку субвенционирањеÈнаÈкредитнитеÈкамати. Ќе обезбедиме посебна кредитна линија преку МБПР, којашто ќе нуди посебно поволни услови на финансирање на мали и средни претпријатија во туризмот. Со тоа би се намалиле каматните стапки за купување, изградба, до изградба, адаптација и уредување на мали сместувачки капацитети и тоа хотели и мотели до 50 легла, апартхотели до 20 соби, со стандарди не повеќе од 3 ѕвезди.

Благодарение на организираната активност и претставување на Македонија на странските медиуми, на инвестиции-те во инфраструктурата и во аеродромите, благодарение на поддршката со субвенции за тур-операторите кои носат странски туристи, мерки кои во изминатите четири години беа донесени од Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ, воÈтекотÈнаÈ2011ÈгодинаÈсмеÈсведоциÈнаÈвраќањеÈвоÈМакедонијаÈнаÈтрадиционалнитеÈтуристиÈодÈхоландија,ÈноÈиÈодÈдругиÈдржавиÈкакоÈРусија,ÈИзраелÈиÈТурција. Над 10.000 нови туристи ќе ја посетат Република Македонија. Затоа ќе продолжиме со субвенционирањеÈнаÈстранскиотÈорганизиранÈтуристичкиÈпрометÈиÈвоÈнареднитеÈгодини, со што македонскиот туристички производ ќе стане поконкурентен за многуте традиционални и нови туристички пазари. Ќе се фокусираме на Холандија, Белгија, Шведска, Норвешка, Србија, Албанија, Русија, Израел, но и други земји, и ќе овозможиме покривање на дел од трошоците за патување за организирани групи на туристи од овие држави што во Македонија ќе престојуваат повеќе од три дена. Во зависност од земјата, оваа субвенција ќе се движи од 20 до 70 евра по турист.

Р о к : 2 0 1 3 .

зЕмЈодЕЛСТВо, ШУмарСТВо и ВодоСТопанСТВо

зЕмЈодЕЛСТВо, ШУмарСТВо и ВодоСТопанСТВоВМРО-ДПМНЕ направи крупни промени во македонското земјоделство.

ВМРО-ДПМНЕ во изминативе години даде огромна поддршка на македонското земјоделство.

Земјоделците во ВМРО-ДПМНЕ препознаа вистински партнер кој го препознава и го цени теш-киот, макотрпен труд. Партнер кој е тука кога им е тешко. Партнер кој и во добро и во лошо им помага на земјоделците.

Поради искреноста и посветеноста со која пристапивме во поддршка на земјоделството, по-литичките противници ја нарекоа Владата на ВМРО-ДПМНЕ „Земјоделско-селска влада“.

Не знаеја дека ова за нас е најголемиот комплимент. И потврда дека сме на вистинскиот пат.

Владата на ВМРО-ДПМНЕ и натаму ќе биде „Земјоделско-селска влада“.

За да има сè повеќе задоволни земјоделци.

За да има сè повеќе озарени земјоделски лица.

За да се врати достоинството на земјоделецот.

ВМРО-ДПМНЕÈпродолжуваÈсоÈспроведувањеÈнаÈситеÈземјоделскиÈполитикиÈкоиÈзаÈпрвÈпатÈкајÈнасÈгиÈпоставивмеÈвоÈизминатиотÈмандат,ÈиÈкоиÈвеќеÈпридонесуваатÈконÈразвојÈиÈпоголемаÈконкурентностÈнаÈмакедонскотоÈземјодел-ство. И во иднина ќе му овозможиме на секој земјоделец кој е посветен на својата работа, да може да развие ква-литетен и одржлив агро-бизнис преку комбинирање на веќе понудените различни мерки на поддршка, почнувајќи од добивање на поволен кредит за започнување на бизнисот преку Земјоделскиот кредитен фонд, покривање на добар дел од трошоците за набавка на живи животни, подигање на повеќегодишни насади, набавка на опрема и механизација, исплата на редовни годишни субвенции по хектар, грло или производ, поволни услови за социјално осигурување и пониска стапка на персонален данок. Средствата за поддршка на земјоделството и во следниот пе-риод ќе се зголемуваат.

ПродолжуваÈсилнатаÈподдршкаÈнаÈинвестициитеÈзаÈмодернизација на застарената технологија на производство преку покривање на најмалку половина од трошоците за набавка на машини, опрема и економични системи за наводнување, обнова и реновирање на сточарски и земјоделски објекти. Подобрување на квалитетот на живот во руралните средини,Èпокрај преку кофинансирање на индивидуалните инвестициски проекти ќе се постигне и со поддршкаÈнаÈинвестицииÈодÈлокаленÈинфраструктуренÈкарактер (локални патчиња, патеки, рекреативни содржини итн.) и подобрување на организираноста на руралните заедници со формирање на Локални акциски групи.

Со цел подобрувањеÈна функционирањеÈнаÈпазаротÈсоÈземјоделскиÈпроизводиÈиÈобезбедувањеÈнаÈподобриÈцениÈзаÈземјоделците, ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи да работи на зголемување на конкуренцијата кај откупувачите и кај пре-работувачите со поголеми приватни и државни инвестиции во откупно-дистибитувни центри, засилено здружување на земјоделците на пазарот за зголемување на преговарачката моќ во однос на откупувачите, профункционирање на договорните односи и понатамошно регулирање на работата на трговците или преработувачите заради спречување на злоупотреба на позицијата на посилниот.

ИзградбаÈнаÈзаокруженÈсистемÈнаÈбезбедностÈнаÈхраната за нашето население е еден од клучните приоритети во овој период. Со формирање на Агенција за ветеринарство и храна започна воспоставувањето на стабилен и довер-лив систем на контрола на безбедноста на храната во Република Македонија. Со засилување на капацитетот на ин-спекциите и 24-часовна контрола ќе се овозможи побрз транспорт на нашите производи и ќе се спречи движењето на неквалитетна и шверцувана храна и репроматеријали.

Во следните четири години, ќе продолжиме и со политиките за подобрување на квалитетот иÈдостапностаÈнаÈклуч-нитеÈфакториÈнаÈпроизводство соÈподобрениÈусловиÈиÈгаранцииÈзаÈземјоделскиÈкредити,ÈдораспределбаÈнаÈдржав-

нотоÈземјоделскоÈземјиште иÈокрупнувањеÈна земјиштето, производство и користење на квалитетен, сертифициран семенски и саден материјал за зголемување на продуктивноста.

ЗаштитатаÈнаÈквалитетотÈиÈподдршкатаÈнаÈорганизиранаÈпромоцијаÈнаÈконкурентнотоÈземјоделскоÈпроизводствоÈна традиционалните, и особено на нови алтернативни пазари, ќе биде еден од приоритетите за следниот период.

ВМРО-ДПМНЕ продолжува и со докажаната силнаÈподдршкаÈнаÈзбогатувањеÈнаÈшумскиотÈфондÈвоÈдржавата,ÈкакоÈиÈсоÈподдршкатаÈвоÈреновирањеÈиÈизградбаÈнаÈновиÈкапиталниÈсистемиÈзаÈнаводнување.

1.ÈсуБВЕНцИИÈОДÈ670ÈМИлИОНИÈЕВРА

Ќе продолжиме да ја зголемуваме силната финансиска поддршка на аграрот и на руралниот развој.

Оваа година ќе ја исполниме ветената исплата на субвенции од 115 милиони евра. За наредните четири години ќе обезбедиме дополнителни 585 милиони евра за земјоделците.

9 За 2011 - 115 милиони евра

ТоаÈсеÈвкупноÈ670ÈмилиониÈевраÈодÈВМРО-ДПМНЕÈзаÈмакедонскитеÈземјоделци!ТоаÈеÈподдршкатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈзаÈземјоделството!

Субвенционирање на конкурентно земјоделско производство усогласено со барањата на странските пазари е га-ранција за успешна политика. И во наредниот период ќе продолжиме да инвестираме во земјоделството преку уште поинтензивна поддршка во сточарството, овоштарството и градинарството, полјоделството, лозарството и тутуноп-роизводството. Предвидено е понатамошно зголемување на субвенциите по површина кај овошните насади, гради-нарските производи, житните култури, во сточарството итн.

Како и досега, поддршката ќе биде обезбедена за стимулирање на земјоделски производи со висок квалитет и извозен потенцијал (тутунот, лозарството, производство на зеленчук и овошје, овчарство и козарство, органското производство), но и за производите со пониска продуктивност кои се важни за обезбедување на основна храна за населението како житните култури и кравјото млеко. На овој начин постепено ќе се создадат услови за уште поголем извоз, но и намалување на увозот на дефицитарните прехранбени производи и супституција на увозот со поголемо домашно производство.

суБВЕНцИИÈЗАÈ2012ÈГОДИНА

За 2012 година планираме продолжување на значителното субвенционирање на најважните земјоделски сектори, дополнително зголемени кај поголем дел од производите, и тоа за:

9 тутунот 60 ден/кг,

9 житни, индустриски и фуражни култури 9.000 ден/ха (плус 3.000 ден/ха за користење на сертифицира-но семе), додека за оризот и за сончогледот 12.000 денари/ха,

9 говедарство 2.800 ден./грло говедо и 3,5 ден./литар млеко плус,

9 овци 1.000 ден./грло и 3,5 ден./литар овчо млеко,

9 кози 900 ден./грло и 3,5 ден./литар овчо млеко,

9 овошје и зеленчук 28.000 ден./ха и 2,0 ден./кг производ предаден во преработувачка индустрија,

9 винско грозје за постојни насади 40.000 ден./ха,

9 пчели 600 ден./обележано семејство,

9 подигање на нови насади грозје: 140.000 ден./ха за винско и 160.000 ден./ха за трпезно, и 100.000 ден./ха за овошни насади.

9 Покрај тоа, значително ќе ги зголемиме буџетските средства за поддршка на руралниот развој што имаат најдиректно влијание на подобрување на конкурентската способност преку покривање на по-ловината од трошоците за инвестиции за модернизација на земјоделското производство, трговијата и преработките.

9 Ќе продолжиме со политиката на стимулирање на органските производители и за производителите кои воведуваат пазарни стандарди за квалитет ГЛОБАЛГАП. Ќе продолжиме со субвенционирање на поли-сата за осигурување на земјоделските површини и трошоците за хемиски и педолошки анализи на поч-вата за правилно ѓубрење. Регистрираните земјоделци ќе добиваат повисока субвенција од основната за најмалку 5%, младите земјоделци и жени до 40 години дополнителни 10%, а за планинските места субвенцијата се зголемува за 15%.

2. ЗЕМЈИШНА ПОЛИТИКА – СЛОбОДНОТО ДРЖАвНО ЗЕМЈИШТЕ НА ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ целосноÈзавршувањеÈнаÈраспределбатаÈнаÈпреостанатитеÈ20.000ÈхаÈслободноÈдржавноÈземјиштеÈнаÈземјоделците.ÈПо еден оглас месечно ќе биде огласуван за целосна распределба на преостанатото земјиште на заинтересираните земјоделци. Приоритет ќе имаат локалните, регистрирани земјоделци со развојни проекти кои сакаат да го окрупнат нивниот бизнис и сточарите на кои им е потребно повеќе земјиште за производство на добиточна храна.

Р о к : к о н т и н у и р а н о д о 2 0 1 5 .

ЌеÈгиÈанализирамеÈможноститеÈзаÈрешавањеÈнаÈпроблемотÈзаÈкористењеÈнаÈдржавнотоÈземјоделскоÈземјиштеÈбезÈдоговори.ÈЗемјоделците од Тиквешијата и од другите места во Македонија кои користат државно земјиште со изми-нат договор или на друг нерегулиран начин, имаат долгогодишен проблем на сигурност и можност за користење на државни субвенции. Сите неопходни законски предуслови за оваа активност се овозможени во претходниот период, а веќе е спроведен и првиот оглас.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 - м а р т 2 0 1 2 .

Ќе овозможимеÈлегализацијаÈнаÈобјектитеÈза земјоделска намена изградени на земјоделско земјиште. Земјоделци-те ќе можат да ги легализираат шталите, помошните објекти, објекти за преработка или за чување на земјоделски производи по нова, поедноставена постапка без плаќање на комуналии. ИзградбатаÈнаÈновиÈобјектиÈзаÈземјоделскаÈнаменаÈнаÈземјоделскоÈземјиште ќе биде целосно доуредена и овозможена.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 4 .

Ќе гоÈокрупнувамеÈземјоделскотоÈземјиштеÈсоÈразменаÈнаÈприватниÈпарцелиÈиÈдругиÈпроверениÈпостапкиÈодÈполи-тикитеÈнаÈЕу.ÈДо крајот на 2011 ќе донесеме национална стратегија за окрупнување на земјоделското земјиште која ќе содржи и акциски план со мерки за нејзино спроведување. Со имплементација на конкретните активности кои ќе опфаќаат техничка и финансиска поддршка од државата за постапките на размена, како и кампања за промоција на процесот ќе започнеме веќе од 2012 година.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 4 .

Во насока на окрупнување на земјоделското земјиште во државата, ќе ги решимеÈпредметитеÈна разменаÈнаÈпри-ватнотоÈ соÈ државноÈ земјоделскоÈ земјиште таму каде што целосно се исполнети предвидените законски услови. Во насока на олеснување на постапките и забрзување на процесот на размена, Министерството за земјоделство ќе понуди анализа и подобрено законско решение.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

Ќе доделувамеÈдржавноÈземјиштеÈнаÈплодоуживање.ÈСо цел вработување на социјално необезбедени категории население, најмалку еднаш годишно ќе биде објавена програма за давање на државно земјиште на пет години без закупнина. Сега со обезбедените законски измени во 2011 година плодоуживателитеÈ иÈ поÈ рокотÈ одÈ петÈ годиниÈможатÈдаÈгоÈпродолжатÈкористењетоÈнаÈоваÈземјиштеÈпоÈмногуÈповолниÈуслови. Доделувањето на земјиштето ќе биде придружено со пакет на финасиска поддршка од мерките од програмите на МЗШВ (поддршка на влез во со-цијалното осигурување обезбедување на средства за започнување на агро-бизнис, субвенционирани кредити итн.).

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

Ќе реализирамеÈмеркиÈзаÈнамалувањеÈнаÈповршинитеÈнаÈприватноÈземјоделскоÈземјиштеÈкоиÈнеÈсеÈобработуваатÈвоÈподолгÈвременскиÈпериод. Пред воведување на мерките ќе се подготви детална студија на причините и најдобрите решенија.

Р о к : м а ј 2 0 1 2 .

3. КРЕДИТИ ЗА ЗЕМЈОДЕЛСКИ ИНвЕСТИЦИИ - НОвИ ПОДОбРЕНИ уСЛОвИ Ја продолжуваме политиката наÈповолноÈруралноÈкредитирањеÈсоÈобезбедувањеÈнаÈдополнителноÈподобрениÈус-ловиÈзаÈкредититеÈобезбедениÈпрекуÈЗемјоделскиотÈкредитенÈдисконтенÈфонд:È

9 Кредитите што се достапни преку комерцијалните банки за сите видови инвестиции во примарното земјодел-ство (купување на земјиште, градби за земјоделска намена, машини и опрема, живи животни и др.) ќе можат да се користат со најниски годишни каматни стапки од 3%, како и за сите видови инвестиции во преработувачката индустрија и трговијата (извоз) со годишни каматни стапки од 4%, што претставува намалени каматни стапки за 1 процентен поен во однос на сегашните. Рок: 2011-2015;

9 Ќе ги прилагодиме,ÈодносноÈќеÈгиÈусогласимеÈнамените,ÈусловитеÈиÈвисинатаÈнаÈкредитирањетоÈнаÈземјодел-скитеÈкредитиÈконÈусловитеÈзаÈинвестицирањеÈкоиÈсеÈбараатÈсогласноÈсоÈпрограматаÈИПАРД.ÈРок: декември 2011.

Дополнително,

9 Ќе им се овозможи на земјоделците средстватаÈодÈсубвенциитеÈдаÈгиÈкористатÈзаÈобезбедувањеÈнаÈкредитите, со тоа што корисниците на кредите ќе можат побарувањето на субвенции од АФПЗРР да го приложат како обезбедување кон банките. Рок: декември 2011;

9 Ќе овозможиме директноÈкредитирањеÈнаÈземјоделството со поволни услови преку Македонската банка за поддршка на развојот. На овој начин ќе се влијае на олеснување на пристапот до финансиски средства со пониска камата. Рок: ноември 2012.

4. НОвИ ЗЕМЈОДЕЛСКИ ЗАДРугИ, ПОСИЛНИ ЗЕМЈОДЕЛЦИ Економското здружување на земјоделците во задругиÈеÈнајдобриот начин земјоделците сами да си ја подобрат нив-ната позиција на пазарот. На овој начин земјоделците ја зголемуваат преговарачката моќ во однос на откупувачите, постигнуваат пониска цена за набавка на репроматеријали и механизација, и полесно обезбедуваат средства за инвестиции.

Продолжуваме да гоÈподдржувамеÈформирањетоÈиÈфункционирањетоÈнаÈземјоделскитеÈзадруги.ÈНа новите зад-руги ќе им се овозможи техничка поддршка за зајакнување на нивниот капацитет за самостојно функционирање.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 3 .

ЌеÈвоспоставимеÈсистемÈнаÈконтинуираниÈобукиÈзаÈменаџериÈкои ќе управуваат со земјоделските задруги, кој ќе биде организиран од научни или образовни институции со посебни модули за подобрување на менаџерските, орга-низаторски и особено маркетиншки способности на раководителите на земјоделските задруги. Носители на актив-носта се Министерството за образование и Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

Ќе организирамеÈнационалнаÈмедиумскаÈкампањаÈзаÈпромоцијаÈнаÈекономскотоÈздружување на земјоделците и иницирање на интерес на потенцијалните задружници.È

Р о к : а п р и л 2 0 1 2 .

5. РАЗвОЈ НА РуРАЛНИТЕ СРЕДИНИ - ПОДОбРИ уСЛОвИ ЗА ЖИвОТ И РАбОТА НА СЕЛОЌе кофинансираме проектиÈзаÈреконструкцијаÈилиÈизградбаÈнаÈлокалнаÈпатнаÈмрежа,ÈуредувањеÈнаÈјавниÈповрш-ни,Èпатеки,ÈрекреативниÈобјекти и детски и младински културни центри. Годишно ќе бидат реализирани најмалку по 15 локални селски патчиња до 1 километар и најмалку 5 проекти за просторно уредување или реконструкција на објекти за социјални намени. Активностите ќе бидат кофинансирани со висок процент преку владините програми за рурален развој и мерките од програмата ИПАРД.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

Ќе го поддржиме процесот на побрзо предавањеÈнаÈземјоделскитеÈстопанстваÈнаÈмладиÈземјоделциÈодÈ18ÈдоÈ40ÈгодиниÈ соÈ обезбедувањеÈ финансискиÈ стимулацииÈ заÈ започнувањеÈ наÈ новиотÈ земјоделскиÈ бизнисÈ воÈ висинаÈ одÈ600.000Èденари. Активноста ќе биде спроведена преку националната програма за рурален развој и дополнително и преку програмата ИПАРД.

Р о к : 2 0 1 2 – 2 0 1 5 .

Ќе гоÈподдржимеÈформирањетоÈнаÈлокалниÈакцискиÈгрупиÈсоставени од претставници на локалната самоуправа, бизнис-секторот и од невладиниот сектор за подготовка и спроведување на мерки што произлегуваат од потребите на локалната заедница.ÈИмплементацијата на оперативните програми на овие групи ќе биде поддржана со висок степен на кофинансирање преку програмите за рурален развој.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

Ќе започнеме со дополнителнаÈподдршкаÈнаÈпроизводствотоÈкоеÈсеÈбазираÈнаÈагро-еколошкиотÈпристап.ÈСо ова ќе се овозможат дополнителни субвенции по грло или површина за одржување на посебни традиционални предели, биодиверзитетот (автохтони видови)Èи унапредување на традиционалните сорти и видови. Мерките ќе се реализраат преку националната програма за рурален развој од 2012 година, со постепено преземање од програмата ИПАРД.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

Ќе го стимулирамеÈразвојотÈнаÈфамилијарниÈбизнисиÈили остварување на дополнителни приходи од земјоделски и неземјоделски дејностиÈ со можност за самовработување особено во калемарство, пчеларство, цвеќарство, за-наетчиство, руралниот туризам итн., преку кофинансирање на проектите за диверсификација на активностите во руралните средини.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

Ќе ја поедноставиме законската регулатива за искористување наÈсезонскиÈработнициÈво земјоделството и прерабо-тувачката индустрија.ÈЌе ја поедноставиме постапката за ангажирање и евидентирање наÈсезонскиÈработнициÈпреку агенции за времени вработувања.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

6. ПОТТИКНувАњЕ НА ДОМАШНИ И СТРАНСКИ ИНвЕСТИЦИИ вО ЗЕМЈОДЕЛСКОТО ПРОИЗвОДСТвО, ОТКуПОТ И ПРЕРАбОТКАТА НА ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗвОДИСо цел зголемување на конкуренцијата кај откупувачите, а со тоа и понуда на подобри цени, пазарни услови за земјоделците и поголем извоз на земјоделски производи, на домашните и странски инвеститори ќе им ги понудиме следниве поволни инвестициски пакети во делот на маркетингот и преработувачката индустрија:

9 Ќе обезбедиме поддршка за отворање и доизградба на 6ÈпазариÈнаÈголемоÈиÈ8ÈдобиточниÈпазариÈраспределени во секој од планските региони. Финансиската поддршка од страна на државата ќе биде обезбедена по прин-цип на кофинансирање на трошоците на проекти поднесени од единиците на локална самоуправа.

Р о к : 2 0 1 3 ;

9 Во соработка со единиците на локалната самоуправа ќе понудимеÈнајмалкуÈ5ÈатрактивниÈлокацииÈзаÈизградбаÈнаÈоткупно-дистрибутувниÈцентриÈзаÈсвежоÈовошјеÈиÈзеленчук. Дополнително ќе се обезбедат мерки на под-дршка на инвестициите за инфраструктурно уредување на парцелите, како и кофинансирање на инвестициите

во опрема и машини. Почетната цена за градежните парцели ќе биде само 1 евро/м2 или цена од 0,1 евро/м2 за закуп на 99 години.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 ;

9 Ќе изградимеÈдваÈоткупно-дистрибутивниÈцентриÈсоÈцелÈполесноÈпривлекувањеÈнаÈстранскиÈинвеститор за-ради нивна натамошна продажба или изнајмување во регионите каде е сконцентрирано поголемо производ-ство на овошје или зеленчук и има сериозна потреба за капацитети за складирање и чување, а интересот за приватни инвестиции е сè уште недоволен. Подготвителните активности за Ресенскиот откупен центар, како обезбедување на градежна парцела, истражување на теренот и подготовка на техничка документација се во завршна фаза, по што започнуваат градежните работи. Вториот откупно-дистрибутивен центар се планира да се гради во Валандово, доколку за Валандово се најде заинтересиран приватен инвеститор за таков центар. Во тој случај, локацијата на вториот државен откупно-дистрибутивен центар ќе биде на друго место.

Р о к : м а р т 2 0 1 1 - 2 0 1 5 ;

9 3.000 хектари државно земјоделско земјиште со парцелиÈсоÈголеминаÈодÈ30-200ÈхаÈвоÈситеÈземјоделскиÈре-гиониÈвоÈМакедонијаÈќеÈбидеÈдаденоÈподÈзакупÈнаÈдомашниÈиÈнаÈстранскиÈинвеститориÈврзÈосноваÈна издр-жаниÈинвестицискиÈпрограми. Земјиштето ќе биде наменето за производство на производи со конкурентна предност како градинарски култури, подигање на овоштарници и лозови насади, насади со маслинки, бадеми, мандарини и малини, хортикултура и за подигање на оранжерии (вклучително такви кои користат геотермална енергија или енергија добиена од биомаса).

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 ;

9 ПроектÈ50ÈновиÈвинарскиÈвизби,ÈкојÈвклучуваÈпонудаÈнаÈ50ÈатрактивниÈградежниÈлокацииÈвоÈвинарскитеÈре-гиониÈзаÈновиÈвинарскиÈвизбиÈсоÈможностÈзаÈкористењеÈнаÈдржавнаÈподдршкаÈсоÈкофинансирањеÈнаÈделÈодÈтрошоцитеÈпреку програмата за рурален развој. На овој начин заинтересираните домашни и странски инвести-тори ќе ја зголемат конкуренцијата во винарската индустрија. Парцелите се веќе подготвени за огласување за заинтересирани инвеститори и со првите огласи ќе се започне веќе на почетокот на оваа есен. Почетната цена за градежните парцели е само 1 евро/м2 или цена од 0,1 евро/м2 за закуп на 99 години.

Р о к : о к т о м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 5 ;

9 Ќе го поддржиме приватниот сектор во реализацијата на конкретни проекти. Средства ќе бидат достапни од програмите за рурален развој и ИПАРД, како и кредити од ЗКДФ. Поддршката ќе се состои воÈизнаоѓањеÈлока-ции,ÈинфраструктурноÈуредувањеÈнаÈземјиште,Èкофинансирање,ÈпомошÈприÈобезбедувањеÈнаÈповолниÈкреди-тиÈиÈсубвенцииÈзаÈтехничкаÈпомошÈза:

» Изградба на ладилници за дневно и месечно чување на свежо овошје и зеленчук,

» Изградба на ладилници и опрема за брзо замрзнување на овошје и зеленчук,

» Изградба на погон за преработка и замрзнување на компир,

» Изградба на погон за замрзнување на зеленчук, како и разни комбинации на зеленчук,

» Изградба на сушари за овошје и зеленчук,

» Изградба на капацитети за преработка на индустриски домати,

» Изградба на конзервни фабрики,

» Производство на млечни производи – топени сирења, овошни јогурти, нови видови на сирења,

» Регионални расадници за раноградинарски култури со цел намалување на производствените трошоци како и потрошувачката на енергија,

» Изградба на нов тип оранжерии со сопствено производство на енергија,

» Производство на цвеќе - украсни растенија,

» Производство на нетрадиционални земјоделски производи: аспарагус, целер, ароматични растенија, цре-ши, круши и др . производи кои се барани на регионалните и европски пазари,

» Кофинансирање за набавка на комбајн за кочанскиот регион,

Р о к : 2 0 1 1 - к о н т и н у и р а н о .

7. СО ПОДОбАР МАРКЕТИНг ДО СИгуРЕН ПЛАСМАН„ДоговоренотоÈеÈнајсигурно“ - Ќе спроведеме посеопфатна медиумска кампања за запознавање и помош на земјо-делците во врска со склучување договори за откуп на земјоделски производи, регистрација на откупувачите и еду-кација за “правилата на игра“ на пазарот.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 1 – к о н т и н у и р а н о .

9 Ќе организираме и ќе поддржуваме програми заÈпромоцијаÈнаÈнационалниÈбрендовиÈнаÈновиÈалтернативниÈпазари (Русија, Кина, Блискиот Исток и др.), и домашниÈмаркетиншкиÈкампањиÈзаÈпроизводитеÈсоÈнискаÈна-ционалнаÈпотрошувачка, како што е на пример виното (поради потребата за подобрување на имиџот на вин-ска земја). Кампањите организирани и спроведени од националните здруженија и национални асоцијации на производители ќе бидат значително кофинансирани преку годишните програми за финансиска поддршка по претходно одобрена програма.È

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 ЗнакÈзаÈквалитетÈ-ÈпрепознаенÈквалитет.ÈЌе дадеме поддршка на национални здруженија на производители за воведување на знак за квалитет за означување на ознака за потекло, географска ознака, традиционален специјалитет на земјоделски производи. Приоритет ќе се даде на македонскотоÈјагне, кочанскиотÈориз, како и други производи зависно од интересот на производителите. Поддршката ќе вклучува и спроведување на национална кампања за придобивките од заштита на квалитетот.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 ПовеќеÈ информацииÈ заÈ земјоделскитеÈ пазари.È Ќе воведеме редовно информирање на земјоделците преку МРТВ и Пазарниот информативен систем при Министерството за земјоделство, кој ќе обезбедува неделни, месечни и годишни информации од пазарите на големо со земјоделски производи, сточните пазари и откупно-дистрибутивните центри, особено за тоа какви се цените, каде и колку се бараат одредени производи, како и предвидувања за движењето на пазарот во следните сезони.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Ќе се обезбеди финансискаÈподдршкаÈзаÈвоведувањеÈнаÈпазарниÈстрандардиÈзаÈкласификацијаÈнаÈквалитетотÈнаÈпроизводите согласно со новите правилници, како иÈмеркиÈзаÈвоведувањеÈнаÈповисокиÈпазарниÈстандарди барани од странските трговци (ГЛОБАЛГАП и др). Мерките на поддршка ќе бидат вклучени во годишните про-грами за финансиска поддршка со кофинансирање на трошоците и повисоки субвенци за 20% за воведување на стандардите.

Р о к : ф е в р у а р и 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе го воспоставимеÈАгро-советотÈкакоÈпостојанÈфорумÈнаÈдијалогÈпомеѓуÈјавниотÈиÈприватниотÈсектор, сора-ботка и вклучување на учесници во процесот на одлучување за политиките наменети за земјоделците и запре-работувачите.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

8. ПООРгАНИЗИРАНИ ИНСТИТуЦИИ, ПОМАЛКу КОМПЛИЦИРАНИ ПОСТАПКИ ЗА ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ

9 ЗемјоделцитеÈнемаÈ даÈ имаатÈ потребаÈ даÈ вадатÈ имотниÈ илиÈ поседовниÈлистови.ÈСо завршување на целосно функционалниот Единствен регистар на земјоделски стопанства поврзан со Катастарот на недвижности и Ре-гистарот на животни во Агенцијата за храна и ветеринарство, земјоделците нема да имаат обврска да вадат докази за сопственост на земјиштето што го обработуваат.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

9 ситеÈдокументиÈзаÈсубвенцииÈштоÈсеÈиздаваатÈодÈорганиÈнаÈдржавнаÈуправаÈќеÈсеÈобезбедуваатÈпоÈслужбенаÈдолжност.È

Р о к : а п р и л 2 0 1 3 .

9 Целосно ќеÈсеÈзавршиÈсистемотÈзаÈидентификацијаÈнаÈземјишниÈпарцели,ÈВинскиотÈкатастарÈиÈКатастаротÈнаÈовошниÈнасадиÈиÈмаслинки.ÈСистемот ќе овозможи точно одредување на парцелите што ги обработуваат земјоделците, поедноставување на постапките за аплицирање за субвенции и поголем годишен увид во про-изведените количини.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 2 .

9 Ќе обезбедиме бесплатниÈ квалитетниÈ стручниÈ советиÈ заÈ земјоделците.È Државната советодавна служба ќе претставува партнер и современ ефикасен сервис за давање на потребните корисни совети на земјоделците со постојано присуство на терен и директни контакти со земјоделците. За таа цел, АгенцијатаÈзаÈпоттикнувањеÈнаÈразвојотÈнаÈземјоделствотоÈинституционалноÈќеÈсеÈзајакне за постигнување на квалитет на услуги усогласен со потребите на модерното земјоделство и зголемување на одговорноста во работењето.

Р о к : н е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Со цел обезбедување на определени совети во делот на менаџмент на фарма, воведување на стандарди за квалитет и други дефицитарни услуги кои не можат да се обезбедат од државната советодавна служба, фи-нансискиÈќеÈгиÈподдржимеÈовластенитеÈприватниÈсоветници,ÈлиценцираниÈодÈстранаÈнаÈМинистерствотоÈзаÈземјоделство,ÈшумарствоÈиÈводостопанство,ÈчииÈуслугиÈпоÈстимулативниÈцениÈќеÈгиÈкористатÈземјоделците.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

9 МрежатаÈнаÈсметководствениÈподатоциÈодÈземјоделскиÈстопанстваÈ-ÈФАДН, базирана на репрезентативен при-мерок на фарми ќе биде целосно функционална. Од системот земјоделците ќе добиваат релевантни податоци за подобрување на нивното економско и финансиско работење, а институциите ќе добиваат информации за квалитетни политики.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2 .

9 Ќе отворимеÈцентарÈзаÈповициÈиÈинформирањеÈво Министерството за земјоделство, шумарство и водостопан-ство.ÈЗемјоделците и другите корисници на политиките во земјоделството ќе можат брзо и точно на бесплатен телефон да ги добијат сите потребни информации за која било област од надлежност на Министерството, до-дека АгенцијатаÈзаÈфинансискаÈподдршкаÈвоÈземјоделствотоÈиÈруралниотÈразвојÈќеÈобезбедиÈнеколкуÈлинииÈцелосноÈдостапниÈзаÈбрзиÈинформации наÈземјоделците околуÈисплататаÈнаÈсубвенциите.È

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

9 Во рамките на ДржавниотÈинспекторатÈзаÈземјоделствоÈќеÈотворимеÈиÈќеÈпромовирамеÈпостојанаÈбесплатнаÈтелефонскаÈлинијаÈзаÈпријавувањеÈнаÈпрекршувањеÈнаÈзаконите во областа на земјоделството, неовластена трговија со репроматеријали, злоупотреби од страна на откупувачите и други неправилности. Ќе воведеме и механизми на контрола врз работењето на земјоделските инспектори, со цел да се спречат можните злоупо-треби на правата на земјоделците.È

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

9 Ќе воспоставиме системÈзаÈпланирањеÈнаÈистражувањетоÈвоÈобластаÈнаÈземјоделствотоÈиÈруралниотÈразвој преку повеќегодишната програма за истражување подготвена во консултации помеѓу Министерството за земјоделство и земјоделските истражувачки институции.È

Р о к : м а ј 2 0 1 2 .

9 Ќе ги реновирамеÈобјектитеÈнаÈ10-теÈнајголемиÈподрачниÈединициÈнаÈМинистерствотоÈзаÈземјоделство,Èшумар-ствоÈиÈводостопанство во „најземјоделските“ региони заради обезбедување на соодветни просторни и техни-чки услови за прием на земјоделците при аплицирањето и услови за работа на вработените.

Р о к : ф е в р у а р и 2 0 1 2 .

9 МинистерствотоÈ заÈ земјоделство,ÈшумарствоÈ иÈ водостопанство ќеÈ добие новаÈсовременаÈ зграда,Èсо што ќе заштедиме средства за закупнина на простор и ќе обезбедиме полесен пристап на земјоделците до службите кои ќе бидат сконцентрирани на едно место.È

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

9. СТОПАНИСувАњЕ СО вОДИТЕ - ОРгАНИЗИРАНО НАвОДНувАњЕ И ОДвОДНувАњЕ Започнати долгорочни капитални инвестиции – реализација на нови фази

ПРОЕКТÈ„НАВОДНуВАњЕÈНАÈјужНАТАÈДОлИНАÈНАÈРЕКАТАÈВАРДАР“È–ÈЗАПОчНуВАњЕÈНАÈВТОРАÈФАЗА

По успешно завршување на првата фаза со изградбата на систем за наводнување на околу 3.700 ха, ќе започнеме со нова инвестиција од 18 милиони евра со која ќе се обезбеди наводнување на нови површини земјоделско земјиште од околу 4.500 ха. во општините Валандово, Гевгелија и Богданци. Рокот за подготовка на техничката документација е декември 2011, додека инвестицискиот циклус со почеток на градежни активности треба да започне во март 2012. Средствата се обезбедени од банката KfW и буџетско учество во однос 70:30. Носител на активноста е МЗШВ.

ПРОЕКТÈ„ПОДОБРуВАњЕÈНАÈИсКОРИсТЕНОсТАÈНАÈВОДИТЕÈОДÈслИВОТÈНАÈРЕКАТАÈЗлЕТОВИцА“È–ÈЗАПОчНуВАњЕÈНАÈВТОРАÈФАЗА

Со првата фаза од проектот овозможивме пристап на општините Свети Николе, Пробиштип, Штип и Кратово, Кар-бинци и Лозово со околу 100.000 жители до квалитетна вода за пиење од ХС Злетовица. Општината Свети Николе веќе ја користи водата, додека Штип планира да започне во 2012 година. Општината Пробиштип планира изградба на пречистителна станица со заем од Јапонската влада до крајот на 2012 година, додека на Карбинци и Лозово ќе им биде овозможена вода преку станиците во Штип и во Св. Николе. До крајот на 2011 година ќе подготвиме физибили-ти-студија финансирана од ЕИБ, која ќе ја покаже исплатливоста на следните две фази во кои се планира изградба на систем за наводнување на 4.100 ха и изградба на неколку минихидроелектрани, како и потребните активности што треба да следат. Предвидената вредност на преостанатите две фази е 55 милиони евра.

ИЗГРАДБАÈНАÈхИДРОсИсТЕМОТÈлИсИчЕÈ–ÈЗАПОчНуВАњЕÈНАÈВТОРАÈФАЗА

ВоÈ следнатаÈ фазаÈ наÈ изградбаÈ наÈ системотÈ ќеÈ гоÈ овозможимеÈ поврзувањетоÈ наÈ цевководот со езерото Младост за преостанатите 6 километри, ќе овозможиме изградба на минихидроелектрани за производство на електрична енергија, како и изработка на потребната техничка документација за изградба на систем за наводнување на до-полнителни 4.300 ха. Вредноста на оваа фаза е околу 4,5 милиони евра, а средствата треба да се обезбедат преку задолжување.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 6 .

Нови големи капитални проекти: 9 Брана на Оризарска Река.ÈСо реализацијата на овој проект, ќе обезбедиме трајно водоснабдување на градот Кочани, наводнување на 1.500 хектари земјоделско земјиште и ќе создадеме услови за изградба на 6-8 минихи-дроелектрани за производство на електрична енергија.

Вкупната инвестиција за изградба на браната и придружните објекти изнесува околу 45 милиони евра. Рокот за изработка на техничката документација е септември 2011, додека првичните градежни активности: зафат и пристапен пат се планирани за 2012 година со рок на целосно завршување 2017. Средствата за инвестицијата треба да се обезбедат преку задолжување.

9 Брана во Гевгелиско.ÈЌе направиме студија на алтернативи со хемиски анализи на Конска Река, Серменинска Река и Кованска Река со нивните притоки, истовремено ќе се дефинира хидро-потенцијалот или протокот на трите реки. И врз основа на таа студија на алтернативи, ќе го дефинираме најповолното место на зафат и ќе изградиме брана која ќе биде најдобро техно-економско решение и најисплатлива за водоснабдување на Гевгелија, наводнување на Гевгелиско Поле и гравитационо полнење на Дојранско Езеро со искористување на постојниот цевковод од Ѓавато. Со реализација на овој проект, ќе обезбедиме трајно водоснабдување на гра-дот Гевгелија и ќе обезбедиме наводнување на 4.000 хектари земјоделско земјиште. За разлика од постојниот начин на полнење на Дојранското Езеро со електрични пумпи, со реализација на проектот ќе создадеме услови во хидролошки поволните години езерото да се полни по гравитациски пат. Вкупната инвестиција за изградба на браната и придружните објекти изнесува околу 45 милиони евра. Носител: МЗШВ.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 7 .

9 Систем за наводнување од Брана Маркова Река - Куклиш до земјоделците водокорисници. Со изградба на овој систем ќе се овозможи искористување на водата од Брана Маркова Река за потребите на интензивното гради-нарско производство на 400 хектари. Вкупната инвестиција изнесува околу 1,5 милиони евра. Носител: МЗШВ.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 .

9 Ќе обезбедиме финансиска поддршка за реализацијаÈнаÈпомалиÈинфраструктурниÈпроектиÈодÈголемоÈзна-чењеÈзаÈподобренаÈенергетскаÈиÈфункционалнаÈефикасностÈнаÈводостопанскитеÈпретпријатија иÈунапреденоÈнаводнување. Поддршката ќе се однесува за најмалку три проекти годишно, а издвоениот износ за еден про-ект ќе изнесува најмногу до 300.000 евра преку програмите на Министерството за земјоделство. Овие средства треба да придонесат кон обнова или проширување на мрежата за наводнување на нови површини каде има интензивно производство, да се заменат старите пумпи со нови кои се енергетски поефикасни, или да се инве-стира во проекти како минихидроцентрали заради обезбедување на дополнтелни приходи на претпријатијата.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 ЌеÈгиÈреорганизирамеÈводостопанскитеÈпретпријатијаÈиÈводнитеÈзаедници во насока на поставување на ста-билен и одржлив систем на управување со иригациските системи. Корекциите на постојниот модел ќе вклучат измени на законите и обезбедена техничка и финансиска поддршка од страна на МЗШВ. Водостопанските

претпријатија треба да го зајакнат капацитетот за планирање на инвестициите, функционирање на водочувар-ската служба, чистење на каналите и коритата, и наплата на побарувања од водокорисниците. Ќе се направи анализа на функционирањето на водните заедници, и следствено распуштање на нефункционалните заедни-ци со пренесување на инфраструктурата на водостопанствата, како и промени во нивниот правен статус за-ради зајакнување на поголема материјална и финансиска одговорност. Ќе продолжат да функционираат, или да се формираат нови, само заедниците кои целосно ги исполнуваат условите за одржливо стопанисување со системите (планирање на инвестиции, одржување на инфраструктурата и организираност).

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 з а з а к о н с к и т е и з м е н и и д о 2 0 1 5 з а н и в н а и м п л е м е н т а ц и ј а .

9 Ќе обезбедиме чистењеÈнаÈнајмалкуÈ60ÈкилометриÈводотециÈиÈмрежаÈзаÈнаводнувањеÈиÈодводнувањеÈгодиш-ноÈсогласно со повеќегодишен план за заштита на земјоделските површини од поплавиÈсо цел подолгорочно планирање на активностите. Носител за чистењето на каналите за одводнување е Министерството за земјо-делство, шумарство и водостопанство, додека за каналите за речните корита е Министерството за животна средина и просторно планирање. Годишниот износ за активностите е 30 милиони денари.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе се подготвиÈ акцискиÈпланÈзаÈзголемувањеÈнаÈнаводнуванатаÈповршинаÈсо анализа на моменталната по-криеност на обработливото земјиште со системи за наводнување, дефинирање на потребите за понатамошно проширување на системите и зафаќање на нови водни ресурси, и одредување на конкретните капитални ин-вестиции според приоритет, тип (големи системи/ микроакомулации/ кобиниран) и динамика на реализација. Носител е Министерството за животна средина и просторно планирање во соработка со Министерството за земјоделие.

Р о к : м а р т 2 0 1 2 .

9 Ќе поттикнуваме поголеми инвестицииÈиÈизградбаÈнаÈефикасниÈсистемиÈзаÈнаводнувањеÈпоÈпринципотÈ„капкаÈпоÈкапка“Èза наменско користење на водата и поголем принос на културите во овоштарството, градинарството и лозарството. За таа цел ќе реализираме кампања за прифаќање на економичните системи за наводнување и позасилени мерки за поддршка на кофинансирање на ваквите инвестиции до 50% од инвестицијата, преку програмите за финансиска поддршка на руралниот развој.È

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

10. ЗДРАвА И бЕЗбЕДНА ХРАНА ЗА НАСЕЛЕНИЕТО9 Ќе подготвиме долгогодишна стратегија со активни мерки и политики за подигнување на квалитетот на семен-скиот и саден материјал, со цел на подигање на просечните приноси, подобрување на квалитетот на готовите производи, намалување на увезените заразни болести и заштита на земјоделците од злоупотреби. Носител ќе биде Министерството за земјоделство.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

9 Целосна либерализација наÈветеринарнитеÈуслугиÈ-ÈподобраÈиÈпоевтинаÈуслугаÈзаÈсточарите.ÈВетеринарните услуги ќе ги направиме подостапни за сточарите преку слободен избор на ветеринарното друштво врз основа на меѓусебен договор и без спроведување на какви било претходни тендерски постапки и ограничување на бројот на вклучени ветеринарни станици. Носител на активноста е Агенцијата за ветеринарство и храна.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

9 Ќе подготвиме и ќе реализираме повеќегодишнаÈ програмаÈ соÈ ефикасниÈ меркиÈ иÈ прецизниÈ индикаториÈ заÈподобрувањеÈ иÈ следењеÈ наÈ квалитетотÈ наÈ млекотоÈ со цел постепено усогласување со бараните европски стандарди. За надгледување на процесотÈќе се формира координативно тело составено од претставници на засегнати страни. Носител на активноста е Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство и Агенцијата за ветеринарство и храна.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Ќе поддржиме формирање наÈуштеÈдвеÈрегионалниÈлабораторииÈзаÈјужниотÈиÈзаÈисточниотÈделÈодÈМакедо-нијаÈзаÈиспитувањеÈнаÈхигиенаÈиÈквалитетÈнаÈмлекото заради соодветно покривање на целата територија на државата што ќе ги намали трошоците и ќе го забрза времето за анализа на млекото. Носител на активноста е Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство и Министерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 .

9 Ќе го завршиме процесот наÈ класификацијаÈ наÈ операторитеÈ коиÈ работатÈ соÈ хранаÈ одÈ животинскоÈ потеклоÈодÈаспектÈнаÈисполнетостÈнаÈстандардитеÈзаÈбезбедностÈнаÈхрана.ÈЌе воспоставиме ефикасен и транспарен-

тен систем за нивно редовно следење воÈпостигнувањето на минималните стандарди за безбедност на храна.ÈНосител на активноста е Агенцијата за ветеринарство и храна, со надзор на имплементацијата од страна на Министерството за земјоделство.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5

9 Ќе воспоставиме системÈзаÈтретирање,ÈсобирањеÈиÈпреработкаÈнаÈотпадотÈодÈживотинскоÈпотеклоÈна целата територија на државата. Активностите за дизајнирање на системот, подготовка на проектна и тендерска доку-ментација ќе завршат до ноември 2011година, а целиот систем треба да биде во одмината фаза на имплемен-тација во 2015 година.

9 Ќе спроведемеÈкампањаÈзаÈпромоцијаÈиÈобукиÈзаÈземјоделцитеÈзаÈдобраÈземјоделскаÈпрактикаÈкако основа која треба да им помогне на земјоделците во примена на исправни методи на земјоделско производство и на одржливите земјоделски практики. Активностите ќе бидат поддржани и имплементирани, и подоцна дел од редовното работење на советодавните служби.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 2

9 Ќе се воспостави регистарÈзаÈпчелниÈсемејстваÈсоÈодбележувањеÈнаÈпчелнитеÈсемејстваÈза поуспешно сле-дење на болестите и поголема контрола на бројот на пчелните семејства во државата, како еден од конкурен-тите производи со извозен потенцијал. Носител на активноста е Агенцијата за ветеринарство и храна.

Р о к : м а р т 2 0 1 2

9 Преку јавно-приватно партнерство ќе овозможимеÈизградбаÈнаÈнајмалкуÈеденÈсовременÈрасадникÈзаÈсеменскиÈиÈсаденÈматеријалÈза производство на здравствено-исправен расад. Расадниците треба да ги покријат потре-бите за расад во подрачјата со интензивно градинарско производство, особено југо-источниот и други регио-ни во државата. Со расадникот ќе се овозможи подигање на здрав расад во санитарно исправни и климатско стабилни услови.

Р о к : а п р и л 2 0 1 3

11. ПОШуМувАњЕ ЗА ЗЕЛЕНА МАКЕДОНИЈА 9 ЌеÈгоÈтрансформирамеÈјПÈМакедонскиÈшумиÈво модерен европски систем кој ќе се грижи за развојот и за заш-титата на шумскиот фонд во државата.

Р о к : 2 0 1 3

9 Во наредните четири години ќе извршимеÈпошумувањеÈнаÈновиÈ5.000ÈхектариÈголиниÈиÈерозивниÈземјишта. Два пати во текот на секоја година, преку популарната граѓанска иницијатива „ДенотÈнаÈдрвотоÈ–ÈзасадиÈјаÈсвојатаÈиднина“ и други програми ќе се пошумуваат просечно по 1.250 хектари, односно најмалку 7 милиони садници годишно со автохтони лисјарски (меѓу кои: продуктивни дрвни насади како костен, лешник, орев и др.) и игло-лисни садници. Дел од редовните годишни активности ќе опфаќаат поддршка на активностите на најмалку 3 локални самоуправи годишно за уредување на јавните површини во руралните општини.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5

9 ЌеÈ гиÈ поедноставиме постапкитеÈ заÈ добивањеÈ одобрениеÈ заÈ сечаÈ наÈ сопственицитеÈ воÈ приватнитеÈ шумиÈ и олеснување на постапките за транспорт, особено за помали количини дрвна маса за сопствени потреби.È

Р о к : а п р и л 2 0 1 2

9 Ќе обезбедиме поголемаÈзаштитаÈнаÈшумитеÈодÈдиваÈсечаÈпрекуÈзајакнувањеÈнаÈкапацитетитеÈнаÈшумскатаÈполиција со човечки ресурси, материјално технички средства и обука на вработените. Ќе донесеме новÈзаконÈзаÈсоодветноÈрегулирањеÈнаÈправатаÈиÈобврскитеÈнаÈприпадницитеÈнаÈшумскатаÈполиција согласно со специ-фиката на дејноста. Носител на активноста е Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, а активноста ќе се реализира преку ставките на буџетот.

Р о к : м а р т 2 0 1 2

9 Ќе се воспостави шумарскиÈинформативенÈсистем.ÈИнформативниот систем ќе обезбеди база на податоци за шумарството, вклучително и гео-референцирани податоци, со кои ќе се овозможи национална инвентариза-ција на шумите, сертифицирање и валоризација на шумите по сортиментна вредност, како и воспоставување на информативен систем за и превенција од шумски пожари.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 3

9 Ќе ги зголемимеÈкапацитетитеÈза производствоÈнаÈшумскиÈсаденÈматеријал преку зголемување на бројот на расадници и инвестиции во системите на наводнување во рамките на Македонски шуми.ÈЌе се направат допол-нителноÈдваÈрасаднициÈсоÈцелÈзадоволувањеÈнаÈзголеменитеÈпотребиÈнаÈшумскиотÈсаденÈматеријал. Носител на активноста е ЈП Македонски шуми, а активностите ќе се реализираат од буџетот на претпријатието.

Р о к : м а р т 2 0 1 3

9 Ќе спроведеме набавка наÈопремаÈзаÈгаснењеÈнаÈшумскиÈпожари во рамки на проектот „Зајакнување на нацио-налната подготвеност за шумски пожари“ поддржан од ФАО. Со набавката ќе се обезбеди лична опрема за по-жарникарите со која ќе располага ЈПÈМакедонски шуми со цел унифицирање на опремата и поголема заштита.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 1

12. вРАЌАњЕ НА ТРАДИЦИЈАТА НА АвТЕНТИЧНИОТ НАЧИН НА РИбАРЕњЕ НА ДОЈРАНСКОТО ЕЗЕРО Преку измена на Законот за рибарство и аквакултура ќе се овозможи концесијата за доделување на користење на Дојранското Езеро да се врши на специфичен начин согласно со вековните традиционални методи на риболов во мандри и со корморани кој е зачуван на уште едно друго место на планетата и на поголем број концесионери.

Покрај зголемување на туристичката понуда на Дојран и поширока презентација на нашите традиционални вреднос-ти, оваа новина треба да овозможи и можност за ангажирање на над 10 правни субјекти со по неколку вработени.

Р о к : о к т о м в р и 2 0 1 1

зЕмЈа на ЕднаКВи можноСТи за СиТЕ

зЕмЈа на ЕднаКВи можноСТи за СиТЕВМРО-ДПМНЕ се грижи.

ВМРО-ДПМНЕ се грижи за невработените, пензионерите, за социјално загрозените, за деца-та без родители, за самохраните мајки, за сите оние што заради разни причини останале на маргините на општеството.Остварувањето на одржлив економски развој е можно само преку добра социјална заштита на најповредливите слоеви на населението.

Економскиот развој и социјалната правда се суштински за подобрување на стандардот на македонските граѓани.

Придобивките од економскиот развој ќе ги почувствуваат голем број граѓани.

Но не смееме да ги заборавиме оние кои заради разни причини, ќе останат социјално загрозени.

Токму за нив, во изминативе четири години ги зголемивме најниските пензии за 40% а просечните пензии за 33,5%, социјалната помош за 26%-28%, еднократната парична помош за деца без родители и родителска грижа што по полнолетството ја напуштиле установата или згрижувачкото семејство ја зголемивме за 9 пати (од 20 илјади денари на 180 илјади денари), обезбедивме 101 стан за децата без родители и родителска грижа, како и 228 станови за непрофитно домување на социјално загрозени семејства во следниве општини: Охрид 71, Кичево 32, Кочани 29, Кавадарци 30 и Крива Паланка 46.

Континуирано обезбедуваме финансиска поддршка од 600 денари месечно за покривање на трошоците за енер-гија, овозможивме бесплатно здравствено осигурување за граѓани кои немаат никаков приход, за пензионерите обезбедивме бесплатни здравствени прегледи и рекреативен одмор во бањските центри, отворивме дневни центри за стари лица, обезбедивме месечен надомест од 7.000 денари за граѓаните кои имаат оштетување на видот над 98 отсто и оние кои се движат со помошни ортопедски помагала, обезбедивме месечен надомест од 18.000 денари за децата без родители кои ќе се запишат на студии (односно 9.000 денари месечно за оние што добиле државен стан), доделивме месечна помош од 1.000 денари по семејство на примателите на социјална помош со обврска редовно да ги праќаат децата на училиште, обезбедивме бесплатни учебници за децата во основно и средно училиште, беспла-тен превоз до и од училиште, отворивме 36 народни кујни како социјален сервис за 3650 стари и изнемоштени лица, отворивме дневни центри за згрижување на децата од улица и многу други мерки. Сиве овие мерки се нови и не постоеја пред ВМРО-ДПМНЕ да ја добие довербата на граѓаните во 2006 година.

ДОСТОИНСТвЕН ЖИвОТ НА ПЕНЗИОНЕРИТЕГрижата и заштитата на пензионерите е врвен приоритет на Владата на ВМРО-ДПМНЕ, за што говорат и големиот број мерки и активности спроведени во изминатиот период.

Во следните четири години ќе продолжиме со спроведување на мерките што ќе овозможат достоинствен, стабилен и посреќен живот за македонските пензионери.

9 Исплатата на пензиите почнавме и ќеÈпродолжиме да ја вршиме секоја прва седмица од месецот истовремено за сите корисници на пензија;

9 Просечната пензија ја зголемивме за 33,5È%. Просечната пензија во јули 2006 изнесуваше 7.683 денари, а во декември 2010 изнесува 10.273 денари;

9 Најниската пензија ја зголемивме за 40%, во 2006 година изнесува 4.023 денари, а во декември 2010 година изнесува 5.634 денари. Зголемувањето на пензиите ќе продолжи и во следниот период;

9 И понатаму два пати годишно, на 1 јануари и на 1 јули, пензиите ќе се усогласуваат со порастот на трошоците за живот во претходниот период, со цел да се зачува нивната реална вредност и да се заштити стандардот на пензионерите;

9 Обезбедивме времена пензија на инвалидите на трудот во време од една година во насока на олеснување на нивната професионална рехабилитација додека се обезбедат соодветни услови за работа од страна на рабо-тодавачите. Ќе продолжиме да ја подобруваме состојбата на трудовите инвалиди;

9 јаÈзголемивмеÈконкуренцијатаÈво областа на пензиските фондови со измени на законската рамка во насока на поттикнување на влезот на странски инвеститори како основачи на нови друштва што ќе управуваат со пензи-ски фондови. Со оваа измена, покрај постојните пензиски друштва се овозможи влез и на други финансиски институции кои ќе управуваат со пензиските фондови, со што ќе се зголеми конкуренцијата и ќе се подобрат условите за граѓаните;

9 ГоÈнамаливмеÈнадоместокот што го наплатуваат друштвата за управување со пензиските фондови од членови-те на вториот столб од 8,5% на 6,9% и 6,8%;

9 Извршивме зголемувањеÈнаÈбројотÈнаÈинструментиÈвоÈкоиÈможатÈдаÈсеÈвложатÈсредстватаÈнаÈзадолжителнитеÈпензискиÈфондови, со тоа што се дозволува инвестирање во фондови кои претежно инвестираат во инструмен-ти од земјите на Европската унија и ОЕЦД;

9 ЌеÈпродолжимеÈсоÈразвојÈнаÈвториотÈиÈнаÈтретиотÈпензискиÈстолб преку воспоставување на мултифондови, со цел да се овозможи избор на инвестициски опции за членовите во зависност од нивните преференции за ризик и принос во рамките на пензиско штедење усогласено со животниот циклус на членовите.

