phonthipphonthip % 8 # 5 % 8 # 5
Post on 05-Feb-2016
252 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
วะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบร
นางสาวภรณ�ทพย� สวาสดเพชร�
รหะสนะกศกษา
รายงานฉบะบนเป)นส*วนหนงของวชาสารสนเทศเพอการค�นคว�า
วะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบร
โดย
นางสาวภรณ�ทพย� สวาสดเพชร�
รหะสนะกศกษา ๓๐๘๕๕๓๑๐๑๐
รายงานฉบะบนเป)นส*วนหนงของวชาสารสนเทศเพอการค�นคว�า
รายงานฉบะบนเป)นส*วนหนงของวชาสารสนเทศเพอการค�นคว�า
วะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบรวะฒนธรรมพนบ�านของจะงหวะดชลบร
เสนอ
อาจายร�กาญจนา วงศ�ม*าน
โดย
นางสาวภรณ�ทพย� สวาสดเพชร�
รหะสนะกศกษา ๓๐๘๕๕๓๑๐๑๐
รายงานฉบะบนเป)นส*วนหนงของวชาสารสนเทศเพอการค�นคว�า
รหะสวชา ๓๐๐ - ๑๒๐๐๒ (๓-๐-๖) ภาคเรยนท ๒ ป9การศกษา ๒๕๕๔
วทยาละยนาฏศลปจะนทบร สถาบะนบะณฑตพะฒนศลป? กรทรวงวะฒนธรรม
ก
คานาคานาคานาคานา รายงานเล*มนเป)นส*วนหนงของวชาสารนเทศเพอการศกษาค�นคว�า เนองจาก
ข�าพเจ�าจะดทาขนเพรามความสนใจในวะฒนธรรมพนเมองของจะงหวะดชลบรแลเพอ
ศกษาค�นคว�าโดยตรงเกยวกะบจะงหวะดชลบร ในเรองวะฒนธรรมโดยมเนอหา ดะงน
ชลบร
มรดกทางวะฒนธรรม
แหล*งปรวะตศาสตร�แลย*านปรวะตศาสตร�
แห*ลงอตสาหกรรม
สถาปDตยกรรมดเด*น
ขนบธรรมเนยมปรเพณ
งานปรจาจะงหวะด
เอกละกษณ�ทางวะฒนธรรม
วะฒนธรรมด�านอาหารการกน
การลเล*น
เป)นต�น
ข�าพเจ�าหวะงว*ารายงานเล*มนจมปรโยชน�แก*เยาวชนทกร*น แลปรชาชนทก
คนไม*มากกน�อย หากรายงานเล*มนมข�อบกพร*องปรการใดต�องขออภะยไว�ตรงน
ภรณ�ทพย� สวาสดเพชร�
ผ�จะดทา
สารบะสารบะสารบะสารบะญญญญ
หหหหน�น�น�น�าาาา
คาคาคาคานานานานา กกกก
ชลบรชลบรชลบรชลบร 1111
มรดกทางวะฒนธรรมมรดกทางวะฒนธรรมมรดกทางวะฒนธรรมมรดกทางวะฒนธรรม 2222
โบราณสถาน 2222
แหล*งโบราณสถานคด 3333
แหล*งปรวะตศาสตร�แลย*านปรวะตศาสตร� 5555
แหล*งอตสาหกรรม 7777
สถาปDตยกรรมดเด*นสถาปDตยกรรมดเด*นสถาปDตยกรรมดเด*นสถาปDตยกรรมดเด*น 7777
ปรเพณทางวะฒนธรรมปรเพณทางวะฒนธรรมปรเพณทางวะฒนธรรมปรเพณทางวะฒนธรรม 10101010
งานปรจาจะงหวะดชลบรงานปรจาจะงหวะดชลบรงานปรจาจะงหวะดชลบรงานปรจาจะงหวะดชลบร 13131313
เอกละกษณ�ทางวะฒนธรรมเอกละกษณ�ทางวะฒนธรรมเอกละกษณ�ทางวะฒนธรรมเอกละกษณ�ทางวะฒนธรรม 14141414
เครองสาน ผ�าทอ แลงานแกสละกหนเครองสาน ผ�าทอ แลงานแกสละกหนเครองสาน ผ�าทอ แลงานแกสละกหนเครองสาน ผ�าทอ แลงานแกสละกหน 14141414
วะฒนธรรมด�านอาหารการกนวะฒนธรรมด�านอาหารการกนวะฒนธรรมด�านอาหารการกนวะฒนธรรมด�านอาหารการกน 15151515
การลเล*นการลเล*นการลเล*นการลเล*น 18181818
บรรณนกรมบรรณนกรมบรรณนกรมบรรณนกรม 21212121
อธธานศะพท�อธธานศะพท�อธธานศะพท�อธธานศะพท� 23232323
ดดดดรรรรรรรรชนชนชนชน 25252525
ชลบรชลบรชลบรชลบร
จะงหวะดชลบร หรอทเรยกกะนสะนๆ ว*า
ฐานเมองท*า มาเป)นเวลายาวนานหลายร�อยป9
นาลกแหลมฉบะงทมความสาคะญรองจากท*าเรอกรงเทพ
เศรษฐกจทสาคะญ รวมทะงเป)นทตะงของนคมอตสาหกรรมแหลมฉบะง
สาคะญต*อการพาณชย�แลเศรษฐกจของชาต
ในอดตชายทเลเมองชลบรมอากาศดมาก
ตากอากาศของพรมหากษะตรย�
ปรากฏหม*พรราชฐานอะนงดงา
ระชกาลท 5 อย*บนเกาสชะง แลกลายเป)นแหล*งท*องเทยวยอดนยมแห*งหนงใน
ปDจจบะน
ด�วยทาเลทตะงทอย*ไม*ไกลจากกรงเทพฯ
สถานทท*องเทยวทมชอเสยงหลายแห*ง
จะงหวะดท*องเทยวแลเมองตากอากาศชายทเล
หรอทเรยกกะนสะนๆ ว*า “เมองชล” เป)นเมองทมความสาคะญใน
มาเป)นเวลายาวนานหลายร�อยป9 จนปDจจบะนกยะงคงเป)นทตะงของท*าเรอ
นาลกแหลมฉบะงทมความสาคะญรองจากท*าเรอกรงเทพ แลยะงเป)นแหล*งปลกพช
รวมทะงเป)นทตะงของนคมอตสาหกรรมแหลมฉบะง ทมบทบาท
สาคะญต*อการพาณชย�แลเศรษฐกจของชาต
ในอดตชายทเลเมองชลบรมอากาศดมาก จนถกใช�เป)นสถานพะกฟVWนผ�ปXวยแลท
ตากอากาศของพรมหากษะตรย� รวมถงเชอพรวงศ�ชะนสงหลายพรองค�
ปรากฏหม*พรราชฐานอะนงดงามของพรบาทสมเดจพรจลจอมเกล�าเจ�าอย*หะว
แลกลายเป)นแหล*งท*องเทยวยอดนยมแห*งหนงใน
ด�วยทาเลทตะงทอย*ไม*ไกลจากกรงเทพฯ แลท*าอากาศยานสวรรณภม อกทะงยะงม
สถานทท*องเทยวทมชอเสยงหลายแห*ง ชลบรจงมชอเสยงมากขนเรอยๆ
จะงหวะดท*องเทยวแลเมองตากอากาศชายทเล จนกรทะงกลายเป)นจะงหวะดท
๑
เป)นเมองทมความสาคะญใน
จนปDจจบะนกยะงคงเป)นทตะงของท*าเรอ
แลยะงเป)นแหล*งปลกพช
ทมบทบาท
จนถกใช�เป)นสถานพะกฟVWนผ�ปXวยแลท
รวมถงเชอพรวงศ�ชะนสงหลายพรองค� ดะง
มของพรบาทสมเดจพรจลจอมเกล�าเจ�าอย*หะว
แลกลายเป)นแหล*งท*องเทยวยอดนยมแห*งหนงใน
แลท*าอากาศยานสวรรณภม อกทะงยะงม
เสยงมากขนเรอยๆ ในฐาน
จนกรทะงกลายเป)นจะงหวะดท
อตสาหกรรมการท*องเทยวเตบโตมากทสดจะงหวะดหนงในภมภาค แลนารายได�
เข�าส*ปรเทศจานวนมหาศาลในทกๆ ป9ในปDจจบะน
