ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΕ ΖΩΑ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΕ ΖΩΑ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

νεφροί φυσιολογικά δέχονται 25% ΚΛΟΑ, έχουν μεγάλη κατανάλωση Ο2 gr/ ιστού

αιμάτωση νεφρών στο υγιές και σε εγρήγορση ζώο: σταθερή για μεγάλο εύρος τιμών ΑΠ

αναισθησία ⇒ κατάργηση αυτορρυθμιστικών μηχανισμών ⇒ αιμάτωση νεφρών: ανάλογη ΑΠ

όμως, και έντονη αγγειοσύσπαση (που θα ↑ ΑΠ) ⇒ ↓ αιμάτωσης νεφρών

μείωση επιπέδου συνείδησης (κατάπτωση, λήθαργος)

υποπρωτεϊναιμία (για φάρμακα που συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με πρωτεΐνες πλάσματος π.χ. θειοπεντόνη: ↑ μη συνδεδεμένων με πρωτεΐνες -και άρα ενεργών- ποσοστών φαρμάκου)

μεταβολική οξέωση (για φάρμακα που είναι ασθενή οξέα π.χ. θειοπεντόνη → ↑ μη ιονισμένων -και άρα ενεργών- ποσοστών φαρμάκου)

⇒ ↓ δόσεων⇒ αργή χορήγηση «όσο χρειάζεται» -”to effect”

ουραιμικά ζώαουραιμικά ζώα::

μεταβολίτες κάποιων φαρμάκων (μορφίνης, κεταμίνης): δραστικοί, ανεπαρκής αποβολή από δυσλειτουργικούς νεφρούς ⇒ παράταση δράσης

πιο επικίνδυνη ηλεκτρολυτική διαταραχή: Κ+ ιδιαίτερα υπερκαλιαιμία (συχνά σε έμφραξη) ⇒ αντιμετώπιση ΠΡΙΝ τη χορήγηση αναισθησίας

(…έμφραξη, ρήξη κατώτερου ουροπ., για χειρ. αποκατάσταση)

(αναισθησία για οποιοδήποτε λόγο)

μετανεφρική ουραιμία

ΧΝΑσυνήθως

ΧΝΑ

Αναιμία Υποπρωτεϊναιμία Υπέρταση Ηλεκτρολυτικές διαταραχές

! αζωθαιμία: συνήθως ήπια

Αναισθητική διαχείριση ⇒ στόχος: διατήρηση ομοιοστασίας ύδατος & ηλεκτρολυτών διατήρηση αιμάτωσης νεφρών ((iv ΥΓΡΑ)

συνυπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις

(ΟΧΙ υπόταση ΜΑΠ < 60 mmHg → δεν παράγεται πρόουρο, αλλά ούτε έντονη αγγειοσύσπαση → αγγειοσύσπαση και νεφρικής αρτηρίας → ↓ αιμάτωσης)

1.Οξεία νεφρική ανεπάρκεια2.Φυσιολογικός νεφρός3.Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

α2-αγωνιστές, κεταμίνη (αγγειοσύσπαση) φαινοθειαζίνες σε μικρές δόσεις (προσοχή στην

υπόταση) προποφόλη, θειοπεντόνη, ετομιδάτη αλοθάνιο, ισοφλουράνιο (προσοχή στη

δοσοεξαρτώμενη υπόταση)

διατήρηση ΑΠ (χωρίς αγγειοσύσπαση) και διατήρηση νεφρικής λειτουργίας:

iv ισότονα κρυσταλλοειδή

Ανεπαρκές βάθος αναισθησίας: χειρ. ερεθισμός → διέγερση συμπαθητικού → αγγειοσύσπαση

ΜΣΑΦ: αναστολή παραγωγής προσταγλανδινών → ρόλος στη ρύθμιση αιματικής ροής στο νεφρό (αγγειοδιαστολή)

εκλεκτικοί COX-2 αναστολείς (καρπροφαίνη, μελοξικάμη) → λιγότερη επιβάρυνση

αναισθησία: περίοδος υπότασης → ακόμα και υγιή ζώα μετά από αναισθησία θα έχουν ↓ νεφρικής λειτουργίας για … ώρες …

