anayasamahkemesi · 5. ba~vuru belgelerinin bir ornegi bilgi 1ym adalet bakanhgma (bakanhk)...

TURKiYE CUMHURiYETi

ANAYASAMAHKEMESi

iKiNCi BOLUM

KARAR

FATMA MUGE TEKiN VE OZGE TEKiN BASVURUSU

(Ba~vuru Numaras1: 2014/2504)

Karar Tarihi: 20/3/2019

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2014/2504 : 20/3/2019

Ba~kan

Uyeler

Raportor

Ba~vurucular

Vekili

iKiNCi BOLUM

KARAR

Engin YILDIRIM

Recep KOMURCU

R1dvan GULE<;:

RecaiAKYEL

Yild1z SEFERiNOGLU

Hiiseyin KAY A

1-Fatma Miige TEKiN

2-Ozge TEKiN

Av. SelinDEViREN TAHTABi<;:EN

I. BASVURUNUN KONUSU

1. Ba~vuru; tutukluluk siiresinin makul siireyi ve kanunda ongoriilen azami siireyi a~mas1 nedeni ile ki~i ozgiirliigii ve giivenligi hakkmm, hastahga ragmen ceza infaz kurumunda tutulma nedeniyle de kotii muamele yasagmm ihlal edildigi iddialanna ili~kindir.

II. BASVURU SURECi

2. Ba~vuru 26/2/2014 tarihinde Muzaffer Tekin tarafmdan yapilm1~tlr.

3. Ba~vuru, ba~vuru formu ve eklerinin idari yonden yap1lan on incelemesinden soma Komisyona sunulmu~tur.

4. Komisyonca ba~vurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Boliim tarafmdan yapilmasma karar verilmi~tir.

5. Ba~vuru belgelerinin bir ornegi bilgi 1ym Adalet Bakanhgma (Bakanhk) gonderilmi~tir. Bakanhk gorii~iinii bildirmi~tir.

6. Ba~vurucu, Bakanhk gorii~iine kar~1 beyanda bulunmam1~t1r.

7. Ba~vurucu 1/4/2015 tarihinde olmii~tiir.

8. Anayasa Mahkemesi 29/6/2016 tarihinde ba~vurucunun varislerinden bireysel ba~vuruya devam edip etmeyeceklerini bildirmelerini istemi~tir.

9. Ba~vurucunun varisleri 20/7/2016 tarihli dilekc;eleriyle bireysel ba~vuruya mirasc;1 s1fat1 ile devam etmek istediklerini bildirmi~tir.

2

Ba$VUfll Numaras1 Karar Tarihi

: 2014/2504 : 20/3/2019

III. OLAY VE OLGULAR

10. Ba$VUru formu ve eklerinde ifade edildigi $ekliyle ve Ulusal Yarg1 Ag1 Bili$im Sistemi (UY AP) arac1hg1yla eri$ilen bilgi ve belgeler 9en;evesinde olaylar ozetle $6yledir:

11. Ba$vurucu (Muzaffer Tekin) istanbul Cumhuriyet Ba$savc1hgmca (Cumhuriyet Ba$savc1hg1) ytiriitiilen bir soru$turma kapsammda istanbul 9. Agir Ceza Mahkemesinin 19/6/2007 tarihli ve S.2007 /80 say1h karanyla silahh teror orgutii kurmak ve yonetmek su9undan tutuklanmI$tlr.

12. Cumhuriyet Ba$savc1hgmca duzenlenen iddianamenin istanbul 13. Agir Ceza Mahkemesince (Mahkeme) kabul edilmesiyle ba$vurucu ve diger $iipheliler hakkmda kamu davas1 a9ilm1$tlf. Mahkemece E.2009/191 say1h kovu$turma dosyasmda yap1lan yargilama sonucunda 5/8/2013 tarihinde karar verilmi$tir. Bu kararda, ba$vurucunun Turkiye Cumhuriyeti Hukumetini ortadan kald1rmaya veya gorevlerini yapmasm1 k1smen veya tamamen engellemeye te$ebbus etmek, be$ kez kasten oldurme su9una azmettirmek, tehlikeli maddelerin bulundurulmas1 veya el degi$tirilmesi, genel guvenligin kasten tehlikeye sokulmas1, yasaklanan bilgileri temin etmek, verileri hukuka aykm olarak verme veya ele ge9irme, silahh teror orgutii yoneticisi olmak su9lanndan sonu9 olarak iki kez agirla$tmlm1$ muebbet ve 117 y1l 2 ay hapis cezalanyla cezalandmlmasma ve tutukluluk halinin devamma hukmedilmi$tir.

13. Ba$vurucu ya$ad1g1 saghk problemleri nedeniyle 23/8/2013 tarihinden 11/3/2014 tarihine kadar bir9ok kez farkh saghk kurulu$lannda muayene edilmi$, tahlil ve tedavi hizmeti alm1$tlf.

14. Ba$vurucu 26/12/2013 tarihli dilek9eyle tahliye talebinde bulunmu$tur. Ba$vurucu soz konusu tahliye talebinde uzun tutukluluk suresinin kanuni smirlan a$tlgmdan ve henuz tams1 konulamasa da t1bbi raporlara gore kanser hastahg1 riski ta$1d1gmdan bahsederek ya$am hakkmm tehlike altmda oldugundan yakmm1$tlr. Mahkeme 30/12/2013 tarihli karanyla "davanzn kovu§turma a§amasznzn 5/8/2013 tarihinde sona erdigi, bu tarihte verilen kararlara itiraz suresinin ise 12/8/2013 tarihinde doldugu, bu nedenle itiraz suresinin ge<;tigi aynca kararda usul ve yasaya aykm herhangi bir isabetsizlik bulunmad1g1" gerek9esiyle ba$vurucunun talebini reddetmi$tir.

15 . Ba$vurucu, Mahkemenin ret karan uzerine itirazda bulunmu$ ve bu kez sadece tutukluluk suresinin kanuni smirlamanm otesine ge9tigi $ikayetini yineleyerek itirazda bulunmu$tur. istanbul 14. Agir Ceza Mahkemesi 20/1/2014 tarihli karanyla "tahliye talebinin reddi kararznzn ve gerekc;esinin usul ve yasaya uygun oldugu, herhangi bir isabetsizlik bulunmad1g1" gerek9esiyle ba$vurucunun itirazm1 reddetmi$tir. Bu karar 10/2/2014 tarihinde ba$vurucunun vekiline teblig edilmi$tir.

16. Bu ret karan uzerine ba$vurucu 26/2/2014 tarihinde bireysel ba$vuruda bulunmu$tur.

17. Ba$vurucunun yap1lan bir9ok tibbi tetkiki sonucunda 10/2/2014 tarihinde 3. evre pankreas kanseri oldugu tespit edilmi$tir. Amlan hastahgm tedavisi amac1yla ba$vurucu 11/2/2014 tarihinde istanbul -Oniversitesi <;::apa Tip Fakultesi (Hastane) Genel Cerrahi Poliklinigine sevk edilmi$ ve burada yatI$h hasta olarak tedavisine devam edilmi$tir.