จะงหวะดชลบรมเนอทปรมาณ 4,363 ตารางกโลเมตร หรอ 2,726,875 ไร* เป)นจะงหวะดทมขนาดใหญ*เป)นอะนดะบ 51 ของปรเทศ มชายฝD\งทเลทเว�าแหว*งคดโค�งสวยงาม เกดเป)นหน�าผาหน หาดทราย ปXาชายเลน แลปXาชายหาด รวมความยาวถง 160 กโลเมตร ละกษณภมปรเทศของจะงหวะดมความหลากหลาย ตะงแต*ทราบลกคลนแลเนนเขาทางด�านตวะนออก ทราบชายฝD\งทเลตะงแต*ปากแม*นาบางปกงไปจนถงอาเภอสะตหบ ทราบล*มแม*นาบางปกงทอดมสมบรณ�ด�วยดนตกอน เหมาสาหระบการทาการเกษตร แลพนทสงชะนแลภเขาทางตอนกลางแลด�านตวะนออกของจะงหวะด ไปจนถงเกาน�อยใหญ*อกมากมายถงกว*า 46 เกา ททาหน�าทเป)นปราการธรรมชาต ช*วยป]องกะนคลนลม ทาให�ชลบรไม*ค*อยมคลนขนาดใหญ* ชายฝD\งของชลบรจงเตมไปด�วยท*าจอดเรอปรมง แลเหมาสาหระบการสร�างท*าจอดเรอพาณชย�ขนาดใหญ* บรเวณจะงหวะดชลบรในปDจจบะนน สะนนษฐานว*ามชมชนอย*อาศะยมาตะงแต*ยคทวารวด โดยมเมองพรรถตะงอย*ในบรเวณทเป)นตาบลหน�าพรธาต อาเภอพนะสนคม ในปDจจบะน เป)นเมองศนย�กลางการคมนาคมของท�องถนในขณนะน เนองจากทตะงของเมองมลานาสายต*างๆ หลายสาย จงสามารถเดนทางทางนาไปยะงชมชนอนๆ เช*น เมองศรมโหสถ ในจะงหวะดปราจนบร หรอไปจนถงอระญปรเทศได� นอกจากนยะงมเส�นทางเดนเท�าผ*านเมองพญาเร* ซงเป)นเมองโบราณทสาคะญอกเมองหนงในพนท
มรดกทางวะฒนธรรมมรดกทางวะฒนธรรมมรดกทางวะฒนธรรมมรดกทางวะฒนธรรม
โบราณสถานโบราณสถานโบราณสถานโบราณสถาน โบราณสถานส*วนใหญ*ในจะงหวะดชลบรเป)นวะดในพรพทธศาสนาทสาคะญได�แก* วะดเขาบางทราย วะดใหญ* อนทารามวรวหาร วะดสวนตาล วะดบางพรวรวหาร วะดโบสถ� วะดอ*างศลา วะดบางเป]ง เป)นต�น
สรสเหลยมสรสเหลยมสรสเหลยมสรสเหลยม ละกษณเป)นสรรปสเหลยมจตระสเป)นสรนาทมมาแต*โบราณ สะนนษฐานว*า๑๓ - ๑๙ ในสมะยทวารวด ถงสมะยลพบร ชาวบ�านบรเวณใกล�เคยงเชอว*าเป)นทสถตของเจ�าพ*อหลายเจ�าพ*อเช*น เจ�าพ*อหลงคง เจ�าพ*อหลวง แลฮมอก เมอถงฤดยทรงเจ�ามาร*วมชมนมทาพธทรงเจ�าทบรเวณสรสเหลยมนเป)นปรจาสรพรรถ ปDจจบะนได�ขนทเบยนเป)นโบราณสถานแล�ว ตกมหาราชแลตาหนะกราชนตกมหาราชแลตาหนะกราชนตกมหาราชแลตาหนะกราชนตกมหาราชแลตาหนะกราชนอ*างศลา สร�างในระชสมะยพรบาทสมเดจพรจอมเกล�าเจ�าอย*หะวฟVWนของผ�ปXวย ต*อมาสมเดจพรศรพะชรนทราบรมราชนบรณปฏสะงขรณ�ขนใหม* แล�วพรราชทานนามตกหละงใหญ*ว*าหละงเลกว*าตกราชน
แหล*งโบราณสถานคดแหล*งโบราณสถานคดแหล*งโบราณสถานคดแหล*งโบราณสถานคด แหล*งโบราณคดทสาคะญของจะงหวะดชลบรได�แก* โคกพนมด โคกรกา โคกกรเหรยง เมองพรรถ เมองพรกแร* เมองศรพโลรายลเอยดได�กล*าวไว�แล�วในเรองพะฒนาการทางปรวะตศาสตร�
อย*ในเขตตาบลสวรสเหลยม อาเภอพนะสนคม มละกษณเป)นสรรปสเหลยมจตระส กว�างด�านล ๑๐ เมตร ขอบสรเป)นศลาแลง
บราณ สะนนษฐานว*า เป)นอารยธรรม ในช*วงพทธศตวรรษท ถงสมะยลพบร
ชาวบ�านบรเวณใกล�เคยงเชอว*าเป)นทสถตของเจ�าพ*อหลายเจ�าพ*อเช*น เจ�าพ*อหลวง แลฮมอก เมอถงฤดยทรงเจ�า บรรดาคนทรงจ
าทบรเวณสรสเหลยมนเป)นปรจา ชาวบ�านเรยกว*าปDจจบะนได�ขนทเบยนเป)นโบราณสถานแล�ว
ตกมหาราชแลตาหนะกราชนตกมหาราชแลตาหนะกราชนตกมหาราชแลตาหนะกราชนตกมหาราชแลตาหนะกราชน ตะงอย*รมทเลด�านตวะนตกของตาบลสร�างในระชสมะยพรบาทสมเดจพรจอมเกล�าเจ�าอย*หะว เพอใช�เป)นทพะก
ต*อมาสมเดจพรศรพะชรนทราบรมราชน ได�โปรดเกล�า ฯ ให�บรณปฏสะงขรณ�ขนใหม* แล�วพรราชทานนามตกหละงใหญ*ว*า ตกมหาราชแลตก
แหล*งโบราณคดทสาคะญของจะงหวะดชลบรได�แก* ถาเขาชอางห�ายอด โคกกรเหรยง เมองพรรถ เมองพรกแร* เมองศรพโล
รายลเอยดได�กล*าวไว�แล�วในเรองพะฒนาการทางปรวะตศาสตร�
๓
อย*ในเขตตาบลสวรสเหลยม อาเภอพนะสนคม มเมตร ขอบสรเป)นศลาแลง
เป)นอารยธรรม ในช*วงพทธศตวรรษท
ชาวบ�านบรเวณใกล�เคยงเชอว*าเป)นทสถตของเจ�าพ*อหลายเจ�าพ*อเช*น บรรดาคนทรงจ
ชาวบ�านเรยกว*า
ตะงอย*รมทเลด�านตวะนตกของตาบลเพอใช�เป)นทพะก
ได�โปรดเกล�า ฯ ให�ตกมหาราชแลตก
ถาเขาชอางห�ายอด โคกกรเหรยง เมองพรรถ เมองพรกแร* เมองศรพโล
แหล*งโบราณคดใต�นาแหล*งโบราณคดใต�นาแหล*งโบราณคดใต�นาแหล*งโบราณคดใต�นา จากการสารวจแหล*งโบราณคดใต�นาทเกาครามแลเการางเกวยน ได�พบโบราณวะตถจาพวกเครองสะงคโลกสโขทะย เครองถ�วยจนแลเวยดนามเป)นจานวนมาก เครองถ�วยไทยทพบมอายปรมาณพทธศตวรรษท ๑๙ - ๒๒ มจาน ชาม ถ�วย กรปก ส*วนเครองถ�วยจนกมอายอย*ในช*วงเวลาเดยวกะน มทะงเครองถ�วยสามสสมะยราชวงศ�ถะง เครองถ�วยจากหลงฉวน มณฑลเจ�อเจยง ได�แก* ชาม กรปก เคลอบสเขยวไข*กา เครองถ�วยอะนนะม นอกจากนยะงพบเหรยญจน ปVนใหญ* ก�อนแร* งาช�าง หนบด เต�าปนสารด เมอป9 พ.ศ.