ПРОЕКТ:È„БАњсКО-КлИМАТсКАÈРЕКРЕАцИјАÈНАÈПЕНЗИОНЕРИ“

Во изминативе неколку години успешно го реализиравме проектот за бањско-климатска рекреација на пен-зионерите.ÈДосега преку 14.000 македонски пензионери ги посетија бањите со обезбеден целосен здрав-ствен третман, престој и превоз.ÈВоÈследнитеÈчетириÈгодиниÈпродолжувамеÈсоÈконтинуиранаÈреализацијаÈнаÈпроектотÈ„Бањско-климатскаÈрекреацијаÈнаÈпензионери“.ÈсекојаÈгодинаÈовааÈуслугаÈќеÈможатÈдаÈ јаÈкористатÈпоÈ10.000ÈкориснициÈнаÈпензија.ÈВоÈпериодотÈ2012-2015,ÈвкупноÈ40.000ÈмакедонскиÈпензионериÈќеÈјаÈискористатÈможностаÈзаÈбањ-ско-климатскаÈрекреацијаÈиÈпроверкаÈнаÈсопственотоÈздравје.È

ПРОЕКТ:È„ПЕНЗИјАÈЗАÈЗЕМјОДЕлцИТЕ“

Ќе предложиме измена на Законот за пензиско и инвалидско осигурување, со која индивидуалните земјодел-ци коишто поради престанок на важење на членот 203 од Законот за пензиско и инвалидско осигурување не можат да го обезбедат стажот од старосно земјоделско осигурување, ќе им се даде можност за докуп на 5 години стаж. Периодот за докуп ќе биде 6 месеци, рок по кој ќе можат да остварат пензија.

9 Комплетна автоматизација на процедурите во Фондот за пензиско и инвалидско осигурување на Македонија, со новата софтверска апликација за остварување на правата и исплата на пензиските давања. На овој начин ќе се обезбеди поголема ефикасност и подобра контрола над процесите за утврдување на правата и исплата на пензиските давања во Фондот;

9 Со цел заштита на интересите на македонските граѓани кои живеат и работат во Австралија и Канада, потпи-шавме Договори за социјално осигурување со овие две прекуокеански држави, кои ќе започнат да се примену-ваат во текот на 2011 година. Договорот со Австралија веќе стапи во сила од 1 април 2011 година, а со Канада се очекува до крајот на август 2011 година. Со овие договори се регулира остварувања на правото на пензија за македонски граѓани што живееле и работеле во овие држави, со што се овозможува правото странската пензија да ја остваруваат и да ја користат и доколку се одлучат да живеат во Република Македонија.

9 Продолжуваме со обезбедување на социјално осигурување на македонски граѓани што работат и живеат во странство, преку склучување на договори со Италија, Црна Гора, Албанија и со други европски држави. Преку склучувањето на овие договори се постигнува координација на социјалната сигурност, слободно движење на работниците, избегнување на двојно оданочување при вработувањето, остварување на права од социјално осигурување, еднаков третман при користењето на правата што се обврски од регулативите на Европската унија за слободното движење на работниците.

СОЦИЈАЛНО ПАРТНЕРСТвОВМРО-ДПМНЕ цврсто верува дека најдобра социјална политика е политиката која отвара нови работни места. Во изминатиот период:

9 Определивме критериуми за утврдување на репрезентативни синдикати и здруженија на работодавачи, а со тоа го заживеаме трипартитниот социјален дијалог.

9 Го формиравме Економско-социјалниот совет. Ќе продолжиме со развивање и надградување на социјалниот дијалог.

9 Ја подобривме законска рамка за основање на Агенции за привремени вработувања.

9 Направивме измени на законската регулатива и предвидовме дека ако инспекторот на трудот затекне да ра-боти кај работодавачот лице со кое не е заснован работен однос согласно со законот и не е пријавено во задолжително социјално осигурување, со решение ќе му нареди на работодавачот, во рок од 15 дена да зас-нова работен однос, со истото лице и да му исплати на лицето надомест во висина од три просечни исплатени бруто-плати во Републиката;

9 Формиравме Национален совет за развој на волонтерството.

Во следниот период, ќе донесеме Национална стратегија за вработување 2011- 2015, во која политиките на пазарот на трудот ќе ги следат насоките дефинирани во Европската економска стратегија – „ЕвропаÈ2020“ и оперативни документи за имплементација на истата со конкретни мерки за:

9 намалување на структурната невработеност,

9 развој на квалификувана работна сила која одговара на потребите на пазарот на трудот,

9 прилагодување на системот на стручното образование и обука според потребите на пазарот на трудот допол-нето со ефикасни поттици за доживотно учење,

9 унапредување на социјалната инклузија,

9 борбата против сиромаштијата и сивата економија и сл.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1

ЕДНАКвИ МОЖНОСТИ ЗА СИТЕДосегашната политика на ВМРО-ДПМНЕ ја отслика нашата интенција за добросостојба на сите граѓани на нашето општество.

ВМРО-ДПМНЕÈсе води од желбата за подобрување на квалитетот на живот кај сите свои граѓани, но и вклучување во европските иницијативи за социјална вклученост и социјална заштита. Тоа би значело и заокружување на стремежот пред кој сме исправени за изградба на кохезивно општество со „еднакви шанси и можнoсти за сите“.

ВМРО-ДПМНЕ целосно се посвети на реализација на стратешките определби за достоинствен живот на сите граѓани на Република Македонија и тоа:

9 Овозможивме неповратна тримесечнаÈпаричнаÈпомошÈза 10.000 семејства корисници на социјална парична помош заради ублажување на последиците од светската економска криза;

9 Отворивме дисперзирани одделенија на Центрите за социјална работа во Пехчево, Липково, Ранковци, Маке-донска Каменица, Сарај. Во периодот 2011-2015 година ќеÈпродолжимеÈсоÈотварањеÈнаÈновиÈдисперзираниÈодделенија на Центрите за социјална работа како интенција за континуирано доближување на граѓаните до социјалните услуги на локално ниво во Скопје - Ѓорче Петров и Илинден, Долнени, Маврово Ростуше, Новаци, Чашка, Пробиштип – Злетово, Босилово, Богданци, Стар Дојран и Зрновци.

Во насока на процесот на децентрализација во сферата на социјалната заштита локалната самоуправа актив-но партиципира во обезбедување канцелариски простор и комунални трошоци за непречено формирање на дисперзираните одделенија на Центрите за социјална работа, со што ефикасно ќе се задоволат потребите на граѓаните на локално ниво преку соодветно остварување на правата и услугите.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 г о д и н а

9 Проект „ОдÈпомошÈдоÈсамопомошÈ-ÈПатролни социјалниÈслужби“

Ќе формираме патролни тимови на социјални служби заради обезбедување на побрз и полесен пристап на ранливите групи на пазарот на труд за нивна целосна интеграција, преку подигнување на нивната самодовер-

ба и решителност за целосно нивно социјално вклучување во општествено-економските текови и учество на пазарот на труд.

Р о к : 2 0 1 2 г о д и н а

9 Усвоивме Национална програма за социјална заштита 2011-2021 како интегрален документ за унапредување на системот на социјална заштита;

9 Усвоивме Национална стратегија за заштита на стари лица 2010-2020, со која се овозможува стратешки и коор-диниран пристап за подигнување на квалитетот на живот на оваа категорија;

9 Усвоивме ревидирана Национална стратегија за изедначување на правата на лицата со инвалидност 2010-2018;

9 Усвоивме Национална стратегија за деинституционализација во системот на социјалната заштита во Републи-ка Македонија 2008-2018;

9 Усвоивме и активно ја спроведуваме Националната стратегија за семејно насилство 2008-2011 година;

9 Усвоивме заеднички протокол за постапување на сите професионални структури за постапување во случај на семејно насилство, протокол за постапување во случај на деца на улица, протокол за постапување во случај на сексуално злоупотребување на деца;

9 Лиценцирање на професионалните структури во системот на социјална заштита, со крајна цел унапредување на квалитетот на стручната работа.

Р о к : 2 0 1 1

9 Ја донесовме и продолжуваме да ја реализираме Националната стратегија за интеграција на бегалците заради унапредување на системот на грижа за бегалците во Република Македонија и Националниот акциски план по однос на Стратегијата за интеграција на бегалци и странци 2008-2015 година, со коишто бегалците не се веќе зависни од системот на социјална заштита, туку истите работат и ги подмируваат своите обврски кон државата;

9 Ветивме и отворивме ЈУ за сместување на лица баратели на право на азил „ПрифатенÈцентарÈнаÈбарателиÈнаÈправоÈнаÈазил“- Скопје со високостандардизирани услови за прифат, идентични, а во поголем дел и подобри од ваков тип центри во рамките на ЕУ.

ПРОЕКТ:È„ЗАшТИТАÈОДÈЕНЕРГЕТсКАÈсИРОМАшТИјА“

Овој проект вклучува субвенционирање на потрошувачката на енергија - секое семејство на корисници на социјална помош секој месец добива 600 денари како неповратни финансиски средства за покривање на дел од трошоците за потрошена енергија.

ВоÈпериодотÈ2011-2015ÈгодинаÈќеÈпродолжимеÈсоÈконтинуираноÈспроведувањеÈнаÈПроектотÈзаÈзаштитаÈодÈенергетскаÈсиромаштија,ÈпрекуÈсубвенционирањеÈнаÈделÈодÈпотрошувачкатаÈнаÈенергија.ÈПритоа,ÈизносотÈодÈ600ÈденариÈќеÈсеÈзголемуваÈсекојаÈгодинаÈсогласноÈсоÈиндексотÈнаÈпорастÈнаÈтрошоцитеÈзаÈживотÈвоÈпретходнатаÈгодина.

ЗАШТИТА НА СТАРИ И ИЗНЕМОШТЕНИ ЛИЦА

ПРОЕКТÈ„НАРОДНИÈКујНИ“

Во изминативе четири години отворивме 36 народни кујни како социјален сервис за 3650 стари и изнемоште-ни лица кои дневно добиваат топол оброк за членовите на нивните семејства (Штип, Велес, Неготино, Берово, Пехчево, Крива Паланка, Струмица, Куманово, Свети Николе, Битола, Делчево, Радовиш, Струга, Гевгелија, Кратово, Крушево, Виница, Валандово, Прилеп, Македонски Брод, Шуто Оризари, Кочани, Тетово, Бутел, Македонска Каменица, Кисела Вода, Чаир, Гази Баба, Кавадарци, Дебар, Чашка, Центар, Кичево, Охрид и Злетово).

ВоÈпериодотÈ2011-2015ÈќеÈотворимеÈдополнителниÈ12ÈнародниÈкујниÈзаÈстариÈиÈизнемоштениÈлицаÈвоÈру-ралниÈсрединиÈвоÈситеÈрегиониÈнизÈдржаватаÈвоÈсоработкаÈсоÈлокалнитеÈсамоуправиÈкакоÈконтинуиранаÈзаложбаÈзаÈобезбедувањеÈнаÈживотнатаÈегзистенцијаÈнаÈситеÈлицаÈвоÈсоцијаленÈризикÈкакоÈиÈлицатаÈкоиÈсеÈфизичкиÈоддалечениÈодÈградскитеÈсредини.ÈВаковÈтипÈнародниÈкујниÈвоÈруралниÈсрединиÈќеÈотворимеÈво:È

9 Црник, Конче, Старо Нагоричане. Рок: 2011,

9 Василево, Градско, Карбинци. Рок: 2012,

9 Центар Жупа, Чешиново. Рок: 2013,

9 Ранковце, Облешево. Рок: 2014,

9 Зрновци, Другово. Рок: 2015.

Во периодот 2011-2015 предвидено е отварање на петÈрегионалниÈДомовиÈзаÈсместувањеÈнаÈстариÈлицаÈсо капаци-тет 50-100 корисници по пат на јавно-приватно партнерство, со цел да се овозможи достоинствен живот за старите лица, како и зголемување на квалитетни институционални капацитети за сместување на стари лица во Република Македонија.

9 Општина Пехчево. Рок: 2012,

9 Општина Демир Капија. Рок: 2013,

9 Општина Кавадарци. Рок: 2013,

9 Општина Бутел. Рок: 2014,

9 Општина Тетово. Рок: 2015.

Отворивме два ДневниÈцентриÈиÈклубовиÈзаÈстариÈиÈвозрасниÈлица во Општина Чашка (Богомила) и Општина Маке-донски Брод (Самоков), а третиот во населеното место Бучин во општината Крушево е во завршна фаза. Во рамки на овие дневни центри ќе се овозможи процес на зголемена социјализација на старите и возрасни лица преку нивна секојдневна коминукација и дружење.ÈВоÈпериодотÈ2011-2015ÈќеÈотворимеÈдополнителниÈчетириÈДневниÈцентри за стари и изнемоштени лица и тоа два во Скопје (Илинден и Гази Баба) - Рок: 2012, Неготино - Рок: 2013 и Вевчани - Рок: 2014.

Носител: Министерството за труд и социјална политика во соработка со локалната самоуправа

9 Планираме отворањеÈцентриÈзаÈдавањеÈнаÈпомошÈвоÈдомашниÈусловиÈнаÈизнемоштениÈстариÈиÈдругиÈвозрасниÈлица во општините Гази Баба – рок: 2011, Чаир – рок: 2012, град Скопје – рок: 2011, Карпош - рок: 2012, Ве-лес – рок: 2013 и Тетово – рок: 2014, преку искористување на сите можни ресурси на локалната самоуправа и граѓанските организации за овозможување на поквалитетен живот на старите лица во домашни услови. Носи-тел ќе биде Министерството за труд и социјална политика преку Центрите за социјални работа во соработка со локална самоуправа и невладин сектор. Буџетот за овој проект е 12 милиони денари.

9 Операционализација на мерките и активностите одÈНационалнатаÈстратегијаÈзаÈзаштитаÈнаÈстариÈлицаÈ(2010-2020)È со посебен акцент за отворањеÈ наÈ социјалниÈ сервисиÈ наÈ локалноÈ нивоÈво соработка со општините и граѓанските организации.

Р о к : 2 0 1 3 .

ЗАШТИТА НА ИНвАЛИДНИ ЛИЦА9 ГраѓанитеÈштоÈимаатÈоштетувањеÈнаÈвидотÈнадÈ98ÈотстоÈиÈониеÈштоÈимаатÈ100ÈотстоÈтелеснаÈпопречност,ÈќеÈдобиваатÈпаричнаÈпомошÈодÈдржаватаÈвоÈизносÈодÈ7.000ÈденариÈмесечно. ОваÈправоÈќеÈгоÈкористатÈод 1ÈјулиÈ2012Èгодина.

9 Отворивме Дневни центри за деца со умерени и тешки пречки во интелектуалниот развој во Крушево, Ресен, Виница, Дебар, Чаир и во Свети Николе. Во изградба е Дневен центар и во Општина Липково.

9 Во периодот 2011-2015 година ќе ја прошириме мрежата на постојните 24ÈДневни центри со отворање на до-полнителни ДневниÈцентриÈзаÈдецаÈсоÈпосебниÈпотребиÈна територија на цела држава

» Струмица, Рок: 2011,

» Кратово, Рок:2012,

» Скопје, Рок: 2013,

» Валандово, Рок: 2014

» Кочани, Рок: 2015 .

Носител на проектот ќе биде Министерството за труд и социјална политика во соработка со локалната самоуправа. Буџетот за овој проект е 15 милиони денари.

9 Отворање на ДневенÈцентарÈзаÈдецаÈсоÈаутизам во Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

9 Носител: Министерството за труд и социјална политика и Локалната самоуправа.

9 Донесовме Закон за инвалидски организации со кој го уредивме статусот, подрачјето на дејствување, финан-сирањето и сопственоста на инвалидските организации.

9 Соодветно на Законот за употреба на знаковниот јазик, спроведуваме активности за редовно информирање на оваа категорија лица со помош на Јавниот радиодифузен сервис, со воспоставувањеÈДневникÈнаÈзнаковенÈјазик.È

9 Продолжуваме со реализација на проекти за изградбаÈнаÈпристапниÈрампиÈвоÈјавниÈобјектиÈзаÈлицатаÈсоÈинва-лидност,ÈлифтовиÈиÈподвижниÈплатформи,Èво соработка со локалните самоуправи. Буџет 40 милиони денари.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .È È

9 Во следниот мандат, Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе ја ратификуваÈКонвенцијатаÈнаÈООНÈзаÈхендикепираниÈлица.È

Р о к : 2 0 1 3 .

На 27 март 2007 година, Македонија се приклучи со 80 други држави во потпишувањето на Конвенцијата за правата на лицата со хендикеп, а во 2009 го потпиша и нејзиниот опционен протокол. Ова е најзначаен меѓународен доку-мент донесен во новиов век кој треба да го подобри животот на над 650 000 000 луѓе во светот, но и над 200 000 граѓани на Македонија. Целта на конвенцијата е унапредување и овозможување на сите човекови права и основни слободи од страна на граѓаните со хендикеп на еднаква основа со другите.

Во духот на приближување на македонското законодавство, согласно со принципите и начелата на Конвенцијата за правата на лицата со хендикеп ќе пристапиме кон ратификација на истата Конвенција во насока на создавање на општество, каде секој еден граѓанин со хендикеп ќе може активно да партиципира во општествените економски текови.

ДвОЈНИОТ ХЕНДИКЕП – ПРИЧИНА ЗА ПОСЕбНА гРИЖА ОД ДРЖАвАТАЗа самохраните родители што имаат и деца со пречки во развојот или физички хендикеп, значително ќе ја зголемиме финансиската помош која ја добиваат од државата, со цел тие средства да бидат доволни за покривање на сите животни потреби во семејството. Со тоа ќе овозможиме целосна посветеност на родителот на потребите на своето дете. Надлежна институција: Министерството за труд и социјала.

Р о к : 2 0 1 2 – к о н т и н у и р а н о .

ДЕИНСТИТуЦИОНАЛИЗАЦИЈА Процесот на деинстиституционализација е европски процес и еден од нашите највисоки приоритети. Истиот се спроведува за сите категории деца и возрасни: децата без родители и родителска грижа, малолетни лица со воспит-но-социјални проблеми и лицата со ментална и физичка инвалидност.

9 Спроведовме деинституционализација на дел од ЈУ Специјален завод Демир Капија преку отворени 13 станбе-ни заедници (Скопје, Неготино) во кои сместивме 54 деинституционализирани корисници.

9 ВоÈследнитеÈчетириÈгодиниÈќеÈпродолжимеÈсоÈотворањеÈнаÈновиÈстанбениÈзаедници и деинституционализи-рање на корисниците од ЈУ Специјален завод Демир Капија (Скопје, Неготино, Кавадарци, Велес). Носител е Министерството за труд и социјална политика, а во соработка со невладините организации што се грижат за лицата со посебни потреби.È

гРИЖА И ЗАШТИТА НА ДЕЦА 9Заради посеопфатно згрижување и воспитување на децата од предучилишна возраст,

по 20-годишна пауза започнавме изградба на нови детски градинки во повеќе општини (Аеродром, Илинден, Липково). Во следниот период ќе ја завршиме изградбата, а во соработка со локалната самоуправа планираме отворање на дополнителни градинки преку јавно-приватно партнерство на територија на Република Македонија. Рок: 2011-2015.

9Усвоени се измени на Законот за заштита на децата преку кој се овозможува либерализација на условите за основање на детска градинка, со што како основачи покрај државата можат да се јават и физички и правни лица.

ГИÈПОДГОТВуВАМЕÈНАјМлАДИТЕÈИÈВОÈПРЕДучИлИшНАÈВОЗРАсТ

Преку поддршка од буџетот, ќе се зголеми фондот за набавка на логички игри и сложувалки за градинките во целата земја. Со ова, ќе го стимулираме развивањето на аналитички способности кај децата од најмала возраст. На овој начин. Уште во предучилишната возраст ќе го стимулираме логичкото размислување и ќе помогнеме во создавање на нација подготвена да се справи со предизвиците на новото време. Надлежна институција: Министерството за труд и социјала.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 .

ПРОЕКТ:È„услОВЕНИÈПАРИчНИÈТРАНсФЕРИ“

Врз основа на Програмата од 2008 година ветивме и отпочнавме со реализација на проектот за Условени парични трансфери. Проектот има за цел да им се помогне на семејствата корисници на социјална парична помош што имаат ученици средношколци со цел овозможување на финансиска помош и поддршка, како и повисока стимулација за запишување и редовно посетување на средното образование, како предуслов за излез од кругот на сиромаштијата.

Проектот вклучува доделувањеÈнаÈ1.000ÈденариÈнеповратнаÈфинансискаÈпомошÈсекојÈмесецÈнаÈекономскиÈран-ливитеÈсоцијалниÈгрупи,ÈподÈусловÈредовноÈдаÈгиÈиспраќаатÈдецатаÈнаÈучилиште.ÈВоÈследнитеÈчетириÈгодиниÈќеÈпродолжимеÈсоÈдоделувањетоÈнаÈфинансискатаÈпомошÈзаÈовааÈнамена.È

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Планираме отворање на дополнителни советувалишта за заштита на ранливите групи на територија на Репу-блика Македонија:

» Советувалишта за родители и деца, деца во ризик

» Советувалишта за работа со жртви на семејно насилство,

» Советувалишта за превенција од дрога кај млади лица

» Советувалишта за работа со насилници заради прекинување на кругот на насилство Рок: декември 2013 година .

ВОВЕДОВМЕÈЕлЕКТРОНсКАÈМЕТОДОлОГИјАÈЗАÈИЗБОРÈНАÈПОсВОИТЕлИ.

Поради огромниот притисок и шпекулации дека оваа исклучително хумана постапка се реализира по пат на прија-телства и врски, со законски измени се пристапи кон електронска програма во која се внесени сите карактеристики на децата без родители и потенцијалните посвоители. Самата програма по електронски пат ги предлага најподоб-ните потенцијални посвоители, со што значително се намалува субјективизмот во постапката и влијанието на чо-вечкиот фактор.

9 Отворивме Дневен центар за деца на улица во Битола и Скопје, со што се настојува да се намали штетното влијание на улицата врз психофизичкиот раст и развој на децата и нивно запишување во редовниот образовен систем.

9 Планираме отворањеÈнаÈТранзитенÈцентарÈзаÈ24-часовноÈсместувањеÈнаÈдецаÈнаÈулица,Èпреку кој ќе се презе-мат мерки и активности за деноноќна грижа за овие деца, како и отворање на дневни центри за деца на улица во Прилеп и во Охрид.

СТРАТЕгИЈА ЗА ДЕМОгРАФСКИ РАЗвОЈ НА РМ 2008-2015 Овозможивме право на еднократна парична помош за новороденче во висина од 5000 денари за првото дете по редот на раѓања на мајката и за првото посвоено дете.

9 Овозможивме право на родителски додаток за третото дете по редот на раѓање на мајката во месечен износ од 8048 денари, во времетраење од десет години;

9 Овозможивме право на пензија за мајката за четвртородено дете по навршување на 62 години доколку по друг основа не ги исполнува условите за добивање пензија.

сЕМЕјсТВОТОÈЕÈОсНОВАÈЗАÈсè

9 Ќе продолжиме со спроведување на континуирана медиумска кампања за промоција на семејството и трето дете, со цел да се влијае врз свеста на младите брачни парови, кои имаат можност, а не се одлучуваат да имаат деца, или повеќе од едно или две деца. Рок: континуирано.

9 Утврдување на право на породилноÈотсуствоÈзаÈтаткотоÈилиÈзаÈпосвоителотÈнаÈдететоÈодÈ1ÈмесецÈведнашÈпоÈраѓањетоÈнаÈдетето, со цел да ѝ помогне на мајката во периодот непосредно по раѓањето на детето и да се поттикне еднакво користење на отсуството од двата родитела.

Р о к : 1 ј а н у а р и 2 0 1 4 г о д и н а .

ЗАшТИТАÈНАÈДЕцАÈБЕЗÈРОДИТЕлИÈИÈРОДИТЕлсКАÈГРИжА

9 Како што ветивме, овозможуваме подобра интеграција на децата без родители и родителска грижа во социјал-ната средина со обезбедување на 3.000 евра финансиска поддршка по напуштањето на домот, наместо 330 евра претходно.

9 Доделивме 101 стан за децата без родители. ВоÈпериодотÈ2011-2015ÈќеÈпродолжимеÈсоÈконтинуираноÈреша-вањеÈнаÈстанбенотоÈпрашањеÈиÈќеÈдоделимеÈновиÈ120ÈкуќиÈилиÈстановиÈзаÈдецатаÈизлезениÈодÈДомÈзаÈдецаÈбезÈродители.È

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 ситеÈдецаÈбезÈродителиÈиÈродителскаÈгрижаÈкоиÈпоÈнапуштањеÈнаÈдомотÈќеÈсеÈзапишатÈнаÈфакултет,Èмаги-стратураÈилиÈдокторат,ÈќеÈдобиваатÈпоÈ18.000ÈденариÈмесечноÈ(заÈредовноÈзапишанитеÈгодини)ÈвоÈтекотÈнаÈцелотоÈстудирање.ÈЗаÈдецатаÈкоиÈвеќеÈдобилеÈстанÈодÈдржавата,ÈмесечниотÈнадоместÈќеÈизнесуваÈ9.000Èдена-риÈбидејќиÈнеÈимÈсеÈпотребниÈсредстваÈзаÈкиријаÈзаÈстан.ÈОва право ќе го користат со почетокот на учебната 2011/2012 година, односно од октомври 2011.

9 Ќе обезбедиме дополнителни стимулации за згрижувачките семејства за згрижување на деца без родители и родителска грижа, деца со специфични потреби, како соодветна форма за згрижување на децата.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а ,

9 Отворивме мал групен дом во Берово во кој се сместени деца без родители и родителска грижа. Во идниот период ќе овозможиме отворање на дополнителни мали групни домови, согласноÈсоÈприоритетитеÈутврдениÈвоÈстратешкитеÈдокументиÈзаÈпроцесотÈнаÈдеинституционализација,ÈпрекуÈкојÈсеÈовозможуваÈпоквалитетнаÈуслугаÈнаÈдецатаÈбезÈродителиÈиÈродителскаÈгрижаÈкакоÈиÈсоздавањеÈнаÈчувствоÈнаÈприпадностÈвоÈзаедницата.

Р о к : 2 0 1 4 .

вОНИНСТИТуЦИОНАЛНА ЗАШТИТА НА ЛИЦА вО ПОЛОЖбА НА СОЦИЈАЛЕН РИЗИК

9 Отворивме еден Дневен центар за ресоцијализација на лица кои злоупотребуваат дроги и други психотропни супстанци и прекурзори во соработка со невладинот сектор.

9 Планираме отварање на дополнителни дневни центри за ресоцијализација на лица што злоупотребуваат дроги и други психотропни супстанци и прекурзори и отворање на терапевтска заедница за ресоцијализација на корисници на дрога и тоа:

ЗАШТИТА НА ЖРТвИ НА СЕМЕЈНО НАСИЛСТвО9 Спроведовме кампањи „јасÈимамÈсилаÈиÈхрабростÈдаÈмуÈкажамÈнеÈнаÈнасилството“ и „ВистинскиотÈмажÈнико-гашÈнеÈудираÈжена“ со цел подигнување на свеста за препознавање на овој феномен. НосителÈнаÈкампањитеÈбешеÈМинистерствотоÈзаÈтрудÈиÈсоцијалнаÈполитикаÈсоÈфинансискаÈподдршкаÈодÈАмбасадатаÈнаÈКралствотоÈхоландијаÈпрекуÈАгенциитеÈнаÈОНÈзаÈцелосноÈспроведувањеÈнаÈјавнитеÈкампањи.

9 Отворивме советувалиште за родители и деца во општината Центар Скопје. Во соработка со локалните самоу-прави ќе отвориме дополнителни советувалишта во Битола, Кавадарци, Прилеп, Охрид.

9 Ќе продолжиме со јакнење на свеста и поддршката на жртвите и по потреба ќе отвориме дополнителни засол-ништа за жртви на семејно насилство во соработка со локалната самоуправа и граѓанските здруженија, како и мрежа на советувалишта за работа со насилниците.

ЗАШТИТА НА РОМИТЕ9 Отворивме 9 Ромски информативни центри заради доближување на институциите на системот до граѓаните од ромска националност. ВоÈследниотÈпериодÈќеÈотворимеÈ2ÈдополнителниÈромскиÈинформативниÈцентри.È

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 .

9 Обезбедивме вклучување на 410 ромски деца во предучилишното образование во 19 општини ширум држа-вата. ЌеÈобезбедимеÈдополнителноÈвклучувањеÈнаÈдецаÈвоÈдетскитеÈградинки,ÈсоÈштоÈќеÈнастојувамеÈдаÈсеÈзголемиÈбројотÈнаÈромскиÈдецаÈдаÈсеÈинтегрираатÈвоÈобразовниотÈсистемÈнаÈземјата.È

Р о к : 2 0 1 3 .

9 Во рамки на програмата за доделување на социјални станови, доделивме вкупно 64ÈстанаÈнаÈсоцијалноÈзагро-зениÈромскиÈсемејстваÈвоÈ8Èградови од РМ.

9 Обезбедивме непречено спроведување на активности во рамки на Декадата за вклучување на Ромите (2005-2015).

9 Обезбедивме 1700ÈстипендииÈзаÈРомиÈсредношколци. Во следниот период ќе продолжиме со стипендирање на 2400 РомиÈсредношколциÈгодишно,Èсо цел подигнување на стапката на задржување во училиштата, при што веќе се обезбедени финансиски средства за оваа намена.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

Во функција на вработување на лица од ромската етничка заедница, во рамките на Акцискиот план за вработување на Ромите, обезбедивме средства за обукаÈнаÈ50ÈневработениÈРоми.ÈПланот опфати претходна обука на Ромите во траење од 3 месеци во рамките на програмата за обука за дефицитарни занимања коишто подоцна беа вработени во компаниите во кои се обучуваа.

9 Во следниот мандат, ќе продолжиме со поддршка на интеграцијата на припадниците на етничките заедници на пазарот на труд преку мерката за обучувањеÈнаÈевидентиранитеÈРомиÈвоÈновиÈпрофесииÈиÈвештини во соработ-ка со ромските информативни центри и со Министерството за образование. Носител: Агенција за вработување.

9 Истовремено обезбедивме дополнителни средства во мерката самовработувањеÈсоÈгрантÈодÈ3.000ÈевраÈзаÈРоми. Носител: Агенција за вработување.

9 Преземање на активностите за подобрување на инфраструктурата во ромските населби.

ПОДДРШКА НА гРАѓАНСКИ СЕКТОР 9 Овозможивме и ќе продолжиме финансиска поддршка за проекти предложени од граѓанскиот сектор за от-ворање на Дневни центри за лица со интелектуална попреченост, деца на улица, помош и поддршка на жртви на семејно насилство, корисници на дрога, превенција од злоупотреба на дрога, стари лица и други ризични групи. Рок: континуирано.

СОЦИЈАЛНА ИНКЛуЗИЈА Социјалната вклученост е европски принцип кој ВМРО-ДПМНЕ прагматично го апсолвираше, со цел секој граѓанин на Република Македонија да има можност и пристап до ресурсите и услугите што го прават неговиот живот подо-бар, посреќен и попродуктивен. Кога семејствата и групите функционираат добро, тоа значи дека во општеството постојат институции и процеси што генерираат здраво живеење, безбедност, креативност, доверба и чувство на припаѓање.

9 Усвоивме НационалнаÈстратегијаÈзаÈнамалувањеÈнаÈсиромаштијатаÈиÈсоцијалнатаÈисклученостÈ2010-2020Èго-дина, со посебен фокус на 5 приоритетни области: вработување, образование, социјална и здравствена за-штита, долгорочна нега и домување, соÈцелÈдаÈсеÈовозможиÈпреземањеÈнаÈгрупаÈмеркиÈиÈактивности,ÈсоÈкоиÈсеÈ спречуваÈ социјалниотÈ ризикÈ одÈ сиромаштијаÈ иÈ социјалнатаÈ исклученостÈ кајÈ ситеÈ граѓаниÈ наÈ РепубликаÈМакедонија.

9 ИзработкаÈ наÈ МеморандумÈ заÈ инклузијаÈ (JIMÈ process) во Република Македонија како европски процес за заокружување на декадата за борба против сиромаштијата и социјалната исклученост и прилагодување на националната политика со политиките на ЕУ, како и целосно исполнување на Милениумските развојни цели. ГраѓанитеÈќеÈбидатÈзаштитениÈодÈризикотÈнаÈсиромаштијаÈиÈсоцијалнаÈисклученостÈпрекуÈпреземањеÈнаÈмеркиÈиÈактивности,ÈкакоÈиÈсведувањеÈнаÈстапкатаÈнаÈминимумÈпоÈпримеротÈнаÈевропскитеÈземји-членкиÈнаÈЕвроп-скатаÈунија.È

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе продолжиме финансиски да ги помагаме ранливите групи со реализација на Програми за социјално вклучување.

ЕДНАКвИ МОЖНОСТИ9 Ќе продолжиме со формирање на КомисииÈзаÈеднаквиÈможностиÈприÈлокалнитеÈсамоуправиÈвоÈситеÈопштини. Досега се формирани 75 вакви комисии прекуÈкоиÈсеÈобезбедуваÈпоефикасноÈспроведувањеÈнаÈпринципотÈнаÈеднаквиÈможностиÈнаÈлокалноÈнивоÈкакоÈиÈпреземањеÈнаÈафирмативниÈмеркиÈзаÈсузбивањеÈнаÈнееднаквоста.

9 Ќе ја зајакнеме борбата против сите форми на дискриминација преку спроведување на Законот за спречување и заштита од дискриминација и формираната комисија за заштита од дискриминација.

АгЕНЦИЈА ЗА вРАбОТувАњЕ НА РЕПубЛИКА МАКЕДОНИЈАВМРО-ДПМНЕ смета дека најдобра социјална политика е политиката која отвораÈновиÈработни места.ÈНо исто толку е значајна политиката која ги зголемува капацитетите на невработените за исполнување на потребите на пазарот на труд.

Како што ветивме, работевме во насока на создавање на услови за вработување и за самовработување на невработе-ните, на лицата со посебни потреби, децата без родители, и родителска грижа и корисниците на социјалната помош, жртвите на семејно насилство, самохраните родители, родители со три и повеќе деца и други маргинализаирани групи.

ПРОЕКТÈ„сАМОВРАБОТуВАњЕÈсОÈКРЕДИТИРАњЕ“ÈсОÈ3000ÈЕВРА

ГоÈветивмеÈиÈгоÈостваривме!ВоÈ изминатитеÈ четириÈ години,È соÈ надÈ 13,5È милиониÈ евраÈ успешноÈ гоÈ реализиравмеÈ проектотÈ заÈсамовработувањеÈсоÈкредитирање.ÈДосегаÈсоÈовојÈпроектÈодобривмеÈфинансискаÈподдршкаÈзаÈ4381ÈновиÈбизнисиÈсоÈподдршкаÈзаÈвработувањеÈнаÈ5229Èлица.Успешниот почеток на проектот и големиот интерес на граѓаните е доволен поттик да обезбедиме дополни-телни средства за самовработување.

9 ПоддршкаÈзаÈсамовработувањеÈодÈ„идејаÈдоÈбизнис“ÈсоÈнеповратниÈсредстваÈ-ÈгрантÈодÈ3.000ÈевраÈзаÈсекојÈноворегистриранÈсопствен бизнис за 2427 невработени лица.È

9 Обезбедивме поддршкаÈзаÈформализацијаÈнаÈ613ÈпостојаниÈнеформални бизниси со грант од 3.000 евра за невработени лица кои се во евиденцијата повеќе од 3 месеци.

9 Дадовме поддршкаÈзаÈпрвоÈвработувањеÈнаÈ930ÈмладиÈпрактикантиÈдоÈ27Èгодини,Èкои добија по 5.000 денари месечно за период од 3 месеци. 55% од практикантите добија понуда за засновање на работен однос, а 37% прифатија понуда за засновање на работен однос.

9 Во 2009 година во екот на најголемата економска криза ангажиравме 5.000ÈневработениÈлицаÈпреку 80 про-екти во рамки на активностите за вршење на јавниÈработиÈво единиците на локална самоуправа.

9 Во согласност со ветеното во програмата Преродба во 100 чекори, доделивмеÈ4225ÈсубвенцииÈзаÈвработувањеÈнаÈсамохраниÈродители,ÈдецаÈбезÈродители,ÈродителиÈнаÈдецаÈсоÈпосебниÈпотреби,ÈмладиÈлицаÈдоÈ27Èгодини,ÈлицаÈнадÈ55ÈгодиниÈиÈлицаÈнаÈкоиштоÈработниотÈодносÈврзÈосноваÈнаÈстечај,ÈликвидацијаÈилиÈтехнолошкиÈвишок,Èво износ помеѓу 12000 до 22000 денари во зависност од целната група месечно за период од 6 месеци, со обврска работодавачот да ги задржи во наредните 12 месеци.

9 Исто така, субвенциониравме вработување на 1.628ÈлицаÈсоÈпосебниÈпотреби.

9 Преку Агенцијата за вработување во работните клубови реализиравме обукиÈзаÈјазициÈиÈработаÈзаÈкомпјутери,Èво кои беа вклучени 11.197 лица, од кои обуката успешно ја завршија 9200 лица.

9 Во 2010 година го надградивмеÈелектронскиотÈсистем и овозможивме веб-проверка на податоци за сите реги-стрирани невработени лица и вработени лица, поставување и изработка на кратки биографии (CV), а истовре-мено и можност за следење огласи за слободни работни места кои се внесени од страна на работодавачите и Агенцијата за вработување преку работните клубови.

9 Со надоградбата на системот преку самата веб-апликација им овозможивме на работодавачите непречено да поставуваат огласи за слободни работни места, да прегледуваат кратки биографиии на невработени или вра-ботени лица, а исто така да можат да вршат пријава или одјава на вработените во нивните фирми.

АКТИвНИ МЕРКИ ЗА вРАбОТувАњЕ вО ПЕРИОДОТ 2011-2015

ПРОЕКТÈ„сАМОВРАБОТуВАњЕÈНАÈ3.750ÈлИцАÈсОÈКРЕДИТИРАњЕÈДОÈсОПсТВЕНÈБИЗНИс“

Континуираниот успех на проектот „Кредити за самовработување“ и големиот интерес на граѓаните, нè пот-тикна да обезбедиме средства за самовработување на уште 3.750 невработени лица во периодот 2011-2015 година. Условите се следните:

9 3000 евра по невработено лице и до 5 невработени лица по проект односно 15.000 евра максимум по бизнис,

9 рок на враќање 4 години од кој 1 година грејс-период и 3 години отплата со 1% годишна камата,

9 за лицата кои се од групата на стечајци, технолошки вишок или ликвидација сумата на кредит ќе биде 4000 евра,

9 со оваа активна мерка ќе се зголеми можноста сите оние невработени лица кои ќе сакаат да отворат сопствен бизнис да можат да се здружат во една бизнис идеја и заедно да добијат 15000 евра односно 20000 евра ако се стечајци, технлошки вишок или од ликвидација. Средствата се во готовина и истите можат да се употребат и за обртни сретства на новата компанија која ќе ја формираат.

9 Сопственото учество на лицата во бизнис-планот треба да биде минимум 25% од бизнис-идејата од-носно од бараните кредитни средства.

9 Кредитните средства се обезбедуваат со хипотека 1:1, со жиранти или со рачна залога од 2:1 од вред-носта на залогата во однос на кредитните средства.

9 За учество во мерката треба да се поднесе мини бизнис-план, кој ќе треба да се изготви од апликантот или апликантите доколку се повеке од еден и истиот да се достави до службите во АВРМ кога ќе биде објавен јавниот повик за кредитирање.

9 за 2011 година буџетот ќе изнесува 2,25 милиони евра,

9 Вкупниот буџет 2011-2015 година ќе биде 11,25 милиони евра.

ПРОЕКТ:È„1.000ÈДОПОлНИТЕлНИÈВРАБОТуВАњАÈсОÈКРЕДИТÈВОÈБИЗНИсИТЕÈКОИÈсЕÈОТПОчНАТИÈсОÈМЕРКАТАÈсАМОВРАБОТуВАњЕÈ

(КРЕДИТÈИлИÈГРАНТ)ÈИÈФОРМАлИЗАцИјА“

Ќе обезбедиме поддршка за дополнителни 1.000 вработувања во фирмите формирани со проектите од идеја до бизнис (самовработување со грант) и самовработување со кредит и формализирање на бизниси во пери-одот 2007-2013 година.

Притоа секое ново вработување ќе биде кредитирано со средства во износ од 3.000 евра во период од 4 години, со грејс период од 1 година и 3 години период за отплата, со 1% камата на годишно за успешните бизниси. Фирмите ќе можат да вработат најмногу до 2 лица односно за истите ќе добијат 6 000 евра. Лицата ќе мора да бидат вработени најмалку 4 години односно до враќањето на средствата. Мерката ќе се спрове-дува со Јавен повик за работодавачите и за невработените што сакаат да бидат вработени во овие компании. Правните лица треба да достават позитивен биланс од работењето на компанијата и да им се платени сите јавни давачки, а истовремено, ако се корисници на кредит за самовработување, да го имаат целосно подми-рено кредитот. Самиот кредит правните лица ќе го гарантираат со хипотека 1:1 или рачна залога во сооднос 2:1. За 2012 ќе се реализираат за 150 лица со буџет од 450 илјади евра, за 2013 ќе се реализираат за 300 лица со буџет од 900 илјади евра, за 2014 година за 200 лица со 600 илјади евра и 2015 за 250 лица со 750 илјади евра или вкупно 2,7 милиони евра.

ПРОЕКТ:È„ФОРМАлИЗИРАњЕÈНАÈ1.250ÈНЕФОРМАлНИÈБИЗНИсИ“È

Во периодот 2011-2015 година ќе продолжиме со поддршката од 3.000 евра по работно место за формали-зација на неформалните бизниси од страна на невработени лица и нивно легално вклучување во пазарот во функција на намалување на сивата економија и создавање на нови успешни мали компании на пазарот.

Сите заинтересирани за формализација на сопствениот бизнис треба да аплицираат во АВРМ во периодот од 15 март до 31 март секоја година кога ќе биде објавен јавниот повик за формализација и да пополнат електронска апликација во центрите за вработување во нивните градови. По рангирањето на кандидатите, истите ќе бидат посетени од вработените од АВРМ и ќе се проверат со кои ствари-опрема располагаат за нивниот бизнис кој сакаат да го формализираат. Откако ќе бидат посетени и оценети со кои ствари-опрема располагаат, ќе бидат повикани да изработат бизнис-план кој ќе биде доставен до Агенцијата за претприе-маштво на РМ и истите ќе бидат оценети од стручни лица од областа и од аспект на економската оправданост на бизнисот. По добивањето на оценките од Агенцијата за претприемништво на РМ, се прави листа на лица кои се најдобро оценети и со истите се склучува договор, по кој следи исплата на средствата во вид на ре-проматеријал или опрема во текот на август и септември.

Вкупниот буџет на оваа мерка

9 За 2011 година е 47 милиони денари за 250 лица,

9 за 2012 година е 47 милиони денари за 250 лица,

вкупниот буџет за 2011-2015 е 235 милиони денари со опфат на 1250 нови формализирани неформални бизниси.

ПРОЕКТ:È„3750ÈсАМОВРАБОТуВАњАÈОДÈИДЕјАÈДОÈБИЗНИсÈсОÈГРАНТÈОДÈ3.000ÈЕВРА“È

Во периодот 2011-2015 година со грант средства од по 3.000 евра за работно место ќе овозможиме 3000 самовработувања, преку отворање на бизнис на специфични категории лица како млади лица до 27 години, жени-жртви на семејно насилство, жени евидентирани како невработени лица, невработени лица, професи-онални војници на кои им престанала службата во АРМ .

Со оваа мерка се овозможува сите заинтерсирани лица што имаат идеја да им се помогне да ја созреаат идејата за сопствен бизнис и истата ја реализираат со помош на грантот од 3000 евра и обуката за водење на бизнисот која бесплатно се реализира за апликантите.

Сите лица што се заитересирани, а припаѓаат на целните групи се пријавуваат на јавниот повик за учество на мерката во периодот 15 март до 31 март секоја година. Се пополнува апликација која е електронска во работните клубови на Центрите за вработување со давање на одговор на одредени прашања кои зависност на одговорот носат соодветни бодови. По завршување на аплицирањето, лицата се рангираат во зависност од освоените бодови и во текот на месецот мај се повикуваат на обука за водење на бизнис односно прето-чување на идејата во бизнис. Подоцна се изработува бизнис-план кој се оценува па истиот се корегира. Врз основа на истиот, лицето ќе биде краен корисник на средствата или ќе биде елиминирано. Во периодот од 1 септември до 20 септември се регистрираат фирми на селектираните кандидати и се потпишуваат договори со истите, по што следи исплата на средтствата и набавка на опремата или репроматеријалите.

Вкупниот буџет на оваа мерка

9 За 2011 година е 148,6 милиони денари за 750 лица,

9 за 2012 година е 148,6 милиони денари за 750 лица,

за 2015 година е 148,6 милиони денари за 750 лица, односно за сите четири години, буџетот е 742,8 милиони денари со опфат на 3750 нови самовработувања од идеја до бизнис.

9 Програма за дополнителни вработувања со грант од 1.500 евра за секое нововработено лице односно вкупно 450 дополнителни вработувања за период 2011-2015 година во фирмите регистрирани со мерките: Самоврабо-тување од идеја до бизнис и формализација реализирани во период од 2007 година, заклучно со 2013 година. Со оваа мерка се помагаат новите бизниси кои се формирале со грантовите од претходните години и истите остваруваат позитивни економски биланси со своето вработување, а сакаат да се прошират со ново вработу-вање и да обноват дел од опрема во својата компанија или да дополнат од репроматеријали. Со оваа мерка ќе се зголемат вработувањата, а истовремено ќе се окрупнат малите бизниси. Апликациите за оваа мерка ќе се доставуваат по објавениот јавен повик во периодот од 1 април до 15 април секоја година, како од работо-давачите така и од заинтересираните невработени лица. Врз основа на позитивните економски и финансиски биланси на работодавачите, ќе бидат селектирани истите како крајни корисници и ќе се спојат со заинтере-сираните невработени лица кои аплицирале. Буџетот е 8,13 милиони денари на годишно ниво за период 2011-2015, вкупно 40,67 милиони денари.

9 Продолжување со имплементацијата на Програмата за подготовкаÈ заÈ вработување преку обуки, преквали-фикации или доквалификации и советувања на невработени лица заради стекнувањеÈнаÈзнаењаÈиÈвештини, со цел зголемувањеÈ наÈ нивнитеÈ капацитети за подобра вработливост. Со оваа мерка се обучуваат лица за професии кои се дефицитарни и за истите нема соодветни невработени лица кои ќе бидат понудени на рабо-тодавачот, со што се овозможува истите да се обучуваат кај работодавачот и подоцна да засноваат работен однос на неопределено време. За оваа мерка се предвидени 39,43 милиони денари на годишно ниво односно за 4 години вкупно 157,724 милиони денари. Мерката се реализира континуирано целогодишно во зависност од барањата на работодавачите.

9 Продолжување на ПрограматаÈзаÈобукаÈзаÈодделниÈзанимањаÈкоиÈсеÈдефицитарниÈнаÈпазаротÈна трудот, спо-ред анализата за пазарот на трудот од претходната година. Во текот на 2011 година ќе се спроведе пилот-про-грамаÈзаÈобукаÈиÈпреквалификација на 800 младиÈлицаÈдоÈ29ÈгодиниÈзаÈпотребитеÈнаÈтекстилнатаÈиндустрија на цела територија на РМ. Во следните години ќе се спроведуваат континуирани обуки во зависност од недос-татокот на одредени профили на кадар на пазарот на работна сила. Намалување на дефицитот со квалифику-вана работна сила по гранка и професија. За 2011 буџетот е 9,6 милиони денари, а за четири години, вкупниот буџет е 38,4 милиони денари.

9 Програма за вработување на ранливите групи на невработени со субвенционирање на работно место со 15,000.00 денари во период од 6 месеци по вработувањето. Аплицирањето за работодавачите и невработе-ните лица е по објавувањето на јавниот повик секоја година во периодот од 1 март до 15 март. Обезбедени се средства за 655 лица од сите категории со вкупен годишен буџет од 58,95 милиони денари или вкупно за 4 го-дини - 235 милиони денари. Средствата за оваа мерка се распоредени по ранливите групи на следниот начин:

1.ÈÈ Субвенционирање на вработувањеÈ наÈ 150È децаÈ безÈ родителиÈво 2011-2015 година, со месечна финансиска поддршка во износ од 15.000 денари за период од 6 месеци со обврска на работодавачот да ги задржи на работа најмалку уште 12 месеци;

2.ÈÈ Субвенционирање на вработувањеÈнаÈ400ÈсамохраниÈродителиÈво 2011-2015 година, преку финансиска под-дршка во износ од 15.000 денари месечно за период од 6 месеци, со обврска на работодавачот да ги задржи на работа најмалку уште 12 месеци;

3. Субвенционирање на вработувањеÈнаÈ600ÈпостариÈлицаÈод 55-62 години, во 2011-2015 година, преку финан-сиска поддршка во износ од 15.000 денари месечно за период од 6 месеци, со обврска на работодавачот да ги задржи на работа најмалку уште 12 месеци;

4. Субвенционирање на вработувањеÈ наÈ професионалниÈ војнициÈ наÈ коиÈ имÈ престаналаÈ службатаÈ воÈ АРМ во 2011-2015 година, преку финансиска поддршка во износ од 15.000 денари месечно за период од 6 месеци, со обврска на работодавачот да ги задржи на работа најмалку уште 12 месеци;

5.ÈÈ Субвенционирање на вработувањеÈнаÈ120ÈлицаÈжртвиÈнаÈсемејноÈнасилство, во 2011-2015 година, преку фи-нансиска поддршка во износ од 15.000 денари месечно за период од 6 месеци, со обврска на работодавачот да ги задржи на работа најмалку уште 12 месеци;

6. Субвенционирање на вработувањеÈнаÈ800ÈинвалидниÈлицаÈво 2011-2015 година, преку финансиска поддршка во износ од 20 просечни плати и 40 просечни плати за потполно слепо лице и лице со телесен инвалидитет на кое за движење му е потребна инвалидска количка. Мерката се спроведува целогодишно во зависност од поднесените барања на работодавачите кои имаат вработено лице со посебни потреби. Пред да го вработат или лицето да се самовработи треба претходно да се прибави мислење од комисијата за оцена на инвалидност дали може да обавува работни задачи од таков вид. По вработувањето треба да исплати најмалку 9 последова-телни плати и да поднесе барање за доделување на неповратни средства од АВРМ, за кои одлучува Управниот одбор на АВРМ.

9 Во согласност со ветеното во програмата Преродба во 100 чекори, и во наредните 4 години ќе продолжиме со проектотÈПрактиканствоÈкако поддршка за прво вработување на дополнителни 1.200Èмлади лица до 27 годи-

ни, за што е предвиден месечен надоместок во висина од 5.000 денари, за период од 3 месеци. Зголемување на искуството на младите луѓе кои завршуваат образование, а немаат практично искуство. Со оваа мерка се овозможува истите да стекнат работно искуство, а работодавачите да ги видат квалитетите и можностите на младите луѓе за можно вработување на истите кај нив. Апликациите ќе се поднесуваат и за работодавачите и за невработените млади лица во периодот од 1 март до 15 март секоја година по објавување на јавниот повик. За оваа мерка се предвидени на годишно ниво 4,5 милиони денари или вкупно 18 милиони евра.

9 Воведуваме мерка Програма за мобилностÈнаÈработнаÈсила во рамките на државата за високообразовани лица како приоритени, но и лица со друга наобразба до 34 години кои ќе се вработат над 60 км од местото на живе-ење со финансиска поддршка на истите од 3000 евра (освен во Скопје и јавните институции). Апликациите ќе се примаат по објавување на јавниот повик во периодот од 1 април до 15 април секоја година. На јавниот повик ќе се пријавуваат и работодавачите што бараат работници, но и невработените лица што бараат работа надвор од нивното место на живеење. За оваа мерка се предвидени 60 илјади евра за 20 лица или за 4 години вкупно 240 илјади евра или 80 лица.

9 Модернизација на Агенцијата преку надградување на веб-сервисите за поголема достапност на сите граѓани. За имплементација на услугите на АВРМ преку Интернет како што се: поднесување на барање за паричен на-доместок и пополнување на апликација за учество на активна мерка. Имплементацијата на апликацијата за поднесување барање за паричен надоместок е до 1 октомври 2011, а за апликацијата за он-лине учество во активни мерки од 1 април 2012 година. За 2011 се предвидени 220 илјади денари, а за 2012 се предвидени 300 илјади денари или вкупно 520 илјади денари.

9 Отворање на дополнителни канцеларии на Агенцијата за вработување во МакедонскаÈ Каменица,È Пехчево,Èлозово,ÈДемирÈКапијаÈи во Ростуше за да бидат подостапни услугите на АВРМ за граѓаните на овие општини. Отворањето на новите канцеларии ќе биде во соработка со локалната самоуправа од овие населени места.

9 ВоведувањеÈнаÈбиометричкаÈтехнологијаÈпри регистрација на невработените лица во системот на АВРМ, при што грешките од субјективна причина ќе бидат елиминирани, a истовремено се овозможува регистрација на невработените во системот без присуство на службеник.

9 ОтворањеÈнаÈканцеларииÈвоÈсоработкаÈсоÈИОМ за информирање за легална миграција на заинтересираните македонски граѓани.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

9 ОтворањеÈнаÈYES-инкубатори за зголемување на капацитетите на невработените лица во соработка со УСАИД во шест центри за вработување - Радовиш, Струмица, Битола, Прилеп, Тетово и Гостивар.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

ДРЖАвЕН ИНСПЕКТОРТАТ ЗА ТРуД Во изминативе четири години, ВМРО-ДПМНЕ спроведе бројни мерки и активности за заштита на работниците и работничките права. Ја зајакнавме борбата против сивата економија во областа на вработувањата, нелојалната кон-куренција, ангажирањето на работници без договор за работа (работа на црно), заштита на правата на работниците од областа на работните односи и безбедност и здравје при работа.

Успеавме да создадеме клима на доверба помеѓу работодавачите, работниците, невладините организации и Инспек-торатот, со цел изработка и имплементација на законите проследени со заеднички обуки. Истовремено изготвивме веб-страницаа на инспекторатот (www.dit.gov.mk или www.dit.mk), отворивме кол-центар (151 31) за пријавување на неправилности, инсталиравме софтвер и хардвер за мрежно поврзување на инспекторите и поврзување со сите државни институции, со цел квалитетна и навремена размена на податоци. Истовремено подготвивме превентивни и едукативни материјали од областа на работни односи и безбедност и здравје при работа, со цел подобро запозна-вање на правата и обврските на работниците и работодавачите

Во следниот период:

9 Продолжуваме со координиран, динамичен и професионален инспекциски надзор, како самостоен така и во соработка со други инспекторати и државни органи;

9 Продолжуваме со хармонизација на легислативата со европското законодавство со цел унапредување на пра-вата и обврските на работодавачите и работниците;

9 Ќе создадеме база на податоци за квалитетно, професионално и ажурно следење на работодавачите и работ-ниците од областа на работните односи и безбедност и здравје при работа.

Р о к : 2 0 1 1 ;

9 Ќе настојуваме преку стриктна примена и почитување на мерките за безбедност при работа, да се намали бројот на трудовите инвалиди, тешките повреди и повредите со смртни последици.

зЕмЈа на СигУрноСТа, праВдаТа, СЛободаТа и на бЕзбЕдноСТа

РЕФОРМИ вО СуДСТвОТОРеформата во судството останува на врвот на агендата и во новиот мандат на Владата на ВМРО-ДПМНЕ. Во 2010 година донесовмеÈ22Èзакони одÈобластаÈнаÈправосудствотоÈповрзани со усогласување со правото на Европската унија, зголемување на ефикасноста и професионализација на судството и јакнење на самостојноста, независноста и непристрасноста на судиите. Голем дел од овие закони содржатÈреволуционерниÈпромениÈвоÈсудствотоÈкоиÈвоÈцелостÈќеÈсеÈспроведатÈдоÈјулиÈ2013Èгодина.Во периодот што следува ќе се фокусираме на спроведување на овие закони со цел зголемување на транспарент-носта и јакнење на довербата на граѓаните во судовите. Тоа ќе се постигне преку имплементација на новините што се однесуваат на изборот на судиите, системот на кариера, следење и оценување на работата, разрешување и утвр-дување на дисциплинската одговорност врз основа на објективни и мерливи критериуми.

