TSU TIMES

“ თ ს უ თ ა ი მ ს ი ” _ უ ნ ი ვ ე რ ს ი ტ ე ტ ი ს დ რ ო ი თhttp://www.tsutimes.ge ივნისი, 2009 №65 (12)ყოველთვიური გამოცემა

ბრიტანული საერთაშორისო

სასწავლო ცენტრი

www.educatrain.ge

ტელ: 25 09 45

გთავაზობთ შემდეგ სასწავლო კურსს: FCA, CAE, TOEFL, IELTS, GMAT, GRE. მიიღება ყველა ასაკის მსურველი

ყოველკვირეული ეკონომიკური გაზეთიhttp://www.banksandfinance.ge edu.aris.ge

ყველა სასწავლო პროგრამა ერთ ვებგვერდზე!

www.tsutimes.ge

TOEFL GMAT GRELSATSATI&II

FCECAECPE IELTS-is testebisTvis

momzadeba

Tbilisi,vake: faliaSvilis #33

tel.: 25 12 70, 22 34 96; mob: 899 96 94 39

Tbilisi,saburTalo: akuris #13

tel.: 21 34 40, 21 34 41; mob: 898 25 26 30

www.ptg-georgia.comზოგადი, ბიზნეს და აკადემიური ინგლისურის შესწავლა

9-წლიანი გამოცდილება, რომელსაც თქვენ შეგიძლიათ ენდოთდახვეწილი სასწავლო პროგრამები, რომლებიც იძლევიან შედეგსმაღალკვალიფიციურ თამანშრომელთა გუნდი, რომელიც ზრუნავს თქვენ წარმატებაზე

დავუბრუნოთ ბავშვები ოჯახებს!

D e m o s K r a t o s

გა აგ ზავ ნა sms “ჯო სე ლი დან”, “მაგ თი­დან”, “ბი ლა ი ნი დან”

ნო მერ ზე ­ 30­30 და 1 ლა რით ყო ველ­თვი უ რად და ეხ მა რე ბით მზრუნ ვე ლო ბა­მოკ ლე ბულ ბავ შვებს.

ერ თჯე რა დი დახ მა რე ბი სათ ვის და რე­კეთ ნო მერ ზე 30­30 და ფონდ “ი ავ ნა ნას” ან გა რიშ ზე ავ ტო მა ტუ რად ჩა რიცხ ვა 1 ლა რი.

შე მოგ ვი ერ თდით. ერ თად და ვუბ რუ­ნოთ ბავ შვე ბი თა ვი ანთ ოჯა ხებს!

ფონ დი “ი ავ ნა ნა”, გა ზე თი “თსუ თაიმსი”

მად ლო ბა და შეხ ვედ რამ დე - მკითხ ველს!“თსუ თა იმ სი” 2008­2009 სას წავ ლო წლის სა რე დაქ ციო საქ მი ა ნო ბას ას რუ ლებს და არ­

და დე გებ ზე გა დის. ჩვენ აუ ცი ლებ ლად შევ ხვდე ბით ერ თმა ნეთს. შე მოდ გო მა ზე ჩვენ ისევ მო ვალთ თქვენ თან, გა ნახ ლე ბუ ლი თე მა ტი კით და ახა ლი სა ხე ე ბით, გა ნახ ლე ბუ ლი რე დაქ­ცი ით და სა ინ ტე რე სო ინი ცი ა ტი ვე ბით. ჩვენ აუ ცი ლებ ლად დავ ბრუნ დე ბით! ამის რწმე ნას და იმედს თეთ რი უნი ვერ სი ტე ტი გვაძ ლევს, ჩვე ნი თა ნა ტო ლე ბი და ლექ ტო რე ბი, ვის თვი­საც ჩვე ნი გა ზე თი პრეს ­რე ლი ზი არ არის, ვის თვი საც თა ვი სუ ფა ლი აზ რი ფა სე უ ლო ბას წარ მო ად გენს, ვი საც ჩვე ნი სჯე რა და გვქო მა გობს. ჩვენ დავ ბრუნ დე ბით თუნ დაც იმი ტომ, რომ სა უ ნი ვერ სი ტე ტო მე დი ა ­ის ტო რი ას ის ტო რი ის ექ სპო ნან ტად არ შე მო ვი ნა ხავთ. შე იძ­ლე ბა დავ ბრუნ დეთ 4­გვერ დში, 1­გვერ დში ან სუ ლაც გაზ რდი ლი ტი რა ჟით და გაზ რდი ლი გვერ დე ბით. ზაფ ხუ ლი დას ვე ნე ბი სა და ფიქ რის პე რი ო დი ა. ჰო და, ჩვენც და ვის ვე ნებთ და სხვებ თან ერ თად, კარ გად მო ვი ფიქ რებთ კი დეც.

“თსუ თა იმ სი” მად ლო ბას გა და უხ დის ყვე ლა ადა მი ანს, ვის გა ნაც მთე ლი ამ ხნის მან­ძილ ზე თა ნად გო მას ვგრძნობ დით. მად ლო ბას გა და უხ დის ყვე ლა იმათ, ვი საც კრი ტი კა არ და უ შუ რი ა. სა დაც დე ბა ტი არ არ სე ბობს, იქ მო ნუ რი ფსი ქო ლო გია მე ფობს. მად ლო ბა ყვე ლა ჩვენს რეს პონ დენტს და ავ ტორს, ვინც ერ თად ვქმნი დით “თსუ თა იმ სის” გვერ დებს. ჩვე ნი შე ფა სე ბით, არ სე ბო ბის გან ვლი ლი სე მეს ტრი (წე ლი წა დი) უაღ რე სად სა ინ ტე რე სო იყო სა რე დაქ ციო ინი ცი ა ტი ვე ბით და პრო ექ ტე ბით, შეხ ვედ რე ბი თა და პარ ტნი ორ ორ გა­ნი ზა ცი ებ თან ურ თი ერ თო ბის გაღ რმა ვე ბით. “თსუ თა იმ სმა” თა ნამ შრომ ლო ბა და იწყო მე დი ა­ პორ ტალ www.media.ge­ თან, გა მოს ცა სხვა დას ხვა თე მა ტი კა ზე მომ ზა დე ბუ ლი სპეც ­ნომ რე ბი, ჟურ ნა ლის ტებ მა მო ნა წი ლე ო ბა მი ი ღეს რე გი ო ნა ლურ კონ ფე რენ ცი ებ სა თუ შეხ ვედ რებ ში. მოკ ლედ, კარ გი იყო!

რაც მთა ვა რი ა, სა რე დაქ ციო წევ რებ ში იყო, არის და იქ ნე ბა ცოცხ ა ლი მსჯე ლო ბა და კა მა თი, დის კუ სია და აზ რთა სხვა ო ბა, რად გა ნაც ეს “თსუ თა იმ სი ა” ­ თა ვი სუ ფა ლი ადა მი­ა ნე ბის გა ზე თი, ცენ ზუ რის გა მო რიცხ ვით, გა მორ ჩე უ ლი და უც ნა უ რი ამ თვი სე ბის და გა მო სხვა თათ ვის, სა დაც ერ თის წარ მა ტე ბა ყვე ლას გა მარ ჯვე ბა ა. ჩვენ გვიყ ვარს ერ თმა ნე თი და ჩვენ ვმე გობ რობთ. ვმე გობ რობთ კონ კუ რენტ გა ზე თებ თან და მათ წევ რებ თა ნაც. ჩვენ გვხიბ ლავს თა ვი სუფ ლე ბა. ამი ტო მაც გვსურს ბევ რი თა ნა მო აზ რე და ვიბ რუ ნოთ, შე ვივ­სოთ, და ვიბ რუ ნოთ, რო ცა დავ ბრუნ დე ბით!

და ბო ლოს, მად ლო ბა ჩვენს პარ ტნი ორ ორ გა ნი ზა ცი ას ­ სტუ დენ ტურ თვით მმარ თვე ლო ბას! მათ წევ რებს და ლი დე რებს! ჩვენ და ვამ ტკი ცეთ, რომ სა რე დაქ ციო და მო უ კი დებ ლო ბა შე საძ ლე­ბე ლი ა, თქვენ და ამ ტკი ცეთ, რომ დე მოკ რა ტია შედ გა! “თსუ თა იმ სი” სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სივ რცე ში ლი დე რი ა, ბრენ დი ა! ახ ლა ამას ვე რა ფე რი შე ა ჩე რებს! გმად ლობთ, თქვენ ამის თვის. და ჩვენ დავ­ბრუნ დე ბით ­ თქვენ თან თა ნამ შრომ ლო ბის კვლა ვინ დე ბუ ლი სურ ვი ლით, რა საკ ვირ ვე ლი ა!

მოკ ლედ, წარ მა ტე ბე ბი ვუ სუ ვოთ ერ თმა ნეთს! გი ტო ვებთ გა ზე თის ახალ სა იტს: www.Tsutimes.geმად ლო ბა გი გას, ჩვენს ვირ ტუ ალ მხსნელს! აქ თქვენ მუ დამ გე ლი ან!მად ლო ბა მკითხ ველს, რე დაქ ცი ას და აჩის!კი ჩი მა ინც კი ჩი ა! ბედ ნი ე რად და ის ვე ნეთ!

ირა ნის უმაღ ლეს მა სუ ლი ერ მა ლი დერ მა აი ა თო ლა ალი ჰა მა ნე იმ ირა ნის საპ რე ზი დენ ტო არ ჩევ ნებს “ის ლა მუ რი რე ვო ლუ ცი ის უდი დე სი მიღ წე ვა” უწო და. ლოც ვის შემ დეგ თა ვის გა­მოს ვლა ში ჰა მა ნე იმ არ ჩევ ნებს მხა რი და უ ჭი რა, მაგ რამ ამა ვე დროს ხმის მი ცე მის დროს წარ­მოქ მნილ დარ ღვე ვებ ში გარ კვე ვის პი რო ბაც და დო. ჰა მა ნე იმ მო წი ნა აღ მდე გე პო ლი ტი კურ მხა რე ებს ურ თი ერ თთავ დას ხმე ბის შეწყ ევ ტი სა და სიმ შვი დის შე ნარ ჩუ ნე ბი სა კენ მო უ წო და. ეს ირა ნის სუ ლი ე რი ლი დე რის მი ერ საპ რე ზი დენ ტო არ ჩევ ნე ბის პირ ვე ლი სა ჯა რო შე ფა სე ბა იყო. ის ლა მუ რი რეს პუბ ლი კის კონ სტი ტუ ცი ის თა ნახ მად, უმაღ ლე სი ლი დე რი ქვეყ ნის მარ თვი სა და მი სი პო ლი ტი კის ფორ მი რე ბა ში შე უზღ უ და ვი უფ ლე ბა მო სი ლე ბით სარ გებ ლობს.

www.ambebi.ge

ირა ნის სუ ლი ერ მა ლი დერ მა აქ ცი ე ბის შეწყ ვე ტის მო წო დე ბა გა ა კე თა

ეს არ გახ ლავთ რო მე ლი მე უცხო ქვეყ ნის სტა დი ო ნი, მიმ დი ნა რე სა ნა ხა ობ რივ მატ ჩზე შეკ რე ბი ლი გულ შე მატ კი ვა რი, ეს სა­ქარ თვე ლო ა, ქარ თვე ლი ხალ ხი, არც 90­ი ა ნი წლე ბის და საწყ ი სი და არც სა უ კუ ნის მი წუ რუ ლი. დღე ვან დე ლო ბა ქარ თვე ლი ადა­მი ა ნის გან სა კუთ რე ბულ ფე ნო მენს წარ მო ად გენს. წლე ვან დე ლი 26 მა ი სი, ეროვ ნუ ლი და მო უ კი დებ ლო ბის დღე ამის თვალ ნა თელ მა გა ლი თად გა და იქ ცა. შეკ რე ბი ლი სა ზო გა დო ე ბა, ზე ი მი და პრო ტეს ტი, შე ძა ხი ლე ბი და მხო ლოდ ერ თა დერ თი მოთხ ოვ ნა: “მე ტი დე მოკ რა ტი ა!” ბო ლოს და ბო ლოს, არის, ას რულ და ოც ნე ბა! სარ ბი ელ ზე ხალ ხი გა მო ვი და, შედ გა, და ი ბა და სა მო ქა ლა ქო სა ზო გა­დო ე ბა, ხალ ხი თა ვის ძა ლა უფ ლე ბა ში, უზე ნა სი სუ ვე რე ნუ ლო ბით, ხე ლი სუფ ლე ბის წყა როდ, დე მოკ რა ტი ის სა შენ მა სა ლად... სარ­ბი ელ ზეა ქარ თუ ლი სა ზო გა დო ე ბა, სა ქარ თვე ლოს დამ ფუძ ნე ბე ლი ერი, ვი საც ის ტო რი ულ მა გა რე მო ე ბამ და გა ტე ხილ მა ქო რო ნი­კონ მა არა ერ თი გა მოც და გა მო ა ტა რა. ამი ტო მაც, ის პრო ცე სი, რო მე ლიც ახ ლა ჩვენს ქვე ყა ნა ში ჩვე ნი ვე ყო ველ დღი უ რი ფიქ რი სა და გან სჯის სა ფუძ ვე ლი ა, სწო რე დაც, რომ დე მოკ რა ტი ა ა, გან ვი თა რე ბის ის შე უქ ცე ვა დი პრო ცე სი, სა დაც გა მარ ჯვე ბუ ლი მხო­ლოდ ერ თა დერ თია — ქვე ყა ნა, ხალ ხი, მო მა ვა ლი.

ქარ თუ ლი სა ზო გა დო ე ბა ხან გრძლი ვი დუ მი ლის პო ზი ცი ი დან თით ქოს ილი ას იმ წი ნათ გრძნო ბას გაჰ ყვა, რა საც გაღ ვი ძე ბუ ლი სა ქარ თვე ლო ჰქვი ა, გა ი თა ვი სა სა კუ თა რი პა სუ ხის მგებ ლო ბა და მძი მე ჯვა რი, სამ შობ ლოს გან ცდაც და აუ ცი ლე ბე ლი ცვლი ლე­ბე ბიც. ამი ტო მაც ვფიქ რობთ, ხე ლი სუფ ლე ბაც, ოპო ზი ცი აც და თი თო ე უ ლი მო ქა ლა ქეც იმ ფერ ხულ ში უნ და აღ მოჩ ნდეს, სა დაც სა ქარ თვე ლოს თვის გან ვი თა რე ბის ახა ლი წერ ტი ლი და ის მის და ეს შან სი სწო რე დაც დე მოკ რა ტი ის სა სარ გებ ლოდ გა დის.

ჩვენ პა ტა რა ქვე ყა ნა ვართ, გლო ბა ლი ზა ცი ი სა და საზღ ვრებს გა რე შე მყო ფი და ნარ ჩე ნი მსოფ ლი ოს ნა წი ლი, ჩვე ნი ტრა დი ცი­ით, კულ ტუ რით და გა ნათ ლე ბით, მაგ რამ ძა ლა უფ ლე ბის თვის ბრძო ლის ქარ თულ მა მო დელ მა, ისევ ჩვე ნი ვე სა ზი ა ნოდ გა მო ი ღო შე დე გი — დღეს სტა ბი ლუ რო ბა ისე თი ვე სა სურ ვე ლი გახ და ჩვენ თვის, რო გორც მე ტი დე მოკ რა ტი ა, მაგ რამ სა ქარ თვე ლოს წინ­სვლა და შემ დგო მი წარ მა ტე ბე ბი გა მო რიცხ უ ლი ა, თუ კი არ გვექ ნე ბა დე მოკ რა ტი ა. არის დე მოკ რა ტი ა, არის სტა ბი ლუ რო ბა, არის სტა ბი ლუ რო ბა, არის მშვი დო ბა. ეს მარ ტი ვი ჭეშ მა რი ტე ბაა და ამ თე მე ბით სპე კუ ლი რე ბა, მხო ლოდ ნა ხევ რად თა ვი სუ ფა ლი ან სუ ლაც უუფ ლე ბო ადა მი ა ნის მდგო მა რე ო ბამ დე დაგ ვაბ რუ ნებ და.

ქარ თუ ლი დე მოკ რა ტია კი შედ გე ბა მა შინ, რო ცა არ ჩევ ნებ ში გა მარ ჯვბე უ ლი ერ თი პარ ტია შეც ვლის მე ო რეს ან და მარ ცხე ბუ­ლი აღი ა რებს პო ლი ტი კურ შე დეგს.

ქარ თუ ლი პრო ტეს ტი კი ისევ გრძელ დე ბა. პრო ტეს ტი, სა დაც ვე რა ვინ ვერ მო ი გო, ვერც ხე ლი სუფ ლე ბამ, ვერც ოპო ზი ცი ამ, მაგ რამ გა ი მარ ჯვა ხალ ხმა.

ახ ლა ძა ლა უფ ლე ბა ში ხალ ხი ა. ასე თი გა მარ ჯვე ბე ბი ის ტო რი ის თვის არ გახ ლავთ პი რო ბი თი და შე დე გი მხო ლოდ მო მა ვალ ში ა. ჰო და, მო მა ვა ლიც ჩვე ნი ა!