3

Ba$VUfll Numaras1 Karar Tarihi

: 2014/2504 : 20/3/2019

18. Ote yandan ba$vurucunun 12/2/2014 tarihinde Mahk:emeye tekrar tahliye talepli bir dilek9e sundugu UY AP arac1hg1yla yap1lan kontrolden anla$1lm1$tir. Bu dilek9ede ba$vurucu; ekte sundugu saghk raporlanna gore ileri derece pankreas kanseri oldugunu, hastahgmm tedavisinde hijyen ko$ullan ve ozel bak1mm son derece onemli oldugunu, ceza infaz kurumu ko$ullannda bunun miimkiin olmamas1 nedeniyle ya$am hakkmm ihlal edildigini ileri stirmii$tiir.

19. Mahk:eme ba$vurucunun bu talebine ili$kin olarak Curnhuriyet Ba$savc1hgmdan goru$ istemi$tir. Cumhuriyet Ba$savc1hg1, ba$vurucunun hastahgmm ceza infaz kurumu ko$ullannda ya$amasi halinde ya$ami ve saghgi tizerindeki olasi etkilerinin tespiti i9in 90k ivedi $ekilde Adli Tip Kurumundan rapor almmasi ile bu rapor sonucuna gore tahliye talebinin degerlendirilmesi yontinde gorii$ sunmu$tur. Amlan gorii$ dogrultusunda Mahkemece 14/2/2014 tarihinde verilen ara kararda, ba$vurucunun tedavi gordtigti hastaneden temin edilecek saghk raporlan ile istanbul Adli Tip Kurumundan -ba$vurucunun cezaevinde kalmasmm hayatI tizerinde kesin bir tehlike te$kil edip etmedigi hususunda- rapor almmasma karar verilmi$tir. Soz konusu ara karann yerine getirilmesi i9in ise Mahk:eme 17/2/2014 tarihinde Cumhuriyet Ba$savcihgma mtizekkere yazmi$tlr. Aynca Mahk:eme aym tarihte Silivri 1 No.lu L Tipi Ceza infaz Kurumuna (Ceza infaz Kurumu) mtizekkere yazarak ba$vurucunun hastahgi ile ilgili olarak Ceza infaz Kurumu idaresince ne gibi i$lemlerin yapildigmi da sormu$tur.

20. Ba$vurucu hakkmda Adli Tip Kurumundan alman adli bir rapora dosya kapsammdan eri$ilemedigi gibi ba$vurucu tarafmdan da bu yonde bir bilgi ya da belge sunulmam1$tlf.

21. Ceza infaz Kurumu idaresince 18/2/2014 tarihinde Mahk:emeye verilen cevapta, ba$vurucuya 23/8/2013 tarihinden 18/2/2014 tarihine kadar muayene, tahlil ve tetkiklerden olu$an toplam otuz dokuz farkh i$lemin yapildigi belirtilmi$tir. Buna gore alti farkh saghk kurulu$unda yapilan muayene i$lemlerinde ba$vurucu; kulak burun bogaz, dahiliye, genel cerrahi, endokrinoloji, tiroloji, fizik tedavi, diyetisyen, gastroenteroloji ve onkoloji polikliniklerinde saghk hizmeti almi$tir. Bu kapsamda gastroskopi, efor, BT (bilgisayarh tomografi), ODYO (odyometri), USG (ultrasonografi), PSA (prostat spesifik antijen), trus biyopsi, MR (manyetik rezonans), endoskopi, PET-CT (bilgisayarh pozitron emisyon tomografisi) tetkikleri i9in i$1em yap1lm1$tlf. Aynca -ivedi $ekilde 91kmas1 i9in Ceza infaz Kurumu idaresinin giri$imde bulunmas1yla- 10/2/2014 tarihinde alman biyopsi tetkiki sonu9lanna gore ba$vurucuda 3. evre pankreas kanseri tespit edildigi, kanserin yayihm gostermedigi, tiniversite hastanelerinde ameliyat edilebilir durumda oldugu, bu nedenle 11/2/2014 tarihinde ba$vurucunun Hastaneye sevkinin ger<;ekle~tirildigi bilgilerine de amlan cevap yazismda yer verilmi$tir.

22. Ceza infaz Kurumu tarafmdan Mahk:emeye gonderilen 14/3/2014 tarihli yaz1da ise ba$vurucunun hastahgi nedeniyle ceza infaz kurumu ko$ullannda bulunmasmm ya$am ve saghg1 tizerindeki etkileri hususunda Hastane tarafmdan 11/3/2014 tarihinde dtizenlenen saghk konseyi raporuna yer verilmi~tir. Bu raporun ilgili k1sm1 $Oyledir:

" .. . Muzaffer TEJdN [Ba$vurucu] isminde ki erkek hastanzn jizik muayenesi yapzlmz~ ve tetkikleri incelenmi~tir. Evre IV (Akciger ve abdominal lenf ganglionlarznda yaygzn metastaz) Pankreas adenokanseri tqhisi a~ikardzr.

4


: 2014/2504 : 20/3/2019

Bu evredeki bir pankreas kanseri hastasznzn survisi literatur bilgilerine gore kzsadzr. Bu nedenle kalan omrilnil cezaevi ko$ullarznda ger;irmesi hayati tehlike arz eder.

II

23 . Diger yandan yap1lan bir yasal degi~ikle (21 /2/2014 tarihli ve 6526 say1h Kanun) teror srn;lanna bakan ozel yetkili agu ceza mahkemeleri kaldmlm1~tu. Ba~vurucu hakkmda mahkumiyet karan veren mahkemenin de bu ~ekilde gorevine son verildigi anla~1lmaktad1r. Bu nedenle 7/3/2014 tarihinde tekrar tahliye isteminde bulunan ba~vurucunun tale bi istanbul 3. Agu Ceza Mahkemesi tarafmdan degerlendirilmi~ ve kanunda ongorlilen azami tutukluluk suresinin a~1ld1g1 gerek9esiyle 10/3/2014 tarihinde tahliye karan verilmi~tir.

24. Ceza infaz Kurumu idaresince ba~vurucunun 10/3/2014 tarihinde tahliye edildigi bilgisi Mahkemeye 11/3/2014 tarihinde bildirilmi~tir.

25. Ote yandan ba~vurucu hakkmda verilen mahkumiyet hukmu temyiz incelemesinde Yarg1tay 16. Ceza Dairesinin 21/4/2016 tarihli ilam1 ile bozulmu~tur. Bozma ilammdan sonra istanbul 4. Agu Ceza Mahkemesi tarafmdan yargilamaya devam edilen dosyada ba~vurucu hakkmdaki davalann aynlmasma karar verilmi~ ve aynlan dava dosyasmda 4/7/2017 tarihinde ba~vurucunun olumu nedeniyle du~me karan verilmi~tir. Temyiz edilmeyen karar 17/7/2017 tarihinde kesinle~mi~tir.