๒๕๒๕ ได�มการสารวจพนทอ*าวไทยทางตวะนตกของเกาสชะง ตามคาบอกเล*าของชาวปรมง พบแหล*งเรอจมสองบรเวณด�วยกะนให�ชอว*า แหล*งเรอสชะง ๑ แลแหล*งเรอสชะง ๒ จมอย*ห*างกะนปรมาณ ๒ กโลเมตร - แหล*งเรอสชะง ๑ อย*ห*างจากเกาสชะงไปทางทศตวะนตกปรมาณ ๓ กโลเมตร พบเปลอกเรอแลไม�โครงสร�างเรอโผล*อย*เหนอพนทราย พบโบราณวะตถทน*าสนใจได�แก*เครองถ�วยลายครามจนคณภาพด เตาเชงกรานแบบอยธยา หม�อหงต�ม อ*างขนาดต*าง ๆ กานาแบบมอรก* ชนส*วนเคองเงนพนสดาลอยลายมะงกร จกไม�ปcดฝาไห ฯลฯ - แหล*งเรอสชะง ๒ ตะวเรอแลบรเวณรอบ ๆ แลหละกฐานทโผล*เหนอพนทรายถกอวนลากของชาวปรมงกวาดตดไปหมด วะตถทพบเป)นเครองสะงคโลกลายปลา ลายพะนธ�พฤกษาจากแหล*งเตาศรสะชนาละย แลเครองเคลอบเซราค*อนของแหล*งเตาหลงฉวน แลพบเหรยญจนสมะยราชวงศ�หมง มอายอย*ปรมาณพทธศตวรรษท ๒๐ - ๒๑ - แหล*งเรอสชะง ๓ พบเมอป9 พ.ศ.๒๕๒๙ จมอย*ใต�ทเลในรดะบความลกปรมาณ ๒๔ เมตร โบราณวะตถทพบในเรอส*วนใหญ*เป)นภาชนดนเผาปรเภทไหส หเคลอบสนาตาล ส*วนใหญ*เป)นผลผลตจากแหล*งเตาแม*นาน�อย จะงหวะดสงห�บร รวมทะงไหปากกว�างขนาดย*อม แลขวดปากแบนขนาดเลก ไหดะงกล*าวเป)นภาชนบรรจสนค�าปรเภทไข* ยางสน (ผงชะน) เครองถ�วยทผลตจากแหล*งเตาในมณฑลทางใต�ของจนแลในเวยดนามมพบอย*บ�าง นอกจากนกรมศลปากรได�ร*วมกะบกองทะพเรอขดค�นศกษาแหล*งเรอจมทพะทยา พบซากเรอแลรวางสนค�าถงเจดรวาง สนค�าสาคะญในเรอมก�อนตกะวทรงปcรามด หรอตกะวนม รวมทะงภาชนดนเผาหลายปรเภท
๕
แหล*งปรวะตศาตร�แหล*งปรวะตศาตร�แหล*งปรวะตศาตร�แหล*งปรวะตศาตร� แลย*านปรวะตศาตร�แลย*านปรวะตศาตร�แลย*านปรวะตศาตร�แลย*านปรวะตศาตร� แหล*งปรวะตศาสตร� คอ สถานทเกดเหตการณ� หรอมส*วนเกยวข�องกะบเรองราว หรอเหตการณ�ในปรวะตศาสตร� ส*วนย*านปรวะตศาสตร�คอ ย*านชมชนทอย*อาศะย หรอย*านค�าขายทเคยมกจกรรมทน*าสนใจมาแต*อดต
วะดใหญ*วะดใหญ*วะดใหญ*วะดใหญ*อนทารามวรวหารอนทารามวรวหารอนทารามวรวหารอนทารามวรวหาร
เป)นสถานทสาคะญทางปรวะตศาสตร�ในสมะยอยธยาตอนปลาย ความสาคะญทางปรวะตศาสตร�ของวะดน คอ เป)นวะดทนายทองอย*นกเลก สาบานตนว*าจจงระกภะกดต*อพรยาวชรปราการ (สมเดจพรเจ�ากรงธนบร) แลให�ความรวมในรดมชายฉกรรจ� เพอกละบไปกอบก�กรงศรอยธยาคนจากพม*า
สพานหะวค*ายสพานหะวค*ายสพานหะวค*ายสพานหะวค*าย หรอสพานกลป]อมค*าย ในปDจจบะนเป)นสถานทพรยาวชรปราการ (สมเดจพรเจ�าตากสนมหาราช) นาไพร*พลมาตะงค*ายทพะกแรมอย*บรเวณน เมอคระงกละบมาจากรยองเพอจะดการเรองนายทองอย* นกเลก ก*อนไปจะนทบรเพอรวบรวมกาละงพลกละบไปกอบก�กรงศรอยธยาจากพม*า ท*าเกวยนท*าเกวยนท*าเกวยนท*าเกวยน อย*ในเขตตาบลบางปลาสร�อย อาเภอเมอง ฯ อย*รหว*างวะดใหญ*อนทาราม แลวะดต�นสน เคยเป)นสถานททบรรดาชาวไร*ชาวสวน นาผลผลตของตนบรรทกเกวยนมาขาย บรรดาเกวยนแลโคกรบอทบรรทกผลผลตจมาพะกรวมกะนอย*ในบรเวณน จงเรยกว*า ท*าเกวยน หน�าเกdงหน�าเกdงหน�าเกdงหน�าเกdง หรอศาลเจ�าเกdงหรอศาลเจ�าเกdงหรอศาลเจ�าเกdงหรอศาลเจ�าเกdง อย*รมถนนวชรปราการฝD\งตวะนออก รหว*างศาลเจ�าพ*อสาครกะบเชงสพานหะวค*าย ในสมะยทยะงไม*เลกโรงบ*อนเบย มโรงบ*อนเบยตะงอย*ตรงข�ามศาลเจ�าเกdง ลงไปทางทเลปรมาณ ๑๐๐ เมตร นายอากรบ*อนเบยจจะดให�มการลเล*น เช*น งว ลเก ให�ปรชาชนชมทกวะน เพอเรยกคนให�มาเทยวแลเล*นการพนะน มพ*อค�าแม*ค�านาของมาขาย ในทสดกกลายเป)นตลาด ต*อมาเมอยกเลกอากรบ*อนเบยแล�ว โรงบ*อนจงกลายเป)นโรงยาฝc\น แลมการสร�างโรงภาพยนต�ในบรเวณใกล�เคยง ทาให�บรเวณนเป)นแหล*งบะนเทงของชาวเมองชลบรในอดต
บ�านอ*างศลาบ�านอ*างศลาบ�านอ*างศลาบ�านอ*างศลา เป)นหม*บ�านชายทเลอย*รหว*างเขาสามมขกะบบางปลาสร�อย เป)นชมชนทมความสาคะญในระชสมะยพรบาทสมเดจพรจลจอมเกล�าเจ�าอย*หะว เพราชายทเลของอ*างศลาได�เป)\นทจอดพะกเรอสนค�าในฤดมรสม พรบาทสมเดจพรจลจอมเกล�าเจ�าอย*หะว ได�โปรดเกล�า ฯ ให�เจ�าพรยาพรคละงสร�างสพานหนยนลงไปในทเล เพออานวยความสดวกในการจอดพะกเรอสนค�า บ�านหะวถนนบ�านหะวถนนบ�านหะวถนนบ�านหะวถนน อย*ในเขตตาบลหะวถนน อาเภอพนะสนคม มเรองเล*าสบกะนมาวา ทบ�านหะวถนนมถนนสายหนงเชอมรหว*างตาบลหมอนนาง กะบตาบลสรสเหลยม ถนนสายน พรรถ เคยนาไก*ไปตพนะนน แลไปพะกให�นาไก*ทสรสเหลยม ต*อมาลาวอาสาปากนาได�อพยพมาตะงบ�านเรอน ทามาหากนด�วยการทานาทาให�ถนนดะงกล*าวถกทาลายไป เหลอเพยงแนวถนนเป)นเนนสง เพราส*วนทอย*ในบรเวณวะดหะวถนน แลบรเวณหม*บ�าน ชาวบ�านจงเรยกบรเวณนว*า หะวถนน ท*าบญมท*าบญมท*าบญมท*าบญม หม*บ�านท*าบญม เป)นหม*บ�านเก*ามขนาดใหญ* ชาวบ�านในหม*บ�านนได�อาศะยนาจากคลองหลวงในการดารงชพ ส*วนการคมนาคมทางบก ซงใช�เกวยนเป)นพาหน กต�องเดนทางผ*านคลองหลวง จดรวมของกองคาราวานเกวยนลากไม�คอ ท*านาทอย*ตดกะบบ�านของแม*เฒ*าบญม ซงเป)eนคนใจบญ เออเฟVWอเผอแผ*แก*ผ�เดนทางทะงเรองทพะก นาดมแลข�าวปลาอาหาร ผ�คนจงมะกเรยกตดปากว*า ท*าแม*เฒ*าบญม ต*อมาได�กลายเป)นท*าบญม บ�านท*าตกดบ�านท*าตกดบ�านท*าตกดบ�านท*าตกด อย*ในเขตอาเภอพานทอง เป)นย*านชมชนทสาคะญแห*งหนงในอดต เพราเป)นท*าเรอทสาคะญของเมองพนะสนคม เป)นศนย�รวมของการค�าขาย แลการขนส*งผลไม�แลพชผลการเกษตรต*าง ๆ ลงเรอไปขายทกรงเทพ ฯ แลมองอน ๆ โดยใช�เส�นทางจากท*าตกดไปตามลานาพานทอง ไปออกแม*นาบางปกง ออกอ*าวไทยไปยะงกรงเทพ ฯ บ�านท*ากรดานบ�านท*ากรดานบ�านท*ากรดานบ�านท*ากรดาน (อย*ในเขตตาบลโคกเพลา อาเภอพนะสนคม) บรเวณนเดมเป)นท*าเกวยนสาหระบเขนซงลงคลองของชาวบ�าน ในหลาย ๆ หม*บ�าน การขนซงต�องเขนลงคลอง เพอนาซงไปเลอยเป)นไม�กรดาน จงเรยกคลองนว*า คลองกรดาน ต*อมากลายเป)นชอหม*บ�านท*ากรดาน บ�านท*าข�ามบ�านท*าข�ามบ�านท*าข�ามบ�านท*าข�าม อย*ในเขตตาบลท*าข�าม อาเภอพนะสนคม เดมไม*มถนนหนทางเป)นปXาอ�อ ปXาแขม แลมร*องนาลกเรยกว*า ลาซวด มทตนอย*เฉพาบรเวณบ�านท*าข�ามเท*านะน ผ�ทเดนทางจต�องเดนข�ามลาซวด บรเวณตรงนเท*านะนเพรานา