არ ჩილ კა ი კა ციშ ვი ლი

რე დაქ ცი ი სა გან: ჩვენ, თი თო ე უ ლი ჩვენ თა გა ნი, ამ სა ზო გა დო ე ბის ნა წი ლი ვართ. ამ სა ზო გა დო ე ბის ყვე ლა ზე მგრძნო ბი ა რე ნა წი­ლი ახალ გაზ რდო ბა ა. “თსუ თა იმ სი,” რო მელ საც სტუ დენ ტე ბი ვა კე თებთ, ვერ ვიქ ნე ბით გულ გრილ ნი იმ პრო ცე სე ბის მი მართ, რაც ჩვენს სამ შობ ლო ში, ჩვენს ყო ველ დღი უ რო ბა ში ხდე ბა. ვფიქ რობთ, ჩვე ნი გა ზე თის და არ სე ბის დღი დან, რე დაქ ცი ის მი ერ არ ჩე უ ლი თე მა ტი კა და სა პირ ველ გვერ დო სტი ლი არც არა სო დეს შე იც ლე ბა, რად გა ნაც თუ კი ახალ გაზ რდე ბი სა უბ რობს სა ხელ მწი ფო სა და სა ზო გა დო ე ბის გან ვი თა რე ბის პრო ცეს ზე, სა უბ რობს ანა ლი ტი კუ რი ხაზ გას მე ბით და არა პო ლი ტი კუ რი აქ ცენ ტე ბით, ეს არის გა ზე თის იმ თა ვით ვე გა­მოკ ვე თი ლი პო ზი ცია — იყოს მი უ კერ ძო ე ბე ლი და შე ფა სე ბა გა ა კე თოს მხო ლოდ მკითხ ველ მა. ამი ტო მაც ვფიქ რობთ, რომ “თსუ თა იმ სი” თა ვის ფურ ცლებ ზე წერს იმას, სა დაც ვცხოვ რობთ ჩვენ ყვე ლა ნი — სტუ დენ ტი, ლექ ტო რი, მთლი ა ნად უნი ვერ სი ტე ტი და ამით სა უ ნი­ვერ სი ტე ტო სივ რცე ში გა მო მა ვა ლი გა ზე თი არა ნა ი რად არ არ ღვევს უნი ვერ სი ტე ტის აპო ლი ტი კუ რო ბის პრინ ციპს. უმ ჯო ბე სი იქ ნე ბო და ამის შემ ხსე ნე ბე ლი ადა მი ა ნე ბი ჩვენ თან ერ თად დამ დგა რიყ ვნენ გვერ დით და ერ თად დაგ ვეც ვა უნი ვერ სი ტე ტის ავ ტო ნო მი აც. ჩვენ კარ­გად ვი ცით, რა საც ვწერთ, რა ანა ლიზ საც ვა კე თებთ და რა არის სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სტუ დენ ტუ რი სა ზო გა დო ე ბის დაკ ვე თა. ჰო და, ჩვენ მხო ლოდ ამ დაკ ვე თით გვსურს ვი ყოთ დე მო კარ ტი ის მხა რად მჭე რე ბიც და თა ვად დემოკრტატებიც.

2 ივნისი, №6 (12)TSU TIMES

ლა ნა ჩა ხუ ნაშ ვი ლი

ქე თე ვან პავ ლი აშ ვი ლი, თსუ, ის ტო რი ის მეც ნი ე რე ბა თა დოქ­ტო რი, პრო ფე სო რი: ბუ ნებ რი ვი ა, ნე ბის მი ერ ქვე ყა ნა ში არე უ ლო ბა

და გა უ გებ რო ბა ქვეყ ნის უბე დუ რე ბაც არის და სა ზო გა დო ე ბის სე რი ო ზუ ლი ჭირ ­ვა რა მიც. რო დე საც ხალ ხის ესო დენ დი დი ტალ ღა აღ შფო თე ბუ ლია ქუ ჩა ში და სე რი ო ზულ პრო ტესტს გა მოთ ვამს, ე.ი. სა ფუძ ვლი ა ნია ეს გუ ლის წყრო მა. ამავ დრო უ ლად, არ ვარ მომ ხრე სა ზო გა­დო ე ბა სა უბ რობ დეს რა დი კა ლიზ მის ტო­ნით. ვერ შე ვა ფა სებ დი ხე ლი სუფ ლე ბის ნა ბი ჯებს სწო რად. ჩვენ და სამ წუ ხა როდ, თვი თონ პო ლი ტი კუ რი კურ სი და სის ტე­მა, რო მე ლიც ხე ლი სუფ ლე ბამ აირ ჩი ა, არ

არის ჯან სა ღი და სწო რი. რო დე საც პრო ტესტს უცხ ა დებ სის ტე­მას, ეს ნიშ ნავს, რომ ის არ ვარ გა, მი უ ღე ბე ლია სა ზო გა დო ე ბი სათ­ვის. შე იძ ლე ბა ეს სის ტე მა რი გი ქვეყ ნი სათ ვის მი სა ღე ბი იყოს და მათ გან ვი თა რე ბას ემ სა ხუ რე ბო დეს, მაგ რამ სა ქარ თვე ლოს თვის მი უ ღე ბე ლი აღ მოჩ ნდა ხე ლი სუფ ლე ბას ისე თი სა ხელ მწი ფო ებ რი­ო ბის სის ტე მა უნ და შე ე მუ შა ვე ბი ნა, რო მე ლიც ეროვ ნულ ტრა­დი ცი ებს, ეროვ ნულ ღი რე ბუ ლე ბებს, ეროვ ნულ კულ ტუ რას და ის ტო რი ას მი ე სა და გე ბო და. აი ეს არის მი ზე ზი, რა მაც გა ა ბო რო ტა სა ზო გა დო ე ბა. მი აქ ცი ეთ ყუ რადღ ე ბა, სა ზო გა დო ე ბა თით ქმის არ აყე ნებს სო ცი ა ლურ პრობ ლე მებს. ქარ თველ მა კაც მა სა შინ ლად შე უ რაცხ ყო ფი ლად და ღირ სე ბა აყ რი ლად იგ რძნო თა ვი, რო დე საც შე ეხ ნენ მის ღი რე ბუ ლე ბებს, ეს ტაძ რე ბი იქ ნე ბო და, სა ქარ თვე­ლოს ის ტო რი ის სწავ ლე ბის სა კითხი თუ სხვა. რა შე დეგს გა მო ი­ღებს ეს პრო ტეს ტი? აუ ცი ლებ ლად გა მო ი ღებს და დე ბით შე დეგს, იმი ტომ რომ ყვე ლა ფერს თა ვი სი და საწყ ი სი და და სას რუ ლი აქვს, რო დე საც ასეთ დიდ ტალ ღას არ უნ და რა ღაც, ის აუ ცი ლებ ლად აღარ იქ ნე ბა. ჩვენს სა ზო გა დო ე ბას, 20 წლის მან ძილ ზე, ქრო ნი­კულ და ა ვა დე ბა ში გა და უ ვი და გა უ თა ვე ბე ლი რე ვო ლუ ცი ე ბი და მი სით მი ღე ბუ ლი მწვა ვე შე დე გე ბის დათ მე ნა. მინ და მჯე რო დეს, რომ ამ მწა რე გა მოც დი ლე ბის სა ფუძ ველ ზე, ჩვე ნი სა ზო გა დო ე ბა პო ლი ტი კუ რად გა ი ზარ და და სა მო მავ ლო და ფიქ რე ბით სწორ არ­ჩე ვანს გა ა კე თებს ქვეყ ნის ბე დის გა დაწყ ვე ტი სას. ხე ლი სუფ ლე ბა მიხ ვდე ბა, რომ აუ ცი ლებ ლად უნ და დაჰ ყვეს ქარ თველ სა ზო გა­დო ებ რი ო ბის ნე ბას. დღეს რე ვო ლუ ცი უ რი სი ტუ ა ცია არის, მაგ­რამ სა ზო გა დო ე ბა ცდი ლობს გო ნივ რუ ლად იმოქ მე დოს და უხე ში რე ვო ლუ ცი უ რი ფორ მით არ დას რუ ლოს მიმ დი ნა რე პრო ცე სი. ეს მოძ რა ო ბა რე ვო ლუ ცი უ რი მოძ რა ო ბა ა, სრუ ლი ად სა ხალ ხო მოძ რა­ო ბა ა. არის ის ტო რი ა ში ასე თი ტერ მი ნი­ სა ხალ ხო მოძ რა ო ბა, რო მე­ლიც ყო ველ თვის ხალ ხის გა მარ ჯვე ბით სრულ დე ბო და.

უნი ვერ სი ტე ტი ყო ველ თვის იყო ჩარ თუ ლი ყვე ლა სა ხალ ხო მოძ რა ო ბა ში, მაგ რამ აბა გა იხ სე ნეთ, გა ნა იყო ისე თი დრო, რო­დე საც უნი ვერ სი ტე ტის ხელ მძღვა ნე ლო ბა ღი ად აფიქ სი რებ და თა ვის პო ზი ცი ას?! მე ო რე არის კი დევ მთა ვა რი, რომ უნი ვერ სი ტე­ტი აპო ლი ტი კუ რი გახ ლავთ. არ შე იძ ლე ბა უნი ვერ სი ტე ტე ბით და სკო ლე ბით პო ლი ტი კურ პრო ცე სებ ზე ლა ვი რე ბა. უნი ვერ სი ტეტ ში სტუ დენ ტე ბის პირ ვე ლი საქ მე არის მი ი ღონ გა ნათ ლე ბა, სხვა არის უნი ვერ სი ტეტ ში რო გო რი გა ნათ ლე ბა ა. აი, რო დე საც სის ტე მა, რო მელ ზეც გე ლა პა რა კეთ შე იც ვლე ბა, მა შინ ეროვ ნულ ნი ა დაგ ზე იქ ნე ბა უნი ვერ სი ტე ტის ხელ მძღვა ნე ლო ბა და სა გან მა ნათ ლებ ლო საქ მე საც ამ სის ტე მა ზე აა გებს. მი მაჩ ნი ა, რომ უნი ვერ სი ტე ტი არ უნ და ჩა ერ თოს ამ პრო ცე სებ ში. წი ნა პე რი ო დებ ში, რო დე საც ახალ გაზ დე ბი, სტუ დენ ტე ბი, ერ თვე ბოდ ნენ ამ პრო ცე სებ ში, ავი­ღოთ ვარ დე ბის რე ვო ლუ ცი ა, გამ სა ხურ დი ას პე რი ო დი, თუ სა მო­ქა ლა ქო ომის პე რი ო დი, ამ ახალ გაზ რდე ბის ჯგუ ფი ზუს ტად ისე იქ ცე ო და, რო გორც ოდეს ღაც კომ კავ შირ ლე ბი.

და ვით ბოს ტო ღა ნაშ ვი ლი, თსუ, სა მარ თლის ის ტო რი ის დოქ ტო რი, პრო ფე სო რი: ფაქ ტია ის, რომ ქვე ყა ნა ში არ არის ერ თი

აზ რი. იმე დი მაქვს, რომ სა მო ქა ლა­ქო და პი რის პი რე ბა თა ვი დან იქ ნე ბა აცი ლე ბუ ლი, ხე ლი სუფ ლე ბას და ოპო­ზი ცი ა საც ეყო ფა კე თილ გო ნი ე რე ბა. რაც მა ლე გა ნი მუხ ტე ბა სი ტუ ა ცია და ქვე ყა ნას ნორ მა ლუ რი ცხოვ რე ბის სა­შუ ა ლე ბა მი ე ცე მა, რა საკ ვირ ვე ლი ა, მით უკე თე სი ა. ერ თის მხრივ, მეს მის, რომ ხე ლი სუფ ლე ბა აკე თებს მაქ სი მუმს, იმი სათ ვის რომ ვი თა რე ბა კი დევ უფ რო მე ტად არ და ი ძა ბოს, მე ო რეს მხრივ, მე, რო გორც ადა მი ა ნი, რო მელ საც კარ­

გად ახ სოვს 80­ი ა ნი წლე ბის ბო ლო დან მო ყო ლე ბუ ლი არა ერ თი პო ლი ტი კუ რად და ძა ბუ ლი სი ტუ ა ცია ქვე ყა ნა ში, ვერ ვიტყ ვი რომ მა ინ ცდა მა ინც მა ხა რებს საპ რო ტეს ტო აქ ცი ე ბის, ასე ვთქვათ, ხან გრძლი ვი მიმ დი ნა რე ო ბა. Gა სა გე ბი ა, რომ ოპო ზი ცი უ რი პრო­ტეს ტი ქვე ყა ნა ში უნ და იყოს, ეს ქვეყ ნის გან ვი თა რე ბი სათ ვის აუ ცი ლე ბე ლი ა, მაგ რამ ეს არ უნ და გა და იქ ცეს შე მა წუ ხებ ლად სა ზო გა დო ე ბის იმ ნა წი ლი სათ ვის, ვი საც აქ ტი უ რი და აშ კა რა პრო­ტეს ტი არ ახა სი ა თებს.

დღე ვან დე ლო ბა ში, უნი ვერ სი ტე ტის ყვე ლა ზე უფ რო ღია პო ზი ცია არის ის, რომ უნი ვერ სი ტეტ ში უნ და იყოს სწავ ლა და უნი ვერ სი ტე ტი უნ და ემ სა ხუ რე ბო დეს გა ნათ ლე ბის სა კითხს. თუ გა ვით ვა ლის წი­ნებთ, რომ თსუ არ არის პო ლი ტი კუ რი ორ გა ნო, რაც არ უნ და შე ხე­დუ ლე ბე ბი ჰქონ დეს, უნი ვერ სი ტე ტის ად მი ნის ტრა ცი ის თა ნამ შრო­მე ლი იქ ნე ბა თუ აკა დე მი უ რი თა ნამ დე ბო ბა ეკა ვე ბა, მას, რა თქმა უნ და, შე იძ ლე ბა ჰქონ დეს სა კუ თა რი პო ზი ცი ა, მაგ რამ თსუ ­ის არ უნ და ჰქონ დეს, რა ღაც პო ლი ტი კუ რი პო ზი ცია ან მი სი გა მო ხატ ვის რა ღაც გარ კვე უ ლი მო საზ რე ბა. რამ დე ნად უნ და იყ ვნენ სტუ დენ ტე ბი ჩარ თუ ლი მიმ დი ნა რე მოვ ლე ნებ ში? თუ ისი ნი თვლი ან, რომ აქ ტი უ­რად უნ და იყ ვნენ ჩარ თუ ლე ბი, მა თი გა და საწყ ვე ტი ა, მაგ რამ ამ ყვე­ლა ფერ მა მათ არ უნ და შე უ შა ლოს ხე ლი სწავ ლა ში. სტუ დენ ტმა აქ უნ და ის წავ ლოს და მო უ კი დებ ლო ბა და სა კუ თა რი აზ რის გა მო ხატ ვის უნა რი, კულ ტუ რა და მას შე უძ ლი ა, რა თქმა უნ და, აქ ტი უ რად იყოს ჩარ თუ ლი ამა თუ იმ პო ლი ტი კურ პრო ცეს ში. ეს მის სურ ვილ ზე და შე ხე დუ ლე ბებ ზეა და მო კი დე ბუ ლი.

გუ რამ ნაჭყ ე ბი ა, თსუ, იუ რი დი ულ მეც ნი ე რე ბა თა დოქ ტო რი, პრო ფე სო რი: ყო ველ მოვ ლე ნას აქვს ორი მხა რე, და დე ბი თიც და

უარ ყო ფი თიც. და დე ბი თი ის არის, რომ დე მოკ რა ტი ზა ცი ის პრო ცე სი გვინ და თუ არ გვინ და, მა ინც ვი თარ დე ბა. ეს და დე ბი თი ა, აქ ვე იგებს, რო გორც ხე­ლი სუფ ლე ბა, ისე სა ზო გა დო ე ბა. ამა ზე მეტყ ვე ლებს უცხ ო ე ლი ექ სპერ ტე ბის დას კვნე ბიც. მე ო რე მხა რე არის სა ხელ­მწი ფო ინ ტე რე სე ბი. სა ხელ მწი ფოს და სა ზო გა დო ე ბას გარ კვე უ ლი თა ნა ფარ­დო ბა უნ და ჰქონ დეს.

სა ხელ მწი ფო სა ზო გა დო ე ბის ინ­ტე რესს უნ და გა მო ხა ტავ დეს, მაგ რამ

ზო გი ერთ ის ტო რი ულ ეპო ქა ში შე იძ ლე ბა სას წო რი გა და ი ხა როს სა ხელ მწი ფოს სა სარ გებ ლოდ. მით უმე ტეს რომ ჩვენ ვიმ ყო ფე ბით სა ო მარ მდგო მა რე ო ბა ში რუ სეთ თან, ეს და სა მა ლი არ არის, მან წა ი ღო ჩვე ნი ტე რი ტო რი ის დი დი ნა წი ლი და აპი რებს მის მი სა­კუთ რე ბას მთლი ა ნად. სწო რედ ამ პრო ცე სის შე ნე ლე ბას და მის სა სარ გებ ლოდ შე მოტ რი ა ლე ბას სჭირ დე ბა ძლი ე რი სა ხელ მწი ფო. მე არ ვლა პა რა კობ პრე ზი დენ ტის ძლი ე რე ბა ზე. ვსა უბ რობ სა ხელ­მწი ფოს სიძ ლი ე რე ზე. რა თქმა უნ და სა ზო გა დო ე ბაც შე იძ ლე ბა იყოს ამ შემ თხვე ვა ში, რა ღაც ძლი ე რი ბერ კე ტი, რომ მან არ და უშ­ვას, ვთქვათ, რუ სე თის ასე თი აგ რე სი უ ლი ქმე დე ბა და მო ი გე რი ოს აგ რე სი ა, მაგ რამ ამას სა ზო გა დო ე ბა შეძ ლებს მხო ლოდ სა ხელ მწი­

ფოს თან კავ შირ ში და არა თა ვის თა ვად. თუ ეს პრო ცე სი, რო მე­ლიც დღეს გრძელ დე ბა, ასე ცალ სა ხად წა ვი და სა ხელ მწი ფოს სა წი­ნა აღ მდე გო ტენ დენ ცი ით, საკ მა ოდ უარ ყო ფით შე დეგს გა მო ი ღებს და ეს იქ ნე ბა უკ ვე გა დამ ლა შე ბა ამ სიტყ ვის “ა რა ი უ რი დი უ ლი” გა გე ბით. გა მო სა ვა ლი კომ პრო მი სუ ლი მო ლა პა რა კე ბე ბი ა. უნ და დათ მოს, რო გორც ოპო ზი ცი ამ, ისე ხე ლი სუფ ლე ბამ. რაც შე ე ხე­ბა პრე ზი დენ ტის გა დად გო მას, ეს რო გორც უნე ტა რეს მა ბრძა ნა, არის რთუ ლი სა კითხ ი. ჩე მი აზ რით, სა ზო გა დე ო ბა, მა ინც უნ და ითხ ოვ დეს სა არ ჩევ ნო კა ნო ნის მო წეს რი გე ბას. ხალხს აღელ ვებს ჩვე ნი მარ თლმსა ჯუ ლე ბის პრობ ლე მე ბი, ხე ლი სუფ ლე ბის და ნა წი­ლე ბა. ეს ხომ და სა მუ შა ვე ბე ლი ა, ყვე ლა ფე რი.