υπόταση + ΜΣΑΦ → πιθανώς ΟΝΑ λιγότερο ή περισσότερο σοβαρή

εκλεκτικοί COX-2 αναστολείς μπορούν να χορηγηθούν προεγχειρητικά σε υγιή ζώα, άλλα ΜΣΑΦ → ΟΧΙ

ζώα με επιβάρυνση νεφρικής λειτουργίας: καλύτερα να αποφεύγονται γενικά και οπωσδήποτε να μη χορηγούνται μη εκλεκτικοί αναστολείς προεγχειρητικά

Μετανεφρική ουραιμία

ρήξη κύστης, ουρήθρας ή έμφραξη ουρήθρας (πολύ συχνά γάτες για καθετηριασμό ουρήθρας… ουρηθροστομία)

έμετοι, μετακίνηση/διαρροή υγρών στην περιτοναϊκή κοιλότητα, αδυναμία αποβολής προϊόντων μεταβολισμού → αφυδάτωση, οξέωση, ουραιμία, υπερκαλιαιμία

υπερκαλιαιμία: αντιμετώπιση ΠΡΙΝ τη χορήγηση αναισθησίας

1. Γλυκόζη2. Ινσουλίνη + γλυκόζη3. Na HCO3

4. Ca χλωριούχο ή γλυκονικό

επιλογή υγρών: LRs (γαλακτικά → διττανθρακικά στο ήπαρ: καταπολέμηση οξέωσης, ελάχιστη ποσότητα Κ δεν επιδεινώνει υπερκαλιαιμία)

μετακίνηση Κ+ ενδοκυτταρικά

καρδιοπροστατευτική δράση

προνάρκωση: όχι α2-αγωνιστές, π.χ. οπιοειδές + βενζοδιαζεπίνη ή και όχι προνάρκωση

εγκατάσταση (ζώα σταθερά ουραιμικά): μείωση δόσεων αναισθητικών και “to effect”, εναίσιμο αναισθητικό μαζί με βενζοδιαζεπίνη

κεταμίνη (+βενζοδιαζεπίνη) (π.χ. im για μη συνεργάσιμη γάτα): αποβολή από νεφρούς αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς προβλήματα (…παράταση δράσης)

διατήρηση: ισοφλουράνιο, αλοθάνιο (προσοχή στην υπόταση)

μετεγχειρητικά παρακολούθηση: κατάστασης ενυδάτωσης

(πιθανώς συνέχιση χορήγησης υγρών, μέτρηση παραγωγής ούρου)

συγκέντρωσης ηλεκτρολυτών, ειδικά Κ (μετά τη λύση της έμφραξης → διούρηση → ΥΠΟ-καλιαιμία)

Για ιδιαίτερα επιβαρημένα ζώα, αδύνατος καθετηριασμός ουρήθρας…: καλή επιλογή η κυστεοστομία με τοπική αναισθησία: διούρηση για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση του ζώου

ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΕ ΖΩΑ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΕ ΖΩΑ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥΤΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ

Πυομήτρα

ωοθηκυστερεκτομή από μόνο αφυδάτωση

(έμετοι, πολυουρία…) ως σηπτικό shock (ειδικά κλειστή πυομήτρα με E. coli) → προεγχειρητική σταθεροποίηση (υγρά) χωρίς όμως να καθυστερεί πολύ η αιτιολογική αντιμετώπιση: επέμβαση

Αναισθητική διαχείριση ⇒ στόχος: διατήρηση αιμοδυναμικής σταθερότητας⇒ αποκατάσταση κυκλοφορούντος όγκου: κρυσταλλοειδή ή κολλοειδή για 1-2 … h προεγχ.