КвалитетотÈизбиваÈнаÈповршинаСо имплементација на новиот ЗаконÈ заÈ АкадемијаÈ наÈ судииÈ иÈ обвинители ќе се овозможи квалитетот да има предност, односно ќе се ограничи можноста за влијание при изборот на судиите и обвинителите:

9 секојÈкандидатÈзаÈАкадемијатаÈполагаÈквалификациски-струченÈтест и мора да има завршени правни студии со просекÈодÈнајмалкуÈ8, завршени постдипломски студии со просек од најмалку 8, да има положенÈправосу-денÈиспитÈиÈработенÈстажÈодÈнајмалкуÈ2Èгодини по положениот правосуден испит, како и да има активноÈпозна-вањеÈнаÈеденÈодÈофицијалнитеÈјазициÈнаÈЕвропскатаÈунија, од кои задолжително англискиот јазик што се до-кажува со еден од меѓународно признатите сертификат (ТОЕФЕЛ, ИЕЛТС, ТОЛЕС, ИЛЕК, Кембриџ сертификат).

9 Во рамките на приемниот испит, покрај стручниот тест за познавањето на правото, се воведува психолошкиÈтест кој го спроведува акредитирана професионална институција и тестÈзаÈинтегритет. Тестот за интегритет се состои од писмен тест, изготвен врз основа на стандардно утврдени прашања, по примерот на земјите-членки на ЕУ и САД, како и од интервјуирање на 15 лица избрани по случаен избор од страна на Судскиот совет од листа од 50 лица предложени од страна на кандидатот.

9 Со стекнувањето на статусот на слушател на почетната обука во Академијата, слушателот засноваÈработенÈод-носÈнаÈопределеноÈвремеÈсо Академијата сè до нејзиното завршување и изборот за судија или јавен обвинител.

9 Редоследот на изборот на кандидатите за судии и јавни обвинители се утврдува согласно со постигнатиотÈуспехÈпоÈзавршенатаÈпочетнаÈобука.

9 Ќе продолжиме со натамошно јакнење на институционалните капацитети на Академијата и подобрување на системот за изработка на програми за обука, воспоставување на e-learningÈсистемÈ(електронскоÈучење), подоб-рување на веб-страницата на Академијата (нејзино редизајнирање и реорганизација), зголемување на фондот на библиотеката и подобрување на системот за децентрализирана обука. (Проект 2008 ИПА кој ќе се реализи-ра во 2011, а ќе заврши до јануари 2012.)

9 Со имплементација на ЗаконотÈзаÈизменувањеÈиÈдополнувањеÈнаÈЗаконотÈзаÈсудовите започна да функционира системотÈнаÈкариера при унапредувањето на судиите од понизок во повисок суд, а од 1 јули 2013 година ќе започнат да се применуваат посебнитеÈусловиÈзаÈизборÈнаÈсудија,Èна тој начин што:È1. За унапредување од понизок во повисок суд потребно е во последните две години од страна на Судскиот

совет на Република Македонија, кандидатот да биде оценет со највисока позитивна оценка и во однос на другите пријавени лица да има добиено најголем број бодови и доколку има работно искуство:

» Од најмалку 4 години непрекинат судиски стаж како судија во основен суд, доколку аплицира за судија на апелационен суд;

» Од најмалку 6 години непрекинат судиски стаж како судија во апелационен суд, во Управниот суд или Виши-от управен суд, ако аплицира за судија на Врховниот суд на Република Македонија;

» Од најмалку 4 години непрекинат судиски стаж како судија во основен суд ако аплицира за судија на Управ-ниот суд;

» Од најмалку 3 години непрекинат судиски стаж како судија во Управниот суд, доколку аплицира за судија на Вишиот управен суд .

2. За судија на Управниот може да биде избрано и лице кое не е судија но има шест години стаж на управни работи, државен орган и кое во последните две години е оценето со највисока позитивна оценка, согласно со закон.

3. За судија на Вишиот управен суд, може да биде избрано и лице кое не е судија, но има осум години стаж на управни работи во државен орган и кое во последните две години е оценето со највисока позитивна оценка.

Со новиотÈЗаконÈзаÈизменувањеÈиÈдополнувањеÈнаÈЗаконотÈзаÈсудскиотÈсоветÈнаÈРепубликаÈМакедонија се воведува системÈнаÈоценувањеÈкој ќе дејствува стимулативно на судиите да одлучуваат исклучиво врз основа на законите и утврдената фактичка состојба, без прифаќање на интервенции или притисоци, бидејќи во спротивно тоа ќе се одра-зи на бодовите на судиите што не само што ќе го спречи нивното унапредување, туку може да предизвика и нивно разрешување.

ОценувањетоÈнаÈработатаÈнаÈсудијата ќе се врши врзÈосноваÈнаÈвкупнитеÈрезултатиÈнаÈсудијата преку квантитативно (број на решени предмети) и квалитативно (број на потврдени, преиначени или укинати предмети од повисокиот суд) оценување на работата на судијата, непосредното следење, дополнителните и посебните критериуми во врска со вршењето на судиската функција.

ДисциплинскаÈодговорностÈнаÈсудија, што е основа за разрешување се утврдува исклучиво врзÈосноваÈнаÈобјектив-ниÈиÈмерливиÈкритериуми кои ја ограничуваат можноста за евентуален субјективизам при утврдување на нестручно и несовесно постапување.

ТРАНСПАРЕНТНО СуДСТвО9 Создадовме правна рамка според која судскиотÈсоветÈработиÈнаÈјавниÈседници и задолжително еднаш во ме-сецот расправа поединечно по сите претставки и поплаки поднесени од граѓаните и правните лица за работата на судиите и судовите како и за оддолжувањето на судските постапки и за секоја одделна претставка и попла-ка донесува одлука најмногу во рок од 60 дена.

9 Предвидoвме законска обврска за задолжително формирање на канцеларии за односи со јавноста во секој суд, како и обврската на судовите донесените одлуки во рок од два дена од денот на изготвувањето и потпишу-вањето да ги објават на веб-страницата на судот.

9 Во периодот од 2012 до 2015 целосно ќе го имплементираме Законот за изменување и дополнување на Законот за судски буџет, со кој се унапредува постапката за изготвување и менаџирање на судскиот буџет, и се утврдува судски буџет во износ од најмалку 0,8% од бруто домашниот производ, или два пати повеќе од досега, зголе-мувајќи го постепено секоја година.

ЕФИКАСНО СуДСТвОСо Законот за изменување и дополнување на Законот за парничната постапкаÈсоздадовме услови за зајакнувањеÈнаÈправнатаÈсигурност,ÈпоефикасноÈиÈпоекономичноÈпостапувањеÈнаÈсудовитеÈиÈнамалувањеÈнаÈвреметраењетоÈнаÈпостапката како предуслов за поповолна бизнис-клима. Новините опфаќаат:

I. подготвителното рочиште е задолжителна фаза од постапката во која странките треба да ги подгот-ват сите факти и докази;

II. автоматска распределба на предметите преку системот AKMIS;

III. рок од 8 денаÈза доставување на поднесена тужба до тужената страна на одговор, од денот на нејзи-ното поднесување во судот;

IV. по барање за привремена мерка, судот е должен да закаже рочиште во рок од 3 дена од поднесу-вањето на барањето;

V. рок од 8 дена за закажување на подготвително рочиште, по прием на одговор на тужба и негово одржување најдоцна во рок од 50 дена, од денот на неговото закажување;

VI. одложеното рочиште ќе се одржи во рок од најмалку 8, односно во рок од најмногу 45 дена од денот кога рочиштето било одложено;

VII. рок од 8 до 60 дена за одржување на главната расправа, а за сложените случаи 90 дена од денот на одржување на подготвителното рочиште;

VIII. рок од 3 месеци за одлучување на Второстепениот суд по жалба, а за сложените предмети 6 месеци;

IX. рок од 8 мeсеци за одлучување на Врховниот суд по вонреден правен лек – ревизија;

X. судот ја донесува и ја објавува одлуката веднаш, а во сложените случаи донесувањето и објавување-то на одлуката може да се одложи најдоцна во рок од 8 дена;

XI. судските одлуки писмено се изработуваат во рок од 8 дена, а во сложените случаи во рок од 15 дена од денот на нивното објавување;

XII. судските одлуки се објавуваат на веб-страницата на судот во рок од два дена од денот на нивното потпишување;

XIII. задолжително определување на вредноста на спорот во поднесоците;

XIV. задолжителна употреба на адвокатски печат на секој судски поднесок; oсвен оние што се составени од страна на полномошник кој е дипломиран правник кој со странката е во работен однос или род-нина по крв во прва линија, брат, сестра или брачен другар;

XV. во спорови каде е дозволена медијација, судот е должен заедно со поканата за подготвително ро-чиште да достави писмено укажување до странките дека спорот можат да го решат по пат на медија-ција.

XVI. се воведува и електронско поднесување на сите документи до применото одделение, кој ќе се им-плементира од септември 2011;

XVII. строго пропишани задолжителни елементи кои мора да ги содржи секој поднесок, кои судот може да ги отфрли доколку се непотполни;

XVIII. во однос на делот на ревизијата, цензусот за изјавување против второстепена пресуда го подигнавме на 1 милион денари, а за стопанските спорови на милион и пол денари, ревизијата ќе биде дозволена и во спорови кога второстепениот суд ја преиначил првостепената пресуда.

Презентираните новини во Законот за парнична постапка ќе почнат со примена од 9 септември 2011 година.

Со ЗаконотÈзаÈвештачење се пропишуваат критериуми за вршење на вештачењата од страна на високопрофесионал-ни и стручни субјекти преку исполнување на пропишаните услови и полагање на стручен испит, како и издавање на лиценци за работа, со што се гарантира квалитетно извршување на вештачењето. Особено внимание се посветува на континуираната обука на вештаците и нивно коморско здружување. Предвидено е осигурување од одговорност на штета која вештакот може да ја причини при вршење на вештачењето кон нарачателот или трето лице.

Со ЗаконотÈзаÈуправувањеÈсоÈсудскиÈпредметиÈсеÈпредвидува управување со движењето на предметите во судовите во Република Македонија, преку користење на автоматизиран компјутерски систем, почитување на законските ро-кови за преземање на процесните дејства, законските рокови за донесување, изготвување и објавување на судските одлуки и роковите определени со овој закон; спречување на застој во движењето на судските предмети, и спречу-вање на создавање на заостаток на нерешени судски предмети.

соÈреформитеÈштоÈгиÈспроведувамеÈвоÈсудството:

9 сеÈподобруваÈсистемотÈзаÈдостава на писмената и востановена е уредна достава и задолжително доставување на поднесоци по електронски пат во електронско сандаче;

9 со почеток од 9 септември 2011 година сеÈвоведуваÈтонскоÈснимањеÈнаÈрочиштата што ќе обезбеди посигурно забележување на исказите за фактите и доказите за кои се расправа во постапката. Со опрема за тонско сни-мање во вредност е 310.000,00 US$ (донација од УСАИД), досега се опремени 80 судници, а до крајот на 2012 година ќе се опремат уште 60 судници со опрема во вредност од околу 200.000,00 евра, средства од буџетот на Република Македонија.

Во функција на ефикасна заштита против управните акти, ќе се конституира и ќе отпочне со работа новиотÈВишÈуправенÈсуд.

Р о к : д о ј у н и 2 0 1 1 .

За да се растоварат судовите од големиот број предмети, ќе продолжиме со промоција на медијацијата како алтер-нативен начин за решавање на споровите, а доколку странките склучиле спогодба во постапка на медијација, таа добива својство на судско порамнување, ако за тоа се исполнети условите.

Во новиот мандат ќе изготвиме повеќегодишен стратешкиÈпланÈзаÈутврдувањеÈнаÈпотребниотÈбројÈнаÈсудииÈиÈјавниÈобвинители.È

Р о к : 2 0 1 1 .

Преку КодификацијаÈнаÈграѓанскотоÈправо на Република Македонија и изготвувањето на Граѓански законик ќе се доизгради и ќе се стабилизира граѓанско-правната материја како еден од носечките столбови на правниот систем и поредокот во државата, што ќе придонесе во натамошното јакнење на правната сигурност на учесниците во прав-ниот промет.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 6 .

Со новиот ЗаконÈзаÈбесплатнаÈправнаÈпомош на социјално ранливите категории граѓани, ќе им се обезбеди еднаков пристап до институциите заради остварување на ефективна правна помош согласно со начелото за еднаков пристап до правдата.

бРЗО И ЕДНОСТАвНО ИЗвРШувАњЕВо декември 2010 година донесен е Законот за изменување и дополнување на Законот за извршување, со кој се уредува начинот на извршувањето на налозите кои ја задолжуваат трезорската сметка на Трезорот при Министер-ството за финансии и начинот на извршувањето на налозите што ја задолжуваат здравствената трезорска сметка на Трезорот при Фондот за здравствено осигурување.

Во 2011 година, ќе започне трансферотÈнаÈизвршниÈпредметиÈодÈсудовитеÈкајÈизвршителите, а предлозите за извр-шување, за кои не е донесено правосилно решение, ќе бидат префрлени во надлежност на нотарите.

РЕФОРМА НА КАЗНЕНОТО ПРАвО До крајот на 2011 година ќе ги преземеме сите чекори за јакнење на капацитетите на институциите и ќе ги донесеме подзаконските акти потребни за целосно имплементирање на ЗаконотÈзаÈкривичнаÈпостапка.È

9 Ќе го зголемиме бројот на јавните обвинители, како и бројот на советници, информатичари и технички персо-нал.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

9 Ќе ги реновираме и ќе ги опремиме просториите на јавните обвинителства.

Р о к : 2 0 1 4 .

9 Ќе ја завршиме изградбата на новатаÈзградаÈзаÈјавнотоÈобвинителство во која ќе бидат сместени Јавното обви-нителство на Република Македонија, Вишото јавно обвинителство Скопје, Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и корупција и Основното јавно обвинителство Скопје.

Р о к : 2 0 1 2 .

9 Во рамките на проектот на Светската банка, ќе се продолжи со активностите за реновирање на судската зграда и опремување на Основниот суд во Битола.

Р о к : 2 0 1 2 .

9 Ќе се заврши со изградбата на новатаÈсудска зградаÈКривиченÈсудÈво Скопје.

Р о к : 2 0 1 2 .

Во периодот 2011-2013 година ќе извршиме усогласување на ЗКП со Законот за јавно обвинителство, Кривичниот законик, Законот за судовите, Законот за прекршоците и Законот за адвокатурата. Истовремено ќе донесеме Закон за јавнообвинителска служба, со кој ќе се утврдат правата, обврските и одговорностите на вработените во јавните обвинителства.

Р о к : к р а ј н а 2 0 1 2 .

МЕѓуНАРОДНА СОРАбОТКА9 Со цел заÈзабрзување на механизмите за екстрадиција, ќе се изготви Предлог за поведување на постапка за ратификација на Третиот дополнителен протокол на Конвенцијата за екстрадиција на Советот на Европа. Рок: 2011.

9 За воспоставување на унифициран и едноставен начин на размена на административни документи ќе се изгот-ви Предлог за поведување на постапка за потпишување и ратификација на Република Македонија на Европ-ската конвенција за доставување во странство на документи во врска со административни работи. Рок: 2011.

9 Со прифаќањето на амандманот XXXII на Уставот на Република Македонија во април 2011 година се создаде можност за предавање (екстрадиција) на лицата со двојно државјанство врз основа на меѓународен договор, со одлука на суд. Со ова решение ќе се оневозможи злоупотреба на двојното државјанство во функција на избегнување на соочување со правдата.

ПРОЕКТ:ÈРЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈКАЗНЕНО-ПОПРАВНИТЕÈИÈВОсПИТНО-ПОПРАВНИТЕÈусТАНОВИÈ

Носител: Министерство за правдаВкупната вредност на проектот е 52 милиони евра, од кои 90% се обезбедени преку кредит од Банката за развој на Советот на Европа, а 10% се национално кофинансирање од буџетот на Република Македонија. Во периодот 2011-2015 ќе се продолжат активностите за изградба, реконструкција и опремување на:

9 Казнено-поправенÈ домÈ ИдризовоÈ прекуÈ изградба на нови објекти со површина од 43000 м2, со што вкупниот капацитет на оваа установа ќе се зголеми од 900 на 1510 места.

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : д е к е м в р и 2 0 1 3 ,

9 ЗатворÈскопје со реконструирање на постојните и изградба на нови објекти, со што вкупниот капацитет на Ззатворот ќе се зголеми од 477 на 634 места.

Р о к : 2 0 1 5 ,

9 Воспитно-поправенÈдомÈТетово со изградба на нов комплекс со површина од 2640 м2 и капацитет од 84 места. Рок на реализација: јули 2015, È -ÈЗатворÈ Куманово,Èкаде ќе се доврши изградбата на објекти воÈвкупна површина од 5500 м2 и капацитет од 250 лица.

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : д е к е м в р и 2 0 1 2 ,

9 Ќе се изгради ОдделениеÈ–ÈстационарÈзаÈосудениÈлица,Èво рамките на Болницата за нервни и душевни болести „Бардовци“,Èсо кој ќе се обезбедат потребните услови (материјални, просторни и кадровски), за соодветен психијатриски третман на осудениците и притворениците кои имаат ментални здравствени проблеми.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 4 ,

9 Во рамки на Програмата на Владата на Република Македонија за финансирање на изградба, рекон-струкција, одржување на објекти и опремување на казнено-поправните установи, во текот на 2011 го-дина ќе се изврши реновирање на: а/ Петтото крило во затворениот дел на Казнено-поправниот дом Идризово; и б/ Дел од објектот на Затворот Битола.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

ОСТАНАТИ АКТИвНОСТИ1. Ќе се продолжи со активностите утврдени во Акцискиот план за реализација на Стратегијата за ресоцијализа-

ција и социјална адаптација на осудени лица.

Р о к : к о н т и н у и р а н о 2 0 1 1 - 2 0 1 2 г о д .

2. Ќе се преземат активности за јакнење на организацискиот капацитет на пенитенцијарниот систем во Р. Маке-донија за да се обезбеди целосна заштита на човековите права во третманот на притворените и на осудените лица.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

3. Ќе се обезбеди поддршка на пробациската служба и ефикасно извршување на алтернативните мерки во со-гласност со европските и со меѓународните стандарди за човековите права.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

ЧОвЕКОвИ ПРАвАВо новиот мандат на Владата на ВМРО-ДПМНЕ, човековитеÈправаÈостануваатÈвоÈфокусотÈнаÈнашетоÈвнимание.ÈВо таа насока, континуирано ќе се одржуваат деновиÈнаÈбесплатенÈправенÈсовет од областа на медијацијата, извр-шувањето, нотаријатот и адвокатурата. За натамошно унапредување на знаењата на судиите и јавните обвинители ќе се реализираат обуки за примената на Европската конвенција за заштита на човековите права и основни слободи и дополнителните протоколи и одлуките на Европскиот суд за човекови права. Во текот на 2011-2012 година ќе про-должат активностите од Акциониот план за спроведување на Законот за малолетничка правда.

Во новиот мандат ќе продолжиме со соработката со Европскиот суд за човекови права преку унапредување на прав-ната рамка, спроведување на пресудите на судот во случаите во кои Република Македонија се јавува како тужена страна, како и превод на одлуките на ЕСЧП на македонски јазик и нивно објавување на веб-страницата.

СЛОбОДНИ, ПРОФЕСИОНАЛНИ И НЕЗАвИСНИ МЕДИуМИПравото и слободата на изразувањето се највисоки вредности на демократското општеството.

Владата на ВМРО-ДПМНЕ го почитува плурализмот на идеите и ставовите кои придонесуваат за јакнење на правната држава, демократијата и цивилното општество, овозможуваат контрола на власта, ги бранат и ги промовираат чове-ковите права, достоинството и слободата.

Во новиот мандат на Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе предложиме со заокружување на правната рамка заради обезбе-дување на услови во кои институциите надлежни за контрола и регулација на медиумите ќе воспостават непречена и неселективна примена на регулативата за да се овозможи еднаква и фер позиција за сите медиуми на пазарот, ќе се обезбеди почитување на Законот за работни односи и социјалните права на новинарите во сите електронски и печатени медиуми, а во функција на јакнење на независноста и професионалноста на медиумите, транспарентноста на сопственоста ќе биде придружена со транспарентност на изворите на финансирање.

МАКЕДОНИЈА бЕЗ КОРуПЦИЈАСилната, континуирана и неселективна борбата против корупцијата стана знак на препознавање и стил на работа на Владата на ВМРО-ДПМНЕ.

Во новиот мандат ќе продолжиме со истото темпо со помош на:

9 РеализацијаÈнаÈпрепоракитеÈнаÈГРЕКО за РМ од трет круг на евалуација.

Р о к : 2 0 1 1 ;

9 Имплементација на измените и дополнувањата наÈКривичниотÈзаконикÈод април 2011 година, кои се однесува-ат на соодветно регулирање на кривичните дела Поткуп и Противзаконито посредување, согласно со Кривич-ната конвенција за корупција на Советот на Европа и на нејзиниот Дополнителен протокол;

9 Донесување на ЗаконÈзаÈизмениÈиÈдополнувањаÈнаÈЗаконотÈзаÈфинансирањеÈнаÈполитичкитеÈпартии, согласно со препораките на ГРЕКО и ОДИХР во насока на обезбедување на поголема транспарентност на сметките на политичките партии и преку определување на Државниот завод за ревизија за институцијакоја ќе има водечка улога во системот на контрола над финансирањето на политичките партии и изборните кампањи.

Р о к : 2 0 1 1 ;

9 Донесување на нова ДржавнаÈпрограмаÈзаÈпревенцијаÈиÈрепресијаÈнаÈкорупцијатаÈи новаÈДржавнаÈпрограмаÈзаÈпревенцијаÈиÈнамалувањеÈнаÈпојаватаÈнаÈсудирÈнаÈинтересиÈсо акциски планови за нивна имплементација согласно со препораките од извештајот на Европската комисија.È

Р о к : 2 0 1 1 ;

9 Максимална посветеност на политичките функционери и на институциите одговорни за борбата против ко-рупцијата и криминалот.

МОДЕРНА, РЕФОРМИРАНА, ЕвРОПСКА ПОЛИЦИЈА вО СЛуЖбА НА гРАѓАНИТЕЈакнењето на правната држава и промоција на системот на владеење на правото што во фокусот го има почитување-то на човековите слободи и права, останува приоритет на Министерството за внатрешни работи.

Во новиот мандат ќеÈостанемеÈдоследниÈнаÈтранспарентнотоÈработењеÈиÈнеселективнатаÈиÈбескомпромиснаÈборбаÈпротивÈкриминалотÈиÈкорупцијата во институциите и во општеството.

ЌеÈгоÈстeснимеÈпросторотÈзаÈзлоупотребаÈнаÈслужбенатаÈположбаÈиÈовластувања преку јакнење на капацитетот на секторот за внатрешна контрола и професионални стандарди во МВР и примена на нови алатки за рана детекција и санкционирање на сите злоупотреби.

9 секојÈвработенÈвоÈМВРÈќеÈдаваÈотчетÈзаÈимотнатаÈсостојба. Промените во имотната состојба на вработените во МВР ќе се контролираат по случаен избор на лица за кои ќе се направи споредување на податоците пријавени во анкетните листови доставени до Секторот за внатрешна контрола и професионални стандарди со нивната реална имотна состојба.

Политиката на нулта толеранција продолжува и на полето на спроведување на стратегиите за борба против трго-вијата со наркотици, луѓе и оружје.

Преку унапредување на меѓуинституционалната и меѓународнатa соработка ќе постигнеме повисока ефикасност во откривањето на кривичните дела.

9 ЗаедничкиÈмеѓуинституционалниÈтимови ќе постапуваат во истражување на одредени типови на кривични дела.

9 Ќе формираме единициÈзадолжениÈзаÈкриминалистичкоÈразузнавање.

9 Со проектот НационалнаÈбазаÈзаÈразузнавачкиÈподатоциÈќе воспоставиме систем за рано предупредување и подобра координација и автоматска размена на податоци во реално време меѓу институциите надлежни за спроведување на законот (МВР, УЈП, Царинска управа, Финансиска полиција, Управа за спречување на перење пари и финансирање тероризам, Јавно обвинителство и други).

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

9 Ќе формираме БазаÈнаÈфалсификуваниÈбанкноти со можност за размена на информации со слични бази од други земји.

Р о к : ј у л и 2 0 1 2 .

јакнењетоÈнаÈсистемотÈнаÈнационалнаÈбезбедност,ÈодржувањетоÈнаÈстабилностаÈвоÈземјатаÈиÈборбатаÈпротивÈтеро-ризмот како глобална закана остануваат наш приоритет и во новиот мандат.

9 Управата за безбедност и контраразузнавање како рамноправен партнер на соодветните служби од други др-жави, ќе продолжи со интензивна размена на информации за терористички групи и нивните мрежи за поддрш-ка во функција на унапредување на мерките и активностите за откривање на организаторите, извршителите и логистичарите на терористичките активности.

ПОЛИЦИЈА бЛИСКА ДО гРАѓАНИТЕ, КОЈА ИМ СЛуЖИ И гИ ЗАШТИТувАПринципот на работа на полицијата во заедницата т.н communityÈpolicing, чија основа е довербата помеѓу граѓаните и полицијата останува доминантен во нашето работење.

Преку партнерскиÈодносÈсоÈграѓанскиотÈсектор, заедничко идентификување и надминување на проблемите, МВР ќе остане важен фактор за одржување на мирот, промовирање на вистинските вредности и градење на хармонични односи меѓу луѓето, посебно меѓу младите.

9 Во рамките на проектот „ОтворенÈ ден“ граѓаните ќе можат да го посетат секторот за внатрешна контрола и професионални стандарди, да се запознаат со нивните права и ингеренциите на полицијата или да дадат предлози за подобро работење на МВР.

Р о к : ј у л и 2 0 1 1 .

Во соработка со МОН ќе изготвиме воспитни програмиÈзаÈучениците од основните и од средните училишта.

Р о к : к о н т и н у и р а н о , п о ч н у в а ј ќ и о д с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

9 Ќе воспоставиме регистарÈнаÈлицаÈосудуваниÈзаÈсексуалнаÈзлоупотребаÈнаÈдеца, со што граѓаните ќе добијат можност да се информираат за постоење на лица во нивното соседство кои биле осудени за овој вид криминал.

Р о к : 2 0 1 2 .

9 Во соработка со Републичкиот совет за безбедност во сообраќајот во средните училишта ќе организираме ча-совиÈзаÈзапознавањеÈсоÈосновитеÈнаÈсообраќајнатаÈкултураÈзаÈзаинтересиранитеÈсредношколци-идниÈвозачи.

Р о к : в т о р о п о л у г о д и е о д у ч е б н а т а 2 0 1 1 - 2 0 1 2 .

9 Интернет-страницата на МВР ќе ја модернизираме и ќе овозможиме директна комуникација со инспекторите за прифат, за превенција, командирите и одговорните во станиците.

9 Ќе ги скратиме чекорите за добивање безбедни документи со широк опсег на употреба преку:

» Овозможување на безготовинско плаќање на трошоците во управните служби,

» Поврзување на интернет-страницата на МВР со кол-центарот со можност за електронско закажување на термин за вадење документи и проверка дали се документите изготвени .

ПРОЕКТ:È„ВОЗАчКАÈДОЗВОлАÈНАÈ16ÈГОДИНИ“

Во новиот мандат ќе предложиме измена на Законот за безбедност на сообраќајот на патиштата со која:

9 на младите луѓе со наполнети 16 години возраст ќе им се овозможи да стекнат право да полагаат за возачка дозвола од Б-категорија;

9 ќе се зголеми бројот на задолжителни часови за практична обука за управување со моторно возило за 30%;

9 возачот-почетник на возраст од 16-18 години нема да може да управува моторно возило надвор од гра-ниците на општината во која има место на живеење.

Со овие измени ќе се зголеми безбедноста на патиштата како резултат на поквалитетната обука и поголемото искуство на возачите, ќе се овозможи поголема мобилност и подобра комуникација на младите и ќе се нама-ли бројот на сообраќајни прекршоци заради управување на моторно возило без возачка дозвола.

ПРОЕКТ:È„ЕлЕКТРОНсКАÈлИчНАÈКАРТА“È

Согласно со европските практики, ќе воведеме електронски лични карти. Покрај за докажување на иденти-тетот, државјанството и живеалиштето, тие ќе се користат и за потврдување дека е идентитетот автентичен и реален. Со оваа лична карта на граѓанинот му се дава можност да се пријави на порталот на МВР и да бара испорака по брза пошта на Уверение за државјанство, да потпишува и да криптира документ кој го препраќа до друг граѓанин или до МВР, да се пријави на порталот на УЈП и да пополнува и да испраќа годишна даноч-на пријава итн. Со електронската лична карта сите услуги што ги нудат Агенцијата за катастар, Централниот регистар, Управата за јавни приходи, Царинската управа, ФЗОМ, ФПИОМ ќе можат да се добијат по елек-тронски пат.

Носители: МИОА и МВР

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : д е к е м в р и 2 0 1 3

ПРОЕКТ:È„сПОРТОТÈИÈНАсИлсТВОТОÈНЕÈОДАТÈЗАЕДНО“

9 Во соработка со спортските федерации, клубовите и со навивачките групи ќе донесеме нов Закон за спречување на насилство и недолично однесување на спортските натпревари. Рок: септември 2011.

9 Ќе воспоставиме регистар на лица што го нарушуваат јавниот ред и мир на спортските натпревари.

Р о к : ј у л и 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„ПОлИцИјАТАÈИÈучЕНИцИТЕÈсЕÈДРужАТ“

Намалувањето на деликвенцијата и насилството меѓу младите луѓе е еден од врвните приоритети за секое општество.

Во насока на намалување на насилството и поголема безбедност на нашите деца, заÈсекоеÈосновноÈиÈсредноÈучилиштеÈќеÈназначимеÈодговоренÈполицискиÈслужбеник, со кого учениците, наставниот и раководниот ка-дар ќе имаат директен контакт.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

За да одговориме на сите безбедносни закани и ризици мора да сме во чекор со современите методи на работа. Затоа ќе продолжиме со зголемено користењe на новите технологии и модернизација на телекомуникациската и информатичка инфраструктура во МВР.

9 Ќе воведеме системÈзаÈинформацискаÈбезбедност, кој опфаќа подигнување на степенот на физичка заштита, непрекинато напојување со електрична енергија, противпожарна заштита, издвојување на мрежата за корис-тење Интернет и регулирање на пристапот до класифицирани информации.

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : о к т о м в р и 2 0 1 4 .

9 Со МиграцијаÈиÈобновувањеÈнаÈстаритеÈбазиÈнаÈподатоциÈнаÈМВР до 2013 ќе се поврземе со базите на податоци на другите институции.

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : ј у л и 2 0 1 3 .

9 Со ЗајакнувањеÈиÈпроширувањеÈнаÈглавнатаÈмрежа со оптички кабли ќе ги поврземе главните центри и ќе по-ставиме нови безжични линкови на недостапните места од зелениот граничен појас, заради подобрување на квалитетот на врските и зголемување на податочниот проток.

Р о к : к о н т и н у и р а н о д о 2 0 1 5 .

9 Со продолжување со втората и третата фаза од проектот Тетра ќе се постигне 100% покриеност на територија-та со дигитален радиосигнал за потребите на полицијата и потенцијал за приклучување на други институции.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ДИГИТАлНАÈПОлИцИјА“

Ќе овозможиме раководење и командување со најсложените полициски операции на специјалните единици од цен-трален команден центар, во кој старешинскиот кадар ќе има дигитална проекција за моменталната состојба на те-рен. Системот ќе овозможи централно распоредување на ресурсите, врз основа на автоматска анализа на оператив-ни и разузнавачки податоци кои ќе се добиваат во реално време. Преку навигациски уреди ќе се следи движењето и поставеноста на секој полицаец, и ќе се добива информација за настанати повреди, потреба од медицинска помош или потреба од засилување.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

ПРoЕКТ:È„сЕКАДЕÈБЕЗБЕДНИ“

Зголемувањето на чувството на сигурност, превентивно дејствување, но и поголема ефикасноста при расчистување на кривичните дела во сите области остануваат на врвот на листата на приоритети на Владата на ВМРО-ДПМНЕ.

9 Со завршување на проектот „БезбеденÈ град“ ќе се овозможиÈ 24-часовен безбедносен видео-надзор во најфреквентните делови на Скопје, Kуманово и Тетово.

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : ј у н и 2 0 1 2 .

9 Преку потпишување на договори за меѓународна размена, врз основа на реципроцитет, ќе се овозможи престој на полициски службеници од Македонија во соседните земји и земјите каде во одредени периоди (годишни одмори, празници итн.) престојуваат поголем број македонски државјани.

гРАНИЧНО уПРАвувАњЕОбезбедувањето на реален баланс помеѓу отворени граници за трговија, туризам и други легални форми на дви-жење на луѓе и стоки, но истовремено безбедни и контролирани граници во поглед на заканите од илегалната миг-рација, трговијата со луѓе, незаконско внесување на стоки и добра и борбата против прекуграничен криминал и тероризмот, претставува базичен принцип врз основа на кој е поставен и функционира македонскиот концепт на интегрирано гранично управување. За негово јакнење

9 Ќе формираме мобилнаÈединицаÈнаÈграничнатаÈполиција задолжена за илегална миграција.

Р о к : 2 0 1 1 ;

9 Ќе изградиме новÈобјектÈзаÈЕзерскатаÈполицијаÈвоÈОхрид.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 ;

9 Ќе ги реновирамеÈполицискитеÈстаници за обезбедување на државната граница ПоповаÈшапка,Èлабуништа,Èчашка,ÈГошинце,ÈФрангово,Èстење,Èстрезимир,Èџепиште.

Р о к : н о е м в р и 2 0 1 1 ;

9 Ќе продолжиме со модернизацијаÈнаÈГраничнатаÈполиција и инвестиции во материјално-техничко опремување со високософистицирани средства за надзор на границата (термални камери со долг домет, системи за провер-ки на патни исправи и документи, опрема за проверка на возила и товар, апарати за детектирање радијација) и усвојување нови оперативни процедури и координација со соседните служби за заедничкото покривање на граничната линија.

ПРОЕКТ:È„ОТВОРЕНÈРЕГИОН“È

Во периодот 2011-2015 година ќе овозможиме поголема мобилност и подобра комуникација на македонските држа-вјани со нивните блиски што живеат во соседните држави, посебно во пограничните региони преку:

9 Склучување договориÈзаÈпатувањеÈсоÈличниÈкарти или други документи кои би го олесниле патувањето во по-граничните региони,

9 Отварање ЗаедничкиÈконтактниÈцентриÈпо примерот на центарот со Бугарија и преминување кон системот на едно застанување,

9 Отворање на ЗаедничкиÈграничниÈпреминиÈзаÈлокаленÈсообраќај (со Бугарија ГП „Клепало“, со Србија Огут-Требениште, Белановце-Станчиќ, Голеш-Црцорија, со Косово Танушевци-Дебалде, со Албанија-Џепиште –Тре-биште).

ОДбРАНА И СИгуРНОСТВодени од искуствата и постигнатите резултати, од спроведените реформи во одбраната за кои добиваме највисоки оценки, во новиот мандат ќе продолжиме да градиме професионаленÈиÈмодеренÈодбранбенÈсистем, целосно компа-тибилен со стандардите на НАТО и ЕУ.

Остануваме доследниÈнаÈстратегискитеÈмисииÈнаÈсистемотÈзаÈодбрана како поддршка на националната безбедност:

9 одбрана и заштита на територијалниот интегритет и независноста на Република Македонија;

9 учество во колективната самоодбрана на НАТО;

9 придонес во операции во целокупниот спектар на мисии на ООН, на НАТО и на ЕУ;

9 заштита на пошироките интереси на Република Македонија (кризен менаџмент, помош и соработка со цивилно население и сл.).

Активностите на ВМРО-ДПМНЕ во периодот 2011-2015 ќе бидат насочени кон:

9 развивање на способности за одбрана на земјата,

9 интеграција во политичката, во одбранбената и во воената структура на НАТО,

9 унапредување на механизмите на демократската и на цивилната контрола врз АРМ и нејзината употреба во функција на целите на надворешната политика,

9 развој на капацитетите на Министерството за одбрана за ефикасно управување со одбранбените ресурси и процеси,

9 континуиран придонес во меѓународните операции за поддршка на мирот и безбедноста и постојан придонес во Европската безбедносна и одбранбена политика.

ОДбРАНбЕНА СТРАТЕгИЈА Со новата Стратегија за одбрана, создадовме основа за донесување на Долгорочниот план за развој на одбраната. Со него ги поврзавме стратегиските мисии со долгорочните одбранбени развојни цели на системот за одбрана, структурата и способностите на МО и АРМ и потребните ресурси за постигнување на тие цели.

Во периодот 2011–2015 година ќе продолжиме со:

9 овозможување услови за одржување на висок степен на подготвеност на припадниците на АРМ,

9 опремување, модернизација и спроведување на реформи во одбраната и развој на воените способности за учеството во мировните мисии предводени од НАТО, ЕУ и ООН,

9 градење на капацитетите на Армијата на Република Македонија во областа на кризниот менаџмент и помош и соработка со цивилното население,

9 подобрување на условите за работа на припадниците на АРМ и реновирање на објекти во гарнизоните во Ки-чево, Прилеп, Велес, Тетово, Куманово, Штип и во Скопје,

9 развивање на системот на воено здравство во чии рамки ќе биде ставена во функција една лесна маневарска полска болница, која ќе биде оперативна до крајот на 2013 година.

ПОДОбРИ уСЛОвИ ЗА РАбОТА И гРИЖА ЗА ПРИПАДНИЦИТЕ НА АРМ

9 Ќе изградиме РегионаленÈцентарÈзаÈобукаÈвоÈзимскиÈусловиÈнаÈПоповаÈшапка, со сместувачки капацитети и рекреативни содржини наменети за обука за припадниците на АРМ и достапни за граѓаните.

Р о к : 2 0 1 3 .

9 По завршувањето на првата фаза од модернизацијатаÈнаÈармискиотÈполигонÈКриволак, во 2012 година ќе про-должиме со изградба на останатите предвидени содржини, со што значително ќе бидат подобрени условите за обука на овој полигон и истиот ќе биде користен од страна на повеќе други армии.

9 Ќе продолжиме со започнатиот проект за формирање на „центарÈзаÈобукаÈнаÈпилоти“, во кој преку квалитетен едукативен процес, реализиран од страна на меѓународни експерти, ќе создадеме пилотски кадар за потре-бите на државата. Центарот ќе добие меѓународно значење и Република Македонија ќе прерасне во лидер во регионот од оваа област.

Р о к : п р и е м н а п р в и т е к а д е т и в о о к т о м в р и 2 0 1 1 .

9 Ќе продолжиме со имплементација на системот - софтвер за персонален менаџмент и целоснаÈимплементацијаÈнаÈсистемотÈзаÈуправувањеÈсоÈдокументиÈ(ДокументÈменаџментÈсистем) за работа со класифицирани и некла-сифицирани податоци во насока на зголемување на степенот на ефикасноста при работењето на Министер-ството за одбрана и на Генералштабот на Армијата.

9 Во соработка со САД ќе воведеме логистичко-информатичкиÈсистемÈ(лИс)ÈиÈГеографско-комуникацискиÈин-форматичкиÈсистемÈ(ГКИс).

Р о к : 2 0 1 2 .

9 Ќе продолжиме да ги развиваме капацитетите на Воената академија „Генерал Михаило Апостолски“, во функција на развој на системот за образование и обука во Министерството за одбрана и АРМ.

9 Ќе продолжиме со проектот „АРМÈ-ÈмојÈвистинскиÈдом“ и за изградбаÈнаÈстановиÈиÈкуќиÈзаÈприпадницитеÈнаÈармијата. Врз основа на изразениот интерес од припадниците на АРМ, и по донесување на ДУП-ови од страна на општините, во првата фаза е предвидена изградба на станови во: Скопје, Куманово и Тетово. Во наредните фази од овој проект, согласно со интересот на припадниците на АРМ, станови би можеле да се градат на веќе обезбедени локации и во општините: Велес, Кичево, Прилеп и Штип. Во наредниот период, согласно со из-разниот интерес и можностите за урбанизација на неискористени површини, овој проект ќе го развиваме и со изградба на плански населби составени од индивидуални станбени објекти – куќи. Со овој проект, за прв пат, на припадниците на АРМ ќе им се овозможи решавање на станбеното прашање под исклучително поволни услови, и тоа: исклучително ниска цена и долгорочно бескаматно кредитирање со грејс-период, од почеток на градба до вселување.

9 Преку проектот „aктивнаÈрезерва“,Èпочнувајќи од 2011 година ќе започнеме со пополнувањеÈнаÈрезервниотÈсоставÈнаÈАРМ,ÈсоÈпоранешнитеÈпрофесионалниÈвојнициÈнаÈкоиÈимÈзавршуваÈслужбатаÈвоÈАРМ со навршување на законски предвидената старосна граница од 38 години. Оваа категорија професионални војници, ќе бидат дел од активната резерва 12 години, односно до навршување на нивната 50-годишна возраст, за што ќе доби-ваат месечен надомест во висина од 7.500 до 8.500 денари, што во период од 12 години би изнесувало околу 18.000 евра. Доколку ги исполнуваат пропишаните услови, припадниците на активната резерва би можеле да учествуваат и во мировни мисии надвор од РМ.

9 Преку подобрувањеÈнаÈпроектотÈ„лепеза“ во соработка помеѓу државните институции и приватните компании ќе продолжиме со поддршкаÈзаÈвраќањеÈвоÈцивиленÈживотÈнаÈпрофесионалнитеÈвојнициÈнаÈкоиÈимÈзавршуваÈслужбатаÈвоÈАРМ, што меѓу другото подразбира и поддршка за самовработување, вработување и отпочнување на сопствен бизнис, овозможено преку активните мерки на Владата на РМ.

9 Ќе продолжиме со инвестицииÈвоÈкапацитетитеÈзаÈрекреацијаÈнаÈприпадницитеÈнаÈармијата,ÈнивнитеÈсемејстваÈиÈостанатитеÈграѓани:» Во комплексот Св . Наум ќе бидат изградени бунгалови и содржини за рекреација .

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 ,

» Во комплексот Крушино ќе биде извршено целосно реновирање на постојниот објект и изградба на нови дополнителни содржини .

Р о к : 2 0 1 4 .

РАМО ДО РАМО СО СОЈуЗНИЦИТЕ Како рамноправен и кредибилен фактор на безбедноста во регионот и во светот, одбранбената политика ќе биде фокусирана кон принципиелна партнерска соработка во меѓународната политика и придонес во мировните мисии на НАТО, ЕУ и ООН.

9 Ќе продолжиме со активен ангажман во мировните мисии и учество во градењето на безбедносната архитекту-ра во светот, како што го правиме тоа во Авганистан, Босна и Херцеговина, Либан и во Косово.

9 Во меѓународните операции воениот персонал постепено ќе се зголемува од севкупната структура на копне-ните сили на АРМ, соодветно на динамиката на развојот на распоредливите способности, потребите и финан-сиските можности.

АРМИЈАТА ЗА гРАѓАНИТЕ АРМ ќе се вклучи во граѓански проекти во соработка со општините и со другите државни институции.

9 Ќе ги исчистиме крајбрежните појаси на вештачките езера во Република Македонија по примерот на чистењето на Преспанското Езеро.

9 Ќе продолжиме со активности на отворени денови на единиците на АРМ, активности со припадниците од Гар-дата и Воениот оркестар и сл.

Преку проектот „старитеÈкасарниÈзаÈновÈразвојÈ–ÈВладатаÈзаÈграѓаните“, ќе продолжиме со отстапување на цели касарни или делови од касарни и други недвижности (караули, магацински групи, деловни простории и сл.), со што ќе дадеме свој придонес за забрзан локален економски развој во општините опфатени со овој проект.

9 По финализирањето на проектот за општините: Радовиш, Делчево, Дебар, Дојран и Гевгелија, до крајот на 2011 година, Армијата на Република Македонија целосно ќе се повлече и од касарните во општините: Охрид, Бито-ла, Струмица и Куманово (една касарна).

9 Во интерес на локален економски развој на општините: Аеродром, Велес, Карпош, Кичево, Тетово, Штип и Прилеп, ќе извршиме отстапување на дел од земјиштето во касарните од овие општини, по завршување на процесот на урбанизација од страна на наведените ЕЛС.

9 Во рамките на овој проект ќе бидат отстапени 38 караули.

Ќе воведеме „ВоенÈправобранителÈ-Èомбудсман“, како механизам независен од воената командна структура кој ќе врши контрола за доследна примена на постојната законска регулатива во доменот на заштитата и регулирање на правата на вработените во АРМ и МО, односно пружање на правна помош на вработените во АРМ и МО, во насока на почитување на начелата и практиките на добро владеење.

надВорЕШни рабоТи, ЕВропСКи и ЕВроаТЛанТСКи инТЕграЦии

надВорЕШни рабоТи, ЕВропСКи и ЕВроаТЛанТСКи инТЕграЦииОсновната мисија на македонската надворешна политика е афирмацијаÈ иÈ промоцијаÈ наÈ РепубликаÈ МакедонијаÈкакоÈ современаÈ иÈ стабилнаÈ демократскаÈ земја,È какоÈ иÈ заштитаÈ наÈ државнитеÈ иÈ интереситеÈ наÈ македонскитеÈграѓаниÈвоÈстранство. Надворешната политика има за цел да обезбеди поволна позиција на Република Македонија во меѓународните односи, а со цел за стабилен развој на државата, како и промоција на националните политички, стопански, културни и безбедносни интереси. Надворешната политика ќе биде заснована врз принципите на мирољубивост, рамноправност, добрососедски односи, зајакната регионална соработка, активен мултилатерализам и целосно почитување на меѓународното право.

ЗачленувањетоÈнаÈРепубликаÈМакедонијаÈвоÈЕвропскатаÈунијаÈиÈНАТОÈостануваÈглавнатаÈнадворешно-политичкаÈцелÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈиÈстратешкиÈприоритетÈнаÈдржавата.Надворешната политика на Македонија во идниот период ќе биде посветена на следните приоритети:

9 Членство во НАТО;

9 Отпочнување на преговорите за членство во Европската унија и зачленување во ЕУ;

9 Унапредување на постојните стратешки партнерства, како и засновање на нови;

9 Надминување на наметнатиот спор кој Грција го има со уставното име на Република Македонија;

9 Продлабочување на меѓусоседските односи и регионалната соработка во Југоисточна Европа;

9 Промоција на македонските стопански интереси во странство и привлекување на странски инвестиции во земјата, како и зголемување на извозот;

9 Понатамошна визна либерализација – македонски пасош без визи;

9 Засилување на економската и јавната дипломатија;

9 Засилување на врските на Македонија со иселеништвото и заедничка соработка за националните интереси.

ВМРО-ДПМНЕ останува посветена на евроатлантските интеграции и ќе продолжи со исполнување на суштинските реформи и со имплементација на вредностите и критериумите, кои ќе нè’ приближуваат кон посакуваната цел и ќе одговорат на реалните потреби на граѓаните.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи да ја промовира Република Македонија како идна членка на ЕУ и на НАТО. Република Македонија е афирмиран меѓународен субјект, кој во годините на својата долгоочекувана независнот се покажа како сигурен партнер на евроатлантската заедница.

РепубликаÈМакедонијаÈгиÈисполниÈситеÈсуштинскиÈстандардиÈзаÈчленствоÈвоÈНАТО. И во следниот период реформи-те во областа на одбраната ќе продолжат, со цел да се задржат и да се унапредат сите воено-политички стандарди. Со своето несебично учество во безбедносните мисии на НАТО, Македонија покажа дека има капацитет да го спо-делува ризикот и одговорноста со земјите-членки на Сојузот. Република Македонија ќе продолжи со своето учество во мисијата ИСАФ во Авганистан.

Поканата и членството во Северно-атлантскиот сојуз не се овозможени единствено заради противењето и попречу-вањето на Самитот во Букурешт 2008 година, како и во периодот потоа, од страна на Грција, како земја-членка на НАТО. Ваквото попречување од страна на официјална Атина е во спротивност со интересите на НАТО и претставува грубо прекршување на Времената спогодба потпишана меѓу двете земји во 1995 година. Како земја која го почитува меѓународното право, Македонија пред Меѓународниот суд на правдата во Хаг, покрена правен случај против Гр-ција, повикувајќи се на Времената спогодба.

Во однос на политичкиот спор кој го наметна Грција за уставното име на нашата земја, Република Македонија е упатена на изнаоѓање на достоинствен компромис, во рамките на разговорите што се водат под покровителство на Обединетите нации. ВМРО-ДПМНЕ е подготвена да го продолжи грчко-македонскиот политички дијалог, врз основа на веќе утврдената стратегија и принципи.

ВМРО-ДПМНЕ нема да прифати промена на Уставот, со цел промена на уставното име на Република Македонија.

ВМРО-ДПМНЕ нема да прифати идеи и предлози што би го загрозиле македонскиот национален идентитет, засеб-носта на македонската нација и македонскиот јазик.

ВМРО-ДПМНЕ, како одговорна и народна партија, нема да дозволи кое било решение за спорот кој го наметна Гр-ција, да биде прифатено од страна на политичари поединци, влада или собрание, без претходно за тоа да се изјас-нат македонските граѓани на референдум, а при тоа мнозинството од граѓаните кои ќе излезат на референдумот да се согласни со можното решение.

ВМРО-ДПМНЕ, и покрај ваквите наметнати препреки, останува силно посветена на процесот на интеграција во се-мејството во кое припаѓа политички, културно и економски. Членството во ЕУ и НАТО ќе значи додадена вредност како за нашата, така и за регионалната стабилност, политичко заедништво и економски развој.

РепубликаÈМакедонијаÈгиÈисполниÈситеÈусловиÈзаÈпочетокÈнаÈпреговоритеÈзаÈчленствоÈвоÈЕвропскатаÈунија.ÈИмајќи ги предвид двата последователни позитивни извештаи и потврдената препорака за почеток на преговорите од стра-на на Европската унија, во 2009 и 2010 година, се залагаме за натамошна подготовка на Република Македонија за брзо завршување на преговорите за полноправно членство, откако тие ќе започнат. Натамошната надградба на административните капацитети, размената на искуства со државите кои веќе преговарале, како и континуираното исполнување на Критериумите од Копенхаген остануваат цврста определба на патот кон европеизацијата на Маке-донија.

Подготовката на Република Македонија за идното членство во ЕУ ќе ја продолжиме со натамошна реализација на активностите поврзани со реформите во правосудството, модернизацијата на администрацијата, борбата против ко-рупцијата и организираниот криминал, создавање на целосно функционална пазарна економија, како и реформите во сите други области поврзани со европската интеграција. Констатираниот напредок во сите области од страна на Европската унија е дополнителен мотив за вложување на уште поголеми напори за реформирање на нашето опш-тество во согласност со европските стандарди.

ВМРО-ДПМНЕ ја нагласува потребата од континуирана поддршка и соработка на сите релевантни домашни субјекти во процесот на евроатлантска интеграција, како и вклучување на целото општество во насока на преземање на претстојните задачи и одговорности.

Силно ја афирмираме потребата од одржување и интензивирање на регионалнатаÈсоработкаÈна Република Маке-донија, соработката со земјите што нè поддржуваат на патот на нашето интегрирање, како и од унапредување на политичкиот дијалог со структурите на ЕУ и НАТО.

цврстоÈстоимеÈнаÈзаложбитеÈзаÈвладеењеÈнаÈправото,ÈнезависностаÈнаÈсудството,ÈпазарнатаÈекономијаÈиÈмеѓует-ничкаÈтолеранција,ÈкоиÈсеÈзаедничкиÈмакедонскиÈиÈевропскиÈвредности.Продолжуваме да бидеме фокусирани на усвојување на законодавството на ЕУ и негово имплементирање кое е потребно не само како критериум за членство на РМ во ЕУ, туку и за приближување на европските стандарди и вред-ности во насока на подобрување на животот на македонските граѓани.

Европската унија почива на принципите на обединување на различностите. Затоа, на патот кон целосно членство во ЕУ, ќе го афирмираме и ќе го промовираме македонскиот национален идентитет, затоа што богатството на Европа се состои во негувањето на различните идентитети.

Ќе продолжиме со активностите за натамошна промоција на македонските политички и економски интереси во ин-ституциите на Европската унија, и зголемување на бројот на нашите поддржувачи кај европските структури и меѓу државите-членки на ЕУ.

Освен главната заложба за одлука на Европскиот совет за почеток на пристапните преговори, ВМРО-ДПМНЕ конкретно ќе се посвети на следните задачи:

9 Продолжување на темелните реформи во судството и во администрацијата;

9 Одржување и унапредување на исполнетоста на европските политички критериуми;

9 Понатамошни економски реформи согласно со европските стандарди со цел да се обезбеди оценката на ЕК за функционална пазарна економија;

9 Понатамошни реформи за конкурентноста на македонското стопанство во однос на внатрешниот пазар на ЕУ;

9 Одржување на степенот на целосната примена на Спогодбата за стабилизација и асоцијација (ССА);

9 Заедничка соработка со ЕК за влегувањето на ССА во втората фаза;

9 Заедничка соработка со ЕК за акредитација на националните институции на Република Македонија за целосно пренесување на надлежноста за управување со средствата од ИПА и во последната од петте компоненти од овој инструмент;

9 Натамошно зајакнување на човечките капацитети на Мисијата при ЕУ во Брисел.

ВМРО-ДПМНЕ го исполни ветувањето за визнаÈлиберализација со Шенген-земјите на Европската унија. Унапреду-вањето на институционалните капацитети во оваа област ќе продолжи, со цел проширување на списокот на земјите во кои ќе може слободно и без визи да се патува со македонски пасош.

бИЛАТЕРАЛНА И МуЛТИЛАТЕРАЛНА СОРАбОТКАВладата предводена од ВМРО-ДПМНЕ и понатаму ќе биде доследен поддржувач на регионалнитеÈиницијативи. Во тој контекст, Република Македонија ќе ги засили своите активности во рамките на регионалните организации како што е Советот за регионална соработка во Југоисточна Европа, Централно-европската иницијатива и други. Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе се заложи и за членство на Република Македонија во Јонско-јадранската иницијатива, како ор-ганизација која има и регионална и европска димензија. Република Македонија ќе биде отворена за разгледување на сите предлози и идеи за продлабочена регионална соработка, особено со земјите од непосредното и пошироко-то соседство, а согласно со нашите државни интереси.

ВМРО-ДПМНЕÈиÈпонатамуÈќеÈводиÈособенаÈсметкаÈзаÈнегувањетоÈиÈзаÈунапредувањетоÈнаÈполитичкитеÈиÈекономски-теÈодносиÈсоÈситеÈсвоиÈсоседниÈземјиÈ-ÈАлбанија,ÈБугарија,ÈГрција,ÈсрбијаÈиÈКосовоÈ–ÈзаснованиÈнаÈпринципитеÈнаÈрамноправност,ÈпочитувањеÈнаÈтериторијалниотÈинтегритетÈиÈсуверенитет,ÈвзаемноÈуважувањеÈиÈпочитувањеÈнаÈкултурно-националнитеÈпосебности. Посебно внимание ќе се посветува на транспортното и енергетско поврзување со соседите, засилување на трговските врски, како и отворањето на нови гранични премини. Од граничните премини во фаза на конечна изведба и отворање планирани се: Џепиште – Требиште (кон Албанија), Белановце – Станчиќ (кон Косово), како и Берово – Струмјани (кон Бугарија) - премин кој веќе е завршен од македонска страна, но ќе се продол-жи со напорите истото да биде завршено и од бугарската страна. Ќе ги преземеме неоходните чекори граничниот премин Голема Црцорија – Голеш (кон Србија) кој е отворен во 2011 година да добие статус на постојан граничен премин. Ќе продолжат иницијативите и за нови гранични премини кај Огут – Трговиште (кон Србија), Лојане – Мира-товац (кон Косово), Маркова Нога (кон Грција) и Дојран – Николиќ (кон Грција).

Во меѓународните односи, Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи да го негува и да го продлабочува стратешкотоÈпартнерствоÈсоÈсоединетитеÈАмериканскиÈДржави, врз основа на потпишаната Македонско-американска деклара-ција од 2008 година. Особено внимание ќе биде дадено на продлабочувањето на стопанската, образовната и на во-ено-безбедносната соработка меѓу двете земји. Република Македонија ќе продолжи да биде поддржувач и сојузник во меѓународната борба против глобалниот тероризам.

Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе се залага за продлабочување на пријателските односи со РускатаÈФедерација,Èпреку потпишување на Договор за партнерство и соработка. Особен акцент ќе биде ставен на проектите од областа на енергетиката. ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи да ги збогатува и да ги надградува политичките и економските односи со НароднаÈРепубликаÈКина, особено во областа на инфраструктурата, инвестициите и трговијата. Нагорниот тренд во соработката меѓу Македонија и Израел и понатаму ќе биде поттикнуван со иницијативи во различни области.