IV. iLGiLi HUKUK

A. Ulusal Hukuk

26. 13/12/2004 tarihli ve 5275 say1h Ceza ve Guvenlik Tedbirlerinin infaz1 Hakkmda Kanun'un "Yiiksek giivenlikli kapah ceza infaz kurumlarz" kenar ba~hkh 9. maddesinin ilgili k1s1mlan ~oyledir:

"(]) Yuksek gilvenlikli kapalz ceza infaz kurumlan, i<; ve dz$ gilvenlik gorevlilerine sahip, jirara kar$Z teknik, mekanik, elektronik ve jizikf engellerle donatzlmZ$, oda ve koridor kapzlan surekli kapalz tutu/an, ancak mevzuatzn belirttigi hallerde aynz oda dz$zndaki hukumluler arasznda ve dz$ r;evre ile temaslann ger;erli oldugu szkz gilvenlik rejimine tabi hukumlulerin bir veya il<; ki$ilik odalarda banndmldzklan tesislerdir. Bu kurumlarda bireysel veya grup halinde iyile$tirme yontemleri uygulanzr.

(2) Agzrla$flnlmz$ muebbet hapis cezaszna mahkum olanlar ile suresine bakzlmakszzzn, su<; i$lemek amaczyla orgilt kurmak, yonetmek veya bu orgiltiln faaliyeti r;err;evesinde,

Turk Ceza Kanununda yer alan;

b) Kasten oldurme sur;larzndan (madde 81, 82),

e) Anayasal duzene ve bu duzenin i$leyi$inekar$Z sur;lardan (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315),

5


: 2014/2504 : 20/3/2019

Mahkum olanlarzn cezalarz, bu kurumlarda infaz edilir.

"

27. 5275 say1h Kanun'un "Tutuklularzn yukumlulukleri" kenar ba~hkh 116. maddesinin ( 1) numarah fikrasmm ilgili kism1 ~oy ledir:

"Bu Kanunun; yuksek guvenlikli kapalz ceza infaz kurumlarz, hapis cezasznzn infazznzn hastalzk nedeni ile ertelenmesi, ... hastalzk nedeniyle nakil, ... muayene ve tedavi istekleri, . . . muayene ve tedavileri, saglzk denetimi, hastaneye sevk, in Jazz engelleyecek hastalzk hali, ... 9, 16, ... 55 ila 62, 66 ila 76 ve 78 ila 88 inci maddelerinde duzenlenmiJ hukumlerin tutukluluk haliyle uzlaJzr nitelikte olanlarz tutuklular hakkznda da uygulanabilir."

28. 5275 say1h Kanun'un "Hapis cezasznzn infazznzn hastalzk nedeni ile ertelenmesi" kenar ba~hkh 16. maddesinin (2) ve (6) numarah fikralan ~oyledir:

"(2) Diger hastalzklarda cezanzn infazzna, resmf saglzk kuruluJlarznzn mahkumlara ayrzlan bolumlerinde devam olunur. Ancak bu durumda bile hapis cezasznzn infazz, mahkumun hayatz i<;in kesin bir tehlike teJkil ediyorsa mahkumun cezasznzn infazz iyileJinceye kadar geri bzrakzlzr.

(6) (Ek: 24/1/2013-6411/3 md.) Maruz kaldzgz agzr bir hastalzk veya engelliliA nedeniyle ceza infaz kurumu koJullarznda hayatznz yalnzz idame ettiremeyen ve top/um guvenligi bakzmzndan agzr ve somut tehlike oluJturmayacagz degerlendirilen mahkumun cezasznzn infazz il<;ilncufikrada belirlenen usule gore iyileJinceye kadar geri bzrakzlabilir."

29. 5275 say1h Kanun'un "Hastalzk nedeniyle nakil" kenar ba~hkh 16. maddesinin (1) ve (2) numarah fikralan ~oyledir:

"(1) Hastaneye sevki zorunlu go rill en hukumlu, bulundugu yere en yakzn tam teJekkullu Dev/et veya ilniversite hastanesinin hukumlu koguJuna yatzrzlzr.

(2) Bu hastanelere gonderilen hukumlulerin baJka yerlerdeki hastanelere sevki, saglzk kurulu raporuyla, acil ve yaJamsal tehlikesi bulunmasz halinde, varsa biri hastalzgzn uzmanz olmak ilzere iki uzman hekim tarafindan verilip, baJhekim tarafindan onaylanan ve hastalzgzn sebebi, tedavinin hangi sebeple bulundugu hastanede ger9ekleJtirilemedigi, hastaya nerede ve ne tur bir tedavi gerektigini a<;zk<;a belirten bir raporla mumkundur. Bu durumda da en yakzn ve hukumlu koguJu bulunan Dev/et veya ilniversite hastaneleri tercih edilir."

30. 5275 say1h Kanun'un "Hukumlunun muayene ve tedavi isteklerz" kenar ba~hkh 71. maddesi ~oyledir:

"Hukumlu, beden ve ruh saglzgznzn korunmasz, hastalzklarznzn tanzsz i<;in muayene ve tedavi olanaklarzndan, tzbbf ara9lardan yararlanma hakkzna sahiptir. Bunun i<;in hukumlu oncelikle kurum revirinde, milmkiln olmamasz halinde Devlet veya ilniversite hastanelerinin mahkum koguJlarznda tedavi ettirilir."

6


: 2014/2504 : 20/3/2019

31. 5275 say1h Kanun'un "jnfazz engelleyecek hastalzk halt' kenar ba~hkh 81. maddesi ~oyledir:

"Kurum hekimi veya gorevli hekim tarafindan yaptlan muayene ve incelemeler sonucunda hiikiimliiniin cezasmt yerine getirmesine engel olabilecek hastahgt saptamrsa durum, kurum yonetimine bildirilir."

B. Uluslararas1 Hukuk

32. Avrupa insan Haklan Sozle~mesi'nin (Sozle~me) 3. maddesi ~oyledir:

"Hi<; kimse i$kenceye, insanhk d1$L ya da onur kmct ceza veya i$lemlere tabi tutulamaz. "

33. Avrupa insan Haklan Mahkemesi (AiHM), Sozle~me'nin 3. maddesi ile ilgili i9tihatlarmda kotii muamele yasagmm demokratik toplumlarm en temel degerlerinden biri oldugunu vurgulam1~tlr. Terorle ya da organize su9la miicadele gibi en zor ~artlarda dahi Sozle~me'nin magdurlann davram~lanndan bag1ms1z olarak i~kence, insanhk d1~1 ya da onur kmc1 ceza veya i~lemlerden men ettigi belirtilmi~tir. Kotii muamele yasagmm Sozle~me'nin 15. maddesinde belirtilen toplum hayat1m tehdit eden kamusal tehlike halinde dahi hi9bir istisnaya yer vermedigi i9tihatlarda hat1rlatilm1~t1r (bir9ok karar arasmdan bkz. Selmouni/Fransa [BD], B. No: 25803/94, 28/7/1999, § 95; Labitadtalya [BD], B. No: 26772/95, 6/4/2000, § 119).