๗
ตนพอข�ามได� ชาวบ�านจงเรยกบรเวณนว*า ท*าข�าม
แหล*งอตสาหกรรมแหล*งอตสาหกรรมแหล*งอตสาหกรรมแหล*งอตสาหกรรม แหล*งผลตเกลแหล*งผลตเกลแหล*งผลตเกลแหล*งผลตเกลออออ อย*ในเขตตาบลคลองตาหร อาเภอเมอง ในอดตจะงหวะดชลบรมแหล*งทานาเกลออย*สองแห*งคอ ทตาบลเสมด แลตาบลคลองตาหร อาเภอเมอง ฯ แหล*งผลตนาปลาแหล*งผลตนาปลาแหล*งผลตนาปลาแหล*งผลตนาปลา อย*ในเขตเทศบาลเมองชลบร แลเขตเทศบาลตาบลแสมสง มโรงงานขนาดใหญ*ผลตนาปลาแลนาซอส ออกจาหน*ายทะงในปรเทศแลต*างปรเทศ แหล*งผลตกปcแหล*งผลตกปcแหล*งผลตกปcแหล*งผลตกปc อย*ในเขตตาบลมขามหย*ง ตาบลบ�านสวน แหล*งผลตนาตาลแหล*งผลตนาตาลแหล*งผลตนาตาลแหล*งผลตนาตาล มทะงนาตาลทรายแดง แลนาตาลทรายขาว แหล*งผลตอย*ในเขตตาบลหนองซาก ตาบลบ�านบง ตาบลหนองอรณ ตาบลหนองไผ*แก�ว แหล*งผลตมะนสาปหละงแหล*งผลตมะนสาปหละงแหล*งผลตมะนสาปหละงแหล*งผลตมะนสาปหละง อย*ในเขตตาบลบ�านบง อาเภอบ�านบง ตาบลบ�านสวน ตาบลหนองร ตาบลเหมอง ตาบลห�วยกปc อาเภอเมอง ฯ การผลตมหลายรปแบบ ทะงมะนเส�น มะนอะดเมด แลแป]งมะนสาปหละง แหล*งผลตไม�แปรรปแหล*งผลตไม�แปรรปแหล*งผลตไม�แปรรปแหล*งผลตไม�แปรรป ในอดตชลบรมโรงงานผลตไม�แปรรปอย*ทตาบลสศรราชา อาเภอศรราชา คอ บรษะทปXาไม�ศรราชา ปDจจบะนคอ บรษะทศรมหาราชา จากะด แหล*งผลตหนแกสละกแหล*งผลตหนแกสละกแหล*งผลตหนแกสละกแหล*งผลตหนแกสละก อย*ในเขตตาบลอ*างศลา แลแหลมแท*น ตาบลแสนสข อาเภอเมอง ฯ มอย*ปรมาณ ๕๐ คระวเรอน ผลตภะณฑ�หนแกสละกได�แก* ครกโม* ในเสมา ลกนมตร ป]ายสสาน แลรปสะตว�ต*าง ๆ
สถาปDตยกรรมดเด*นสถาปDตยกรรมดเด*นสถาปDตยกรรมดเด*นสถาปDตยกรรมดเด*น สถาปDตยกรรมดเด*น หมายถง สงก*อสร�างททรงคณค*าในทางศลปสถาปDตยกรรมทสบทอดกะนมา แลศลปสถาปDตยกรรมร*วมสมะย ในจะงหวะดชลบรส*วนใหญ*เป)นสงก*อสร�างในพรพทธศานาได�แก* พรอโบสถวะดใหญ*อนทารามวรวหาร หอพรพทธศหงค� ฯ หอพรไตรปcฎก วะดใต�ต�นลาน พรเจดย�อโบสถ
วะดอะษฎางค� พรอโบสถวะดญาณสะงวรราม ฯพรพทธมณฑป ภปร. สก. เป)นต�น
ศาลาเทศบาทชลบรศาลาเทศบาทชลบรศาลาเทศบาทชลบรศาลาเทศบาทชลบรเดมเป)นทตะงของศาลากลางจะงหวะดจลจอมเกล�าเจ�าอย*หะว เป)นอาคารก*ออฐถอปนใหญ* หละงคาทรงปDWนหยา ด�านหน�าอาคารมมขยนยกขนไปสงเท*าความสงของหละงคา ตอนบนทามงกฎ มเสาหลอกลดหละนกะนไปส*วนกลางใต�ซ�มโค�งมรปสะญญละกษณ�ของจะงหวะดชลบร
วะดอะษฎางค� พรอโบสถวะดญาณสะงวรราม ฯ พรบรมธาตเจดย�มหาจะกรพพะฒน� . เป)นต�น ซงจได�นาเสนอในมรดกทางพรพทธศาสนา
ศาลาเทศบาทชลบรศาลาเทศบาทชลบรศาลาเทศบาทชลบรศาลาเทศบาทชลบร อย*ในเขตตาบลบางปลาสร�อย อาเภอเเดมเป)นทตะงของศาลากลางจะงหวะด สร�างในระชสมะยพรบาทสมเดจพรจลจอมเกล�าเจ�าอย*หะว เป)นอาคารก*ออฐถอปน ชะนเดยวยกพนสง เป)นอาคารขนาดใหญ* หละงคาทรงปDWนหยา ด�านหน�าอาคารมมขยน ส*วนบนของมขก*ออฐเป)นแผงยกขนไปสงเท*าความสงของหละงคา ตอนบนทาเป)นซ�มโค�ง แบบตวะนตก ทเรยกว*ามงกฎ มเสาหลอกลดหละนกะนไป หะวเสาปรดษฐ�เป)นรปหม�อนาแบบตวะนตกส*วนกลางใต�ซ�มโค�งมรปสะญญละกษณ�ของจะงหวะดชลบร
พรบรมธาตเจดย�มหาจะกรพพะฒน� ซงจได�นาเสนอในมรดกทางพรพทธศาสนา
อย*ในเขตตาบลบางปลาสร�อย อาเภอเมอง ฯ สร�างในระชสมะยพรบาทสมเดจพร
ชะนเดยวยกพนสง เป)นอาคารขนาดส*วนบนของมขก*ออฐเป)นแผง
แบบตวะนตก ทเรยกว*าหะวเสาปรดษฐ�เป)นรปหม�อนาแบบตวะนตก
อาคารสามะญศกษาจะงหวะดอาคารสามะญศกษาจะงหวะดอาคารสามะญศกษาจะงหวะดอาคารสามะญศกษาจะงหวะดพรบาทสมเดจพรจลจออมเกล�าเจ�าอย*หะวสง หละงคาทรงปDWนหยา ส*วนหน�าของอาคารยกสงมละกษณเป)นมงกฎ ตรงกลางมสะญญละกษณ�ตราแผ*นดน มเสาหลอกขนาดเลก ลดหละนกะนทะงสองข�างสถาปDตยกรรมทแสดงให�เหนถงอทธ
ตกพรพะนวสาตกพรพะนวสาตกพรพะนวสาตกพรพะนวสา ตะงอย*ทโรงพยาบาลสมเดจพรบรมราชเทว ณ ศรราชา เป)นอาคารก*ออฐถอปน
อาคารสามะญศกษาจะงหวะดอาคารสามะญศกษาจะงหวะดอาคารสามะญศกษาจะงหวะดอาคารสามะญศกษาจะงหวะด เดมเป)นทตะงศาลจะงหวะด สร�างในระชสมะยพรบาทสมเดจพรจลจออมเกล�าเจ�าอย*หะว เป)นอาคารชะนเดยวก*ออฐถอปน ยกพน
ส*วนหน�าของอาคารยกสงมละกษณเป)นมงกฎ ตรงกลางมมเสาหลอกขนาดเลก ลดหละนกะนทะงสองข�าง เป)น