Ќе се негуваат и ќе се зацврстуваат многу добрите билатерални односи на Република Македонија со ТурцијаÈиÈсло-венија,Èво секоја можна област и преку редовни и блиски политички и дипломатски консултации. ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи да работи и на унапредување на билатералната соработка со пријателска Полска, особено во областа на евроинтеграциите, а врз основа на започнатиот процес т.н. „Скопска конференција“ од ноември 2010 година.

Поаѓајќи од потребата за интензивирање на билатералната економска и политичка соработка со поважните меѓуна-родни актери, Владата на ВМРО-ДПМНЕ во периодот 2011-2015 година, согласно со финансиските можности, ќе ги разгледа опциите дополнителноÈдаÈјаÈпрошириÈдипломатскатаÈмрежа со амбасади во Токио (Јапонија), Бразилија (Бразил), Астана (Казахстан), како и конзулат во Перт (Австралија). Водена од истите цели, Владата ќе се заложи за добивање на набљудувачки статус на Република Македонија во Организацијата на американските држави, мултила-терален форум каде членуваат огромното мнозинство на земји од Јужна Америка.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи со концептот на активенÈмултилатерализам во надворешната политика. По успешното претседавање со 62. Генерално собрание на Обединетите нации, Република Македонија ќе продолжи со своето активно учество во сите форуми на ОН. Ќе продолжи да учествува во дебатата за потребната реформа на Советот за безбедност на ОН, согласно со досегашните позиции. Владата ќе се заложи за успешен исход на кандидатурите на Република Македонија за членство во Извршниот одбор на УНЕСКО (2011-2015) и во Советот за човекови права на ОН (2013-2016).

Раководењето на Македонското претседателство во Советот на Европа (2010) ќе служи како дополнителен поттик за понатамошните активности на Република Македонија во оваа меѓународна организација, а сè со цел да се промо-вираат македонските демократски вредности, стандардите во областа на малцинските и на човековите права, како и да се зголеми видливоста и угледот на државата на паневропско ниво. Соработката со и во рамките на ОБСЕ исто така останува да биде високо на надворешно-политичката агенда на ВМРО-ДПМНЕ. Меѓународните организации во исто време ќе бидат добра можност за промоција и заштита на македонскиот национално-јазичен идентитет во новите услови на глобална испреплетеност на нациите и културите. Ќе се интензивира и јавната дипломатија на др-

жавата, со цел поголема препознатливост на нејзините туристички потенцијали, културни богатства и мирољубиви политики.

ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи да става посебен нагласок и на економскитеÈактивностиÈнаÈмакедонскитеÈдипломат-ско-конзуларниÈпретставништва,Èособено во делот на привлекување на инвеститори во Република Македонија, пре-ку промоција на предностите за водење бизнис, но и помагање на македонското стопанство преку создавање мож-ности за зголемување на извозот. Во тој правец, Владата ќе ја продолжи политиката на наградување на дипломатите кои се истакнале во оваа активност, но и санкционирање кога потфрлиле. Така, ќе се работи на зголемување на ка-пацитетите за економската дипломатија, со цел да се унапредат економските резултати на надворешната политика.

гРИЖА ЗА МАКЕДОНЦИТЕ вО ДИЈАСПОРАТАВМРО-ДПМНЕÈгоÈисполниÈсвоетоÈветувањеÈдекаÈвоÈследниотÈсобранискиÈсоставÈдијаспоратаÈќеÈбидеÈзастапенаÈсоÈтриÈпратеници,ÈаÈнашатаÈдијаспораÈќеÈгласаÈвоÈмакедонскитеÈдипломатско-конзуларниÈпретставништва.ÈОва е остварување на долгогодишното барање на нашите иселеници и ќе претставува силен импулс во зацврстувањето на врските на иселеништвото со матичната држава Република Македонија.

Овозможувајќи го правото на глас за македонските граѓани што живеат во дијаспората, ја демонстриравме нашата заложба за целосна вклученост на овие наши граѓани во политичкиот и во општествениот живот на нашата држава. ЗаÈпрвпатÈнашитеÈсонароднициÈодÈдијаспоратаÈќеÈимаатÈсвоиÈпретставнициÈвоÈмакедонскотоÈсобрание, кои соод-ветно ќе ги претставуваат нивните интереси. ВМРО-ДПМНЕ како политичка партија останува посветена и во наред-ниот мандат да ги застапува правата на Македонците низ целиот свет. Пратениците на ВМРО-ДПМНЕ и во новиот собраниски состав ќе останат решителни и ќе продолжат да ги штитат интересите на сите граѓани на Република Македонија како и на Македонците што живеат надвор од татковината.

Ќе продолжиме со политиката на отворениÈвратиÈконÈуспешнитеÈМакедонциÈодÈдијаспората и нивното вклучување во општествено-политичкиот живот во земјава. Со цел да го олесниме враќањето на нашите иселеници во таткови-ната, потпишавме ДоговориÈзаÈсоцијалноÈосигурувањеÈсоÈАвстралијаÈиÈсоÈКанада. Со овие договори се олеснува патот за стекнување на правото на пензија по неколку основи со исполнување на зацртаните услови. Во наредниот мандат ќе продолжиме со активностите за склучување на слични договори и со другите држави каде што живеат и работат нашите иселеници.

Со цел зацврстување на врските на нашите иселеници со татковината, во изминатите години Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ отвори конзулати во Мелбурн, Чикаго, Минхен и во Венеција, а повторно го отворивме и конзулатот во Њујорк.

И во наредните четири години посветено ќе работиме на зачувувањето на посебноста на Македонците во рамките на државите во кои живеат, како и на зачувување и афирмирање на македонскиот културен, јазичен и национален идентитет. Преку редовнитеÈконтактиÈсоÈмакедонскатаÈдијаспора ќе ги зацврстиме врските на македонските исе-леници со Република Македонија преку стимулирање и помагање на процесите на поврзувањето на нашите иселе-ници со татковината, продолжување на редовните средби со иселениците во Македонија, како и средби во нивните заедници.

Активностите на македонската иселеничка заедница преку големиот број културни и спортски друштва во многу земји од светот имаат голема улога во напорите за зачувувањето и за ширењето на македонското културно наслед-ство, традицијата и обичаите како и културниот, јазичниот и националниот идентитет и посебност. ВМРО-ДПМНЕ ќе се залага за афирмирање на нивните културниÈправаÈво рамки на нивните домицилни држави.

Во согласност со македонските уставни одредби, на билатерален и на мултилатерален план ќе се залагаме за по-читувањеÈнаÈмалцинскитеÈиÈнаÈнационалнитеÈправаÈнаÈМакедонцитеÈштоÈживеатÈвоÈсоседнитеÈземји,ÈкакоÈиÈвоÈЕвропа,ÈсАД,ÈАвстралијаÈиÈвоÈКанада. Ќе се засили поддршката за проектите за изучување на македонскиот јазик преку семинари, он-лајн програми и работилници организирани во Македонија или во резидентните земји каде што има македонско иселеништво. Во соработка со другите надлежни институции ќе се дава поддршка и на проекти за отворање на детски установи на македонски јазик во земјите на дијаспората. Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе го зголеми и вниманието и поддршката во однос на програматаÈзаÈвладиниÈстипендистиÈзаÈМакедонцитеÈодÈсоседството,ÈкоиÈстудираатÈнаÈдржавнитеÈуниверзитети. Ќе продолжат дипломатските активности за потпишување на меѓународни договори за заштита на правата на македонското малцинство и континуирано следење на остварувањето на правата на Македонците во странство.

ПРАШАњАТА ЗА бЕгАЛЦИТЕ ОД гРАѓАНСКАТА вОЈНА вО гРЦИЈАЗаÈпрвÈпатÈпоÈ60ÈгодиниÈбешеÈотвореноÈпрашањетоÈзаÈбегалцитеÈодÈГраѓанскатаÈвојнаÈвоÈГрцијаÈиÈВторатаÈсветскаÈвојна. Пратениците на ВМРО-ДПМНЕ во Собранието на Република Македонија предложија и изгласаа Собраниска резолуција за бегалците од воените дејства во Република Грција за време на Граѓанската и на Втората светска војна. Овие Македонци низ годините наназад добиваа само декларативна поддршка која не беше видлива. Во периодот на владеењето на ВМРО-ДПМНЕ конечно ја почувствуваа грижата на својата татковина за нивните права пред која било домашна или меѓународна институција. Нашата посветеност ја покажавме со донесувањето на Собраниската резолуција во која јасно и недвосмислено ги поддржавме нивните напори во борбата за нивните права пред различ-ни меѓународни институции.

ИстоÈтака,ÈзаÈпрвпат,ÈнаÈдиректенÈначинÈбеаÈпокренатиÈпрашањатаÈзаÈнивнитеÈимоти,ÈнивнотоÈправоÈнаÈдржавјан-ство,ÈкакоÈиÈпроблемитеÈсоÈкоиÈсеÈсоочуваатÈприÈпреминувањеÈнаÈграницата. И во иднина ВМРО-ДПМНЕ активно ќе продолжи да води грижа за нив со тоа што ќе ги поддржува нивните иницијативи. Ќе продолжиме да даваме силна и безрезервна поддршка на нивните барања за остварување на нивните права во согласност со Уставот на Република Македонија и европските и меѓународните конвенции за човековите права.

ИСКОРИСТувАњЕ НА ПРЕТПРИСТАПНАТА ПОМОШ ОД ЕвРОПСКАТА уНИЈА - ИПАВладатаÈпредводенаÈодÈВМРО-ДПМНЕÈобезбедиÈпренесувањеÈнаÈнадлежноститеÈзаÈуправувањеÈсоÈИПА-средстватаÈзаÈчетириÈодÈвкупноÈпетÈкомпоненти. Овој процес беше и најдобрата потврда од страна на Европската комисија дека институциите во Република Македонија се подготвени самостојно да ја управуваат помошта што ни ја дава ЕУ, односно со средствата на даночните обврзници од државите-членки на Унијата.

споредÈиндикативнатаÈфинансискаÈрамкаÈкојаÈзасегаÈеÈутврденаÈдоÈ2013Èгодина,ÈодÈстранаÈнаÈЕвропскатаÈунијаÈнаÈРепубликаÈМакедонијаÈѝÈсеÈставениÈнаÈрасполагањеÈнадÈ600ÈмилиониÈевра,ÈсредстваÈкои,ÈсогласноÈсоÈправилатаÈнаÈЕу,ÈможатÈдаÈсеÈкористатÈдоÈ2017Èгодина.ÈОваа помош ќе се користи во следните области: јакнење на капацитетите на институциите, прекугранична соработка, регионален развој, поттикнување на развојот на човечки ресурси, актив-ности поврзани со политиките за вработување, образование, како и поддршка на руралниот развој.

Меѓу другото, согласно со утврдените програмски цели, Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи со реализација на проектитеÈфинансираниÈодÈевропскитеÈфондови во областите на: реформи во системот на финансиска контрола на централно и на локално ниво; финансирање на инфраструктурни проекти предложени од општините во поддршка на локалниот развој, реновирање на училишта, општински згради и полициски станици; јакнење на капацитетот на невладиниот сектор; управување со цврст отпад; изградба на пречистителни станици; инвестиции во човечки капитал преку подобрување на образовниот процес во насока на негово прилагодување на потребите на пазарот на труд; интегрирањето на луѓе со посебни потреби; инвестиции во земјоделските стопанства со цел преструктурирање и усовршување до степен на сандардите на ЕУ; инвестиции во преработка и маркетинг на земјоделски производи со цел преструктурирање и усовршување до стандардите на ЕУ; диверсификација и развој на рурални економски активности; како и голем број на други проекти во области кои ќе придонесат за подигнување на стандардите во нашето општество.

Искористувањето на европската помош е од особено значење за македонското земјоделство. Ќе продолжиме со подготовки за акредитација на останати мерки од ПрограматаÈИПАРД, односно мерката за техничка помош за која очекуваме акредитација до крајот на 2011 година. Со акредитација на оваа техничка мерка ќе се овозможи зајакну-вање на капацитетите на Агенцијата ИПАРД и Телото за управување во Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство за имплементација на останатите веќе акредитирани мерки од програмата ИПАРД, како и овозможу-вање на спроведување на активности поврзани со акредитација на нови мерки со цел да се зголеми апсорпциониот капацитет на јавната администрацијата за користење на средства од петтата компонента на ИПА - ИПАРД. Исто така оваа мерка ќе придонесе за зголемување на информираноста на крајните корисници за можностите и користите што ги нуди програмата ИПАРД.

Во 2012 година ќе се преземат активности и за акредитација на нови мерки од програмата ИПАРД кои се однесуваат на подобрување и развој на руралната инфраструктура, локален рурален развој со кои ќе се овозможи и општините да аплицираат за проекти во насока на подобрување на руралната инфраструктура како предуслов за развој на руралниот сектор.

ПРОЕКТИ

ПРОЕКТ:È„Е-ДИјАсПОРА“

ВМРО-ДПМНЕ смета дека е потребно да се воведе систем за електронска комуникација на дијаспората со државни-те органи, на начин кој ќе им овозможи соодветно плаќање за конзуларните услуги, но и за плаќање на сите видови обврски и услуги во Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 4 .

ПРОЕКТ:È„учИМЕÈЗАÈИПАРД“

Со напредокот на Република Македонија кон Европската унија, се отвораат голем број фондови кои може да ги ко-ристи не само државата, туку и граѓаните. Еден од тие фондови е ИПАРД, кој овозможува кредитирање и помош за руралниот развој и развој на земјоделството. Како надополнување на активностите на Агенцијата ИПАРД, Владата ќе спроведе поопширна кампања која ќе вклучува и промоција на бесплатен телефон на кој секој ќе може да ги добие потребните информации за средствата од ИПАРД. На овој начин ќе се зголеми искористеноста на претпристапните фондови во Република Македонија и граѓаните значително повеќе ќе ги почувствуваат придобивките од прогресот кон Европската унија.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„АлОÈЕу“

Проектот предвидува креирање на бесплатна телефонска служба која ќе им биде достапна на граѓаните за сите основни информации во врска со Европската унија и процесот на евроинтеграции на Република Македонија. Преку воспоставување на една ваква инфо-линија секој што е заинтересиран за начинот на функционирање на Европската унија, како и промените што ќе дојдат со зачленувањето во ЕУ, а се однесуваат на секојдневниот живот, но и на водењето на бизнис во државата, ќе имаат сервис преку кој ќе можат да ги добијат сите позначајни информации.

Р о к : 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„ДИПлОМАТсКАÈАКАДЕМИјА“È

Целта на овој проект е преку креирање на неколку видови обуки, форуми и дипломатски тренинг за државната администрација, како и заеднички регионални активности за развој на човечките потенцијали да се придонесе за континуирано зголемување и подобрување на дипломатските капацитети со кои располага нашата држава. Преку навремено екипирање, професионално надградување на вработените, ќе се зголеми подготвеноста за соочување со предизвиците во идните години, во однос на решавање на билатералните прашања и доближување на државата до Европската унија.

Р о к : 2 0 1 4 .

ПРОЕКТ:È„РЕГИОНАлНИÈФОРуМИ“

Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе биде иницијатор и промотор на проект за Регионални форуми кои ќе ги опфатат земји-те членки на Европската унија од соседството и државите од Југоисточна Европа. Овие форуми ќе поттикнуваат соработка во неколку подрачја, како одржлив развој, туризам, култура и соработка на локално и регионално ниво.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ДАлЕКу,ÈАÈБлИсКу“È

Посветувајќи му особено и безрезервно внимание на македонскиот јазик, традицијата и културата, ВМРО-ДПМНЕ ќе обезбеди организирање на дополнителна настава за изучување на македонскиот јазик, историјата и културата за деца и возрасни во дијаспората, во поголемите, но и во помалите центри на нивно населување.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ФОРуМÈНАÈМАКЕДОНсКИÈЕКсПЕРТИÈВОÈсТРАНсТВО“

Ќе се формира Форум на македонски иселеници – стручни лица во своите области на дејствување, со кои ќе се остварува постојан контакт и кои ќе бидат ангажирани и консултирани за значајни прашања од областа во која тие работат.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„учИМЕÈЗАÈЕВРОПАÈБЕЗÈГРАНИцИ“È

Владата ќе продолжи со активностите за информирање на домашната јавност за Европската унија, како и правилата во ЕУ за странските посетители и туристи, што е од особена важност по либерализацијата на визниот режим. Проек-тот предвидува отворање канцеларии и дистрибуирање на материјали кои ќе им помогнат на македонските граѓани подобро да ја разберат Унијата, и тоа не само нејзиниот институционален и правен систем, туку и традицијата и кул-турата на нејзините членки и можностите што им ги нудат на туристите. На овој начин ќе биде овозможено оние што ќе ја искористат можноста за безвизно патување во земјите од ЕУ да не се соочуваат со културолошки и законски проблеми при нивниот престој во странство, и да бидат достојни репрезенти на нашата држава.

Истовремено се појавува потреба од спроведување на информативна кампања за граѓаните на Македонија за пози-циите кои Европската уинија ги има во однос на нејзината надворешна и внатрешна политика. За таа цел, Владата на Република Македонија предвидува зголемена соработка на Секретаријатот за европски прашања со медиумите, невладините организации, интензивирање на изработка на документарни емисии и репортажи, политички емисии, и поинтензивно информирање на граѓаните за споменатото.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„МАКЕДОНсКОÈлОБИÈВОÈЕу“

Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе отвори канцеларии во главните градови и центри за одлучување на Европската унија, во кои ќе бидат вклучени влијателни Македонци и пријатели и поддржувачи на нашата држава. Целта на проектот е постојано лобирање меѓу парламентарците и други значајни и влијателни и бизнис-групи, како и постојани средби со европската администрација во насока на придонес кон забрзување на процесот на интеграција. Резултатите од оваа кампања ќе бидат поголема поддршка за Република Македонија од земјите-членки на ЕУ, како и остварување на контакти кои ќе резултираат со дополнителна промоција на нашата држава како атрактивна бизнис-дестинација за европските бизнисмени и финансиери.

Р о к : 2 0 1 4 .

маКЕдониЈа – зЕмЈа на знаЕЊЕ

маКЕдониЈа – зЕмЈа на знаЕЊЕЗнаењето е сила!

Знаењето е моќ!

Ова го кажавме пред четири години. Во ова веруваме и денес.

Затоа ВМРО-ДПМНЕ толку многу вложува во обраованието.

ОСНОвНО И СРЕДНО ОбРАЗОвАНИЕУнапредувањето на квалитетот на воспитно-образовниот процес на сите степени (предучилишно образование, ос-новно образование, средно образование и високо образование) и во иднина ќе биде наша заложба.

Сериозноста на нашите заложби е видлива преку инвестираните средства во областа на образованието. Во земјите OECD се инвестираат просечно околу 4,6% од нивниот БДП во областа на образованието. согласноÈсоÈветеното во изборната програма, ВМРО-ДПМНЕ во изминатите четири години континуираноÈгиÈзголемувашеÈсредстватаÈзаÈобра-зованието.ÈВоÈРепубликаÈМакедонијаÈвоÈ2011ÈгодинаÈбуџетотÈнаÈМинистерствотоÈзаÈобразованиеÈиÈнаукаÈизнесуваÈ4,65%ÈодÈБДП,ÈточноÈнаÈнивоÈнаÈземјитеÈОЕцД.Квалитетот на образованието и понатаму ќе се обезбедува преку осовременување на наставните програми, контину-ирана обука на наставниот кадар, воведување на современи методи на настава и учење, градење на јасни стандарди при следењето и вреднувањето на сите субјекти вклучени во образовниот процес (ученици, наставници, директори, стручни служби), како и овозможување на личен и професионален (кариерен) развој на секој поединец во образо-ванието.

ОсобеноÈќеÈсеÈпосветиÈвнимание на развивање и имплементирање на програми што се однесуваат наÈвоспитнатаÈкомпонентаÈнаÈучилиштата, личниот и социјалниот развој на учениците.

По успешно спроведената реформа на основното образование, врз истите принципи, ќе се реформира и гимнази-ското, уметничкото и средното стручно образование. Целта на реформите ќе биде да се стекнуваат учениците со знаења и вештини, нивните постигања да бидат меѓународно споредливи и да се избегне формалното добивање дипломи.

ПОЛИТИКИ вО ОСНОвНОТО ОбРАЗОвАНИЕЌеÈгоÈподигнемеÈквалитетотÈнаÈвоспитно-образовниотÈпроцесÈпреку систем на евалуација (самоевалуација, инте-грална евалуација и проверување на постигањата на учениците)

ЌеÈјаÈподобримеÈнаставатаÈпрекуÈподобрувањеÈнаÈусловитеÈзаÈработаÈвоÈучилиштата (опремување на училишните лаборатории, набавка на нагледни средства, печатење на прирачници за наставниците).

ЌеÈгоÈподигнемеÈквалитетотÈнаÈнаставатаÈпрекуÈконтинуиранаÈобукаÈнаÈнаставниците. Преку активното учество на обуките и резултатите од различните видови евалуација, наставниците ќе имаат можност да напредуваат во карие-рата, а согласно со напредувањето, да имаат и зголемување на примањата.

ЌеÈјаÈподобримеÈбезбедностаÈвоÈучилиштата.

ЌеÈобезбедимеÈпоголемаÈдостапностÈнаÈстручниÈлицаÈдоÈнаставниците,ÈученицитеÈиÈдоÈродителите, со овозможу-вање стручни услуги во рамките на центрите за обука.

ЌеÈјаÈзајакнемеÈрелацијатаÈнаставник-ученик-родител, преку поактивно вклучување на родителите во работата на училиштата и нивно советување од страна на стручните служби во училиштата.

ЌеÈсеÈпродолжиÈсоÈкреирањеÈелектронскиÈобразовниÈсодржини, со коишто ќе се осовремени наставата и учењето во согласност со различните стилови на учење на учениците, нивната возраст и барањата на модерното општество.

ЌеÈпромовирамеÈранаÈсоцијализацијаÈнаÈдецата преку спроведување на политика во која предучилишното воспита-ние и образование ќе стане дел од образовниот систем и ќе премине во надлежност на Министерството за образо-вание и наука. Ќе воведеме задолжителна година пред поаѓање на училиште (деца на петгодишна возраст).

ЌеÈсеÈпродолжиÈсоÈзајакнувањетоÈнаÈеколошкатаÈсвест. Во соработка со општините преку парични награди ќе ги стимулираме училиштата да штедат електрична енергија и вода, со што ќе се намалат трошоците и еколошки ќе се едуцираат.

Ќе ги зајакнемеÈполитикитеÈнаÈоткривање,ÈстимулирањеÈиÈработаÈсоÈталентиранитеÈученици.

ПОЛИТИКИ вО СРЕДНОТО ОбРАЗОвАНИЕРеформирањеÈнаÈгимназискоÈобразованиеÈпрекуÈосовременувањеÈиÈрастоварувањеÈнаÈнаставнитеÈпланови,Èпро-грами, процесот на настава и вреднување и нивно насочување кон индивидуалните потреби и можности на учени-ците. Ова подразбира прилагодување на наставата, на нагледните средства и на оценувањето кон можностите и потребите (начинот и брзината на учење) на сите ученици, а не само на т.н. „просечен ученик”.

ВоведувањеÈнаÈпрограмаÈзаÈживотниÈвештиниÈвоÈсреднотоÈобразование со што ќе им се овозможи на учениците да ги применуваат своите знаења во градење здрави облици на однесување, а да ги избегнуваат оние видови однесу-вање што се закана за нивното лично, емоционално и социјално здравје. Во рамки на програмата ќе бидат застапени и содржини за сексуално и репродуктивно здравје.

Реформа на средното стручно образование со зголемувањеÈнаÈчасовитеÈпоÈпрактичнаÈнаставаÈиÈкреирањеÈнаÈстру-киÈиÈпрофилиÈвоÈсогласностÈсоÈпотребитеÈнаÈпазаротÈнаÈтрудотÈ (социјални партнери, стопанственици, стопански комори).

Инвестирање во унапредувањетоÈнаÈобразовнатаÈинфрастуктура.

ИнклузијаÈнаÈдецатаÈсоÈпосебниÈпотреби во средното училиште, како и овозможување на учениците со посебни потреби да се стекнат со повисок степен на образование.

РеформаÈнаÈуметничкотоÈобразование (средните музички и уметнички училишта) преку подобрување на условите за работа (набавување нови инструменти, отварање атељеа, прибор за работа) и осовременување на наставниот план и програми.

Промовирање политики на рано изучувањеÈнаÈстранскитеÈјазици согласно со препораките на Советот на Европа.

Промовирање на моделот на доживотноÈучењеÈиÈобразованиеÈнаÈвозрасни како еден од методите за намалување на невработеноста и сиромаштијата.

ПРОЕКТ:È„Е-МАТуРА“

Во учебната 2007/2008 година за првпат ја реализиравме државната матура за учениците од гимназиското и од стручното образование со четиригодишно траење и учениците од уметничкото образование и тоа во два испитни рока: јунски и августовски.

Заради унапредување на процесот на реализација на државната матура, ќе обезбедиме нејзино спроведување по електронски пат (е - матура). ученицитеÈќеÈможатÈделÈодÈматурата да ja полагаат електронски и резултатите од полагањето да ги дознаат веднаш.

На овој начин ќе ја олесниме реализацијата на матурата и ќе го намалиме временскиот период во кој учениците очекуваат резултати од полагањата.

Носител: Министерството за образование и наука, Државниот испитен центар, Буџет: 20 милиони денари.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 2 - 2 0 1 3 г о д и н а

ПРОЕКТ:È„сОВЕТуВАњЕÈНАÈРОДИТЕлИÈ–ÈРОДИТЕлсКАÈшКОлА“

Со имплементација на овој проект ќе се овозможи зајакнување на воспитната компонента преку активно вклучување на родителите во овој процес и нивно советување за успешниот развој на нивните деца - учениците. Заинтересиран и информиран родител резултира со поквалитетно и повисоко образование за неговото дете.

Во време кога веројатно многу етички норми и вредности се загубија и кога во пораст е оттуѓеноста помеѓу роди-телите и децата, потенцирањето на врската помеѓу родителите и училиштето е еден од најбитните сегменти за вос-питно-образовниот развој на децата и надминување на проблемите со кои секојдневно се соочуваат сите субјекти, вклучени во образованието и образовниот процес.

советувањето на родителот ќеÈсеÈреализираÈподÈстрогоÈопределенÈпротокол, којшто ќе биде развиен од психолози и од психијатри и ќе биде во правец на советувањеÈнаÈродителотÈзаÈтоаÈкаковÈпристапÈтребаÈдаÈимаÈвоÈедукацијата,ÈодносноÈвоÈвоспитувањетоÈнаÈсвоетоÈдете.Ќе се развие децентрализирана мрежа на детски психолози кои директно или индиректно ќе им помагаат на децата, учениците, родителите, воспитувачите и на наставниците во постигнување квалитетно ниво на личен, психолошки, социјален, културен и воспитно-образовен развој на децата.

Преку оваа мерка ќе ги вклучиме родителите повторно во системот и ќе овозможиме нивна поголема заинтереси-раност во развојот на воспитната компонентна и нејзина реализација во основното и во средното образование. Носител: Министерството за образование и наука, Педагошката служба.

ПРОЕКТ:È„ИНФОРМИРАНÈРОДИТЕлÈ(Е-ДНЕВНИК)“

Информиран родител (е-Дневник) е проект којшто има за цел да ја подобри комуникацијата помеѓу наставниците и родителите, да овозможи брз и едноставен увид на информациите од дневникот од страна на родителите и наста-вниците во училиштето.

РодителитеÈќеÈможатÈдаÈгоÈследатÈобразованиетоÈнаÈсвоитеÈдецаÈнаÈИнтернет. Ним ќе им бидат достапни оценките, поведението и отсуствата на децата, наставните содржини кои се обработени на часовите и други информации за нивното секојдневие во училиштата.

Проектот „Информиран родител“ е задолжителен за сите основни и средни училишта во Македонија. Електронскиот дневник (е-дневник) е веб-апликација, која овозможува тековен запис на наставниот план и програма, внесување на оцени и отсуства од страна на наставникот, проследени со можна забелешка или негово објаснување за нив.

Со помош на оваа веб-апликација, преку лозинката која ја добива на својата електронска пошта, на секој родител му е овозможен пристап само до податоците на своето дете.

Родителите во определен временски интервал ќеÈдобиваатÈпоракаÈнаÈсвојотÈмобиленÈтелефонÈзаÈтековнитеÈпро-мениÈвоÈе-Дневникот, така што континуирано ќе можат да ја следат секоја промена поврзана со образованието на нивното дете.

Преку е-дневникот ќе се воспостави интеракција меѓу родителите и училиштата и ќе се овозможи поголемо ниво на сознанија за она што се случува во училиштето. Овој начин на контрола ќе доведе до повисок квалитет во образова-нието и до поголема заинтересираност од страна на родителите. Носител: Министерството за образование и наука. Буџет: 2 милиони денари.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 г о д и н а

ПРОЕКТ:È„РАНАÈсОцИјАлИЗАцИјА“

Во Република Македонија опфатеноста на децата во предучилишните установи е многу мала во споредба со земјите во светот. Според анализата подготвена од Канцеларијата на УНИЦЕФ во Скопје, Министерството за труд и социјал-на политика и Министерството за образование и наука, само 24% од децата на петгодишна возраст се опфатени во предучилишното воспитание.

Во рамките на глобалниот воспитно-образовен систем во најголемиот број земји на светот, предучилишното воспи-тание и образование добива подеднаков третман и значење со останатите потсистеми.

Еднаков приод и максималната опфатеност на децата од предучилишна возраст со најразлични форми и програми, дизајнирани според современите трендови и најновите научни сознанија од областа на раниот детски развој во мултикултурно општество ќе придонесат кон стекнувањеÈклучниÈпредучилишниÈзнаења, подигнување на квалитетот на програмите за предучилишно воспитание, како и за наставниот процес во основното образование и подобрување на севкупниот квалитетот во образованието. Носител: Министерството за образование и наука. Буџет: 600 милиони денари.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 4 г о д и н а

ПРОЕКТ:È„цЕНТРИÈЗАÈОБРАЗОВАНИЕÈНАÈВОЗРАсНИ“

Во Република Македонија согласно со последниот Попис на населението повеќе од половина од вкупното населе-ние е само со основно или со незавршено основно образование. Во денешно време речиси е невозможно да се најде работа без да се има определени знаења и компетенции.

Затоа потребно е да се овозможи образование за возрасни и да се даде можност секој да си го дооформи своето об-разование и да се стекне со знаења и вештини конкурентни на пазарот на трудот. Само на тој начин ќе се овозможи секој да обезбеди подобар живот за себе и за неговите најблиски.

Преку бројни анализи е докажана врската помеѓу степенот на образование и стапката на невработеност. Затоа, ќеÈорганизирамеÈформалноÈобразованиеÈнаÈвозраснитеÈво местата каде што согласно со податоците на Државниот завод за статистика има најмногу необразовани лица, како што се: Прилеп,Èштип,ÈКуманово,ÈГазиÈБаба,Èструмица,Èструга,ÈшутоÈОризари,Èчаир,Èкако и на други места каде што ќе се утврди потреба.

Така, ќе се намали невработеноста во овие места, ќе се зголеми економскиот раст и развој на општината и можноста за вработливост, а со самото тоа ќе се придонесе и за зголемување и на стандардот на населението во овие општини. Носител: Министерството за образование и наука, Центарот за образование на возрасни, Бирото за развој на обра-зованието, Центарот за стручно образование и обука.

Буџет:

9 2012 - 10 милиони денари,

9 2014 - 15 милиони денари.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5

ПРОЕКТ:È„МЕѓуНАРОДНОÈОсНОВНОÈучИлИшТЕ“

„Quot linguas calles, tot homines vales“ – Колку јазици зборуваш, (за) толку луѓе вредишÈПознавањето странски јазици станува основен елемент на модерното живеење и предуслов за економски и опш-тествен напредок во време на глобализација. Во време на глобална конкуренција, не е важен само квантитетот, туку и квалитетот во владеење со странските јазици. Оттука доаѓа и идејата за отворање на Меѓународно јавно училиште, кое ќе биде основано од општината, Градот Скопје, односно Владата на Република Македонија.

Наставните планови и програми ќе се остваруваат на некој од светските странски јазици (англиски, германски, француски).

соÈотворањетоÈнаÈМеѓународноÈјавноÈучилиште,ÈнаÈученицитеÈќеÈимÈсеÈовозможиÈбрзоÈиÈефективноÈизучувањеÈнаÈстранскитеÈјазици. Наставниот кадар ќе добие дополнителна едукација за изведување на настава на странски јазик во земји што имаат соодветно искуство. Носител: Министерството за образование и наука, Бирото за развој на обра-зование. Буџет: 100 милиони денари.

ПРОЕКТ:È„јАÈГРАДИМЕÈОБРАЗОВНАТАÈИНФРАсТРуКТуРА“

Во наредниот период ќе продолжиме со инвестирање во опремувањето на училиштата и на училишните кабинети.

ЌеÈобезбедимеÈопремувањеÈнаÈкабинетитеÈзаÈстручнитеÈпредметиÈвоÈситеÈсредниÈстручниÈучилишта со соодветни нагледни средства, модели, машини и алати за струката што ќе можат да се користат во рамки на наставата и на практичната работа. На таков начин ќе се овозможи реална практична настава преку која учениците ќе се здобијат со соодветни компетенции и вештини, па дипломата стекната во средното стручно образование ќе ја добие својата вистинска вредност на пазарот на трудот.

Со оглед на фактот дека повеќе од дваесет години не е инвестирано во опрема во гимназиите, ќеÈ гиÈ опремимеÈкабинетитеÈпоÈпредметите:Èбиологија,Èхемија,Èфизика,ÈгеографијаÈиÈматематика. Носител: Министерството за об-разование и наука. Рок: 2011-2015.

Буџет:

9 2012 - 30 милиони денари, 2013 - 50 милиони денари,

ПРОЕКТÈ„ГРАДИМЕÈИÈРЕКОНсТРуИРАМЕÈучИлИшТА“

Од 2006 година до 2010 година Министерството за образование и наука има инвестирано повеќе од 1,5 милијарда денари во изградба, санација и реконструкција на основните и на средните училишта, што е трикратно зголемување од претходниот период кога за оваа намена биле вложени вкупно 500 милиони денари. За илустрација само со Буџетот за 2011 година планирани се 528 милиони денари за оваа намена. Со овој проект ќе се опфати реновирање и санација во следниве училишта:

9 во 49 училишта – санација на кровови и тоа:

Ред.бр.

Општина училиштеОсновно/Èсредно

БројÈнаÈзапи-шаниÈученициÈ

2010/2011

ПроценетаÈвредностÈ(соÈДДВ)

1 Јегуновце Симче Настовски основно 324 3,5 милиони МКД2 Дебар Ристе Ристески основно 349 3,3 милиони МКД3 Бутел Панајот Гиновски основно 692 14,3 милиони МКД4 Струмица Сандо Масев основно 927 6,1 милиони МКД5 Пробиштип Браќа Миладиновци основно 805 5,2 милиони МКД6 Куманово Бајрам Шабани основно 1119 5,2 милиони МКД7 Град Скопје Методи М.Брицо средно 686 4,8 милиони МКД8 Куманово Јероним Де Рада основно 682 3,9 милиони МКД9 Чаир Лирија основно 1065 11,6 милиони МКД

10 Чаир Никола Вапцаров основно 771 12,1 милиони МКД11 Град Скопје Здравко Цветковски средно 1175 46,6 милиони МКД12 Гостивар Прпарими основно 387 8 милиони МКД13 Гостивар Лирија основно 201 1,6 милиони МКД14 Куманово Толи Зурдумис основно 647 6 милиони МКД15 Македонска Каменица Кирил и Методи основно 646 11,3 милиони МКД16 Штип Коле Нехтенин средно 850 6,5 милиони МКД17 Ѓорче Петров Мирче Ацев основно 847 9,8 милиони МКД18 Аеродром Блаже Коневски основно 582 2 милиони МКД19 Сарај Бајрам Шабани основно 462 2,9 милиони МКД20 Аеродром Ѓорѓија Пулески основно 931 18,1 милиони МКД21 Гази Баба Кирил и Методи основно 363 2,5 милиони МКД22 Охрид Глигор Прличев основно 1010 8,7 милиони МКД23 Шуто Оризари Браќа Рамиз Хамид основно 2202 9,8 милиони МКД24 Чаир Иднина основно 222 11,6 милиони МКД25 Ѓорче Петров Гоце Делчев основно 311 12,2 милиони МКД26 Конче Гоце Делчев основно 287 4 милиони МКД27 Охрид Св. Наум Охридски основно 224 2,5 милиони МКД28 Куманово Вук Караџиќ основно 292 2,1 милиони МКД29 Дебар Братство Единство основно 1189 4,9 милиони МКД30 Аеродром Лазо Ангеловски основно 1504 18,9 милиони МКД31 Чаир Цветан Димов основно 879 5,4 милиони МКД32 Кисела Вода Невена Георгиева-Дуња основно 599 10,7 милиони МКД33 Аеродром Браќа Миладиновци основно 424 9,6 милиони МКД34 Делчево Ванчо Прке основно 587 24,1 милиони МКД35 Аеродром Димитар Македонски основно 712 16,1 милиони МКД36 Кавадарци Иднина основно 601 10,4 милиони МКД37 Велес Кочо Рацин средно 840 7,2 милиони МКД38 Виница Гоце Делчев основно 593 6,1 милиони МКД39 Струга Јосип Броз Тито основно 132 2,6 милиони МКД40 Чаир Васил Главинов основно 946 13,3 милиони МКД41 Кисела Вода Кузман Шапкарев основно 657 15,1 милиони МКД42 Охрид Св. Наум Охридски средно 713 12,2 милиони МКД43 Кратово Кочо Рацин основно 611 5,9 милиони МКД44 Валандово Страшо Пинџур основно 186 4,3 милиони МКД45 Кочани Крсте П. Мисирков основно 293 2,9 милиони МКД46 Тетово Кирил Пејчиновиќ средно 1358 2,2 милиони МКД47 Гази Баба Крум Тошев основно 355 2,3 милиони МКД48 Свети Николе Даме Груев основно 228 11,3 милиони МКД49 Петровец Кочо Рацин основно 779 17,4 милиони МКД

ВКуПНО 33245 439,1ÈмилиониÈМКД

9 Во 53 училишта – санација на санитарни јазли и тоа:

Ред.ÈБр. Општина училиште Основно/È

средно

БројÈнаÈзапишаниÈученициÈ

2010/2011

ПроценетаÈвредностÈÈ(соÈДДВ)

1 Тетово Братство Миѓени основно 1688 1,6 милиони МКД2 Град Скопје Лазар Танев средно 1122 2,5 милиони МКД3 Чаир Јане Сандански основно 525 1,6 милиони МКД4 Демир Хисар Гоце Делчев основно 500 1,3 милиони МКД5 Прилеп Кузман Ј. Питу средно 881 1 милион МКД6 Ново Село Мануш Турновски основно 655 1,3 милиони МКД7 Бутел Панајот Гиновски основно 692 1,9 милиони МКД8 Тетово-Селце Рилиндија основно 606 0,8 милиони МКД9 Куманово-Чегране Брака Рибар основно 284 0,4 милиони МКД

10 Гостивар Гостивар средно 3115 1,9 милиони МКД11 Карпош Владо Тасевски основно 934 2,3 милиони МКД12 Крива Паланка Ѓорче Петров средно 926 1,4 милиони МКД13 Виница Гоце Делчев основно 593 1,9 милиони МКД14 Охрид Кочо Рацин основно 325 1,5 милиони МКД15 Струга-Лабуништа Мурат Лабуништи основно 978 0,5 милиони МКД16 Струга Јосип Б. Тито основно 466 1,1 милиони МКД17 Битола Даме Груев основно 561 0,9 милиони МКД18 Куманово 11 Октомври основно 685 1,3 милиони МКД19 Пробиштип Браќа Миладиновци основно 805 1 милион МКД20 Гевгелија Владо Кантарџиев основно 772 1,6 милиони МКД21 Куманово Бајрам Шабани основно 320 0,3 милиони МКД22 Гази Баба Григор Прличев основно 340 1,3 милиони МКД23 Град Скопје Васил Антевски Дрен средно 1834 1,1 милиони МКД24 Кочани Никола Карев основно 582 1,1 милиони МКД25 Лозово Методи М. Брицо основно 202 0,5 милиони МКД26 Боговиње-Ново Село 11 Октомври основно 267 0,8 милиони МКД27 Сарај-Кондово Бајрам Шабани основно 375 0,8 милиони МКД28 Струмица-Просениково Герас Цунев основно 426 0,8 милиони МКД29 Кавадарци Тошо Велков Пепето основно 713 1,9 милиони МКД30 Куманово-Черкезе Јероним Де Рада основно 682 1,1 милиони МКД31 Гостивар Гостивар средно 1254 1,1 милиони МКД32 Гостивар Единство основно 1270 0.8 милиони МКД33 Карпош Војдан Чернодрински основно 642 3,4 милиони МКД34 Град Скопје Панче Арсовски средно 696 1 милион МКД35 Кочани Љупчо Сантов средно 868 1,4 милиони МКД36 Струга Д-р Ибрахим Темо средно 1340 1,1 милиони МКД37 Кисела Вода Кузман Шапкарев основно 657 4,1 милиони МКД38 Кисела Вода Круме Кепески основно 683 1,1 милиони МКД39 Охрид Братство Единство основно 1149 1 милион МКД40 Бутел Живко Брајковски основно 858 2,2 милиони МКД41 Аеродром Лазо Ангеловски основно 1504 2,8 милиони МКД42 Гази Баба-Стајковци Кирил и Методиј основно 363 0,5 милиони МКД43 Кочани-Оризари Крсте П. Мисирков основно 293 1 милион МКД44 Град Скопје Арсени Јовков средно 2220 1,5 милиони МКД45 Град Скопје Здравко Цветковски средно 1175 2,7 милиони МКД46 Тетово Кирил Пејчиновиќ средно 1358 1,8 милиони МКД47 Бутел-Љуботен Лиман Каба основно 462 0,4 милиони МКД48 Тетово Истикбал основно 1350 0,4 милиони МКД49 Штип Ванчо Прке основно 1151 2,7 милиони МКД50 Куманово Наим Фрашери основно 1263 2,5 милиони МКД51 Велес Јордан К. Џинот основно 434 2,2 милиони МКД52 Куманово-Долно Коњаре Киро Бурназ средно 582 1,3 милиони МКД53 Босилово-Иловица Св. Кирил и Методиј основно 772 1,6 милиони МКД

9 Во 30 училишта – санација на греење и тоа:

Ред.ÈБр. Општина училиште

2010/2011

1 Студеничани - Морани Наим Фрашери 411 2,4 милиони МКД2 Сарај - Долно Свиларе Бајрам Шабани 375 3,8 милиони МКД3 Арачиново Герг Кастриот Скендербег 904 4,6 милиони МКД4 Сарај- Глумово Сами Фрашери 434 3 милиони МКД5 Илинден -Марино Гоце Делчев 268 1,7 милиони МКД6 Кочани- Горни Подлог Кирил и Методиј 141 1 милион МКД7 Лозово Методи М. Брицо 202 4,2 милиони МКД8 Чешиново-Облешево- Соколарци Страшо Пинџур 101 2,3 милиони МКД9 Чешиново-Облешево Страшо Пинџур 113 2,9 милиони МКД

10 Берово -Русиново Никола Петров Русински 207 4,6 милиони МКД11 Босилово - Иловица Кирил и Методиј 276 2,6 милиони МКД12 Струмица- Просениково Герас Цунев 426 4,2 милиони МКД13 Струмица-Дабиља Кирил и Методиј 230 2,2 милиони МКД14 Струмица - Муртино Маршал Тито 581 3,5 милиони МКД15 Радовиш - Подареш Коста Рацин 289 9,7 милиони МКД16 Дебар - Могорче Ристе Ристески 349 1,8 милиони МКД17 Струга- Долна Белица 7 Марси 145 1 милион МКД18 Битола Тодор Ангелески 225 1,2 милиони МКД19 Долнени- Житоше Лирија 340 4,6 милиони МКД20 Кривогаштани Манчу Матак 256 3 милиони МКД21 Прилеп Кире Гавриловски Јане 895 5,5 милиони МКД22 Долнени -Лажани Мирче Ацев 301 2,2 милиони МКД23 Боговиње- Пирок Сами Фрашери 522 3,2 милиони МКД24 Брвеница- Стенче Гоце Делчев 516 1,3 милиони МКД25 Желино- Групчин Пашко Васа 1562 0,2 милиони МКД26 Боговиње- Долно Палчиште Дервиш Цара 575 4 милиони МКД27 Куманово -Черкезе Јероним Де Рада 682 10,7 милиони МКД28 Липково- Матејче Култура 1219 4,9 милиони МКД29 Куманово- Романовце Кирил и Методиј 525 1,6 милиони МКД30 Куманово Магдалена Антова 760 3,2 милиони МКД

9 41 училиште - замена на прозорци и тоа:

Ред.ÈБр. ОпштинаÈ училиште Основно/È

средно

2010/2011

ПроценетаÈвредностÈ(соÈДДВ)

1 Гази Баба Стив Наумов основно 860 37,9 милиони МКД2 Делчево Ванчо Прке основно 587 4,5 милиони МКД3 Прилеп Орде Чопела средно 719 5,2 милиони МКД4 Гази Баба Крсте Мисирков основно 845 8,7 милиони МКД5 Кавадарци Добри Даскалов средно 940 1,9 милиони МКД6 Велес Кочо Рацин средно 840 3,9 милиони МКД7 Град Скопје Никола Карев средно 1163 4,1 милиони МКД8 Карпош Владо Тасевски основно 934 4,5 милиони МКД9 Ѓорче Петров-Дексион Ѓорче Петров основно 311 5,5 милиони МКД10 Ѓорче Петров-Даме Груев Страшо Пинџур основно 676 3,1 милиони МКД11 Сарај Дитуриа основно 1121 2,7 милиони МКД12 Кисела Вода Партение Зографски основно 424 4,1 милиони МКД13 Струга-Лабуништа Мурат Лабуништи основно 978 5,4 милиони МКД14 Струга Јосип Броз Тито основно 466 3,1 милиони МКД15 Центар 11 Октомври основно 659 6,9 милиони МКД16 Петровец Кочо Рацин основно 779 4,8 милиони МКД17 Аеродром Гоце Делчев основно 506 1,4 милиони МКД18 Куманово 11 Октомври основно 685 3,1 милиони МКД19 Тетово Гоце Делчев основно 638 3,4 милиони МКД20 Гевгелија Владо Кантарџиев основно 772 5,2 милиони МКД21 Град Скопје Методи М.Брицо средно 686 3,4 милиони МКД22 Чаир Васил Главинов основно 946 7,6 милиони МКД23 Штип Тошо Арсов основно 725 3,1 милиони МКД24 Куманово Вук Караџиќ основно 292 5,1 милиони МКД25 Струмица Димитар Влахов средно 1166 5,4 милиони МКД

26 Куманово Христијан Т.Карпош основно 1468 5,9 милиони МКД27 Куманово-Черкес Јероним Де Рада основно 682 1,6 милиони МКД28 Карпош Војдан Чернодрински основно 642 5,9 милиони МКД29 Град Скопје Панче Караѓозов средно 2365 33,1 милиони МКД30 Чаир Лириа средно 1065 13,8 милиони МКД31 Кисела Вода-Драчево Кузман Шапкарев средно 657 3,7 милиони МКД32 Кисела Вода Круме Кепески основно 683 8,3 милиони МКД33 Град Скопје Орце Николов средно 1163 8,8 милиони МКД34 Арачиново Георг Кастриот-Скендербег основно 943 2,4 милиони МКД35 Битола Ѓорги Сугарев основно 777 4,1 милиони МКД36 Гостивар-Чегране Прпарими основно 1172 9 милиони МКД37 Битола Ѓорги Наумов средно 810 5,5 милиони МКД38 Охрид Св.Наум Охридски средно 713 3,3 милиони МКД39 Скопје Раде Ј.Корчагин средно 1010 9,8 милиони МКД40 Гази Баба-Маџари Наум Н.Борче основно 657 8,3 милиони МКД41 Гевгелија Јосиф Јосифовски средно 1132 7,9 милиони МКД

ВКуПНО 34657 276ÈмилиониÈМКД

9 19 училишта санација на подови и тоа:

Ред.ÈБр. Општина училиште Основно/È

средно

2010/2011

1 Тетово - Саракино Братство Миѓени Основно 1688 4,6 милиони МКД2 Делчево Ванчо Прке Основно 587 4,9 милиони МКД3 Сарај Дитурија Основно 1121 3,6 милиони МКД4 Илинден- Кадино Ристо Крле Основно 327 3,3 милиони МКД5 Куманово- Черкезе Јероним Де Рада Основно 682 2,3 милиони МКД6 Кочани Љупчо Сантов Средно 868 3 милиони МКД7 Брвеница- Стенче Гоце Делчев Основно 516 1 милион МКД8 Аеродром- Ново Лисиче Лазо Ангеловски Основно 1504 6,7 милиони МКД9 Чаир Конгреси и манастири Основно 692 1,8 милиони МКД

10 Аеродром Ѓорѓија Пулески Основно 931 3 милиони МКД11 Гази Баба- Стајковци Кирил и Методиј Основно 363 2,8 милиони МКД12 Карпош Здравко Цветковски Средно 1175 6,6 милиони МКД13 Гостивар- Чегране Прпарими Основно 1172 4 милиони МКД14 Тетово Кирил Пејчиновиќ Средно 1358 4,1 милиони МКД15 Боговиње- Камењане Сабедин Бајрами Основно 800 2,3 милиони МКД16 Карпош Димо Хаџи-Димов Основно 1249 11,7 милиони МКД17 Тетово Братство Миѓени Основно 1720 4,6 милиони МКД18 Битола Св. Кирил и Методиј Основно 402 1,3 милиони МКД19 Струмица -Муртино Маршал Тито Основно 581 0,8 милиони МКД

Во тек е анализа, врз основа на која ќе се утврди во кои 48 училишта ќе бидат извршени зафати за санација на елек-трична инсталација и ургентни работи, со што ќе се подобри квалитетот на реализација на воспитно-образовниот процес.

Вредноста на овој проект е 15 милиони евра, средства кои ќе се инвестираат за подобрување на условите за настава во основните и во средните училишта, а ќе се обезбедат од буџетски извори и меѓународни финансиски институции. Со овој проект ќе бидат обезбедени подобри услови за настава за вкупно 140.000 ученици. До јуни 2012 година ќеÈизградимеÈновиÈосновниÈучилишта во општините ДојранÈи центарÈжупа во вредност од 36 милиони денари, а ќе го доградиме основното училиште „Скендербег“ во општината Арачиново, за кое ќе обезбедиме 10 милиони денари.

До јуни 2013 година ќе изградиме новиÈосновниÈучилишта во општините Аеродром, ГазиÈБаба и чаир во вредност од 289 милиони денари. До крајот на 2013 година ќе изградиме ново основно училиште во општините Карпош и шутоÈОризари во вредност од 193 милиони денари.

До крајот на 2014 година ќе изградиме новиÈсредниÈучилишта во општините Арачиново и сарај, за кои ќе обезбе-диме 184,5 милиони денари, а до декември 2011 година ќе доградиме шест нови училници во средното општинско училиште „Ибрахим Темо“ – општина струга во вредност од 9, 3 милиони денари.

За потребите на училиштата исто така ќе обезбедиме нови 20.000 клупи и 40.000 столчиња. Средствата ќе бидат обезбедени од буџетски извори. Носител: Министерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ГРАДИМЕÈ145ÈучИлИшНИÈсПОРТсКИÈсАлИ“

Ќе продолжиме со изградба на спортски сали во училиштата со цел да ги унапредиме училишниот спорт, здравјето и здравите навики на учениците. Овој проект опфаќа изградба и опремување на 145 училишни спортски сали и тоа 30 во средните училишта и 115 спортски сали во основните училишта.

Досега се пуштени во употреба 9 сали, а до крајот на 2011 година се очекува да се пуштат во употреба уште 13 сали. Планирано е до крајот на 2011 година да бидат пуштени во употреба или отпочнати со градба 68 сали во основните и во средните училишта. До крајот на 2014 година е предвидено да се реализираат сите 145 спортски сали во основ-ното и во средното образование.

Со проектот Изградба и опремување на 145 спортски сали, придобивка во смисла на обезбедени услови за спорт ќе имаат вкупно 110.000 ученици во основни и средни училишта.

Средствата ќе се обезбедат од буџетски извори и меѓународни финансиски институции.

Предвидени се 115 спортски сали за изградба во основни училишта во:

Аеродром 2 сали

АрачиновоБитола7 сали

Богданци2 сали

Боговиње4 сали

Босилово

Брвеница Валандово Василево ВевчаниВиница2 сали

Врапчиште4 сали

Гази Баба2 сали

ГевгелијаГостивар

2 салиГрадско Дебар Делчево

Демир Капија Долнени Ѓорче Петров Желино Зајас Зрновци

Кавадарци 3 сали

КарпошКисела Вода

2 салиКичево Конче

Кочани2 сали

Кратово Крива Паланка Кривогаштани Куманово - 3 салиЛипково2 сали

Лозово

Маврово Ростуше НовациМогила2 сали

НеготиноОхрид2 сали

Петровец

ПласницаПрилеп4 сали

Радовиш2 сали

РанковцеРесен2 сали

Росоман

Сарај 2 сали

Старо Нагоричане Дојран Свети НиколеСтруга7 сали

Струмица3 сали

Студеничани 2 сали Теарце

Тетово10 сали

Центар ЖупаЧаир

2 салиЧашка

Чучер Сандево Штип Крушево Центар

9 Предвидени се 30 спортски сали за изградба во средни училишта во:

Битола - 3 сали Богданци Делчево Охрид Кавадарци

Валандово Неготино Пробиштип Дебар Ресен

Куманово - 2 сали Македонска Каменица Македонски БродДолнени

Кисела Вода

Аеродром Бутел Струмица Тетово - 5 сали Струга

Прилеп - 3 сали

Носител:ÈМинистерствотоÈзаÈобразованиеÈиÈнаука.ÈРок:È2011-2014.ÈБуџет:È4,2ÈмилијардиÈденари.

ПРОЕКТ:È„ЕлЕКТРОНсКАÈПРОВЕРКАÈНАÈЗНАЕњАТАÈНАÈучЕНИцИТЕ“

Ќе воведеме систем за следење на напредувањето на постигнувањата на учениците и проверка на стекнатите зна-ења. Тоа подразбира дека секојаÈучебнаÈгодинаÈќеÈсеÈправиÈевалуацијаÈнаÈуспехотÈнаÈситеÈученициÈпоÈелектронскиÈпат.ÈРезултатитеÈнемаÈдаÈвлијаатÈврзÈоценитеÈнаÈучениците, односно на нивниот успех, но ќе претставуваат допол-нителен критериум за запишување во средното и во високото образование.

Целта на проектот е ученицитеÈдаÈсеÈмотивираатÈзаÈстекнувањеÈнаÈзнаењаÈиÈвештини,ÈаÈнеÈсамоÈзаÈдобивањеÈвисо-киÈоценки, а на наставницитеÈда им обезбедиме услови за непристрасноÈиÈобјективноÈоценување, безÈпритисоци, согласно со поставените стандарди и критериуми за оценување.

Резултатите од проверувањето на постигањата на учениците ќе бидат значајни за кариерниот развој на наставници-те и добар индикатор за потребите од советодавно-стручна поддршка. Носител: Министерството за образование и наука, Државниот испитен центар. Буџет: 30 милиони денари

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5

ПРОЕКТ:È„ЕНЕРГЕТсКИÈЕФИКАсНИÈучИлИшТА“

Енергетската ефикасност на јавните објекти е глобален проблем во светот, а кај нас тој особено доаѓа до израз во училиштата. Имено, најголем дел од училишните згради се стари, неодржувани, со застарена столарија, застарени системи на загревања, а со самото тоа и екстремно неефикасни.

Затоа, ќе се посветиме на создавањеÈнаÈенергетскиÈефикасниÈиÈпристапниÈучилишта. Тоа значи, и во реконструк-циите и во градбите, ќе ставиме акцент на квалитетот на изолацијата на објектот за да може што поголем дел од енергијата да се конзервира и да се обезбеди стабилна работна температура, како и пристапност за лицата со посебни образовни потреби. Понатаму, ова мора да биде проследено со замена на досегашните класични извори на енергија кои се скапи и нееколошки, со ориентирање кон експлоатација на обновливи извори на енергија што е тренд секаде во развиениот свет.