34. Ote yandan bir muamele veya cezanm kotii muamele oldugunun soylenebilmesi 19m eylemin minimum agzrlzk e§'igini a~mas1 beklenir (bir9ok karar arasmdan bkz. Raninen/Finlandiya, B. No: 20972/92, 16/12/1997, § 55; Erdogan Yagzz/Turkiye, B. No: 27473/02, 6/3/2007 §§ 35; Gafgen/Almanya [BD], B. No: 22978/05, 1/6/2010, §§ 88; Costello-Roberts/Birle§'ik Krallzk, B. No: 13134/87, 25/3/1993, § 30).

35. AiHM, tutuklu ve hiikiimliilerle ilgili olarak onlann korunmas1z ve zay1f durumda olduklanm ve devlet yetkililerinin bu ki~ileri korumakla yiikiimlii olduklanm, ozellikle oliim halinde bu yiikiimliiliigiin artt1gm1 belirtini~tir (Keenan/Birle§'ik Krallzk, B. No. 27229/95, 3/4/2001, § 91; Tarariyeva/Rusya, B. No: 4353/03, 14/12/2006, § 73; Vladimir Romanov/Rusya, B. No: 41461/02, 24/7/2008, § 57).

36. AiHM; hukuka uygun olarak ozgiirliigii kls1tlanan herkesin insan onuruna uygun tutukluluk ko~ullanna sahip olma hakk1 bulundugunu, alman tedbirlerin uygulanma ko~ullannm ki~iyi s1kmtiya ya da tutukluluga bagh ka91mlmaz iiziintii seviyesini a~acak yogunlukta bir iimitsizlige sokmamas1 gerektigini vurgulamaktad1r (Kudla/Polonya [BD], B. No: 30210/96, 26/10/2000, § 94).

37. AiHM'e gore ozellikle ozgiirliigiinden yoksun ki~iler soz konusu oldugunda 3. madde, ilgili devletlere bu ki~ilerin insan onuru ile bagda~lf ko~ullarda tutulmalanm saglama ve infaz ile ilgili uygulamalann bu ki~ileri ceza infaz kurumunda kalmad1g1 i9in zorunlu olarak ortaya 91kan s1kmt1 ve iiziintii seviyesinden daha fazla bir 1zd1raba maruz b1rakmama pozitif yiikiimliiliigiinii yiiklemektedir. Bu sebeple maddi de olsa, manevi de olsa dogal olarak ortaya 91kan bir hastahga bagh ac1 tek ba~ma -eger yetkililerin sorumlu tutulabilecekleri tutulma ~artlan ile daha da katlamyorsa veya katlanma riski varsa- 3.

7


: 2014/2504 : 20/3/2019

maddenin uygulama alanma girebilir. Bir mahkumun saghg1 ve rahathg1 -hapsedilmenin pratik gerekleri de dikkate almarak ve ozellikle gerekli tedavilerin uygulanmas1 yoluylauygun tedbirler almarak saglanmahdir. Nitekim hasta bir ki~inin uygun olmayan fiziki ve tibbi ko~ullarda tutulmas1 kural olarak 3. maddeye aykm bir muamele olarak kabul edilebilir (Giilay <;etin/Tiirkiye, B. No: 44084/10, 5/3/2013, § 101).

38. AiHM aynca Sozle~me'nin tutuklu bir kimsenin saghk gerek9esiyle serbest b1rak1lmas1 i<;in hi<;bir gene! zorunluluk getirmedigini ancak dogal olarak ortaya 91kan fiziksel ya da ruhsal rahats1zhklardan kaynaklanan acmm yetkililerin sorumlu tutulabilecegi tutukluluk ko~ullanndan dolay1 artmas1 ya da artma riski bulunmas1 halinde bu durumun Sozle~me'nin 3. maddesi kapsamma girebilecegini belirtmektedir (Mouisel/Fransa, B. No: 67263/01, 14/11/2002, §§ 38-40; Orji <;etinkaya/Tiirkiye, B. No; 19866/04, 23/7/2013, § 88).

39. Bu ttir davalarda AiHM, saghk durumunun endi~eye sebep oldugu durumlarda ba~vurucunun ahkonulmasma devam edilmesinin saghk durumu a91smdan uygun olup olmad1gmm degerlendirilmesinde ozellikle ti<; etkenin dikkate almmasmm gerektigini belirtmi~tir. Bunlar htiktimlti/tutuklunun tutulma ko~ullan, saglanan bakimm kalitesi ve saghk durumu a91S1ndan ba~vurucunun tutulmasma devam edilmesinin gerekip gerekmedigidir (Zarzycki/Polonya, B. No: 15351/03, 12/3/2013, § 103).

V. iNCELEME VE GEREK<;E

40. Mahkemenin 20/3/2019 tarihinde yapm1~ oldugu toplantida ba~vuru incelenip geregi dti~tinuldti:

A. Ba~vurunun incelenmesine Devam Edilip Edilemeyecegi Sorunu

41. UY AP arac1hg1 ile yap1lan kontrolde ntifus kay1tlanna gore ba~vurucunun 1/4/2015 tarihinde oldtigti anla~ilmaktadir. Dolay1s1yla oncelikle ba~vuru hakkmda dti~me karan verilip verilmeyeceginin degerlendirilmesi gerekmektedir.

42. Anayasa Mahkemesi i9tuztigti'ntin (i9ttiztik) "Dii§me karan" kenar ba~hkh 80. maddesinin ilgili kis1mlan ~oyledir:

"(]) Boliimler ya da Komisyonlarca yargzlamanzn her a$amasznda a$agzdaki hallerde dii$me kararz verilebilir:

<;) Boliimler ya da Komisyonlarca saptanan herhangi bir ba$ka gerekc;eden otiirii, ba$vurunun incelenmesinin siirdiiriilmesini haklz kzlan bir neden goriilmemesi.

(2) Boliimler ya da Komisyonlar; yukarzdaki fikrada belirtilen nitelikteki bir ba$vuruyu, Anayasanzn uygulanmasz ve yorumlanmasz veya temel haklarzn kapsamznzn ve sznzrlarznzn belirlenmesi ya da insan haklarzna saygznzn gerekli kzldzgz hdllerde incelemeye devam edebilir."

43. Anayasa Mahkemesi Asya Oktay ve digerleri (B. No: 2014/3549, 22/3/2017) i<;tihadmdan onceki donemde, bireysel ba~vuru devam ederken ba~vurucunun olmesi durumunda 12/1/2011 tarihli ve 6100 say1h Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili

8


: 2014/2504 : 20/3/2019

hukumlerini gozeterek olenin miras9ilanna ba~vuruya devam edip etmeyecekleri hususunda bildirimde bulunma yonunde bir uygulama ger9ekle~tirmekte; bu bildirimi tebellug eden miras91lann Anayasa Mahkemesine ba~vurarak ba~vuruya devam etmek istediklerini bildirmeleri halinde ba~vurulan incelemeye devam etmekte; buna kar~1hk miras9ilann ba~vuruyu takip etmek istediklerini belli bir sure i9inde bildirmemeleri halinde ise du~me karan vermektedir (detayh a91klama i9in bkz. T.G., B. No: 2017/21163, 9/1 /2019, §§ 17, 18).