สถาปDตยกรรมทแสดงให�เหนถงอทธพลทางสถาปDตยกรรมตวะนตก
ตะงอย*ทโรงพยาบาลสมเดจพรบรมราชเทว ณ ศร มทะงส*วนทเป)นสองชะนแลชะนเดยว หละงคาเป)นแบบ
๙
สร�างในระชสมะยเป)นอาคารชะนเดยวก*ออฐถอปน ยกพน
ส*วนหน�าของอาคารยกสงมละกษณเป)นมงกฎ ตรงกลางมเป)น
ตะงอย*ทโรงพยาบาลสมเดจพรบรมราชเทว ณ ศรมทะงส*วนทเป)นสองชะนแลชะนเดยว หละงคาเป)นแบบ
ผสมผสานคอ หละงคาทรงปDWนหยา แลแบบหน�าจะวตะดมม หละงคายกสง ชะนบนแลชะนล*างมส*วนทเป)นมขยนแลรเบยงลายลกมหวด มการตกแต*งด�วยช*องรบายอากาศใต�ชายคา มคายะนรหว*างช*วงเสาระบกะบชายคา
ขนบธรรมเนยมปรเพณขนบธรรมเนยมปรเพณขนบธรรมเนยมปรเพณขนบธรรมเนยมปรเพณ
ปรเพณวงควายปรเพณวงควายปรเพณวงควายปรเพณวงควาย
วงควาย เป)นปรเพณเก*าแก*ดะงเดมของจะงหวะดชลบรมอย*แห*งเดยวใน
เมองไทย เมอใกล�เทศกาลออกพรรษาคระงใดกแสดงว*าช*วงเวลาแห*งการไถหว*าน
ได�ผ*านพ�นไปแล�ว ถงเวลาทบรรดาชาวไร*ชาวนาจได�มโอกาสหยดพะกผ*อน เพอ
รอคอยเวลาทผลผลตจตกดอกออกรวงแลกเป)นเวลาทวะวควายจได�พะกเหนอย
เสยทหละงจากทถกใช�งานมาอย*างหนะก ในวะนงาน ชาวไร*ชาวนาจหยดงาน
ทะงหมดแลจตกแต*งควายของตนอย*างสวยงามด�วยผ�าแพรพรรณ แลลกปDดส
ต*างๆ แลนาควายมาชมนมกะนทตลาด พร�อมกะนนะนกจนาผลตผลของตน
บรรทกเกวยนมาขายให�ชาวบ�านร�านตลาดไปพร�อมๆ กะน เมอจะบจ*ายขาย
สนค�าซอหาของต�องปรสงค�เสรจแล�ว ต*างคนต*างกถอโอกาสมาพบปสนทนา
กะน บ�างกจงควายเข�าเทยวตลาดจนกลายมาเป)นการแข*งขะนวงควายกะนขน แลจาก
การทชาวไร*ชาวนาต*างกพากะนตกแต*งปรดะบปรดาควายของตนอย*างสวยงาม
นเอง ทาให�เกดการปรกวดปรชะนความสวยงามของควายกะนขน พร�อมๆ ไปกะบ
การแข*งขะนวงควาย
ปDจจบะน ปรเพณวงควายในเขตเทศบาลเมองชลบร จจะดในวะนขน 14 คา เดอน 11 อาเภอบ�านบงจะดในวะนขน 15 คา เดอน 11 ตลาดหนองเขน อาเภอบ�านบง จะดในวะนแรม 1 คา เดอน 11 วะดดอนกลาง ตาบลแสนสข อาเภอเมอง จะดวงควายในวะนทอดกฐนปรจาป9ของวะด ในวะนนนอกจากจจะดให�มการแข*งขะนวงควาย ปรกวดความงามของควาย แลปรกวดสขภาพของควายแล�วยะงมการ "ส*ขวะญควาย" หรอทาขวะญควายไปในตะวอกด�วยแม�ปDจจบะนเกษตรกรส*วนใหญ*ในปรเทศจหะนมาใช�เครองจะกรกลหรอทเรยกว*าควายเหลกช*วยผ*อนแรงในการทานาแล�วก
ตาม แต*ชาวชลบรกยะงคงอนระกษ�ปรเพณท�องถนอะนแปลกนอย*จเป)นเอกละกษณ�ของจะงหวะดแล�วอกด�วย
ปรเพณปรเพณปรเพณปรเพณวะนไหลวะนไหลวะนไหลวะนไหล
เมองพะทยาได�กาหนดจะด
กจกรรมต*างๆ เช*น ขบวนแห*พรพทธรปเพอให�ปรชาชนได�
ชายหาดพะทยา แลกจกรรมการลเล*นพนบ�านการแสดงศลปวะฒนธรรมต*าง ๆ
ปรเพณกองข�าวนาเกลอ รดนาดาหะวผ�สงอาย
การเล*นนาสงกรานต�บรรยากาศชายทเล
นา ซงวะนไหลพะทยาถอว*าเป)นทนยมสาหระบ
ชาวชลบรกยะงคงอนระกษ�ปรเพณท�องถนอะนแปลกนอย* เพรานอกจากจเป)นเอกละกษณ�ของจะงหวะดแล�ว ยะงเป)นเครองแสดงถงความสามะคคของชาวชลบร
ปรเพณวะนไหลปรเพณวะนไหลปรเพณวะนไหลปรเพณวะนไหล
เมองพะทยาได�กาหนดจะดงานวะนไหล ในวะนท 19 เมษายนของทกป9โดยม
ขบวนแห*พรพทธรปเพอให�ปรชาชนได�สรงนาพร
แลกจกรรมการลเล*นพนบ�านการแสดงศลปวะฒนธรรมต*าง ๆ
รดนาดาหะวผ�สงอาย การปรกวดนางสงกรานต�
เล*นนาสงกรานต�บรรยากาศชายทเล พธรดนาดาหะว ขบวนวะนไหล การสาด
ถอว*าเป)นทนยมสาหระบเทศกาลสงกรานต�เป)นอย*างมาก
๑๑
เพรานอกจากยะงเป)นเครองแสดงถงความสามะคคของชาวชลบร
เมษายนของทกป9โดยม
สรงนาพร ตลอด
แลกจกรรมการลเล*นพนบ�านการแสดงศลปวะฒนธรรมต*าง ๆ
การปรกวดนางสงกรานต� แล
ขบวนวะนไหล การสาด
เป)นอย*างมาก เพรา
ถนนเกอบทกสาย ภายในเมองพะทยา
สงกรานต�เกอบทกสาย
งานปรเพณกองข�าวงานปรเพณกองข�าวงานปรเพณกองข�าวงานปรเพณกองข�าว
อาเภอศรราชา เป)นปรเพณอะนเก*าแก*ของชาวเมองชลบร
ศรราชา ทยะงคงระกษาปรเพณนอย*
เดอน เมษายน ของทกป9 สถานทจะดอย*บรเวณหน�าสานะกงานเทศบาลตาบลศร
ราชา แลทบรเวณเกาลอยศรราชากจกรรมของงานจปรกอบไปด�วย
ขบวนแห*ทนาโดยกล*มผ�เฒ*าผ�แก*แลหน*วยงานต*าง ๆ
เมองพะทยาจมแต*นะกท*องเทยวออกมาเล*นสาดนา
เป)นปรเพณอะนเก*าแก*ของชาวเมองชลบร ปDจจบะนมทอาเภอ
ศรราชา ทยะงคงระกษาปรเพณนอย* โดยจะดให�มขนเป)นปรจาทกวะนท 19
สถานทจะดอย*บรเวณหน�าสานะกงานเทศบาลตาบลศร
แลทบรเวณเกาลอยศรราชากจกรรมของงานจปรกอบไปด�วย
ขบวนแห*ทนาโดยกล*มผ�เฒ*าผ�แก*แลหน*วยงานต*าง ๆ ทแต*งกายด�วยชดไทย
เล*นสาดนา
ปDจจบะนมทอาเภอ
19-21
สถานทจะดอย*บรเวณหน�าสานะกงานเทศบาลตาบลศร
แลทบรเวณเกาลอยศรราชากจกรรมของงานจปรกอบไปด�วย การจะด
ทแต*งกายด�วยชดไทย
๑๓
ปรจาบ�านเข�าร*วมขบวน พธบวงสรวงแลเซ*นสะงเวยผ การสาธต ปรเพณกองข�าว
การลเล*นพนบ�าน การสาธตแลจาหน*ายขนมพนบ�านอาหารพนเมอง
งานปรจาจะงหวะดชลบรงานปรจาจะงหวะดชลบรงานปรจาจะงหวะดชลบรงานปรจาจะงหวะดชลบร
เป)นงานปรจาป9ทชาวจะงหวะดชลบร ได�ร*วมกะนจะดตดต*อกะนมาตะงแต*ป9 พ.ศ.
