aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening r.j. van oostenbrugge, afd...
TRANSCRIPT
![Page 1: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/1.jpg)
Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening
R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie
azM
![Page 2: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/2.jpg)
Inhoud
• casus
• hoofdpijn en SAB
• behandeling symptomatisch aneurysma
• behandeling asymptomatisch aneurysma
• screening
![Page 3: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/3.jpg)
CASUS
• man, 48 jaar, blanco vgs
• in enige minuten opkomende hoofdpijn
• ongewoon hevig
• DD?
• wat doe je?
![Page 4: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/4.jpg)
DD - SAB
• 85% geruptureerd aneurysma• 10% perimesencephale bloeding• 5% zeldzame oorzaken:
- dissectie
- AVM
- AV fistel
- bloeding hypofyse
- cocaïne gebruik
![Page 5: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/5.jpg)
Kliniek (1)
• kenmerk: ongewone, hevige hoofdpijn welke acuut is begonnen
• gedaald bewustzijn in 50%
• focale tekenen in 30%
trias: lijkt het simpel, echter in 23% initieel andere diagnose
![Page 6: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/6.jpg)
Kliniek (2)
• hoofdpijn enige symptoom:– slechts 50% beschrijft het als acuut, in andere 50% in
seconden tot minuten– tot 30% gelateraliseerd– ernst hoofdpijn even zwaar gescoord als bij
onschuldige hoofdpijnvormen– als acuut en ernstig (donderslaghoofdpijn dan
onschuldige hoofdpijn vs SAB = 10 : 1
Vraag: welk pathognomisch teken is er indien hoofdpijn en SAB?
![Page 7: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/7.jpg)
Kliniek (3)
• hoofdpijn enige symptoom:
- syndroom van Gerson is pathognomisch. - dit is een (pre-)retinale bloeding
- aanwezig in 17%
![Page 8: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/8.jpg)
Kliniek (4)take home message
• iedere patiënt met een ongewone, ernstige hoofdpijn moet worden gezien door een neuroloog om een SAB uit te sluiten, zelfs als deze hoofdpijn opkwam in enige minuten
![Page 9: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/9.jpg)
Aanvulling casus
• als de man nu paar weken ervoor in mindere ernstige vorm hoofdpijn heeft gehad, is er dan sprake van “warning leak”?
![Page 10: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/10.jpg)
Kliniek (5): warning leak
• bestaat niet!
• klinisch en radiologisch is er geen verschil tussen personen met eerdere hoofdpijn en zonder eerdere hoofdpijn
• geen toegenomen kans op een SAB na eerdere periodes van plotse hoofdpijn
![Page 11: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/11.jpg)
Casus: SAB
• CT toont beeld SAB
• verdere diagnostiek?
• therapie?– wat is voorkeursbehandeling en waarom?
![Page 12: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/12.jpg)
ISAT (Lancet 2002;360:1267-74)
• 2143 ptn geschikt voor OK of coilen
• na 1 jaar:– slechte outcome: 23.7 vs 30.6% ( RRR 23%)– NNT: 15– recidief bloedingen: 23 OK vs 14 coil– gemiddeld halve dag eerder ingegrepen bij
coilen
![Page 13: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/13.jpg)
Vervolg casus
• 100% occlusie na coilen a.com. Aneurysma
• asymptomatisch aneurysma p.com met een doorsnee van 5 mm
• wat zou je doen?
• en wat zou je doen als dit p.com aneurysma per toeval was ontdekt (bijv. MRI bij vage klachten)?
![Page 14: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/14.jpg)
Beleid bij het asymptomatisch aneurysma
![Page 15: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/15.jpg)
ISUIA (Lancet 2003;362:103-110)
• prospective databestand van niet-geruptureerde aneurysmata
• 4060 ptn in waarvan 1917 OK, 451 coil en 1692 geen ingreep
• groep 1: nooit gebloed; gr 2 eerdere SAB
![Page 16: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/17.jpg)
ISUIA en beleid asymptomatisch aneurysma
• algemeen:– groep 1 en < 7 mm: exp– rest: afh leeftijd en locatie
• voorspellers SAB:– grootte (7-12 mm 3.3; > 12 mm: 17.0)– lokatie (basilaristop 2,3; caverneus 0.15 en
p.com 2.1)
![Page 18: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/18.jpg)
Vervolg van de casus
• familie-anamnese:– moeder overleden aan aneurysmatische SAB op
56 jarige leeftijd– pt heeft twee broers (38 en 51) en een zus (43)– zelf heeft hij een zoon (22) en dochter (19)
Vraag: screenen en zo ja bij wie en tot wanneer?
![Page 19: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/19.jpg)
Screenen op asymptomatische aneurysmata
• risicofactoren van belang (zie tabel volgende dia)
• sommige hiervan reden te screenen– Familiaire belasting– ADPKD– Ehlers-Danlos IV
• onbekend: eerdere aneurysmatische SAB
![Page 20: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/21.jpg)
Familiaire belasting (1)
• circa 10% families > 2 eerstegraads verwanten aangedaan
• hoeveelheid eerstegraads aangedanen bepaalt risico
• zie tabel volgende dia
![Page 22: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/23.jpg)
Familiaire belasting (2)
• mogelijk grotere kans op ruptuur
• 5.5 maal vaker SAB terwijl er 1.7 grotere kans op vinden aneurysma is
• snellere nieuwvorming: binnen 5 jaar 7% kans op nieuw aneurysma
![Page 24: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/24.jpg)
ADPKD
• SAB in 17 op 101 obducties
• bij screenen: 1 op 10 een aneurysma
![Page 25: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/25.jpg)
Eerdere aneurysmatische SAB
• mogelijk 2% na 10 jaar en 9% na 20 jaar
• deze kansen zijn 30 tot 50 keer hoger dan in algemene bevolking
• risico’s hiervoor: vrouw. Fam. Belasting en jogere leeftijd eerste SAB
• zinvol te screenen: ?
![Page 26: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/26.jpg)
Conclusie: indicatie screenen
• mensen met 2 of meer aangedane eerstegraads familieleden– iedere 5 jaar
– in monozygote tweelingen iedere niet-aangedane
– wsch tot 70e jaar en vanaf 20e jaar
• ADPKD• Ehlers-Danlos IV: niet screenen want niet te
behandelen
![Page 27: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/27.jpg)
Wat wil je bespreken in het gesprek voorafgaand aan de
screening?
![Page 28: Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062319/5551a0ee4979591f3c8b7505/html5/thumbnails/28.jpg)
Screeningsgesprek
• voor- en nadelen screenen bespreken
• risico op aneurysma
• risico van een mogelijk aneurysma
• herhalingsfrequentie
• consequenties rijbewijs
• cave toevalsbevindingen
• bespreken risico’s van therapie