προνάρκωση: όχι α2-αγωνιστές, π.χ. οπιοειδές ± βενζοδιαζεπίνη ή και όχι προνάρκωση

εγκατάσταση: νευροληπταναλγητικός συνδυασμός, ετομιδάτη, κεταμίνη + + βενζοδιαζεπίνη, θειοπεντόνη, προποφόλη…

διατήρηση: ισοφλουράνιο, αλοθάνιο (↓ συγκεντρώσεις αν fentanyl CRI)

προσοχή στην υπόταση (εισπνευστικά), αερισμό πνευμόνων (μετακίνηση προσθίως διαφράγματος από μήτρα)

επιβαρημένα ζώα:

Καισαρική τομή

συχνά δυστοκία (εξαντλημένη και σε κακή γενική κατάσταση μητέρα)

Αναισθητική διαχείριση ⇒ στόχος: ασφάλεια για τη μητέρα, μικρότερη δυνατή

καταστολή εμβρύων αναισθητικά για να μπορούν να δράσουν στο

ΚΝΣ πρέπει να περνούν αιματοεγκεφαλικό φραγμό → περνούν και φραγμό πλακούντα

επιβίωση εμβρύων εξαρτάται από αιμάτωση πλακούντα

φυσιολογικές μεταβολές στη μητέρα:

↑ HR, ↑ όγκου αίματος → (ήπια) αναιμία κυοφορίας (αντισταθμίζεται από ↑ HR) και ↓ αλβουμινών (παλινδρόμηση μήτρας μετά τοκετό: επιπρόσθετη ποσότητα αίματος επιστρέφει στη συστηματική κυκλοφορία)

↓ όγκου αναπνοής (λόγω μετατόπισης προσθίως διαφράγματος από κυοφορούσα μήτρα), ↑ RR (αντισταθμιστικά) ⇒ ↑ ΚΛΟΑΝ συνήθως τελικά ⇒ γρηγορότερη εγκατάσταση αναισθησίας με εισπνευστικό (όμως μάσκα…έμετος, αναγωγή)

αιματική ροή στον πλακούντα:

μείωση από: υπόταση (βαθιά αναισθησία…εισπνευστικά) αγγειοσύσπαση (ελαφριά αναισθησία → διέγερση

συμπαθητικού)

! αίμα από πλακούντα διέρχεται από ήπαρ εμβρύου και μετά οπίσθια κοίλη όπου: ανάμιξη με αίμα που επιστρέφει από οπίσθια τμήματα σώματος εμβρύου → προστασία εγκεφάλου και καρδιάς εμβρύου από ↑ συγκεντρώσεις αναισθητικών φαρμάκων στο αίμα πλακούντα

επισκληρίδια αναισθησία

ουσιαστικά δεν υφίσταται καταστολή εμβρύων από τοπικά αναισθητικά

καλή μυοχάλαση, μητέρα μπορεί να φροντίσει κουτάβια αμέσως μετά τον τοκετό, όχι κίνδυνος εισρόφησης γαστρικού περιεχομένου, όμως:

αν απαιτείται βαθιά ηρέμηση (ακινησία… μητέρας): αναιρείται πλεονέκτημα μη καταστολής εμβρύων, όχι τραχειοσωλήνας – Ο2

! Προσοχή: ↓ δόσης τοπικών αναισθητικών κατά 1/3, λόγω διόγκωσης επισκληρίδιων αγγείων από πίεση κυοφορούσας μήτρας και πιθανής κατανομής του φαρμάκου προσθιότερα στο σ.σ.

⇒ όχι – καταστολή εμβρύων (εναίσιμο γενικό αναισθ. + βενζοδιαζεπίνη) ή (μη συνεργάσιμο ζώο) μικρή δόση ακετυλοπρομαζίνης (0,02-0,03 mg/kg) ± βενζοδιαζεπίνη

όχι α2-αγωνιστές (αν χρησιμοποιηθούν: ατιπαμεζόλη στα κουτάβια υπογλώσσια), όχι οπιοειδή ως πρώτη επιλογή – καταστολή αναπνευστικού εμβρύων (αν χρησιμοποιηθούν: ναλοξόνη στα κουτάβια υπογλώσσια)