2475 กจกรรมของงานได�รวมงาน "นมะสการพรพทธสหงค� งานสงกรานต� แล
งาน กาชาด" ไว�ด�วยกะนโดยถอเอาปรมาณกลางเดอนเมษายนของทกป9เป)นวะนจะด
งาน ปรกอบไปด�วยขบวนแห*พรพทธสหงค� พธรดนาดาหะวผ�ใหญ* การลเล*น
พนบ�าน การแสดงโขนของกรมศลปากร แลการแสดงทางวะฒนธรรม นทรรศการ
แล การออกร�าน เพอเป)นการส*งเสรม แลระกษาไว�ซงขนบธรรมเนยมปรเพณอะน
ดงามของท�องถน
งานเทศกาลพะทยางานเทศกาลพะทยางานเทศกาลพะทยางานเทศกาลพะทยา
จะดขนปรมาณกลางเดอนเมษายนของทกป9 เพอเป)นการส*งเสรมการ
ท*องเทยว แลเผยแพร*ชอเสยงของเมองพะทยา มการจะดขบวนแห*ทปรดะบด�วย
ดอกไม�ทสวยงาม การปรกวดนางงามพะทยา การแข*งขะนกฬาพนบ�านไทย แข*งขะน
กฬาทางนา การปรกวดก*อปราสาททราย จดพลแลดอกไม�ไฟทรมทเล การ
แสดงศลปวะฒนธรรมนทรรศการแลการจาหน*ายสนค�าทรลก
งานพะทยามาราธอนงานพะทยามาราธอนงานพะทยามาราธอนงานพะทยามาราธอน
จะดขนทบรเวณเมองพะทยา ปรมาณเดอนกรกฎาคม เพอเป)นการ
ส*งเสรม การท*องเทยวนอกฤดท*องเทยว มนะกวงจากหลายปรเทศมาร*วมงาน
โดย ได�ระบการสนะบสนนจากหน*วยงานของระฐแลเอกชน
งานบญกลางบ�านแลเครองจะกสานพนะสนคมงานบญกลางบ�านแลเครองจะกสานพนะสนคมงานบญกลางบ�านแลเครองจะกสานพนะสนคมงานบญกลางบ�านแลเครองจะกสานพนะสนคม
เป)นงานปรเพณทสบทอดกะนมาช�านานของชาวอาเภอพนะสนคม ซงจจะดขนใน
ราวเดอน 3-6 โดยผ�เฒ*าหรอชาวบ�านทเป)นทนะบถอจเป)นผ�กาหนดวะนทาบญ แล
ทาพธสเดาเคราห� เพอความร*มเยนเป)นสขของชาวบ�าน หละงพธสงฆ�จมการ
ระบปรทานอาหารร*วมกะนแลมการลเล*นพนบ�าน
เอกละกษณ�ทางวะฒนธรรมเอกละกษณ�ทางวะฒนธรรมเอกละกษณ�ทางวะฒนธรรมเอกละกษณ�ทางวะฒนธรรม
เครองสาน เครองสาน เครองสาน เครองสาน ผ�าทอ แลผ�าทอ แลผ�าทอ แลผ�าทอ แลงานงานงานงานแกสละกหนแกสละกหนแกสละกหนแกสละกหน
เป)นงานหตถกรรมทเกดขนจากภมปDญญาของชาวบ�านทนาเอาวะสดทมใน
ท�องถนมาปรดษฐ�เป)นเครองมอเครองใช�เพอการดารงชพ
เครองจะกสานเครองจะกสานเครองจะกสานเครองจะกสานพนะสนคมพนะสนคมพนะสนคมพนะสนคม
งานหะตถกรรมเครองจะกสานพนะสนคมเป)นภมปDญญาพนบ�านทสบทอดกะนมา
ชะวอายคน ปDจจบะนยะงดารงอย*เพรามการส*งเสรมพะฒนาในรปแบบต*างๆ เช*น
ตรกร�า กรจาด พะด ปDจจบะนมการพะฒนาเป)นไปในรปแบบต*างๆ เช*น
กล*องใส*ทชช แจกะน หมวกในแบบต*างๆ ฯลฯ นอกจากนอาเภอพนะสนคมยะง
มศนย�ส*งเสรมฝ9มอจะกสานดอกไม�ไผ*ตามโครงการพรราชดารฯ นเป)นทลอเลอง
แลได�ระบการยกย*องให�เป)นของดจะงหวะดชลบร กล*มแม*บ�านเหล*านนอกจากจม
ส*วนช*วยอนระกษ� แลพะฒนาภมปDญญาพนบ�านชลบรไว�แล�ว ยะงเป)นการรายได�
เสรมให�แก*กล*มแม*บ�านเหล*านะนด�วย
๑๕
ผ�าทออ*างศลาผ�าทออ*างศลาผ�าทออ*างศลาผ�าทออ*างศลา
เป)นหะตถกรรมของชาวอ*างศลา ซงมชอเสยงมาช�านาน นายตร
อมาตยกล ได�เขยนลงในหนะงสอนาเทยวชลบรว*า ผ�าทรงของมหากษะตย�กทอ
ไปจากอ*างศลา แลจะงหวะดจะนทบร แต*ทางจะนทบรได�เลทอไปก*อนแล�ว ใน
สมะยพรบาทสสมเดจพรจลจอมเกล�าเจ�าอย*หะว ผ�าทออ*างศลากยะงเป)นของ
พรองค�พรราชทานให�แก*ข�าราชกาลทกรงเทพฯ แต*หน�าเสยดายทงาน
หะตถกรรมทางนได�เสอมสญไปแล�วเพรามการเปลยนแปลงทางด�านเศรษฐกจแล
สะงคมของจะงหวะดชลบร
งานแกสละกหนอ*างศลางานแกสละกหนอ*างศลางานแกสละกหนอ*างศลางานแกสละกหนอ*างศลา
เป)นหะตถกรรมพนบ�านทสาคะญอกอย*างหนงของอ*างศลา งานแกสละกหน
แต*เดมมเพยงการทาครกหนแลโม*หน ครกหนอ*างศลาเกดจากความคดรเรม
ของชาวจน ซงอพยพมาในช*วงสงครามโลกคระงท 2 โดยเข�ามาตะงถนฐานเพอทา
มาหากนทอ*างศลา แลเหนว*าคนไทยใช�ครกเป)นเครองใช�ในคระวกะนทกคระวเรอน
จงรเรมทาครกหนแลแกสละกขน เล*ากะนว*าชาวจนทเรมแกสละกครกขนเป)นคน
แรกชอ นายหยกย� แซ�เจ�ง เคยเป)นช*างแกสละกหนมาก*อน ต*อมานายหยกย�
แซ�เจ�ง ได�สอนวธทาครกให�แก*เพอนบ�านทะวๆไป การแกสละกครกหนจง
ขยายตะวไปเป)น อตสาหกรรมพนบ�านของอ*างศลาทมชอเสยงกรจายไปทะปรเทศ
วะฒนธรรมด�านอาหารการกนวะฒนธรรมด�านอาหารการกนวะฒนธรรมด�านอาหารการกนวะฒนธรรมด�านอาหารการกน
จะงหวะดชลบรเป)นจะงหวะดชายฝD\งทเลด�านทศตวะนออกของอ*าวไทยทม
ทระพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ�แลมความมะนคงทางด�านเศรษฐกจมาช�านาน
ด�วยองค�ปรกอบดะงกล*าวปรชาชนจะงหวะดชลบรจงมความพร�อมทางด�านความ
เป)นอย*แลมความสมบรณ�ทางด�านอาหารการกนทะงอาหารคาวแลอาหารหวาน
อาหารคาวอาหารคาวอาหารคาวอาหารคาว
ปลาคก ปลาคก ปลาคก ปลาคก เป)นอาหารปรจาท�องถนมเฉพราในจะงหวะดชลบรเท*านะน แหล*ง
ททาปลาคก คอ ตาบลบางปลาสร�อยหรอท*าเกวยนนะนเอง ซงเป)นทร�จะกของ
คนทะวไป ปลาคกเป)นอาหารคาวทมส*วนปรกอบ คอ ปลาตเพยนทเล
ผะกกาดดอง ตไคร� กรเทยม พรกแห�งแลเกลอนามาต�มเคยวรวมกะนโดย
วางปลาไว�ข�างบน ใส*นาเป)ดพโล�ซงเป)นเคลดละบของความอร*อย ยกตะงบนเต*า
แลเคยวไฟอ*อนๆ ระบปรทานได�ทะงข�าวสวยแลข�าวต�ม
ห*อหมก ห*อหมก ห*อหมก ห*อหมก อาหารคาวทมชอเสยงของจะงชลบรทปรชาชนทะวไปนยมบรโภค
ได�แก* ห*อหมก เพราห*อหมกมคณค*าทางอาหารครบถ�วน มรสชาตอร*อย
ถกปาก บางคระงใช�รองระบแขกบ�านแขกเมองจะดเป)นอาหารสาหระบงานเลยงต*างๆ
เช*น งานอปสมบท งานศพ ปDจจบะนห*อหมกยะงเป)นอาหารทนยมกะนแพร*หลาย
เนองจากมจาหน*ายทะวไป รสชาตอร*อย ราคาไม*แพง นะกท*องเทยวทเดนทาง
มาเทยวสามารถซอกละบไปเป)นของฝากได�
แจงลอนแจงลอนแจงลอนแจงลอน เป)นอาหารพนบ�านของชาวชลบรเช*นกะนจะดอย*ในปรเภทอาหาร
คาว มเครองปรงเช*นเดยวกะบห*อหมก ต*างกะนแค*ว*า ห*อหมกกทแลมผะก