Со оваа инвестиција ќе се придонесе кон намалување на јавните давачки за енергенси за училишните објекти, од-носно ќе се заштеди на трошоците за струја, нафта, дрва и слично. Носител: Министерството за образование и наука. Буџет: наведен во проектот „Градиме и реконструираме училишта“

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ВЕшТИÈИÈКОМПЕТЕНТНИ“

Сведоци сме дека на пазарот на трудот сèповеќе се бара кадар со применливи знаења, вештини и компетенции, односно кадар кои можат веднаш да почнат да работат, било самостојно, било како дел од тимот. Недостатокот од вештини наспроти високиот процент на запишување во образовниот систем е глобален проблем. Во препораките на Европскиот парламент и на Советот на Европа исто така се констатира дека „повеќе од една третина од европската работна сила (80 милиони лица) е со ниски вештини, а се проценува дека до 2010 година скоро 50% од новите ра-ботни места ќе бараат терцијално ниво на квалификации (високо образование), под 40% ќе бараат повисоко средно образование и само 15% ќе бараат базично образование“.

За зголемување на степенот на компетенциите кои се добиваат во образовниот процес, интензивно ќе работиме на:

9 ВоведувањеÈнаÈпретприемништвотоÈвоÈпрограмитеÈнаÈситеÈнивоаБирото за развој на образованието ќе изработи програма за нов изборен предмет Претприемништво, којшто уче-ниците ќе можат да го изберат во третиот цикулс од основното деветгодишно образование (од шесто до деветто одделение). Исто така, во средното образование, покрај задолжителниот предмет Бизнис и претприемништво (за-должителен во четврта година во гимназиското образование) средношколците ќе имаат и изборен предмет Претпри-емништво во најсоодветната година зависно од нивната струка. Високообразовните институции ќе бидат охрабрени да акредитираат студентски програми во кои како задолжителен или изборен ќе се нуди предметот Претприемни-штво;

9 ЗголемувањеÈнаÈкомпетенциитеÈиÈефективностаÈнаÈнаставниотÈкадарЌе работиме на континуираното професионално усовршување на наставниците во основното и во средното обра-зование преку воведување на системот на кариерен развој, со особен акцент на практичните компетенции коишто наставниците ги имаат и нивната способност да ги пренесат на учениците;

9 следењеÈнаÈизлезнитеÈрезултатиÈодÈобразованиетоÈпрекуÈиндикаторитеÈОЕцД.ÈВиди проект „Систем за следење на индикаторите ОЕЦД“;

9 ВложувањеÈвоÈстимулирањеÈнаÈизлезнитеÈрезултатиÈвоÈобразованитеÈинституцииОбразовните институции би се стимулирале со некој вид награди во форма на набавка на нова опрема и слично базирајќи се на национални индикатори (матура, државни натпревари и слично), како и од учество во меѓународни оценувања (ТИМСС, ПИСА, ПИРЛС и слично);

9 Вложување во образовната технологија за стручно образование

Во континуитет ќе набавуваме лабораториска опрема за средното стручно образование за реализација на практич-ната настава, како и во дидактични и нагледни средства во средното образование воопшто. За високото образова-ние ќе продолжиме со набавка на лаборатории за научна и апликативна дејност;

9 ВоспоставувањеÈпартнерскиÈодносÈсоÈстопанствотоÈиÈстимулирањеÈнаÈстопанствотоÈзаÈучествотоÈвоÈстекну-вањетоÈсоÈвисокиÈкомпетенцииÈнаÈученицитеÈиÈстудентите

Во соработка со стопанските комори, ќе им овозможиме на учениците и на студентите повеќе практична работа за време на учењето и на студирањето, како и што повеќе од наставата да се реализира од истакнати стручни лица од практиката (клиничка настава). Со тоа на пазарот на трудот ќе бидат глобално поконкурентни, а самиот образовен систем од прва рака ќе има информации за потребите од кадар во стопанството;

9 Јакнење на образовните институции за обезбедување на квалитет

Министерството за образование и наука, Државниот просветен инспекторат, Државниот испитен центар, Центарот за стручно образование и обука и Центарот за образование на возрасни се носечки институции во системот на обез-бедување на квалитет во образованието. Со нивно зајакнување ќе овозможиме нивна поширока теренска активност за да можеме да се осигураме дека нивото на кометенции кое го добиваат учениците и студентите навистина е она коешто е зацртано со наставните програми и она коешто пазарот на труд го бара;

9 Донесување на национална рамка на квалификации

Владата на Република Македонија, на предлог на Министерството за образование и наука ќе ја донесе Национална-та рамка на квалификации. Оваа рамка, која претходно ќе биде разработена од Министерството за образование и наука во соработка со надлежни институции, како и со стопанските и со занаетчиските комори, и која ќе биде усо-гласена со европските системи за квалификации, точно ќе ги определи вештините и компетенциите за определни квалификации за струки и занимања.

Само со следењето на овие чекори ќе се постигне кадарот што излегува од нашите образовни институции, независ-но од нивото, да ги имаат потребните знаења, вештини и компетенции за да бидат конкурентни на глобалниот пазар на трудот. Носител: Министерство за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„БЕЗБЕДНИÈучИлИшТА“

Со цел да создадеме училишта коишто ќе бидат безбедни места за учење и развој на учениците, како и безбедни мес-та за наставниците, ќе преземеме акции насочени кон подобрување на целосната училишна средина, подобрување на комуникацијата и односите меѓу сите во училиштето (ученици, наставници), како и со родителите и локалната заедница.

Паралелно ќе се одвиваат два процеса, едниот кон поставувањеÈкамериÈиÈфизичкоÈобезбедувањеÈвоÈсреднитеÈучи-лишта, а вториот кон обукаÈнаÈнаставницитеÈиÈученицитеÈзаÈпрепознавањеÈиÈсправувањеÈсоÈнасилството во основ-ните и во средните училиште.

Согласно со законските решенија и искуствата од работата на училиштата, во рок од седум месеци по формирање на Владата, ќе донесеме протоколи за спречување на насилството во секое училиште. Носител: Министерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„цЕНТРИÈЗАÈОБуКА“

Имајќи предвид дека континуираната обука на наставници е еден од основните услови за подигање на квалитетот на воспитно-образовниот процес ќе обезбедиме поголема достапност на стручни лица до наставниците, учениците и до родителите, со овозможување стручни услуги во рамките на центрите за обука.

ЌеÈформирамеÈцентриÈзаÈобука со состав на Бирото за развој на образованието и тоа во скопје,ÈБитола,Èштип,ÈТето-воÈиÈвоÈструмица. На тој начин наставниците и родителите од сите региони ќе имаат можност за подеднаков пристап до советодавно–стручна поддршка и помош. Носител: Министерството за образование и наука, Бирото за развој на образование. Буџет: 3 милиони денари годишно.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 .

ПРОЕКТ:È„МАКЕДОНсКИÈТАлЕНТИ“

Во наредниот период особено внимание ќе посветиме на откривањето,ÈстимулирањетоÈиÈнаÈработатаÈсоÈнадарени-теÈиÈталентиранитеÈученици, и тоа почнувајќи од градење на образовна политика за работа со овие ученици, преку нивно откривање-детекција, па сè до конкретна работа со нив.

За таа цел ќе се ангажираат стручни лица од различни области за развивање на инструменти и критериуми за иден-тификување на талентирани и надарени ученици од различни области. Ќе спроведеме обукиÈсоÈпедагозитеÈиÈпсихо-лозитеÈодÈучилиштата за идентификација на надарените и на талентираните ученици и ќе се изработат програмиÈзаÈработаÈиÈследењеÈнаÈнапредувањетоÈнаÈовиеÈученици.Во оваа насока, ќе овозможиме и отворање музички паралелки во постојните основни училишта за да се овозможи поголема достапност до нижото музичко образование за секое дете и рано откривање на талентите. Носител: Ми-нистерството за образование и наука. Буџет: 7,5 милиони денари.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5

ПРОЕКТ:È„учИМЕÈсОÈПОМОшÈНАÈКОМПјуТЕРИ“

Компјутерската опрема во училиштата и Интернет-конекцијата во секое училиште што ги овозможивме во претход-ните четири години, овозможуваат воведување на е-содржини во наставата за предметите во основните и во сред-ните училишта.

Воведувањето на е-содржини ќе има за цел на учениците да им овозможи стекнување на нови вештини и знаења од предметите што ги изучуваат на современ начин, со почитување на различните стилови на учење на учениците, нивната возраст и барањата на современото училиште.

Ќе изработиме мултимедијалниÈобразовниÈсодржиниÈзаÈелектронскоÈучење за определени предмети во основното и во средното образование за кои досега не се создадени можности за користење во наставата, како и поактивно вклучување на наставниците и учениците во самиот процес на изработување вакви содржини. ЌеÈ организирамеÈнатпревари и ќе ги мотивираме наставниците и ученицитеÈдаÈкреираатÈелектронскиÈсодржини со цел помасовно користење на информатичката технологија во наставата и во учењето.

Ќе поддржиме креирањеÈ веб-портали на кои ќе бидат поставениÈ најуспешнитеÈ примериÈ наÈ добраÈ практикаÈ одÈнаставата, а наставниците ќе можат да ги разменуваат и да ги користат во наставата.

За овој проект Министерството за образование и наука ќе набави 4000ÈинтерактивниÈтабли за основните училишта и 400ÈзаÈсреднитеÈучилишта, за нов и современ пристап во изведувањето на наставата.ÈНосител: Министерството за образование и наука.

Буџет:

9 2011- 25 милиони денари

9 2012 - 90 милиони денари

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ВЕБÈПОРТАл“

Истражувањата покажуваат дека луѓето, а посебно децата ги процесираат и ги усвојуваат визуелните информации многукратно побрзо отколку текстуалните. Видеото претставува високоефикасна алатка за едукација која постигну-ва многу поголем ефект кај младите луѓе.

Тргнувајќи од овие факти ќе биде направен веб-портал за едукативни видео материјали. Овој портал ќе овозможи класифицирањеÈиÈсподелувањеÈиÈприлагодувањеÈнаÈвеќеÈпостојниÈедукативниÈвидео-содржини. Видео-содржи-ните од овој портал ќе можат на едноставен начин да бидат искористени од наставниците како дополнителен и ефективен метод во наставата.

Во втората фаза од овој проект, согласно со искустватаÈодÈпознатитеÈсветскиÈуниверзитети ќе се направи библиоте-каÈсоÈснимениÈпредавањаÈодÈнајдобритеÈнаставнициÈвоÈМакедонија. Овие видеа ќе бидат достапни за сите ученици, кои ќе можат да ги гледаат и да учат додека се во своите домови. Носител: Министерството за образование и наука.

Буџет:

9 I фаза – 1 милион денари

9 II фаза - 1 милион денари.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

ПРОЕКТ:È„учЕњЕÈПРЕКуÈИГРА“

Целта на овој проект е да се искористи желбата на децата за игри и преку нив да им овозможи пријатно искуство во совладувањето на учебната материја во кои учениците ќе уживаат и ќе бидат активно вклучени. Постои голем избор на игри и активности што можат да се насочат кон учење.

Во рамките на овој проект ќе бидат развиени поголем број сериозниÈвидеоигри кои ќе им овозможат на децата полесно и со уживање да ги совладаат наставните содржини, посебно од областите на математиката и техниката. Ќе обезбедиме одÈ10ÈдоÈ12ÈвидеоигриÈгодишноÈпоÈнаставнитеÈпредмети:ÈмајчинÈјазик,Èматематика,Èисторија,Èбио-логија,Èхемија,Èгеографија,ÈфизикаÈиÈстранскиÈјазик. Ваквиот пристап ќе ја ослободи креативноста на учениците и ќе придонесе кон нивна поголема посветеност кон овие значајни области. Носител: Министерството за образование и наука. Буџет: 1,2 милиони денари годишно.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5

ПРОЕКТ:È„сИсТЕМÈЗАÈслЕДЕњЕÈНАÈИНДИКАТОРИТЕÈОЕцД“

Информацискиот систем за следење на индикаторите ОЕЦД ќе претставува алатка која ќе овозможи континуирана, олеснета, веродостојна и ефективна обработка на сите статистички податоци од образовниот систем на Република Македонија. Ќе бидат следени:

9 индикаторите за резултатите на образовните институции и влијанието на учењето,

9 финансиски и човечки ресурси инвестирани во образованието,

9 пристапот до образованието, учеството и напредокот, како и

9 условите за учење и организација на училиштата.

Резултатот од обработката на податоците ќе биде во вид на типизирани извештаи кои ќе овозможат јасна и еднос-тавна споредливост на индикаторите од образовниот систем во Република Македонија со индикаторите во другите земји ОЕЦД. Во перспектива, извештаитеÈќеÈдадатÈнепристраснаÈиÈобјективнаÈосноваÈзаÈносењеÈнаÈодлукитеÈвоÈобразованието,ÈпланирањеÈнаÈреформите,Èфинансирањето,ÈевалуацијатаÈнаÈпостигнатитеÈрезултатиÈодÈреформи-те, спроведување на научни истражувања во сферата на образованието на сите нивоа опфатени со индикаторите ОЕЦД. Носител: Министерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„МАКЕДОНсКИÈјАЗИКÈЗАÈДЕцАТАÈНАÈИсЕлЕНИцИТЕ“

За децата на нашите иселеници во дијаспората и за нивно успешно совладување на мајчиниот јазик, како и за сите студенти што студираат на катедрите по македонски јазик во светот, ќе креираме посебен веб-портал за учење на македонскиот јазик.

ПорталотÈќеÈсодржиÈнадÈ1.400.000ÈзборовниÈформиÈодÈмакедонскиотÈлитературенÈјазик и апликативниÈвежбиÈпоÈграматика,ÈморфологијаÈиÈсинтакса. На овој портал ќе има содржини и вежби за сите ученици од основното и од средното образование. Вежбите ќе бидат погодни за учење во домашни услови, но ќе можат и да се користат во дополнителнатаÈнаставаÈпоÈмајчинÈјазикÈвоÈстранство.На овој начин, покрај тоа што ќе сеÈзголемиÈпознавањетоÈнаÈјазикотÈкајÈнашитеÈиселеници, ќе се овозможи и поши-рока популаризација на македонскиот литературен јазик.

Во 2012 година ќе подготвиме нови наставни програми за изучување на македонскиот јазик за децата на иселени-ците, во 2013 година ќе изготвиме електронски прирачник за наставниците што ќе ја реализираат оваа наставна програма, а во 2014/2015 ќе изработиме едноставни дигитални содржини. Носител: Министерството за образование и наука и Бирото за развој на образованието. .

Буџет:

9 2011 - 1,2 милиони денари,

9 2015 - 1,55 милиони денари.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 5

ПРОЕКТ:È„МАКЕДОНИјАÈНАÈВИКИПЕДИјА“

Во рамките на средните училишта, ќе организираме акција за формирање на секции за преведување на содржини од Википедија, на македонски јазик. За професорите и тимовите ќе обезбедиме и соодветна финансиска награда. Целта е во рок од следните четири години, содржините на Википедија на македонски јазик да бидат меѓу најголеми-те во светски рамки. Надлежна институција: Министерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„МАТЕМАТИКАÈсОÈлОГИКА“

Изминатите години резултатите на нашите ученици во рамки на меѓународните студии по математика (TIMSS 2003 година) беа под интернационалниот просечен резултат по ученик. Исто така, при полагањето на државна матура, учениците изминативе години во помал број се определуваа за полагање на предметот математика, особено на напредното ниво.

Токму затоа, сметаме дека особено е важно да се зајакне изучувањето на математиката во училиштата, но не преку додавање на нови содржини и оптоварување на програмите, туку со нов пристап во изучувањето.

Во основните училишта ќе организираме обукиÈзаÈнаставницитеÈкакоÈдаÈјаÈпредаваатÈматематиката наÈпоефикасенÈначин со користење на разновидни стратегии и нагледни средства, а ученицитеÈќеÈсеÈпоттикнуваатÈдаÈразмислуваатÈлогично и да не развиваат отпор кон овој предмет.

За подготовка на нови наставни наставни програми и прирачници ќе обезбедиме 600 илјади денари, а за обука на наставниците ќе обезбедиме 2,4 милиони денари.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

Во гимназиското образование ќеÈсеÈзголемиÈнеделниотÈфондÈнаÈизучувањеÈнаÈматематикатаÈвоÈпрвитеÈдвеÈгодини, а во средните стручни училишта наставниот предмет МатематикаÈќеÈстанеÈзадолжителенÈвоÈпрвитеÈгодиниÈзаÈситеÈструки, а во трета и четврта година ќе биде изборен со зголемен фонд часови за струките што водат кон техничките и природните науки. За оваа намена ќе бидат обезбедени 2,5 милиони денари. Носител: Министерството за образо-вание и наука, Бирото за развој на образованието. Вкупен буџет: 5,5 милиони денари.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 4 .

ПРОЕКТ:È„НОВИÈсТИПЕНДИИ“

Со овој проект ќе се продолжи континуирано да се наградуваат и да се мотивираат учениците од јавните и од при-ватните средни училишта, со што ќе се овозможи стимулирање, наградување и значаен поттик на учениците за по-добро совладување на наставните содржини, способности и вештини.

Со цел да бидат опфатени различни категории на средношколци, одделно ќеÈбидатÈстипендираниÈталентираниÈуче-ници,ÈученициÈсоÈпосебниÈобразовниÈпотреби,ÈученициÈсоÈособениÈрезултатиÈвоÈобластаÈнаÈспортот,ÈкакоÈиÈученициÈсоÈпосебниÈобразовниÈпотребиÈсоÈособениÈрезултатиÈвоÈобластаÈнаÈспортот.Стипендирањето на средношколците преставува уште еден начин за градење на успешна и перспективна иднина на младите, која има повеќекратен повратен ефект.

ВидÈстипендија БројÈнаÈсти-пендии Месечен

ГодишенÈизносÈ(заÈ9Èмесеци)

Стипендија за талентирани ученици-спортисти 150 2200 2.970.000Стипендија за талентирани ученици 50 2200 990.000Стипендија за ученици со посебни потреби 50 2000 900.000Стипендија за ученици 400 1500 5.400.000

Носител: Министерството за образование и наука. Буџет: 10.260.000 денари годишно.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

вИСОКО ОбРАЗОвАНИЕПредуслов за градење на општество базирано на знаења е правичен и ефикасен образовен систем чија витална и развојна компонента ја чини високото образование. Знаењето е јавно добро, аÈвисокотоÈобразованиеÈпретставуваÈопштественаÈодговорност.Високото образование е двигател за општествен развој, а иновативен високообразовен систем е предуслов за обно-ва на општеството. Правичниот пристап до квалитетно високо образование, во рамките на способностите на поеди-нецот е право кое мора да биде гарантирано од јавниот сектор.

Очекувањата на студентите, нивните потреби и претпочитања, во високото образование фокусирано на студентот, станаа фактори кои значително влијаат на високото образование.

Основен правец за развојот на високото образование во Република Македонија е обезбедувањето на поддршкаÈнаÈекономскиотÈиÈсоцијалниотÈразвој и зголемување на конкурентноста и способноста за меѓународна соработка со истовремено зачувувањеÈнаÈнационалнитеÈособености. Напредокот на високото образование во Република Македо-нија ќе биде осигурен преку продолжување на веќе започнатите активности и започнување со реализација на нови.

ПОЛИТИКИ вО вИСОКОТО ОбРАЗОвАНИЕОбразовнаÈполиткаÈштоÈгиÈприближуваÈзнаењатаÈнаÈстудентитеÈдоÈбарањатаÈнаÈопштеството и која ќе овозможи ви-сокообразовните установи при изготвувањето на студиските програми тековно да ги следат потребите на пазарот на работна сила, развојот и општествените очекувања и изготвување на студиските програми чија флексибилност ќе се базира на континуирани консултации со јавниот и со приватниот сектор, водејќи сметка за научните и за техничките достигнувања, како и за алумни асоцијациите.

ВоедначувањеÈнаÈквалитетотÈнаÈвисокотоÈобразованиеÈнаÈнивоÈнаÈвисокообразовниÈустанови и на ниво на студиски програми преку примената на меѓународните и на европските стандарди за евалуација и самоевалуација со цел воедначување на квалитетот на стекнатите квалификации и нивно соодветно препознавање од страна на работода-вачите и општеството.

хармонизацијаÈнаÈстудискитеÈпрограмиÈсоÈнационалнатаÈрамкаÈнаÈвисокообразовнитеÈквалификации.целоснаÈимплементацијаÈнаÈевропскитеÈдирективи за регулираните професии особено во делот на здравството, архитектурата и на ветеринарната медицина.

ОсовременувањеÈиÈразвивањеÈнаÈсистемотÈзаÈвонредноÈстудирање кој ги следи современите потреби на граѓаните кои се вработени, мајки со деца, студенти кои студираат на два факултета итн.

високо образование за возрасниВоспоставувањеÈнаÈсовременÈмоделÈнаÈфинансирање на високото образование што го зема предвид квалитетот и промовира постигнување резултати преку стимулирање на високообразовните установи да вложуваат во развојот на високообразовната дејност и науката и постигнување на поголеми резултати.

МеѓународнаÈиÈевропскаÈсоработкаÈвоÈосигурувањетоÈнаÈквалитетот преку развивање на споредливи стандарди, критериуми и методологија преку зачленување на Одборот за акредитација и евалуација во Европскиот регистар за обезбедување квалитет во високото образование (EQAR) и Европската асоцијација за квалитет во високото образо-вание (ENQA).

Промоција на интердисциплинарноста во студиските програми Воспоставување и развивање на постдокторскиÈстудии за прв пат во Република Македонија.

ИнтернационализацијаÈнаÈвисокотоÈобразование кон меѓународната средина и предвидување на „прозорци за мо-билност“ во сите студиски програми и зголемување на бројот на студиски програми за заедничка диплома и студиски програми кои се одвиваат на англиски јазик, особено за II циклус на студии, со што ќе биде овозможено и Република Македонија да биде што е можно поатрактивна дестинација за странски наставници, истражувачи и студенти.

ПоттикнувањеÈнаÈмобилностаÈнаÈстудентитеÈиÈнаставниотÈкадар со интензивирање на активностите во програмите CEEPUS (ЦЕПУС), ERAZMUS MUNDUS и слично, во кои нашата земја активно партиципира како и со склучување на повеќе билатерални и мултилатерални договори, со што на нашите студенти и истражувачи, во време кога веќе ја немаме шенгенската бариера, ќе им се овозможи да стекнуваат сè повеќе интернационално искуство и истото да го аплицираат во нивната работа во нашата државата.

ОбезбедувањеÈнаÈстипендииÈзаÈстудирањеÈнаÈпрестижниÈстранскиÈуниверзитети за сите циклуси на студии во науч-ните полиња од особен интерес за социјалниот и за економскиот развој на земјата, како што се земјоделски науки,

генетика, информатички науки и комуникациски технологии и технички науки на некој од првите 100 универзитетни на Шангајската листа.

Продолжување на соработката со престижната академија за филм и телевизија FAMU од Прага НовÈмоделÈнаÈстипендииÈза студентите односно доделување стипендии од три типа: годишно ќе се доделуваат 200 стипендии, во висина од 4000 денари месечно, од тип А - стипендија на министерот за образование и наука за најта-лентирани студенти кои имаат просечен успех над 9,00 за општествените науки односно над 8,50 за техничките и за медицинските науки, 1000 стипендии во висина од 3000 денари, од тип Б – студентски стипендии за студенти кои имаат просечен успех над 8,50 за општествените науки односно над 8,00 за техничките и за медицинските науки и 1600 стипендии во висина од 2500 денари од тип В – стипендии за студенти од социјални категории за студентите со висок просек и со мали примања, како и доделување на посебни 125 стипендии во висина од 5500 денари месечно за студентите по информатика.

ПРОЕКТ:È„КОМЕРцИјАлИЗАцИјАÈНАÈЗНАЕњЕТОÈИÈНАуКАТА“

Со проектот ќе се овозможи правна рамка, по примерот на напредните европски високообразовни системи, со која јавните и приватните универзитетиÈќеÈсеÈохрабратÈдаÈгоÈинтензивираатÈотворањетоÈнаÈкомпанииÈзарадиÈпродажбаÈнаÈсвоитеÈнаучниÈрезултати, откритија или патенти,Èуслуги од јавни овластувања, експертскоÈзнаење,ÈуметничкиÈтворби и други остварувања во вршењето на применувачката работа, за вршење на издавачка дејност и слично, во кои под менторство на професорите ќе работат студентите, магистрантите и докторандите. Остварената добивкаÈодносно приходот на компанијата, универзитетите ќеÈјаÈкористатÈзаÈунапредувањеÈиÈразвојÈнаÈнаучно−истражувач-катаÈдејност,ÈаÈстудентитеÈпрекуÈработата ќе ги усовршуваат своите професионални вештини. Носител: Министер-ството за образование и наука во соработка со високообразовните установи.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 3 .

ПРОЕКТ:È„ВОВЕДуВАњЕÈДРжАВНАÈКВОТАÈЗАÈIIÈИÈIIIÈцИКлусÈНАÈсТуДИИ“

За постдипломските студиски програми за II и III циклус на студии, односно магистерските и докторските студии кои се посебно значајни за социјалниот и за економскиот напредок на земјата, како и за обезбедување на постојано обновување на научниот и на наставниот кадар во Република Македонија ќе биде обезбедена и државна квота, пред сè, за талентираните студенти. Со оваа мерка ќеÈсеÈстремимеÈдаÈгиÈзадржимеÈнајквалитнитеÈстудентиÈодÈсекојаÈгенерација. Ова всушност претставува инвестирањеÈвоÈчовечкиотÈкапиталÈ-младитеÈнаучници кои треба да прерас-нат во стожери на научната мисла во Република Македонија. Носител: Министерството за образование и наука во соработка со јавните високообразовни установи.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„сТИПЕНДИИÈЗАÈсТуДИРАњЕÈВОÈсТРАНсТВО“

За сите студенти што ќе се запишат на прв, втор или трет циклус на студии наÈпрвитеÈ100ÈуниверзитетиÈвоÈсветотÈспоред ранг-листата на Шангајскиот универзитет Џио Тонг, Министерството за образование и наука ќеÈобезбедиÈстипендииÈзаÈстудирањеÈиÈпрестој. Со оваа мерка, на овие студенти ќе им бидат покриени трошоците за студирање на најпрестижните универзитети во Европа и светот, по што ќе имаат обврска најмалку 10 години по завршување на студиите да продолжат да живеат и да работат во Република Македонија, а во спротивно, ќе мора да ѝ платат на државата надоместок во трикратен износ од добиената стипендија. Нивните стекнати знаења и искуства ќе придо-несат кон развој на научно-истражувачката дејност во Република Македонија и подигнување на нејзниот квалитет, како и градење на трајниÈврскиÈзаÈедукацијаÈиÈнаучнаÈсоработка со овие реномирани универзитети. Носител: Ми-нистерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 1

ПРОЕКТ:È„лАБОРАТОРИИ“

1. Лабораторија за добивање сончеви ќелии,2. Лабораторија за вибрации и бучава, 3. Лабораторија за електромоторни погони,

4. Лабораторија за сообраќај и транспорт, 5. Лабораторија за испитување на електрични машини,6. Лабораторија за основи на електротехниката со иструменти за мерење на електромагнетни полиња и

радиофреквентно зрачење, 7. Лабораторија за ласерски истражувања, 8. Текстилна лабораторија, 9. Лабораторија за мехатроника, 10. Лабораторија за индустриско инженерство и менаџмент, 11. Лабораторија за метрологија на геометриски карактеристики и истражување на квалитетот 12. Лабораторија за специјални испитувања на електрични машини, 13. Лабораторија за тестирање на градежни материјали, геомеханика и градежни конструкции, 14. Лабораторија за санитарна техника, 15. Лабораторија за испитување на енергетска ефикасност на објекти, 16. Лабораторија за обработка со деформација и брзи прототипови, 17. Лабораторија за садови под притисок, 18. Лабораторија за компјутерски интегрирано производство,19. Лаборaторија за дијагностицирање, форензика на носечки структури,20. Лабораторија за пресметување со високи перформанси (high performance computing labоratory), 21. Лабораторија за испитување материјали, заварени слоеви и конструкции,22. Лабораторија за геотехника,23. Лабораторија за геномика и протеомика, 24. Лабораторија за култура на клетки и ткива, 25. Лабораторија за молекуларна патологија и експериментална генска терапија, 26. Лабораторија за електронска микроскопија, 27. Лабораторија за фармацевтска микро/нанотехнологија, 28. Лабораторија за биомолекуларни фармацевтски анализи 29. Лабораторија за испитување и контрола на квалитет, 30. Лабораторија за испитување на липопротеините и медијатори на атеросклероза, 31. Медицинска биохемиска лабораторија, 32. Мобилна биомеханичка-спортска лабораторија, 33. Лабораторија за нејонизирачко зрачење и проценка на здравствените ризици при медицински снимања, 34. Хемиско-биохемиска лабораторија, 35. Лабораторија за оцена на ендотелна васкуларна функција и хронобиологија на хипертензија, 36. Лабораторија за детски дијабет, 37. Хистолошка лабораторија за дијагностика на болестите,38. Лабораторија за хистопатолошки испитувања, 39. Лабораторија за форензичка патологија, 40. Лабораторија за форензичка криминалистика, 41. Лабораторија за клиничка судска медицина,42. Лабораторија за идентификација, 43. Лабораторија за скрининг на психоактивни супстанции,44. Лабораторија за сомнологија, 45. Лабораторија за детска отологија, 46. Лабораторија за остеодензитометрија, 47. Лабораторија за електроневромиографија (ЕНМГ), 48. Оптичко-кохерентна томографска лабораторија на предниот сегмент на окото (ОСТАС), 49. Лабораторија за нарушен мотилитет на гастроинтестиналниот тракт со дигестивна ендоскопија кај децата, 50. Лабораторија за цитохистолошки и хемиски испитувања, 51. Лабораторија за морфолошки и функционални нарушувања на локомоторниот систем, 52. Имунолошка лабораторија,53. Лабораторија за уродинамско испитување и третман на деца,54. Лабораторија за белодробни заболувања и туберколоза,55. Лабораторија за дигестивна ендоскопија, 56. Лабораторија за цитогенетски, пренатални и преимплантациски испитувања, 57. Лабораторија за ин витро фертилизација, замрзнување на полови клетки и ембриони, 58. Лабораторија за ХПВ-типизација и онкопрофилакса,59. Лабораторија за биохемиска пренатална дијагностика, 60. Клиничко биохемиска лабораторија, 61. Лабораторија за молекуларна имунодијагностика

62. Вирусолошка лабораторија, 63. Лабораторија за молекуларна дијагностика,64. Лабораторија за вирусологија и молекуларна дијагностика, 65. Лабораторија за траги од папиларни линии, 66. Лабораторија за истражување на здравствени политики, економика во здравство и здравствен менаџмент,67. Лабораториско опремување на ЈЗУ „Институт на медицина на трудот на Република Македонија“, 68. Лабораторија за санитарна микробиологија,69. Лабораторија по оптомерија,70. Лабораторија за цитогенетика,71. Лабораторија за криопрезервација на матични клетки,72. Стоматолошка лабораторија за научно-истражувачка дејност,73. Фото и видеолабораторија, 74. Лабораторија за аналитика на лекови, 75. Лабораторија за биохемија и клиничка биохемија, 76. Цитогенска лабораторија,77. Лабораторија за фармацевтска технологија и биофармација, 78. Лабораторија за радиофармација,79. Лабораторија за анатомија на домашните животни, 80. Лабораторија по генетика,81. Лабораторија по микробиологија,82. Лабораторија по паразитологија,83. Лабораторија за физиологија и патофизиологија, 84. Лабораторија за испитување на мебел, градежна столарија и други дрвни и недрвни материјали,85. Лабораторија за фитопатологија / лабораторија за микробиологија,86. Лабораторија за примарна преработка на дрвото,87. Лабораторија за еколошко производство на здрава храна, 88. Лабораторија за биохемија и молекуларна биологија / лабораторија за генетски модифицирани организми

(ГМО), 89. Лабораторија за утврдување на квалитетот на семе, генетска идентификација и долгорочна конзервација, 90. Фитопатолошка-вирусолошка лабораторија,91. Криминалистичка лабораторија,92. Криминалистичка лабораторија за микроскопски и трасолошки анализи,93. Лабораторија за симулација на судења,94. Лабораторија за методика на наставата по физика,95. Лабораторија за економски истражувања, 96. Опремување на лаборатории за изучување на странски јазици и преведување и толкување, 97. Педагошка лабораторија, 98. Лабораторија за развој на методологијата за менаџмент на човечки ресурси,99. Научна и конференциска лабораторија,100. Лабораторија за криминалистички истражувања и вештачења, 101. Мултимедијална јазична лабораторија,102. Лабораторија за изучување странски јазици,103. Лабораторија за теренска етнологија,104. Лабораторија за визуелна антропологија, 105. Лабораторија - Архив за етнолошки и антрополошки ресурси и дигитален архив за етнолошки и антрополошки

ресурси, 106. Мултимедијална лабораторија на Факултетот за ликовни уметности во Скопје,107. Работилница за скулптура во дрво/камен/метал/гипс,108. Лабораторија за снимање, монтажа и обработка на филм, 109. Графичка лабораторија,110. Вајарска лабораторија,111. Лабораторија на графички дизајн, 112. Лабораторија - Студио за снимање, миксирање, мастеризирање и музичка продукција, 113. Лабораторија за дигитална аудио-визуелна продукција и постпродукција,114. Лабораторија за информациски системи, вештачка интелегенција, веб-технологии и компјутерска графика,115. Лабораторија за информатичко-криминалистички испитувања,116. Лабораторија за когнитивна наука и инженерство на знаење,117. Лабораторија за грид паралелно и дистрибутивно процесирање,118. Компјутерска лабораторија за теориска хемија,

119. Лабораторија за софтверско инженерство, надежност, квалитет и тестирање на софтверски систем, 120. Компјутерска лабораторија,121. Напредни веб-технологии,122. Лабораторија за мобилно и сеприсутно семантичко искуство, 123. Аудиолабораторија,124. Лабораторија за дигитизација и дигитална презентација на културното наследство,125. Лабораторија за Интернет и иновативни технологии, 126. Лабораторија за статистичко моделирање и податочно рударење, 127. Лабораторија за комуникациски мрежи, 128. Лабораторија по информатика, 129. Лабораторија High Performance Computing (HPC), 130. Лабораторија за учење на далечина, 131. Лабораторија за виртуелна реалност и визуелизација, 132. Лабораторија за оптичка комуникација,133. Лабораторија за мрежни технологии,134. Лабораторија за безжични мрежи, 135. Лабораторија за дигитални видеосистеми,136. Современи процесорски архитектури, систем во чип, микропроцесорски и микроконтролерски системи за

индустриски постројки, 137. Компјутерски мрежи, пресметување со високи перформанси, проценка на перформанси на системи, 138. Лабораториска опрема - криптографија и компјутерска безбедност,139. Лабораториска опрема - безжични компјутерски мрежи, 140. Лабораторија за обработка, анализа и складирање на податоци од областа на атомска и нуклеарна физика,141. Лабораторија за биоинформатика и пресметувачка биологија, 142. Лабораторија за еко-информатика,143. Лабораториска опрема – лабораторија за интелегентна роботика144. Лабораториска опрема - лабораторија за мобилни и мултимедиски апликации (сеприсутни апликации), 145. Факултетска лабораторија за автоматска обработка на податоци 146. Лабораторија од областа на компјутерското интегрирано производство, роботиката, интелигентните системи

на управување, 147. Лабораторија за информациски системи, мултимедиски технологии и визуелизација, 148. Опремување на лабораторија за вградливи микрокомпјутерски системи, 149. Лабораторија за процесирање на сигнали во телекомуникациите,150. Лабораторија за комплексни системи, 151. Серверска лабораторија,152. Интелигентен дом,153. Лабораторија за криминалистичка регистрација и идентификација, 154. Лабораторија за аудио и видеообработка на податоци,155. Студио за продукција,156. Лабораторија за контрола на квалитет на почва, вода, ѓубрива и растителен материјал, 157. Лабораторија за екстракција на етерични масла од зачински и лековити растенија и детeрминација на

биолошки активни материи, 158. Лабораторија за студенти - Кичево (лабораторија за: органска хемија, неорганска хемија и биохемија,

микробиолошка лабораторија, лабораторија за анализа на храна),159. Лабораторија за студенти во Велес (лабораторија за: органска хемија, неорганска хемија и биохемија,

микробиолошка лабораторија, лабораторија за анализа на храна),160. Лабораторија за микротраги,161. Лабораторија за анализа на органски супстанции во сложени матрици,162. Лабораторија за добивање на сончеви ќелии,163. Лабораторија за електрично карактеризирање на матeријалите, 164. Лабораторија за електрохемија, 165. Лабораторија за нуклеарна физика и медицинска физика, 166. Лабораторија за мерење на еколошките параметри,167. Централна лабораторија за биомониторинг и екотоксиколошки истражувања,168. Лабораторија за одредување на опојни дроги и алкохол во биолошки течности, 169. Мобилна (теренска) лабораторија за животна средина - група инструменти за анализа на атмосфера, 170. Лабораторија за геофизика и физика,171. Лабораторија за микроскопија и електронска микроанализа,172. Истражувачка лабораторија за неорганска хемија,

173. Студентска лабораторија за органска хемија, биохемија, хетероциклични соединенија и природни производи,174. Лабораторија по општа физика, 175. Централна физичко-хемиска лабораторија,176. Лабораторија за еколошки, прехранбени и форензични анализи, 177. Лабораторија за форензичка токсикологија,178. Лабораторија за метаболички скрининг, 179. Форензична ДНК-лабораторија,180. Генетска лабораторија со цитогенетика,181. Лабораторија за структурна карактеризација на материјали, 182. Лабораторија за наноматеријали,183. Технолошко јадро за нови материјали, 184. Лабораторија за ин витро култури на растителни ткива, 185. Лабораторија за контрола на природен гас, нафта, нафтени деривати и биодизел,186. Хемиска лабораторија,187. Минерална технологија - Оддел за рендгенска дифракција, флуоресцентна спектроскопија и

потенциометриско-гранулометриски испитувања,188. Лабораторија по биофизика,189. Комора за гасна анализа на слободен формалдехит и испарливи органски компоненти – VOC (volatile organic

compounds).

Од наведените

9 склучениÈсеÈдоговориÈзаÈнабавкаÈна:È1. Лабораторија за скрининг на психоактивни супстанции,2. Имунолошка лабораторија,3. Лабораторија за морфолошки и функционални нарушувања на локомоторниот систем,4. Оптичка кохерентна томографска лабораторија на предниот сегмент на окото (остас),5. Лабораторија за остеодензитометрија,6. Медицинска биохемиска лабораторијаÈ(инсталирана),7. Лабораторија за биохемиска пренатална дијагностика, 8. Клиничка биохемиска лабораторија (инсталирана),9. Лабораторија за пресметување со високи перформанси (ХПЦ),10. Лабораторија по генетика (инсталирана),11. Лабораторија за обработка со деформација и брзи прототипови, 12. Текстилна лабораторија.

9 ДонесенаÈеÈОдлукаÈзаÈизборÈзаÈнабавкаÈнаÈ62Èлаборатории:1. Лабораторија за вибрации и бучава,2. лабораторија за мехатроника,3. лабораторија за тестирање на градежни материјали, геомеханика и градежни конструкции,4. лабораторија за санитарна техника,5. лабораторија за геотехника,6. лабораторија за нарушен мотилитет на гастроинтестиналниот тракт со дигигестивна ендоскопија кај децата,7. лабораторија за дигестивна ендоскопија,8. лабораторија за цитогенетски, пренатални и преимплантациони испитувања, 9. лабораторија за ин витро фертилизација замрзнување на полови клетки и ембриони,10. Комора за гасна анализа на слободен формалдехид и и испарливи органски компоненти – VOC,11. Лабораторија за контрола на квалитет на почва, вода, ѓубрива и растителен материјал,12. Лабораторија за екстраkција на етерични масла од зачински и лековити растенија и детeрминација на

биолошки активни материи,13. Лабораторија за микро траги,14. Лабораторија за аналаза на органски супстанции во сложени матрици,15. Лабораторија за мерење на еколошките параметри,16. Централна лабораторија за биомониторинг и екотоксиколошки истражувања,17. Мобилна (теренска) лабораторија за животна средина - група инструменти за анализа на атмосфера,18. Лабораторија за микроскопија и електронска микроанализа,19. Лабораторија за органска хемија, биохемија, хетероциклични соединенија и природни производи,20. Лабораторија по општа физика,21. Централна физичко-хемиска лабораторија,

22. Лабораторија за еколошки, прехранбени и форензични анализи,23. Лабораторија за форензичка токсикологија,24. Лабораторија за метаболички скрининг,25. Форензична ДНК-лабораторија,26. Генетска лабораторија со цитогенетика,27. Лабораторија за структурна карактеризација на материјали,28. Лабораторија за наноматеријали,29. Лабораторија за ин витро култури на растителни ткива,30. Лабораторија за контрола на природен гас, нафта, нафтени деривати и биодизел,31. Хемиска лабораторија,32. Минерална технологија - Оддел за рендгенска дифракција, флуоресцентна спектроскопија и

потенциометриско-гранулометриски испитувања,33. Лабораторија за информатичко-криминалистички испитувања,34. Лабораторија за грид паралелно и дистрибутивно процесирање,35. Компјутерска лабораторија за теориска хемија,36. Лабораторија за софтверско инженерство, надежност, квалитет и тестирање на софтверски систем,37. Лабораторија за оптичка комуникација,38. Лабораторија за дигитални видеосистеми,39. Лабораторија за обработка, анализа и складирање на податоци од областа на атомска и нуклеарна физика,40. Лабораторија за еко-информатика,41. Лабораториска опрема - лабораторија за мобилни и мултимедиски апликации,42. Лабораторија за процесирање на сигнали во телекомуникациите,43. Серверска лабораторија,44. Лабораторија за геномика и протеомика,45. Лабораторија за молекуларна патологија и експериментална генска терапија,46. Лабораторија за електронска микроскопија,47. Лабораторија за криминалистичка регистрација и идентификација,48. Лабораторија за биомолекуларни фармацевтски анализи,49. Лабораторија за испитување и контрола на квалитет,50. Хемиско-биохемиска лабораторија,51. Лабораторија за детски дијабет,52. Лабораторија за форензичка патологија,53. Лабораторија за ХПВ-типизација и онкопрофилакса,54. Лабораторија за молекуларна дијагностика,55. Национална референтна лабораторија при Институтот за белодробни заболувања и туберкулоза,56. Лабораторија за ЈЗУ Институт за медицина на труд на РМ,57. Лабораторија за цитогенетика,58. Стоматолошка лабораторија,59. Лабораторија за радио фармација,60. Лабораторија за учење на далечина,61. Лабораторија за: органска хемија, неорганска хемија и биохемија, микробиолошка лабораторија,

лабораторија за анализа на храна-Кичево,62. Лабораторија за: органска хемија, неорганска хемија и биохемија, микробиолошка лабораторија,

лабораторија за анализа на храна -Велес.

Во зависност од научната област за која се набавува опремата за лабораторијата, секоја од нив ќе придонесе кон ин-тензивирање на научните истражувања во соодветната област, публикација и размена на добиените резултати, како и овозможување поинтензивен пристап на јавните научни и високообразовни установи до соодветните фондови за поддршка на научно-истражувачката работа. Истовремено, набавените лаборатории ќе обезбедат и поддршка за стопанството на кое ќе му биде обезбедена научна поддршка, есенцијална за неговиот поинтензивен развој.

Подетални информации за секоја поединечна лабораторија, опремата која се набавува и придобивките за устано-вата, научниот кадар и општеството во целина можат да се добијат на веб-страницата на Министерството за образо-вание и наука www.mon.gov.mk. Рок: 2012-2015.

ПРОЕКТÈ„НАуКА.МК“

Промоцијата на достигнувањата од научно-истражувачката работа ќе биде зајакната и со воспоставување на Ин-тернет-портал nauka.mk, на кој, во соработка со истражувачите од високообразовните и научните установи ќе се презентираат резултатитеÈ одÈ научно−истражувачкатаÈ работа,È кои ќе бидат достапниÈ наÈ домашнатаÈ иÈ наÈ меѓу-народнатаÈнаучнаÈјавност,Èно и на пошироката јавност. На порталот ќе бидат организирани активности што ќе ја поттикнуваатÈнаучнатаÈрасправа како една од значајните алатки за евалуација на научно-истражувачката дејност, одбраната на резултатите од истражувањата и генерирањетоÈидеиÈзаÈновиÈнаучниÈистражувања. На јавниот и на приватниот сектор, како и на пошироката јавност ќе им бидат овозможени поедноставни достапностÈиÈувидÈнаÈна-учнитеÈдостигнувања, како и вклучување во градењето на механизми за промоција на етичката димензија на истра-жувањата. Носител: Министерството за образование и наука во соработка со јавните научни и високообразовни установи. Буџет: 1.000.000 денари.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ПРОЕКТ:È„НАучНИÈсуБВЕНцИИ“

Со цел интензивирање на научно-истражувачката дејност и меѓународна промоција на резултатите од научните достигнувања, сите научни работници кои ќе објават научниÈтрудовиÈвоÈсписаниеÈсоÈфактор на влијаниеÈ (импактÈфактор) ќе им се даде еднократенÈнадоместок. Министерството за образование ги подготви неопходните измени во подзаконските акти со кои се овозможува дополнителното субвенционирањеÈзаÈобјавувањеÈнаÈнаучниÈтрудови. Сите научни работници по пат на јавен конкурс ќе бидат дополнително финансиски стимулирани за нивната научна активност. Носител: Министерството за образование и наука.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ПРОЕКТ:È„ТВОРЕчКИÈсуБВЕНцИИ“

Паралелно со стимулирањето на научно-истражувачката дејност, за творечките активности на уметниците и на творците од високообразовните установи и промоција на нивното творештво на меѓународно ниво ќе бидат обезбедени творечкиÈ субвенцииÈ одÈ областитеÈ наÈ музиката,Èдраматургијата,È сликарството,È вајарството,È глумата,È филмот,È режијата,È лингвистиката итн. Презентирањето на уметничко творештво на престижни меѓународни манифестации ќе биде вреднувано како предност при доделувањето на субвенциите. Носител: Министерството за образование и наука.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„сПЕцИјАлИЗАцИИÈЗАÈлЕКАРИÈВОÈсТРАНсТВО“

За лекарите што ќе бидат примени на стручни специјалистичкиÈ студииÈ наÈ универзитетскитеÈ клиникиÈ наÈ првитеÈ100ÈуниверзитетиÈвоÈсветот според ранг-листата на Шангајскиот Џио Тонг ќе бидат обезбедени стипендии за спе-цијализација и престој. Со оваа мерка на овие студенти ќе им бидат покриениÈтрошоцитеÈзаÈспецијализација на универзитетските клиники на најпрестижните универзитети во Европа и во светот, по што ќе имаат обврска најмалку 10 години по завршување на специјализацијата да продолжат да живеат и да работат во Република Македонија, а во спротивно, ќе мора да ѝ платат на државата надоместок во трикратен износ од добиената стипендија. Нивните стекнати знаења и искуства ќе придонесат кон зајакнување на специјалистичкитеÈкомпетенции како развој на науч-но-истражувачката дејност во Република Македонија одÈобластаÈнаÈмедицината, како и градење на трајни врски за едукација и научна и стручна соработка со овие реномирани универзитетски клиники. Носител: Министерството за образование и наука во соработка со Министерството за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ТЕхНОсТАРТЕРИÈИÈсПИНАуТИ“

Универзитетите можат да добиваат битни приходи од договорни истражувања и донации, издавање лиценци, кон-султации, од компании што самите ги основаат или го поддржуваат нивното основање. Целта на овој проект е заси-лено охрабрување на универзитетите за нивна поинтензивна активност на полето на основањеÈнаÈфирмиÈзаснованиÈнаÈнаукаÈилиÈтехнологија или на полето на давањето на поддршка на нивното основање од страна на техностарте-

рите односно студентитеÈилиÈнаставно−научниотÈкадарÈсоÈизразенаÈдарбаÈзаÈпреземањеÈиницијативи,ÈодговорностÈиÈризик. Освен за комерцијализација на знаењето на универзитетите, техностартерите ќе даваат значаен придонес и за економијата со создавање на нови вработувања. Истовремено, универзитетите од овој проект ќе имаат и други придобивки како што се привлекување на повеќе студенти, научен кадар и инвестиции од стопанството.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТ:È„ПАТЕНТ.МК“

Иновациите се главниот двигател за поттикнување на конкурентноста во стопанството и негов развој. На иновациите како составен дел на научно−истражувачките активности ќе им биде посветено уште поголемо внимание. стимули-рањетоÈнаÈзаштитатаÈиÈрегистрацијатаÈнаÈпатентите и дополнителната поширока и посеопфатна промоција на ино-вациите, особено на оние што се резултат на соработката на истражувачите и стопанството ќе се реализира преку отпочнување на нов проект ПАТЕНТ.МК.

Со проектот ќе се обезбеди координирањеÈнаÈстопанствотоÈиÈистражувачите и стимулација на иновативната рабо-та. На порталот ќе бидат поместени содржини и алатки кои ќе обезбедуваат основање на иновативна база како и јавни дискусии и прибирање на предлози.

Р о к : 2 0 1 2 .

ПРОЕКТ:È„сОÈНАуКАÈДОÈНОВИÈФАБРИКИ“

Со донесувањето на новиот Закон за поттикнување и помагање на технолошкиот развој се постави јасна основа за кофинансирањеÈодÈстранаÈнаÈдржавата во процесот на развојотÈнаÈтехнологиите,Èиноваците,ÈинформацискитеÈиÈкомуникацискитеÈзнаењаÈкакоÈиÈтрансферотÈнаÈзнаењаÈиÈвештиниÈ(know-how).Со ова ќе се стимулираат компаниите во Република Македонија, во соработка со научните работници од високооб-разовните установи да аплицираат со проекти за развојÈнаÈновиÈтехнологииÈиÈтрансферÈнаÈзнаење и искуства од технолошки понапредни земји, со што, преку имплеметација на овие проекти ќе се креираат нови работни места и ќе се овозможи побрз и подинамичен раст и развој на компаниите.

Со отворањето на можноста за кофинансирање на проекти за развој на сопствени и нови технологии и ефектуирање и примена на иновациите, ќе се поттикне отворањето на новиÈпроизводствениÈкапацитети и ќе се создадат нови можности преку проекти за поттикнување и помагање на технолошкиот развој за креирањеÈнаÈновиÈработниÈместа и одржување на постојните.

Со овој тип проекти ќе се фундираат силни врски помеѓу бизнисот и науката што е една од основните предпоставки за реализација на принципот на економијаÈбазиранаÈнаÈзнаењеÈиÈтехнолошкиÈбазиранÈекономскиÈраст. За оваа цел, во буџетот на Република Македонија ќе се предвиди посебна буџетска програма.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

здраВСТВЕна заШТиТа

здраВЈЕ Во СЕКоЈ дом, здраВЈЕ за СЕКоЈ граЃанинВМРО-ДПМНЕ верува дека сите луѓе имаат право на највисоки стандарди неопходни за здрав и квалитетен живот.

Здравјето е директен фактор во подобрувањето на социјалната положба на населението и во економскиот развој на нашата држава.

Работиме за да создадеме здравствен систем што ќе го подобри, ќе го унапреди и ќе го одржи здравјето на сите граѓани независно од нивната можност да ги платат здравствените услуги, туку само во зависност од вистинските потреби.

Градиме здравствен систем во кој ќе бидат втемелени традиционалните вредности на европските општества и христијанството какви што се еднаквоста, солидарноста и вклучувањето на граѓаните при носењето одлуки.

ВМРО-ДПМНЕ ќе настојува да ги заштити граѓаните од високи финансиски трошоци и ќе ја зголеми одговорноста кон пациентите. Постепено ќе создадеме подобар здравствен систем во кој сите граѓани ќе бидат рамноправни во нивните права и одговорности.

Наша трајна определба е да добие секој граѓанин на РМ квалитетна здравствена услуга.

Основната цел на Владата на ВМРО-ДПМНЕ е да овозможи корисниците на здравствени услуги да бидат задоволни, нивните проблеми да бидат брзо и ефикасно решени, а со единствена цел - здрава нација.

По реализацијата на голем број реформи во здравствениот сектор, новата опрема, започната е реконструкција на болниците низ Република Македонија, продолжуваме со нови реформи и нови проекти.

ОсновниÈприоритетиÈзаÈнареднитеÈчетириÈгодиниÈвоÈнашатаÈпрограмаÈќеÈбидатÈподигањеÈнаÈквалитетотÈнаÈздрав-ственитеÈ услугиÈ наÈ ситеÈ нивоа,È јакнењеÈ наÈ примарнатаÈ здравственаÈ заштитаÈ иÈ превентивата,È иÈ воспоставувањеÈстабиленÈсистемÈзаÈфинансирањеÈнаÈздравственатаÈзаштитаÈзаÈситеÈграѓани.ÈНашÈприоритетÈиÈтрајнаÈопределбаÈиÈвоÈнареднитеÈчетириÈгодиниÈќеÈбидеÈодржувањетоÈнаÈсоцијалниотÈздравственÈсистемÈпрекуÈпочитувањеÈнаÈпринципитеÈнаÈсолидарност,ÈправичностÈиÈефикасност.

КВАлИТЕТНОÈЗДРАВсТВОПосветено ќе работиме на подобрување на квалитетот на здравствените услуги за целото население, со цел да се подобрат ефектите од здравствената заштита. Тоа ќе го постигнеме со примена на стандардизирани постапки и методи, со користење на современа медицинска опрема, подобрување на условите во здравствените установи и зајакнувањето на контролните механизми во нивното работење.

А.È ПодигањеÈнаÈквалитетотÈнаÈздравственитеÈуслуги

9 Ќе предвидиме законска обврска за практикување на медицинаÈбазиранаÈнаÈдокази, а лекарите законски ќе се обврзат да ја применуваат во секојдневната практика. Со медицина базирана на докази, се применуваат нај-добрите светски практики базирани на научни испитувања и методи за поставување на дијагноза и лечење на пациентите. На овој начин поставувањето на дијагнозата на пациентите и нивното лечење ќе биде базирано на најдобрите научни методи, а притоа ќе се обезбеди изедначување на третманот и квалитетот на здравствената заштита во сите здравствени установи за целото население без разлика на местото на живеење на пациентите. Секоја година 0.5% од буџетот на ФЗО ќе се издвојува за финансирање на воведување на нови технологии и методи, воведени според медицина базирана на докази, а врз принципот на анализа на трошоците и ефектив-носта на современиот третман на пациентите. Носител: Министерство за здравство.

Р о к : д о к р а ј н а 2 0 1 3 .

9 Ќе воведеме стандардизираниÈпостапкиÈиÈпроцедуриÈкоиÈќеÈгиÈиздигнемеÈнаÈнивоÈнаÈпротоколÈза зголемување на квалитетот на работа во јавните и во приватните здравствени установи за оптимална здравствена грижа за пациентите, со воспоставување на стандарди и контролни механизми за следење на нивната примена. Во сегашната мрежа на здравствени установи, постојат големи разлики во постојните стандарди на опрема, кадар и инфраструктурни услови. Со поставување на стандардите и обврзување на сите здравствени установи на нивно исполнување, ќе се овозможи изедначување на условите на работа и еднаков третман и услови на сите пациенти на цела територија на Република Македонија.

Стандардите ќе бидат мерливи и ќе го опфатат: целокупниот процес на лекување на пациентите од прием до испис, работа во операционите сали, службата за ургентна медицина и одделенијата за интензивна нега, квалитетот на работа во помошните служби во лекување, контрола на ширењето на инфекциите, безбедно користење на опремата, управувањето со информации и човечките ресурси во установите, раководењето со здравствените установи, поставување на приоритети и распоредување на расположивите финансиски и чове-чки ресурси за обезбедување на квалитетна и ефикасна здравствена заштита. Носител: Агенција за акредита-ција во соработка со Министерството за здравство.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 3 .

