yapa'manydji miyalkurruwurr rirrakay · 20. yapa'manydjiny bala bitjarra waŋan, “walal...

Post on 20-Jul-2020

1 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

Yapa'manydji Miyalkurruwurr Rirrakay

Yapa'manydji Miyalkurruwurr RirrakayLanguage: Djambarrpuyŋu

Written by Daisy Wulumu

Illustrations by Geoffry Ranhdhakpuy All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopy, recording or otherwise without the written permission of the publisher.

© Northern Territory Department of Education (Shepherdson College) 2014

Printed at Galiwin'ku by the Literature Production Centre. c/o Shepherdson College, PMB 74, Winnellie, NT 0822

ISBN:

Shepherdson College

Yapa'manydji Miyalkurruwurr Rirrakay

Ŋäthilbaman'yolŋu'-yulŋumalagannhinandhiyalwäŋaŋuryäkuŋurBurralkubaman'mukayan,yurrwalalganwaŋandhumbuḻ'gabondigawiripunyganwaŋanwiyin'gabulnha,yolŋu'-yulŋumala.

4

5

Gaŋunhiligannhinanyapa'manydjigayäkunymaṉḏaYa'ya'biliŋayiganbondiwaŋan,biliŋayiyukuyuku'mirriŋugamaḻamarrnydjayäku,Yäbiliŋayiganwaŋanwiyin'gabulnha.

6

7

Gawaŋganymirrywaluymaḻamarryugandjämagaguyaŋanŋayigan.Balaŋayimalpurawnhadjämanygurrupar,biliŋayiganwaŋanbondi.

8

9

Ya'ya'gaYänhinanhanymaṉḏaganwäŋaŋuryurrḻoḻuŋur,djämamaṉḏaganbathimaṉḏaŋguwuymaṉḏa.

10

11

Gabunanmaṉḏaŋmärrmamiyalk,balamaṉḏanydharaŋalnha.“Dhuwalnhuma!”bitjarrmaḻamarrwaŋan,“Napurruŋgalnhumawinya'yun,gadhuwananhumagutharramaṉḏa.”

12

13

“Dhuwalnhumanapurruŋgalyothuwinya'yurr,linyudhuwalmäri'mirriŋu.YäkunylinyudhuwalYi'yi'gaYe.”Ŋayinyyukuyuku'mirriŋunynhanŋuyäkuYi'yi'gamaḻamarrnydjayäkuYe.

14

1515

16

“Ganhumanydhudhumbuḻ'gabondilakaramyäkubitjanYi'yi',ŋarrany,”

...waŋanYi'yi'.

17

“Gaŋarranynhumadhuyäkulakaram wiyin' ga bulnha bitjan gam'Ye,”

GaYenymaḻamarryapa'mirriŋu...

...waŋanYeny.

18

GaŋunhiwalalgannhinanhanyYa'ya'gaYä,gaYi'yi'gaYe,maṉḏanybunanan.

19

20

Yapa'manydjinybalabitjarrawaŋan,“Walalnhumamarŋgilinyalaŋ?”Gawalalnydjawaŋanbitjarr,“Dhuŋanapurrdhuwalnhumalaŋ?Yolnhumadhuwalmaṉḏa?’’

21

22

Yapa'manydjiwaŋan,

“Dhuwalnhumawaku'mirriŋuYa'ya'gaYä.Ganhumadhuwallinyalaŋmukul'mirriŋu,Yi'yi'gaYeyäkunylinyuWu'wu'gaWo.”

23

“Nhumadhubitjanlakaramanyyäkuŋarranybondigamarrtjinyamaram Wu'wu'.”

Gamalpuramukul'mirriŋuwaŋan,

24

2525

“Gaŋarranynhumadhulakaram bitjan, wiyin' ga bulnhabitjanWo.”

Gamalpuramukul'mirriŋuwaŋan, Gabeŋuryinymaḻamarrnhamukul'mirriŋuwaŋan,

26

Bala walal bukmaknha marrtjin wakir'yunalil. Munha ḻurrkun'walalwakir'yurr,Ya'ya'gaYä,Yi'yi'gaYe,Wu'wu' ga Wo.