ต*างๆแต*แจงลอนจใส*มพร�าวขดทไม*ต�องคะดกทออกแลไม*ใส*ผะก นามาปDWนเป)น
ก�อนกลมๆ เสยบไม�ย*างพอสก จมกนหอมชวนระบปรทาน
ขนมจนขนมจนขนมจนขนมจน ขนมจนบ�านบงเป)นขนมจนทมชอเสยงไปทะวปรเทศ ทะงภายใน
จะงหวะดแลต*างจะงหวะด มะกมผ�สะงซอไปเลยงในงานบญต*างๆ เช*น งานทาบญ
ขนบ�านใหม* งานวะนเกด งานแต*งงาน เพรามความเชอว*าขนมจนมความยาว
แลเหนยวแน*นไม*แตกเลกรากะนไปเรว
ห�อยจkอห�อยจkอห�อยจkอห�อยจkอ เป)นอาหารทชอเสยงแลมต�นกาเนดในจะงหวะดชลบร เนองจาก
ทนมปม�าซงเป)นส*วนปรกอบหละกของห�อยจkออย*เป)นจานวนมากแลราคาถก
กdวยเตยวกdวยเตยวกdวยเตยวกdวยเตยว ถอเป)นเอกละกษณ�ของจะงหวะดชลบร กคอ เมยงกdวยเตยว
ซงมส*วนปรกอบเป)นเส�นกdวยเตยวตะดเป)นแผ*นสเหลยมปรมาณเท*าฝXามอ แล�ว
๑๗
นามาห*อใส*เครองปรง ปรกอบไปด�วย ก�งแห�ง ถะวลสง ไข*เจยวฝอย
ถะวงอก ใบกยช*ายลวกหยอดด�วยนาจมซงปรงด�วยนาปลา มนาว พรกขหน
ผะกช ปรงให�เปรยว หวาน เคม แล�วแต*ชอบ
แกงลาวแกงลาวแกงลาวแกงลาว เป)นอาหารพนเมองของชาวไทยเชอสายลาวในแถบอาเภอพนะส
นคม แลพานทอง ซงนยมระบปรทานกะนเป)นอย*างมาก เครองปรง
ปรกอบด�วย หน*อไม�ลวกเผ*า ใบย*านาง เหดฟางซก ชอมเดดเป)นท*อน
สะนๆ ฟDกทองหะนเป)นชนเลกๆ ข�าวโพด ข�าวเหนยว ใบแมงละก ตไคร�ทบ
หะนเป)นท*อน นาปลา นากรชายทบ ข�าวเบอนามาตาแลคะนกะบใบย*านางนามา
ปรง รสชาตโดยรวมจออกขมเพราใส*ย*านางกะบหน*อไม�เผ*า การใส*ผะกหลาย
ชนดจช*วยขะบลมแลช*วยเจรญอาหาร
อาหารหวานอาหารหวานอาหารหวานอาหารหวาน
ข�าวหลามข�าวหลามข�าวหลามข�าวหลาม ข�าวหลามเป)นขนมหวานทสามารถทารายได�ให�กะบชาวชลบร
เป)นอย*างมาก มการทาข�าวหลามเป)นจานวนมาก แลมะกจตะงชอข�าวหลาม
ตามชอคนทา เช*น ข�าวหลามแม*ไข* ข�าวหลามแม*ศร ข�าวหลามแม*ปรนอม
ฯลฯ นะกท*องเทยวส*วนใหญ*สามารถซอได�ในราคาทไม*แพง เป)นขนมมชอเสยง
ของชาวชลบร ดะงคาขวะญทว*า ทเลงาม ข�าวหลามอร*อย อ�อยหวาน จะก
สานด ปรเพณวงควาย
ข�าวเกรยบออ*นข�าวเกรยบออ*นข�าวเกรยบออ*นข�าวเกรยบออ*น เป)นขนมหวานชนดหนงทเป)นทนยมของชาวชลบร ม
จาหน*ายทะวไป ควบค*กะบถาด ขะนตอนวธการปรงไม*ยาก แต*อาจเสยเวลาบ�าง
เนองจากทาได�คระงลชน
ขนมก�นถะว ขนมหน�าถะว ขนมหน�าหมขนมก�นถะว ขนมหน�าถะว ขนมหน�าหมขนมก�นถะว ขนมหน�าถะว ขนมหน�าหมขนมก�นถะว ขนมหน�าถะว ขนมหน�าหม เป)นขนมไทยพนบ�านรปทรง
เหมอนขนมถ�วนตไล จดเด*นขนมของชนดนคอ มถะวเขยวผ*าซกคะวบรรจอย*ก�น
ถ�วนแลมรสชาตเข�มข�น หวานมะน กลมกล*อม
ข�าวต�มขาว ข�าวต�มแดงข�าวต�มขาว ข�าวต�มแดงข�าวต�มขาว ข�าวต�มแดงข�าวต�มขาว ข�าวต�มแดง เป)นขนมไทยโบราณทมส*วนผสมรหว*างแป]ง
ข�าวเหนยว มพร�าว แลนาตาลป9บ มขะนตอนในการปรงไม*ซะบซ�อน ทาได�
ง*าย ใช�เวลาช*วงสะนๆ เป)นขนมระบปรทานเล*นก แต*ทนยมมะกจะดเป)นขนม
สาระบเพอปรกอบพธกรรมต*างๆร*วมกะบการทาบายศร เช*น การแก�บน การ
ขนศาลพรภม การขนบ�านใหม* การโกนจก ฯลฯ
การลเล*นการลเล*นการลเล*นการลเล*น สบ�าสบ�าสบ�าสบ�า
การเล*นสบ�าจเล*นกะนทลานวะดหรอลานบ�าน แถบตาบลบ�านสวน แลตาบลแสนสข อาเภอเมองชลบร ตลอดจนสถานทอน ๆ ในจะงหวะดใกล�เคยง สร�างความสนกสนานแลได�ออกกาละงกายไปด�วย การเล*น ผ�เล*นจแบ*งออกเป)นสองฝXาย อปกรณ�การเล*น คอ เปลอกหอยแครง กะบลกสบ�าทกลงจากไม� ผ�เล*นทะงสองฝXายจผละดกะนเล*นท*าต*าง ๆ เช*น ล�อนง ยงดด หรอทอยหนบ เมอเล*นหมดทกท*าแล�วส*วนมากจประบให�ผ�แพ�รา
ลกช*วงลกช*วงลกช*วงลกช*วง การเล*นลกช*วงจเล*นกะนทลานวะดหรอลานบ�านแถบตาบลเหมอง อาเภอเมองชลบร ในรหว*างเทศกาลสงกรานต� โดยจเล*นกะนเกอบทกวะนเวลาบ*ายถงเยน การเล*นลกช*วงของชาวตาบลเหมองม 3 แบบ คอ ช*วงวง ช*วงรา แลช*วงเชลย การเล*นลกช*วงให�ความสนกสนาน ได�ออกกาละงกาย สร�างความสามะคค
ผกรด�งผกรด�งผกรด�งผกรด�ง ผกรด�ง หรอผนางด�วงจเล*นกะนลานบ�านรหว*างสงกรานต� โดยเล*นเพอความสนกสนานแหลหาของทหายไป จเล*นในเวลากลางคน โดยต�องจะดเตรยมเครองคาย (เหล�า นามะนใส*ผม แป]งผะดหน�า นาอบไทย นาหอมต*าง ๆ หว กรจก) เพอสะงเวยเจ�าท แล�วให�ผ�จเข�าทรงซงเป)นผ�ชายจะบขอบกรด�งมายนกลางวง มพเลยง 1 คน คนอนยนล�อมเป)นวง ทเลยงจะดธปเทยบเชญผแลร�องเพลงผกรด�วงพร�อม ๆ กะน ผจเหวยงกรด�งไปทสาว ๆ ให�มาราวงด�วย เมอจเลกเล*นกดงกรด�วงออกจากมอคนทรงผกจออก ถ�าเล*นเพอหาของหาย ผกรด�งจพาคนทรงเดนหรอวงไปยะงททของหายไปแลสามารถช*วยหาของได�
๑๙
ผลอบผลอบผลอบผลอบ การเล*นผลอบจเล*นในรหว*างเทศกาลสงกรานต� โดยเล*นตอนกลางคนทตาบลบางพร อาเภอศรราชา ตาบลแสนสถข ตาบลบ�านปmก อาเภอเมองชลบร ตาบลห�วยใหญ* อาเภอบางลมง นยมเล*นกะนทลานบ�าน โดยนาเครองเซ*นวางกองบนใบตอง ลอบตะงไว�ข�าง ๆ เอาไม�คานสอด เอาทนานสวมหะว ธปสามดอกเรยงเป)นแถว สากตาข�าววาง 2 ข�างเครองเซ*น ให�หญงสาว 2 คน นะนบนสากคนลอะน เอามอจะบลอบ คนอนล�อมวงร�องเพลงเชญผลอบ เมอผเข�าลอบจเหวยงไปมา ถ�าใครล�อเลยนลอบจไล*ตคนนะน เป)นทสนกสนาน ถ�าเอามอแหย*ทช*องรหว*างซลอบผกจออก
ผส*มผส*มผส*มผส*ม การเล*นผส*มจเล*นในรหว*างเทศกาลสงกรานต� นยมเล*นในเลากลางคนทลานบ�าน ตาบลหะวถนน อาเภอพนะสนคม แลทอน ๆ โดยให�คน 1-3 คน จเป)นหญงหรอชายกได�ผกตา แล�วมานะนบนครกควา จดธป 3 ดอก เอาส*มแลข�องใส*ปลาผกไว�ทเอวคนทรงคนอน ๆ ล�มวงร�องเพลงเชญ คนทรงจวงเอาส*มครอบปลาทคนรอบ ๆ โดย โดยสมมตท*อนไม�แทนปลา คนทรงจจะบปลาอย*างรวดเรว ถ�าปลาวงหน ทาให�เกดความสนกสนาน ถ�าให�ผออกต�องเอามอขยหทะงสองข�าง แลแก�ผ�าผกตากออก