ნი ვერ სი ტეტს, ბუ ნებ რი ვი ა, ვერ ექ ნე ბა ცალ სა ხა პო ზი ცია ორი­ვე მხა რის სა სარ გებ ლოდ. მან იმის სა სარ გებ ლოდ უნ და იზ რუ ნოს, რომ ხე ლი სუფ ლე ბა და ოპო ზი ცია მო რიგ დეს მშვი დო ბი ა ნად და გარ კვე ულ წი ლად ერ თი მი ზა ნი და ი სა ხოს. მე ო რეს მხრივ, უნი ვერ­სი ტე ტი, ტრა დი ცი უ ლად და ეროვ ნუ ლად, ძა ლი ან დი დი და წე სე ბუ­ლე ბაა და ამ მოვ ლე ნებს გვერ დი დან ვერ და აკ ვირ დე ბა. მან უნ და აი ღოს პა სუ ხის მგებ ლო ბა უნი ვერ სი ტე ტის ფარ გლებ ში სა ზო გა­დო ებ რი ვი აქ ტი უ რო ბით. სა ხელ მწი ფო სა და სა ზო გა დო ე ბის კომ­პრო მი სი უნ და შედ გეს და ამას უნი ვერ სი ტე ტის სტუ დენ ტებ მა და პრო ფე სო რებ მა უნ და და უ ჭი რონ მხა რი უპირ ვე ლეს ყოვ ლი სა.

გუ გუ ლი მაღ რა ძე, თსუ, ფსი ქო ლო გი ის მეც ნი ე რე ბა თა დოქ­ტო რი, პრო ფე სო რი: მი მაჩ ნი ა, რომ ქვე ყა ნა ში კრი ზი სი ა, რომ ლის

გან მუხ ტვაც თა ვის თა ვად არ მოხ დე ბა და რის თვი საც ხე ლი სუფ ლე ბამ უნ და გა დად­გას ნა ბი ჯე ბი. იმი ტო მაც პრო ტესტს აქვს ძა ლი ან რე ა ლის ტუ რი სა ფუძ ვე ლი. ვე რა­ნა ი რი ოპო ზი ცია ვერ გა მო იყ ვანს ამ დე ნი რა ო დე ნო ბის ხალხს ქუ ჩა ში და ამ დე ნი ხნით მით უმე ტეს. ეს არის ისე თი დაგ რო ვი ლი პრობ ლე მე ბი, რომ ლის გა დაწყ ვე ტის თვი­საც ხალხს მი აჩ ნი ა, რომ უნ და მოხ დეს რა დი კა ლუ რი ცვლი ლე ბე ბი ხე ლი სუფ ლე­ბის შე მად გე ლო ბა ში. ხე ლი სუფ ლე ბას აქვს

ძა ლი ან არა ა დეკ ვა ტუ რი პო ზი ცი ა, “სი რაქ ლე მის პო ზა.” ხალ ხი რომ გა მო სუ ლი ყო, მა გა ლი თად, ხელ ფა სის მო მა ტე ბი სატ ვის, შე იძ ლე ბა ხე ლი სუფ ლე ბას მო ე მა ტე ბი ნა ხელ ფა სი და ამით დაწყ ნარ დე ბოდ ნენ, ან კი დევ რა ი მე ასე თი კონ კრე ტუ ლი მოთხ ოვ ნე ბი რომ ჰქო ნო დათ. მაგ რამ აქ არის უფ რო გლო ბა ლუ რი სა კითხ ი, ხალხს და კარ გუ ლი აქვს ნდო ბა ხე ლი სუფ ლე ბის მი მართ და ასე ვე ხე ლი სუფ ლე ბას ამ ნდო ბის გა მოს წო რე ბა, სამ წუ ხა როდ აღარ შე უძ ლი ა. მას არც ავ ტო­რი ო ტე ტი და არც რე სურ სი აღარ აქვს, არც ქვეყ ნის შიგ ნით და არც მის გა რეთ იმი სა, რომ ეს პრობ ლე მე ბი რე ა ლუ რად გა დაწყ ვი ტოს. ამი ტომ, იმე დი აქვთ ხალ ხი და იღ ლე ბა, ჩაწყ ნარ დე ბა. მხარ დამ ჭერ თა რიცხი ოპო ზი ცი ას არ უმ ცირ დე ბა, პი რი ქით ხე ლი სუფ ლე ბის ქმე დე­ბე ბის სა ფუძ ველ ზე ოპო ზი ცი ას უფ რო მე ტი ადა მი ა ნი ემა ტე ბა. რაც მთა ვა რი ა, ოპო ზი ცია ახარ ხებს ამ პრო ტეს ტის მშვი დო ბი ან ჩარ ჩო ში მოქ ცე ვას და მემ გო ნი, თან და თა ნო ბით, და სავ ლე თიც ხე დავს, რომ ამ ქვე ყა ნა ში სტა ბი ლუ რო ბა ძნე ლი მი საღ წე ვია ამ ხე ლი სუფ ლე ბის მმარ თვე ლო ბის პი რო ბებ ში

უნი ვერ სი ტე ტი ყო ველ თვის აფიქ სი რებ და სა კუ თარ პო ზი ცი­ას, იმ უსა შინლ საბ ჭო თა ეპო ქის პე რი ოდ შიც კი, უნი ვერ სი ტეტს თა ვი არ შე უ კა ვე ბია სა კუ თა რი შე ხე დუ ლე ბის ღი ად და ფიქ სი რე­ბი სათ ვის. შემ დეგ, რო დე საც ეს რე ჟი მი შე სუს ტდა, 1985 წლი დან 2003­წლამ დე უნი ვერ სი ტეტს სა კუ თა რი პო ზი ცი ის და ფიქ სი რე ბის უფ რო მე ტი სა შუ ა ლე ბა ჰქონ და. დღეს თსუ­ ში ხე ლი სუფ ლე ბა, ჟან დარ მუ ლი მე თო დე ბით აში ნებს სა ზო გა დო ე ბას, უნი ვერ სი ტე­ტის ხელ მძღვა ნე ლო ბაც და ში ნე ბუ ლია და თა ვის პო ზი ცი ას ღი ად ვერ გა მო ხა ტავს. მე ო რე მო მენ ტი არის ის, რომ უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რებს სიმ შვი დე და სიწყ ნა რე უნ დათ და ნაკ ლე ბად სურთ, რომ რა ი მე სა ხის შე ხე ბა ჰქონ დეთ პო ლი ტი კას თან. ახალ გაზ­რდა თა ო ბა მა სი უ რად გა ე დი ნე ბა სა ქარ თვე ლო დან. მათ არც კი აინ ტე რე სებთ სამ შობ ლოს ბე დი. სამ წუ ხა როდ, ბევრ სტუ დენტს აქვს ასე თი მენ ტა ლი ტე ტი, მე რო გორც ვამ ჩნევ, რომ თა ვის თვის ინ დი ვი დუ ა ლუ რად მო იწყ ოს ცხოვ რე ბა და გარ და ამი სა, ხე ლი­სუფ ლე ბამ გა ნა ხორ ცი ე ლა გარ კვე უ ლი იდე ო ლო გი ის ზე გავ ლე ნა სტუ დენ ტებ ზე, თუ გინდ ის პატ რი ოტ თა ბა ნა კე ბი ავი ღოთ, გინ დაც ის, რომ ყვე ლა სტუ დენტს შე უძ ლია ინ გლი სურ ენას თუ ფლობს, თა ვი სუფ ლად გა ვი დეს ქვეყ ნის ფარ გლებს გა რეთ. იმ დე ნი სას წავ­ლო­ გაც ვლი თი პროგ რა მე ბი ა. ამ ყვე ლა ფერ მა მათ ოპო ზი ცი უ რი მუხ ტი გა უქ რო და ისე თი გან ცდა გა უ ჩი ნა მათ უმე ტე სო ბას, რომ სტა ბი ლურ ქვე ყა ნა ში ვცხოვ რობთ.

საქართველო / Georgia

პასუხისმგებელი გუნდი: ნი ნი ჯა ჯა ნი ძე, სა ლო მე გე ლუ ტაშ ვი ლი, თა მუ ნა სურ მა ვა, ნა ტა ლია გუ ლი საშ ვი ლი, ზი ნა ჩხა ი ძე, მა რი ამ ხუ ხუ ნა იშ ვი ლი, სა ლო მე შენ გე ლი ა, ლი ა ნა ჯა ფა რი ძე გაზეთის განვითარების მენეჯერი: ლექსო პაპიაშვილი; პასუხისმგებელი გუნდის ხელმძღვანელი: ნათია თამაზაშვილი,

იდეის და მიმართულების ავტორი: არჩილ კაიკაციშვილი; ელექტრონული უზრუნველყოფა: გიგა ასანიშვილი; საკორესპონდენტო კორპუსი: გაზეთ “თსუ თაიმსის” რედაქცია. TSU TIMES ლიდერი საუნივერსიტეტო ახალგაზრდული გამოცემა. www.tsutimes.ge საკონტაქტო ტელეფონი: 877 21 88 08

ალექ სან დრე პა პი აშ ვი ლი

არ სე ბობს ფრა ზე ბი, რომ ლე ბიც რა ი მე პო ლი ტი კუ რი ძა ლის მი ერ გა მო ი ყე ნე ბა მი სი მთა ვა რი პრინ ცი პე ბის გა მო სა ხა ტა ვად ან და მა თი პრო პა გან დის თვის. ამ ფრა ზებს ზო გი პო­ლი ტი კურ ლო ზუნგს ეძა ხის, ზო გი რეკ ლა მას და ზო გიც — ხალ ხის თვის თვა ლის ახ ვე ვას. ლო ზუნ გებ მა თუ რეკ ლა მებ მა ჩვე ნამ დე დი დი გზა გა ი ა რეს — კა ცობ რი ო ბის გა ნი თა რე ბას თან ერ თად და ადა მი ან თა ყო ფის შე უმ ჩნე ვე ლი და ნა­მა ტი დან კაშ კა შა და მრა ვალ წახ ნა გო ვან მოვ ლე­ნად ჩა მო ყა ლიბ დნენ. ის ტო რი ას მრავ ლად ახ სოვს ერის გუ ლი დან წა­მო სუ ლი, სა ზო გა დო ე ბა ზე გათ ვლი ლი, წმინ და პო ლი ტი კუ რი, რე ა ლო ბას მოკ ლე ბუ ლი და სხვა და სხვა ხა სი ა თის ლო ზუნ გე ბი: 1959 წლის რე­ვო ლუ ცია კუ ბა ში — “სამ შობ ლო ან სიკ ვდი ლი,” ნი კი ტა ხრუშ ჩო ვის “და ვე წი ოთ და გა ვუს წროთ ამე რი კას,” გერ მა ნი ის დე მოკ რა ტი უ ლი რეს პუბ­ლი კის 1989 წლის დე მონ სტრა ცი ის მთა ვა რი ფრა ზა: “ე რი — ეს ჩვენ ვართ!” და ასე შემ დეგ. მთა ვა რი არაა ის, თუ ვინ მო ი ფიქ რებს ყვე ლა­ზე ფრთი ან და ლა მაზ ფრა ზას, მთა ვა რი ა, ვინ რო გორ იმოქ მე დებს და ვინ მწი ფო. გერ მა ნელ ხალხს უნ დო და ერ თი ა ნო ბა? აქვთ ერ თი ა ნო ბა.

რაც შე ე ხე ბა ხრუშ ჩოვ სა და საბ ჭო თა კავ შირს, ისი ნი არა თუ და ე წი ენ ამე რი კას, არა მედ სულ ჩა მორ ჩნენ და გზა აებ ნათ. არ არ სე ბობს მი ზა ნი, რომ ლის რე ა ლუ რად მიღ წე ვა შე უძ ლე ბე ლი ა, არ­სე ბო ბენ გზე ბი, რომ ლე ბიც მიზ ნამ დე არ მი დი ან. და მო უ კი დე ბე ლი სა ქარ თვე­ლოს უახ ლეს ის ტო რი ა საც ახ­სოვს ლო ზუნ გე ბი და და პი რე­ბე ბი, და თან ისე თი ხმა უ რი ა ნი და მრავ ლის მომ ცვე ლი, ის ყვე ლა ფე რი, რომ ას რუ ლე ბუ­ლი ყო, ახ ლა ზე სა ხელ მწი ფო თუ არ იქ ნე ბო და ეს ორ ზღვას შუა მოქ ცე უ ლი მი წა, ჩვე ნი “სულ ხან ­სა ბე ბი” მა ინც არ ირ ბენ დნენ ქვეყ ნი დან ქვე ყა­ნა ში შემ წე ო ბი სა და მფარ ვე­ლო ბის სათხ ოვ ნე ლად. ჯერ მარ ტო “მო ქა ლა ქე თა კავ ში რის” ოთხ მოც და ა თი ა ნე­ბის მი წუ რულს ხალ ხის თვის მიძღ ვნი ლი “გი ხა რო დენ!!!” რად ღირს. შემ დეგ გო ნე ბა დავ ძა ბე და ვე ცა დე გა მეხ სე ნე ბი ნა, რა იყო იმ დროს სა სი ხა რუ ლო და ბავ შვო ბის მო გო­

ნე ბე ბი დან სა ღა მოს შვი დის ნა ხე ვარ ზე მო სუ ლი სი ნათ ლე და “გრენ და ი ზე რი” ამო ტივ ტივ და. ამ და უ ვიწყ არ მო გო ნე ბებ ზე ფიქ რში ვი ყა ვი, რო­დე საც “1 000 000 სა მუ შაო ად გი ლი გა მახ სენ­და” და უბ რა ლოდ, გა მე ღი მა. ეს “შე დევ რიც,”

რა საკ ვირ ვე ლი ა, ხალ ხზე მო ფიქ რალ მა მუ ლიშ ვი ლე ბით და კომ პლექ ტე ბულ “სმკ”­ს ეკუთ ვნო და. ხო ლო რო დე საც გაგ ვა ხა რეს, დაქ ვა საქ მეს და დაგ ვა ბი ნა ვეს, “სტა ბი ლუ რო­ბი დან კე თილ დღე ო ბის კენ” გაგ ვიძღ ვნენ... აქ კი და ი წო “კმა რა” და “გა და დე ქი”. გა­დად გა. დამ თავ რდა. და იწყ ო. და იწყო და რა და იწყ ო! გზე ბი, ფან ტა ნე ბი, სკვე რე ბი, ბა ღე­ბი, სკო ლე ბი, გზე ბი, გზე ბი და კი დევ გზე ბი. ზოგს სო ხუ მის­კენ მივ ყავ დით, ზოგს ცხინ­ვა ლის კენ, ზოგს ევ რო პის კენ

და ზოგს ამე რი კის კენ. ყვე ლა კარ გად ვხე დავთ, სად მი ვე დით — გი სო სებ თან, საკ ნებ თან, თა ვის უსა ფუძ ვლო და ი მე დე ბას თან, და კი დევ ერთ

“გა და დე ქის თან!” არა და, ჯერ სი ღა რი ბე უნ და დაგ ვეძ ლი ა, ხო ლო შემ დეგ უნ და გვე მუ შა ვა ლა პა რა კის

ნაც ვლად. ჩვენ კი, ისევ ისე ვართ, არ ვმუ შა­ობთ, უაზ როდ ვლა პა რა კობთ, ფუ ჭად ვკარ გავთ დროს. იქ ნებ მეც ამა ოდ ვმეტყ ვე ლებ? მაგ რამ, სხვა დაქ მეც რომ არ მაქვს? ასე არ ფიქ რო ბენ ზე ვით, ზე ვით ყვე ლა ფე რი კარ გა და ა, ზე ვით სი ღა რი ბე გაქ რა, ხალ ხმა ლა პა რა კი შეწყ ვი ტა და საქ მეს შე უდ გა, ვის მან და რი ნი მოჰ ყავს, ვის ვაშ ლი, ვინ დაფ ნის ფოთ ლით ამა რა გებს სამ შობ­ლოს და ვინ ყურ ძნით. გა რეთ ისევ “გა და დე ქი ა”! P.S. მინ და დას კვნის კენ წა ვი დე, მაგ რამ არ ვი ცი რა დავ წე რო, რა ურ ჩიო ვინ მეს, ან მე ვის რა უნ­და ურ ჩი ო, რა ვი სურ ვო, რა და ვამ ტკი ცო ან რა უარ ვყო. ერ თი ვი ცი, რომ თა ვის საქ მე ში ყვე ლა თუ სა მარ თლი ა ნი იქ ნე ბა, ყვე ლა თუ და უთ მობს ად გილს იმას, ვინც მას სჯო ბი ა. თუ ყვე ლა გა ი­გებს, რომ ლი დე რო ბა მხო ლოდ ერ თე უ ლებს შე­უძ ლია და არ შე იძ ლე ბა ყვე ლა პრე ზი დენ ტო ბას და პირ ვე ლო ბას ცდი ლობ დეს, მა შინ აღარც გუ­ლის შემ ძვრე ლი და პი რე ბე ბი და ვი ღა ცის მო სას­ყი დად გა მიზ ნუ ლი ლო ზუნ გე ბი დაგ ვჭირ დე ბა, აღარც სტა დი ო ნის შევ სე ბა – არ შევ სე ბა ზე და ვა და აღარც უკ ვე მო ბეზ რე ბუ ლი “გა და დე ქი.”

ლო ზუნ გე ბად ქცე უ ლი ქარ თუ ლი ცხოვრება

სა ხელ მწი ფო, სა ზო გა დო ე ბა, დღე ვან დე ლი პრო ცე სი - რას ვფიქ რობთ?!გა ზე თის მთა ვარ მა რე დაქ ტორ მა იმ თე მა ზე მუ შა ო ბა შე მომ თა ვა ზა, რი თაც ჩვენს მკითხ ველს უნი ვერ სი ტე ტის ცნო ბი ლი და ავ ტო­

რი ტე ტუ ლი ლექ ტო რე ბის პო ზი ცი ას შევ თა ვა ზებ დით ჩვენს ქვე ყა ნა ში მიმ დი ნა რე მოვ ლე ნებ თან და კავ ში რე ბით. მეც მეჩ ვე ნე ბა, რომ უნი ვერ სი ტე ტი, რო მე ლიც მუ დამ სა ზო გა დო ე ბის მნიშ ვნე ლო ვან პრო ცე სებს ედ გა სა თა ვე ში, დღეს პა სი უ რი პო ზი ცი ით, ბევრ შე კითხ ვას ტო ვებს. მა სა ლა უაღ რე სად ვრცე ლი და სა ინ ტე რე სო გა მო მი ვი და, მაგ რამ რო ცა მო რიგ სა რე დაქ ციო სხდო მა ზე ცნო ბი ლი გახ და, რომ სა კუ თა რი სახ სრე ბით გა მოვ დი ვართ და და ფი ნა სე ბა დრო ე ბით შეგ ვი ჩე რეს (ი მე დი ა, დრო ე ბით!), იძუ ლე ბუ ლი გავ ხდი, სტა ტია შე მემ ცი­რე ბი ნა. ამი ტო მაც ბო დიშს მო ვუხ დი მკითხ ველ საც და ჩემს რეს პო დენ ტებ საც მა თი მო საზ რე ბე ბის შე მოკ ლე ბის თვის. (ჩე მი ყვე ლა რეს პო­დენ ტის ვრცელ მო საზ რე ბას თქვენ იხი ლავთ ჩვენს სა იტ ზე) მჯე რა, უნი ვერ სი ტე ტი სიტყ ვის თა ვი სუფ ლე ბის დაც ვის სა კითხ შიც სა კუ თარ ღირ სე ულ სიტყ ვა საც იტყ ვის.