9 Ќе формираме АгенцијаÈзаÈакредитацијаÈнаÈздравственитеÈустанови,Èкоја ќе ги подготвува стандардите во со-работка со Министерството за здравство и континуирано ќе го следи и ќе го проценува квалитетот на работата во здравствените установи и примената на медицина базирана на докази. Со подобрување на контролата на квалитетот на здравствени услуги ќе имаме позадоволни пациенти и подобро здравје. Оваа агенција се пла-нира да издава акредитации и да ги контролира сите здравствени установи за тоа кои стандарди ги исполну-ваат и соодветно на тоа, кои здравствени услуги можат да ги даваат на пациентите. Носител: Министерство за здравство.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

9 Ќе ја зголемиме безбедноста на пациентите и ќе го намалиме ризикот при работа во болниците преку разви-вање и примена на клиничкиÈпатеки за пациентите со различни дијагнози. Овие правила ќе бидат достапни на пациентите и ќе се применуваат од приемот до исписот во целокупниот процес на дијагностика и лечење. Стандардизирање на постапките и процедурите се однесуваат на поставување на стандарди за опрема, ка-дар и простор, протоколите на целокупната постапка на лечење од медицински стручен аспект. Клиничките патеки се однесуваат на движењето на пациентот од поставување на дијагноза, прием на болниот, терапија, третман на болниот сè до испис. И покрај сличностите со протоколите, клиничките патеки се разликуваат кај пациенти со различни дијагнози. Воведувањето на клиничките патеки како едни од најдобрите алатки за ме-рење на квалитетот на здравствената услуга е основа на процесот на стандардизација на здравствената нега. Со поставување на клиничките патеки ќе се овозможи добро организирана и ефикасна нега на пациентите во целокупниот нивни престој во здравствените установи врз основа на медицина базирана на докази. Поради тоа што клиничките патеки ќе бидат јавен документ, пациентите ќе бидат информирани за сè што им претстои во текот на болничкиот престој. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 4 .

Б.ÈЌеÈразвиемеÈновиÈдисциплиниÈиÈновиÈнеопходниÈтретманиÈвоÈјавнотоÈздравствоÈЌе обезбедиме финансиски средства за основање на установи и воведување на нови неопходни здравствени услуги во јавното здравство за да се задоволат потребите на пациентите во јавното здравство:

9 Ќе основаме КардиолошкаÈмрежаÈзаÈтретманÈнаÈакутенÈсрцевÈинфаркт во јавното здравство. Ќе ги опреми-ме регионалните болници со модерна и софистицирана опрема за третман на акутен срцев инфаркт и ќе го обучиме кадарот да може да го направи почетниот третман кој е најважен за спасување на животот. Само најсложените случаи ќе се препраќаат на понатамошен третман. Во рамките на овој проект, дополнително ќе се опреми и Клиниката за кардиологија во Скопје. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : ј у н и 2 0 1 4 .

9 ЌеÈпродолжимеÈсоÈунапредувањеÈнаÈметодитеÈзаÈтрансплантацијаÈнаÈткиваÈиÈоргани,ÈсоÈпосебенÈакцентÈнаÈтрансплантацијаÈ наÈ бубрезиÈ иÈ наÈ црнÈ дробÈ воÈ јавнотоÈ здравство. За таа цел, постепено ќе го зголемуваме бројот на интервенции на годишно ниво, преку зголемени инвестиции во опрема и едукација на кадар. Ќе работиме на интензивирање на координацијата помеѓу комплементарните клиники, кои учествуваат во овие мултидисциплинарни постапки. Со трансплатацијата на бубрезите ќе се намали бројот на пациенти кои мораат да одат на дијализа, ќе се зголеми квалитетот на живот кај овие пациенти, а средствата ќе бидат пренасочени кон развој на новите услуги. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

9 Ќе основаме КОМА-центар, во кој ќе бидат комбинирани услуги и соодветен современ третман и нега за паци-енти кои подолг временски период се наоѓаат во кома и на долголежечки пациенти, кои поради природата на болеста се принудени подолг временски период да бидат сместени во болница под постојан лекарски надзор. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 3 .

9 На сите 27 универзитетски клиники и институти за современата медицинска опрема ќе обезбедиме обукаÈнаÈздравствениотÈкадарÈодÈстранаÈнаÈискусниÈстранскиÈстручниÈлицаÈпреку мрежатаÈсоÈсветскиÈпознатитеÈуни-верзитетиÈпрекуÈмеморандумиÈзаÈсоработка.ÈСо тоа ќе се обезбедат услови за воведување на нови стандар-дизирани услуги и процедури што ќе им бидат достапни на пациентите во земјата, ќе го скратат времето на лекување и листите на чекање. Со оваа обука ќе бидат опфатени сите клинички центри во Македонија, со што ќе се обезбеди кадар обучен да применува најсовремени методи на лекување на цела територија на Република Македонија. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе ги продолжиме активностите за акредитацијаÈнаÈлабораторискитеÈиÈдругитеÈуслуги кои ги обезбедуваат универзитетските институти. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Ќе воведеме обврска со што секојаÈздравственаÈустановаÈјавноÈнаÈвеб-страницатаÈќеÈгиÈобјавуваÈситеÈносите-лиÈнаÈдејностиÈиÈситеÈлекариÈвоÈздравственатаÈустанова, со определување на деновите и времето кога се на смена, со што секој пациент ќе може да се информира за расположливоста на лекарите, со цел да се олесни закажувањето на посетите и контролните прегледи. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

9 Ќе формираме центарÈзаÈтелефонскоÈзакажувањеÈнаÈприемиÈиÈпрегледиÈнаÈграѓаните, во секундарното и тер-цијарното ниво, со цел да се олесни пристапот кон специјалистичко–консултативните служби, болниците и клиниките во јавното здравство и да се намали времето на чекање за одредени здравствени услуги и дијаг-ностички процедури. Почеток со пилот-институција во секундарно здравство ќе биде Новата градска болница. Носител: Министерството за здравство.

В.ÈÈ ПодобрувањеÈнаÈработењетоÈнаÈболницитеÈ–ÈмодерниÈевропскиÈболнициАктивностите за подобрување на ефикасноста и работните услови во сите болници во земјата ќе продолжат преку низа проекти и активности, со особен акцент на ургентната медицина:

9 Ќе воведеме системÈзаÈмерењеÈнаÈефикасностаÈвоÈработатаÈнаÈздравственитеÈустанови врз основа на здрав-ствените услуги и финансиската рационалност при искористување на средствата, преку мерливи критериуми за успешноста и за квалитетот на сервисираните здравствени услуги. Ќе основаме НационаленÈкомитетÈзаÈфи-нансирање, кој врз основа на утврдени критериуми ќе ги следи перформансите на самите јавни здравствени установи и на здравствениот персонал. Ќе развиеме механизми за стимулирање и мотивирање на ефикасното работење и персоналот во здравствените установи. Постепено ќе воведуваме поголема автономија во менаџи-рањето на успешните јавни здравствени установи, почнувајќи од оние што имаат добри перформанси. Носи-тел: Министерството за здравство.

9 Ќе овозможиме ДостапностÈнаÈситеÈпотребниÈлековиÈзаÈпациентитеÈвоÈболницитеÈспоредÈмедицинаÈбазиранаÈнаÈдоказиÈпреуÈукинувањеÈнаÈболничкатаÈпозитивнаÈлистиÈнаÈлековиÈнаÈтоварÈнаÈФондотÈзаÈздравственоÈоси-гурувањеÈнаÈМакедонијаÈ(ФЗОМ).ÈОва ќе овозможи примена на посовремени тераписки методи на лечење со поширока палета на лекови во болниците и поголем избор на лекови за пациентите. Со прераснување на ФЗОМ во стратешки купувач на здравствени услуги и со воведувањето на медицина базирана на докази, со јасните клинички протоколи и патеки во кои јасно е дефинирана генериката на потребните лекови за определно леку-вање, ќе се надмине потребата од постоење на позитивната листа на болнички лекови. Со укинувањето на оваа листа, менаџерите и лекарите во болницата ќе имаат поголема автономија при одлучувањето на терапијата и лековите што ги набавуваат, со што ќе се надмине хроничниот недостаток на лекови. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : а п р и л 2 0 1 3 г о д .

9 Ќе формираме современ НационаленÈцентарÈзаÈургентнаÈмедицина, за згрижување на сите граѓани што се на-оѓаат во непосредна животна опасност и каде што ќе добијат квалитетна и навремена здравствена услуга. Во овој центар ќе формираме добро едуцирани интердисциплинарни тимови, составени од повеќе струки, пред сè од интернистичка и хируршка медицина. Како инвестиција и реконструкција ќе биде опфатен со третата фаза на реконструкции на здравствени институции. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : ј у н и 2 0 1 4 .

9 Во регионалните болнициÈќеÈформирамеÈединициÈзаÈургентнаÈмедицинаÈзаÈвршењеÈнаÈтријажаÈнаÈитниÈболни и нивно поврзување со Националниот центар за ургентна медицина со цел достапност на правовремена здрав-ствена интервенција на цела територија на РМ. Со тријажата ќе се селектираат пациенти кои можат да добијат соодветен третман во регионалната болница и ќе ја добијат неопходната помош во рок од половина час. Со тоа ќе се спасат многу животи, а само мал број на најтешки случаи ќе се праќаат во Клиничкиот центар во Скопје. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

9 Во рамките на програмите на Медицинскиот факултет на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, ќеÈосновамеÈноваÈедукативнаÈпрограмаÈзаÈспецијализацијаÈпоÈургентнаÈмедицина, со што ќе се создаде квалитетен кадар за итна медицинска грижа согласно со европските трендови, како и преку редовно следење на потребите ќе го надминуваме проблемот со дефицитарен кадар во одредени сегменти на здравството (патолози, анестезиоло-зи, гинеколози и сл.). Носител: Министерството за здравство.

Р о к : о к т о м в р и 2 0 1 2 .

СТАбИЛЕН СИСТЕМ ЗА ФИНАНСИРАњЕ вО ЗДРАвСТвОТОЌе продолжиме да работиме кон подобрување на финансирањето на здравствениот систем со прилив на допол-нителни средства, а и врз основа на добиени релевантни податоци за трошењето на средствата во здравството, ќе воспоставиме стабилен механизам на финансирање и распределба на ресурсите.

А.È ИзвориÈзаÈфинансирањеÈвоÈздравствотоÈиÈздравственоÈосигурувањеЌе продолжиме со политиката на зголемување на буџетот на ФЗОМ, преку проширување на базата за наплатување на придонесите како резултат на намалување на невработеноста, зголемување на бројот на осигуреници и строга финансиска дисциплина на расходната страна.

Зголемувањето на буџетот наменет за здравството директно ќе влијае на подобрување на квалитетот на здравстве-ната заштита во сите здравствени установи, како и на зголемувањето на видот, обемот и квалитетот на здравствени услуги кои се купуваат од страна на ФЗОМ. Истовремено, тоа ќе создаде простор за понатамошно постепено нама-лување на стапката на придонес за здравствени услуги.

9 За надминување на константната потреба од средства и прибирање и канализирање на слободните средства што се трошат од граѓаните ќе ја испитаме можноста за нов концепт. Концептот ќе содржи дефинирање на па-кетиÈнаÈздравствениÈуслугиÈи евентуална поделба на сегашниот фонд за здравствено осигурување во повеќе државни фондови.

Р о к : ј у н и 2 0 1 3 .

9 Ќе продолжиме да ја реализираме транспарентната распределба на средствата во здравствениот систем. Осо-бено внимание ќе посветиме на зајакнувањето на системот и транспарентноста во преговорите помеѓу ФЗОМ и здравствените установи при утврдувањето на буџетите и склучувањето на договорите за соработка.

9 Ќe обезбедиме уште поодговорно управување со ФЗОМ како и поголема транспарентност и отчетност пред јавноста, подобра дистрибуција на информациите до населението и подобрена соработка и размена на ин-формации меѓу сите заинтересирани страни. Ќе обезбедиме транспарентност во преговорите и договорите на ФЗОМ со сите здравствени установи и формирање на официјално тело - МултилатералнаÈкомисија составена од Министерството за здравство, Управниот одбор на ФЗОМ во кој се вклучени и Синдикатот и осигурениците, трите комори заедно со професионалните здруженија на здравствени работници (приватни општи матични лекари, офталмолози, стоматолози, гинеколози, педијатари, медицина на труд, кардиолози, онколози, хемато-лози, трансфузиолози, хирурзи, оториноларинголози, максилофацијални хирурзи, ортопеди и трауматолози, гастроентерохепатолози, нефролози, ендокринолози, инфектолози, дерматовенеролози, ревматолози и др.) за решавање на сите тековни и долгорочни проблеми заедно. Истовремено, ќе продолжиме со ангажирање на еден странец со меѓународно искуство за директор на ФЗОМ како кодиректор.

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 2 .

9 Ќе ги забрзамеÈиÈќеÈгиÈскратимеÈпостапкитеÈиÈпроцедуритеÈво реализацијата на правата на осигурениците во врска со решенијата што ги издава ФЗОМ. Со соодветни законски измени, ќе овозможиме пациентите директно да можат се обратат до Управниот суд, а не како досега прво да поднесуваат жалба до Министерството за

здравство, па дури потоа до Управниот суд. Спроведувањето на оваа мерка ќе овозможи растоварување на административноста, задржување на ефикасноста, скратување на времето за решавање на предметите (ре-фундации, лекување во странство итн.) преку директна надлежност на второстепеност, односно Управниот суд. Носител: Министерството за здравство во соработка со ФЗОМ.

Б.È НационалниÈздравствениÈсметкиÈ-ÈотчетÈнаÈздравственитеÈпариÈконÈграѓанитеЗа да се подобри евиденцијата и да се добијат релевантни податоци за трошењето на сите средства и во јавниот и во приватниот здравствен сектор, ќе се развие ПроектÈзаÈинституционализацијаÈнаÈнационалниÈздравствениÈсмет-ки, преку информатички систем кој ќе ги прибира сите информации како се трошат здравствените пари, за што и кој плаќа за нив. Истражувањето на трошоците за здравство на домаќинствата и финансиските активности на здравствените установи и аптеките ќе даде реална основа за транспарентна отчетност на секој потрошен денар во здравството.

Р о к : 2 0 1 3 .

ПРЕвЕНТИвНА И ПРИМАРНА ЗДРАвСТвЕНА ЗАШТИТА - ЗДРАвЈЕ вО СЕКОЈ ДОМВоÈнареднитеÈчетириÈгодиниÈќеÈпродолжимеÈпосветеноÈдаÈгоÈунапредувамеÈсистемотÈнаÈпримарноÈздравствоЌе работиме на подобрување на здравјето на поединците и на целото население преку квалитетни услуги кои ќе ги обезбедува организиранаÈмрежаÈнаÈјавниÈздравствениÈустановиÈзаÈитна,ÈпримарнаÈиÈпревентивнаÈздравственаÈзаштита. Притоа посебен акцент ќе ставиме на реорганизацијатаÈиÈзајакнувањетоÈнаÈЗдравственитеÈдомови за да се обезбеди интегриран пристап во грижата за пациентите во соработка со матичнитеÈлекариÈкоиÈвоÈследнитеÈгодиниÈќеÈсеÈтрансформираатÈвоÈспецијалистиÈпоÈсемејнаÈмедицина. Владата на ВМРО-ДПМНЕ разви стратегија за семејна медицина и во октомври 2009 година веќе започна со специјализациите по семејна медицина, а во февруари 2011 година започна и со првата група на доедукација на матични лекари и лекари специјалисти кои покажаа силен ин-терес. Тоа е голема поддршка за матичните лекари, бидејќи од 2011 година за добивање на работна лиценца сите матични лекари ќе мора да бидат специјалисти по семејна медицина. Воведувањето на семејната медицина значи и хармонизирање на специјалистите со практиката во земјите од Европската унија. Носител: Министерството за здравство.

А.È ПодобрувањеÈнаÈИтнатаÈмедицинскаÈпомошÈСогласно состратегијата за развој на Итната медицинска помош (ИМП) во Република Македонија ќе се зголеми ква-литетот, ефикасноста и достапноста на оваа служба согласно со потребите:

9 ќе се набават најмалку 50 нови возила за ИМП.

Р о к : 2 0 1 3 ;

9 ќе формираме Центри за повик на Итна медицинска помош на целата територија на Република Македонија, со што ќе се обезбеди ефикасност и достапност на Итната медицинска помош на сите граѓани во Република Македонија. Ќе се подобри следењето и поефикасното искористување на возилата за ИМП преку вградување на ГПС-апарати и поврзување на диспечерските центри со централен системски софтвер. Носител: Министер-ството за здравство.

Р о к : а п р и л 2 0 1 3 .

Б.È ПримарнатаÈздравственаÈзаштитаÈ–ÈчуВАРÈНАÈПОРТИТЕÈНАÈЗДРАВјЕТОПо приватизацијата и по воведувањето на капитацијата ќе продолжат активностите за развој и унапредување на примарното здравство.

За прв пат граѓаните на Република Македонија за голем дел од услугите од примарното ниво нема да имаат потреба да излегуваат од својот дом за да ја добијат категоријата примарна здравствена заштита што им е загарантирана со Уставот на Република Македонија.

Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе спроведе реформа со цел граѓанитеÈвоÈсвојотÈдомÈдаÈдобијатÈприоритетниÈиÈнеопход-ниÈздравствениÈуслугиÈи совети преку концептот на семеен лекар, јакнење на Итната медицинска помош, Домашната посета и Поливалентната патронажна мобилна служба, која целосно ќе ги покрива и руралните средини.

9 Ќе продолжи обуката за воведувањето на специјалисти по семејна медицина во РМ, со што ќе се обезбеди поголемо знаење, искуство и компетенции, со цел поголем број од потребите на пациентите да се задоволи на примарно ниво без непотребно праќање на пациентите во болниците. Специјалистите по семејна медицина ќе се стимулираат преку договорите со ФЗОМ со повластена капитација и обезбедување на неопходна опрема за спроведување на поголем број здравствени услуги. Носител: Министерство за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 .

9 Во рамките на здравственитеÈ домовиÈ ќеÈ јаÈ унапредимеÈ соÈ опремаÈ иÈ ќеÈ ја доекипирамеÈ поливалентнатаÈ(пофеќефункционална)ÈпатронажнаÈслужба, а со тоа ќе го подобриме квалитетот на услугите и нивната до-стапност до целокупното население. Поливалентната патронажна служба е мобилна служба која влегува во домот на семејството да обезбеди превентивна и куративна здравствена заштита за мајката, детето и оста-натите членови на семејството. Со нејзиниот соодветен развој, ревитализирање, опремување и координација со сите лекари и служби во примарното здравство ќе се донесе примарната грижа за целото население во домот на семејството. Затоа ќе обезбедиме задолжителна ефикасна соработка помеѓу избраните лекари во примарното здравство и во превентивните служби. Ќе го зголемиме бројот на високообразовани патронажни сестри, кои ќе имаат стандардизирана опрема за обезбедување на повеќе здравствени услуги за населението и набавка на дополнителен број на возила за обавување на домашни посети во соработка со превентивните служби. Тие ќе бидат продолжена рака на специјалистите по семејна медицина во следењето на здравствената состојба на пациентите, при што ќе бидат клучна алка во здравствениот систем за обезбедување на здравјеÈвоÈсекојÈдом. Овие служби ќе даваат основна медицинска грижа, односно вршење систематски прегледи во пасивни краишта, нега на изнемоштени лица, грижа на социјално загрозени категории и контрола на хронично болни. За болните граѓани, овие служби ќе даваат терапија во вашите домови, како на пример, проверка на рани, ампуларна терапија и грижа за здравјето на пациентите до конечното оздравување. Носител: Министер-ството за здравство.

Р о к : а п р и л 2 0 1 3 .

9 Реорганизирање и зајакнување на здравствените домови со зголемување на бројот и видот на услугите соÈфокусÈна населениетоÈвоÈруралнитеÈсредини. Во реорганизираните здравствени домови ќе се зајакнат и ќе се развијат службите за: Итна медицинска помош, Домашна посета и Поливалентната патронажна служба, вклучувајќи ја и превентивната и куративна стоматологија за деца до 14-годишна возраст. Носител: Министер-ството за здравство.

Р о к : а п р и л 2 0 1 3 .

В.È ПревентивнатаÈздравственаÈзаштитаÈ–ÈсТОлБÈНАÈЗДРАВјЕТОÈНАÈНАРОДОТСилната превентивна здравствена заштита ја обезбедивме преку интегриран систем на трансформираните институ-ти за јавно здравје. Во следниот период ќе продолжиме да работиме кон:

9 Развивање на соработката меѓу локалната самоуправа и центрите за јавно здравје за развивање на проекти врз основа на регионалните приоритети за подобрување на здравјето на населението. Носител: Министерството за здравство во соработка со единиците на локалната самоуправа. Рок: континуирано;

9 Развивање на интегрирана превентивна програма врз основа на приоритетни заболувања од интерес на сите граѓани на РМ, која ќе ја спроведува ИнститутотÈзаÈјавноÈздравје во соработка со центрите за јавно здравје и редовно ќе го известува министерството и ќе подготвува извештаи со информации релевантни за носење на здравствените политики. Заводот за здравствена заштита на мајки и деца ќе се интегрира во Институтот за јавно здравје како посебна единица. Ќе се основаат соодветни единици во центрите за јавно здравје, кои ќе го зајакнат планирањето и мониторирањето на превентивните активности за ранливите групи, мајките и децата и ќе ја координираат соработката со патронажните служби во здравствените домови во делот на превентивните активности како што се имунизација на населението, систематски прегледи и превентивни прегледи за одре-дени болести на одредена целна популација. Ќе продолжиме и ќе ги интензивираме активностите за организи-рање на кардиоваскуларни скрининзи и скрининзи за сите видови рак, рано откривање на дијабет и бубрежни болести, рано откривање на ХИВ и поливалентни вакцини итн.ÈНосител: Министерството за здравство и ФЗОМ.

Р о к : 2 0 1 2 ;

9 Ќе продолжиме со акцијата за бесплатнаÈхПВ-вакцина за спречување на ракот на матката кај женската попу-лација.

БЕсПлАТНОÈБОлНИчКОÈлЕКуВАњЕÈЗАÈПЕНЗИОНЕРИÈсМЕсТЕНИÈВОÈБОлНИцИТЕÈИÈКлИНИКИТЕ,ÈДОКОлКуÈНИВНАТАÈПЕНЗИјАÈЕÈ

ПОНИсКАÈОДÈПРОсЕчНАТАÈВОÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјА

Ќе ја укинеме партиципацијата за болничкиот третман т.е. болничко лекување за пензионери сместени во болниците и клиниките, доколку нивната пензија е пониска од просечната во Република Македонија (во мо-ментов 10.200 денари).

На тој начин преку 100.000 пензионери ќе можат да добијат бесплатно болничко лекување додека се смес-тени во болниците и клиниките коишто имаат договор со ФЗОМ.

Р о к : 1 ј а н у а р и 2 0 1 2 г о д и н а .

ЗАПОЧНАТИ И НОвИ ПРОЕКТИ И ИНвЕСТИЦИИ вО ЗДРАвСТвОТО

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈјАВНИÈЗДРАВсТВЕНИÈусТАНОВИ

Во претходните четири години ја започнавме првата фаза на ПроектотÈзаÈреконструкцијаÈиÈдоградбаÈнаÈболниците воÈизносÈодÈ100ÈмилиониÈевра,Èнајголема инвестиција во здравствената инфраструктура во последните 30 години.ÈОдлучивме да ставиме крај на крововите што течат, дотраените прозорци и врати што не се затвораат, распаднати-те фасади, уништените подови, санитарните јазли што го рушат достоинството. Подготвивме физибилити-студија, обезбедивме средства од Банката за развој при Советот на Европа, и веќе се започнати градежните работи на 17 објекти. Проектот е предвиден да се одвива во 4 фази, а рокот за завршување е 2014 година. РезултатитеÈсеÈвеќеÈвидливи!ÈЗа жал, од претходните влади наследивме толку лоша состојба, што ќе бидат потребни уште многу години за да извр-шиме целосноÈадаптирањеÈиÈреновирањеÈнаÈнадворешнатаÈиÈвнатрешнатаÈинфраструктураÈвоÈјавнитеÈздравствениÈустанови.ÈОва ќе биде најголемиот проект во здравството во историјата на независна Република Македонија, со кој целосно ќе се преуреди и ќе се реновира надворешната и внатрешната инфраструктура во 41 јавна здравствена ус-танова. ЗатоаÈштоÈВМРО-ДПМНЕÈзнаеÈкакоÈдаÈгиÈрешиÈпроблемитеÈвоÈздравството.ÈЗатоаÈпродолжувамеÈпонатаму. Ќе инвестираме во инфраструктурата наÈхируршкитеÈклиникиÈвоÈскопје,ÈИнститутотÈзаÈрендгенологија,Èургент-ниотÈцентар,ÈКлиникатаÈзаÈдетскиÈболести,ÈКлиникатаÈзаÈхематологија,ÈКлиникатаÈзаÈкардиологија,ÈКлиникатаÈзаÈинфективниÈболести,ÈИнститутотÈзаÈбелодробниÈзаболувања,ÈКлиникатаÈзаÈпсихијатрија,ÈРепубличкиотÈзаводÈзаÈтрансфузиологија,ÈКлиникатаÈзаÈхируршкиÈболестиÈ„св.ÈНаумÈОхридски“,ÈИнститутотÈзаÈбелодробниÈзаболувањаÈ-ÈКозле,ÈспецијалнатаÈболницаÈзаÈгинекологијаÈиÈакушерствоÈ–Èчаир.ЌеÈсеÈдовршиÈреновирањеÈнаÈболницитеÈвоÈТетово,Èструмица,ÈВелес,ÈПрилеп,ÈОхрид,ÈКуманово,ÈГевгелија,ÈГости-вар,È Кичево,È Кочани,È специјалнатаÈ болницаÈ јасеновоÈ -È Велес,È ЗаводотÈ заÈ нефрологијаÈ струга,È ПсихијатрискатаÈболницаÈвоÈскопјеÈ„Бардовци“,ÈПсихијатрискатаÈболницаÈНегорци.ÈВоÈзавршнаÈфазаÈсеÈреконструкцииÈиÈнаÈздрав-ственитеÈдомовиÈвоÈскопјеÈ(триÈполиклиники),ÈКриваÈПаланкаÈиÈвоÈПрилеп.ÈЌеÈизградимеÈноваÈболницаÈвоÈштипÈиÈобјектÈзаÈМедицинскиотÈфакултетÈвоÈштип.ÈЌеÈизвршимеÈреновирањеÈиÈнаÈклиничкатаÈболницаÈвоÈБитола,ÈопштитеÈболнициÈвоÈКичево,Èструга,ÈГевгелија,ÈПси-хијатрискатаÈболницаÈДемирÈхисар,ÈЗдравственÈдомÈОхрид.ÈВоÈтретатаÈфазаÈпокрајÈдовршувањеÈнаÈклиниките,ÈпредвиденаÈеÈиÈцелоснаÈреконструкцијаÈнаÈГрадскаÈболницаÈ„8.Èсептември“ÈскопјеÈ(поранешнаÈВоенаÈболница).È

Р о к з а р е а л и з и р а њ е н а о в о ј п р о е к т е о д 2 0 1 2 д о 2 0 1 6 г о д и н а .

Ќе продолжат активностите за подготовкаÈ наÈ изградбаÈ наÈ новÈ КлиничкиÈ центарÈ воÈ Бардовци врз основа на на-правените анализи и студија, ќе се подготвува пристапна инфраструктура, решавање на имотно-правните односи, проектна документација и финансиска конструкција.

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а н а д и с л о ц и р а њ е т о в о н о в К л и н и ч к и ц е н т а р д о 2 0 2 1 г о д и н а .

НАБАВКАÈНАÈНЕМЕДИцИНсКАÈОПРЕМАÈЗАÈБОлНИцИТЕÈИÈЗАÈКлИНИКИТЕ

Владата на ВМРО-ДПМНЕ во наредните четири години ќе инвестира и во комплетнаÈобноваÈнаÈканцелариитеÈнаÈлекаритеÈкои долги години беа потполно запоставени, а во моментот се под секое достоинство. Со тоа на лекарите ќе им се овозможат пристојни услови на работа и во нивните кабинети. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 .

НАБАВКАÈИÈсТАВАњЕÈВОÈуПОТРЕБАÈНАÈНАјсОВРЕМЕНАÈМЕДИцИНсКАÈОПРЕМАÈ

РеализацијатаÈнаÈпроектотÈнаÈВладатаÈнаÈВМРО-ДПМНЕÈзаÈнабавкатаÈнаÈсовременаÈмедицинскаÈопремаÈвоÈвред-ностÈнадÈ100ÈмилиониÈевраÈпретставува најголематаÈинвестицијаÈвоÈопремаÈвоÈмакедонскотоÈздравствоÈвоÈпослед-нитеÈ20Èгодини.ÈИ во наредните четири години ќе продолжиме континуирано со реализацијата на овој проект, со што ќе овозможиме подобрување на квалитетот на здравствените услуги и целокупната здравствена состојба на населението.ÈСо новата опрема ќе го скратиме времето на чекање и просечното време на лекување, ќе овозможиме навремено дијагностицирање на болестите, давање услуги според највисоки стандарди, намалување на просечното време на лекување, намалување на трошоците за болничко лекување по пациент, намалување на потрошувачката на лекови и постоперативни компликации, подобрување на работната способност на населението и зголемување на годините на квалитетно живеење. Истовремено ќе продолжиме со спроведување на едукација и обука на персоналот за упо-треба на новата апаратура и соодветно одржување.

Во наредните години, меѓу другото, интензивно ќе се продолжи со набавката и инсталирање на најсовремената опрема и едукација на кадар во следните установи:

9 ТритеÈклиничкиÈболнициÈвоÈТетово,ÈБитолаÈиÈштип,ÈкоиÈвоÈнабавкатаÈимаатÈАпаратÈзаÈкомпјутеризиранаÈто-мографија со најмалку 64 детекторски реда и најмалку 64 пресеци за основни неуролошки и акутни дијаг-ностички процедури, апарат за магнетна резонанса со јачина на магнетно поле 1,5Т, литотриптор, ангиограф, коскен дензитометар, кардиолошки ехо-апарати, гинеколошки 4д ехо-апарати, инкубатори, апарати за анес-тезија, машини за механичко дишење, гастроскопски и ендоскопски кабинети, хируршки столови, лампи и ин-струменти со вкупна вредност 15.860.000 евра;

9 АпаратиÈзаÈкомпјутеризиранаÈтомографијаÈсо најмалку 16 детекторски реда ќе бидат поставени иÈвоÈопштитеÈболнициÈвоÈВелес,ÈГостивар,ÈОхрид,ÈКуманово,ÈПрилепÈиÈвоÈструмица;

9 ВоÈситеÈопштиÈболнициÈќеÈимаÈпо еден кардиолошки ултразвучен апарат, гинеколошки 4Д ултразвучен апарат и радиолошки ултразвучен апарат, заедно со апарати за анестезија, централен и поединечен мониторинг, маши-ни за механичка вентилација (педијатриски и за возрасни), ендоскопски кабинет и хируршки инструментариум;

9 НоватаÈГрадскаÈболницаÈ„8.Èсептември“ÈвоÈскопје ќе има комплетното опремување кое опфаќа повеќе дијаг-ностички, операциони и интервентни апарати вклучително и апарат за компјутеризирана томографија со нај-малку 16 детекторски реда и ангиограф со сите типови ехо-апарати во вкупна вредност 6.230.000 евра;

9 НаÈуниверзитетскатаÈклиникаÈзаÈрадиологијаÈво која се поставува најсовремен тип апарат за компјутеризи-рана томографија со 128 детекторски реда, заедно со апарат за магнетна резонанса со јачина на магнетно поле 1,5Т, ангиографски систем со дигитален детектор за ангиографски, васкуларни, церебрални и пери-ферни дијагностички интервентни процедури, радиолошки ехо-апарати и мамограф со вкупна вредност над 6.000.000 евра;

9 НаÈуниверзитетскатаÈклиникаÈзаÈкардиологија,Èво која се пристигнатиÈдигитални ангиографи за интервент-ни кардиолошки и васкуларни процедури, машини за дишење, монитори и ехо-апарати со вкупна вредност 2.520.000 евра;

9 Ангиограф за дијагностика и интервенции со останата кардиолошка апаратура воÈБолницата заÈкардиоваску-ларниÈзаболувањаÈвоÈОхридÈсо вредност од 1.210.000 евра;

9 ВоÈуниверзитетскатаÈклиникаÈзаÈрадиотерапијаÈиÈонкологијаÈинвестирамеÈвоÈлинеарниот акцелератор, кој, заедно со бункерот за изолација, вреди над 3.000.000 евра;

9 ВоÈопштитеÈболнициÈвоÈОхрид,ÈГостивар,ÈВелес,ÈПрилеп,ÈКумановоÈиÈвоÈструмица,Èпокрај стандардниот панел квалитетна дијагностичка и хируршка опрема, се поставува и по еден апарат за компјутеризирана томогра-фија со најмалку 16 детекторски реда со вкупна вредност на опрема во овие 6 болници од 8.400.000 евра;

9 ВоÈ останатитеÈ 6È општиÈ болнициÈ воÈ Кочани,È Кавадарци,È Гевгелија,È Дебар,È стругаÈ иÈ КичевоÈ се инвестира воÈопрема во мамографи, кардиолошки и гинеколошки ехо-апарати, апарати за анестезија, монитори, стерилиза-тори и ендоскопски сетови во вредност од 2.300.000 евра;

9 ЗначајноÈќеÈсеÈдоопремиÈиÈуниверзитетскатаÈклиникаÈзаÈхируршкиÈболестиÈ„св.ÈНаумÈОхридски“Èсо апарат за компјутеризирана томографија со 64 детекторски реда и магнетна резонанца 1,5Т, машини за дишење, мони-тори и инструментариум во вредност од 3.933.000 евра;

9 ЌеÈсеÈнабавиÈиÈнајноваÈопремаÈзаÈуниверзитетскатаÈклиникаÈзаÈдетскиÈболести,Èкоја претходно не беше вклу-чена во набавка на опрема;

9 ЌеÈсеÈизградиÈиÈќеÈсеÈопремиÈиÈнајсовременÈПЕТ-центарÈ (центарÈзаÈпозитронскаÈемисионаÈтомографија),Èза кој е изработен идеен проект, во завршна фаза е основен проект, обезбедена е локација за градба, а склучен е договор за набавка на Циклотрон и една ПЕТ-камера.ÈсоÈтоаÈМакедонијаÈќеÈстанеÈрегионаленÈПЕТ-центар.È

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : с е п т е м в р и 2 0 1 3 .È

РЕНОВИРАњЕÈНАÈЗДРАВсТВЕНИТЕÈДОМОВИ

Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе инвестира во реконструкција и санација на централните објекти на 34ÈздравствениÈдомови, од кои најголем број се постари од 50 години. При тоа ќе се користат градежни материјали и технологија, која соодветствува со современите функционални потреби и енергетска ефикасност. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ИНТЕГРИРАНÈЗДРАВсТВЕНÈИНФОРМАТИчКИÈсИсТЕМÈИÈЕлЕКТРОНсКАÈЗДРАВсТВЕНАÈКАРТИчКА

Ќе го финализираме проектот на целосна компјутеризација на здравствениот систем кој се реализира во неколку фази со крајна цел замена на здравствените книшки и сините картони со нови електронски картички и воведувањето на електронско медицинско досие за секој граѓанин, воведување на централизиран веб-портал кој ќе ги содржи сите неопходни информации за субјектите вклучени во здравствениот систем и ќе биде во насока на побрзо и поквали-тетно информирање на граѓаните и обезбедување на соодветна медицинска помош. Овие два круцијални проекта за здравствениот систем се овозможуваат големи придобивки за осигурениците и здравствените чинители на системот:

9 Увид на докторот во целокупната состојба и историја на пациентот. Поставените дијагнози ќе бидат поква-литетни, нема да има поставување на исти прашања од докторите, ќе има помалку револтирани пациенти, ќе овозможи повеќе време за лекување на пациентите, ќе се скрати времето на чекање за преглед;

9 Укинување на хартиени верзии на здравствени картони и амбулантски дневници. Со ова ќе се овозможи повеќе време за аплицирање на терапија, внесување на податоците во електронска форма само еднаш (а не како до сега на неколку места во хартиена форма), намалување на трошоците на работење;

9 Укинување на хартиена верзија на рецепт – со електронскиот рецепт целокупната терапија за пациентот ќе биде запишана во системот и на електронска картичка. На тој начин, пациентот во аптеката ќе ја даде само својата електронска картичка и ќе ја добие терапијата што ја препишал матичниот лекар. Ефектот ќе биде заштеда на време и елиминирање на несакани грешки;

9 Со ова се овозможува навремена реакција од службите за итна помош за генералната состојба на пациентот, хронични заболувања, алергии за кои пациентот не е во состојба да одговори, не е свесен, односно со соод-ветна терапија СПАСУВАЊЕ НА ЧОВЕЧКИ ЖИВОТ.

Со електронската здравствена картичка ќе се заменат хартиената книшка и сините картончиња. Осигурениците и фирмите нема да имаат потреба да доаѓаат до подрачните служби на ФЗОМ.

Носител: Министерството за здравство и ФЗОМ. Рок: 2012 за електронска здравствена картичка.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 2 0 з а к о м п л е т н о и н т е г р и р а н з д р а в с т в е н и н ф о р м а т и ч к и с и с т е м .

јППÈјАВНО-ПРИВАТНОÈПАРТНЕРсТВО

Ќе реализираме проекти во делот на јавно-приватно партнерство и тоа во центри за дијализа, центар за матични клетки, и сè она што ќе го подобри квалитетот на здравствената услуга на граѓаните. Со тоа ќе се обезбедат допол-нителни инвестиции во здравствениот сектор со цел подигање на стандардите и квалитетот на здравствените услуги во РМ. Носител: Министерство за здравство.

ВОВЕДуВАњЕÈНАÈЕ-ПРОВЕРКИ,ÈЕ-ФАКТуРИРАњЕ,ÈЕ-ПРИјАВуВАњЕ,ÈЕ-ОсИГуРуВАњЕ

Централизацијата на ИТ-системот на ФЗОМ ќе овозможи електронски пријави/одјави на осигуреници, со што ќе се олесни работењето преку намалено администрирање на документација и ќеÈсеÈзаштедиÈнаÈвремеÈиÈсредстваÈнаÈфирмитеÈиÈграѓаните.ÈНосител: ФЗОМ.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

лЕКОВИÈНАÈРЕцЕПТÈОДÈ1ÈДОÈ31ÈВОÈМЕсЕцОТÈ

Со воведувањето на централизираниот ИТ-систем во ФЗОМ, како и со интегрираниот здравствен информатички систем и електронската здравствена картичка во Р. Македонија се овозможува постепено укинувањеÈнаÈквотитеÈнаÈаптеките. Со информатичкиот систем конечно ќе можат да се препишуваат лековиÈбезÈограничување во аптеките, а одговорноста за препишувањето ќе биде на матичните лекари како во европските земји. Со укинување на квотите на аптеките ќе овозможиме целосна снабденост на лекови за осигурениците и функционирање на аптеките 24 часа. Носител: ФЗОМ.

Р о к : 2 0 1 2 .

ВОВЕДуВАњЕÈНАÈРЕцЕПТÈЗАÈшЕсТМЕсЕчНАÈТЕРАПИјАÈКАјÈхРОНИчНОÈБОлНИТЕÈлИцАÈ

Со воведување на рецепт за шестмесечна терапија кај хронично болните лица ќе се намали административната работа на лекарите, ќе има поголемо задоволство кај осигурениците, помала гужва кај лекарите и поефикасно про-пишување на лековите. Носител: ФЗОМ.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ТРАНсПАРЕНТНАÈКОМИсИјАÈЗАÈлЕКОВИÈНАÈПОЗИТИВНАТАÈлИсТА

Ќе направиме измена на Законот за здравствено осигурување, по примерот на сите фондови во регионот со јасно пропишување на начинот како лекот може да дојде на позитивната листа, со што ќе овозможиме задоволувањеÈнаÈпотребитеÈнаÈпациентитеÈсоÈвистинскитеÈлекови.Важноста на позитивната листа ќе биде една година, и секоја година врз база на искуствата, од претходната годи-на и развојот на нови лекови, ќе се подготвува нова листа. Листата ќе се подготвува од посебни комисии за секоја област посебно. Овие комисии ќе бидат составени од најмалку 11 стручни лица во областа, фармацевти и експерти од сите нивоа на здравствена заштита, кои ќе сносат и конкретна одговорност за фармакоекономската анализа и препорака. Со тоа ќе се постигне транспарентност, избегнување на притисоци, оставање на одлучување на комисија формирана од врвни стручни лица од земјата и од странство од соодветната област. При составувањето на листите ќе се води сметка и за буџетските можности и за дефинирање на приоритети. Во таа насока ќе воведеме редовно објавување на записниците на комисиите на веб-страница заедно со списоците на лекови што се предмет на разгле-дување на седниците, со цел максимална отчетност на одлучувањето, како и јавно презентирање на приоритетите за лекување. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2 .

ЗДРужЕНИјАТАÈНАÈПАцИЕНТИÈ-ÈНАшИÈПАРТНЕРИ

Ќе овозможиме директен пристап и оперативност меѓу ФЗОМ и здруженијата на пациенти преку воведување на редовна средба еднаш месечно од страна на ФЗОМ со здруженијата на пациенти, односно со Здружението на бу-брежно болни пациенти, Здружението за дијабетичари, Здружението за хемофиличари, Здружението за пациенти заболени од рак, Здружението за кардиоваскуларни болести, Здружението за деца со цистична фиброза, Здру-жението за деца со хормон за раст, Здружението за ревматоиден артритис, Здружението за хронична миелоид-на леукемија, Здружението за остеопороза и други. Ќе овозможиме преку веб-портал прибирање и одговарање на коментари и предлози дадени од страна на здруженијата на пациенти. Преку редовните средби и разгледувањето на новините и идните проекти на ФЗОМ, заедно со засегнатите групи на пациенти, ќе овозможиме зголемување на информираноста на ФЗОМ за проблемите на засегнатите групи осигуреници, презентација на идните акти и проекти на ФЗОМ, размена на мислења и разрешување на дилеми и нејасности во постапките и надминување на тековните и на системските проблеми. Носител: ФЗОМ.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

сЕÈГРИжИМЕÈЗАÈлИцАТАÈсОÈПОсЕБНИÈПОТРЕБИ

Проектот вклучува воведување на помагала за слепите лица, во правилникот за ортопедски помагала на ФЗО, како и зајакнување на соработката со телесно инвалидизираните лица, слепите лица, и глувите и наглуви лица, според Меморандумот за соработка и ревидирање на листата на ортопедските помагала со цел да се излезе во пресрет на потребите на овие лица. Ќе ја зајакнеме соработката за едукацијата на овие лица и вршење на контроли на квалитет на ортопедските помагала со цел да се намалат манипулациите на овие лица при издавањето на помагалата. Носи-тел: ФЗОМ.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 1 .

Е-РЕГИсТРИÈНАÈПАцИЕНТИÈсОÈсПЕцИФИчНИÈЗАБОлуВАњА

Ќе воведеме е-Регистри на пациенти со специфични заболувања, а ќе се овозможи и електронско следење на па-циентите за снабденост со терапија од болничката листа на лекови, ќе се има увид дали навистина ја добиваат потребната терапија, ќе се овозможи навремено известување за промени на лековите во самите генерики, како и за препораки за воведување нови лекови за овие заболувања. Со ова ќе се излезе во пресрет на здруженијата на паци-енти за навремено реагирање од страна на ФЗОМ во рамките на неговите надлежности. Носител: Министерството за здравство и ФЗОМ.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 2

ПОДИГАњЕÈНАÈКВАлИТЕТОТÈНАÈВГРАДЕНИТЕÈМАТЕРИјАлИÈНАÈПОТРЕБНИОТÈсТАНДАРДÈ

Дефинирање на минимум потребни стандарди на секој вграден материјал кој е на товар на ФЗОМ и кој директно влијае на услугата која ја добива пациентот преку подзаконски акти кои ќе бидат обврзувачки за сите здравствени установи. Со тоа ќе овозможиме повисок квалитет на здравствената услуга и намалување на можните манипулации на пациентите со неквалитетни материјали. Носител: Министерството за здравство и ФЗОМ.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

ФОРМИРАњЕÈНАÈДЕТсКИÈКАТчИњА,ÈВОÈРАМКИТЕÈНАÈБОлНИцИТЕ!È

Ќе направиме секое детско одделение да личи на детска игротека со цел подобро, побрзо и позабавно заздраву-вање на малите дечиња кои се наоѓаат во болниците. Со овој проект ќе се овозможи попријатен престој на децата кои мораат да бидат лекувани во болница и намалување на детскиот страв од белите мантили. Носител: Министер-ството за здравство.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

24-чАсОВНАÈМОБИлНАÈКОНТРОлАÈНАÈФЗОМÈ–ÈсОÈГРАѓАНИТЕ,ÈЗАÈПОБРЗАÈИÈПОлЕсНАÈДОсТАПНОсТÈДОÈЗДРАВсТВЕНИÈуслуГИ

На осигурениците во ФЗОМ, ќе им дадеме можност да пријават неправилност и да побараат помош од ФЗОМ, до-колку во која било здравствена установа којашто има договор со ФЗОМ и која на пациентите не им се пружа услу-гата или третманот на којшто имаат право. Осигурениците поÈповик, ќе можат да се обратат во кое било време на лицето за контакт од ФЗОМ, со цел да биде извршена контрола врз здравствената установа. Со тоа ќе се постигне надминување на дилемите или проблемите што ги имаат осигурениците при добивање на здравствени услуги и итна мобилизација на контролата на лице место на проблемите. Носител: ФЗОМ.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2 .

сАМОÈ12.000ÈДЕНАРИÈЗАÈлЕКуВАњЕÈВОÈсТРАНсТВО

Ќе ја измениме ОдредбатаÈзаÈвисинатаÈнаÈпартиципацијатаÈприÈлекувањеÈвоÈстранство, односно ќе овозможиме максималниот износ на висина на учество на осигуреникот да биде 12.000 денари. Преку потпишување на договори со странски болници и соодветни законски и подзаконски измени, ќе ги растовариме македонските осигуреници од партиципацијата која сега изнесува 20% од вредноста на операцијата во странство. Ефектот ќе биде крајÈнаÈапелитеÈ

заÈпомошÈпрекуÈмедиуми, поради маката на родителите или пациентите да ги обезбедат тие 20%. Носител: Минис-терството за здравство и ФЗОМ.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ПРОДОлжуВАњЕÈНАÈПРОЕКТОТÈИНÈВИТРОÈНАÈТОВАРÈНАÈФЗОМ

Ќе продолжиме со финансирање на инÈвитроÈиÈќеÈгоÈзголемимеÈопфатотÈи на осигуреници кои веќе имаат пород од претходни заедници да можат да остварат право на бесплатно ин витро оплодување или вонтелесно оплодување на товар на ФЗОМ до три обиди, како и воведување на ин витро постапката како можност за добивање здрав пород за парови кои се носители на генетски заболувања. Носител: ФЗОМ.

ИНÈВИВОÈ(ИНсЕМИНАцИИ)È

Проширување на можноста за биомедицинско помогнато оплодување за обезбедување на ин виво или потпомогнато оплодување во телото на мајката на товар на ФЗОМ воÈприватнитеÈустанови кои прават ин витро оплодување. Ќе овозможиме бесплатна инсеминација на товар на ФЗОМ во приватните ординации и болници до 4 пати.

ФЗО ќе ги покрива овие методи без разлика во која овластена институција се извршуваат, а со тоа ќе имаме посреќ-ни млади брачни парови и ќе овозможиме сите двојки да ја почувствуваат улогата на родители. Носител: ФЗОМ.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

БОлНИчКАÈМАПАÈЗАÈлОцИРАњЕÈНАÈЗДРАВсТВЕНИТЕÈуслуГИÈИÈсООДВЕТНАÈПОКРИЕНОсТÈНАÈРЕГИОНИТЕ

Според францускиот модел, здравствените установи се распоредуваат според медицинска мапа, а за секој регион ќе изготвиме регионален стратегиски план за здравствена заштита. Имено, на овој начин ќе се овозможи зголему-вање на улогата на регионите, а општините активно ќе се вклучат во системот и ќе можат да ги лоцираат проблемите. Регионите ќе подготвуваат национална политика за регулирање на бројот на доктори по нивна специјалност. Со ова ќе овозможиме пресретнување на потребите на жителите според региони. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

КАНцЕлАРИИÈНАÈФЗОМÈИÈВОÈПОМАлИÈОПшТИНИ

ФЗОМ ќе се доближи до осигурениците и во помалите места во Македонија, со тоа што ќе отвори канцеларии и во помалите места во соработка со општините. Осигурениците нема да патуваат до поголеми градови, туку во своето место на живеење ќе остварат право на здравствено осигурување, ќе добиваат здравствени картончиња и ќе ги ре-гулираат своите права од боледувањето до рефундации и ортопедските помагала. Носител: ФЗОМ.

сТОПÈНАÈГРЕшКИТЕÈВОÈМЕДИцИНсКАТАÈПРАКТИКА!

ЌеÈформирамеÈновоÈТелоÈзаÈмедицинскиÈнадзорÈиÈНационаленÈсистемÈзаÈизвестување.ÈТелото ќе биде составено од четирите релевантни институции во здравството: Лекарската комора, Фармацевтската комора, Министерството за здравство и ФЗОМ. Телото за медицински надзор ќе има надлежности не само врз работењето на медицинските лица, туку и врз здравствените институции без разлика дали се од јавен или од приватен карактер. Телото за меди-цински надзор ќе има ингеренции во проверка на квалитетот на набавениот медицински потрошен материјал, како и врз сите други пријави поднесени преку Националниот систем за известување од страна на медицинските лица. Ваквиот систем ќе ги намали манипулациите со пациентите од страна на лекарите, ортопедските и фармацевтските куќи. Телото за медицински надзор преку националниот систем за известување ќе овозможи заштита на пациентите од грешки во медицинската практика предизвикани од употреба на несоодветни лекови и медицински материјали. Носител: Министерството за здравство во соработка со ФЗОМ и Лекарската комора.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

ОТВОРАњЕÈНАÈцЕНТАРÈЗАÈВОЗРАсНИÈБОлНИÈсОÈцИсТИчНАÈФИБРОЗАÈ(цФ)ÈИÈЕДуКАцИјАÈНАÈМЕДИцИНсКИОТÈПЕРсОНАлÈ–ÈФИЗИОТЕРАПЕВТИÈЗАÈОВААÈБОлЕсТÈ

Во Македонија нема услови за третман на возрасни лица со цистична фиброза и истите сè уште се третираат во Центарот за цистична фиброза што е во рамките на Клиниката за детски болести и е наменет за дечиња со оваа болест. Со оваа иницијатива ќе направиме чекор напред кон имплементација на европските стандарди за третман на болните со ЦФ. Со тоа ќе се постигне згрижување на возрасните пациенти заболени со ЦФ, соодветен третман и место во општеството. Носител: Министерство за здравство.

Р о к : ј у н и 2 0 1 2 .

уНАПРЕДуВАњЕÈНАÈМЕТОДОлОГИјАТАÈЗАÈуТВРДуВАњЕÈНАÈЕДИНсТВЕНИТЕÈИÈРЕФЕРЕНТНИТЕÈцЕНИÈНАÈлЕКОВИÈ

Ќе ја унапредиме методологијата за утврдување на единствените цени од страна на Бирото за лекови по примерот на сите земји во регионот, и со споредба на цените во регионот. Со тоа ќе се постигне понатамошно намалувањеÈнаÈценитеÈнаÈлековитеÈвоÈаптеките.

Ќе ја имплементираме во целост новата методологија за референтни цени на лековите на товар на ФЗО. Со тоа ќе се постигне намалување на фондовските цени на лековите, со што ќе се зголемат бројот на лекови на позитивната листа и задоволството на поголем дел од популацијата. Пациентите нема да мораат во иднина да одат во странство за набавка на поевтин лек. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : а п р и л 2 0 1 2 .

ДОсТОИНсТВЕНИÈПсИхИјАТРИсКИÈусТАНОВИ!

Фондот во координација со Министерството за здравство и со Министерството за труд и социјална политика ќе обезбеди подобро лекување и нега на лицата згрижени во психијатриските установи преку обезбедување на допол-нителни средства за нивното лекување и грижа на социјалните категории на овие осигуреници кои се долготрајно врзани за психијатриските установи. По примерот на европските земји, ФЗОМ ќе ги иницира средбите со невлади-ните организации и други организации кои можат да помогнат во подобра грижа и негување на оваа категорија осигуреници. Во тек е реконструкција на Психијатриската болница Негорци и на Психијатриската болница Бардо-вци, а во втора фаза ќе биде реконструирана и Психијатриската болница Демир Хисар. Носител: Министерството за здравство и ФЗОМ.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 3 .

ТЕлЕМЕДИцИНАÈ-ÈМЕДИцИНАÈНАÈДАлЕчИНА,Èon-LInEÈЕДуКАцИјАÈИÈНАБљуДуВАњЕÈНАÈБОлНИТЕÈ

Заради следење на светските трендови во медицината и добивање што побрзо медицински резултати, совети и услу-ги, ќе се применуваат најновите информатички и телекомуникациски иновации во медицината. Имено, со помош на новите технологии ќе овозможиме пациентот да ги изврши медицинските испитувања на едно место, а резултатите да ги испрати лекар кој се наоѓа во друга здравствена установа во земјата или во странство со цел веднаш да се добие одговор, соодветна дијагноза или терапија, или второ мислење. Носител: Министерството за здравство во соработка со Медицинскиот факултет.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

ЗАшТИТАÈНАÈМлАДАТАÈПОПулАцИјАÈсОÈАНГАжИРАњЕÈНАÈПЕДИјАТРИÈВОÈОПшТИНИТЕ

Локалната самоуправа треба да ја стимулира здравствената заштита на децата, како основен мотив за одржлив ре-гион преку ангажирање на педијатри, односно нивно финансирање за да специјализираат, со обврска да ги опслу-жуваат децата во тој регион најмалку во наредните 10 години. Здружението на педијатри го поддржува и несебично ќе се вклучи во евалуација на сите педијатри во Р. Македонија. Исто така, ќе се поддржи и проширување на услугите што ги даваат педијатрите како алерго-тестови и слични испитувања. Носител: Министерството за здравство.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 5 .

ПлАЌАњЕÈНАÈлЕКАРИТЕÈВОÈБОлНИцИТЕÈПОÈучИНОКÈ

Од почетокот на оваа година, започнавме со спроведување на проектот Плаќање по учинок во три институции: Кли-ника за кардиологија, Клиника за максилофацијална хирургија и Градска болница Скопје. Со овој проект, дел од платата на лекарите секој месец ќе се прилагодува согласно со учинокот во нивната работа. Лекарите кои добро и совесно си ја извршуваат својата работа, ќе добијат повисока плата од оние што не ги исполнуваат задоволително работните задачи.

Формиравме Национален комитет за координирање на овој проект кој треба да даде конечна верзија на бодовникот на услугите, а во фаза на изработка е и законската регулатива преку преговори и усогласување со другите ресори и синдикални организации.

Спроведена е и едукација на тимовите од 23 новододадени болници на кои им беа објаснети целите и значењето на Проектот за плаќање по учинок на лекарите, како и обука на лицата од сите здравствени установи со новото апликативно решение и внес на податоците. Се усогласуваат апликативните информатички модели со софтверот за плаќање по учинок.

9 Од 1.03.2011 започна спроведување како тест-фаза и во четирите други пилот-установи (Клинички болници Битола, Штип и Тетово, и на Клиниката за пулмологија).

9 Од 1.05.2011 проектот ќе почне да се спроведува како тест-фаза и во другите јавни здравствени установи.

9 Во тек е постапка за набавка на соодветен софтвер за сите болничко-клинички институции.

По завршување на тест-фазата ќе се направат сеопфатни анализи на предностите и слабостите кои се појавиле во системот. Ќе се направат дополнителни консултации со лекарската комора и јавно здравствените установи за да се отстранат можните слабости пред конечната адаптација на проектот.

НаÈсекојаÈјЗуÈодÈболничко-клиничкиÈтип,ÈкојаÈгоÈспроведуваÈпроектотÈПлаќањеÈпоÈучинок,ÈвоÈзависностÈодÈголе-минатаÈиÈодÈтипотÈнаÈјЗу,ÈќеÈсеÈпредвидиÈзаÈнајуспешнитеÈтриÈдоÈпетÈдокториÈпоÈкритериумотÈнаÈучинок,ÈдаÈимаатÈзголемувањеÈнаÈмесечнатаÈплатаÈдоÈ100%ÈодÈосновнатаÈплата!ÈсоÈовааÈмерка,ÈпроценкаÈеÈдекаÈнајдобритеÈ100ÈлекариÈвоÈјавнотоÈздравствоÈќеÈдобијатÈуштеÈеднаÈплата.ÈМинистерствотоÈзаÈздравствоÈќеÈјаÈобјавуваÈјавноÈлистатаÈнаÈдокторитеÈкоиÈсеÈнаградениÈнаÈовојÈначин.