προνάρκωση

εγκατάσταση

ΠΡΟ-ΟΞΥΓΟΝΩΣΗ (μάσκα) εγκατάσταση σχετικά γρήγορη και με

εισπνευστικό (μάσκα), αλλά αν έμετος/αναγωγή: όχι προστασία αεροφόρου οδού από εισρόφηση

[ ετομιδάτη, κεταμίνη + βενζοδιαζεπίνη, προποφόλη, θειοπεντόνη ] ± βενζοδιαζεπίνη: ΜΟΝΟ για εγκατάσταση → δεν εκτίθενται έμβρυα σε ↑ συγκεντρώσεις φαρμάκου (ανάμιξη αίματος πλακούντα…), καλύτερα εξαγωγή εμβρύων από μήτρα αφού έχουν περάσει 15 min από εγκατάσταση για να έχουν ↓ επίπεδα φαρμάκου

όχι νευροληπταναλγησία

διατήρηση: ισοφλουράνιο (ταχύτερη ανάνηψη), αλοθάνιο

! επιδράσεις αναισθητικών φαρμάκων σε ώριμα έμβρυα όχι τόσο σοβαρές όσο το ιδιαίτερα μειωμένο (διέγερση συμπαθητικού → αγγειοσύσπαση) ή αυξημένο (υπόταση) βάθος αναισθησίας: να αποφεύγονται

μετά την εξαγωγή εμβρύων μπορούν να χορηγηθούν οπιοειδή, να αυξηθεί το βάθος αναισθησίας…

ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΕ ΖΩΑ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΕ ΖΩΑ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ

είτε μορφολογικά νοσήματα είτε διαταραχές κινητικότητας: τροφές, σάλιο συσσωρεύονται στα σημεία στένωσης, έμφραξης, διαταραχής κινητικότητας … παλινδρόμηση στο στοματοφάρυγγα… εισρόφηση στην τραχεία…

Αναισθητική διαχείριση ⇒ στόχος: αποτροπή εισρόφησης παλινδρομούντος

περιεχομένου του οισοφάγου⇒ γρήγορη εγκατάσταση “crush induction” με

ταχείας δράσης εναίσιμα αναισθητικά και γρήγορη διασωλήνωση σε στερνική κατάκλιση

Οισοφάγος

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ διασωλήνωση τραχείας

αποφεύγονται α2-αγωνιστές, μορφίνη → έμετος εμφάνιση παλινδρομούντος υλικού στη

στοματική κοιλότητα: κλίση τραχήλου (κεφάλι κάτω), αναρρόφηση υλικού-πλύσεις

επιθυμητή η γρήγορη ανάνηψη και γρήγορη επάνοδος προστατευτικών αντανακλαστικών (κατάποση) → καλή επιλογή: προποφόλη, ισοφλουράνιο

τραχειοσωλήνας εξάγεται όσο το δυνατόν αργότερα και με φουσκωμένο αεροθάλαμο για να παρασυρθεί υλικό που πιθανώς εισροφήθηκε

Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση

σπάνια (αλλά συχνότερη μορφή οισοφαγίτιδας), όξινο γαστρικό περιεχόμενο παλινδρομεί στον οισοφάγο → οισοφαγίτιδα (μετεγχειρητικά αναγωγές, σιαλόρροια…) μπορεί να εξελιχθεί και σε στένωση του οισοφάγου

! σπάνια ορατό υλικό στη στοματική κοιλότηταπροδιαθετικοί-επιβαρυντικοί παράγοντες για ΓΟΠ:• ατροπίνη, προποφόλη (σκ.)• παρατεταμένη νηστεία, γάλα (τελευταίο γεύμα) προληπτικά μετεγχειρητικά (αν υποψία):Η2-ανταγωνιστές, μετοκλοπραμίδη, σουκραλφάτη

Στόμαχος και λεπτό έντερο

αφυδάτωση, ολιγαιμία (έμετοι, διάρροια ± αίμα), υπαλβουμιναιμία, διαταραχές οξεοβασικής ισοορροπίας, ηλεκτρολυτών → διόρθωση πριν την αναισθησία