3TSU TIMESივნისი, №6 (12)

სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სა ზო გა დო ე ბა მო უ ლოდ ნე ლი სურ ვი­ლე ბის წი ნა შე აღ მოჩ ნდა ­ და ფი ნან სე ბა შე უწყ დათ ყვე ლა იმ მე დი ა­ გა მო ცე მას, რო მე ლიც თსუ­ ში ამა თუ იმ დრო ის მო ნაკ ვე თით გა მო დი ო და, ხო ლო მათ თვის ფი ნან სუ რი უზ­რუნ ველ ყო ფის გა ნახ ლე ბა, შე მოდ გო მის თვის გა და ი დო. უნი ვერ სი ტე ტის გან მარ ტე ბით, ეს დრო ე ბი თი მოვ ლე ნაა და სექ ტემ ბრი დან ყვე ლა ფე რი თა ვის ჩვე ულ კა ლა პოტს და უბ რუნ დე ბა. გა დაწყ ვე ტი ლე ბა, რო მე ლიც ქა ღალ დზე არა ვის უნა ხავს, ოფი ცი ა ლურ მა უნი ვერ სი ტეტ მა სა ხელ­მწი ფოს მხრი დან “ქამ რე ბის შე მო ჭე რის” პო ლი ტი კით ახ სნა. ცხა დი ა, რო ცა უჭირს ქვე ყა ნას, სო ლი და რუ ლე­ბი უნ და ვი ყოთ, მაგ რამ ოფი ცი ა ლუ რი ტექ სტის მიღ მა სხვა რე ა ლო ბაც გა მო იკ ვე თა, ხო ლო ჩვე ნი პირ და პი რი მო ვა ლე ო ბა ა, ყო ვე ლი ვე ამის შე სა ხებ სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სა ზო გა დო ე ბას მო ვუთხ როთ და შემ დეგ ერ­თად ვი ფიქ როთ ­ მე დი ა­ გა მომ ცე მელ მაც, სტუ დენ ტმა ჟურ ნა ლის ტებ მა თუ რი გით მა უნი ვერ სი ტე ტის თა ნამ შრო მელ მაც კი, რა გზით წა ვი დეთ, რო მე ლი გზით გან ვვი თარ­დეთ, რა ტომ შე იძ ლე ბა იყოს ეს გზა ჭეშ­მა რი ტი ან მცდა რი?! თა ვის თა ვად, თქმა სჯობს, თუნ დაც ამით რა მე და შავ დეს კი­დეც, წლე ბის მან ძილ ზე ჩა მო ყა ლი ბე ბუ ლი ადა მი ა ნუ რი ურ თი ერ თო ბე ბი და ზი ან დეს, მაგ რამ ჩვენს წი ნა შე ის სი კე თე და ფა სე უ­ლო ბა გა დარ ჩეს, რო მელ საც ჩვენ ყვე ლა ნი ასე პა ტივს ვცემთ და ვა ღი ა რებთ ­ სიტყ ვი­სა და გა მო ხატ ვის თა ვი სუფ ლე ბას.

ჩვენ, “თსუ თა იმ სე ლე ბი,” რო მე ლე ბიც ამ ნო მერს სა კუ თა რი სახ სრე ბით გა მოვ­ცემთ, (და საბა ფიფიას რედაქტორობით მომზადებული სპეც­ნომერი კინომატოგრაფიაზე თაროზე შემოვდეთ) ბო­ლომ დე ობი ექ ტუ რე ბი და რე ა ლის ტე ბი, რომ ვი ყოთ, გან სხვა ვე ბულ მო საზ რე ბა საც უნ და მო ვუს მი ნოთ: აკი, ახ ლა ის სკეპ ტი კო სიც კი იკითხ ავს, რო მელ სიტყ ვი სა და გა მო ხატ ვის თა ვი სუფ ლე ბა ზე მე სა უბ რე ბი იმ უნი ვერ სი­ტეტ ში, სა დაც დი დი ხა ნია ღირ სე უ ლი პრო­ფე სუ რა სარ ბი ელს მიღ მა და ტო ვეს, უსა მარ­თლო კონ კურ სებ მა თა ვი სი და ღი და ამ ჩნი ეს უნი ვერ სი ტე ტის პრეს ტიჟს, სას წავ ლო პრო­ცე სი ბო ლო ნი ის ნა ნატრ იდე ა ლებს დი დი ხა­ნია და შორ და, სა მეც ნი ე რო კვლე ვე ბი თა ვის ღირ სე ულ ტრა დი ცი ებს ვე ღარ აგ რძე ლებს, გაძ ვი რე ბუ ლი სწავ ლის სა ფა სუ რი სტუ დენტს უი მე დო პერ სპექ ტი ვებს უქა დის, მოკ ლედ, და ინ გრა და გა ვე რან და დი დი ივა ნე ჯა ვა ხიშ­ვი ლის ხე ლით ნა გე ბი და ასე ნა ლო ლი ა ვე ბი თეთ რი კედ ლე ბი ო, მაგ რამ მარ თლაც ყვე ლა­ფე რი ასე მძაფ რად, რომ იყოს, ერ თი რამ და­საშ ვე ბია უდა ოდ: ერ თა დერ თი, რაც ყვე ლა ზე მე ტად ხელ შე სა ხე ბია პირ ველ ქარ თულ სას­წავ ლე ბელ ში, ეს ნამ დვი ლად და მო უ კი დე ბე­ლი, მი უ კერ ძო ე ბე ლი, არა ნო მენ კლა ტუ რუ ლი და თა ვი სუ ფა ლი პრე სის პრინ ცი პებ ზე და­ფუძ ნე ბუ ლი ის რამ დე ნი მე ჟურ ნალ ­გა ზე თის გა მო ცე მა ა, რო მე ლიც ყვე ლა მხა რის თვის ერ თი ა ნად წარ მო ად გენს თა ვი სუ ფა ლი აზ რის ტრი ბუ ნას, თა ვი სუ ფალ შე საძ ლებ ლო ბას, მრა ვალ ფე რო ვან პო ზი ცი ას. “თსუ თა იმ სი” ასე თი გა ზე თის რე ი ტინ გით სარ­გებ ლობს და ალ ბათ იმი ტო მაც, რომ ყვე ლა მხა რეს ვუს მენთ, ვთა ვა ზობთ გვერ დებს, ამის ინ დი კა ტო რი მკითხ ვე ლი ა! ჩვენ გვჯე რა, რომ უნი ვერ სი ტეტ ში მომ ზა დე ბუ ლი ასე თი გა დაწყ­ვე ტი ლე ბა, ნამ დვი ლად არ არის ამ “თა ვი სუფ ლე ბის დას ჯის” მცდე ლო ბა და ეს მა ში ნაც კი, რო ცა თუნ დაც “თსუ თა იმ სის” მი მართ პრე ტენ ზი ებს ღი ად გა მოთ ქვამს გა ნათ ლე ბი სა და მეც ნი ე რე ბის სა მი ნის ტროს მე ო რე პი რე ბი ­ ტენ დენ ცი უ რი­ა ო, პო ლი ტი კა ზე წერ სო, აბა ვის გან ფი ნან სდე ბა ო. გვჯე რა, ავ ტო ნო მი უ რი უნი ვერ სი ტე ტი ასეთ შე ფა სე ბებ ზე არ დამ­ფრთხა ლა და სა მი ნის ტროს პო ზი ცი აც სა უ ნი ვერ სი ტე ტო გა დაწყ ვე ტი ლე ბის სა ფუძ ვე ლი არ გამ ხდა რა.

უნი ვერ სი ტე ტის წი აღ ში გახ მა უ რე ბუ ლი გა დაწყ ვე ტი­ლე ბის შემ დგო მი ეტა პი ასე გა მო ი ყუ რე ბა: თსუ ­ის სა ზო­გა დო ე ბას თან ურ თი ერ თო ბის სამ სა ხუ რის თვის ახა ლი სა­მოქ მე დო დე ბუ ლე ბა იწე რე ბა, ხო ლო სწო რედ ამ ნორ მა ტი­ულ მა აქ ტმა უნ და გან საზღ ვროს სა უ ნი ვერ სი ტე ტო მე დი ა­ გა მო ცე მე ბის მო მა ვა ლი ბე დი. არ სე ბობს მო საზ რე ბა, რომ ყვე ლა გა მო ცე მა და ექ ვემ დე ბა რე ბა თსუ ­ის სა ზო გა დო ე­ბას თან ურ თი ერ თო ბის სამ სა ხურს. ვი ნა ი დან მო საზ რე ბა შე ფა სე ბის კა ტე გო რი ა ა, სხვას დღეს ვე რა ფერს ვიტყ ვით. ასეთ შერ წყმას სა ფუძ ვლად უდევს ის აზ რი, რომ ესა თუ ის სტუ დენ ტურ ­ა ხალ გაზ რდუ ლი ჟურ ნალ ­გა ზე თი სა უ­ნი ვერ სი ტე ტო სი ნამ დვი ლე ში გა მო დის, ერ თგვა რად უნი­ვერ სი ტე ტის სა ხე ლით სარ გებ ლობს. ამი ტო მაც სა ჭი როა კონ ტრო ლის ისე თი მე ქა ნიზ მი, რომ ლის შე დე გა დაც, რო­მე ლი მე გა მო ცე მა ში მო ტა ნილ მა თე მა ტი კამ სა უ ნი ვერ სი­ტე ტო ინ ტე რე სი არ და ა ზი ა ნოს. ცხა დი ა, დე ბუ ლე ბა ასეთ ნორ მა ტივს გა ნა ვი თა რებს, მა ვალ დე ბუ ლე ბელს გახ დის და ბევრ გა მო ცე მას, ყვე ლა ზე მე ტად კი გა ზეთ “თბი ლი­

სის უნი ვერ სი ტეტს” (რო მე ლიც ბო ლო დრო ინ დე ლი სტუ­დენ ტუ რი მოძ რა ო ბის ინი ცი ა ტი ვე ბის ფონ ზე კითხ ვა დი, სა ინ ტე რე სო და კრი ტი კუ ლიც გახ და) პირ და პირ შე ე ხე ბა, მაგ რამ სა მარ თლის და სა მარ თლი ა ნო ბის პრინ ცი პე ბი დან გა მომ დი ნა რე, ყვე ლა ზე “შპარ გალ კი ან” იუ რის ტსაც კი კითხ ვა გა უჩ ნდე ბო და და პრო ტეს ტიც: მე რე რა ღა იქ ნე ბა?

მე რე, ალ ბათ ყვე ლა ფე რი კარ გად იქ ნე ბა! ჩვე ნი მკითხ ვე ლიც “კმა ყო ფი ლი” დარ ჩე ბა, რო ცა მხო­

ლოდ “თსუ თა იმსს” ან ჟურ ნალ “კა მა თელს,” ან “პირ ველ სიტყ ვას” ან “რა კურს” ან “თა ვი სუ ფალ ხედ ვას,” გა ზეთ “თბი ლი სის უნი ვერ სი ტეტს” ხომ იმ თა ვით ვე და თა ვის­თა ვად, სხვებს თუ სხვებს კი აღარ და ე ლო დე ბა იმის გან ცდით, რომ რო მე ლი მე გა მო ცე მა ში რა ღაც ახა ლი, გან­სხვა ვე ბუ ლი, სა ინ ტე რე სო და მიმ ზიდ ვე ლი ნა ხოს, არა მედ

ერთ რო მე ლი მე მათ განს წა ი კითხ ავს და ერ თფე რო ვან ამომ წუ რავ ინ ფორ მა ცი ა საც მი ი ღებს. იქ ნებ ასეც კარ­გი იყოს, რა სა ჭი რო და აუ ცი ლე ბე ლია ეს ყბა და ღე ბუ ლი სა რე დაქ ციო და მო უ კი დებ ლო ბა?! იქ ნებ აქ მე ტი დე მოკ­რა ტი ა ა? მე ტი სარ ბი ე ლი, მე ტი შე საძ ლებ ლო ბა?! თუმ ცა, ვის თვის — რო გორ?!

ჩვენ, “თსუ თა იმ სე ლე ბი,” გა ზე თის დამ ფუძ ნებ ლე ბი, სულ სხვა პრინ ცი პე ბი თა და დე მოკ რა ტი უ ლი ფა სე უ ლო­ბე ბის გა გე ბით მო ვე დით და გა ვე ცა ნით მკითხ ველს, სულ სხვა სა გა ზე თო პროგ რა მა და ში ნა არ სობ რი ვი მხა რე შევ­თა ვა ზეთ სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სა ზო გა დო ე ბას, პა სუ ხის მგებ­ლო ბი სა და სი მარ თლის მსა ხუ რე ბის სხვა გე ზი ავირ ჩი ეთ, სა ხელ მწი ფოს, სა ზო გა დო ე ბის, უნი ვერ სი ტე ტისა თუ ახალ გაზ რდუ ლი მოვ ლე ნე ბის შე სა ხებ სულ სხვა ანა ლი­ტუ რი წე რი ლე ბის მი წო დე ბა გა დავ წყვი ტეთ, სა რე დაქ ციო და მო უ კი დებ ლო ბის შექ მნა თი თო ე უ ლი წევ რის და მო უ­კი დებ ლო ბი სა და თა ვი სუფ ლე ბის ხა რის ხით და ვიწყ ეთ. ამი ტო მაც, ჩვენს წი ნა შე მდგა რი ნე ბის მი ე რი სა კითხ ი, რო მე ლიც ჩვე ნი გა ზე თის და მო უ კი დებ ლო ბის ხა რისხს რა­ღა ცა დო ზით მა ინც ეხე ბა, ჩვენ არ ჩე ვანს თა ვი სუფ ლე ბის მხა რეს გვა კე თე ბი ნებს. შე საძ ლე ბე ლი ა, ასე თი არ ჩე ვა ნი სა ბე დის წე როც კი აღ მოჩ ნდეს, მაგ რამ თა ვი სუ ფა ლი პრე­სის პრინ ცი პე ბი, დღე ვან დე ლო ბა ში, უფ რო მნიშ ვნე ლო ვა­ნი ა, ვიდ რე ამ პა სუ ხის მგებ ლო ბის და კარ გვა.

ჩვენ ვფიქ რობთ, რომ თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი­ტე ტი მსგავს შემ თხვე ვას არ და უშ ვებს და არ სე ბუ ლი მო­საზ რე ბე ბი სა მარ თლებ რივ ნორ მე ბად ვერ გა და იქ ცე ვა. ჩვენ გვსურს, რომ ჩვე ნი გა მოხ მა უ რე ბაც ამ თე მა ზე ჩვენს მო საზ­რე ბად დარ ჩეს და პრინ ცი პა დაც: “ქა რიშ ხა ლი ჭი ქა ში.”

და უშ ვე ბე ლია შევ ზღუ დოთ თა ვი სუ ფა ლი სტუ დენ ტის აზ რი და შე ხე დუ ლე ბა, ადა მი ა ნე ბის ფუნ და მენ ტუ რი უფ­

ლე ბა გა მო ხატ ვის თა ვი სუფ ლე ბა ზე, გან ვი თა რე ბა ზე, ინ ფორ მა ცი ის თა ვი სუფ ლე ბა ზე. სა ერ თო დაც, უნი ვერ სი­ტე ტის სა ზო გა დო ე ბის ურ თი ერ თო ბის დე პარ ტა მენ ტი თა­ვი სი არ სით სულ სხვა და ნიშ ნუ ლე ბის და ფუნ ქცი ის მა ტა­რე ბე ლი ა, პრე სას სხვა და ნიშ ნუ ლე ბა აქვს, გა ზეთს სხვა, ჟურ ნალს კი დევ სხვა.

უნი ვერ სი ტეტ ში არ სე ბუ ლი სტუ დენ ტუ რი გა მო ცე მე ბიც არ წარ მო ად გენს უნი ვერ სი ტე ტის ოფი ცი ა ლურ ბეჭ დვით ორ გა ნო ებს, ასე თი გა ზე თე ბის უმ რავ ლე სო ბა სტუ დენ ტუ­რი თვით მმარ თვე ლო ბის მი ერ გა მარ ჯვე ბულ პრო ექ ტე ბად გა მოცხ ა დე ბუ ლი და სრულად ან ნაწილობრივ და ფი ნან­სე ბუ ლი ა. ამი ტო მაც, ამ რე დაქ ცი ე ბის სა ზო გა დო ე ბას თან ურ თი ერ თო ბის დე პარ ტა მენ ტთან დაქ ვემ დე ბა რე ბაც, უად გი ლო ა. მარ თა ლი ა, სტუ დენ ტუ რი თვით მმარ თვე ლო ბა

აფი ნან სებს ასეთ გა ზე თებს, მაგ რამ “თსუ თა იმ სის” ინ ფორ მა ცი ით, ყვე ლა მათ გა ნის სა რე დაქ ციო და მო უ კი დებ ლო ბა ხელ შე უ ხე­ბე ლი ა. თუ კი უნი ვერ სი ტეტ მა სა ზაფ ხუ ლო ტეს ტი დე მოკ რა ტი ა ში მარ ცხით ჩა ა ბა რა, უნი ვერ სი ტე ტის მე ო რე მოწ ვე ვის თვით­მმარ თვე ლო ბა, რო მე ლიც უნი ვერ სი ტე ტის სა ერ თო სტუ დენ ტუ რი გან წყო ბის სა ფუძ­ველ ზეა არ ჩე უ ლი და გა ზე თე ბი, რომ ლე ბიც ამ სტუ დენ ტუ რი სა ზო გა დო ე ბის მხრი დან ნდო ბით სარ გებ ლობს, ნებ სით თუ უნებ ლი­ეთ, დი დი დარ ტყმის ქვეშ დად გე ბა, რა კი მი­ი ღებს გა დაწყ ვე ტი ელ ბას გა ზე თე ბის და ფი­ნან სე ბის შეწყ ვე ტას თან და კავ ში რე ბით, რაც ყვე ლა ზე დი დი შეც დო მა იქ ნე ბა და პირ ვე ლი თვით თმმარ თვე ლო ბის პო ლი ტი ზი რე ბის სა­კითხ საც კი გა და ფა რავ და.