Р о к : д е к е м в р и 2 0 1 1 .

АМБулАНТИÈВОÈРуРАлНИТЕÈсРЕДИНИ

До крајот на 2011 во следните 7 населени места ќе се реализира изградбата на нови амбуланти: село Катланово – Скопје; село Локвица – Македонски Брод; село Манастирец – Македонски Брод; село Црн Врв – Скопје; село Мало Коњаре – Прилеп; село Трсино - Виница; село Калуѓерица – Радовиш. Амбулантите ќе бидат со големина од околу 80 м2 и ќе содржат: ординација за матичен лекар, соба за интервенции, просторија за вакцинација и патронажна служба, чекална и санитарни јазли.

Со заокружувањето на изградбата на овие амбуланти до крајот на 2011, заокружени се потребите на критичните оддалечени рурални подрачја, со што е постигнат ефект на доближување на системот на примарна здравствена заштита до населението.

Со трансформацијата на приватната здравствена заштита голем број на руралните амбуланти кои се повеќе од 50, посебно во малите села останаа празни и во нив не се врши здравствена дејност, Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе се насочи кон ревитализирањеÈнаÈпразнитеÈиÈнапуштениÈамбулантиÈвоÈруралнитеÈсрединиÈиÈконÈреконструкцијаÈиÈсанацијаÈнаÈпостојнитеÈстариÈобјекти.ÈНосител: Министерство за здравство.

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 4 .

АПТЕКИÈВОÈРуРАлНИТЕÈсРЕДИНИ

Ќе бидат отворени аптеки на 8 локации каде населението мора да патува и до 30 километри до најблиската апотека. Новите аптеки ќе бидат отворени во: Старо Нагоричане, Карбинци, Конче - општина Радовиш, Богомила во општина Извор, Јегуновце, Мавровски Анови во општина Ростуше, и Вранешница и Другово во општина Кичево. Носител: Министерството за здравство и ФЗОМ.

Р о к н а р е а л и з а ц и ј а : д е к е м в р и 2 0 1 2 .

ПРОЕКТÈ„АПТЕКИÈНАÈТРКАлА“

Ќе воспоставиме систем на подвижни аптеки за снабдување со неопходни лекови посебно на граѓаните од рурални-те средини кои се оддалечени од аптеките и посебно за стари лица, изнемоштени и хронично болни. Системот нема да го нарушува постојниот систем на снабдување со лекови, туку тој ќе биде субвенциониран од веќе постојните аптеки кои имаат договори со ФЗОМ. Носител: ФЗОМ.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

поКВаЛиТЕТЕн жиВоТ за СиТЕ

КУЛТУра и УмЕТноСТ

КуЛТуРА И уМЕТНОСТМакедонската култура е дел од македонскиот идентитет.

Македонската култура е наша, но и европска и светска култура.Затоа ВМРО-ДПМНЕ во изминатите четири години вложуваше во развојот на актуелното творештво и заштитата на културното наследство, како и во промоцијата на автентичното културно богатство на Република Македонија во државава и во светот.

Во периодот 2011-2015 продолжуваме со уште поинтензивна динамика. Целите остануваат исти:

9 заштита, промоција и развој на творештвото;

9 заштита, промоција и развој на културното наследство;

9 унапредување на културата на припадниците на етничките заедници;

9 доекипирање со стручен и професионален кадар на институциите од областа на културата и заштитата на културното наследство;

9 подобрување на постојната и изградба на нова инфраструктура;

9 стимулирање на независната културна сцена;

9 рамномерен културен развој, поттикнување и развој на културата на локално ниво;

9 координирана борба против недозволената трговија со културни добра;

9 поддршка на лица со посебни потреби преку поддршка на проекти од областа на културата;

9 интензивна промоција на македонското творештво и култура во светот;

9 поттикнување на културниот туризам во функција на општиот економски и општествен развој;

9 создавање оптимални услови за развој и манифестација на креативноста и вештините во областа на културата заради отворање перспектива за побрз економски развој на државата;

9 активно дејствување во меѓународните асоцијации, фондови и фондации за користење техничка, финансиска и стручна помош.

Министерството за култура продолжува со реализацијата на значајни капитални проекти од областа на културатаМинистерството за култура за првпат во историјата на независна Република Македонија се зафати со реализација на крупни проекти и капитални инвестиции во областа на културата кои имаат огромно значење за општествениот и културниот развој на нашата држава, за обезбедување соодветни услови за работа на нашите уметници кои долги години беа на маргините на општеството, како и за соодветно презентирање на нивното уметничко творештво. Не-кои од капиталните проекти се веќе реализирани, а некои се во фаза на реализација.

9 ИзградбаÈнаÈ„старÈтеатар“Со изградбата на „Стариот театар“ Република Македонија за првпат ќе добие современ театарски простор во кој ќе се негуваат уметноста и културата и ќе се реализираат содржини од сценско-уметничките дејности со високи технички перформанси.

Објектот ќе биде позициониран на вкупна површина од 7200 квадратни метри, а аудиториумот ќе биде поделен на голема сала со партер и две галерии со вкупно 724 седишта и мала сала со 213 седишта. Опремата, акустиката и сцената ќе бидат според најсовремените модерни технологии.

Сценската технологија и сценската механика, како и целокупната сценска површина се од модуларен тип со двојно дно. Големата сцена содржи 15 мали и две големи платформи, страничната сцена има шест движечки платформи, како и интербина со платформа со ротација. Во системите на сценски технологии има опрема од најпознати врвни светски производители за ваков тип опрема и објекти. Однадвор театарот ќе го задржи својот автентичен изглед, а објектот ќе има посебно осветлување (илуминација), со што ќе се истакнат визурите на овој објект. Носител: Минис-терството за култура.

Р о к : п р в а п о л о в и н а о д 2 0 1 2 .

9 ИзградбаÈнаÈКонцертнаÈсалаÈзаÈМакедонскатаÈфилхармонијаÈСо изградбата на Концертната сала ќе се реши долгогодишниот институционалeн проблем на Македонската фил-хармонија, која со децении работи во изнајмени простории и крајно несоодветни услови во Домот на АРМ. Со из-градбата на концертната сала на Македонската филхармонија, македонските уметници конечно ќе добијат акус-тичен простор според сите светски стандарди во кој ќе можат да ги презентираат своите креации, а граѓаните на нашата држава ќе добијат и репрезентативен простор кој ќе овозможи гостувања на многу светски имиња и оркес-три. Носител: Министерството за култура.

Р о к : п р в а т а п о л о в и н а о д 2 0 1 3 .

9 МузејскиÈкомплексÈнаÈмакедонскатаÈборбаÈзаÈдржавностÈиÈсамостојностÈ–ÈМузејÈнаÈВМРОÈиÈМузејÈнаÈжртвитеÈнаÈкомунистичкиотÈрежимÈ

Со изградбата на музејскиот комплекс „Македонска борба за државност и самостојност - Музеј на ВМРО и Музеј на жртвите на комунистичкиот режим“ ќе се овозможи презентација на нашата богата и повеќеслојна историја, а преку изложбените експонати ќе бидат оживеани историските премрежиња низ кои поминувал македонскиот народ во остварувањето на својата борба за државност и самостојност. Музејскиот комплекс, единствен од ваков вид во нашата земја, но и во регионот, ќе има образовна и едукативна мисија, а во него ќе има и голема библиотека во која ќе се наоѓаат архивски материјали и публикации од историјата на нашата држава.ÈОд програмските содржини, во музејскиот комплекс ќе бидат поставени восочни фигури на истакнати личности од македонската историја, повеќе масовни сцени и портрети, како и вредни музејски експонати. Однадвор музејот ќе има посебно осветлување (илу-минација), со што ќе се истакнат визурите на објектот. Со изградбата на музејскиот комплекс, Република Македонија ќе добие нова своевидна туристичка атракција за сите домашни и странски посетители на нашата земја. Носител: Министерството за култура

Р о к з а ц е л о с н a и з г р а д б a : м а ј – ј у н и 2 0 1 1 .

9 ИзградбаÈнаÈкултурно-образовенÈцентарÈвоÈТетовоÈсоÈновÈтеатарÈиÈбиблиотекаÈНовиот културно-образовен центар во Тетово ќе содржи нова библиотека и нов театар. Со изградбата на овој објект во Тетово ќе се потврдат недвосмислените напори на Министерството за култура за зачувување на непроценливото културно и книжевно богатство што го поседува овој град, а истовремено овој проект ќе биде и одговор на заложби-те да се биде во чекор со современите европски трендови во областа на информатичката, библиотечната и театар-ската дејност. Носител: НУ Центар за култура „Иљо Антевски–Смок“ – Тетово.

Р о к : 2 0 1 5 .

9 ИзградбаÈнаÈтеатaрÈвоÈВелесÈСо изградбата на новиот театар, Велес - градот на првото училиште на македонски јазик, првата гимназија, првиот музеј, првиот театар, првото музичко училиште во Македонија -Èќе добие современа театарска зграда и репрезен-тативно место кое ќе претставува двигател на развојот на театарската дејност во Република Македонија. Носител: Министерството за култура.

Р о к : в т о р а п о л о в и н а о д 2 0 1 2 .

9 ИзградбаÈнаÈсветиклиментовиотÈуниверзитет

Продолжуваме со реализацијата на овој обемeн капитален проект, возобновувањето на Светиклиментовиот универ-зитет на Плаошник, преку кој на Охрид ќе му се даде нова духовна и туристичка димензија.

Светиклиментовиот универзитет ќе содржи четири комплекси со вкупно 14 врзани објекти. Возобновувањето на Светиклиментовиот универзитет предвидува изградба на манастирски конаци, Теолошки факултет, Музеј на Плао-шник, Галерија на икони, Светиклиментова библиотека, Македонски институт за хуманистички науки, Канцеларија на МАНУ за хуманистички науки, Канцеларија на Меѓународниот семинар за македонски јазик, Канцеларија на меѓу-народна школа за апликативна конзервација, Конференциски центар, како и клонови на светски универзитетски центри.

Со возобновувањето на овој културен и просветен монумент на македонската историја, повторно ќе блесне вкупнос-та на црковното и световното жариште, на најсветото место за Македонија - Охрид. Носител: Управата за заштита на културното наследство.

Р о к : 2 0 1 4 .

ИЗГРАДБАÈНАÈНОВÈТЕАТАРÈНАÈМЕсТОТОÈНАÈМНТÈПОÈПАТÈНАÈјАВНО-ПРИВАТНОÈПАРТНЕРсТВОÈ

Министерството за култура преку јавен оглас ќе се обиде да најде инвеститори кои по пат на јавно-приватно партнер-ство ќе изградат објект во кој покрај останатите содржини, ќе биде сместен и театарот.

ИЗГРАДБАÈНАÈНОВÈТЕАТАРÈНАÈМЕсТОТОÈНАÈДРАМсКИÈТЕАТАРÈПОÈПАТÈНАÈјАВНО-ПРИВАТНОÈПАРТНЕРсТВОÈ

Министерството за култура по пат на јавен оглас ќе се обиде да најде инвеститори кои по пат на јавно-приватно партнерство ќе изградат објект во кој покрај останатите содржини ќе биде сместен и театарот.

ИЗГРАДБАÈНАÈТуРсКИÈТЕАТАРÈ

Со изградбата на овој капитален објект за првпат турската заедница во нашата земја ќе добие свој театар. Турскиот театар е носител на врвни домашни и меѓународни репрезентативни награди, а со изградбата на овој објект конечно ќе се добијат современи услови за работа на оваа национална установа, која долги години просторот го делеше со Албанскиот театар. За изградбата на Турскиот театар се очекува и донација од Република Турција. Носител: НУ Турски театар.

Р о к : 2 0 1 5 .

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈАлБАНсКИОТÈТЕАТАР

Во тек е реализацијата на проектот, со кој ќе се добие простор реконструиран и опремен според сите светски стан-дарди. Носител: НУ Албански театар.

Р о к : 2 0 1 5 .

ИЗГРАДБАÈНАÈсПОМЕН-КуЌАÈНАÈРОДИТЕлИТЕÈНАÈКЕМАлÈАТАТуРКÈВОÈКОџАџИК,ÈОПшТИНАÈжуПАÈ

Изградбата на овој спомен-дом ќе придонесе за продлабочување на културните врски меѓу двете држави и ќе претставува реална основа за развој на локалниот туризам на општината Жупа. Објектот ќе се гради на постојните темели на родната куќа на родителите на Мустафа Кемал Ататурк. За изградбата на Спомен-куќатаÈсе очекува и донација од Република Турција. Носител: НУ Национален конзерваторски центар и општина Жупа.

Р о к : 2 0 1 2 .

ИЗГРАДБАÈНАÈПОРТАÈМАКЕДОНИјАÈ

Во рамките на одбележувањето на најзначајниот јубилеј на нашата држава - 20 години од независноста, на 8 Сеп-тември, во чест на најголемиот триумф на македонскиот народ во борбата за слобода и независност, ќе биде промо-виран објектот „Порта Македонија“, лоциран во централното градско подрачје. Објектот има мултидимензионална функција и предвидува постоење на атрактивен галериски простор наменет за одржување изложби и други култур-ни настани, како и можност за изнајмување и одржување на настани од најразличен тип.

Визуелниот приказ на „Портата Македонија” претставува историско обликување со мотиви од длабок релјеф из-работени од мермер на површина од 193 квадратни метри, а нејзината височина изнесува 21 метар. На релјефите на „Портата”, кои се изработуваат во Република Македонија, ќе бидат прикажани прикази од богатата историја на македонскиот народ. Отворената тераса на „Портата” на последното ниво ќе дава поглед на централното градско подрачје. Носител: Министерството за култура.

Р о к : 2 0 1 1 .

ИЗГРАДБАÈНАÈ20ÈуНИФИцИРАНИÈРЕПРЕЗЕНТАТИВНИÈМОНТАжНИÈОБјЕКТИÈЗАÈКулТуРНАÈИÈТуРИсТИчКАÈПОНуДАÈНАÈРМ

Проектот предвидува изработка и поставување на 20 културно-информативни монтажни објекти (урбана опрема) на фреквентни и атрактивни локации низ целата држава, наменети за продажба на културно-туристички промоти-вен материјал сувенири, скулптури, антиквитети и други репрезентативни примероци. Монтажните објекти ќе бидат поставени во Скопје, Битола, Тетово, Охрид, Крушево, Преспа, Дојран, Табановце, Богородица и во националните паркови Маврово и Пелистер заради побогата културно-туристичка понуда на Република Македонија. Носител: Ми-нистерството за култура.

Р о к : 2 0 1 1 .

НОвИ ПРОЕКТИ КОИ ЌЕ СЕ РЕАЛИЗИРААТ вО ПЕРИОДОТ 2011-2015

ОБНОВАÈНАÈхАВЗИ-ПАшИНИТЕÈКОНАцИÈВОÈсЕлОÈБАРДОВцИÈ

Проектот за Обнова и ревитализација на споменикот на културата Хавзи- пашини конаци во с. Бардовци е капитален проект на Министерството за култура во областа на аудиовизуелната дејност. Обновувањето и опремувањето на Хавзи-пашините конаци, покрај музејската вредност, ќе има намена за заштита, чување и презентација на филмското културно наследство на Република Македонија. Носител: НУ Кинотека на Македонија.

Р о к : 2 0 1 5 .

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈуНИВЕРЗАлНАТАÈсАлАÈИлИÈИЗГРАДБАÈНАÈНОВÈОБјЕКТÈПОÈПАТÈНАÈјАВНО-ПРИВАТНОÈПАРТНЕРсТВОÈ

Со реализацијата на овој проект, Скопје ќе добие нов репрезентативен центар каде што ќе се реализираат разновид-ни програмски содржини и голем број активности од областа на културата и уметноста. Носител: Локална установа - Универзална сала – Скопје.

Р о к : 2 0 1 4 .

ИЗГРАДБАÈНАÈАРхЕОлОшКИÈМуЗЕјÈ–ÈВсЕлуВАњЕÈВОÈНОВИТЕÈПРОсТОРИИÈПОКРАјÈКЕјОТÈНАÈВАРДАРÈ

Со изградбата на новиот Археолошки музеј ќе се подобри инфраструктурата на овој сегмент од културата, со што по повеќе од 30 години ќе се создадат услови за соодветно чување и презентација на богатото движно културно наследство како директна потврда на милениумскиот цивилизациски континуитет на овие простори. Во овој музеј ќе бидат претставени низа значајни археолошки предмети од различни периоди кои ќе го потврдат фактот дека на оваа почва има повеќе културни слоеви.

Овој проект го реализира Службата за општи и заеднички работи, а Управата за заштита на културното наследство е задолжена за ентериерното уредување на Археолошкиот музеј. Носител: НУ Археолошки музеј – Скопје.

Р о к : п р в а п о л о в и н а о д 2 0 1 2 .

ДИГИТАлИЗАцИјАÈНАÈАуДИОВИЗуЕлНОТОÈКулТуРНОÈНАслЕДсТВОÈ

Во филмската архива на Кинотеката на Македонија се чува целокупната македонска филмска продукција започ-нувајќи од филмовите на првите сниматели на Балканот, браќа Манаки, па сѐ до денешната филмска продукција, која содржи повеќе од 15 000 филмски копии.ÈПреку дигитализацијата на богатиот аудио-визуелен материјал, ќе се овозможи и поттикне широка достапност и презентација на културното наследство на Република Македонија. Буџет: годишно од буџетот на Министертсвото за култура ќе се издвојуваат по 2 милиона денари. Носител: НУ Кинотека на Македонија.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4 .

РЕКОНсТРуКцИјАÈИÈАДАПТАцИјАÈНАÈГАлЕРИсКИОТÈПРОсТОРÈВОÈМуЗЕјОТÈНАÈсОВРЕМЕНАТАÈуМЕТНОсТÈ

Со реконструкцијата и адаптацијата на галерискиот простор, Музејот на современата уметност конечно ќе добие своја постојана поставка и ќе може да ја презентира големата и богата колекција на дела од светски познати автори, како и делата од македонските уметници што ги поседува. Буџет: 8 милиони денари. Носител: НУ Музеј на совреме-ната уметност.

Р о к : 2 0 1 4 .

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈНуÈМуЗЕјÈНАÈМАКЕДОНИјАÈ

Со реновирањето на покривната конструкција на НУ Музеј на Македонија, ќе се создадат соодветни услови за зашти-та на движното културно наследство (археолошко, етнолошко, историско) што е сместено во музејот, а ќе се обезбеди и репрезентативно изложување на вредните артефакти. Буџет: 10 милиони денари. Носител: Музеј на Македонија.

Р о к : 2 0 1 4 .

МуЗЕјÈНАÈПРОГОНЕТИТЕÈОДÈЕГЕјсКИОТÈДЕлÈНАÈМАКЕДОНИјАÈ

Во рамките на Музејот на Македонија ќе се формира посебен музеј на прогонетите од егејскиот дел на Македонија во кој преку автентични документи, фотографии и предмети ќе биде отсликана нивната голгота. Буџет: 5 милиони денари. Носител: НУ Музеј на Македонија.

Р о к : 2 0 1 4 .

ФОРМИРАњЕÈНАÈБИБлИОТЕКАÈЗАÈслЕПИÈ

Преку формирањето на посебното одделение за слепи лица во рамките на НУБ „Св. Климент Охридски“, за првпат една Влада од независноста на Република Македонија и преку конкретни проекти, експлицитно, ја презентира гри-жата за лицата со посебни потреби, односно за слепите лица и лицата со оштетен вид. Адаптацијата на просторот ќе овозможи оваа категорија лица да се здобие со своја библиотека, односно со просторни и технички услови за продукција на книжен фонд во формати соодветни за слепите лица. Буџет: 2 милиона денари. Носител: Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“.

Р о к : 2 0 1 1 .

РЕАлИЗАцИјАÈНАÈПРОЕКТОТÈ„ПРЕВОДÈНАÈЕДИцИјАТАÈ130ÈТОМАÈМАКЕДОНсКАÈКНИжЕВНОсТÈНАÈАНГлИсКИÈјАЗИК“È

Преку реализацијата на проектот „Превод на едицијата 130 тома македонска книжевност на англиски јазик“, свет-ската читателска јавност има можност да се запознае со спецификите на македонските книжевни вредности, созда-вани од самите почетоци на македонската книжевна продукција, преку просветителството и основоположниците на поновата македонска литература, па сè до најзначајните дела кои денес во светски рамки го градат достоинството на современата македонска литература.ÈНосител: Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охрид-ски“.

Р о к : 2 0 1 1 .

ЅВЕЗДИÈНАÈсВЕТсКАТАÈКНИжЕВНОсТÈ

Едицијата „Ѕвезди на светската книжевност“ е проект од исклучителна важност. Една од главните задачи на оваа едиција, која ги содржи најдобрите дела од светската книжевност, е да го посочи континуитетот во светската лите-ратура и да укаже на нејзиниот развоен пат, како и унапредување на македонскиот литературен јазик. Преку овој проект, до македонските читатели на едно место ќе бидат достапни сите дела кои ја одбележаа врвната светска книжевна историја. Носител: Министерството за култура.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 4 .

ПЕчАТЕњЕÈНАÈПуБлИКАцИИÈЗАÈКулТуРНОТОÈИÈПРИРОДНОÈНАслЕДсТВО

ПечатењеÈнаÈпубликацииÈзаÈкултурнотоÈиÈприродноÈнаследствоÈнаменетиÈзаÈтуристичкаÈпромоцијаÈнаÈРепубликаÈМакедонија.ÈНосител: Управа за заштита на културното наследство.

Р о к : 2 0 1 5 .

ПРЕВОДÈНАÈДОБИТНИцИÈНАÈНОБЕлОВАÈНАГРАДАÈЗАÈлИТЕРАТуРА

ПродолжувањеÈнаÈпроектотÈ„ПреводÈнаÈдобитнициÈнаÈНобеловаÈнаградаÈзаÈлитература“.ÈНосител: Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“.

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈМЕМОРИјАлНИОТÈМуЗЕјÈ„11ÈОКТОМВРИ“

целоснаÈреконструкцијаÈнаÈМеморијалниотÈмузејÈ„11ÈОктомври“È–ÈПрилеп.ÈБуџет: 2,5 милиони денари. Носител: Заводот за заштита на спомениците на културата и музеј – Прилеп.

Р о к : 2 0 1 1 .

сААТ-КулАТАÈВОÈПРИлЕП

Ќе се изврши конзервација и реставрација на Саат-кулата, која е значаен споменик на културата од отоманскиот пе-риод и редок архитектонски примерок, кој е симбол на градот Прилеп. Буџет: 3 милиони денари. Носител: НУ Завод за зашита на спомениците на културата и музеј – Прилеп.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 .

ОБНОВАÈИÈДОПОлНуВАњЕÈНАÈМуЗЕјОТÈВОÈсЕлОÈсМИлЕВОÈ

Во овој единствен Музеј во село Смилево е презентиран еден особено значаен период од македонската историја. Музејот содржи вредни етнолошки артефакти кои прават пресек на историскиот Смилевски конгрес. Со реализа-цијата на овој проект ќе се зголеми музејскиот фонд на овој комплекс и ќе се обезбедат соодветни услови за презен-тација на вредните примероци. Буџет: 400.000 денари. Носител: Заводот за заштита на спомениците на културата и Музеј Битола.

Р о к : 2 0 1 2 .

ОБНОВАÈИÈКОНЗЕРВАцИјАÈНАÈПОВЕЌЕÈФАсАДИÈВОÈсКОПјЕ,ÈБИТОлА,ÈКРушЕВО,ÈКРАТОВОÈИÈВОÈДРуГИÈЗНАчАјНИÈГРАДсКИÈјАДРАÈ

Годишно од буџетот на Министерството за култура за оваа намена ќе се обезбедуваат средства за обнова и конзер-вација на четири до пет фасади во Скопје, Битола, Крушево и во други градови. Со реализацијата на предвидените активности ќе се зачува автентичноста на старата градска архитектура во повеќе градови во нашата земја. Носител: Заводите и музеите во наведените градови.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 .

сАНАцИјАÈИÈОБНОВуВАњЕÈНАÈ„сПОМЕН-ДОМОТÈНАÈБРАЌАÈМИлАДИНОВцИÈВОÈсТРуГА

Целосна обнова на Спомен-домот посветен на браќата Миладиновци во Струга, во кој ќе бидат сместени канцеларии на Струшките вечери на поезијата и струшкиот музеј со својата постојана изложбена поставка. Буџет: 6.5 милиони денари. Носител: Заводот за заштита на спомениците на културата и Музеј – Охрид.

Р о к : 2 0 1 1 .

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈсТАРИОТÈТЕАТАРÈВОÈсТРуМИцАÈ

Со обновата на опожарениот Стар театар во Струмица ќе се создадат услови за интензивно презентирање на теа-тарската уметност во овој град и зголемување на културната понуда. Уметничкиот кадар на Струмичкиот театар ќе добие нов простор за реализација на театарските претстави, според најсовремените светски стандарди.ÈБуџет: 60 милиони денари. Носител: Заводот за заштита на спомениците на културата и музеј Струмица.

Р о к : 2 0 1 5 .

АДАПТАцИјАÈИÈсАНАцИјАÈНАÈМулТИМЕДИјАлЕНÈОБјЕКТÈ(КИНОсАлА)ÈВОÈКРАТОВОÈ

Со решавањето на овој долгогодишен проблем во Кратово, ќе се обезбеди отворање на мултикултурен центар кој ќе има повеќефункционално значење и ќе овозможи непречено одвивање на културниот живот во овој град. Буџет: 1,5 милион денари. Носител: Дом на културата „Лазар Софијанов“ – Кратово.

Р о к : 2 0 1 3 .

АДАПТАцИјАÈНАÈГАлЕРИсКИОТÈПРОсТОРÈВОÈДЕМИРÈКАПИјАÈ

Адаптацијата на просторот во Домот за култура „Мирка Гинова“ ќе придонесе за заживување на активностите од об-ласта на ликовната уметност во регионот. Галерискиот простор ќе ги стимулира сите млади уметници за реализација на низа изложби и претставувања во овој град. Буџет: 450.000 денари. Носител: Дом на културата „Мирка Гинова“.

Р о к : 2 0 1 2 .

РЕКОНсТРуКцИјАÈНАÈКИНОсАлАТАÈВОÈДЕлчЕВОÈ

Со реконструкцијата на киносалата овој град ќе добие современ простор за презентација на филмовите од богатата македонска и светска кинематографска продукција. Буџет: 1,5 милион денари. Носител: Центар за култура „Никола Јонков Вапцаров“ – Делчево.

Р о к : 2 0 1 3 .

сАНАцИјАÈИÈРЕНОВИРАњЕÈНАÈБИБлИОТЕКАТАÈВОÈКРИВАÈПАлАНКАÈ

Со санацијата и реновирањето на библиотеката ќе се подобрат не само условите за работа, туку ќе се обезбедат и соодветни услови за заштита на книжевниот фонд што го поседува библиотеката во Крива Паланка. Буџет: 250. 000 денари. Носител: Центар за култура – Крива Паланка.È

Р о к : 2 0 1 2 .

ОБНОВАÈНАÈПОКРИВНАТАÈКОНсТРуКцИјАÈНАÈКИНОсАлАТАÈ„ЗлЕТОВсКИÈРуДАР“

ОбноваÈнаÈпокривнатаÈконструкцијаÈнаÈкиносалатаÈ„ЗлетовскиÈрудар“È–ÈПробиштип. Буџет: 3 милиони денари. Но-сител: Дом на култура „Злетовски рудар“ – Пробиштип.

ИНсТИТуцИјАÈТЕАТАРÈЗАÈКОМЕДИјА

ФормирањеÈнаÈноваÈинституцијаÈтеатарÈзаÈкомедија,ÈкојаÈќеÈсеÈспецијализираÈзаÈкомедија,Èкабаре,ÈкомедијаÈ„standÈup“.È

Р о к : 2 0 1 1 .

Овој театар просторно би се сместил во објектите на постојните театри. Со реализацијата на овој проект ќе се добие нова институција која значително ќе ја збогати културната понуда во нашата земја, со воведување на нов и особено популарен и алтернативен израз, како што е кабарето и комедијатаÈ„standÈup“.

ФОРМИРАњЕÈНАÈНОВАÈОРГАНИЗАцИсКАÈЕДИНИцАÈВОÈМАКЕДОНсКАТАÈОПЕРАÈИÈБАлЕТÈЗАÈМОДЕРЕНÈТАНцÈ

Со формирањето на посебна организациска единица за современ танц во МОБ, ќе се овозможи развивање на ма-кедонското кореографско творештво како спој на нашата извонредна танцова историја и традиција и современото танцово творештво. Исто така, ќе се овозможи и вработување на млад, европски школуван кадар на полето на со-времениот танц кај нас, со што за првпат ќе им се даде можност да влијаат врз систематскиот развој на современата танцова сцена во Република Македонија. Носител: Македонската опера и балет.

Р о к : 2 0 1 2 .

ЗГОлЕМуВАњЕÈНАÈБуџЕТОТÈЗАÈНАцИОНАлНАÈФИлМсКАÈДЕјНОсТÈ

Зголемување на буџетот во филмската дејност за поддршка на нови македонски филмови од сите жанрови. Посебен акцент ќе се стави на филмови во чија содржина ќе се афирмираат периоди од македонската историја (2012 – 3 милиони евра, 2013 – 4 милиони евра, 2014 – 4 милиони евра, 2015 – 4 милиони евра). Носител: Филмскиот фонд на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 4 .

ФИлМсКИÈцЕНТАР

ИзградбаÈилиÈадаптацијаÈнаÈфилмскоÈстудио,ÈкакоÈиÈнабавкаÈнаÈфилмскаÈопремаÈсоÈцелÈформирањеÈнаÈфилмскиÈцентарÈсоÈсопственаÈфилмскаÈтехничкаÈбаза. Носител: Министерството за култура.

Р о к : 2 0 1 3 .

КулТуРНОÈНАслЕДсТВОÈНАÈРЕПуБлИКАÈМАКЕДОНИјА

1.ÈАрхеолошко-туристичкиÈпроект:Èархеолошки истражувања, конзервација, реставрација, реконструкција и пре-зентација. Носител: Управа за заштита на културното наследство.

Р о к : 2 0 1 5 .

9 КастелотÈнадÈПчињаÈ(кајÈКожле), средновековна тврдина од 13.-14. век, на 2 км јужно од Катланово, надвисната над самиот магистрален пат;

9 стобиÈкајÈГрадско,Èантичка тврдина и град, атрактивен археолошки локалитет покрај самиот магистрален пат, меѓу двете реки: Вардар (Аксиос) и Црна Река (Еригон);

9 АнтигонеаÈ(Градиште)ÈкајÈНеготино, античка тврдина, антички град, 300 м воздушна линија источно од магис-тралниот пат, видлив и доминантен рид;

9 ГрадиштеÈ-ÈтврдинаÈПросекÈнадÈтунелитеÈкајÈДемирÈКапија,Èсредновековна тврдина, од левата страна покрај магистралниот пат;

9 Исар-Марвинци,ÈВаландовско,Èантичка тврдина и град, во непосредна близина до магистралниот пат;

9 ВардарскиÈРидÈкајÈГевгелија,Èстаромакедонски (антички) утврден град, пресечен од магистралниот пат.

2.ÈКонзерваторско-реставраторскиÈпроектÈнаÈживописÈиÈархитектураÈнаÈсредновековниÈсакралниÈмонументиÈ(црк-ви)

9 Св. Ѓорѓи во Старо Нагоричани, XIV век

» конзервација и реставрација на делови од архитектурата;

» конзервација на живописот од 14 . век .

9 Манастир Матејче (Кумановско), XIV век

» конзервација на живописот од 14 век;

9 Св. Богородица Захумска, с. Трпејца, Охридско од XIV век

» конзервација, реставрација и реконструкција на манастирскиот конак;

9 Св. Ѓорѓи, Младо Нагоричани, 14. век

» конзервација и реставрација на недовршени архитектонски делови од црквата;

» конзервација на живописот .

9 Св. Ѓорѓи и Св. Никола, с. Орах, Кумановско, двојна црква од XVI век

» конзервација и реставрација на архитектурата;

9 Манастир Трескавец, Прилепско, XIV век

» археолошки истражувања во црквата и манастирскиот комплекс;

» конзервација на архитектурата;

9 Св. Никола - Манастир, Мариово, XIII век

» конзервација на архитектурата од црквата;

9 Успение на Богородица во Штипско Ново Село од XIX век

» конзервација на живописот (катастрофална состојба) .

9 Св. Ѓорѓи, Струга, XIX век

» конзервација на живописот (исклучително значаен од иконографски аспект) .

9 Св. Богородица, с. Велушина, Битолско, XII-XIX век

» конзервација на архитектурата од 12 . век;

» конзервација на живописот од 12 . и од 19 . век .

9 Реконструкција на источниот конак на манастирот „Свети Архангел Михаил“ во Варош, Прилеп.

Р о к : 2 0 1 5 .

3.ÈАрхеолошко-архитектонскиÈпроектÈКРАТОВОАрхеолошки истражувања, заштита, конзервација, реставрација и презентација на ТУНЕЛИТЕ во Кратово.

РЕКОНсТРуКцИјАÈИÈсАНАцИјАÈНАÈМАНАсТИРОТÈсВ.ÈјОВАНÈБИГОРсКИ.

Р о к : 2 0 1 4 .

Реконструкцијата и санацијата на манастирот Свети Јован Бигорски, кој е еден од најзначајните и највредните спо-меници на културата, надалеку познат по својот иконостас.

АРХЕОЛОШКИ ЛОКАЛИТЕТИ

сКОПсКАТАÈТВРДИНАÈКАлЕÈ-ÈДОВРшуВАњЕÈНАÈКОНЗЕРВАТОРсКО-РЕсТАВРАТОРсКИТЕÈРАБОТИÈИÈРЕВИТАлИЗАцИјАÈНАÈКАлЕТО

Прва фаза:

» конзервација,ÈреставрацијаÈиÈпрезентрацијаÈна архитектонските остатоци од праисторискиот, античкиот и средновековниот период констатирани со археолошките истражувања 2007-2011 година според подготвен проект;

» конзервација,ÈреставрацијаÈиÈреконструкцијаÈнаÈархео–архитектонскиÈобјектиÈвоÈкојÈбиÈсеÈсместилеÈму-зејскиÈзбиркиÈ(огромен и значаен движен матријал откриен при археолошките истражувања 2007-2011) .

Р о к : 2 0 1 5 .

сКуПИ,ÈАНТИчКИÈ(РИМсКИ)ÈГРАД,ÈсКОПјЕ.È

9 Археолошки истражувања во рамките на квадратната мрежа во насока на протегање на бедемските ѕидови и археолошки истражувања на просторот од античкиот театар.

Р о к : 2 0 1 5 .

ТАОРÈ(TaoRESIUM),ÈсКОПсКО,ÈДОцНОАНТИчКИÈуТВРДЕНÈГРАД.

9 Систематски археолошки истражувања на објекти од V и VI век.

сТОБИÈ(КАјÈГРАДсКО,ÈВЕлЕс)ÈАНТИчКИÈИÈРАНОхРИсТИјАНсКИÈГРАД,ÈБАлКАНсКИÈАРхЕОлОшКИÈцЕНТАР.È

9 Археолошки истражувања и конзерваторско-реставраторски работи на приоритетни објекти.

Р о к : 2 0 1 5 .

хЕРАКлЕјАÈлИНКЕсТИс,ÈАНТИчКИÈИÈРАНОхРИсТИјАНсКИÈГРАД.

9 Археолошки истражувања во рамките на квадратната мрежа во насока на протегањето на бедемските ѕидови, конзервација, реставрација и презентација на бедемите од Хераклеја.

Р о к : 2 0 1 5 .

сТИБЕРАÈ(чЕПИГОВО,ÈПРИлЕПсКО),ÈАНТИчКИÈГРАД.È

9 Систематски археолошки истражувања на објекти од римски период.

Р о к : 2 0 1 5 .

ЗРЗЕ,ÈМАНАсТИРсКИÈКОМПлЕКс,ÈПРИлЕПсКОÈ

9 Археолошки истражувања во југозападните и во северозападните простори од манастирскиот комплекс;

9 Возобновување - реконструкција на монашките ќелии.

Р о к : 2 0 1 5 .

ИсАР-шТИП,ÈсРЕДНОВЕКОВНАÈТВРДИНА

9 Археолошки доистражувања, конзервација, реставрација и реконструкција на бедемските ѕидови.

Р о к : 2 0 1 5 .

БАРГАлА,È(шТИПсКО)ÈДОцНОАНТИчКИÈИÈРАНОхРИсТИјАНсКИÈГРАД

9 Систематски археолошки истражувања на ранохристијански објекти.

цАРЕВИÈКулИ,ÈсРЕДНОВЕКОВНАÈТВРДИНА,ÈсТРуМИцА

9 Систематски археолошки истражувања, конзерваторско-реставраторски работи.

ВИНИчКОÈКАлЕ,ÈДОцНОАНТИчКИÈИÈРАНОхРИсТИјАНсКИÈГРАД

9 Археолошко доистражување, конзервација и реставрација на откриените објекти. Дооткривање на бедемските ѕидови.

Р о к : 2 0 1 5 .

КОКИНО,ÈПРАИсТОРИсКИÈлОКАлИТЕТÈИÈАРхЕОАсТРОНОМсКАÈОПсЕРВАТОРИјА

9 Археолошки доистражувања на култните *бедеми*, конзервација и реставрација на бедемите и решавање на инфраструктурните прашања: пристапи, сообраќајна сигнализација, оградување и помошни објекти.

Р о к : 2 0 1 5 .

ТЕТОВсКОÈКАлЕ,ÈДОцНОсРЕДНОВЕКОВЕНÈуТВРДЕНÈГРАД,ÈОТОМАНсКИÈПЕРИОД

9 Систематски археолошки истражувања на три пунктови од просторот на Калето и археолошки истражувања на некропола во близина на Калето, северно од него. Конзервација, реставрација и реконструкција на два објекта од Калето.

Р о к : 2 0 1 5 .

ЗАКОНСКА РЕгуЛАТИвА

Закон за издавачката дејностСо овој закон ќе се уредат условите за вршење на издавачката дејност во Република Македонија, правата и обвр-ските во вршењето на дејноста, како и другите аспекти кои се од значење за развојот на дејноста. Со Законот ќе се придонесе кон создавање на подобри услови за вршење на дејноста, а стимулативно ќе влијае на подобрувањето на условите за преведување на делата од домашни автори на странски јазици, пласманот на публикациите во странство и нивно претставување на меѓународни саеми и изложби.

Закон за поттикнувања на странски вложувања во филмската и во телевизиската продукцијаСо овој закон ќе се уреди начинот на привлекување и поттикнување на странски вложувања во Република Маке-донија во областа на филмската дејност, условите и постапката за добивање поволности, надлежното тело кое ќе одлучува за доделување на поволностите, начинот на неговата работа и други прашања што се од значење за оства-рување на постапката за поттикнувања за вложувања во филмската и телевизиската продукција.

Со Законот ќе се придонесе за развој на македонската инфраструктура за филмска, дигитална и анимирана продук-ција и постпродукција со најмодерни објекти и опрема, нови вработувања во секторот на филмот, зголемување на глобалната конкурентност со другите земји, воведување на нова образовна содржина со цел да се обезбеди работ-на сила специјализирана за работа на филм и дигитална продукција.

Сето тоа, посредно ќе придонесе и кон развојот на туризмот и на другите сектори врз кои ќе има влијание зголему-вањето на активностите за реализација на филмската и на телевизиската продукција.

Закон за аудиовизуелната дејност/кинематографијаФизиономијата и развиеноста на одредена национална кинематографија, освен креативниот потенцијал и култур-ните традиции, ја условуваат и економските, социјалните, политичките и законодавните фактори на една опште-ствена средина. Kонтинуираното развивање на националната кинематографија подразбира рамномерен развој на нејзините основни компоненти: филмско производство, дистрибуција и прикажу вање; заштита на аудиови-зуелните добра, на филмскиот амате ризам и на филмската култура со квалитетни програми и манифестации, со воспитувањето и образованието на младите генерации за филмската уметност, со активна филмска критика и со постојана филмолошка публицистика.

Закон за музичка и сценско-уметничка дејностСо овој закон ќе се уредат условите и начинот на работа на установите за музичка и сценско-уметничка дејност, вршењето на дејноста, условите и постапката за стекнување на статус на првенец, планирање и реализација на про-грамите, права од работен однос, дефинирање на сценски уметници и сценски работници, добивање на статус на национален првенец, судирот на интереси и други прашања кои се предметни за регулирање со Законот.

Закон за изменување и дополнување на Законот за заштита на културното наследствоЗаради усогласување на Законот со современите постулати на заштитата со кои се овозможува одржливо користење на културното наследство, фукционалност и намена, со измените на Законот ќе се дефинира поимот „управување со културното наследство“ и ќе се даде правна основа за задолжително донесување на „планови за управување со културното наследство“ за споменичните целини, археолошките локалитети и за други покомплексни недвижни културни добра.

Закон за прогласување на старото градско јадро на Крушево за културно наследство од особено значењеНесомнено, градот Крушево со сите вредности што ги поседува, а особено поради историските, уметничките, архи-тектонските, урбанистичките, амбиенталните и етнолошките богатства е значаен споменик на културата во Републи-ка Македонија.

Со Законот ќе се уредат клучните прашања во поглед на практичните аспекти на заштита на едно конкретно зашти-тено добро - споменичната целина „Старо градско јадро на Крушево“, во смисла на негова идентификација, граници на споменичната целина, контактни зони, режим на заштита и управување со предметното добро.

Со Законот ќе се придонесе кон спречување на дејства, појави и влијанија со кои се врши или може да настане ош-тетување, уништување или деградирање на споменичната целина.

Закон за прогласување на старото градско јадро на битола за културно наследство од особено значењеСтарото градско јадро на Битола, како комплексна споменична целина, е значајно поради многубројните вредни артефакти што ги содржи, како и поради низата поединечни објекти кои имаат карактеристики на културно наслед-ство од исклучително значење.

Со Законот ќе се уредат клучните прашања во поглед на практичните аспекти на заштита на конкретно заштитено добро - споменичната целина „Старо градско јадро на Битола“, во смисла на негова идентификација, граници на споменичната целина, контактни зони, режим на заштита и управување со предметното добро.

Со Законот ќе се придонесе кон трајно зачувување на историските, уметничките, архитектонските, урбанистички-те, амбиенталните, етнолошките, социолошките и на другите научни и културни вредности, како и автентичноста, единственоста, разновидноста, интегралноста, староста и други својства, содржини и функции на оваа споменична целина.

Закон за прогласување на Старото градско јадро на Кратово за културно наследство од особено значењеПричина за донесување на законот претставува потребата за официјализирање на протекторскиот статус на Ста-рото градско јадро на Кратово, изразен преку неговата категоризација заради вредностите што ги има, со што се определува степенот на значење на културното наследство од јавен интерес во функција на пропишување на соод-ветен режим на заштита, утврдување на приоритетите во заштитата, разграничување на надлежностите и примена на ратификуваните меѓународни договори.

Со Законот, ќе се создадат услови за активно вклучување на предметното добро во современиот развој на локал-ните заедници и државата и создавање услови за негова ефективна заштита и функционално користење во научно основани граници.

МЕѓуНАРОДНА СОРАбОТКАПромоцијата на културните особености и цивилизациските вредности што оставиле трага на територијата на Ре-публика Македонија е наша стратегиска заложба. Ќе продолжиме со подготовка на содржини за презентација и за афирмација на македонската култура надвор од границите на државата, презентацијата на македонското книжевно творештво на светските саеми, партиципацијата на светски познатите културни настани од типот на Биеналето на ликовната уметност и архитектура во Венеција, промоцијата на македонското културно наследство и актуелно тво-рештво во градовите-престолнини на културата, традиционалните одбележувања на манифестациите како „Св. Ки-рил“ во Рим, но и реализација на комплексните манифестации како Деновите на македонската култура во странство.

Исто така, ќе продолжиме да ги унапредуваме и да ги продлабочуваме релациите со меѓународните организации како што се УНЕСКО, Советот на Европа, Европската унија. Билатералната соработка со другите земји интензивно ќе продолжиме да ја развиваме со потпишувањето на спогодби и програми за соработка во областа на културата.

Организирање на изложби на вредни предмети од богатото културно наследство на Република Македонија во светот Република Македонија има непроценлив трезор од вредни предмети, артефакти од областа на културното наслед-ство, кои редовно се презентираат пред домашната публика и пред јавноста во европските земји и пошироко. Прак-тиката на успешна презентација на вредното културно богатство кое го поседува нашата земја ќе продолжи и во иднина.

Организација на Трета верска конференција за меѓурелигиски и мегуцивилизациски дијалог - мај 2013 година, Охрид, Република МакедонијаРепублика Македонија и во 2013 година, со организирањето на Третата верска конференција за меѓурелигиски и меѓуцивилизациски дијалог повторно ќе биде домаќин на стотици учесници од сите религиозни групи во светот и уште еднаш ќе ја потврди својата клучна улога на лидер не само во регионот туку и пошироко на планот на верскиот и на меѓуетничкиот дијалог.

Доделување на титулата „национален уметник“ Во согласност со Законот за национален уметник, секоја година претседателот на државата ќе доделува по една ти-тула национален уметник, како највисоко признание од областа на културата на уметници кои дале врвен придонес во градењето и во унапредувањето на културата и уметноста во Република Македонија.

Доделување на национални пензии согласно со измените на Законот за култура Министерството за култура од јануари 2012 ќе започне со доделување на национални пензии на истакнати уметни-ци и други стручни работници кои ќе ги исполнат условите и критериумите пропишани во измените на Законот за култура.

мЛади, СпорТ и физиЧКа КУЛТУра

МЛАДИ, СПОРТ И ФИЗИЧКА КуЛТуРАМладите се позитивна движечка сила и промотор нa новите вредности нa општеството и државата.

Проектите што ќе ги реализираме се во функција на подобрување на иднината на младите. Како и досега, ќеÈгиÈвклучимеÈмладитеÈвоÈпроцеситеÈнаÈпредлагањеÈмеркиÈзаÈрешавањеÈнаÈпроблемите кои нив ги засегаат како на ло-кално, така и на национално ниво. Ќе се стремиме младите да имаат поголемоÈучествоÈвоÈкреирањетоÈнаÈполитики и донесување одлуки, што е еден од основните предуслови за креирање на прогресивни и модерни политики во едно општество. МладиотÈчовекÈвеќеÈнеÈеÈсамоÈпасивенÈнабљудувач, туку и активенÈчинителÈвоÈсовременотоÈопшество. Општо познато е дека спортот не само што придонесува за човековото здравје туку е и идеална подлога за созда-вање на ментално здрава младина, односно ефикасна превенција од искушенијата на модерното живеење.

Со реализација на проектите од областа на спортот и спортската инфраструктура, ќе придонесеме за подобрувањеÈнаÈусловитеÈзаÈспортување, натпреварување и рекреирање на сите граѓани. Ќе го подобриме квалитетотÈнаÈспорт-скатаÈинфраструктураÈвоÈМакедонија и ќе создадеме современи спортски капацитети за подобар развој на спортот.

Директно ќе ги подржиме професионалните спортисти и ќе помогнеме за унапредувањеÈ наÈ професионалниотÈспорт, но исто така ќе го поддржиме и ќе го подобриме масовниот спорт и спортот за сите.

МЛАДИ

ПОЛИТИКИ ЗА МЛАДИЗаконскоÈрегулирањеÈнаÈстатусотÈнаÈмладите,Èкако и начинот на младинското организирање

ЗголемувањеÈнаÈмладинскотоÈучествоÈвоÈпроцеситеÈнаÈдонесувањеÈнаÈодлукиÈнаÈлокалноÈиÈнационалноÈнивоКонтинуираноÈподигнувањеÈнаÈсвестаÈнаÈмладитеÈзаÈштетнитеÈвлијанијаÈодÈупотребатаÈнаÈдрогата,ÈалкохолотÈиÈцигаритеПоттикнувањеÈнаÈпретприемништвотоÈкајÈмладитеПодигнувањеÈнаÈсвестаÈзаÈнамалувањеÈнаÈнасилствотоОхрабрувањеÈнаÈмладитеÈзаÈпоголемоÈвклучувањеÈвоÈволонтерскитеÈактивностиОвозможувањеÈнаÈпоефикасенÈначинÈнаÈприбирањеÈиÈсподелување наÈинформацииÈкорисниÈзаÈмладатаÈпопулацијаÈ

ПРОЕКТИ ЗА МЛАДИ

ПРОЕКТÈ„МлАДИÈПРЕТПРИЕМАчИ“

Младите претприемачи се перспектива за развојот на бизнис-секторот, малите и средни претпријатија и економија-та. Поради тоа ќе се залагаме со креативна програма да се развие претприемачкиот дух на младиот човек.

Во средните училишта во соработка на Министерството за образование и наука и Агенцијата за млади и спорт, ќеÈсеÈодржуваатÈменторскиÈпрограми на тема „Развивање на младиот претприемачки дух“. На овие менторски програми ќеÈзематÈучествоÈуспешниÈпретприемачи од Македонија, кои ќе го споделат своето искуство со младите лица. Аген-цијата за млади и спорт во соработка со Министерството за образование и наука и Агенцијата за вработување, ќе огранизираат годишенÈсаемÈзаÈвработувањеÈиÈкариера, каде што младите ќе можат на поедноставен и ефективен начин да одлучат за својата иднина.

За реализација на овие активности ќе инвестираме 3 милиони денари годишно. Носител на проектот е Министер-ството за образование и наука и Агенцијата за млади и спорт.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„МлАДИНсКИÈИНФОРМАТИВНИÈИÈсОВЕТОДАВНИÈцЕНТРИ“

Во 2010 година го отворивме првиот Младински информативен и советодавен центар во Прилеп. По примерот на првиот центар, ќе отвориме нови 7ÈрегионалниÈинформативниÈцентри во Куманово,ÈОхрид,Èштип,Èструмица,ÈГевге-лија,ÈБитолаÈиÈвоÈГостивар, како и 3ÈцентриÈвоÈскопскиотÈрегион.

Носител на проектот е Агенцијата за млади и спорт, која, за реализација на проектот, ќе инвестира вкупно 18,5 милиони денари (средства наменети за отворање на центрите), како и вкупно 3 милиони денари годишно, средства наменети за одржување и за функционирање на истите.

Целта на овие центри е обезбедување и размена на информации, давање совети, спроведување на обуки и едукации од различни области од животот на младите луѓе. Преку информативните центри младите ќе бидат информираниÈзаÈслободниÈработниÈместа,Èволонтирање,ÈпонудатаÈнаÈобразовни,Èрекреативни,Èкултурни институции и установи, остварувањеÈнаÈсоцијалнитеÈправа,Èмобилност,ÈследењеÈнаÈразличниÈобуки,ÈпреквалификацијаÈиÈпатувањеÈи друго.

ПРОЕКТÈ„ДОНЕсуВАњЕÈНАÈЗАКОНÈЗАÈМлАДИ“

Постојната законска регулатива во многу мала мера ги третира прашањето, положбата и улогата на младите во Република Македонија. Со имплементација на овој проект ќеÈсеÈрегулираÈиÈќеÈсеÈунапредиÈстатусотÈнаÈмладите и начинот на младинско организирање, со што во значителна мера ќе се влијае конÈподобрување на животот на мла-дите во Република Македонија.

Овој закон ќе придонесе за остварување на следниве цели:

9 креирање и спроведување на политика на млади на сите нивоа преку повеќесекторски пристап, поаѓајќи од потребите и интересите на младите;

9 поддршка и унапредување на младинското организирање;

9 утврдување на мерки и препораки поврзани со младите и со младинските активности;

9 зајакнување и учество во јавниот живот на младите и нивно информирање на сите нивоа;

9 зајакнување на волонтерството, младинските активности и младинските работи и

9 недискриминација, солидарност и етика во сите активности кои се однесуваат на младите.

Носител на проектот е Министерството за правда.

ПРОЕКТÈ„сОВЕТИÈНАÈМлАДИÈВОÈОПшТИНИТЕÈИÈДРжАВЕНÈсОВЕТÈЗАÈМлАДИ“

Со формирањето на советитеÈнаÈмладиÈвоÈопштините во Македонија, ќе се направи првиот чекор кон зголемување на младинското учество во процесите на донесување на одлуки на локално ниво. Тие ќе претставуваат претставнич-коÈтелоÈнаÈмладитеÈвоÈрамкитеÈнаÈсоветитеÈнаÈопштините.ÈДржавниот совет за млади, како независна организација ги застапува интересите на младите на национално и на меѓународно ниво преку што ќе се зголеми директно учество на младите во процесот на донесување одлуки на национално и на меѓународно ниво.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„сАЕМÈЗАÈМлАДИНсКИÈОРГАНИЗАцИИ“

Агенцијата за млади и спорт во периодот 2011-2015 година ќе организира 4ÈсаемиÈнаÈмладинскиÈорганизации (по еден саем годишно). За реализација на проектот ќе инвестираме 1,5 милиони денари годишно.

На саемите, младинските организации ќе имаат можност да ги презентираат своите активности и публикации, преку кои младите лица ќе можат да се информираат за актуелните проекти на младинските организации, како и да се пот-тикнат за заземање на активно учество во истите. На овие настани ќе се избератÈнајдобраÈмладинскаÈорганизација и најдобарÈмладинскиÈработник, како и најуспешенÈпроектÈодÈобластаÈнаÈмладите.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 4 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„сТОПÈЗАÈПОРОцИТЕ“È

Целта на овој проект е подигнување на свеста кај учениците од основните и од средните училишта, за заштита и превенција од пороците на денешницата, како и целосна и точна информираност на родителите за навремено пре-познавање на симптомите на зависниците од алхохол, дрога и сл.

Имплементација на овој проект ќе се одвива во две нивоа.

ПрвотоÈнивоÈгиÈопфаќаÈучениците. Преку спроведување на едукативни предавањаÈодÈстранаÈнаÈтимÈнаÈстручниÈлицаÈодÈобластаÈнаÈнедозволенатаÈтрговијаÈсоÈдрога,ÈмедицинатаÈиÈпсихологијата како и делење на едукативни материјали преку кои младата популација ќе се запознае за штетнитеÈвлијанијаÈиÈпоследицитеÈнаÈпороцитеÈврз здравјето.

Целна група на второтоÈнивоÈсеÈродителите. Ќе се организираат родителски средби на кои родителите ќе се инфор-мираат за начинотÈнаÈпрепознавањеÈнаÈсимптомитеÈодÈконсумирањеÈнаÈдрога,ÈалкохолÈиÈдругиÈпороци. Проектот ќе се реализира од страна на Агенцијата за млади и спорт во соработка со Министерството за внатрешни работи, Министерството за здравство, Министерството за образование и наука, како и здруженијата на граѓани кои работат во оваа проблематика. До сега проектот е спроведен во општината Чаир, а предвидено е да се спроведе во сите училишта во Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„чИсТАÈОКОлИНА“

Целта на овој проект е да се поттикне свеста на младите за волонтирање во однос на зачувување на животната околина, штедење енергија, рециклирање и климатски промени (глобално затоплување). Во сите средниÈиÈосновниÈучилишта ќе се организираат кампањиÈиÈакцииÈзаÈчистењеÈнаÈпаркови, зелени површини, собирање предмети и отпад за рециклирање и семинари во врска со климатските промени и заштедата на енергија.

Министерството за образование и наука во соработка со Агенцијата за млади и спорт и Единиците на локалната самоуправа, дваÈпатиÈгодишно ќе организираат масовниÈеколошкиÈакции.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„ВОлОНТИРАњЕ“

Преку овој проект ќе се охрабрат младите за волонтерски акции за помош на стари, хендикепирани и изнемоштени лица. Ќе се организираат и хуманитарниÈакцииÈзаÈдонацииÈнаÈоблекаÈиÈпаричнаÈпомош за фамилиите што примаат социјална помош. Агенцијата за млади и спорт во соработка со Минстерството за образование и наука ќе органи-зира акции заÈ собирањеÈ наÈ спортскаÈ опрема и книги кои ќе бидат донираниÈ воÈ помалкуÈ развиенитеÈ општиниÈ иÈградови во Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„МлАДИÈуМЕТНИцИ“

Агенцијата за млади и спорт во соработка со Министерство за култура и Министерството за образование и наука, воÈосновнитеÈиÈвоÈсреднитеÈучилишта ќе иницира воведување секции за сите заинтересирани ученици заÈглума,Èтеатар,ÈсликарствоÈиÈзаÈвајарство.ÈВо соработка со Министерство за култура, професионалциÈодÈоваÈполеÈќеÈгиÈвоведуваатÈучениците во историјата и во тајните на театарот,Èоперата,Èбалетот,Èфилмот,ÈвајарствотоÈиÈсликарството. Со овој проект ќеÈсеÈразвиеÈкултура-таÈиÈпозитивниотÈтрендÈзаÈпосетаÈнаÈкултурниÈнастани кај младите во нашата држава.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 5 г о д и н а .