44. Anayasa Mahkemesi Asya Oktay ve digerleri karannda ba~vurucunun bireysel ba~vurunun yap1ld1g1 tarihten sonra olmesi durumunda ba~vurunun incelenmesine devam edilip edilemeyecegine ili~kin ilkelerini gozden ge9irmi~ ve degi~tirmi~tir (aym kararda bkz. §§ 18-21). Buna gore Anayasa'nm uygulanmas1 ve yorumlanmas1 veya temel haklann kapsammm ve smirlannm belirlenmesi ya da insan haklanna saygmm gerekli kild1g1 haller gibi ba~vurunun incelenmesinin surdurtilmesini hakh k1lan bir sebebin olmad1g1 kanaatine vanld1g1 durumlarda ba~vurucunun vefat etmesi halinde ba~vuruya devam edilmesinin saglanmas1 yonunden oncelikli ytiktimltilugun ba~vuruya devam etme haklan olan ~ah1slarda bulundugu kabul edilmi~tir. Anayasa Mahkemesi aym kararda, ba~vuru tarihinden sonra olen ba~vurucunun yakmlannm makul bir sure i9inde soz konusu ba~vuruyu devam ettirmek yonundeki iradelerini Anayasa Mahkemesine bildirmeleri gerektigine de karar vermi~tir.

45 . Anayasa Mahkemesi Asya Oktay ve digerleri i9tihadmdan sonraki donemde, bireysel ba~vuru devam ederken ba~vurucunun olmesi durumunda olenin miras91lanna ba~vuruya devam edip etmeyecekleri hususunda bildirimde bulunma yonunde bir uygulama ger9ekle~tirmemi~, oltim tarihinden sonra makul bir sure i9inde kendiliginden Anayasa Mahkemesine ba~vurarak ba~vuruya devam etmek istedigini bildiren miras91lann -menfaatlerinin bulunup bulunmad1gm1 da gozeterek- ba~vurulanm incelemi~tir (omek kararlar i9in bkz. Ayten Yegenoglu, B. No: 2015/1685, 23/5/2018 -olumden yakla~1k u9 ay sonra-; Fatma Ulker Akkaya, B. No: 2014/18979, 22/2/2018-olumden iki ay sonra-).

46. Anayasa Mahkemesi, T. G. karannda bireysel ba~vuru yapild1ktan sonra olen ba~vuruculann miras91lannm ba~vuruyu devam ettirme yonundeki taleplerini Anayasa Mahkemesine iletebilecekleri makul sureyi -hakh mazeretler sakh kalmak kayd1yla- oltim tarihinden itibaren dart ay olarak tespit etmi~tir (T. G., § 20). Amlan kararda Anayasa Mahkemesi olen ba~vurucunun miras91lannm oltim tarihinden itibaren dort ay ge9tikten sonra ba~vuruya devam etmek istediklerine ili~kin taleplerini Anayasa Mahkemesine iletmeleri nedeniyle ba~vuru hakkmda du~me karan vermi~tir (T.G. , § 21).

47. Somut olayda ba~vurucunun varislerinin ba~vurucunun olumunden yakla~1k on alti ay sonra ba~vuruya devam etmek istediklerini Anayasa Mahkemesine bildirdikleri gortilmektedir (bkz. § 9). Ancak somut olaym ko~ullannm T. G. karanndan farkh oldugu anla~1lmaktadir. Eldeki ba~vuruda Anayasa Mahkemesi Asya Oktay ve digerleri karanndan once uygulayageldigi usul uyannca ba~vurucunun varislerine bireysel ba~vuruya devam edip etmeyeceklerini 29/6/2016 tarihinde sormu~, ba~vurucunun varisleri de makul bir sure i9inde (20/7/2016 tarihinde) bireysel ba~vuruya devam edeceklerini bildirmi~lerdir. Oysa T. G. karanna konu olayda ba~vurucu, Asya Oktay ve digerleri i9tihadmdan sonraki bir donemde olmu~ttir. Dolay1s1yla Anayasa Mahkemesi Asya Oktay ve digerleri i9tihadmda geli~tirdigi ilkeleri T. G. ba~vurusuna da uygulam1~tlr. Buna kar~1hk Asya Oktay ve digerleri i9tihad1yla geli~tirilen ilkelerin bu karardan onceki bir doneme uygulanmas1 hukuki guvenlik ve hakkaniyet ilkelerine uygun du~meyeceginden somut olayda olenin varislerinin ba~vuruyu takip etme noktasmda gerekli ozeni gosterdiklerinin kabulu gerekecektir.

9


: 2014/2504 : 20/3/2019

48. Bireysel ba~vurudan sonra olen ba~vurucunun varislerinin ba~vuruyu devam ettirebilmek i9in dort ay i9inde Anayasa Mahkemesine mliracaat etmeleri gerekli ise de Anayasa Mahkemesinin varislerin bu talebini kabul edebilmesi bak1mdan bu ko~ulun saglanmas1 yeterli degildir. Bunun yanmda aynca ba~vuruculann ba~vuruyu takip etmede yeterli menfaatleri de bulunmahd1r.

49. Somut olayda varislerin olen ba~vurucunun tutuklulugunun kanuni sureyi a~1p a~mad1gmm ve Ceza infaz Kurumunda kotu muameleye maruz kahp kalmad1gmm tespitinde me~ru bir menfaatlerinin bulundugu sonucuna ula~1lmaktad1r. Dolay1s1yla varislerin ba~vuruyu takip edebileceklerinin kabulu gerekir. Bununla birlikte kolayhk saglamas1 bakimmdan karann ilerleyen bolumlerinde ba§vurucu kavram1, olen Muzaffer Tekin'i ifade etmek uzere kullamlmaya devam edilecektir.

B. Ki~i Hiirriyeti ve Giivenligi Hakkmm ihlal Edildigine ili~kin iddia

1. Ba~vurucunun iddialan ve Bakanhk Gorii~ii

50. Ba~vurucu, yap1lan yarg1lamada azami tutukluluk suresi olan be~ y1l dolmu~ olmasma ragmen tahliye edilmemesi nedeniyle Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci fikrasmda guvence altma alman ki~i hurriyeti ve guvenligi hakkmm ihlal edildigini ileri surmu~tur.

51. Bakanhk, Anayasa Mahkemesinin onceki kararlanna ve bu kapsamda sunulan goru~lerine atfen ba~vuru hakkmda goru~ sunulmayacagm1 bildirmi~tir.

2. Degerlendirme

52. Anayasa'nm "Ki§i hurriyeti ve guvenligi" kenar ba~hkh 19. maddesinin yedinci fikras1 ~oyledir:

"Tutuklanan ki$ilerin, makul sure ir;inde yargzlanmayz ve soru$lurma veya kovu$lurma szrasznda serbest bzrakzlmayz isteme haklarz vardzr. Serbest bzrakzlma ilgilinin yargzlama suresince duru$mada hazzr bulunmasznz veya hukmun yerine getirilmesini saglamak ir;in bir guvenceye baglanabilir."

