sinig ng komunikasyon sa filipino

SINING NG KOMUNIKASYON

SA FILIPINO

Palatunugan Ponolohiya- pag-aaral ng mga tunog. Ang Filipino ay may 21 ponema 15 katinig at 5 patinig plus isang glutal

Ponema- pinakamaliit na tunog walang kahulugan

Diptonggo- patinig na sinusundan ng /y/o/w/Pares- minimal– magkatulad sa bigkas maliban sa isang ponema

pala-bala;ipon-ibon;ilak-ilag

Alopono –mga ponemang may layang magpalitan ang / I at e/o at u/.mesa-misa;uso-oso;bibi-bebe

Diin(stress) Lakas o bigat sa pagbigkas.

Malumay –maluwag at walang tuldik. Nasa ikalawang pantig buhat sa hulihan . HAL YUMAO, BABAE, SINABIMalumi –ang huling salita ay may impit sa lalamunan nagtatapos sa patinig lamang at may tuldik na paiwa. Ex. Mungkahi, balita, balani

Mabilis – katinig o patinig(end) bigkas ay tuloy-tuloy hangang sa huli at may pahilis na tuldik sa huling pantig. Ex. Ulan, ligamgam,ubo, gulo

Maragsa – nagtatapos lamang sa patinig, kabigkas ng mabilis ngunit may impit sa dulo ex. Gin.to, duk.ha, tag.pi, tak.da

Ponemang suprasegmentalhinto tono at antala

Ponemang morpoponemeko-- A,b,k,d,e,g……t,w,y.

Hinto – paghahati n g salita ayon sa kahulugan.

1.Morpolohiya Palabuuan ng salita, tawag sa pag-aaral ng kayarian ng paglalapi sa mga salita

Morpema- pinakamaliit na yunit na may kahulugan, di na mahahati pagkat masisira

2. Pagbuo ng salita a. kataga/paningit- karaniwang pantukoy, pang-ukol, pang-angkop. Hal. Ni, mo, kay,o, ba, rin, daw,

b. payakMga salitang katutubo at salitang ugat. Hal . Ganda, buhay, araw, dasal, tanim

c. tambalanDalwang magkaibang salita. Hal. Bahay-kubo, balatsibuyas, buhayalamang

d. Maylapi Salitang ugat na may panlapi.

Paraan ng paglalapi 1. unlapi-sa unahan hal. U.mi.nom2. Gitlapi-sa gitna hal, i.ni.num3. Hulapi – sa hulihan i.nu.man4. Kabilaan - unahan at hulihan hal. Magsunduan,

mag awitan, kainuman5. Laguhan – unhan gina at hulihan halim.

Magdinuguan, magginataan

Tayutay Pampanitikang paraan ng pagpapahayag

Pangungusap Salita o lipon ng mga salita na may isang boung diwa

Predikatibo –may simuno at panaguriSimuno- pinag-uusapan (subject)Panaguri – nagsasabi tungkol sa simuno (verb)Pananda at Simuno- ang, ang mga, si, sina.Pananda ng panaguri- ay

Uri ng Simuno

Pangngalan: LizaPanghalip : matalino siya sa klasePang-uri: ang mabait ay pinagpapala pandiwa: ang tumatawid ay si kuyaMagkapanuring: hindi tumataba ang mahinag kumainPariaralng pang-ukol: kunin mo na ang para sa iyoPang abay : ang nakaupo sa likod ay siya

Uri ng panaguri

Pangngalan: ang ina ko ay guroPanghalip: Siya ang hinihintay ko kanina pa.Pang-uri:mabait ang aking kaibigan (karaniwang ayos)

b. ang mayon ay maganda.(kabalikan)Pang-abay; siya ay darating bukas.Pandiwa: nagdidilig si Angel ng mga halamanMagkapanuring; ang aming ina ay masarap maglutoPariralang pangukol: tungkol sa bayan ang pinaguusapan sa kongreso

Ayos ng pangungusapKaraniwang ayos- nauuna ang panaguri sa simuno at walang ay

hal. Tumingin si ina sa akinDi karaniwan o kabalikan- nauuna ang simuno at may ay.

hal. Si Yna ay tumingin sa akin.