27

28

“Nhumadhuwalawurrwinya'yun,”waŋanYa'ya',“linyalaŋgalYäwal.Linyunynhumalaŋwarwu'yuna.Bäyŋunlinyalaŋwiripunyguŋga'yunarawmanikaywugarirrakaywudjämaw.Yurrdjälnydjalimurrḏilakkuguŋga'yunarawwalaldhumarŋgikumlimurruny.”

2929

30

Bilinwalalŋunhinhänhamirrbalawalalguŋga'yunmirrwalalaŋḏälkunharawnhamanikaywungarirrakaywun.Gabalanyamirriywaluywalalganlimurruŋdhäruknhanyḏälkuŋalnha.

3131

32

Beŋuryinywalalwaŋanhaminwalalwarraw'ŋur,Ya'ya'gaYä,Yi'yi'gaYe,Wu'wu'gaWo,gaguŋga'yunminmarrwalaldhuyolŋumathaḏälkum.Gadhuwanalimurrŋuligawaŋan.Gamarrkapmirrwalalmarŋgithidhuwalrirrakaymalagamanikay.Marrŋayidhuyolŋuyŋämagawaŋamanymakkumlimurruŋdhäruk.

33

Gabalanyawalalŋunhirirakaynydjagamanikaynydja:

Ya'ya'gaYä,Yi' yi' ga Ye, Wu'wu' ga Wo.

Gabalanyanhumalaŋdhäwunynapurruŋkuŋdjamarrkuḻi'.

34

35

Yapa'manydji Miyalkurruwurr RirrakayThe Sounds of the Sisters 4. Ŋäthilbaman'yolŋu'-yulŋumalagannhinandhiyalwäŋaŋuryäkuŋurBurralkubaman'mukayan,yurrwalal ganwaŋandhumbuḻ'gabondigawiripunyganwaŋanwiyin'gabulnha,yolŋu'-yulŋumala. A long time ago, lots of people were living at a place called Burralku. Some people talked fast and quickly, others talked long and slowly.

6. Gaŋunhiligannhinanyapa'manydjigayäkunymaṉḏaYa'ya'biliŋayiganbondiwaŋan,biliŋayi yukuyuku'mirriŋugamaḻamarrnydjayäku,Yäbiliŋayiganwaŋanwiyin'gabulnha. ThereweretwosistersandtheirnameswereYa'ya'andYä.Ya'ya'wastheyoungestsisterandshetalked fastandquickly.Yäwastheoldestsisterandshetalkedlongandslowly.

8. Gawaŋganymirrywaluymaḻamarryugandjämagaguyaŋanŋayigan.Balaŋayimalpurawnhadjämany gurrupar,biliŋayiganwaŋanbondi. One day, the older sister was working and decided to give her younger sister a job because she was talking fast and quickly.

10. Ya'ya'gaYänhinanhanymaṉḏaganwäŋaŋuryurrḻoḻuŋur,djämamaṉḏaganbathimaṉḏaŋguwuymaṉḏa. Ya'ya'andYäwereathomeintheirhutmakingbathiforthemselves.

12. Gabunanmaṉḏaŋmärrmamiyalk,balamaṉḏanydharaŋalnha.“Dhuwalnhuma!”bitjarrmaḻamarrwaŋan, “napurruŋgalnhumawinya'yun,gadhuwananhumagutharramaṉḏa.” Twowomenarrived,andthesistersrecognisedthem.“So,hereyouare!”saidtheeldestsister,“Yougotlost fromus,andnowyouareheregrand-daughters.”

14. “Dhuwalnhumanapurruŋgalyothuwinya'yurr,linyudhuwalmäri'mirriŋu.YäkunylinyudhuwalYi'yi'gaYe.” Ŋayinyyukuyuku'mirriŋunynhanŋuyäkuYi'yi'gamaḻamarrnydjayäkuYe “Youtwogotlostfromuswhenyouwereverylittle.WeareyourgrandmothersandournamesareYi'yi'and Ye.”TheyoungergrandmotherwasYi'yi'andtheeldestgrandmotherwasYe.

16. “Ganhumanydhudhumbuḻ'gabondilakaramyäkubitjanYi'yi',ŋarrany.”GaYenymaḻamarryapa'mirriŋu.“Ga ŋarranynhumadhuyäkulakaramwiyin'gabulnhabitjangam'Ye,”waŋanYeny. (Theyoungergrandmothersaid,)“Youwillsaymynamefastandquickly,likethis,Yi'yi'.”Theeldestgrand mothersaid,“Youwillsaymynamelongandslowly,likethis,Ye.”