53. Ba~vurucunun ~ikayetlerinin Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci f1kras1 9er9evesinde degerlendirilmesi gerekir.

54. 30/3/2011 tarihli ve 6216 say1h Anayasa Mahkemesinin Kurulu~u ve Yargilama Usulleri Hakkmda Kanun'un "Bireysel ba§vuru usulu" kenar ba~hkh 47. maddesinin (5) numarah fikrasmm birinci cumlesi ~oyledir:

11Bireysel ba$vurunun, ba$vuru yollarznzn tuketildigi tarihten; ba$vuru yolu ongorulmemi$se ihlalin ogrenildigi tarihten itibaren otuz gun ir;inde yapzlmasz gerekir. 11

55. i9tuzuk'un "Ba§vuru suresi ve mazeret" kenar ba~hkh 64. maddesinin (1) numarah fikras1 ~oyledir:

11Bireysel ba$vurunun, ba$vuru yollarznzn tuketildigi tarihten, ba$vuru yolu ongorulmemi$Se ihlalin ogrenildigi tarihten itibaren otuz gun ir;inde yapzlmasz gerekir. 11

10


: 2014/2504 : 20/3/2019

56. Bireysel ba~vurulann 6216 say1h Kanun'un 47. maddesinin (5) numarah f1kras1 ile i9tlizuk'un 64. maddesinin (1) numarah fikras1 uyannca ba~vuru yollannm tliketildigi tarihten, ba~vuru yolu ongorulmemi~ ise ihlalin ogrenildigi tarihten itibaren otuz gun i9inde yapilmas1 gerekmektedir.

57. Ba~vurunun suresinde yap1lm1~ olmas1, her a~amada dikkate almmas1 gereken usule ili~kin ~arttlf (Yasin Yaman, B. No: 2012/1075, 12/2/2013, § 18).

58. Bir su9 isnadma bagh olarak tutuklu olma durumunda tutukluluk suresinin kanunda ongorulen azami sureyi ya da makul sureyi a~tlg1 iddias1yla yapiiacak bireysel ba~vurunun ilk derece yarg1lamas1 devam ederken tutuklulugun devamma karar verilen her a~amada ba~vuru yollan tliketildikten sonra, ba~vuru suresi i9inde yapilmas1 gerekir (Mehmet EminKzlu;, B. No: 2013/5267, 7/3/2014, § 28).

59. Bu baglamda bir su9 isnadma bagh olarak tutuklulukla ilgili ~ikayetleri i9eren bireysel ba~vurunun hukumle birlikte verilen tutuklulugun devam1 karan sonrasmda yapilmas1 halinde tutuklulugun devam1 karanna itiraz edilmemi~ ise karann verildiginin ogrenildigi tarihten itibaren, itiraz edilmi~ ise itiraz merciince verilen karann ogrenildigi tarihten itibaren otuz gun i9inde yap1lmas1 gerekmektedir (Fzrat j§goren, B. No: 2014/6425, 17/11/2016, § 34).

60. Somut olayda ba~vurucu, ilk derece mahkemesince 5/8/2013 tarihindeki hukumle birlikte verilen tutuklulugun devam1 karanna itiraz ettigine yonelik bir bilgi ve/veya beige sunmam1~t1r. Bu nedenle ba~vurunun ilk derece mahkemesinin nihai karan tethim ettigi 5/8/2013 tarihinden itibaren otuz gun i9inde yap1lmas1 gerekmektedir. Ba~vurucunun sonradan tahliye talebinde bulunmasmm ve bu talebin sonu9suz kalmasmm -bu ~ikayet yonunden- bireysel ba~vuru suresi uzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadir ( Osman Kzlu;, B. No: 2014/12837, 26/2/2015, § 28; Fzrat j§goren, § 35). Buna gore 26/2/2014 tarihinde yapilan bireysel ba~vuruda sure a~1m1 oldugu sonucuna vanlm1~tlf. Ote yandan ba~vurucu 19/6/2007 tarihinde tutuklanm1~ ve 10/3/2014 tarihinde ise tahliye edilmi~ olmakla yakla~1k altI y1l dokuz ay tutuklu kalm1~tlr. Buna gore Anayasa Mahkemesi kanunda ongorulen be~ yilhk azami tutukluluk suresinin ba~vuru konusu olayda a~ilm1~ oldugunu gormekle birlikte yukanda belirtilen i9tihadmdan aynlmay1 gerektiren bir durum olmamas1 nedeni ile bu hususta daha ileri bir inceleme yapmay1 gerekli gormemi~tir.

61. A91klanan gerek9elerle karann ogrenilmesinden itibaren otuz gun i9inde yapilmayan bireysel ba~vurunun bu kismmm sure a§zmz nedeniyle kabul edilemez olduguna karar verilmesi gerekir.

C. Kotii Muamele Y asagmm ihlal Edildigine ili~kin iddia

1. Ba~vurucunun iddialan ve Bakanhk Gorii~ii

62. Ba~vurucu hakkmda verilen mahkumiyet hukmunden k1sa bir zaman sonra saghk problemleri ya~amaya ba~lad1g1m, bu nedenle be~ aya yakm bir zaman i9inde bir9ok saghk kurulu~unda muayene olmak, tahlil, tetkik ve tedavi gormek durumunda kald1gm1 belirtmektedir. Ba~vurucu bu kapsamda 11/2/2014 tarihinde kendisine 4. evre pankreas kanseri te~hisi konuldugunu, Hastanenin aym tarihli raporunda hastahgmm yay1lma ihtimali bulundugundan bahisle ya~amsal tehlikesinin mevcut oldugunu iddia etmektedir. Ba~vurucu hastahg1 nedeniyle ya~amsal tehlike i9inde bulunmasma ragmen tahliye edilmemesi

11


: 2014/2504 : 20/3/2019

nedeniyle Anayasa'nm 17. maddesinin birinci fikrasmda guvence altma alman ya~am hakkmm ihlal edildigini ileri surmu~tur.

63. Bakanhk goru~unde; ilk olarak hasta bir ki~inin uygun olmayan fiziki ve t1bbi ko~ullarda tutulmasmm kural olarak kolli muamele yasagma aykm bir durum ortaya 91karabilecegine, tedavisi imkans1z bir hastahga yakalanmanm devlete tutukluyu serbest b1rakma yonunde genel bir yukumluluk getirmedigine dair ilgili AiHM ve Anayasa Mahkemesi kararlanna yer verilmi~tir. Bakanhk, ikinci olarak ba~vurucunun tutuklu kald1g1 ceza infaz kurumu ko~ullan hususunda say1sal baz1 verilere deginmi~ ve ba~vurucunun Ceza infaz Kurumunda yararlanabildigi sosyal imkanlara, a91k-kapah goru~ imkanlanna ve beslenme kalitesine vurgu yapm1~tu. Bakanhk aynca Ceza infaz Kurumunun her gun duzenli olarak temizliginin yapild1gmdan bahisle gerekli hijyen ko~ullannm da sagland1gm1 belirtmi~tir.