Uri ng pangungusap ayon sa tungkulin (according to use)

a. Paturol (declarative)- nagsasalaysay ng pangyayari.b. Patanong (interogative)- nagsasaad ng isang tanong. (?)c. Pautos(imperative)- nakikiusap o naguutos(.)d. Padamdam(exclamatory)- nagpapahayag ng matinding

damdamin.(!)

Uri ng pangungusap ayon sa kaanyuan (structure)a. Payak

a. Payak simuno at payak na panaguri. (dumaloy ang lahar sa Pampanga)

b. Payak na simuno at tambalang panaguri(ang lahar ay malagkit at mainit)

c. Tambalang simuno at payak na panaguri (ang mayon at pinatubo ay nagbubuga ng lahar)

d. Tambalan parehas (ang mayon at pinatubo ay nagbubuga ng mainit at malagkit na putik)

b. Tambalan- binubuo ng 2 o higit pang punong sugnay(pricipal clause) o sugnay na nakap iisa (independent clause). ( iniwasan ni arturo ang barkada at nag- aaral siya ng husto)

c. Hugnayan- punong sugnay + 1 o higit pang katulong na sugnay.(dependent/ subordinate clause) (tuwang-tuwa ang magulang na ng makatapos ng pag-aaral ang anak)

d. Langkapan- tambalan at hugnayang pangungusap(nakauwi na si tatay nang umulan nang malakas)

Parirala (phrases) -Lipon ng mga salita na walang simuno at panaguri at nagagamit bilang hbahagi ng pananalita

Uri ng pariralaa. Pariralang pangukol(prepositional phrase)- pang-ukol+ layon(simuno).

Hal. Hinggil sa balita ang pinagkakaguluha nilab. Pariralang pawatas(infinitive phrase)-pandiwang pawatas+ layon. Hal.

Ang manoon sa plasa ay kinawiwilihan ng mga namimista

Gamit ng pariralaa. pangngalan: ginamit na simuno o tuwirang

layon. (ang para sa kanya ay itabi mo na.)b. Panguri: ginamit na panuring sa pangngalan o

panghalip(ang pagkain para saiyo ay itinabi niya)c. Pang-abay: ginamit na panuring sa pandiwa,

panuri, o pangabay( ang birhin ay dinarayo sa Agoo )

Sugnay – lipon ng mga salita na may simuno at panag-uri na sa nagang sarili ay nagagamit bilang pananalitaUri ng sugnay a. makapag-iisa- o punong sugnay- b. Di nakapag-iisa

Gamit ng sugnaya. Pangngalan:gamit bilang tuwirang layon pinangngunahan ng NA o

KUNG. Hal. Na siya ay matalino ay batid ng lahat.b. Panguri: ginamit na panuring ng pangngalan o panghalip. Hal. Ang

bahay na ipinagawa ng aking ama ay luma na (principal clause)(sub. cluase)

c. Pang-abay: ginagamit na panuring ng pandiwa, pang-uri, o pang-abay. Pinangungunahan ng mga pangatnig na PAGKAT, SAPAGKAT,DAHIL SA, KAPAG, HABANG, NANG. Hal. Habang patungo si Dante sa opisina, nakikinig siya ng balita sa radyo ng kanyang kotse.

BAHAGI NG PANALITA

(PARTS OF SPEECH)

Pangngalan (noun)Mga salitang panawag sa tao, bagay, hayop, pook, kalagayan, o pangayayari.