ამი ტო მაც, სა უ ნი ვერ სი ტე ტო მე დია ამა ვე უნი ვერ სი ტეტ ში, ერ თი მხრივ, არის დე მოკ­რა ტი ის ლაკ მუ სი, მე ო რე მხრივ ნა პერ წკა­ლი, რომ ლის ცეცხ ლთან თა მა შიც სა ხი ფა­თო ა. ეს არის თე მა, რო მე ლიც სა ზო გა დო­ებ რი ვი მნიშ ვნე ლო ბი საა და მხო ლოდ სა ზო­გა დო ებ რი ვი ინ ტე რე სე ბი დან გა მომ დი ნა რე უნ და გა დაწყ დეს. წარმოუდგენელია მთავარ ტოტს იჭრიდე და ბედნიერი სახე გქონდეს.

თსუ ­ის სა ზო გა დო ე ბის ურ თი ერ თო ბის დე პარ ტა მენ ტი ცვლი ლე ბებს, რომ ექ ვემ დე­ბა რე ბა, ეს დღე სა ვით ნა თე ლი ა. შერ ჩე ვი თი ინ ფორ მა ცი ა, რო მე ლიც ამა თუ იმ სა ინ­ფორ მა ციო სა ა გენ ტოს მი ე წო დე ბა, სრუ ლად ვერ ასა ხავს სა უ ნი ვერ სი ტე ტო რე ა ლო ბას. დე ბუ ლე ბა ამ დე პარ ტა მენ ტის თვის ნამ დვი­ლად შე საც ვლე ლი ა, მაგ რამ კმა რა კი მხო­ლოდ სა მარ თლებ რი ვი ბუ ნე ბის სა ხეც ვლი­ლე ბა? ჩვენ მა ინც გვგო ნი ა, რომ ვიდ რე და­მო უ კი დე ბე ლი გა დაწყ ვე ტი ლე ბე ბის მი ღე ბის მქო ნე ორ გა ნო არ ჩა მო ყა ლიბ დე ბა, სა დაც იქ ამ ჟა მა დაც მო მუ შა ვე პრო ფე სი ო ნა ლებს და გამ ჭვირ ვა ლე კონ კურ სე ბის შე დე გად მი ღე ბულ ასე თი ვე პრო ფე სი ო ნალ კად რებს თა ვი სუ ფა ლი მუ შა ო ბის სა შუ ა ლე ბას არ მის­ცემ და, ახა ლი დე ბუ ლე ბის კე თილ შო ბი ლუ­რი მიზ ნე ბიც იდე ად დარ ჩე ბა.

და ბო ლოს, ჩვენ გვა ინ ტე რე სებს, რას ფიქ რობს ინი ცი ა ტი ვა ზე თსუ ­ის რექ ტო რი? არის თუ არა გი ორ გი ხუ ბუ ას თვის ცნო ბი ლი იმ ცვლი ლე ბე ბის შე სა ხებ, რო მე ლიც მას და ზო გა დად, უნი ვერ სი ტეტს მო რიგ უსი ა­მოვ ნე ბას ჰპირ დე ბა?! სა ყო ველ თა ოდ ცნო ბი ლია რექ ტო რის კე თილ გან წყო ბა სტუ დენ ტუ რი მე დი ა­ გა მო ცე მე ბის მი მართ და მხარ და ჭე რაც. ამი ტო მაც უც ნა უ რი იქ ნე ბა, ბა ტო ნი რექ ტო რიც ისე ფიქ რობ დეს, რო გორც ად მი ნის ტრა ცი ა ში. დღეს, უნი ვერ სი ტეტ ში ერ თა დერ თი ინ სტან ცია რექ ტო რი ა, რო მე ლის პო ზი ცი ა საც გა დამ ჭრე ლი მნიშ ვნე ლო ბა ექ ნე ბა. ვეჭ ვობთ, მას, რო გორც ქარ თუ ლი იუ რი დი უ ლი სკო ლის თვალ სა ჩი ნო წარ მო მად გე ნელს, იუ რისტს და მეც ნი ერს, სხვა აზ რი გა აჩ ნდეს იმას თან და კავ ში რე ბით, რომ სა რე დაქ ციო და მო უ კი დებ ლო ბე ბი ფიქ ტი უ რად უნ და ვაქ ცი ოთ, ხო ლო ეს ის სა კითხია კი დევ, სა დაც ყო ველ გვა რი “თუ” და “მაგ რამ” გა მო რიცხ უ ლი ა. ამ დე ნად, ბა ტო ნი გი ას და ბა ტო ნი რო მან ხარ ბე დი ას (ად მი ნის ტრა ცი ის ხელ მძღვა ნე ლი) პო ზი ცი ე ბი, ჩვენ თვის, სტუ დენ ტუ რი სა ზო გა დო ე ბის თვის და მედია­გამომცემლებისათვის, ჯერ კი დევ გა სა გე ბი და შე სა ფა სე­ბე ლი ა.

დი ახ, უნი ვერ სი ტეტს სჭირ დე ბა მოქ ნი ლი და თა ვი სუ ფა­ლი სა ზო გა დო ე ბას თან ურ თი ერ თო ბის დე პარ ტა მენ ტი!

დი ახ, უნი ვერ სი ტეტს სჭირ დე ბა და მო უ კი დე ბე ლი უნი­ვერ სი ტე ტის გა ზე თი ყვე ლა იმ ტრა დი ცი ის გათ ვა ლის წი­ნე ბით, რო გო რი გა ზე თიც აკა კი შა ნი ძემ და ა ფუძ ნა!

დი ახ, უნი ვერ სი ტეტს სჭირ დე ბა თა ვი სუ ფა ლი სტუ დენ­ტუ რი მე დი ა!

დი ახ, ჩვენ გვჭირ დე ბა თა ვი სუფ ლე ბა! და ეს ყვე ლა ფე რი ტეს ტი ა, ბატონებო, სა ზაფ ხუ ლოდ.

გა ზეთ “თსუ თა იმ სის” რე დაქ ცია

ათ ვი ნი ე რე ბენ პრე სას!მურმან ლებანიძე

იარალი... / Edetorial Speechპასუხის პასუხი

სა ზაფ ხუ ლო ტეს ტი დე მოკ რა ტი ა ში

თა ვი აიშ ვა პრე სამრე ვო ლუ ცი ის ქარ ში:კა ცურ კაცს სთათხ ავს ქლე სა,დე ბი ლი აჰ ყავთ ცა ში. კო ნი უნ ქტუ რულს, დამ პალს, დამ ქი რა ვე ბელს, ბე ჩავს, და ცხრა მთავ რო ბის კახ პას – თავ სლა ფი მაგ თქვენს პრე სას!კი დევ კარ გი რომ არის, –იყო და არის დღე საც, –პრე სა, იმე დად ხვა ლის –წარ ბშე უხ რე ლი პრე საც!მაშ, გა უ მარ ჯოს ასეთ ს, –სიტყ ვას და საქ მეს ჩვენ სას, –თი თო -ო რო ლა გა ზეთს, – ვერ ვის გან ნა ყიდ პრე სას!!! 1991 წე ლი

4 ივნისი, №6 (12)TSU TIMES საზოგადოება / Society

სა ლო მე შენ გე ლია

პო ლი ტი კუ რი პარ ტი ე ბი და” სა ხელ მწი ფო მა მე ბი” ხში რად იგო ნე ბენ ხოლ მე ქა რიზ მა­ტულ პერ სო ნაჟს, სა გან გე ბოდ უდაფ ნა ვენ შუბლს, ადი დე ბენ მის გა უ გო ნარ ღვაწ ლსა და ავ ტო რი ტეტს, რა თა იდე ო ლო გი უ რი გავ ლე ნა მო ი პო ვონ ხალ ხში. ქარ თულ სა ხელ მწი ფოს არ სჭირ დე ბა სა გან გე ბო იდე ო ლო გია ­ მი სი იდე­ო ლო გი ილია ჭავ ჭა ვა ძე ა.

ილია ჭავ ჭა ვა ძე, რო გორც მწე რა ლი, მო­აზ როვ ნე, პო ლი ტი კუ რი, სა ზო გა დო მოღ ვა წე სრუ ლი ად უნი კა ლუ რი მოვ ლე ნა იყო სა ქარ­თვე ლოს ის ტო რი ა ში. ნა ხე ვა რი სა უ კუ ნის მან ძილ ზე ილია იყო ეროვ ნუ ლი მოძ რა ო ბის უც ვლე ლი ლი დე რი, ერის სუ ლი ე რი მა მა, ქარ­თვე ლო ბი სა და სა ქარ თვე ლოს გა დარ ჩე ნის­თვის მუხ ლჩა უხ რე ლი მებ რძო ლი. მას სავ სე­ბით სა მარ თლი ა ნად უწო დე ბენ სა ქარ თვე ლოს უგ ვირ გვი ნო მე ფეს.

სა ქარ თვე ლოს ერ თმორ წმუ ნე რუ სეთ თან შე ერ თე ბის შემ დეგ, ქარ თვე ლი ერი გა და ურ ჩა ფი ზი კურ გა ნად გუ რე ბას, მაგ რამ კულ ტუ რუ­ლი თვით მყო ფო ბის სა ფუძ ველ ზე, ქარ თველ ერს სა კუ თა რი გზე ბის ძი ე ბა მარ თებ და. XIX სა უ კუ ნის 60­ი ან წლე ბის დამ დე გი დან სა­ქარ თვე ლო ში იწყ ე ბა ეროვ ნუ ლი მოძ რა ო ბის ახა ლი ეტა პი, რო მელ საც სა თა ვე ში ილია ჭავ ჭა ვა ძე ჩა უდ გა. ეროვ ნუ ლი პროგ რა მის სა ბო ლოო მი ზანს სა ქარ თვე ლოს სა ხელ მწი­ფო ებ რი ვი და მო უ კი დებ ლო ბის აღ დგე ნა წარ­მო ად გენ და. ამ სა ნუკ ვა რი მიზ ნის მიღ წე ვის­თვის აუ ცი ლე ბე ლი იყო ქარ თუ ლი ეროვ ნუ ლი ცნო ბი ე რე ბის გა მოღ ვი ძე ბა, მი სი გაძ ლი ე რე ბა და ქარ თვე ლი ერის შე კავ ში რე ბა ­ ეროვ ნუ ლი კონ სო ლი და ცი ა.

ეროვ ნუ ლი პროგ რა მის რე ა ლი ზა ცი ა, რომ­ლის სა თა ვე შიც ილია ჭავ ჭა ვა ძე იდ გა, რამ დე­ნი მე მი მარ თუ ლე ბით წა რი მარ თა:

1875 წელს და არ სდა თბი ლი სის სა ად გილ­მა მუ ლო­ სა თა ვა დაზ ნა უ რო ბან კი, რომ ლის წყა ლო ბი თაც ქარ თუ ლი მი წა უცხ ო ტო მელ თა ბურ ჟუ ა ზი ის თვის მი ყიდ ვის ნაც ვლად, ისევ ქარ თვე ლი თა ვა დაზ ნა უ რე ბის სა კუთ რე ბა ში დარ ჩა. სა ად გილ მა მუ ლო­ სა თა ვა დაზ ნა უ რო ბანკს ილია ოც და ა თი წლის მან ძილ ზე თავ­მჯდო მა რე ობ და.

1879 წელს შე იქ მნა” ქარ თველ თა შო რის წე რა­ კითხ ვის გა მავ რცე ლე ბე ლი სა ზო გა დო­ე ბა,” რო მე ლიც გა ნათ ლე ბის სის ტე მა ში რუ­სი ფი კა ტო რულ პო ლი ტი კას და უ პი რის პირ და. შეგ როვ და ქარ თუ ლი ტექ სტე ბი, ეძებ დნენ და ყი დუ ლობ დნენ ძვირ ფას დო კუ მენ ტებ სა და ხელ ნა წე რებს, ნო ტებ ზე გა დაჰ ქონ დათ ქარ­თუ ლი სიმ ღე რე ბი.

ეროვ ნუ ლი ცნო ბი ე რე ბის გაძ ლი ე რე ბის, ეროვ ნუ ლი კონ სო ლი და ცი ის მიღ წე ვის თვის უპირ ვე ლე სი მნიშ ვნე ლო ბა ქარ თუ ლი ენის სიწ მინ დის დაც ვას ენი ჭე ბო და. ჯერ კი დევ 1860 წელს ილია ჭავ ჭა ვა ძე წერ და: “სა მი ღვთა ებ რი ვი სა უნ ჯე დაგ ვრჩა ჩვენ მა მა­ პა პა­თა გან: მა მუ ლი, ენა და სარ წმუ ნო ე ბა. თუ ამა­თაც არ ვუ პატ რო ნეთ, რა კა ცე ბი ვიქ ნე ბით, რა პა სუხს გავ სცემთ შთა მო მავ ლო ბას.”

ეროვ ნუ ლი მოძ რა ო ბის პროგ რა მის ერ­თ­ერთ უმ ნიშ ვნე ლო ვა ნეს მი მარ თუ ლე ბას წარ მო ად გენ და ქარ თუ ლი პრე სის, ქარ თუ ლი

პე რი ო დუ ლი გა მო ცე მე ბის ორ გა ნი ზე ბა. ქარ­თულ მა პრე სამ დი დი რო ლი შე ას რუ ლა ერ­თი მიზ ნის თვის ქარ თვე ლი ერის და რაზ მვის საქ მე ში. ფლაგ მა ნის როლს ილია ჭავ ჭა ვა ძის

გა ზე თი “ი ვე რი ა” (1877­1906) წარ მო ად გენ­და. “ი ვე რი ა” მა ლე გა და იქ ცა წმინ და ლი ტე­რა ტუ რულ აღ მო ჩე ნა თა წყა როდ, ეროვ ნუ ლი ცნო ბი ე რე ბის მედ რო შედ, რუ სი ფი კა ტორ თა წი ნა აღ მდეგ მებ რძოლ და ქარ თუ ლი კულ ტუ­რის დამ ცველ ორ გა ნოდ.

ქარ თუ ლი ცნო ბი ე რე ბის გაღ ვი ძე ბი სა და დამ კვიდ რე ბის კი დევ ერთ ას პა რე ზად ილი ას თე ატ რი მი აჩ ნდა. სწო რედ ამი ტომ 1879 წელს, ქარ თველ მოღ ვა წე თა ჯგუფ მა ილია ჭავ ჭა­ვა ძის მე თა უ რო ბით, თბი ლის ში, ქარ თუ ლი თე ატ რი აღად გი ნა, პატ რი ო ტუ ლი თე მე ბი სად­მი მიძღ ვნილ მა ქარ თულ მა პი ე სებ მა დი დად შე უწყო ხე ლი ეროვ ნუ ლი ცნო ბი ე რე ბის გაძ­ლი ე რე ბას.

სა ქარ თვე ლოს წარ სუ ლის შეს წავ ლა ილია ჭავ ჭა ვა ძეს ეროვ ნუ ლი ცნო ბი ე რე ბის გაძ­ლი ე რე ბის ერ თ­ერთ უმ თავ რეს სა შუ ა ლე ბად მი აჩ ნდა. სწო რედ ამი ტომ თა ვის საპ როგ რა მო ლექსს — “ქართლის დე დას” ლე იბ ნი ცის დი­დე ბუ ლი სიტყ ვე ბი წა უმ ძღვა რა: “აწ მყო, შო ბი­ლი წარ სუ ლი სა გან, არის მშო ბე ლი მო მა ვა ლი­სა.” ილია და სა ბუ თე ბულ პა სუხს სცემ და ქარ­თუ ლი ის ტო რი ის გამ ყალ ბებ ლებს. ქარ თუ ლი ის ტო რი ის და სა ცა ვად გა მარ თულ ბრძო ლა ში გან სკუთ რე ბით აღ სა ნიშ ნა ვია მი სი ნაშ რო მე ბი —”აი ის ტო რი ა” და” ქვა თა ღა ღა დი”.

ილია ჭა ვა ვა ძე არა მარ ტო სა ზო გა დო ებ რივ ­პო ლი ტი კუ რი ცხოვ რე ბის, არა მედ ქარ თუ ლი მწერ ლო ბის ცენ ტრა ლუ რი ფი გუ რაც იყო. იგი ქარ თუ ლი სა ლი ტე რა ტუ რო ენის რე ფორ მა­

ტო რი ა. მან არა ერ თი ლექ სი, პო ე მა, მოთხ­რო ბა თუ პუბ ლი ცის ტუ რი წე რი ლი მი უძღ ვნა ეროვ ნუ ლი თვით მყო ფა დო ბის შე ნარ ჩუ ნე ბას, გან სა კუთ რე ბით აღ სა ნიშ ნა ვი ა: “მგზავ რის

წე რი ლე ბი” “,ქარ თვლის დე დას ,””ჩე მო კარ გო ქვე ყა ნავ ,””კა ცი ა ­ა და მი ა ნი?!” და სხვ.

