si rizal bilang manunulat

JOSE P. RIZAL

NOVELS

SI JOSE RIZAL BILANG MANUNULAT

Napakaraming sinulat na akdang pampanitikan si Rizal. Nakahihigit siya sa mga kilalang manunulat sa buong daigdig na ang kadalubhasaan ay sa isa o dalawang uri lamang kaya’t may mga tanyag na nobelista, kuwentista, mandudula, makata, mananaysay, at poklorista

NOLI ME TANGEREUnang Nobela

EL FILIBUSTERISMO

Pangalawang Nobela

NOVELS

NOLI ME TANGERE1887

Ang Orihinal na pabalat ng Noli Me Tangere

KASAYSAYAN NG NOLI ME TANGERE• Ang orihinal na wika na ginamit para sa Noli ay

Kastila para ito ay mabasa mg mga kastilang pari.

"UNCLE TOM'S CABIN"HARRIET BEACHER STOWE

• ITO ANG NAGING INSPIRASYON NI RIZAL PARA MAGHANDA NG NOBELA DITO SA PILIPINAS.

Pamagat ng Noli Me Tangere

hango sa

San Juan 20:13-17

HUWAG MO AKONG SALINGIN

January 2,1884. Si Rizal ay nagpasya tungkol sa pagsulat ng Nobela tungkol sa Pilipinas kasama ang grupo ng ibang Pilipino at inaprubahan ito nina: Pedro, Maximo, at Antonio Paterno, Graciano Lopez-Jaena, Evaristo Aguirre, Eduardo de Lete, Julio Llorente, Melecio Figueroa, at Valentin Ventura.

Ngunit hindi ito nagkaroon ng katuparan, kaya sa harap ng kabiguang ito, sinarili niya ang pagsulat nang walang katulong.

Sinimulang sulatin ni Dr. Jose P. Rizal ang mga unang bahagi ng "Noli Me Tangere" noong 1884 sa Madrid noong siya ay nag-aaral pa ng medisina.

• Ipinagpatuloy niya ang pagsusulat nito sa Paris• Natapos niya ang kalahati sa natirang bahagi ng

Nobela

Sa Berlin natapos ni Rizal ang nobela noong Pebrero, 1887

Bago pa man naimprenta ang Libro,

Gipit na sa pera si Rizal

Nabalam pa ang kanyang pensyon.

Dalawang beses lang kumakain sa buong maghapon

Nawalan ng pag-asa si Rizal na maimprenta ang Nobela

Maximo Viola

kaibigan ni Rizal

Tagapagligtas ng Noli Me Tangere

Pinahiram niya ng 300 piso si Rizal upang maipalimbag ang nobela nito.

Marso 1887

Sa Imperia Lette sa Berlin naipalimbag ni Rizal ang Noli Me Tangere

2,000 sipi ang nailimbag

Tungkol sa pagpapahalaga ng katapatan, ibinigay ni Dr. Maximo Viola ang kopya ng Noli sa buong higpit na pagkakapulupot sa isang lapis na kanyang ginamit sa pagsulat ng kanyang Nobela at ang unang pahina ay naglalaman ng mga otograpiya na “para sa aking kaibigang Maximo Viola, ang una sa pagbasa nito sa aking pagkagawa”

SA PAGLAGANAP NG NOLI ME TANGERE:

EPEKTO NG NOLI

1. Nakasama sa pamilya ni Rizal2. Higit na sumikat ang nobela sa kabila

ng paggipit ng mga prayle.3. Tumaas ang presyo ng nobela mula sa

piso patungo sa halagang limampu4. Nagising ang kamalayan ng mga

Pilipino. (lalo na si Bonifacio)5. Nagpalitan ng pasaring at pagtatalo

ang mga prayle at mga kaibigan ni Rizal.

ANTI- NOLI

1.MGA PARING REGULAR

2.MGA SENADOR SA CORTES Y ESPANYA

3.MGA OPISYAL SA AKADEMYA NG MADRID

PRO- NOLI

1. MGA PROPAGANDISTA SA LOOB AT LABAS NG BANSA

2. EDUKADOR AT REPORMISTA (MGA INTELEKTUAL)

3. MGA PILIPINONG PARI

Noong panahon ng himagsikan sa Pilipinas, itinago ang manuskrito ng "Noli Me Tangere" sa isang pader na tinapalan ng semento.

Noong 1945 sa paglalaban sa Maynila ng mga Americano at Hapones ay mahiwagang nailigtas ang manuskritong ito.

Binili ng pamahalaan ng Pilipinas ang manuskitong ito ng "Noli Me Tangere" sa halagang P25,000. Ito ay ayon na rin sa kapasiyahan ng Batasan ng Pilipinas at sa pagmamalasakit nina Speaker Osmeña at Vice Governor Gilbert. Sa ngayon, ang manuskrito ay nasa pag-iingat ng National Library.

EL FILIBUSTERISMO1891

KARUGTONG NG NOLI ME TANGERE NA SINASABING KANSER NG LIPUNAN.

IPINAPAHIWATIG NG EL FILIBUSTERISMO ANG MADILIM NA LARAWAN NG MGA PILIPINO SA KAMAY NG MGA ESPAÑYOL

ANG NOBELANG "EL FILIBUSTERISMO" AY ISINULAT NG ATING MAGITING NA BAYANING SI DR. JOSE RIZAL NA BUONG PUSONG INALAY SA TATLONG PARING MARTIR, NA LALONG KILALA SA BANSAG NA GOMBURZA - GOMEZ, BURGOS , ZAMORA.