Gamit ng pangalan sa pangungusap

1. Simuno- naiiwan sa bahay ang ina.2. Panaguri: si marta ay kaibigan niya3. Tuwirang layon(do): nagbakasyon sila sa

Amerika4. Layon ng pang-ukol(prep. Prh.): para sa ama

ang binili kong panyo5. Paniyak(appositive): si nene, ang kapatid ko,

ay dalaga na.6. Panawag: Angel, narito ang kaibigan mo7. Panuring- Batang lalaki ang binigyan ng

parangal. Lalaki ang nagbibigay turing sa bata.a

Uri ng pangngalanAyon sa Katuturana. Tahas(concrete)- mga bagay na nkikita at nahahawakan ,

hal, lapisb. Basal(abstract)- di nakikita, hal ,diwa, hangin, buhayc. Hango(compound)- mga pangngalang may panlapi. Hal,

palaisipan, kabuhayan, pambayand. Lansak(colective)nangangahulugang maramie. Patalinhaga – ang mga salita ay di tuwirang tumutukoy sa

pinag-uukulan ng salita kundi sa katulad o kahalimbawa nito. Hal, ilaw(gabay), bulaklak- dalaga, kanang kamay-pinagkakatiwalaan.

Ayon sa kasariana. Panlalakib. Pambabaec. Di-tiyakd. Walang kasarian-walang buhay

Pangkalahatang Uri ng Pangngalan

a. Pantangi: sadya o tanging pangalan ng tao, baga, luga o pangyayari. Nagsisimula sa malaking titik. Hal. Boyet

b. Pambalana : karaniwang ngalan, nagsisimula sa maliit na titik.

Pambalana pantangi

bata Totoybansa Pilipinaslalawigan Quezonpaaralan Lut. Prim. Schoolina Aling Esterbayani Jose Rizal

Kaanyuan ng pangngalana. Payak- binubuo ng salitang ugat lamang, hal, bata, inab. Maylapi- salitang ugat+panlapi, hal kabataanc. Inuulit- payak o maylapi na inuulit ang buong salita

kapag 2 pantig. Pag mahigit sa dalawa unang pantig ang inuulit.a. 2 pantig- pitu-pito, lawa-lawab. Mahigit sa dalawa ang pantig- laru-laruan, ina-inahan

d. Tambalan- binubuo ng dalawang magkaibang salita. Hal bulaklang parang, damong gubat

Kailanan ng pangngalanmalalaman sa pamamagitan ng

Isahan Maramihan

Paggamit ng pantukoy o pang-ukol- kay, sa, kina, sa mga

Paggamit ng pamilang isang Dalawang, libu-libo

Paggamit ng pang-uri Masarap, dilaw Masasarap, madidilaw

Paggamit ng panlaping MAGKA magkapatid magkakapatid

Kaukulan ng pangngalana. Palagyo- bilang simuno hal. Ang tigre ay mabangis na

hayopb. Palayon –bilang layon- ang pangulo ay nagbigay ng

gantimpala. Sumasagot sa ano?Dumalo kami sa pagtitipon. Sumasagot sa saan?

Panghalip Panghalili sa pangngalan

Uri ng panghalip1. Panao-

1. Kaukulan ng panghalip panao1. Palagyo -simuno ng pangungusap . Hal. Ako ay

kasapi sa samahan2. Paari- pagmamay-ari . Hal. Ang aklat ay iyo. 3. Palayon- gamit na layon ng pang-ukol. Hal. Ang

aklat ay para sa kanila.

2. Panahunan ng panghalip panao.1. Unang panauhan(1st person)- nagsasalita hal. Ako,

kami, tayo,atin, namin2. Ikalwang panuhan(2nd person) kausap hal. Mo, ka,

iyo, ikaw, inyo, ninyo3. Ikatlong panauhan.(3rd person)pinaguusapan hal.

Sila, nila, kanila, siya, niya.