СПОРТ

ПОЛИТИКИ ЗА СПОРТОТЌеÈпродолжимеÈсоÈинвестирање во спортската инфраструктура соÈцелÈразвојÈнаÈспортотÈво Република Македонија.

ЌеÈкреирамеÈактивна околина преку изградба и адаптирање наÈспортскиÈтерениÈвоÈпознати излетнички места.

ПолитикаÈзаÈпрофесионализацијаÈиÈунапредување на спортскитеÈклубовиÈиÈспортотÈвоÈРепублика Македонија.

ЌеÈкреирамеÈедукативенÈиÈзаконскиÈсистемÈзаÈнавивачитеÈпреку кој ќе се спречи насилството на спортските терени, ќе се подигне свеста за културата за навивање и однесувањето воопшто во општеството.

ЌеÈкреирамеÈе–Спортски систем за следење на состојбата и развојотÈнаÈспортотÈвоÈРепубликаÈМакедонија.ЌеÈсеÈзалагамеÈи ќе вложуваме во зачувување и промовирање наÈспортскитеÈвредностиÈод минатото преку издавач-ката дејност.ÈПодигнувањеÈна свеста кај најмладите за придобивките одÈспортувањетоÈкако превенција од современите болести.

ПРОЕКТИ вО СПОРТОТ

ПРОЕКТÈ„35ÈсПОРТсКИÈсАлИ“

Со изградбата на спортските терени низ целата територија на Република Македонија ќе им овозможиме на сите оние што сакаат да се занимаваат со спорт и спортски активности, а досега немале соодветни услови за тоа, да можат да спортуваат. Ова е најдбар начин младите да ги оттргнеме од пороците на современото живеење, и да ги насочиме кон реализација на нивниот спортски дух и соодветно изградување на своите спортски таленти.

ОдÈпроектотÈ„35ÈспортскиÈсали“ÈдосегаÈсеÈизградениÈиÈпуштениÈсеÈвоÈупотребаÈспортскиÈсалиÈво:ÈВаландово,Èче-шиново-Облешево,ÈПехчево,ÈМакедонскиÈБрод,ÈИлинден,ÈБрвеница,ÈсветиÈНиколе,ÈѓорчеÈПетровÈ1,ÈѓорчеÈПетровÈ2,ÈГазиÈБаба,ÈБутелÈ1,ÈБутелÈ2,ÈБерово,ÈНовоÈсело,ÈБоговиње-жеровјане,Èштип,ÈКуманово,ÈКиселаÈВодаÈ1,ÈКиселаÈВодаÈ2,Èлипково-Èслупчане,ÈПробиштип-Злетово,Èцентар,ÈБитола,Èсарај,ÈКичево,ÈДемирÈхисар,ÈТетово-Порој,ÈаÈзапочнав-меÈсоÈизградбаÈнаÈспортскатаÈсалаÈвоÈцентарÈ-ÈОуÈ„11ÈОктомври“.ВоÈтекотÈнаÈ2011ÈгодинаÈќеÈпродолжимеÈсоÈизградбаÈнаÈостанатитеÈ7ÈспортскиÈсалиÈиÈтоа:ÈМаврово-Ростуше,Èстру-мица,ÈКриваÈПаланка,Èчаир,ÈцентарÈ-ÈуКИМ,ÈГазиÈБабаÈ2,ÈцентарÈ-ÈДомÈзаÈдецаÈ„11ÈОктомври“.ÈДополнителноÈќеÈинвестирамеÈиÈвоÈизградбаÈнаÈ2ÈновиÈспортскиÈсалиÈнаÈлокацииÈнаÈВодноÈиÈвоÈТетовоÈ(ДржавенÈуниверзитетÈТетовоÈ-ÈДуТ).Во рамките на овој проект, планираме да ги санираме и да ги ставиме во функција постојните спортски сали, при што во 2011, ова ќе го започнеме преку реконструкција на спортските сали во Охрид - Велгошти и Смилево.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

ПРОЕКТÈ„50ÈФуДБАлсКИÈИГРАлИшТА“

Фудбалот е еден од најатрактивните и најгледаните спортови, кој е особено полуларен во Република Македонија. Токму затоа му посветуваме особено внимание. Во изминатиот период почнавме со реализација на проектот „50 фудбалски игралишта“, распределени низ целата држава наменети за сите оние што го сакаат фудбалот. Игра-лиштата се со стандардни димензии, опремени соÈрефлекториÈзаÈноќноÈиграње,ÈтрибиниÈсоÈкапацитетÈдоÈ500Èгле-дачи и со гардероби со тушеви за учесниците согласно со сите стандарди. Дополнително, овие игралишта ќе бидат центри за развој на младински фудбалски школи од каде очекуваме да излезат многу нови таленти.

ДосегаÈсеÈизградениÈиÈпуштениÈсеÈвоÈупотребаÈвкупноÈ19ÈфудбалскиÈигралиштаÈво:ÈМогила,ÈИлинденÈ1,Èчешиново-Облешево,ÈГевгелија,ÈНеготино,ÈПробиштип,ÈВасилево,ÈГрадско,ÈВелес,ÈѓорчеÈПетровÈ1,ÈБитолаÈ1,ÈРосоман,Èжелино,ÈРадовиш,ÈКарбинци,ÈсветиÈНиколе,ÈѓорчеÈПетровÈ2,ÈБосиловоÈиÈГостивар.ПланираноÈеÈдоÈкрајотÈнаÈјулиÈ2011ÈгодинаÈдаÈбидатÈпуштениÈвоÈупотребаÈфудбалскитеÈигралиштаÈво:Èчашка,ÈТеар-це,ÈРанковце,ÈИлинден,ÈПрилепÈ1,ÈПрилепÈ2,ÈГазиÈБаба,Èлозово,ÈстароÈНагоричане,ÈАеродромÈ1,ÈАеродромÈ2,ÈВалан-дово,Èштип,ÈМакедонскиÈБрод,ÈКичево,ÈсарајÈ1,ÈПетровец,ÈТетово,ÈсарајÈ2.ÈДодекаÈпакÈпреостанатитеÈфудбалскиÈигралиштаÈво:ÈКрушево,ÈБитолаÈ2,ÈВрапчиште,Èструга,ÈРесен,ÈНовоÈсело,ÈБерово,ÈЗајасÈиÈАеродром-ÈкомплексÈФФМÈќеÈсеÈпуштатÈвоÈупотребаÈдоÈдекемвриÈ2011Èгодина.È

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 2 .

ПРОЕКТÈ„учИлИшНИÈПРВЕНсТВАÈВОÈГОлЕМÈФуДБАл“

Со реализација на проектот „50 фудбалски игралишта“ ќе се овозможи масовно и поквалитетно организирањеÈнаÈучилишниÈпрвенстваÈвоÈголемÈфудбал. Овој проект започна да се спроведува во 2011 година и уште првата година имаше огромен одѕив помеѓу учениците.

Со неговата понатамошна имплеметација ќе придонесеме за создавање на младиÈталентираниÈфудбалери, успешни училишни фудбалски екипи и современÈсистемÈнаÈнатпреварувањеÈвоÈсреднитеÈиÈвоÈосновнитеÈучилишта, а преку тоа и за развивање на спортскиот дух помеѓу учениците.

Проектот ќе продолжи континуирано да се реализира и во следните години. Рок: 2011-2015.

ПРОЕКТÈ„100ÈТЕНИсКИÈТЕРЕНИ“

Со изградбата на 100 тениски терени на нашите млади тениски таленти им овозможуваме да се развиваат во идни професионали тенисери, но истовремено им овозможуваме на сите рекреативци, кои се во сè поголем број да се занимаваат со овој интересен спорт.

Тениските терени се современи, целосно инфраструктурно поврзани, соÈосветлувањеÈзаÈноќниÈнатпревари,Èприс-тапниÈпатеки,ÈжичанаÈограда, и што е најбитно, најсовременаÈподлогаÈпоÈситеÈстандардиÈнаÈсветскатаÈтенискаÈасоцијација.Во пилот-фазата на овој проект изградени се и пуштени се во употреба 6 тениски терени, од кои 4 во Аеродром и 2 во Ѓорче Петров.

ВоÈнаредниотÈпериодÈќеÈбидатÈпуштениÈвоÈупотребаÈтенискиÈтерениÈво:ÈКарпошÈ-È7È(воÈОуÈ„јанÈАмосÈКоменски“,ÈОуÈ„ПетарÈПопÈАрсов“ÈиÈдоÈвештачкатаÈкарпа),ÈсарајÈ-È2È(с.Èшишево),ÈЗелениковоÈ-È1È(ОуÈ„МаркоÈцепенков“Èс.ÈОрешани),ÈГевгелијаÈ-È2È(поранешнаÈкасарна),ÈчаирÈ-È2È(градинкаÈ„снежана“),ÈБутелÈ-È1È(ОуÈ„АцоÈшопов“,Èнас.ÈРадишани),ÈИлин-денÈ-È4È(спортскиÈцентар),ÈДојранÈ-È4È(спортскиÈцентарÈ„Партизан“)ÈиÈВевчаниÈ-È1È(сРцÈсмолејца),ÈсоÈштоÈгодинатаÈќеÈјаÈзавршимеÈсоÈ30ÈцелосноÈфункционалниÈтенискиÈтерени.ВоÈиднинаÈпродолжувамеÈсоÈконтинуиранаÈизградбаÈнаÈтенискиÈтерениÈнизÈцелатаÈтериторијаÈнаÈРепубликаÈМа-кедонија:ÈКарпошÈ-È2,ÈКриваÈПаланкаÈ-È1,ÈКратовоÈ-È1,ÈРесенÈ-È1,ÈРадовишÈ-È2,ÈКумановоÈ-È2,ÈВиницаÈ-È2,ÈВаландовоÈ-2,ÈНеготиноÈ-È2,ÈВелесÈ-È2,ÈсветиÈНиколеÈ-È2,ÈПробиштипÈ-È2,ÈНовоÈселоÈ-È2,ÈВасилевоÈ-È2,ÈКарбинциÈ(с.ÈТаринци)È-È1,ÈМакедонскаÈКаменицаÈ-È2,ÈДебарÈ-È2,ÈМакедонскиÈБродÈ-È1,ÈПрилепÈ-È2,ÈЗајасÈ-È2,ÈБитолаÈ-È3,ÈРанковцеÈ-È2,ÈштипÈ-È2,ÈДелчевоÈ-È2,ÈПетровецÈ-È2,ÈсопиштеÈ-È1,ÈКрушевоÈ-È2,ÈКавадарциÈ-È2,ÈГостиварÈ-È4,ÈКичевоÈ-È2,ÈКиселаÈВодаÈ-È1,Èструми-цаÈ-È4,ÈцентарÈ-È4,ÈГазиÈБабаÈ-È1,ÈТетовоÈ-È1,ÈстругаÈ-È1ÈиÈМаврово-РостушаÈ-È1.È

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 3 .

ПРОЕКТÈ„ВЕшТАчКАÈКАРПАÈЗАÈсПОРТсКОÈКАчуВАњЕ“

Минатата година се започна со изградбата на вештачката карпа за спортско качување, која ќе се состои од дел за брзо натпреварување, ѕид за тежинско натпреварување, како и плафон за тежинско натпреварување. Предвидено е овие делови на карпата да имаат различна висина, а со тоа ќе имаат и различен степен на тежина во нивното совладување. Во рамките на проектот предвиденаÈеÈизградбаÈиÈнаÈпомошнаÈкарпа-болдер, составена од 5 различни карпи со висина од скоро 5 метри, придружен објект заÈзагревањеÈнаÈспортистите, а целиот комплекс треба да се заокружи соÈтрибиниÈзаÈгледачите.

Овој комплекс, кој ќе биде лоциран во Скопје, ќе биде единствен од ваков вид во Република Македонија и ќе им понуди место за вежбање и рекреација во урбана средина наÈситеÈвљубенициÈвоÈспортскотоÈкачување.

Р о к : ј у н и 2 0 1 1 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„ÈГРАДсКИÈАКВАПАРК“

Во рамките на спортскиот центар „Борис Трајковски“, ќе изградиме градски аквапарк, со забавниÈ содржиниÈ наÈвода, во кој ќе овозможиме забава за сите генерации и во текот на летниот период. Овој парк ќе биде лоциранÈдоÈобновениотÈбазенÈКарпошÈи заедно ќе претставуваат една целина. Моделот на реализација ќе вклучи и анализа на можностаÈзаÈјавно-приватноÈпартнерство.

Р о к : 2 0 1 5 .

ПРОЕКТÈ„100ÈПОВЕЌЕНАМЕНсКИÈМААлсКИÈИГРАлИшТА“

За развој на масовниот спорт и спортот за сите, најдобор начин да се создадат услови е преку изградбата на по-веќенаменските игралишта. Повеќенаменските игралишта ќе бидат ставени на располагање на сите граѓани за спор-тување, рекреирање и за натпреварување. Игралиштата ќе можат даÈсеÈкористатÈденоноќно и ќе бидат место за собирањеÈиÈдружењеÈнаÈмладитеÈгенерации, како и основа за создавањеÈнаÈздраваÈмладина и одлична превентиваÈодÈпороцитеÈна модерното живеење.

ИгралиштатаÈќеÈсеÈградатÈнизÈцелатаÈтериторијаÈнаÈРепубликаÈМакедонија:ÈНовоÈсело,ÈБосилово,ÈВасилево,ÈМавро-воÈиÈРостуше,ÈКриваÈПаланкаÈ(2),ÈЗрновци,ÈПласница,ÈПехчево,ÈДебар,Èчешиново-ОблешевоÈ(2),ÈКратово,ÈРадовиш,ÈВиницаÈ(2),ÈИлинден,ÈГрадско,ÈНеготино,ÈКарбинци,ÈДемирÈхисар,ÈѓорчеÈПетровÈ(3),Èлозово,ÈКочаниÈ(2),ÈКичево,ÈшутоÈОризариÈ(2),ÈВаландово,ÈДојранÈ(2),ÈГазиÈБабаÈ(2),ÈМакедонскаÈКаменица,ÈБрвеница,ÈБеровоÈ(2),ÈГевгелија,ÈБитолаÈ(2),ÈБутелÈ(3),ÈВелесÈ(2),ÈДругово,ÈКавадарциÈ(2),ÈКривогаштани,ÈКрушево,ÈМогила,ÈНоваци,ÈПрилепÈ(2),ÈПробиштип,ÈштипÈ(2),ÈГостиварÈ(2),ÈЗајас,ÈстуденичаниÈ(2),ÈАеродромÈ(3),ÈДелчево,Èјегуновце,ÈКарпошÈ(4),ÈКумановоÈ(2),ÈМакедонскиÈБрод,ÈПетровец,ÈструмицаÈ(2),Èчашка,ÈРесен,ÈАрачиново,ÈБоговиње,ÈВрапчиште,ÈДолнени,Èлипково,ÈОсломеј,Èсарај,ÈТеарце,ÈТетовоÈ(2),Èчаир,Èструга,Èжелино,ÈКиселаÈВодаÈ(2),Èсопиште,ÈстароÈНагоричане,ÈДебарÈиÈБогданци.ÈИгралиштата ќе бидат опремени со спортски реквизити и опрема за фудбал, кошарка, ракомет и други спортови. Истите ќе бидат заградени и осветлени.

Р о к : 2 0 1 1 – 2 0 1 4 .

ПРОЕКТÈ„АТлЕТсКИÈПАТЕКИ“

Атлетиката е еден од базичните спортови. АтлетикатаÈеÈкралицаÈнаÈспортовите. Со вежбањето атлетика се стекнува физичка сила, брзина и сеÈзацврстуваат карактерните особини како што се храброст,Èодлучност и упорност.ÈЗатоа, започнавме со изградба на Атлетската патека по најсовремени стандарди, опремена со сите придружни објекти и реквизити, за да можат на неа да се организираат и да се одржуваат балканскиÈпрвенства,ÈклупскиÈевроп-скиÈшампионатиÈиÈмеѓународниÈмитинзи. Условите што ги нуди патеката ќе бидат соодветни за атлетичарите да се подготвуваат за сите натпревари и да ги постават националните рекорди. Досега ваков модерен атлетски објект се изгради на стадионот „Билјанини извори“ во Охрид, а предвидено е да биде изградена атлетскаÈпатекаÈнаÈНацио-налнатаÈаренаÈ„ФилипÈВториÈМакедонски“.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 3 .

ПРОЕКТÈ„15ÈАТлЕТсКИÈМОДулИ“

Заради помасовно анимирање на младите да се вклучат во атлетиката, а имајќи во вид дека изградбата на атлетски патеки е невозможно во секое населено место, се предвидува изградба на 15 модули за атлетика согласно со прифа-тената поделба на атлетскитеÈспортови на: тркачки,Èскокачки и фрлачкиÈдисциплини. Сите атлетски дисциплини се одликуваат со широкÈспектарÈнаÈмоторни движења кои успешно можат да се применуват во образовни цели или низ други облици на вежбање, преку кои значително се влијае на подигањетоÈнаÈопштатаÈпсихофизичкаÈсостојба на поединецот. За таа цел, на секој од овие модули ќе може во целост да се вежба соодветната атлетска дисциплина, со што ќе овозможиме на што поголем број на граѓани да се занимаваат со некоја од атлетските дисциплини блискуÈдоÈнивнотоÈместоÈнаÈживеење.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТÈ„50ÈПАТЕКИÈсОÈПОМАГАлАÈЗАÈВЕжБИ“

Во Република Македонија има многу места за рекреација во природа, за пешачење, трчање или за возење велоси-пед. Со мала интервенција на овие локации, односно поставување на фитнес-справиÈзаÈвежбање и со адаптација на природниот простор, постојните рекреативно-излетнички места ќе прераснат во патеки соодветно адаптирани за рекреативно пешачење, трчање, планинско трчање, трим-патеки, планинско возење на велосипед, фитнес и слично.

Овој проект е планирано за прв пат да се имплементира наÈпадинитеÈнаÈВодно, на потегот под и околу Милениумски-от крст, а потоа да продолжи низÈцелатаÈдржава.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТÈ„500ÈсТИПЕНДИИÈЗАÈМлАДИÈИÈТАлЕНТИРАНИÈсПОРТИсТИ“

За развој и унапредување на младите спортисти во Република Македонија, значаен момент е финансискиот поттик во форма на стипендија, која се доделува на 500 млади спортисти. Со тоа ставаме јасно до знаење дека верувамеÈвоÈмладитеÈспортисти, во нивните капацитети и заради тоа активно инвестираме во нивната иднина. Стипендиите се доделуваат на спортисти кои остваруваат резултатиÈнаÈофицијалниÈдржавниÈиÈнаÈмеѓународниÈнатпревари за возрасни категории до 20 години, во олимписки и параолимписки спортови.

ПРОЕКТÈ„НАцИОНАлНОÈсПОРТсКОÈПРИЗНАНИЕÈ-ÈсПОРТсКИÈПЕНЗИИ“

Следејќи ги европските и светските трендови за препознавање на врвните спортисти во една држава, го промови-равме «Националното спортско признание – спортски пензии», со коишто им се обезбедува доживотен паричен надоместок на сите спортисти, кои борејќи се за боите на Република Македонија, постигналеÈврвниÈспортскиÈрезул-татиÈнаÈмеѓународнатаÈспортскаÈсцена. Со ова им оддаваме јавно признание и почит на нашите спортски легенди, но и упатуваме една широка порака до младите спортисти дека имаат кон што да се стремат.

ПРОЕКТÈ„лЕТЕНÈучИлИшТЕНÈКАМПÈсОÈПОЗНАТИÈсПОРТИсТИÈИÈсПОРТсКИÈТРЕНЕРИ“

Летниот училиштен камп со познати спортисти и спортски тренери е замислен како проект за валоризирање и награ-дување наÈнајуспешните ученици кои се натпреварувале и оствариле голем резултат во училишните спортски лиги. Повеќе од 300 учеснци избрани од најистакнатите ученици во екипнитеÈспортови,ÈкакоÈиÈпобедницитеÈвоÈиндивиду-алнитеÈспортови, ќе бидат наградени со учество во Летните кампови, кои ќе бидат организирани по завршувањето на натпреварите од училишните лиги во времетраење од 7 дена.

На Летните училишни спортски кампови учество ќе земат познатиÈспортисти и спортскиÈтренери, кои ќеÈимÈгиÈпре-зентираатÈспортскитеÈвештиниÈнаÈучениците, ќе ги тренираат и ќе ги едуцираат.

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 .

ПРОЕКТÈ„РЕНОВИРАњЕÈНАÈПОсТОјНИÈсПОРТсКИÈсАлИ“

Агенцијата за млади и спорт во периодот од 2011 до 2015 година ќе започне со спроведување на проектот „Ренови-рање на постојните спортски сали“.

Проектот ќе се реализира во две фази.

Првата фаза ќе се спроведе во периодот 2011-2013 година. Во рамките на оваа фаза ќеÈгиÈразрешимеÈситеÈимотно-правниÈпрашања неопходни за отпочнување на следната втора фаза.

Во рамките на втората фаза, која ќе трае 2013-2015 година ќе отпочнеме со спроведување на сите неопходни актив-ности за изработкаÈнаÈпроектитеÈиÈреконструкцијаÈнаÈсалите.

ЌеÈгиÈреновирамеÈпостојнитеÈспортскиÈкапацитетиÈвоÈопштините:ÈБитола,ÈПрилеп,ÈНеготино,ÈГостивар,ÈАеродром,ÈКриваÈПаланка,ÈРадовиш,ÈДебар,ÈКарпошÈ(спортскаÈсалаÈПартизан),ÈстругаÈ(ЗатворенÈПливачкиÈбазенÈструга),ÈДел-чевоÈ(ГрадскиÈстадионÈГоцеÈДелчев)ÈиÈцентарÈ(лизгалиштеÈиÈотворенÈбазенÈКале).È

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„ИЗГРАДБАÈНАÈНОВИÈБАЗЕНИ“

Во наредниот период, Агенцијата за млади и спорт ќе инвестира во изградбаÈнаÈновиÈзатворениÈбазени. Во Охрид ќе изградиме базенÈзаÈпливањеÈиÈватерполо, доколку се добие согласност од локалната власт. Базенот ќе биде со стандардни димензии од 25 метри ширина на 33 метри должина. Доколку дозволат финансиските услови, ќе изгра-диме базени и во Штип и во Крушево. Базенот во Штип ќе биде со исти димензии како базенот во Охрид, додека во Крушево би се изградил базен за подготовки, со димензии 12 метри ширина на 25 метри должина.

Р о к : 2 0 1 5 г о д и н а .

дЕЦЕнТраЛизаЦиЈа и рЕгионаЛЕн разВоЈ

ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА И РЕгИОНАЛЕН РАЗвОЈВМРО-ДПМНЕ се залага за развој и унапредување на сите региони во Република Македонија. ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи да ја спроведува и да ја унапредува Стратегијата за рамномерен регионален развој на Република Македонија во осумте плански региони (Вардарски, Источен, Југозападен, Југоисточен, Пелагониски, Полошки, Североисточен и Скопски).

Во наредниот четиригодишен период наши главни стратешки цели и приоритети ќе останат:

1. Конкурентни плански региони - динамични и одржливи во развојот по мерка на европските региони/општини;

2. Демографска, економска, социјална и просторна усогласеност помеѓу и внатре во рамките на планските реги-они.

Ќе ја јакнеме улогата на Советот за рамномерен регионален развој така што тој ќе израсне во вистински промотор за партнерство помеѓу регионите/општините и Владата. Во рамките на Советот, ќе се координира искористувањето на средствата од сите секторски програми наменети за регионите/општините.

ВМРО-ДПМНЕ посебно ќе се фокусира на квалитетно и навремено завршување на отпочнатите проекти, како што се: Делницата од автопатот – коридор Х од Демир Капија до Смоквица, Пречистителна станица за отпадни води во Прилеп, Студија за изводливост за модернизација на железницата и техничка помош за подготовка на проекти, кои се финансирани со средствата од Европските претпристапни фондови наменети за регионален развој, во износ од 60 милиони евра, со што ќе покажеме дека како држава имаме капацитет за реализација на крупни проекти.

Преку нови проекти и понатаму ќе ги поддржуваме рамномерниот регионален развој, јакнењето и градењето на ад-министративните капацитети на советите на планските региони и на институциите носители на регионалниот развој. Посебен акцент ќе дадеме на Центрите за развој на планските региони, кои треба што побрзо да се оспособат во насока на препознавање и подготовка на големи регионални, меѓурегионални и прекугранични проекти, кои потоа ќе можат да бидат финансирани од средствата на структурниот и кохезиониот фонд на ЕУ.

Ќе ги реализираме сите проекти одобрени со Програмите за рамномерен регионален развој. Преку Советот за реги-онален развој ќе иницираме нови проекти што ќе бидат од значење за развојот на сите плански региони, подрачјата со специфични потреби и селата.

ПРОЕКТÈ„ДЕлОВНИÈИНКуБАТОРИ“

Во рамките на центрите за регионален развој ќе поттикнеме развој и работа на бизнис-инкубатори од кои очеку-ваме на едно место да ги соберат претпријатијата чија дејност се информатичките технологии. Понатаму тие ќе претставуваат основа за создавање на научно-технолошки парк. Ќе изготвиме и регионална стратегија за јакнење на претприемачките капацитети на деловните инкубатори во Република Македонија и воспоставување на партнерски односи со деловни инкубатори од други држави.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„лОКАлНАÈРЕГулАТОРНАÈГИлОТИНА“

Со проектот ќе се поедностават административните процедури од страна на општините за услуги што се во нивна надлежност. Во таа насока ќе им помогнеме на општините со трансфер на знаење и искуства стекнати при правење на регулаторна гилотина на централно ниво.

Р о к : 2 0 1 2 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„БАЗАÈНАÈПОДАТОцИ“

Ќе креираме база на податоци која ќе ги опфаќа:

9 сите плански документи за развој кои се донесени на национално и регионално ниво,

9 сите лица задолжени за планирање на развојот во институциите на национално и регионално ниво,

9 сите стручни лица (експерти) што имаат определена специјалност од развојната политика,

9 детална ажурирана финансиска матрица за поврзување на сите развојни програми/ проекти на национално ниво со обезбедени/планирани извори на финансирање и следење на реализацијата.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„ПРАшАјÈГИÈНАДлЕжНИТЕ“

Преку Македонската телевизија еднаш неделно ќе се емитуваат дебатни контактни емисии во кои ќе бидат заста-пени подеднакво сите плански региони преку Општинските центри за граѓански услуги и Центрите за рамномерен регионален развој. Преку контактниот центар ќе се овозможи граѓаните да поставуваат прашања и да ги пријавуваат своите проблеми кои понатаму ќе бидат проследувани до надлежните во централната и во локалната власт.

Рок: 2012 година.

ПРОЕКТÈ„ГЕОГРАФсКИÈИНФОРМАцИсКИÈсИсТЕМÈ(ГИс)“

Сите податоци на едно место, во дигитална форма заради донесување квалитетни одлуки. Со реализација на про-ектот регионите/општините ќе добијат комплетен дигитализиран преглед на сите подземни инсталации и систем за собирање, обработка, анализа и прикажување на просторните и другите податоци во врска со урбанистичкото планирање и уредување на просторот, градежното земјиште, инфраструктурата, животната средина и другите аспе-кти на животот и работата на градот или општината. Проектот ќе биде реализиран со кофинансирање од ЕУ (85%) и општините (15%).

Р о к : 2 0 1 1 - 2 0 1 5 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„чИсТЕњЕÈНАÈЕлЕКТРИчЕНÈИÈЕлЕКТРОНсКИÈОТПАД“

Во соработка со јавните претпријатија и установи ќе го исчистиме електричниот и електронски отпад во градовите (стари и неупотребливи машини, апарати за фотокопирање, машини, монитори и компјутерски куќишта, печатари, скенери, тастатури, глувци, телевизори, радиоприемници итн.).

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„ЗАМЕНАÈНАÈжИВИНИÈсОÈЕНЕРГЕТсКИÈЕФИКАсНИÈсВЕТИлКИÈВОÈулИчНОТОÈОсВЕТлуВАњЕ“

Ќе поттикнеме проект за замена на светилките во мрежите на јавното осветление со нови кои се многу поштедливи и се со зголемена моќност во постигнување на осветлување на улиците во општините.

Р о к : 2 0 1 4 г о д и н а .

ПРОЕКТÈ„сАЕМИÈНАÈТРуДОТ“

Во планските региони, два пати годишно во соработка со Агенцијата за вработување ќе го обединуваме интересот на работодавците и на лицата кои бараат работа.

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а .

ЛОКАЛНАТА САМОуПРАвА И ПРОЦЕСОТ НА ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА

ЗаокружувањеÈнаÈпроцесотÈнаÈдецентрализација:

9 Ќе продолжиме со заокружување на процесот на децентрализација преку подобрување на условите во со-цијалната заштита, локалниот економски развој, културата, здравството, спортот и домувањето;

9 Ќе обезбедиме предуслови за префрлање на надлежност на локалната самоуправа во доменот на социјалното домување и изградба и одржување на социјални станбени објекти;

9 Плански и етапно ќе го спроведуваме префрлањето и на установите кои се од локално значење од областа на социјалната заштита и од културата од централно на локално ниво;

9 Со посебна програма ќе го овозможиме префрлањето на објекти и ресурси од областа на спортот од централ-но на локално ниво;

9 Ќе ги определиме формите преку кои општините ќе можат да го користат неградежното земјиште кое е под шуми и пасишта за економски цели;

9 Ќе создадеме законски можности за основање на општински здравствени установи за руралните подрачјата за кои пристапот до услугите од примарната здравствена заштита е отежнат.

ПРОЕКТ:È„ОПшТИНИТЕÈЌЕÈуПРАВуВААТÈсОÈНЕИЗГРАДЕНОТОÈДРжАВНОÈЗЕМјИшТЕ“

За поддршка на локалниот економски развој неизграденото државно земјиште ќе им се даде на управување на општините. За да добие ингеренции за земјиштето, локалната власт ќе треба да подготви: едногодишна програма за управување со државно неизградено земјиште, да лиценцира вработени лица во општините кои ќе бидат обучени да менаџираат со земјиштето, да имаат електрoнски систем за продажба на земјиштето и да оформат Комисија за продажба на земјиштето. Општините што ќе ги исполнат овие услови сами ќе раководат со неизграденото земјиште. Ако се увиди дека се работи за незаконска продажба, тогаш Министерството за транспорт ќе може да ја одземе оваа надлежност од општината која не управувала транспарентно со неизграденото државно земјиште.

Р о к : 2 0 1 1 г о д и н а .

ФИСКАЛНА ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈАВладата на ВМРО-ДПМНЕ во изминатиот период даваше целосна законска, финансиска, техничка и едукативна под-дршка и помош на општините, посебно во делот на ефективно и ефикасно управувањето со пренесените надлеж-ности и финансиски средства.

Со законските измени во 2009 година се зголемија приходите на општините врз основа на дотации од ДДВ. Порастот на дотациите од ДДВ ќе продолжи и во следниот период:

9 во 2010 година од 3% на 3,4%,

9 во 2011 година 3,7%,

9 во 2012 година 4% и

9 во 2013 година 4,5% од наплатениот ДДВ од претходната фискална година ќе биде трансфериран на општи-ните.

Активно работевме на создавање на услови за премин на општините во втората, понапредна фаза од процесот на децентрализација. Заклучно со 2011 година, 78 општини и градот Скопје се во втората фаза од процесот на фи-скалната децентрализација. Во однос на почетокот на втората фаза на децентрализацијата во јули 2007, нови 42 општини преминаа во втората фаза.

Воведовме долгорочни позајмици како нов инструмент за помош и финансирање на општините од централниот буџет. Одобрени се позајмици на 16 општини кои се соочуваа со проблемот на блокирани сметки или наплата на извршни судски решенија, со што се постигна редовно функционирање на општините и сервисирање на нивните услуги, како и подобрување на нивната ликвидност.

Во текот на 2011 година, рокот за враќање на долгорочната позајмица на општините од постојните пет години се подигна на најмногу десет години, со што се создадоа услови и општините со пониски финансиски способности да го надминат недостигот на финансиски средства. И во иднина ќе продолжиме со долгорочните позајмици на општините, со рок до 10 години.

Во почетокот на 2010 година се подигна процентот на максималниот износ на отплата на заемите и се намалија процедурите за задолжување на општините. Од проектот „Подобрување на општинските услуги“ преку on-lending задолжување се одобрени заеми на 12 општини, а на 4 општини одобрено е задолжување кај домашни комерцијални банки. Во овој период одобрено е задолжување и на 8 општински јавни комунални претпријатија.

Во изминатиот период се издвојуваа значителни средства за капитални инвестиции насочени директно во општин-ски инфраструктурни објекти и тоа локални патишта и улици, водоводи и канализација, пречистителни станици, спортски и образовни објекти, во натамошниот период се очекува да се задржи трендот на зголемување на овие инвестиции со цел подобрување на јавните услуги за граѓаните.

ПРОЕКТ:È„ПОВОлНИÈЗАЕМИÈЗАÈОПшТИНИТЕ“

Во 2009 година започна со имплементација Проектот за подобрување на општинските услуги, преку кој се обезбедија поволни кредити за реализација на капитални проекти од областа на водоснабдувањето, инфра-структурата, енергетската ефикасност, комуналните дејности и други општински надлежности. Досега се склучени 10 договори за заем за општините Кочани, Богданци, Илинден, Штип, Велес, Пехчево, Вевчани, Кисела Вода и Град Скопје. Средствата што им се одобрија, општините ги користат за:

9 замена на азбест-цементни цевки со полиетиленски со што е подобрен квалитетот и намалени се загу-бите на вода,

9 реконструкција на улично осветлување и замена на светилките со нови енергетско-ефикасни, со што за 50% се намалени трошоците за осветлување,

9 набавка на специјализирани возила за одржување на јавната хигиена и канти за собирање смет,

9 инсталација на геотермални топлински пумпи во основните училишта, градинките и други објекти за чие работење се надлежни општините,

9 изградба на пумпни станици, водоводни, канализациски и атмосферски мрежи,

9 уредување на централно градско подрачје, вклучително и градски пазари, паркинзи, мостови, речни корита и др.

Уште 12 општини (Гостивар, Новаци, Градско, Кавадарци, Кичево, Чаир, Ѓорче Петров, Крушево, Долнени, Мо-гила и Василево) добија можност за користење на овие исклучително поволни кредити. Средствата ќе бидат ставени на располагање уште во текот на оваа година.

НоÈнеÈзапираме!ПорадиÈголемиотÈинтерес,ÈвоÈновиотÈмандатÈќеÈобезбедимеÈатрактивниÈиÈповолниÈкредитиÈиÈзаÈостанатитеÈопштиниÈпрекуÈреализацијаÈнаÈВторÈпроектÈзаÈподобрувањеÈнаÈопштинскитеÈуслуги.ÈВоÈвторатаÈполовинаÈнаÈ2011ÈгодинаÈќеÈзапочнемеÈпостапкаÈзаÈодобрувањеÈнаÈновÈвторÈпроектÈвоÈвисинаÈодÈ30ÈмилиониÈевра.Спроведувањето на новиот проект ќе овозможи пристап до поволни финансиски средства за сите македон-ски општини. На тој начин ќе се реализираат приоритетни капитални проекти од локално значење, што ќе овозможи подобри општински услуги кон населението. Овој проект ќе отвори работа за македонските фирми кои како изведувачите ќе бидат вклучени во реализацијата на проектот.

ПРОЕКТ:È„ОПшТИНсКИÈОБВРЗНИцИ“

Ќе им помогнеме на општините во Република Македонија да ги издадат првите општинскиÈобврзнициÈкако дополнителен инструмент за подобрување на ликвидноста и обезбедување на финансиски средства за ка-питални општински проекти.ÈВо изминатиов период ги направивме сите законски и технички подготвки за издавање на општински обврзници. За таа цел изготвен е и дистрибуиран „Водич за издавање на општински обврзници“, во кој детално се опишани начинот, постапката и предностите од издавање на општински обврз-ници.

Неколку општини имаат веќе изготвени проекти и се во напредна фаза на преговори со банките и со другите институционални инвеститори за нивно финансирање со обврзници. Очекуваме уште во средината на 2011 година да бидат издадени првите општински обврзници во Република Македонија

ЗголемувањетоÈнаÈкапацитетотÈиÈефикасностаÈнаÈлокалнитеÈвластиÈќеÈсеÈподдржуваÈиÈпреку:

9 Континуирано зајакнување на приходните капацитети на општините, преку поефикасна наплата на даночните приходи, како и со воведување на нови приходни инструменти кои ќе обезбедат доволно сопствени средства на општините;

9 Имплементација на Методологијата за утврдување на пазарната вредност на недвижен имот, донесена во март 2011 година од Владата на Република Македонија, што ќе резултира со подобрена наплата на даноците на имот;

9 Поддршка на останатите 6 општини за подигнување на административниот и фискален капацитет и пристап до блок-дотациите, кои не се во втората фаза од процесот на фискалната децентрализација;

9 Во текот на 2011 и на 2012 година ќе го реализираме проектот финансиран од УНДП „Социјалните служби во поддршка на социјалниот развој и кохезијата“, кој ќе поддржи подготовка на повеќе модели за распределба на дотацијата од ДДВ со повисок степен на воедначување. Активностите во понатамошниот период ќе бидат насочени кон воспоставување на минимум стандарди на општинските услуги, како и воведување на партици-пативно планирање на практиките за испорака на услуги на општините со подобрување на критериумите за распределба на блок-дотациите;

9 Во соработка со Холандија во текот на 2011 година ќе го реализираме проектот „Поддршка на процесот на фискална децентрализација преку зајакнување на капацитетите за стабилно финансиско управување и внат-решна финансиска контрола на локално и на централно ниво“, во кој се вклучени 40 општини.

Ќе ја измениме распределбата на надоместокот кој се наплаќа од издадени концесии за користење на водните ре-сурси за производство на електрична енергија. Сега 100% од овој надоместок оди во централниот буџет, а во наред-ните четири години постепено ќе овозможиме овој надоместок да се распределува во сооднос 50% за централниот буџет - 50 % за локалните самоуправи кои се наоѓаат во дадениот воден слив.

заШТиТа и УнапрЕдУВаЊЕ на жиВоТнаТа СрЕдина и природаТа

ЗАШТИТА И уНАПРЕДувАњЕ НА ЖИвОТНАТА СРЕДИНА И ПРИРОДАТАУредувањето на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и природата е едно од основните права, но и обврски на граѓаните на Република Македонија.

Заштитата на животната средина претставува еден од врвните приоритети со кои сакаме да постигнеме не само заш-тита на природата, туку пред сè одржливо користење на природните ресурси на Македонија и одржлив економски развој.

Ова ќе го постигнеме преку натамошно унапредување на правната рамка и услови каде секој поединец и правен субјект ќе ги исполнува своите права и своите обврски во однос на заштитата на животната средина. Оттука управу-вањето со животната средина ќе го вршиме на начин со кој и понатаму ќе се зголемува одговорноста на централната и на локалната власт, истовремено со зголемување на одговорноста на индустријата преку овозможување на мерки со кои ќе се применат најсовремените технологии и практики во индустриските процеси и технологии.

гЛАвНИ ПРОгРАМСКИ АКТИвНОСТИ ЗА ПЕРИОДОТ 2011-2015

ИНсТИТуцИОНАлНАÈНАДГРАДБАÈИÈЗАјАКНуВАњЕÈНАÈКАПАцИТЕТИТЕÈЗАÈжИВОТНАÈсРЕДИНАÈНАÈцЕНТРАлНОÈИÈлОКАлНОÈНИВО

Заштитата и унапредувањето на животната средина не е ниту лесен, ниту евтин процес. Во изминативе години ВМРО-ДПМНЕ напорно работеше во исполнувањето на еден од основните предуслови за поставување на здрав темел на заштитата на животната средина, а тоа е институционална надградба и зајакнување на капацитетите за животна средина на централно и на локално ниво.

Во тој дух ќе продолжиме да работиме и понатаму со реализација на повеќе активности меѓу кои позначајни се:

9 Ќе работиме на зголемување на инвестициите во животната средина согласно со Националната стратегија за инвестиции во животната средина

9 Ќе работиме на обезбедување на пристап на јавноста до информации за животната средина преку обезбеду-вање на просторни податоци за состојбата со животната средина

Р о к : 2 0 1 3

9 Доследно ќе ги почитуваме и ќе ги спроведуваме постапките за оцена на влијанието врз животната средина преку зајакнување на капацитетите на централната и локалната власт

9 Ќе спроведеме едукативни кампањи за подигнување на јавната свест за заштита на животната средина

9 Ќе спроведеме Проект за превентивна екологија - комплексен проект кој од темел би требало да го промени пристапот кон животната средина и да ја постави политиката на заштита на животната средина на реални и однапред дефинирани параметри;

9 Ќе воведеме забрана за употреба на пластичните кеси

Р о к : ј а н у а р и 2 0 1 3

9 Ќе ги зајакнеме постојните сектори и органи во состав на Министерството за животна средина и просторно планирање, особено Секторите за отпад и за води;

9 Ќе формираме нов Сектор за инструментот за претпристапна помош во Министерстовото за животна средина и просторно планирање со цел поголемо искористување на фондовите од ЕУ;

9 Ќе ги зајакнеме капацитетите на Инспекторатот за животна средина и на локалните овластени инспектори за животна средина;

9 Ќе го подобриме нивото на комуникација, координација и соработка помеѓу сите вклучени страни кои се за-сегнати со заштитата и со унапредувањето на животната средина со воведување на соодветни софтверски решенија за вмрежување, следење и известување;

9 Ќе воспоставиме системи за управување и квалитет во животната средина ISO 14000 во работењето на Мини-стерството за животна средина и просоторно планирање.

ГлАВНИÈПРОЕКТНИÈАКТИВНОсТИÈВОÈсЕКТОРОТÈВОДИ

Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ успеа да го донесе Законот за води и со тоа да воспостави рамка за целосна апроксимација и имплементација на законодаството за води на еден интегрален и транспарентен начин. ВМРО-ДПМНЕ успеа да отпочне со децентрализираното управување со средствата од ЕУ, кои се спроведуваат преку ИПА и задено со средствата од национално кофинансирање отпочна да спроведува проекти од областа на животната средина.

ВМРО-ДПМНЕ започна со практиката на програмски пристап при планирањето на проектите со цел постигнување на целите предвидени во релевантните национални стратегии, усогласеноста на проектите со законодаството, добли-жување на земјата кон полноправно членство во ЕУ, минимизирање на субјективноста при изборот и доделувањето на проектите, почитувањето на социјалните групи и унапредувањето на животната средина. Во периодот 2011-2015 во областа на заштитата, искористувањето и унапредувањето на водните ресурси се предвидени следните актив-ности:

9 Ќе ја донесеме Водостопанската основа на Македонија

Р о к : 2 0 1 3 г о д и н а

9 Целосно ќе ги транспонираме и ќе ги усвоиме подзаконските акти во делот на водите во согласност со дирек-тивите на ЕУ

Р о к : 2 0 1 4 г о д и н а

9 Ќе ја усвоиме Националната стратегија за управување со води во Република Македонија - рок јуни 2011 година, вредност - 350.000 евра (обезбедена донација од 250.000 евра и домашно учество од 100.000 евра );

9 Ќе извршиме идентификација на агломерациите во Република Македонија за третман на отпадните води и ќе извршиме дефинирање и назначување на чувствителните подрачја во земјава во однос на испуштање на урба-ни отпадни води и во однос на други параметри согласно со Директивите на ЕУ.

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2

9 Ќе го започнеме процесот на интегрирано управување со водите во согласност со принципот на интегрирано управување на ниво на речни сливови во Република Македонија;

9 Ќе ги зајакнеме административните и техничките капацитети на органите за управување со речни сливови и ќе развиеме планови за управување со речни сливови;

9 Ќе донесеме Планови за управување со речниот слив на река Вардар. Вредност - 1.7 мил.евра;

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе донесеме Планови за управување со речниот слив на река Брегалница – рок 2012-2015; вредност- 2 мил.евра (дел од донација од Швајцарска Влада и домашно учество од 300.000 евра)

9 Ќе донесеме Планови за управување со речниот слив на реките Струмица и Црн Дрим.

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе донесеме Национална студија со методологија за тарифирање на услугите во секторот води согласно со принципот загадувачот плаќа, со цел подобрување на системот на наплата. Вредност - 0.8 мил. евра (преку ИПА финансирање - 85% ИПА средства и 15 % домашно учество);

Р о к : 2 0 1 3

9 Ќе изградиме мали и средни водни акумулации за обезбедување на населението со вода за пиење (Конско, Дошница, Блато, Оризарска Река).

Р о к : 2 0 1 4 - 2 0 1 5

9 Ќе ја подобриме Државната мониторинг-мрежа за водите, особено со поставување на 4 автоматски монито-ринг-станици за мерење на квалитетот и квантитетот на подземните води.

Р о к : 2 0 1 4 - 2 0 1 5

9 Ќе продолжиме со одржувањето и со надградувањето на проектот за снабдување со бунарска вода на Дојран-ско Езеро. Имено, покрај постојните 10 бунари кај Ѓавато, изградивме уште 10 нови бунари кај локалитетот Долна Ада, со капацитет од 900л/с, кои ќе бидат основа за поврзување на целовит систем Ѓавато – Паљурци – Дојранско Езеро, со што дел од водата ќе го полни Дојранско Езеро, а дел ќе служи за наводнување на земјо-

делски површини во атарите на Богданци, Стојаково и Паљурци. Рок: октомври 2013, вредност – 4 милиони евра;

9 Ќе подготвиме основен проект за дел од канализациската мрежа и идеен проект за пречистителната станица за отпадни води во Скопје. Ведност - 3.5 мил. евра (преку ИПА финансирање - 85% ИПА-средства и 15 % до-машно учество);

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе извршиме реконструкција и проширување на 23 км канализациска мрежа во Прилеп со средства од ИПА и национално кофинансирање (рок: 2013) и ќе извршиме реконструкција и проширување на дополнителни 44 км канализациска мрежа до 2015 година, вредност - 16 мил. евра (преку ИПА финансирање- 85% ИПА средстава и 15 % домашно учество);

Р о к : 2 0 1 3 - 2 0 1 5

9 Ќе изработиме основен проект и ќе изградиме пречистителна станица за отпадни води во Прилеп со средства од ИПА и национално кофинансирање - вредност - 11 мил. евра (преку ИПА-финансирање - 85% ИПА средства и 15 % домашно учество);

Р о к : 2 0 1 3

9 Ќе изградиме пречистителна станица за отпадни води во Гевгелија. Вредност - 9.8 мил. евра;

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе изградиме пречистителна станица за отпадни води во Волково и во Сарај. Вредност - 6 мил. евра;

Р о к : с е п т е м в р и 2 0 1 2

9 Ќе изработиме основен проект и ќе изградиме пречистителна станица за отпадни води во Струмица со сред-ства од ИПА и национално кофинансирање. Вредност - 10 мил. евра (преку ИПА финансирање - 85% ИПА-сред-ства и 15% домашно учество);

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе подготвиме техничка документација на ниво на физибилити-студии и главни проекти за неколку агломера-ции во Република Македонија со повеќе од 10 000 еквивалент жители и тоа во: Битола, Тетово, Гостивар, Дебар, Кавадарци и Теарце. Вредност - 8 мил.евра (преку ИПА финансирање - 85% ИПА-средства и 15 % домашно учество);

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4

9 Ќе подготвиме проект за реорганизација на јавните комунални претпријатија во Република Македонија со цел одвојување на комуналните услуги за вода во посебни претпријатија. Вредност - 2 мил. евра (преку ИПА-фи-нансирање - 85% ИПА-средства и 15% домашно учество).

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 4

ГлАВНИÈПРОЕКТНИÈАКТИВНОсТИÈВОÈсЕКТОРОТÈуПРАВуВАњЕÈсОÈОТПАД

Управувањето со цврстиот отпад е главниот предизвик во приближувањето на Република Македонија кон стандар-дите на ЕУ во животната средина. Распознавајќи го овој момент, Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ ќе посвети сериозно внимание на решавањето на проблемот со цврстиот отпад во Македонија. Централниот комплекс од ин-фраструктурни капацитети за крајно отстранување на комуналниот отпад ќе биде мрежата на депонии на регионал-но ниво, кои ќе се изградат, опремат и ќе работат според стандардите на ЕУ за депонирање на отпад.

Во Североисточниот и Источниот регион беа формирани регионални тела за управување со отпад, а за други четири региони започна постапка за издавање концесии за регионални депонии за комунален отпад.

Во согласност со Националната стратегија за управување со отпадот, која ја усвоивме во март 2008 година и Наци-оналниот план за управување со отпад, мерките ќе се преземаат на неколку нивоа:

9 Ќе изградиме депонии и ќе воспоставиме интегриран систем за управување со отпад во Полошкиот регион и Југоисточниот регион преку концептот на јавно-приватно партнерство.

Р о к : 2 0 1 3

9 Ќе ги зајакнеме административните и техничките капацитети на регионалните тела за управување со отпад во регионите за управување со отпад;

9 Ќе подготвиме регионални планови за управување со отпад во најмалку 2 региони за управување со отпад заедно со стратешка оцена на влијанието врз животната средина. Вредност - 1.4 мил. евра (преку ИПА- финан-сирање - 85% ИПА-средства и 15% домашно учество);

Р о к : 2 0 1 3

9 Ќе подготвиме техничка документација (физибилити-студии, основни проекти, анализи на добивки и трошоци) за најмалку 2 региона за управување со отпад. Вредност - 2.5 мил. евра (преку ИПА-финансирање - 85% ИПА-средства и 15% домашно учество);

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе донесеме План со физибилити-студија за управување со отпад од електрична и електронска опрема. Рок: 2011, вредност - 150.00,00 евра (обезбедена донација за 100.000,00 евра и домашно учество од 50.000,00 евра);

9 Ќе воспоставиме системи за собирање, третман и за рециклирање на отпадот од пакување, батерии и акумула-тори и отпадна електрична и електронска опрема.

Р о к : 2 0 1 2

9 Ќе ги издадеме под концесија преработката и искористувањето на рудните концентрати одложени на јало-виштата за оловна и цинкова руда во рудниците Тораница и Злетово, како и троската одложена во МХК Велес според најдобрите достапни технологии применливи во светски рамки, со можност за проширување и на ос-танатите хидројаловишта кои претставуваат историско загадување. По искористувањето на јаловината, лока-циите ќе се ревитализираат и ќе се рекултивираат според европски стандарди. За реализација на овој проект се предивидува и изградба на фабрика за преработка и искористување на рудните концентрати за оловна и цинкова руда во Пробиштип, со што ќе се отворат нови 250 работни места.

Р о к : 2 0 1 4

ГлАВНИÈПРОЕКТНИÈАКТИВНОсТИÈВОÈсЕКТОРОТÈПРИРОДА:

9 Ќе донесеме Национална стратегија за заштита на природата. Рок: 2012, вредност - 300.000 евра (обезбедена донација од Швајцарска влада од 200.000 евра);

9 Ќе донесеме План за управување со природното и со културното наследство во Охридскиот регион со Акциски план.

Р о к : 2 0 1 1

9 Ќе ја усвоиме Црвената листа на диви видови и Црвената книга на засегнати диви видови. Вредност - 300.000,00 евра.

Р о к : 2 0 1 3

9 Ќе донесеме Планови за управување со сите заштитени подрачја во Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе воспоставиме Национална еколошка мрежа на заштитени подрачја.

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе извршиме идентификување на заштитените подрачја кои ќе бидат предложени да влезат во еколошките значајни подрачја за Европската унија мрежата НАТУРА 2000.

Р о к : 2 0 1 5

9 Ќе воспоставиме целосна евиденција на заштитата на природата преку воведување на Катастар на заштитени подрачја и Регистар на природно наследство.

Р о к : 2 0 1 5

9 Ќе воспоставиме Национален информативен систем за биолошка разновидност.

Р о к : 2 0 1 5

9 Ќе донесеме План за управување на заштитеното подрачје Алшар и ќе го ромовираме Алшар помеѓу научници-те надвор од државата.

Р о к : 2 0 1 3

9 Ќе прогласиме делови од Осоговските Планини за заштитено подрачје и ќе донесеме Планови за нивно упра-вување.

Р о к : 2 0 1 4

чИсТЕњЕÈНАÈДИВИТЕÈДЕПОНИИ

Ќе спроведеме посебна програма за расчистување и дислокација на дивите депонии и депониите на цврст отпад кои се наоѓаат во близина на автопатиштата и на главните регионални и магистрални патишта. Со тоа ќе ја елиминираме неубавата глетка која на некои места е присутна во близина на патиштата. Така ќе ја разубавиме земјата и ќе го зголемиме позитивниот впечаток и кај домашните и кај странските туристи. Надлежна институција: Министерството за животна средина.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5

ГлАВНИÈПРОЕКТНИÈАКТИВНОсТИÈЗАÈИНТЕГРИРАНОÈсПРЕчуВАњЕÈИÈКОНТРОлАÈЗАÈЗАГАДуВАњЕТО:

9 Ќе го заокружиме системот на издавање на интегрирани еколошки дозволи за усогласување со опреативен план за сите индустриски сектори.

Р о к : 2 0 1 2

9 Ќе го поддржиме воведувањето на најмалку 10 еколошки означени производи и услуги.

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе го поддржиме означувањето со еколошка ознака на најмалку 10 капацитети за туристичко сместување.

Р о к : 2 0 1 3

ГлАВНИÈПРОЕКТНИÈАКТИВНОсТИÈВОÈсЕКТОРОТÈВОЗДух:

9 Ќе ја подобриме и редовно ќе ја одржуваме Државната мрежа за мониторинг на воздухот со 4 мониторинг-станици.

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе донесеме Национален план за заштита на воздухот.

Р о к : 2 0 1 2

9 Ќе донесеме Национална програма за постепена редукција на количините на емисии на одредените загадувач-ки супстанции на ниво на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 2

9 Ќе воспоставиме информациски систем за квалитет на воздухот.

Р о к : 2 0 1 2

ГлАВНИÈПРОЕКТНИÈАКТИВНОсТИÈВОÈсЕКТОРОТÈБучАВА:

9 Ќе изработиме Стратешки карти за бучава за сите агломерации, главни патишта, главни железнички пруги и главни аеродроми на територијата на Република Македонија.

Р о к : 2 0 1 4

9 Ќе воспоставиме Државна мониторинг-мрежа за бучава со најмалку 10 автоматски мониторинг-станици.

Р о к : 2 0 1 5

9 Ќе изработиме Акциски планови за бучава во животната средина.

Р о к : 2 0 1 5

ПРОЕКТÈМАРИОВО

Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи со реализација на проектот Мариово, кој во себе ќе ги имплементира след-ните активности.

9 Ќе ги изградиме хидроцентралите (Галиште и Чебрен);

9 Ќе изградиме соларни централи;

9 Ќе извршиме ревитализација на селата во Мариово од аспект на производство на еколошка храна;

9 Ќе го поттикнеме развојот на сточарството во ревитализираните села;

9 Ќе го промовираме развојот на екотуризмот и руралниот туризам, меѓу другото и преку изградба на сместувач-ки капацитети.

Р о к : 2 0 1 2 - 2 0 1 5

ПРОЕКТÈ„КРИВОлАК“

Владата на ВМРО-ДПМНЕ во 2012 година ќе почне со реализација на проектот „Криволак“, од аспект на произ-водство на екохрана и енергија од соларни централи во корелација со обезбедување на вода за наводнување (со продолжување на системот Тиквеш или со проект за бунари во алувионите на реката Вардар).

manifest za reformi i razvoj

travel channel

iii

gprs

macedonia

www

code

voc

rtl

Documents

epic || manifest

manifest destiny.ppt

manifest industrijske politike - vrhgospodarstva.gzs.si ·...

nacionalna programa za reformi

dekoracija manifest

manifest genk

o reformi srpskog jezika

krusevski manifest

manifest fromtheheart

bela knjiga o reformi školstva

manifest destiny

manifest komunistyczny

nyt manifest

manifest 2014º

ammatillisen koulutuksen reformi -...

ammatillisen koulutuksen reformi

reformi-mikä, mitä?

manifest no

u:lab.spb manifest

program ekonomskih reformi 2016–2018. radna...