όχι διαθεσιμότητα αερίων αίματος για οξεοβασική: μεταβολική οξέωση όταν διάρροια (απώλεια ΗCΟ3 με δωδεκαδακτυλικό περιεχόμενο), αλκάλωση όταν έμετος ΜΟΝΟ γαστρικού περιεχομένου (απώλεια HCl, πυλωρική έμφραξη), μέτρηση ηλεκτρολυτών (ειδικά Κ, συχνά υπο-Κ)

όχι φάρμακα που προκαλούν έμετο (α2-αγωνιστές, μορφίνη), ↓ δόσεων εναίσιμων (υπαλβουμιναιμία)

Σύνδρομο διάτασης και στροφής στομάχου

μεγαλόσωμες φυλές με βαθύ θώρακα, επείγουσα κατάσταση που απειλεί άμεσα τη ζωή του ζώου

συμπίεση οπίσθιας κοίλης και πυλαίας φλέβας

↓ επιστροφής αίματος στην καρδιά

↓ ΚΛΟΑ

shock

συχνά υποκαλιαιμία ή/και υπομαγνησιαιμία

οξεοβασική:μεταβολική οξέωση (ανεπαρκής αιμάτωση

ιστών)μεταβολική αλκάλωση (παγίδευση γαστρικού

περιεχομένου στο στόμαχο)αναπνευστική οξέωση (υποαερισμός από

μετακίνηση προσθίως διαφράγματος από διατεταμένο στόμαχο)

⇒ συνισταμένη ?

Ανάταξη shock-αποσυμπίεση στομάχου

ΠΡΙΝ την αναισθησία/επέμβαση → δεν πρέπει να καθυστερεί γιατί επιβαρύνεται τοίχωμα στομάχου

αποσυμπίεση: στοματογαστρικός καθετήρας παρακέντηση εξωτερικά (αν αδύνατη η δίοδος

καθετήρα από καρδιακό στ., π.χ. φλεβοκαθετήρας) → στη συνέχεια εισαγωγή καθετήρα

ανάταξη shock:υγρά iv επιθετικά (60-90 ml/kg κρυσταλοειδούς ±

κολλοειδές σχετικά γρήγορα)

χορήγηση Ο2

συχνά κοιλιακές αρρυθμίες – VPCs (ισχαιμία μυοκαρδίου, οξέωση, ελευθέρωση MDF) και συχνά εμφάνιση μέχρι και 36 h μετά το επεισόδιο οπότε πιθανώς και μετεγχειρητικά

αντιμετώπιση αν προκαλείται αιμοδυναμική διαταραχή (υπόταση, > 30 VPCs/min): λιδοκαΐνη (2 mg/kg x 2-3 φορές ή CRI 20-80 μg/kg/min)

μη ανταπόκριση σε αντιαρρυθμική αγωγή: πιθανώς υποκαλιαιμία, -μαγνησιαιμία

προνάρκωση: όχι, ήδη σε καταστολή (ίσως βενζοδιαζεπίνη)

εγκατάσταση+διατήρηση: νευροληπταναλγησία οπιοειδές + βενζοδιαζεπίνη (σταθερότητα κυκλοφορικού, μόνο ↓ HR), όμως πιθανώς: υποαερισμός → ανάγκη υποστήριξης με τεχνητό αερισμό, διατήρηση: ± ισοφλουράνιο (↓ %)

εγκατάσταση: ετομιδάτη + βενζοδιαζεπίνη, κεταμίνη (όμως, ζώο με ήδη ↑ τόνο συμπαθητικού: κεταμίνη → καταστολή κυκλοφορικού)

Αναισθησία για γαστροπηξία

Ατρησία πρωκτού: πολύ νεαρά ζώα

Περινεϊκή κήλη: ηλικιωμένα ζώα

! πολύ επώδυνη επέμβαση → επισκληρίδια αναισθησία (+ μυοχάλαση περιοχής), οπιοειδή…