PALAGYO(nominative)

PANAUHAN ISAHAN DALAWAHAN MARAMIHAN

UNA Ako Kata,kanila Tayo,kami

IKALAWA Ikaw, ka Kayo, sila

IKATLO Siya sila

PAARI AT PALAYON(possessive)

PANAUHAN ISAHAN DALAWAHAN MARAMIHAN

UNA Akin, ko Atin, natin, amin, namin

IKALAWA Iyo, mo Nita, ata,ta Inyo, ninyo

IKATLO kanila,nila Kanya, niya

2. Pamatlig(demonstrative)- gamit sa pagpapakilala o paguturo ng kinaroroonan ng tao, bagy, luna, o pangayari.a. pahimaton- ito, niyon, rito, roon, dine, riyanb. patulad-ganito, ganyan,ganoon

3. Pananong(interogative)- gamit sa pagtatnong. hal. Ilan ang darating?, Alin ang pinili mo?

4. Panaklaw(Indefinite )- may sinasaklaw na dami o bilang. Pananong +man ay nagiging panaklaw.hal. Sinuman ay maaaring sumama.Lahat ay may dalang handog sa Panginoon

Gamit ng panghalip1. Simuno- sila ay naghandog na tulong2. Kaganapang pansimuno- ang

hinihintay namin ay kayo3. Panuring- kilala sa buong daigdig ang

ating bansa4. Layon ng pandiwa- sumulat ako ng

ganito5. Layon ng pang-ukol- para sa iyo ang

ginawa nila

Kailanan ng panghalip1. Isahan2. Dalawahan3. Maramihan

Pang-uri (adjective)Nagbibigay turing sa pangngalan at panghalip

Uri ng pang-uri a. Panlarawan- nagbibigay ng katangian, hugis , kulay at

anyoa. Hal. Kay gandang malasin ang luntiang kapaligiran,b. Marami ang taong kapuspalad ngayon

b. Pamilang- gamit sa pagbibigay ng tiyak o di tiyak na bilang.a. Patakaran- likas na bilang (1-1000….)b. Panuran –ayos o pagkakasunod sunod (pang-isa…ikatpito,

ika-100)c. Pamahagi- gamit sa pagbubuklod-buklod ng ilang hati sa

isang kabuoan. (tigalawa, mamiso, katlong apat mantatlo. ¾ , ½ , )

d. Palasak- bilang na marami, minsala o langkay, langkay may HAN o An, (isahan, sampuan, libuhan, miyun-milyon,.)

e. Patakda- tiyak na bilang. Inuult ang unang pantig. PIPISO, TATATLO, SISIYAM

b.Kaauyuan ng Pang-uri form of adjectivea. Payak-likas na salita at walang panlapi.

Hal(lunti,sariwang)b. Maylapi- salita at may panlapi. Hal. (Mamamayan-)mula

sa s.ugat na bayanc. Inuulit– inuulit ang salita. Hal liku-likong ilogd. Tambalan– binubuo ng dalaawang magkaibang salita.

Hal kapuspalad.

c. Kailanan ng pang-urie. Isahan(AKO, AKIN IYO)f. Dalawahang. Maramihan

D. Kaantasan o Paghahambing ng Pang-uria. Lantay– tuwiran at walang paghahambing hal.

Maganda kang pomormab. Pahambing- naghahambing ng dalawang tao,

bagy o pangyayari a. Pasahol- maliit ang pinaghahambingan

hal;maliit ang lalawigan kaysa sa lungsodc. Palamang- nakahihigit ang pinaghahambingan

a. Higit na malinis ang ilog sa anyon kaysa sa lunsod.

PANG-ABAY-- ADVERBSALITANG NAGBIBIGAY TURING SA

A. PANDIWAhal. Nagsimula noon ang kanilang

pagkakaisaB. PANG-URI

hal. Tunay na masigla ang mga kabataanC. PANG-ABAY

hal. Hindi na dumating ang unang pangkat

URI NA PANG--ABAY1. PAMANAHON-sumagot sa tanong na kailan.hal, mamaaya, kaapon,

kanina,2. PANLUNAN—sumasagot sa tanong na saan. Hal. Dito, roon, Laguna3. PAMARAAN– sumasagot sa tanong na paano. Hal. Masayang,

