panitikan ng pilipinas 2011

LICENSURE EXAMINATION FOR TEACHERS (LET) 2011

PANITIKAN NG PILIPINAS

Prop. Myrna L. GasinganFakulti, Kagawaran ng FilipinoPamantasang Normal ng Pilipinas

Ang panitikan ay kalipunan ng mga akdang nasusulat na makilala sa pamamagitan ng malikhaing pagpapahayag, aestetikong anyo, pandaigidgang kaisipan at kawalang-maliw (Webster:1947).

A. Uri ng Panitikan Pasalin-dila Pasulat

B. Anyo ng Panitikan Patula

a. tulang-pandamdamin- soneto – binubuo ng labing-apat na

taludtod- elehiya – tulang papuri sa namatay- pastoral – tulang patungkol sa

kabukiran- oda – tulang papuri sa bayan at tao

b. tulang pasalaysay o epiko- epiko – mahabang tula ng

kabayanihan, may pangunahing personang

gumagalaw

c. tulang pandulaan o dramatiko – tulang nasusulat ng patula, tulang isinasadula sa entablado

• Tuluyana. nobela – mahabang salaysay ng

mga kawing- kawing at masasalimuot na pangyayari na naganap sa mahabang saklaw ng panahon.

b. maikling kwento – may mabilis na pagtaas ng kawilihan hanggang sa kasukdulan na sinusundan ng wakas

c. dula – itinatanghal sa tanghalan at karaniwang nahahati sa mga yugto

d. alamat – kwento tungkol sa pinagmulan ng mga bagay-bagay

e. pabula – kwentong pinagbibidahan ng mga hayop

f. parabula – kwentong hango sa bibliya

g. sanaysay – sulating may kaugnayan sa pagbibigay ng opinyon at kuru-kuro tungkol sa paksa

h. anekdota – kwentong katawa-tawa tungkol sa karanasan ng isang

kilalang tao o personalidad

i. mitolohiya – kwento tungkol sa mga diyos at diyosa

j. kwentong-bayan – kwentong pasalin- salin sa bibig ng mga taumbayan

Panahon ng Panitikan at mga Akdang Nanaluktok sa Bawat Panahon

1.Bago dumating ang mga Kastila awiting-bayan

- oyayi – pagpapatulog ng bata- tikam/tagumpay/kumintang - pakikidigma- soliranin - paggaod- kundiman – pag-ibig- diona - kasal- talindaw - pamamangka

epiko - Biag ni Lam-ang – Iloko

- Kumintang – Tagalog- Hudhud/Alim – Ifugao- Parang Sibil – Tausug- Tulalang – Bagobo- Tuwaang – Bagobo- Bantugan – Maranaw- Darangan – Muslim- Labaw Donggon – Ilonggo- Ibalon – Bicolano- Lagda/Haraya/Maragtas -

Bisaya

alamat- Pinagmulan ng Sansinukob- Alamat ng Bulkang Mayon- Alamat ng Bundok Kanlaon- Bakit Maliwanag ang Araw kaysa sa Buwan

kwentong-bayan- Mariang Sinukuan- Juan Tamad- Juan Pusong

2. Panitikan sa Panahon ng Kastila- Doctrina Cristiana – nina Padre

Domingo Nieva at Pari Juan de Plasencia

- Nuestra Seňora del Rosario – ni Pari Blacas de San Jose

- Pagsusulatan ng Dalawang Binibini na sina Urbana at Felisa – P. Modesto de Castro

- Pasyon – nina Mariano Pilapil, P. Gaspar Aquino de Belen, Don Luis Guian, at P. Aniceto dela Merced

- Florante at Laura – Francisco Balagtas

- Ang mga dula:- karilyo – anyo ng dulang

ipinalalabas kung gabing madilim

- karagatan – nababatay sa isang alamat tungkol sa singsing ng prinsesa na nahulog sa gitna ng dagat

- duplo – isang paligsahan sa pagtula na karaniwang ginaganap sa bakuran ng

namatayan na may layuning mang-aliw

3. Panahon ng Propaganda at Himagsikan

- Noli Me Tangere – J. Rizal- Dasalan at Tocsohan at

Caiingat Kayo – Marcelo H. Del Pilar - Pag-ibig sa Tinubuang Lupa –

Andres Bonifacio- Liwanag at Dilim – Emilio Jacinto- Fray Botod – Graciano Lopez

Jaena

4. Panahon ng Amerikano- Walang Sugat - Severino Reyes- Dalagang Bukid – Hermogenes Ilagan- Veronidia – Cirio H. Panganiban

Panulaang Tagalog- Mga Hamak na Dakila Lope K. Santos- Sa Tabi ng Dagat – Ildefonso Santos- Kayumanggi – Amado V. Hernandez- Sa Lumang Simbahan – Florentino Collantes- Ang Manok Kong Bulik – Jose Corazon de Jesus- Ang Guro - Teodoro Gener

• Mga Nobela

- Nena at Neneng/Mag-inang Mahirap – Valeriano Hernandez-Peňa- Banaag at Sikat – Lope K. Santos- Sampaguitang Walang Bango – Iňigo Ed. Regalado- Ang Magmamani – Teofilo Sauco

5. Panahon ng Hapon - Lupang Tinubuan – Narciso

Reyes- Uhaw ang Tigang na Lupa –

Liwayway Arceo- Lungsod, Nayon at Dagat-

dagatan – N.V.M. Gonzales- Sa Pula, Sa Puti

6. Panahon ng Kasarinlan- Kwento ni Mabuti – GEM- Kapangyarihan – B.S. Medina, Jr.

7. Panahon ng Bagong Lipunana- Nilinang ang kaisipang “Isang

Bansa, Isang Diwa.”

8. Panahon ng Bagong Republika- Gawad Surian sa Gantimpalang

Collantes- Gawad CCP- Gawad Amado V. Hernandez

MARAMING SALAMAT!