64. Bakanhk, ceza infaz kurumundaki saghk hizmetine eri~im imkanlan konusunda ba~vurucunun kald1g1 Ceza infaz Kurumunda her llirlu tibbi destekten faydaland1g1m ve ya~am hakkmm korunmas1 i9in gereken tedbirlerin devlet tarafmdan almd1gm1 savunmu~tur. Bakanhk bu kapsamda ba~vurucunun kald1g1 Ceza infaz Kurumunda aile hekimi ve di~ doktorunun, 112 Acil Servis biriminin, Ceza infaz Kurumu i9inde tam te~ekkullu devlet hastanesinin bulundugunu belirtmi~tir. Aynca ileri tetkik ve tedavi gereken durumlarda ilgili hastanelere sevk i~leminin yap1labildigi, bu hastanelerdeki muayene, tahlil, tetkik ve tedavi i9in ba~vurucunun naklinin Ceza infaz Kurumunca saglanabildigi de Bakanhk tarafmdan vurgulanm1~tu. Bakanhk aynca Ceza infaz Kurumunda yirmi dort saat s1cak su imkamn sagland1gm1 da belirtmi~ ve tum bu ko~ullar dikkate almd1gmda Ceza infaz Kurumundaki ya~am ko~ullannm ba~vurucunun hastahg1m etkileyecek bir duruma sebebiyet vermedigini belirtmi~tir.

65. Bakanhk ba~vurucuya saglanan saghk hizmeti hususunda ba~vurucunun 9e~itli saghk problemleri ile ilgili olarak bir9ok kez saghk kurulu~lanna sevkinin sagland1gm1, bu dogrultuda 11 /2/2014 tarihinde kanser rahats1zhgmm tespit edilmesinin akabinde ba~vurucunun k1sa sure i9inde tedavi i9in hastaneye sevk edildigini, tedavisine ba~lanan ba~vurucunun 10/3/2014 tarihinde tahliye edildigini belirtmi~tir. Bakanhk son olarak ba~vurucunun kanser rahats1zhgmm Ceza infaz Kurumundaki tutulma ko~ullanna bagh olarak ortaya 91kt1gma veya bu ko~ullar yuzunden daha da kolliye gittigine dair herhangi bir tibbi evrakm bulunmad1gma da deginerek ba~vurunun a91k9a dayanaktan yoksun oldugu hususundaki kanaatini bildirmi~tir.

2. Degerlendirme

66. Anayasa'nm 17. maddesinin u9uncu f1kras1 ~oyledir:

"Kimseye i~kence ve eziyet yapzlamaz; kimse insan haysiyetiyle bagda~mayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz."

67. Anayasa Mahkemesi, ceza infaz kurumlannm fiziki ve tibbi imkanlannm saghk durumuna uygun olmamasma dayah ~ikayetleri istikrarh bir ~ekilde kotu muamele yasag1 kapsammda incelemektedir (Mete Dursun, B. No: 2012/1195, 18/11/2015; Serdar Oztiirk, B. No: 2013/7532, 4/2/2016; Sabri Kaya, B. No: 2014/8482, 29/6/2016; Ergin Akta.J, B. No: 2014/14810, 21/9/2016; Hayati Kaytan, B. No: 2014/19527, 16/11/2016; jmam <;elikdemir, B. No: 2014/20289, 5/12/2017).

12


: 2014/2504 : 20/3/2019

68. Anayasa Mahkemesi, olaylann ba~vurucu tarafmdan yapilan hukuki nitelendirmesi ile bagh olmay1p olay ve olgulann hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Ba~vurucunun ~ikayetleri bir biitlin olarak degerlendirildiginde Anayasa'nm 17. maddesinin ii9iincii fikrasmda giivence altma alman kotli muamele yasag1 9er9evesinde bir inceleme yap1lmas1 gerektigi degerlendirilmi~tir.

69. Anayasa'nm 17. maddesinin ii9iincii fikrasmdaki "Kimse insan haysiyetiyle bagda§mayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz. " ~eklindeki kural, hiikiimlii ve tutuklulara yonelik uygulamalar i9in de ge9erlidir. Bu husus 5275 say1h Kanun'un "jnJazda temel ilke" kenar ba~hkh 2. maddesinin (2) numarah fikrasmda "Ceza ve giivenlik tedbirlerinin infazznda zalimane, insanlzk dzg a§agzlayzcz ve onur kzrzcz davranz§larda bulunulamaz." ve yine Kanun'un 6. maddesinin (1) numarah fikrasmm (b) bendinde "Hiirriyeti baglayzcz cezanzn zorunlu kzldzgz hiirriyetten yoksunluk, insan onuruna saygznzn korunmasznz saglayan maddi ve manevi ko§ullar altznda r;ektirilir. " ~eklinde diizenleme ile a91k9a ifade edilmi~tir. Dolay1s1yla tutuklamaya veya hapis cezasma mahkumiyete ili~kin bir karann yerine getirilmesi i9in saglanacak ~artlar, insan onuruna sayg1y1 koruyacak nitelikte olmahdu (Turan Giinana, B. No: 2013/3550, 19/11/2014, § 36).

70. infazm yontemi ve infaz siirecindeki davram~lann mahkumlan ozgiirliikten mahrum kalmanm dogal sonucu olan ka91mlmaz elem seviyesinden daha fazla s1kmtih veya eziyetli bir duruma sokmamas1 gerekir. Ceza infaz kurumunda tutulmanm pratik gerekleri 9er9evesinde mahkumlann saghk ve esenlikleri gibi hususlann yeterli bir ~ekilde giivence altma almmas1 ve mahkumlara gerekli t1bbi yard1mm saglanmas1 da insan onuruna yaki~u ko~ullann saglanmas1 i9in gereklidir (Turan Giinana, § 39). Bu 9er9evede hasta bir ki~inin uygun olmayan fiziki ve tibbi ko~ullarda tutulmas1 da Anayasa'nm 17. maddesinin ii9iincii fikrasma aykm bir muamele olarak kabul edilebilir (Murat Karabulut , B. No: 2013/2754, 18/2/2016, § 65).

71 . Hukuka uygun olarak ozgiirliigii kis1tlanan herkesin insan onuruna uygun tutma ko~ullanna sahip olma hakk1 bulundugunu, alman tedbirlerin uygulanma ko~ullannm ki~iyi tutukluluga bagh ka91mlmaz iiziintli seviyesini a~acak yogunlukta bir iimitsizlige sokmamas1 gerektigini kabul etmek gerekir (Fatih Hilmioglu , B. No: 2014/648, 18/9/2014, § 65). Aynca Anayasa'nm tutuklu bir kimsenin saghk gerek9esiyle serbest buakilmas1 i9in hi9bir gene! zorunluluk getirmedigini ancak dogal olarak ortaya pkan fiziksel ya da ruhsal rahats1zhklardan kaynaklanan acmm yetkililerin sorumlu tutulabilecegi tutukluluk ko~ullanndan dolay1 artmas1 ya da artma riski bulunmas1 halinde bu durumun Anayasa'nm 17. maddesinin ii9iincii fikras1 kapsamma girebilecegini belirtmek gerekir (Fatih Hilmioglu , § 66).