! στερνική κατάκλιση με το κεφάλι χαμηλότερα: μετατόπιση διαφράγματος μπροστά από πίεση κοιλιακών οργάνων → δυσκολία στην αναπνοή

Κολεκτομή (γάτα): μη ανταποκρινόμενη υπόταση

Παχύ έντερο

βιοψία ήπατος ανεξάρτητη αιτίαΛειτουργίες ήπατος που σχετίζονται με αναισθησία:• μεταβολισμός, απέκκριση αναισθητικών

φαρμάκων• ομοιοστασία γλυκόζης• σύνθεση αλβουμινών• σύνθεση παραγόντων πήξης• φραγμός στη μετανάστευση βακτηρίων από

έντερο μέσω πυλαίας φλέβας (ΔΕΣ, κύτταρα Kupffer)

Ήπαρ

ηπατοπαθή ζώα για:

Αναισθητικός κίνδυνος:

↑ ALT, ALP ως μόνη ένδειξη: … υπερήλικα, θλάση ήπατος … όχι ιδιαίτερος κίνδυνος (καλύτερος δείκτης λειτουργίας τα χολικά οξέα) αν δεν πρόκειται για ↑ x 10 …

κλινικές εκδηλώσεις ηπατικής νόσου: ασκίτης, ηπατική εγκεφαλοπάθεια, ίκτερος, αιμορραγική διάθεση (υπαλβουμιναιμία) → ΑΝΑΒΟΛΗ, αν αυτό αποτελεί επιλογή

↑ δράση αναισθητικών φαρμάκων σε ηπατοπαθή ζώα:

υπαλβουμιναιμία (↑ ποσοστού μη συνδεδεμένου με πρωτεΐνες – ενεργού φαρμάκου)

↓ μεταβολισμού, απέκκρισης φαρμάκων από ήπαρ (↓ αιμάτωσης ήπατος και δέσμευσης φαρμάκων από αυτό)

ευαισθητοποίηση/αύξηση του αριθμού των κεντρικών GABA υποδοχέων (έντονη καταστολή από βενζοδιαζεπίνες)

αποφυγή φαρμάκων που μεταβολίζονται από ήπαρ

όλα τα εναίσιμα αναισθητικά φάρμακαεκτός από: ρεμιφαιντανύλη, ατρακούριοπροποφόλη: ίσως και εξω-ηπατικός

μεταβολισμός, μεταβολική οδός σύνδεσης με γλυκουρινικό οξύ ενεργή μέχρι τελικά στάδια ηπατικής νόσου

μορφίνη: σύνδεση με γλυκουρινικό οξύ (όχι γ.) θειοπεντόνη, ετομιδάτη: μπορούν να

χρησιμοποιηθούν μόνο για εγκατάσταση με προσοχή και “to effect” (τερματισμός δράσης λόγω «ανακατανομής στους ιστούς»)

αλοθάνιο: μεταβολίζεται στο ήπαρ κατά 10-20%, αναφορές για «ηπατίτιδα από αλοθάνιο»

ισοφλουράνιο: μεταβολίζεται κατά 0,1-0,2%

! LRs: ηπατικός μεταβολισμός (?) γαλακτικών σε διττανθρακικά για αντιμετώπιση οξέωσης

! Προσοχή: υπόταση κατά την αναισθησία → μείωση αιμάτωσης ήπατος → επιβάρυνση ηπατικής λειτουργίας

η καλύτερη επιλογή (εγκατ.+διατ.)

Προτεινόμενο πρωτόκολλο

όχι προνάρκωση ή μορφίνη ή βουτορφανόλη σε ↓ δόσεις, αποφεύγονται βενζοδιαζεπίνες, ACP

προ-οξυγόνωση, εγκατάσταση: ισοφλουράνιο (προσωπίδα) ± προποφόλη ή προποφόλη αρχίζοντας από ↓ δόσεις και “to

effect” αναλγησία με μορφίνη επισκληριδίως (αν όχι

διαταραχή αιμοστατικού μηχανισμού)

διατήρηση με ισοφλουράνιο! αποφυγή υπότασης

( remifentanyl CRI)