“რო გორ შე ვეყ რე ბი მე ჩემს ქვე ყა ნას და რო გორ შე მეყ რე ბა იგი მე? რას ვეტყ ვი მე ჩემს ქვე ყა ნას ახალს და რას მეტყ ვის იგი მე?”. ამ კითხ ვებ ზე პა სუ ხი აღელ ვებ და პეტ­რე ბურ გი დან სა ქარ თვე ლო ში მო მა ვალ ილი­ას .”მგზავ რის წე რი ლებ ში” დას მულ კითხ ვე­ბის თვის პა სუ ხის მო ძი ე ბა არა მხო ლოდ მი სი, ჩვე ნი სი ცოცხ ლეც კი არ ეყო ფა. ილი ას ყო ვე­ლი ვე იმის შემ დეგ, რაც მან სა ქარ თვლოს თვის გა ა კე თა ქარ თვე ლე ბი ტყვი ით შეხ ვდნენ. 1907 წლის 30 აგ ვის ტოს, სო ფელ წი წა მურ თან ქარ­თველ მა მკვლე ლებ მა ილი ას ტყვია და ა ხა ლეს. ილი ას მხო ლოდ ამის და ძა ხე ბა ღა მო უს წი ა: ­”რას შვრე ბით ქარ თვე ლე ბო, ილია ვა რო”, ალ ბათ ვერც წარ მო იდ გენ და, რომ სწო რედ იმი ტომ მოკ ლეს, რომ ილია იყო.

სამ წუ ხა როდ, ქარ თვე ლებ ში არა ერ თი ბერ­ბი ჭაშ ვი ლი აღ მოჩ ნდა, იმ დრო ინ დელ სო ცი­ლა ურ­ დე მოკ რა ტი ულ პარ ტი ა ში ურ ცხვად გა ნუცხ ა დე ბი ათ :”რას იზამ ხეს სჭრი ან, ნა­ფო ტე ბი სცვი ვა ო” .”ი ლი ას მკვლე ლებს, რომ შე ეძ ლოთ, სა ქარ თველ საც მოკ ლავ დნენ” ­ აღ­მოხ და ვა ჟა­ ფშა ვე ლას .”თუ სა ქარ თვე ლოს სიკ ვდი ლი არ უწე რი ა, შენც იმას თან ერ თად უკ ვდა ვი ხარ!” ­ წერ და აკა კი წე რე თე ლი. “მე­19 სა უ კუ ნე სა ქარ თვე ლო ში ილი ამ კი დეც მო ი გო ნა, კი დეც შეჰ ქმნა და თა ვი სი სის ხლით კი დეც დაჰ კი რა” ­ ტი ცი ან ტა ბი ძე.

გა ვი და წლე ბი და ქარ თველ მა ხალ ხმა ირ­

წმუ ნა გა ლაკ ტი ო ნის ნათ ქვა მი: “წი წა მურ თან, რომ მოკ ლეს ილი ა, მა შინ ეპო ქა გა თავ და დი დი.” და ბა დე ბი დან 150 წლის თავ ზე ილია ჭავ ჭა ვა ძე ქარ თულ მა მარ თლმა დი დებ ლურ მა ეკ ლე სი ამ წმი და ნად შე რაცხა და მას წმი და ილია მარ თა ლი უწო და.

ილია ჭავ ჭა ვა ძე XIX სა უ კუ ნი დან დღემ დე ერთ სა უ კუ ნე ზე მე ტია ქარ თვე ლი ხალ ხის იდე ო ლო გი ა. ალ ბათ გა საკ ვი რი არ იყო ის ფაქ ტი, რომ სა ზო გა დო ებ რი ვი მა უწყ ებ ლის ტე ლე­ პრო ექ ტში” სა ქარ თვე ლოს დი დი ათე უ­ლი,” სა დაც ცნო ბი ლი ქარ თვე ლე ბი დან ყვე ლა­ზე უფ რო ღირ სე ულ გმი რებს ირ ჩევ დნენ, და­ძა ბუ ლი დის კუ სი ე ბის შემ დეგ, ილია ჭავ ჭა ვა ძე პირ ველ ად გილ ზე გა ვი და და თა ნა მედ რო ვე სა ქარ თვე ლომ იგი ყვე ლა ზე დიდ ქარ თვე ლად და ა სა ხე ლა.

დღეს დღე ო ბით და ძა ბუ ლი პო ლი ტი კუ რი სი­ტუ ა ცი ის ფონ ზე, არა ერ თი პო ლი ტი კუ რი პარ­ტია ჩე მუ ლობს ილი ას გზით სვლას, მაგ რამ რე ა ლუ რად, თუ ვინ არის ჭეშ მა რი ტად ილი ას გზის მიმ დე ვა რი, ამას დრო გა მო ა ჩენს. დრომ კი ჯერ ჯე რო ბით, მხო ლოდ ერ თი ასე თი დი დი ქარ თვე ლი გა მო ა ჩი ნა ­ სრუ ლი ად სა ქარ თვე­ლოს კა თო ლი კოს ­პატ რი არ ქი, უწ მი დე სი და უნე ტა რე სი ილია II. მარ თლაც ყვე ლა ზე მე­ტად ეს სიტყ ვე ბი ილია II ეკუთ ვნო და: “თქვენ ილია II კი არა, ჭეშ მა რი ტად მე ო რე ილია ხართ სა ქარ თვე ლოს თვი სო.” სწო რედ ჩვე ნი პატ რი არ ქია მე ო რე ილია სა ქარ თვე ლოს თვის.

1897 წლის 31 დე კემ ბერს სა ა ხალ წლო მი­ლოც ვი სას ილია ჭავ ჭა ვა ძის მი ერ და წე რი ლი სიტყ ვე ბი დღეს ისე აქ ტუ ა ლუ რი ა, რო გორც არას დროს:

“რა გითხ რათ, რით გა გა ხა როთ? ხმლი ან მა მტერ მა ვერ დაგ ვათ მო ბი ნა, ვერ წაგ ვარ თა ვა ჩვე ნი მი წა­ წყა ლი. ხმლი ან მტერს გა ვუ ძე ლით, გა დავ რჩით. ქვე ყა ნა და სა ხე ლი შე ვი ნა ხეთ. ხმლით მო სულ მა ვე რა დაგ ვაკ ლო რა­ შრო მი თა და გარ ჯით, ცოდ ნი თა და ხერ ხით მო სუ ლი კი თან გაგ ვი ტანს, ფეხ ­ქვე ში დან მი წას გა მოგ ვაც­ლის, სახ სე ნე ბელს ქარ თვე ლი სა ამოკ ვე თავს და ჩვენს მშვე ნი ერს ქვე ყა ნას, რო გორც უპატ რო ნო საყ დარს, სხვა ნი და ე პატ რო ნე ბი ან.

ეხ ლაც ომი ა, ხო ლო სის ხლის ღვრი სა კი არა, ოფ ლის ღვრი სა, ომი უსის ხლო, მშვი­დო ბი ა ნი, წყნა რი. ყუ რებ ში ბამ ბა გვაქვს და ცუ ლი და თვა ლებ ზე ხე ლი აგ ვი ფა რე ბი ა. არც არა ფერს ვხე დავთ, არც არა ფე რი გვეს­მის. უზარ მა ზა რი თხრი ლი ა, ჩვენს, ქარ თვე­ლე ბის წი ნა შე და აი ნუნ ში აც არ მოგ ვდის ამ თხრი ლის პი რას ვდგე ვართ და საკ მაო არის ხე ლი გვკრან ­ და ვე ღა რა ვინ ჩაწ ვდე ბა ჩვენს ძვლებს, ისე თი ღრმაა ეს თხრი ლი და უძი რო. ახა ლო წე ლი წა დო შენ გვას წავ ლე დრო თა შე სა ფე რი სი სა მა მა ცო ზნე ნი, რომ ჩვენ მა შემ­დეგ მა მა ინც აღარ სთქვას: რა გითხ რათ? რით გა გა ხა როთ?”

სამ წუ ხა როდ, დღეს 21­ე სა უ კუ ნე შიც, სა­ქარ თვე ლო ში, ისევ ის მის ილი ას დროს დას­მუ ლი კითხ ვე ბი, თუმ ცა იმე დი მო მავ ლი სა ქარ თველ ხალხს არ ტო ვებს, რად გან სა ქარ­თვე ლოს პატ რი არ ქის სა ხით მას მე ო რე ილია ჰყავს.

ქარ თვე ლი ერის მო მა ვა ლი აღ ზე ვე ბა კი სა­მუ და მოდ იქ ნე ბა და კავ ში რე ბუ ლი წი წა მუ რის ტრა გე დი ის ნათ ლით მო სი ლი გმი რის სა ხელ თან.

ილია - თა ნა მედ რო ვე სა ქარ თვე ლოს არ ჩე ვა ნინი შა ნი მო მავ ლი სათ ვის

“თსუ თა იმ სის” სო ცი ო ლო გი უ რი გა მო კითხ ვა - “უ ნი ვერ სი ტე ტის დი დი ათე უ ლი”

ჩვე ნი გა ზე თის მკითხ ველ მა იცის, რომ ჩვე ნი რე დაქ ცია იყო ინი ცი ა ტო რი თბი ლი სის სა ხელ-მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ ში და ფუძ ნე ბუ ლი ყო ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის მხარ დამ ჭე რი ახალ გაზ რდუ ლი ჯგუ ფი, რო მე ლიც პო პუ ლა რი ზა ცი ას გა უ წევ და უნი ვერ სი ტე ტის დამ ფუძ ნებ ლი სა და დი დი მეც ნი ე რის სა ხელს სა ტე ლე ვი ზიო პრო ექტ “სა ქარ თვე ლოს დიდ ათე ულ ში” ღირ სე უ ლი ად გი-ლის დამ კვიდ რე ბი სათ ვის. მარ თა ლი ა, პრო ექ ტი დას-რულ და და ჩვე ნი გმი რი მე-11 ად გი ლას აღ მოჩ ნდა, მაგ რამ უყუ რადღ ე ბო, ალ ბათ, არც ის იქ ნე ბო და ჩვე ნი მკითხ ვე ლის თვის, რომ იმ სო ცი ო ლო გი უ რი გა მო კითხ ვის შე დე გე ბი გაგ ვეც ნო, რო მე ლიც “თსუ თა იმ სმა” სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სა ზო გა დო ე ბის სტუ-დენ ტურ და აკა დე მი ურ წრე ებ ში მა ის ში ჩა ა ტა რა.. რეს პო დენ ტებს უნ და და ე სა ხე ლე ბი ნათ მათ თვის ერ თი სა სურ ვე ლი გმი რი. რე დაქ ცი ამ გა მო კითხ ა, ერ თი ა ნად, სულ 300 სტუ დენ ტი და პრო ფე სორ -მას-წავ ლე ბე ლი. შე დე გე ბი ად გი ლე ბის მი ხედ ვით, “უ ნი-ვერ სი ტე ტის დიდ ათე ულ ში,” ასე გა და ნა წილ და:

1. ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლი 2. ილია ჭავ ჭა ვა ძე3. გა ლაკ ტი ონ ტა ბი ძე4. და ვით აღ მა შე ნე ბე ლი5. თა მარ მე ფე6. ვა ჟა- ფშა ვე ლა7. წმი და ნი ნო8. კონ სტან ტი ნე გამ სა ხურ დია9. ქა ქუ ცა ჩო ლო ყაშ ვი ლი10. ია კობ გო გე ბაშ ვი ლი

მეგი გუმბერიძე

შემოსული კორესპონდენცია

საბ ჭო ე თის პე რი ოდ ში, მრა ვა ლი შემ თხვე­ვა ხდე ბო და ეკ ლე სი ი სა და სიწ მინ დე ე ბის წი ნა აღ მდეგ იმ დრო ინ დე ლი ავა ზა კუ რი ქმე­დე ბე ბის შე სა ნიღ ბად. იმ პე რი ა, რო მე ლიც ათე იზ მის მომ ხრე იყო და ებ რძო და რწმე ნის ყო ველ გვარ “გა მოვ ლი ნე ბას,” რა გა საკ ვი რია ჩვენს სიწ მინ დე ებ საც გა მო უცხ ა დებ და “უ თა­ნას წო რო” ბრძო ლას. სწო რედ ამის შე დე გი იყო გა მიზ ნუ ლად გა ყალ ბე ბუ ლი ის ტო რი ის გავ რცე ლე ბა და ხე ლი თუქ მნე ლი ან ჩის ხა ტის ენ კა უს ტი კო ბის შე თითხ ნი ლი ვერ სი ა, რო მელ­საც, სამ წუ ხა როდ, ზო გი ერ თი სა ეკ ლე სიო გა­მო ცე მაც იმე ო რებს.

მას შემ დეგ, რაც საბ ჭო თა რუ სეთ მა ჩვე ნი სამ შობ ლოს ანექ სია მო ახ დი ნა, მძი მე დრო და­უდ გა ქარ თულ ეკ ლე სი ას: ხე ლი სუფ ლე ბა ჩქა­რობ და ეკ ლე სია — მო ნას ტრე ბი დან ვერ ცხლი სა და ოქ როს, ხა ტე ბის, სა წი ნამ ძღვრე ჯვრე ბის გა მო ტა ნას და გა ყიდ ვას. ამი სათ ვის შექ მნეს გარ კვე უ ლი სა კა ნონ მდებ ლო ბა ზა. 1923 წლის 23 ნო ემ ბერს, სა ქარ თვე ლოს რეს პუბ ლი კის სა­ხალ ხო კო მი სარ თა საბ ჭომ მი ი ღო დად გე ნი ლე­ბა სა ეკ ლე სიო გან ძენ ძე უ ლო ბის გა მო ყე ნე ბის

შე სა ხებ, სა დაც მი თი თე ბუ ლი იყო: 1. და ხუ რუ­ლი ეკ ლე სი ე ბის მთე ლი სა ეკ ლე სიო ქო ნე ბა არის ად გი ლობ რი ვი აღ მას რუ ლე ბე ლი კო მი ტე ტე ბის გან კარ გუ ლე ბა ში; 2. ამ ქო ნე ბის ის სა ეკ ლე სიო გან ძე უ ლო ბა, რო მელ საც ის ტო რი უ ლი მნიშ ვნე­ლო ბა აქვთ, და ცუ ლი იქ ნას სა ხალ ხო გა ნათ­ლე ბას სა მუ ზე უ მო და წე სე ბუ ლე ბა თათ ვის გა­და სა ცე მად”. აი, ამ პე რი ოდ ში, ხა ტი გა დას ცეს შალ ვა ამი რა ნაშ ვი ლის სა ხე ლო ბის მუ ზე უმს, თუმ ცა დღეს რო დე საც “ა თე იზ მი” არ გვი ტევს, ყოვ ლად გა უ გე ბა რი ა, რა ტომ უნ და ეს ვე ნოს ხელ თუქ მნე ლი ხა ტი მუ ზე უმ ში და არა თა ვის­სა ვე “სა ხელ და დე ბულ ტა ძარ სა ში ნა,” სა დაც მლოც ველს ყო ველ გვა რი სა ფა სუ რის გა რე შე შე ეძ ლე ბა ლოც ვა სას წა ულ მოქ მე დი ხა ტის წი­ნა შე (რა საც, რა საკ ვირ ვე ლი ა, მუ ზე უმ ში ვერ მო ა ხერ ხებს).

ახ ლა კი, მაცხ ოვ რის ხელ თუქ მნე ლი ან ჩის პი რი ღვთის ხა ტის “ნამ დვი ლი” ის ტო რი ა.

ან ჩი დან მოს ვე ნე ბუ ლი პი რი ღვთის ხა ტი არის უდი დე სი სიწ მი დე მთე ლი ქრის ტი ა ნო­ბი სა. თავ გა და სა ვა ლი ამ ხა ტი სა მე ტად შე სა­ნიშ ნა ვია და სა სი ა მოვ ნო მო სას მე ნი ყო ვე ლი ქრის ტი ა ნი სათ ვის.

იე სო ქრის ტეს ქვეყ ნად ცხოვ რე ბის დროს, რო დე საც მის მი ერ ქმნილ ნი სას წა ულ ნი ელ­ვა სა ვით ეფი ნე ბოდ ნენ მთელ და სავ ლეთ აზი­

ას, სა ქარ თვე ლოს მო საზღ ვრე ჯ. ედე სი ის მთა ვა რი ავ გა რო ზი, მძი მე ავად მყო ფი იყო; ყვე ლა გა მო ჩე ნილ მა მკურ ნალ მა ხე ლი აი ღო მის გან კურ ნე ბა ზე... სნე უ ლი ავ გა რო ზი რა­ღაც დი ადს სი ა მოვ ნე ბას გრძნობ და, რო ცა იე სო ქრის ტე ზე ფიქ რობ და და ლა პა რა კობ და, სნე უ ლე ბა მა შინ ჩვე უ ლებ რივ თით ქოს არ აწუ ხებ და. ამი ტომ გაგ ზავ ნა თა ვის სა კუ თა­რი ხე ლო ვა ნი მხატ ვა რი იე რუ სა ლიმ ში, რა თა ისეო ქრის ტე და ე ხა ტა და მო ე ტა ნა მი სი სა ხე: ბევრს ეცა და მხატ ვა რი, მაგ რამ იე სო ქრის­ტეს სა ხე ვერ გა მო სა ხა ტი ლო ზე. მა შინ ქრის­ტემ გა მო არ თვა ტი ლო მხატ ვარ სა, მი ი ფა რა პირ ზედ და სას წა უ ლებ რივ გა მო ი სა ხა — გა­მო იტ ვიფ რა ტი ლო ზე მი სი სა ხე.

ხო ლო VIII­IX სა უ კუ ნე ებ ში, რო დე საც, სა­ბერ ძნე თის იმ პე რა ტო რებ მა აღ ძრეს სა ში ნე ლი დევ ნა წმინ და ხატ თა თაყ ვა ნის ცე მი სა. და დი­ოდ ნენ იმ პე რა ტო რის მო ხე ლე ნი და ჩხრეკ­დნენ საყ დრებ სა და სახ ლებს და სა დაც კი მო­ი ხელ თებ დნენ ხატს, ამ ტვრევ დნენ, ჩეხ დნენ, წვავ დნენ ცეცხ ლში.... ამი ტომ ყვე ლა მა ლავ და წმინ და ხა ტებს მი უდ გო მელ ად გი ლას, ზო გი ზღვა ში აგ დებ და ხა ტებს ბე დის ანა ბა რად. აი, ამ დროს პი რი ღვთის ხა ტი სა ი დუმ ლოდ გად­მო ას ვე ნეს კა ბა დო კი ის ან ჩის სა ე პის კო პო სო ტა ძარ ში, მდი ნა რე ჭო რო ხის ხე ო ბა ში... მას

შემ დეგ, ეს ხელ თუქ მნე ლი სიწ მი დე სა ქარ თვე­ლო შია და “ერ ნო ქარ თლი სა ნო,” გი ხა რო დენ! რა მე თუ ხა ტი ესე არს სა მე უფ ლო სა ამის სიმ­ტკი ცე ძა ლი და დი დე ბა.