Sinimulan niya ang akda noong Oktubre ng 1887 habang nagpapraktis ng medisina sa Calamba

Sa London, 1888, gumawa siya ng maraming pagbabago sa plot at pinagbuti niya ang ilang mga kabanata.

Ipinagpatuloy ni Rizal ang pagtatrabaho sa kaniyang manuskrito habang naninirahan sa Paris, Madrid, at Brussel, at nakompleto niya ito noong Marso 29, 1891, sa Biarritz

Valentin Ventura – kaibigan ni Rizal

Setyembre 22, 1891 – nailathala ang nobela Gent.

Nakalagak sa Filipiniana Division ng National Library sa Maynila.

Napasakamay mula kay Ventura sa halagang 10,000

MGA HINDI NATAPOS NA SULATIN NI RIZAL

44 Pahina Bureau of Public Libraries (National Library)

Mga Tauhan

Prinsipe Tagulima- anak ni Sultan Zaide Sultan Zaide Kamandagan- anak ni lakandula Lakandula- huling hari ng Tondo Maligaya at Sinagtala- apo ni

kamandagan

Dr. Rafael Palma- “Pride of Malays”

Tungkol sa mga negatibong kalagayan ng Pilipinas

Nagsimula ito sa libing ni Prinsipe Tagulima, anak ni Sultan Zaide ng Ternate, sa Malapad-na-Bato, isang malaking bato sa baybayin ng Ilog Pasig. Si Sultan Zaide, kasama ang kanyang pamilya at mga tagasunod, ay buinihag ng mga Espanyol noong gyera sa Moluccas at dinala sa Manila. Ang Sultan at ang kanyang mga pamilya at mga tagasunod at pinangakuhan ng maayos na kalalagyan, subalit nakalimutan ng mga Espanyol ang kanilang pangako at hinayaang silang isa-isang misteryosong namatay.

Ang bayani sa nobela ay si Kamandagan, ang huling hari ng Tondo at mula sa lahi ni Lakandula. Tinangka niyang maibalik ang nawalang kaharian ng kanyang mga ninuno. Isang araw, niligtas niya ang kanyang dalawang magandang apo mula sa mga Espanyol ang Kura at ang Ecomendero mula sa laguna de bay.

“Makamisa” 20 pahina

Tauhan:

1. Padre Agaton-kura paroko ng Tulig2. Kapitan Lucas- Gobernadorcillo ng

Tulig3. Aleng Anday- iniibig ni Padre Agaton4. Marcela- anak ni kapitan Lucas5. Tenyente Tato- Lt. gen. ng Guardia

Civil6. Don Segundo- Juez de Paz ng Tulig7. Kapitan Tibo

“Dapitan” 8 pages

sinulat habang siya ay nasa Dapitan

43 Pages tungkol sa masamang

kondisyon ng Pilipinas

147 Pages

“Tungkol sa buhay sa Pilipinas”

Tauhan:

Padre Agaton – Paring EspanyolKapitan PanchongKapitana BarangCecilia – anak ni Panchong at BarangImagine Capitan CrispinDr. Lopez

34 Pages

Tungkol Sa Buhay Ni Cristobal

Tauhan:

CristobalAmelia – kasintahan ni CristobalKapitan Ramon – ama ni CristobalDominican Friar, Franciscan Friar, at Tenyente ng Guardia Civil.

SANAYSAY NI RIZAL(Essay)

Sa Mga Kababayan Kong Dalaga sa Malolos Isang liham noong Pebrero 22, 1889

Binati at pinuri ang:Ipinamalas na pambihirang kabuuan ng loobMayuming kilos

Ikinalungkot ang:Labis na kababaang loobPagtanggap at pagsunod sa mga salita’t kapritso ng mga prayle.

Ang Katamaran ng mga Pilipino

Pinakamahaba sa mga Sanaysay ni Rizal na nalathala sa La Solidaridad

Ang Pilipinas sa Loob ng Sandaang Taon

Binunuo ng apat na artikulo sa La Solidaridad

Unang ArtkuloTumalakay sa sanhi ng paghihirap ng bayan.

Pangalawang ArtikuloTumalakay sa nagsisimulang paghahango sa kamangmangan

Pangatlong ArtikuloTumalakay sa mga pagbabago at mga reporma sa pulitika

Pang-apat na ArtikuloTumalakay sa hakbangin tungo sa pagkakamit ng kalayaan

TULA NI RIZAL

Sa Aking Mga Kababata Isinulat sa

pamamatnubay ng ina

Naunawaan niya ang buong kahulugan ng pagkamakabayan

Ang Una Kong Inspirasyon(Mi Primera Inspiracion)

Inialay sa kaarawan ng kanyang ina

Sa Kabataang Pilipino

Isinulat noong Nobyembre 22, 1879

Nagkamit ng unang gantimpala sa patimpalak

Huling Paalam(Mi Ultimo Adios)

Pinakahuling tula ni Rizal

Talambuhay ni Rizal na nagsasaad ng pinakadakila at pinakamasining na pangarap ang kanyang walang kupas na pagmamahal sa bayan