magalang, mabilis, pahungos4. PANGGAANO– sinasaklaw ang dami ng binabanggit na pandiwa;hal

marami, bahagya, 5. PANG-AGAM– nagsasaad ng ag-aalinlangan at wwalng

katiyakan:hal tila,yata, bak, siguro,maaari6. PANANG-AYON– nagsasaad ng pagsang-ayon:hal talagang, totoong, 7. PANANGGI—pagsalungat o di pagsang-ayon:hal huwag, hindi8. PANULAD– naghahambing ng kilos o galaw:hal higit, di-gaaano,9. PANANONG– gamit sa pagtatanong:hal paano, bakit,10. PANUNURAN– tumutukoy sa ayos ng pagkakasunod-sunod:hal

sabay-sabay, kauna-unahang11. PANTURING—nagsasaad ng paganaw ng utang na loob;hal salamat.12. PAMITAGAN– nagsasaad ng panggalang:hal opo, alang-alang

KAANTASAN NG PANG-ABAY1. LANTAY— malakas humatak ng botante si Erap2. PAHAMBING—Kung nahihiya ka, siya man ay

ganoon din3. PASUKDOL– lubhang napuruhan ni Pacqiao si

Margarito kaya ito’y naisugod sa pagamutan

KAANYUAN NG PANG-ABAY1. PAYAK– BUKAS, DATI, WARI2. MAYLAPI– KINAGABIHAN, MALUNGKOT, MALUWALHATI3. INUULIT– HAPUN, HAPON, ARAW-ARAW, TUWI-TUWINA4. TAMBALAN– PABALT-BUNGA, URONG-SULONG,PATAY-

BUHAY

PANDIWANagsasaad ng kilos o galaw

a. Pandiwang di-karaniwanniiba sa anyo ng karaniwang pandiwa dahil sa di lubos na pagsunod sa mga tutunin ng palapantigan at panlapi

1. Maylipat—kung may titik na naiiba ang lunasa loob ng salita bukod sa may nawawalang titik o pnatig (tamnan,tablan,sidlan,madimlan,aptan,kasarimlan, habinlan)

2. Maykaltas– kung sa loob ng salita ay may naawawalang isang titik o pantig(alsan,bigyan, hatdan,busan, turan)

3. Maypalit– kung ang isa o dalawang titik ng salita ay napapalitan ng iba, bukod sa kung may naalis pa o nasusudlungan (hagkan, datnan,sarilinan, binahasnin)

4. Maypaningit– kung sa loob ng salita ay may titik o pantig na papasingit (balisanhin,pagkaisanhan)

5. Maypungos—kung sa unahan ay may nababawas na titik o ilang titik(paawaag,pakulo,nulat)

6. Maykatulad– kung nawawala anag huling itik o pantig ng salita ay kung minsan ang nawawalang ito ay napapalitan ng iba (iwan, dalhi,tingni)

7. May-angkop—kung sa dalwang salitang magkasunodang una a nababawasan ng papungos, pakutad at kung minsan pa’y napapalitan ang isa o ilang titik sa loob bago magiging isang salita na lamang(kamo, hamo, tayka, teka, tamo)

8. Maysudlong– bukod sa may hulapi, dinadagdagan pa na hulapi.(antabayanan, pagsalitaanan, inuminan, pahalinhinan, pasabihanan)

Aspekto ng PandiwaNaganap

Natapos o nagawa na- perpektibo Hal. NaglutoBumiliNakisaliDinalananghingi

Nagaganap

Ginagawa sa kasalukuyan- imperpektiboHal. NaglulutoBumibiliNakikisaliDinadalananghihingi

Magagannap

Hindi pa nasisimulan o gagawin pa- contemplatiboHal. MaglulutoBibiliMakikisaliDadalhinmanghihingi

Pangatnig

ginagamit sa pag-uugnay ng salita, parirala o sugnay. Ito ay mga kataaga o salitang nagpapahayag ng kaugnayan ng isang salita o lipon ng kaisipan sa kapwa kaisipan