მაცხ ოვ რის ხელ თუქ მნე ლი ან ჩის პი რი - ღვთის ხა ტის ის ტო რია

5TSU TIMESივნისი, №6 (12) უნივერსიტეტი / University

დასრულდა ფ

ესტივალი

“ერის ხ

მა”

თსუ-ის

ჰუმანი

ტარული

ფაკულტეტის ბ

ოლო

ზარი

მა რი ამ ხუ ხუ ნა იშ ვი ლი

2009 წლის 4 ივ ნისს, თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ ში, რო გორც იუ რი დი ულ, ას ვე ეკო ნო მი კი სა და ბიზ ნე სის ფა კულ ტეტ ზე უნ და ჩა ტა რე ბუ ლი ყო დე კა ნის არ ჩევ ნე ბი, თუმ ცა ამ­ჟა მად არ ჩევ ნე ბის ჩა ტა რე ბის პრო ცე სი თბი ლი­სის სა ქალ ქო სა სა მარ თლოს ად მი ნის ტა რი ცულ საქ მე თა კო ლე გი ის გა დაწყ ვე ტი ლე ბის სა ფუძ­ველ ზე, შე ჩე რე ბუ ლი ა. სა სა მარ თლომ აღ ნიშ ნუ­ლი გა დაწყ ვე ტი ლე ბა უჩა ძი მის ტა რიშ ვი ლი სა და გი ორ გი გოგ სა ძის სარ ჩე ლის სა ფუძ ველ ზე მი ი ღო.

რა გახ და ამის მი ზე ზი, ჩვე ნი გა ზე თი ამ სა კითხ თან და კავ ში რე ბით, უჩა ძი მის ტა რიშ­ვილს და უ კავ შირ და, რო მელ მაც შემ დე გი აღ ნიშ ნა: “თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი­ტეტ ში, დე კა ნის არ ჩვე ნე ბის ჩა ტა რე ბას თან და კავ ში რე ბით, სა მი აქ ტი მოქ მე დებ და: დე ბუ­ლე ბა დე კა ნის არ ჩევ ნე ბის შე სა ხებ, რო მე ლიც და ამ ტკი ცა წარ მო მად გენ ლო ბით მა საბ ჭომ და რექ ტო რის ორი ბრძა ნე ბა, ერ თი ეკო ნო მი ი სა და ბიზ ნე სის ფა კულ ტეტ ზე დე კა ნის არ ჩევ ნე­ბის და ნიშ ვნის შე სა ხებ და მე ო რე იუ რი დი ულ ფა კულ ტეტ ზე დე კა ნის არ ჩევ ნე ბის და ნიშ ვნის შე სა ხებ. მე მი მაჩ ნი ა, რომ დე ბუ ლე ბა, რო­მე ლიც დე კანს არ ჩე ვის წესს გან საზღ ვრავს, წა მო მად გენ ლო ბით მა საბ ჭომ წეს დე ბის დარ­ღვე ვით მი ი ღო. ამი ტომ, ვითხ ოვ დე ბუ ლე ბის არა რად ცნო ბას და ასე ვე ამ დე ბუ ლე ბის სა ფუძ ვლზე მი ღე ბუ ლი რექ ტო რის ბრძა ნე­ბე ბის არა რად ცნო ბას. თავ და პირ ვე ლად, თა ვად წარ მო მად გენ ლო ბით საბ ჭოს მივ მარ­თე, რა თა მი ე ღოთ გა დაწყ ვე ტი ლე ბა, თუმ ცა მან უა რი გა ნაცხ ა და. შემ დგომ, გა ვა სა ჩივ რე ზემ დგომ ად მი ნიტ რა ცი ულ ორ გა ნო ში — გა­ნათ ლე ბის სა მი ნის ტრო ში. გა ნათ ლე ბის სა­მი ნის ტრომ შე ა ჩე რა აქ ტე ბის მოქ მე დე ბა, თუმ ცა უნი ვერ სი ტე ტი მა ინც და უ კავ შირ და პრო ფე სო რებს, რა თა არ ჩევ ნებ ზე მი სუ ლიყ­ვნენ. უნი ვერ სი ტეტ ში მი იჩ ნე ვენ, რომ გა ნათ­ლე ბის სა მი ნის ტრო არ არის ამ სა კითხ თან და კავ ში რე ბით უფ ლე ბა მო სი ლი ორ გა ნო და ისი ნი აპი რებ დნენ გა ნათ ლე ბის მი ნის ტრის ბრძა ნე ბის გა სა ჩივ რე ბას არ ჩევ ნე ბი, რომ ჩა­ტა რე ბუ ლი ყო, შემ დეგ, იმ შემ თხვე ვა ში, თუ კი მოხ დე ბა ზე მოთ აღ ნიშ ნუ ლი აქ ტე ბის არა რად ცნო ბა, გა ტაწყ ვე ტი ლე ბის აღ სრუ ლე ბა ძა ლი­ან გარ თულ დე ბო და. ამი ტო მაც მივ მარ თეთ სა სა მარ თლოს. სა სა მარ თლომ ჩათ ვა ლა, რომ აქ ტე ბის მოქ მე დე ბა უნ და შე ჩე რე ბუ ლი ყო. ხა­ზი მინ და გა ვუს ვა, რომ ჯერ არც გა ნათ ლე ბის სა მი ნის ტროს, არც სა სა მარ თლოს არ მი უ ღია გა დაწყ ვე ტი ლე ბა ამ აქ ტე ბის არა რად ცნო ბის თა ო ბა ზე. არ უმ სჯე ლია არ სე ბი თად, მხო ლოდ შე ა ჩე რა ად მი ნის ტრა ცი უ ლი საპ რო ცე სო კო­დექ სის 29­ე მუხ ლის მი ხედ ვით არ ჩევ ნე ბი ჩა ტა რე ბის პრო ცე სი.” ­ აღ ნიშ ნავს უჩა ძი მის­ტა რიშ ვი ლი.

სა მარ თლებ რი ვი და ვის შე სა ხებ “თსუ თა იმ­სი” თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტის იუ რი დი უ ლი სამ სა ხუ რის უფ როსს, ქალ ბა ტონ ლე ლა ბე ნი ძეს ესა უბ რა. ლე ლა ბე ნი ძის გან­ცხა დე ბით: “მარ თა ლია ამ ჟა მად არ ჩევ ნე ბის ჩა ტა რე ბის პრო ცე სი თბი ლი სის სა ქალ ქო სა სა მარ თლოს გა დაწყ ვე ტი ლე ბის სა ფუძ ველ­ზე შე ჩე რე ბუ ლი ა, თუმ ცა გა დაწყ ვე ტი ლე ბა ექ ვემ დე ბა რე ბა გა სა ჩივ რე ბას. უნი ვერ სი ტე ტი აპი რებს კერ ძო სა ჩივ რის შე ტა ნას სა სა მარ­თლო გან ჩი ნე ბის გა უქ მე ბის მოთხ ოვ ნით. მყა რი სა მარ თლებ რი ვი სა ფუძ ვე ლი გვაქვს ვი ვა რა უ დოთ, რომ სა სა მარ თლოს გა დაწყ ვე­ტი ლე ბა უსა ფუძ ვლო იყო. ჩვენ თვის პირ ველ ეტაპ ზე მნიშ ვნე ლო ვა ნია არა სა კითხ ის არ სე­ბი თი გან ხილ ვა, არა მედ სა სა მარ თლოს მი ერ “არ ჩევ ნე ბის ჩა ტა რე ბის პრო ცე სის შე ჩე რე ბის შე სა ხებ გან ჩი ნე ბის” გა უქ მე ბა. ამას თა ნა ვე, სა სა მარ თლომ აუ ცი ლებ ლად უნ და იმ სჯე ლოს სარ ჩე ლის და საშ ვე ბო ბის სა კითხ ზე, ამის თვის აუ ცი ლე ბე ლია გა ი მარ თოს გან მწეს რი გე ბე ლი სხდო მა. რო გორც ვი ცით, აუ ცი ლე ბე ლი ა, რომ იზღ უ დე ბო დეს მო სარ ჩე ლის კა ნო ნით და ცუ­ლი უფ ლე ბე ბი, ინ ტერ სი, რაც ჩვენ შემ თხვე­ვა ში, მი მაჩ ნი ა, რომ სა ხე ზე არ გვაქვს.”

ვიდ რე სა მარ თლებ რი ვი და ვა გა ირ კვე ვა და უნი ვერ სი ტეტ ში მი თი თე ბულ ფა კულ ტე ტებ ზე დე კა ნის არ ჩევ ნე ბი ჩა ტარ დე ბო დეს, ავ ღნიშ­ნავთ, რომ თსუ ­ის იუ რი დი ულ ფა კულ ტეტ ზე დე კა ნის არ ჩევ ნე ბი მო ნა წი ლე ო ბას იღებს მხო ლოდ ორი კან დი და ტი ­ მოქ მე დი დე კა ნის მო ვა ლე ო ბის შემ სრუ ლე ბე ლი ირაკ ლი ბურ­დუ ლი და თსუ ­ის იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის რე ფორ მამ დე ლი ლექ ტო რი, ამ ჟა მად თბი ლი სის ეკო ნო მი კურ ურ თი ერ თო ბა თა უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი, სა მარ თლის დოქ ტო რი, იუ რი დი­ულ მეც ნი ე რე ბა თა კან დი და ტი ალექ სან დრე ჩხი ტა უ რი.

“თსუ თა იმ სი” იუ რი დი ულ ფა კულ ტეტ ზე დე კა ნის არ ჩევ ნებ ში მო ნა წი ლე კან დი დატ თა საპ როგ რა მო დო კუ მენ ტე ბით და ინ ტერეს და. ალე კო ჩხი ტა უ რის ასეთ პროგ რა მას “მო ტი­ვა ცია და სა მოქ მე დო გეგ მა” ჰქვი ა, რო მე ლიც მან ოფი ცი ა ლუ რად წა რუდ გი ნა უნი ვერ სი­ტეტს. მას ში სა უ ბა რია სა ქარ თვე ლო ში დაწყ ე­ბუ ლი სა გან მა ნათ ლებ ლო რე ფორ მის შე სა ხებ, რო მელ საც ავ ტო რი უკი დუ რე სად ნე გა ტუ რად აფა სებს და ხე ლი სუფ ლე ბის არას წორ სა­გან მა ნათ ლებ ლო პო ლი ტი კას მი ა წერს. მი სი თქმით, “გა ნათ ლე ბის რე ფორ მის შე დე გად, მოხ და უმაღ ლე სი სას წავ ლებ ლე ბის რე ა ლუ რი ავ ტო ნო მი ის და თვით მმარ ვე ლო ბის ორ გა ნო­ე ბის გა უქ მე ბა, რომ ლე ბიც დღეს ატა რე ბენ ფიქ ტი ურ სა ხეს. მოხ და კვა ლი ფი ცი უ რი კად­რე ბის უსა მარ თლოდ გან დევ ნა და შე სა ბა მი­სად, სა მეც ნი ე რო კვლე ვე ბის ხა რის ხი ა ნო ბის შემ ცი რე ბა, მა თი გა უ ა რე სე ბა. არას წო რად გან ხორ ცი ელ და უნი ვერ სი ტე ტის ად მი ნის­ტრი რე ბი სა და მმარ თვის სა კითხ ი. მიმ დი ნა­

რე ობს კად რე ბის არას წო რად შერ ჩე ვა, და­კომ პლექ ტე ბა პრო ფე სი ო ნა ლე ბის გან დევ ნის ხარ ჯზე, ხორ ცი ე ლე ბა არას წო რი სა კად რო პო ლი ტი კა უკა ნო ნო კონ კურ სე ბის და სხვა­დას ხვა სა შუ ა ლე ბა თა გა მო ყე ნე ბის გზით. აბ სო ლუ ტუ რად იგ ნო რი რე ბუ ლია გაჭ ვირ ვა­ლო ბის და სა ჯა რო ო ბის პრინ ცი პი, არამ ყა რია სა უ ნი ვერ სი ტე ტო გა ნათ ლე ბის სფე რო ში და საქ მე ბულ პირ თა სო ცი ა ლუ რი დაც ვის გა რან ტი ე ბი” ალე კო ჩხი ტა უ რი ფიქ რობს, რომ სას წრა ფოდ უნ და შე ჩერ დეს რე ფორ მის ნიღ ბით მიმ დი ნა რე ნე გა ტი უ რი პრო ცე სე ბი, რის თვი საც აუ ცი ლე ბე ლია გა მოცხ ად დეს ე.წ. “გარ და მა ვა ლი პე რი ო დი,” რომ ლის შე დე გა­დაც უნ და მოხ დეს უკ ვე გან ხორ ცი ე ლე ბუ ლი აკა დე მი უ რი და ად მი ნის ტრა ცი უ ლი პერ სო ნა­ლის კონ კურ სე ბის სრუ ლი ანუ ლი რე ბა, გა უქ­მე ბა და ისე თი პრო ფე სი ო ნა ლე ბის გან და კომ­პლექ ტე ბუ ლი სა კონ კურ სო კო მი სე ბის შექ მნა, ვინც უზ რუნ ველ ყოფდა ობი ექ ტურ არ ჩე ვებს.

მი სი თქმით, სა ჭი როა უფ რო მე ტი ყუ რადღ ე ბა და ეთ მოს სტუ დენ ტთა უფ ლე ბე ბის დაც ვას და სო ცი ა ლუ რი გა რან ტი ე ბის სა მარ თლებ რი ვი მე ქა ნიზ მე ბის შე მო ღე ბას. იგი ფა კულ ტე ტის პრი ო რი ტე ტე ბად მი იჩ ნევს: ქარ თველ მეც ნი­ერ თა მი ერ ევ რო პულ სივ რცე ში კონ კუ რენ­ტუ ნა რი ა ნი სა გან მა ნათ ლებ ლო პროგ რა მე ბის შექ მნის ხელ შეწყ ო ბას, სწავ ლე ბის თა ნა მედ­რო ვე მე თო დო ლო გი ის და ნერ გვის უზ რუნ­ველ ყო ფას, ახა ლი სა ხელ მძღვა ნე ლო ე ბის შექ მანს, თე ო რი უ ლი სწავ ლე ბის და ახ ლო ე ბას პრაქ ტი კულ საქ მი ა ნო ბას თან და სხვას.

თსუ ­ის იუ რი დი ულ ფა კულ ტე ტის დე კა ნის მო ვა ლე ო ბის შემ სრუ ლე ბელ მა ირაკ ლი ბურ­დულ მა წა რად გი ნა თა ვი სი სა მოქ მე დო გეგ მა “ფა კულ ტე ტის სტრა ტე გი უ ლი გან ვი თა რე ბის კონ ცეფ ცი ა”. მი სი აზ რით, სა ქარ თვე ლო ში თსუ­ს იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტი წარ მო ად­გენს სა მარ თლის მეც ნი ე რე ბის, სტრა ტე გი ა თა მომ ზა დე ბი სა და სა მარ თლებ რი ვად აღ ზრდის ძი რი თად კე რას. “რამ დე ნი მე წლის წინ და­იწყო იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის მო დერ ნი­ზე ბა, მას შემ დეგ, რაც სა ქარ თველს სა გან მა­ნათ ლებ ლო სის ტე მა ჩა ერ თო ბო ლო ნი ის პრო­ცეს ში, ეს საკ მა ოდ ხან გრძლი ვი პრო ცე სია და მი ზა ნი ერთ დღე ში ვერ მი იღ წე ვა. პრობ ლე მას

წარ მო ად გენს ერ თი ა ნი სა ხელ მწი ფო ებ რი ვი ჩარ ჩო­ პი რო ბე ბის არარ სე ბო ბა სწო რედ იუ­რი დი ულ სფე რო ში. უმაღ ლე სი იუ რი დი უ ლი გა ნათ ლე ბის შე სა ხებ ერ თი ა ნი სა კა ნონ მდებ­ლო რეგ ლა მენ ტა ცი ის უქონ ლო ბა კი დევ უფ­რო არ თუ ლებს საქ მეს. ამი ტომ, ფა კულ ტე ტი, გარ კვე ულ წი ლად, უნ და გა მო ვი დეს იმ სა მარ­თალ შე მოქ მე დე ბი თი პრო ცე სის მო ნა წი ლე, რო მე ლიც პა რა ლე ლურ რე ჟიმ ში იმუ შა ვებს სა ხელ მწი ფოს თან ერ თად ასე თი ერ თი ა ნი სტან დარ ტის შექ მნის თვალ საზ რი სით” აღ­ნიშ ნავს იგი. “ფა კულ ტეტ ზე არ სე ბულ მა სა­მა გის ტრო პროგ რა მამ ხე ლი უნ და შე უწყ ოს იმ სა ბა ზი სო სა მარ თლებ რი ვი ცოდ ნის ვიწ რო მი მარ თუ ლე ბით გაღ რმა ვე ბას, რო მე ლიც ბა­კა ლავ რი ა ტის კურ სდამ თავ რე ბულ მა შე ი ძი ნა. შე სა ბა მი სად, ყუ რადღ ე ბა უფ რო სპე ცი ა ლი­ზა ცი ის ვიწ რო მი მარ თუ ლე ბებ ზე უნ და გა მახ­ვილ დეს.”