คราดนา หรอวงคราดคราดนา หรอวงคราดคราดนา หรอวงคราดคราดนา หรอวงคราด ก*อนการปDกดานาตามแต*จกาหนดร*วมกะนว*าจเป)นวะนให เพอเป)นการเอาฤกษ�เอาชะยในการทานาน แลแสดงให�เหนถงความสาคะญของควาย ซงเป)นสะตว�จาเป)นในการทานาทตาบลบง ตาบลหนองชาก อาเภอบ�านบง จจะดให�มการวงคราด โดยผ�เข�าแข*งจะนส*วควาาย 1 ค* เทยมคราด แลคนถอหางคราด 1 คน สงในท�องนาทไถไว�แล�ว แบ*งเป)นล*ทางตรงตามยาว แต*ลค*ต�องเดนหรอวงตามล* จมเกณฑ�ตะดสนโดยดว*าค*ใดคราดได�ตรงทางแลละกษณควายด ไถคราดเก*ง ผ�ชนจได�ระบรางวะลต*าง ๆ ซงเป)นปรโยชน�ต*อเจ�าของควาย เป)นการสร�างเสรมความสามะคค
การราเทยนการราเทยนการราเทยนการราเทยน ส*วนใหญ*จเล*นในเวลาว*างงานตอนกลางคน ผ�เล*นเป)นชาวบ�านมขามเตย
ตาบลพนะสนคม อาเภอพนะสนคม ผ�เล*นทกคนถอเทยนทจดแล�วคนล 1 เล*ม ยนเป)นวงกลม เว�นรยพอให�ราได�สดวก มคนอกกล*มหนงร�องเพลงปรบมอให�จะงหว ผ�ราเทยนจต�องราโดยไม*ให�เทยนดะบ ถ�าเทยนดะบต�องออกมาอย*นอกวง เล*นไปจนเหลอคนสดท�ายทเทยนไม*ดะบ ถอว*าเป)นผ�ชนแลอาจจมรางวะล
หมากรกคนหมากรกคนหมากรกคนหมากรกคน นยมเล*นรหว*างสงกรานต� หรอในงานมงคลต*าง ๆ ทลานวะดหรอลานบ�าน ตาบลบ�านโขด อาเภอเมองชลบร ผ�เล*นหมากรกคน 2 คนนะงปรจากรดานหมากรก เตรยมเดนตะวหมากรก ผ�เล*นอก 32 คน แต*งกายแบบทหารโบราณ แบ*งเป)น 2 ฝXาย ฝXายล 16 คน เครองแต*งกายคนลส ศรณสมหะวแสดงให�ร�ว*าเป)นขน โคน ม�า เรอ หรอเบย ขะดตารางบนพน เมอผ�เล*นเดนหมากรกตะวใดไปตาไหนจมคนพากย�ทางไมโครโฟน ให�หมากรกคนเดนเหมอนตะวหมากรก มคน 1 คน ใช�ไม�ยาว ๆ คอยชว*าให�หมากรกคนเดนไปตาไหน คนพากย�บอกให�วงป9\พาทย�บรรเลงเพลงให�เหมาสม กะบลลาแลศะกดศรของหมากรกตะวนะน หากหมากรกตะวใดถกฝXายตรงข�ามกน คนชจชให�หมากรกตะวนะนออกจากการเล*น เล*นกะนไปจนฝXายใดฝXายหนงจน การเล*นหมากรกคนถอเป]นการเล*นทให�ความสนกสนาน แลฝmกปฏภาณไหวพรบอย*างหนง
๒๑
บรรณนกรมบรรณนกรมบรรณนกรมบรรณนกรม อารมณ� ปรพะนธ�แลคณ. มรดกทางธรรมท�องถน. สารานวะฒนธรรม พะฒนาการทางปรวะตศาสตร�เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว,๒๕๔๔.๑๓๐. อารมณ� ปรพะนธ�แลคณ. เครองจะกสานผ�าทอแลงานแกสละกหน. สารานกรมวะฒนธรรม พะฒนการทางปรวะตศาสตร� เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว,๒๕๔๔.๑๕๓. อารมณ� ปรพะนธ�แลคณ. การลเล*น. สารานกรมวะฒนธรรม พะฒนการทางปรวะตศาสตร� เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว,๒๕๔๔.๑๗๒. วเชยร ดอนแรมแลคณ. เอกละกษณ�ของจะงหวะดชลบร.วะฒนธรรม พะฒนการทางปรวะตศาสตร� เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว,๒๕๔๔.๒๖๖. วเชยร ดอนแรมแลคณ. งานหะตถกรรมช*างฝ9มอ. วะฒนธรรม พะฒนการทางปรวะตศาสตร� เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว,๒๕๔๔.๒๖๖. วเชยร ดอนแรมแลคณ. วะฒนธรรมด�านอาหารการกน.
วะฒนธรรม พะฒนการทางปรวะตศาสตร� เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว,๒๕๔๔.๒๗๐. วเชยร ดอนแรมแลคณ. ขนมธรรมเนยมปรณ.วะฒนธรรม. พะฒนการทางปรวะตศาสตร� เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว๒๕๔๔.๒๗๓. วเชยร ดอนแรมแลคณ. การลเล*นอนๆ. วะฒนธรรม พะฒนการทางปรวะตศาสตร� เอกละกษณ�แลภมปDญญา จะงหวะดชลบร.กรงเทพ:ครสภาลาดพร�าว,๒๕๕๓.๒๘๐. ไม*ปรากฏชอผ�แต*ง.”กจกรรมแลงานปรเพณ”[ออนไลน�] เข�าถงได�จาก :http://thai.tourismthailand.org/see-do-/events-festivals.สบค�น๑๐/๐๓/๑๕๕๔. ไม*ปรากฎชผ�แต*ง.”ชลบร”[ออนไลน�]เข�าถงได�จาก :http://thai.tourismthailand.org/where-to-go/cities-guide/guide/destinion/chon-buri.
สบค�น๐๕/๐๓/๒๕๕๔.
หน*วยการปกครองหน*วยการปกครองหน*วยการปกครองหน*วยการปกครอง
การปกครองแบ*งออกเป)น ๑๑
ภาคผนวกภาคผนวกภาคผนวกภาคผนวก
แผนทจะงหวะดชลบรแผนทจะงหวะดชลบรแผนทจะงหวะดชลบรแผนทจะงหวะดชลบร
๑๑ อาเภอ ๙๒ ตาบล ๖๘๗ หม*บ�าน
๒๓
1111.... อาเภอเมองอาเภอเมองอาเภอเมองอาเภอเมองชลบรชลบรชลบรชลบร
2222.... อาเภอบ�านอาเภอบ�านอาเภอบ�านอาเภอบ�านบงบงบงบง
3333.... อาเภออาเภออาเภออาเภอหนองใหญ*หนองใหญ*หนองใหญ*หนองใหญ*
4444.... อาเภอบางลอาเภอบางลอาเภอบางลอาเภอบางลมงมงมงมง
5555.... อาเภอพานอาเภอพานอาเภอพานอาเภอพานทองทองทองทอง
6666.... อาเภอพนะสอาเภอพนะสอาเภอพนะสอาเภอพนะสนคมนคมนคมนคม
7777.... อาเภอศรอาเภอศรอาเภอศรอาเภอศรราชาราชาราชาราชา
8888.... อาเภอเกาสอาเภอเกาสอาเภอเกาสอาเภอเกาสชะงชะงชะงชะง
9999.... อาเภอสะตหบอาเภอสะตหบอาเภอสะตหบอาเภอสะตหบ 10101010.... อาเภออาเภออาเภออาเภอ
บ*อทองบ*อทองบ*อทองบ*อทอง 11111111.... อาเภออาเภออาเภออาเภอ
เกาจะนทร�เกาจะนทร�เกาจะนทร�เกาจะนทร�
๒๕
อภธานศะอภธานศะอภธานศะอภธานศะพท�พท�พท�พท�
บรณ การซ*อมแซม
ปฏสะงขรณ� ซ*อมแซมทาให�กละบมาเหมอนเดม
เครองสะงคโลก ถ�วยชามโบราณ
เตาเชงกราน ทสาหระบเผาถ�วยชาม
ปรวะตศาสตร� วชาว*าด�วยเหตการณ�ทมาของปรชาชาต
มรดก ทระพย�สมบะตทสบทอด
สถาปDตยกรรม วชาทว*าด�วยการก*อสร�าง
มงกฎ เครองสวมพรเศยร
วะฒนธรรม สงททาให�เจรญงอกงามแก*หม*คณ วถชวตของหม*
คณ
อนระกษ� ระกษาให�คงเดม
ปรเพณ สงทนยมปรพฤตปฏบะตสยต*อกะนมาจนเป)นแบบแผน
การลเล*น การแสดงต*างๆเพอความสนกสนานรนเรง
top related