Mga uri ng Pangatnig1. pang-angkop – pinadudulas ang pagbigkas

ng salitaPang-angkop Gamit

Na kung nagtatapos sa katinig ang sinusundan

Ng Kung nagtatpos sa patinig (a, e, i, o,u)

G Nagtatapos sa katinig na N

At Nag-uugnay ng magkaugnay na kaisipan

Ay Pananda ng panaguri

Saka pandagdag

Sampun

2. pamukod- ginagamit kung sa ilang bagay o kaisipanHal o, ni, man, maging3. paninsay- ginagamit kapag sa pangungusap, ang unang bahagi ay sinasalungat ng pangalawaHal. Ngunit, datapwat, subalit, bagaman, kung sa bagay, kahit, kahit na, kahiman, bago, gayunpaman, kulob, sukdan, bagkus habang, samantala, manapa, maliban.4. panubali - nagpapahayg ng panubali o pasumalaa o pag-aalinlangan at ng nga pangungusap na di gana at nangangailangan ng tulong ng kapwa pangungusap upang mabuo ang diwa.Hal. Kung, pag, kundi, kung di, kapag, sakali, disin, sana, baka, tila, wari5. pananhi- nagpapahayag ng dahilan ng pangyayariHal. Dahil sa, dahil kay, sanhi sa, sanhi kay, gawa ng , sapagkat, palibhasa, mangyari, paano, kasi, yamang,kudangan, ngayon at.6. panlinaw- ginagamit kung nais pang lalong maging malinaw ang bagay o kaisipang sinabi.Hal. Anupat, alalong baga, samakatwid, kung gayon, sa madaling sabi, sa tuwirang sabi, sa maikling salita.7. panulad- ginagamit sa pagtutulad ng mga gawa o pangyayri. Hal. Kung ano- siya rin, kung ganon- gayon din, kung alin-siya rin8. panapos- nagsasaad ng layon ng pangungusap o wakas ng pagsasalitaHal. Nang, para, sa bagya nito, sa lahat ng ito, a sa wakas

Pantukoy Katagang tumuturing sa pangngalan, panghalip o pandiwa.

a. Pambalana– panuring sa bagay. Hal ang, ang mga

b. Panao- tumuturing sa tao. Hal si, sina, nina, ni

Pang-ukol

•Pang-ugnay ng panghalip o panga;an sa unang salita sa loob bg pangungusap.

•Halimbawa. Para sa, sa, ukol kay

Pagtatalo

•Paligsahan sa pagbibigay ng mga katwiran ng magkabilang panig tungkol sa isang isyu o paksa.

Pagtatalupati • Mabisa a t kalugod lugod na pagbigkas

• Denotasyon- kahulugang dalal ng diksyunaryo• Konotasyon- may ibang kahulugan na di ayon sa

diksyunaryo

Batas komonwelt 184—itinatag ang surian ng wikang pambasa•Style komite- nagbibigay ng hhuling pasya

sa draft ng konstitusyon

Panitikan Nagpapahayag ng damdamin, panaginip at karanasa sa maganda at masining na pamamaraan.

Anyo ng panitikan1. Tuluyan o prosa- maluwag at may katutubong takbo

ang pagsasama-sama ng pangungusap2. Tula o poetry- pagbuo ng mga pahayag sa

pamamagitan ng pagbilang sa pantig, pagtutugma, taludturan, o saknong.

Katutubo o magandang pantikan• Negrito – may dala ng saling bibig na panitikan

Alamat, at payak n awitin• Indones– epiko, kwentong bayan at rtual na

pasalita.• Malay– ritwalna may awiting paseremonya.

M,ay kasanayan sa pagbasaat pagsulat mula sa kanilang lupain.., gamit ang biyas ng kawayan, bao, dahon at lbalt ng kahoy bilang sulatan bato at patpat bilang pansulat.