18. GaŋunhiwalalgannhinanhanyYa'ya'gaYä,gaYi'yi'gaYe,maṉḏanybunanan. Whiletheyweresitting,Ya'ya'andYä,andYi'yi'andYe,twomorewomenarrived.

20. Yapa'manydjinybalabitjarrawaŋan,“Walalnhumamarŋgilinyalaŋ?”Gawalalnydjawaŋanbitjarr,“Dhuŋa napurrdhuwalnhumalaŋ?Yolnhumadhuwalmaṉḏa?’’ Thesisterssaid,“Hey!Doyouknowus?”andtheyallanswered,“No!Whoareyou?”

22. Yapa'manydjiwaŋan,Wu'wu'gaWo,“Dhuwalnhumawaku'mirriŋuYa'ya'gaYä.Ganhumadhuwallinyalaŋ mukul'mirriŋu,Yi'yi'gaYeyäkunylinyuWu'wu'gaWo.” Thenewsisterssaid,“Ya'ya'andYä,youareourdaughters.Yi'yi'andYe,youareouraunties.Ournamesare Wu'wu'andWo.”

24. Gamalpuramukul'mirriŋuwaŋan,“Nhumadhubitjanlakaramanyyäkuŋarranybondigamarrtjinyamaram Wu'wu'.”Gabeŋuryinymaḻamarrnhamukul'mirriŋuwaŋan,“Gaŋarranynhumadhulakarambitjan,wiyin'ga bulnhabitjanWo.” Theyoungerauntysaid,“Youwillsaymynamefastandquickly,likethis,Wu'wu'.”Thentheeldestauntysaid, “Youwillsaymynamelongandslowly,likethis,Wo.”

26. Balawalalbukmaknhamarrtjinwakir'yunalil.Munhaḻurrkun'walalwakir'yurr,Ya'ya'gaYä,Yi'yi'ga Ye, Wu'wu' ga Wo. Thentheyallwentcampingforacoupleofnights;Ya'ya'andYä,Yi'yi'andYe,Wu'wu'andWo.

28. “Nhumadhuwalawurrwinya'yun,”waŋanYa'ya',“linyalaŋgalYäwal.Linyunynhumalaŋwarwu'yuna.Bäyŋun linyalaŋwiripunyguŋga'yunarawmanikaywugarirrakaywudjämaw.Yurrdjälnydjalimurrḏilakku guŋga'yunarawwalaldhumarŋgikumlimurruny.” “Allofyouranaway,”saidYa'ya',“frommeandfromYä.Wewereveryworried.Therewasnobodytohelpus withthesongsandsounds.Weneedtheoldpeopletoteachus.”

30. Bilinwalalŋunhinhänhamirrbalawalalguŋga'yunmirrwalalaŋḏälkunharawnhamanikaywungarirrakaywun. Gabalanyamirriywaluywalalganlimurruŋdhäruknhanyḏälkuŋalnha. At last they were back together. Now they could help each other to learn their rirrakay manikay and their rirrakayyäku.Itistimetokeepourlanguagestrong.

32. Beŋuryinywalalwaŋanhaminwalalwarraw'ŋur,Ya'ya'gaYä,Yi'yi'gaYe,Wu'wu'gaWo,gaguŋga'yunmin marrwalaldhuyolŋumathaḏälkum.Gadhuwanalimurrŋuligawaŋan.Gamarrkapmirrwalalmarŋgithi dhuwalrirrakaymalagamanikay.Marrŋayidhuyolŋuyŋämagawaŋamanymakkumlimurruŋdhäruk. Theyhadameetingunderatree,Ya'ya'andYä,Yi'yi'andYe,Wu'wu'andWo,andhelpedeachotherto keep the language strong. They cried the songs, singing the language of the sounds and saying the names of the sounds. The people will hear the sounds of our letters and then learn the names of our letters.

34. Gabalanyawalalŋunhirirrakaynydjagamanikaynydja:Ya'ya'gaYä,Yi'yi'gaYe,Wu'wu'gaWo. Gabalanyanhumalaŋdhäwunynapurruŋkuŋdjamarrkuḻi'. Andthisishowtheysounded:Ya'ya'andYä,Yi'yi'andYe,Wu'wu'andWo. This is a story for you, our children.

top related