72. Ozgiirliigiinden yoksun buakilan ki~ilerin hasta olmalan durumunda devletin kontrolii altmda tuttugu bu ki~ilere gerekli tibbi yard1m1 saglama yiikiimliiliigii bulunmaktad1r. Bu yiikiimliiliigiin hi9 veya gerektigi gibi yerine getirilmemesi sonucunda ki~inin ya~am1 veya viicut biitiinliigii bakimmdan tehlike arz eden acil bir duruma, agu veya uzun siireli bir ac1 9ekmesine sebebiyet verilmi~ olmas1, belirtilen sonu9lar ortaya 91kmamakla birlikte ki~inin tibbi yard1mdan mahrum kalm1~ olmas1 nedeniyle ya~ad1g1 stres, huzursuzluk veya a~ag1lanma hissinin -olaym kendine has ko~ullan 9er9evesinde- insan haysiyeti ile bagda~mayan muamele diizeyine ula~acak ciddiyette olmas1 halinde Anayasa'nm 17. maddesinin ii9iincii fikrasmm ihlal edildigi kabul edilebilir. Bu kapsamdaki degerlendirmede ki~inin ozgiirliigiinden yoksun b1rakilmasma bagh dezavantajh konumunun da dikkate almmas1 gerekir (Hayati Kaytan, § 44).

13


: 2014/2504 : 20/3/2019

73. Somut olayda, ba~vurucunun tutuklu olarak bulundugu Ceza infaz Kurumunda ya~ad1g1 saghk problemleri ile ilgili olarak bin;ok kez saghk kurulu~lanna sevkinin sagland1g1, bu kapsamda gerekli muayene, tahlil, tetkik ve tedavi hizmetlerinin verildigi anla~1lmaktadu (bkz. §§ 13, 21). Esasen ba~vurucunun da Ceza infaz Kurumunda kald1g1 sure i9inde devletin kendisine gerekli saghk hizmetini temin etmedigi noktasmda ozel bir ~ikayeti bulunmamaktad1r. Ba~vurucu, saghk sorunlan ve daha ozel olarak kanser hastahg1 ile ilgili olarak kendisine uygulanan muayene, tahlil, tam ve tedavinin yeterli olmad1gma ili~kin de herhangi bir delil ortaya koymam1~tu. Bununla birlikte ba~vurucu rahats1zhgmm ceza infaz kurumu ~artlan veya yetkililerin uygulamalanndan kaynaklanan baz1 nedenlerle kottile~tigini, bu nedenle ozgurlugunden yoksun b1rak1lma nedeniyle ortaya 91kan olagan elemin otesinde bir 1zd1rap ve/veya ac1ya maruz buakild1gm1 da somut olgularla desteklememektedir. Aynca ba~vurucunun kanser rahats1zhgma ili~kin tedavi veya kontrollerinin ihmal edilmesi nedeniyle hastahgmm daha h1zh bir ~ekilde ilerledigine ili~kin tibbi bir tespit de bulunmamaktad1r. Dolay1s1yla ba~vurucu kanser hastahgma ragmen tutukluluk halinin devam ettirilmesinin ya~am ve saghg1 uzerindeki etkisini somut olarak ortaya koymadan soyut bir ~ikayet ileri surmu~ttir.

74. Ote yandan 10/2/2014 tarihinde 3. evre pankreas kanseri te~hisi konulmasmdan bir gun sonra gerekli tedavi i9in ba~vurucunun Hastaneye sevkinin sagland1g1 (bkz. § 17), ba~vurucunun saghk gerek9esiyle 12/2/2014 tarihinde yaptlg1 tahliye talebine ili~kin olarak Mahkemenin ivedi ~ekilde Adli Tip Kurumundan rapor almmas1 surecini ba~latt1g1 gortilmektedir (bkz. § 19). Bu sure9te yap1lan bir yasal degi~iklikle Mahkemenin gorevine son verildigi ve yargilamaya bakmakla gorevlendirilen istanbul 3. Agu Ceza Mahkemesince ba~vurucunun kanunda belirlenen azami tutukluluk suresinin a~1ld1g1 gerek9esiyle 10/3/2014 tarihinde tahliye edildigi anla~1lmaktadu (bkz. § 23). Buna gore ba~vurucuya kanser te~hisi konulmasmdan bir ay sonra ba~vurucunun -her ne kadar gerek9esi farkh olsa da- tahliye edildigi anla~ilmaktadu.

75 . Ba~vurucunun kanser hastahg1 nedeniyle ceza infaz kurumunda kalmasmm ya~amm1 tehlikeye soktuguna ili~kin saghk raporunun ise ba~vurucunun tahliye edilmesinden bir gun sonra (11/3/2014) duzenlendigi gortilmektedir (bkz. § 22). Sonu9 olarak ba~vurucunun kanser hastahg1 nedeniyle ceza infaz kurumunda tutulmasmm ya~am1 uzerinde olumsuz bir etki yaratmas1 ihtimaline kar~1 devletin gerekli ozeni gostererek h1zh bir reaksiyon verdigi gortilmektedir. Aynca -her ne kadar ba~ka bir gerek9e ile tahliye edilmi~ olsa da- ba~vurucunun ~ikayet ettigi tutukluluk durumu, hastahgmm te~hisinden sonra k1sa bir sure i9inde son bulmu~tur. Bu tespitler kapsammda ba~vurucunun kanser hastahgma ragmen tutukluluk halinin devam ettirilmesi nedeniyle kotti muameleye maruz kald1g1 yonundeki iddiasmm a91k9a dayanaktan yoksun oldugu sonucuna vanlm1~tu.

76. A91klanan gerek9elerle Anayasa'nm 17. maddesinin u9uncu f1krasmda guvence altma alman kotti muamele yasagmm ihlal edildigine ili~kin iddianm a91k<;a dayanaktan yoksun olduguna karar verilmesi gerekir.

VI. HOKUM

A91klanan gerek9elerle;

A. 1. Ki~i hurriyeti ve guvenligi hakkmm ihlal edildigine ili~kin iddianm sure a:Jlml nedeniyle KABUL EDiLEMEZ OLDUGUNA,

14


: 2014/2504 : 20/3/2019

2. Kotti muamele yasagmm ihlal edildigine ili~kin iddianm ar;1kr;a dayanaktan yoksun olmas1 nedeniyle KABUL EDiLEMEZ OLDUGUNA,

B. Yarg1lama giderlerinin ba~vurucu iizerinde BIRAKILMASINA,

C. Karann bir omeginin Adalet Bakanhgma GONDERiLMESiNE 20/3/2019 tarihinde OYBiRLiGiYLE karar verildi.

Ba~kan Engin YILDIRIM

-Oye RecaiAKYEL

-Oye Recep KOMURC-0

-Oye

-Oye R1dvan GULE<;::

Y1ld1z SEFERiNOGLU

15

anayasamahkemesi · 5. ba~vuru belgelerinin bir ornegi bilgi 1ym adalet bakanhgma (bakanhk)...

Documents