• Alibata o baybayin– simbolong panulat sa halip na Romano at kung tawagin ay abakada

Uri ng Tuluyan• Dula-ang kaisipan ng tauhan ay inilalagay sa tauhan.• Alamat- may katamtamang haba, nahihinggil s apinagmulan ng tao,

bagy, pook, halaman atbp.• Pabula- buhay na likha sa guni-guni ng isang manunulat, hayop ang

tauhan at nagbibigay ng aral• Sanaysay- anyo ng paglalahd napapaloob ang pananaw at

pangmalas• Balita-tumatalakay a nagaganap sa paligid• Talambuhay- tungkol sa buhay o kasaysayan ng isang nilikha.• Talumpati- salaysaying inihanda sa layong basahin o bigkasin sa

harap ng nakikinig.• Anekdota-maikling salaysay na uol kung minsan asa mga tunay na

pangyayari at kung minsan naman ay hindi tungkol sa buhay ng tao.• Kasaysayan- nakasulat ang pinagdaanang buhay ng lahi at bansa• Parabula – salaysay na hango sa bibliya at nagbibigay ng aral.

Mga uri ng Dula• Trahedya– mahigpit nag tunggalian, humahantong

sa pagkasawi ng pangunahing tauhan o iba pa.• Komedya- masaya at karaniwang nagtatapos sa

pagkakasundosundo na nakagagaan sa manonood.• Melodrama– ang sangkap ay malungkotngunit

nagwawakas sa nakatatawang pangyayari• Parsa– layuning magpatawa sa pamamagitan ng

kawiliwiling pananalita at bukambibig.• Saynete –ang paksa any naglalarawan sa

karaniwang ugali.

Mga uri ng sanasay.

•Maanyo opormal– maingat at maayos mabisa ang paglalahad at pili ang pananalita.

•Malayao palagayan- malapit ang loob ng sumulat asa mambabasa. May malayang pamamaraan

Mga uri ng talambuhay

•Pang-iba– may-akda ang naglalahad ng buhay ng iba

•Pansarili– ang sumusulat ang naglalahad sa sarili.

•Palahad--- binibigyang diin ang layunin, kaisipan,at simulain ng taong pinapaksa at ipinapaliwang ang kaugnayan ng mga ito sa lkanyang tagumpay o kabiguan.

Mga bahagi ng talumpati

•Pasimula– naghahanda sa kalooban ng nakikinig at may layuning maakit ang mga ito.

•Paglalaha– bahaging nagpapaliwanag, nag-uulat at nangangatwiran

•Paninindigan– pagpapatunay, kailangan maging mabisa at mapanghikaya.kaluluwa ng talumpati,

tulang tagalog•May sukat- bilang ng pangtig•May tugma- magkakanitunog sa dulo•Talinhaga- samining, maindayog, tayutay.•Kasiningan – binibigkas ng maayos

Anyo ng tula•Pinagkaugalian- may sukat, tugma•Blanko berso- may sukat, walang tugma•Malaya – walang sukat at tugma

Mga uri ng tula• Liriko- mahimig, madamdamin

▫ Oda- kaisipang binigyan ng personipikasyon▫ Elihiya- pagguni-guni sa kamatayan▫ Soneto – maikling tula t 14 na taludtod

• Pasalaysay– nagsasaad ng pangyayari▫ Epiko- pangkabayanihan▫ Awit- 12 pantig, may saliw ng bandurya▫ Korido – 8 pantig

• Pandulaan—itinatanghal sa ntablado▫ Senakulo-dula sa buhay ng panginoon▫ Sarswela- darama musikal sa maigting na damdamin ng tao, pag-ibig

at paghihiganti, suliraning sosyal.▫ moro.-moro-laban ng moro at krityano▫ Karilyo- pag-akto ng tauhang repleksiyon o anino at yari sa karton.

• Panlansangan – panunuluyan, salubong, flores de amyo, santacruzan.

Thank you!Prepared by:Mr. Boyet B. Aluan