ირაკ ლი ბურ დუ ლი მი უ თი თებს, რო გორც ბა კა ლავ რი ა ტის, ისე სა მა გის ტრო პროგ რა მის გარ კვე უ ლი ას პექ ტით დახ ვე წის სა ჭი რო ე ბი სა­კენ. მა გა ლი თად, ის თვლის, რომ სა ბა კა ლავ რო პროგ რა მა ში უმ ჯო ბე სი იქ ნე ბო და სა ო ჯა ხო და მემ კვიდ რე ო ბი თი სა მარ თლის ცალ ­ცალ კე საგ ნე ბად შე თა ვა ზე ბა, ასე ვე ბა კა ლავ რი ა ტის დო ნე ზე აუ ცი ლებ ლად უნდა ის წავ ლე ბო დეს იუ რი დი უ ლი მარ თლწეს რი გი. მი სი აზ რით, კრე­დიტ თა გა ნა წი ლე ბის არ სე ბუ ლი წე სი იწ ვევს სტუ დენ ტე ბის დატ ვირ თვის გა უ მარ თლე ბელ ზრდას, რის გა მოც ისი ნი სა თა ნა დოდ ვერ ახერ­ხე ბენ ვერც სა ბა ზი სო მო დუ ლის ფარ გლებ ში გა სავ ლე ლი საგ ნე ბის და ვერც სპე ცი ა ლი ზა­ცი ის მო დუ ლის საგ ნე ბის დაძ ლე ვას. აქე დან გა მომ დი ნა რე, ის მი იჩ ნევს, რომ სა ვალ დე ბუ ლო საგ ნებს უფ რო დი დი ად გი ლი უნ და და ეთ მოს, მა გა ლი თად 200 კრე დი ტი, ამას თა ნა ვე სა ჭი­როა ამ საგ ნებ ში სა ლექ ციო სა ა თე ბის რა ო დე­ნო ბის გაზ რდა, რაც ხელს შე უწყ ობს ცოდ ნის ხა რის ხის ამაღ ლე ბას. “ვფიქ რობ უცხო ენის შეს წავ ლას დი დი ყუ რადღ ე ბა უნ და და ეთ მოს. სა სურ ვე ლია, თა ვად ფა კულ ტეტ მა და ად გი­ნოს იმ თა ვი სუ ფა ლი საგ ნე ბის ჩა მო ნათ ვა ლი, რო მე ლიც მო მა ვალ იუ რისტს მი სი შემ დგო მი პრო ფე სი უ ლი საქ მი ა ნო ბის პრო ცეს ში დას ჭირ­დე ბა. მნიშ ვნე ლო ვა ნი ა, რომ ბა კა ლავ რი ა ტის ბო ლო სე მეს ტრი მთლი ა ნად რე პე ტი ტო რი უმს, ანუ გან ვლი ლი მა სა ლის გა მე ო რე ბას და ეთ­მოს. ბევ რი არის შე საც ვლე ლიო სა ხელ ფა სო პო ლი ტი კა ში. მი ზან შე წო ნი ლი იქ ნე ბო და, რომ ფა კულ ტეტ ზე და ი ნერ გოს დის ტან ცი უ რი სწავ­ლე ბის მე თო დი.” აღ ნიშ ნავს ირაკლი ბურ დუ ლი. მი სი აზ რით, აუ ცი ლებ ლად უნ და მოქ მე დებ დეს სტუ დენ ტთა და საქ მე ბის პროგ რა მა, ასე ვე სა­ზაფ ხუ ლო სკო ლე ბი. აუ ცი ლე ბე ლი ა, რომ ფა­კულ ტეტ ზე შე იქ მნას ინ სტი ტუ ტე ბი, ეს ხელს შე უწყ ობს სა მეც ნი ე რო და სას წავ ლო პრო ცე სის ერ თმა ნეთ თან და ახ ლო ე ბას.

რა ტომ შე ა ჩე რა სა სა მარ თლომ უნი ვერ სი ტეტ ში დე კა ნის არ ჩევ ნე ბი?

მა რი ამ ხუ ხუ ნა იშ ვი ლი

ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი­სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ ში, 3 ივ ნისს, გა ი მარ თა თსუ ­ის იუ რი დი უ ლი ფა კულ­ტე ტის პირ ვე ლი სა ერ თო სა ფა კულ ტე ტო სა მარ თლებ რი ვი ჟურ ნა ლის “სა მარ თლის ჟურ ნა ლის” პრე ზენ ტა ცი ა, რო მელ საც ეს­წრე ბოდ ნენ სა ქარ თვე ლოს იუ რი დი უ ლი სა ზო გა დო ე ბის რჩე უ ლი წარ მო მად გენ ლე­ბი: სა ქა ლა ქო სა სა მარ თლოს კორ პუ სის მო სა მარ თლე ე ბი, სა კონ სტი ტუ ციო სა სა­მარ თლოს მო სა მარ თლე ე ბი, პრო ფე სო რე ბი, მოწ ვე უ ლი სტუმ რე ბი. მათ სიტყ ვით მი მარ­თა თსუ ­ის იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის დე კა­ნის მო ვა ლე ო ბის შემ სრუ ლე ბელ მა ირაკ ლი

ბურ დულ მა. მან აღ ნიშ ნა, რომ ჟურ ნალ ში და ი ბეჭ დე ბა, რო გორც ქარ თვე ლი, ასე ვე უცხ ო ე ლი გა მო ჩე ნი ლი იუ რის ტე ბის პუბ­ლი კა ცი ე ბი, სა მეც ნი ე რო ნაშ რო მე ბი, ასე ვე მსოფ ლი ო ში აღი ა რე ბუ ლი, გა მო ჩე ნი ლი იუ რის ტე ბის სა მარ თლებ რი ვი ნაშ რო მე ბის თარ გმა ნე ბი.

სტუმ რებს სიტყ ვით მი მარ თეს ლე ვან ალექ სი ძემ და გი ორ გი ტყე შე ლი ა ძემ. ასე ვე, ბე სა რი ონ ზო ი ძემ, რო მე ლიც გახ ლავთ ჟურ­ნა ლის მთა ვა რი რე დაქ ტო რი: “სა ქარ თვე­ლო ში ძა ლი ან ცო ტა სა მეც ნი ე რო ჟურ ნა ლი იბეჭ დე ბა. გა მო დი ო და “საბ ჭო თა სა მარ თა­ლი”, ასე ვე “ქარ თუ ლი სა მარ თლის მი მო­ხილ ვა”, უზე ნა ეს მა სა სა მარ თლომ გა მოს ცა ჟურ ნა ლი “მარ თლმსა ჯუ ლე ბა,” რაც შე ე ხე ბა სას წავ ლო და წე სე ბუ ლე ბებს, მათ და მო უ კი­

დე ბე ლი სა მეც ნი ე რო ჟურ ნა ლი არ ჰქო ნი ათ. “სა მარ თლის ჟურ ნა ლი” თსუ ­ის იუ რი დი ულ ფა კულ ტეტ ზე პირ ვე ლი ფარ თო პრო ფი ლის ჟურ ნა ლი ა.” — აღ ნიშ ნა ბე სა რი ონ ზო ი ძემ. “სა მარ თლის ჟურ ნა ლის” სა რე დაქ ციო კო­ლე გი ა ში შე დი ან: თსუ პრო ფე სო რე ბი: ლე ვან ალექ სი ძე, გი ორ გი და ვი თაშ ვი ლი, ავ თან დილ დე მეტ რაშ ვი ლი, მზია ლეკ ვე იშ ვი ლი, გუ რამ ნაჭყ ე ბი ა, თევ დო რე ნი ნი ძე, ნუგ ზარ სურ­გუ ლა ძე, ლა დო ჭან ტუ რი ა, გი ორ გი ხუ ბუ ა, ირაკ ლი ბურ დუ ლი, პა ა ტა ტუ რა ვა, თი ნა თინ წე რეთ ლის სა ხე ლო ბის სა ხელ მწი ფო სა და სა მარ თლის ინ სტი ტუ ტის დი რექ ტო რი ლა შა ბრეგ ვა ძე, ფრან კფურ ტის უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი გუნ ტერ ტი ობ ნე რი, სტენ ფორ­დის უნი ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი ლო უ რენს ფრიდ მა ნი, მი უნ ხე ნის უნი ვერ სი ტე ტის პრო­

ფე სო რი ბერნდ შუ ნე მა ნი, ბა ი რო ი თის უნი­ვერ სი ტე ტის პრო ფე სო რი პე ტერ ჰე ბერ ლე. ჟურ ნა ლის თე მა ტი კა მრა ვალ ფე რო ვა ნი ა, მო ი ცავს რო გორც კერ ძო, ასე ვე სა ჯა რო და სის ხლის სა მარ თლის სფე რო ებს, წარ მოდ გე­ნი ლია ირაკ ლი ბურ დუ ლის თარ გმა ნი კლა უს ჰოპ ტის ნაშ რო მი სა: “კორ პო რა ცი უ ლი მარ­თვა ევ რო პა ში: რე გუ ლი რე ბის ახა ლი მო დე­ლი და “რბი ლი სა მარ თა ლი.” ჯერ ჯე რო ბით, და გეგ მი ლია სემ სეტ რში ორი ნო მე რის გა­მოშ ვე ბა, ჟურ ნა ლი უფა სოდ ვრცელ დე ბა.

ჩვე ნი გა ზე თი უერ თდე ბა მი ლოც ვებს და მიგ ვაჩ ნი ა, რომ ეს არის დრო უ ლი და სა ჭი­რო შე საძ ლე ბლო ბა, რო გორც პრო ფე სუ რის­თვის, ასე ვე სტუ დენ ტუ რი სა ზო გა დო ე ბი­სათ ვის.

იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტეტ ზე პირ ვე ლი სა ერ თო სა ფა კულ ტე ტო სა მარ თლებ რი ვი ჟურ ნა ლი და ფუძ ნდა

6 ივნისი, №6 (12)TSU TIMES სტუდენტური / Students

თა თია თამ ლი ა ნი

“ნა ფი ცი მსა ჯუ ლი” თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ ში გან ხორ ცი ე ლე ბულ პრო ექ­ტთა გან, ერ თ­ერ თი ყვე ლა ზე წარ მა ტე ბუ ლი და მას შტა ბუ რი ა, რა საც მის მი მართ სტუ დენ ტე ბის დი დი და ინ ტე რე სე ბა ადას ტუ რებს. მათ, ვინც ვერ შეძ ლო თა ვი სი თა ვის რე ა ლი ზე ბა პირ ველ სე ზონ ზე, პრო ექ ტის ავ ტო რე ბი კი დევ ერ თხელ აძ ლე ვენ ამის შე საძ ლებ ლო ბას.

მო გეხ სე ნე ბათ, დი დი მუ შა ო ბის და გა ნუწყ ვე­ტე ლი მცდე ლო ბის შემ დეგ, ამა წლის მარ ტში, სა ქარ თვე ლო გახ და “ევ რო პის იუ რისტ სტუ­დენ ტთა ასო ცი ა ცი ის” (ELSA) წევ რი. “ნა ფი ცი მსა ჯუ ლი­2” ამ ასო ცი ა ცი ის ეგი დით, სა ქარ­თვე ლო ში გა მარ თუ ლი პირ ვე ლი გლო ბა ლუ რი ღო ნის ძი ე ბა ა. პრო ექ ტმა გა ა ფარ თო ვა თა ვი სი საზღ ვრე ბი და მას ში მო ნა წი ლე ო ბას იღე ბენ არა მარ ტო თბი ლი სის, არა მედ რე გი ო ნა ლუ რი უნი ვერ სი ტე ტე ბიც. ესე ნი ა: სა ქარ თვე ლოს ტექ­ნი კუ რი უნი ვერ სი ტე ტი; ქარ თულ ­ა მე რი კუ ლი უნი ვერ სი ტე ტი (GAU); კავ კა სი ის სა მარ თლის სკო ლა (CSL); აკა კი წე რეთ ლის სა ხე ლო ბის ქუ­თა ი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტი; შო თა რუს­თა ვე ლის სა ხე ლო ბის ბა თუ მის სა ხელ მწი ფო უნი­ვერ სი ტე ტი; გო რის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტი და სა კუთ ვრივ თსუ.

პრო ექ ტის უპირ ვე ლე სი მი ზა ნია სა ზო გა დო ე ბის ინ ფორ მი რე ბა ნა ფიც მსა ჯულ თა სის ტე მის შე სა­ხებ, სტუ დენ ტე ბის თე ო რი უ ლი ცოდ ნის პრაქ ტი­კუ ლი რე ა ლი ზე ბა, სტუ დენ ტთათ ვის სა სა მარ თლო უნარ ­ჩვე ვე ბის გან ვი თა რე ბა და მა თი აქ ტი უ რი ჩარ თვა ნა ფიც მსა ჯულ თა ინ სტი ტუ ტის შე მო ღე­ბას თან და კავ ში რე ბულ პრო ცეს ში.

პირ ველ ეტაპ ზე ჩა ტარ დე ბა პრე ზენ ტა ცია ყვე ლა უმაღ ლეს სას წავ ლე ბელ ში, ტეს ტი რე ბა, შერ ჩე უ ლი სტუ დენ ტე ბი გა ივ ლი ან გა სა უბ რე ბას და მათ შო რის ოთხი სა უ კე თე სო სა გან და კომ­პლექ ტდე ბა გუნ დი, რო მელ საც ჩა უ ტარ დე ბა ტრე ნინ გე ბი და პრო ცეს ზე მო ნა წი ლე ო ბას მი ი­ღებს უნი ვერ სი ტე ტის სა ხე ლით.

“ნა ფი ცი მსა ჯუ ლი­ 2”­ის პრე ზენ ტა ცია 2009 წლი 22 მა ისს ჩა ტარ და. სიტყ ვით გა მო ვიდ ნენ თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტის რექ­ტო რი, ბა ტო ნი გი ორ გი ხუ ბუ ა, იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის დე კა ნის მო ვა ლე ო ბის შემ სრუ ლე­ბე ლი, ირაკ ლი ბურ დუ ლი და პრო ფე სო რი და ვით კე რე სე ლი ძე, რო მელ მაც მი ა წო და სტუ დენ ტებს ინ ფორ მა ცია “ევ რო პის იუ რისტ სტუ დენ ტთა ასო ცი ა ცი ის” შე სა ხებ და იდეა გავ მხდა რი ყა ვით

ამ ორ გა ნი ზა ცი ის წევ რე ბი. პრე ზენ ტა ცია გახ­სნა თა მარ ბა რა მი ძემ, რო მელ მაც ტრი ბუ ნას თან “ევ რო პის იუ რისტ სტუ დენ ტთა ასო ცი ა ცია ­ სა­ქარ თვე ლოს” პრე ზი დენ ტი — ირაკ ლი სამ ხა რა ძე მი იწ ვი ა. დამ სწრე სა ზო გა დო ე ბას სიტყ ვით მი­მარ თეს ასე ვე, სე მი ნა რე ბი სა და კონ ფე რენ ცი ე­ბის მი მარ თუ ლე ბის ხელ მძღვა ნელ მა ზი ნა ჩხა ი­ძემ “,ევ რო პის იუ რისტ სტუ დენ ტთა ასო ცი ა ცია სა ქარ თვე ლო”­ს გე ნე რა ლურ მა მდი ვან მა ბე ქა ძა მაშ ვილ მა და გამ გე ო ბის სხვა წევ რებ მა: დი­მიტ რი გე გე ნა ვამ, არ ჩილ ცერ ცვა ძემ, თორ ნი კე

რე ვიშ ვილ მა და ქე თი ვარ დო სა ნი ძემ. სტუმ რებს გა მო კითხ ვის შე დე გე ბი გა აც ნეს სა ლო მე ქავ­თა რა ძემ და ეკა სი რა ძემ. გა მომ სვლე ლებ მა ისა­უბ რეს “ევ რო პის იუ რისტ სტუ დენ ტთა ასო ცი ა­ცი ი სა” და მას ში სა ქარ თვე ლოს გა წევ რი ა ნე ბის ის ტო რი ა ზე. ასე ვე პრო ექტ “ნა ფი ცი მსა ჯუ ლის” მიზ ნებ სა და მნიშ ვნე ლო ბა ზე.

ირაკ ლი სამ ხა რა ძე, პრო ექტ “ნა ფიც ­მსა ჯუ­ლის” იდე ის ავ ტო რი: “გა ა მარ თლებს თუ არა ნა ფიც მსა ჯულ თა სა სა მარ თლო სა ქარ თვე­ლო ში, ქვე ყა ნა ში, რო მე ლიც ეს ­ე საა შე უდ გა დე მოკ რა ტი უ ლი ინ სტი ტუ ტე ბი სა კენ სვლას და რო მელ მაც ახ ლა ხან გა ი ზი ა რა თა ნა მედ რო ვე სა­მარ თლებ რი ვი პრაქ ტი კა, არა ვინ იცის. გვაქვს საკ მა ოდ მრავ ლფე რო ვა ნი სა ერ თა შო რი სო გა მოც დი ლე ბა, მა გა ლი თად, ეს პა ნეთ ში სის ტე­მის დამ კვიდ რე ბას, არც მე ტი არც ნაკ ლე ბი, 17 წე ლი დას ჭირ და, იგი ვე ირ ლან დი ა ში, რო მე ლიც დღე საც კი ერ თ­ერთ ყვე ლა ზე გან ვი თა რე ბულ სა ხელ მწი ფოდ ით ვლე ბა მსოფ ლი ო ში, კითხ ვის ნიშ ნის ქვეშ აყე ნე ბენ იმ სა მარ თლებ რივ სის ტე­მას, რო მე ლიც ზე ნიტ ში იმ ყო ფე ბო და რამ დე ნი­მე წლის წინ. ჩვენ, პრო ექ ტის გან მავ ლო ბა ში, არ მო ვე რი დე ბით შე კითხ ვებს, ინი ცი ა ტი ვებს,

მსჯე ლო ბა სა და დის კუ სი ას, პო ლე მი კა საც კი სა კითხ ზე, რო მე ლიც ასე თი აქ ტუ ა ლუ რო ბით გა მო ირ ჩე ვა დღეს. ნა ფიც მსა ჯულ თა სა სა მარ­თლო მსოფ ლი ოს ბევრ ძლი ერ სა ხელ მწი ფო შია აღი ა რე ბუ ლი. ზო გან იგი ტრა დი ცი ის გა მომ ხატ­ვე ლი ა, ამას თან, დე მო კა ტი უ ლო ბის სა უ კე თე სო გა რან ტი და ინ დი კა ტო რი.

გან სხვა ვე ბით სა მო ქა ლა ქო ნა ფიც მსა ჯულ თა სა სა მარ თლო სა გან, რო მე ლიც თით ქმის აღარ არ სე ბობს, ნა ფიც მსა ჯულ თა სა სა მარ თლო სის ხლის სა მარ თლის საქ მე ებ ზე გა მო ცოცხ ლე­ბუ ლია და რო გორც ნე ილ ვიდ მა რი ამ ბობს: “ა იხ­სნე ბა იმ ფაქ ტით, რომ ეს არის უბ რა ლოდ კარ გი ინ სტი ტუ ტი მარ თლმსა ჯუ ლე ბი სა და მის თვის ლე გი ტი მუ რო ბის მი ნი ჭე ბის თვალ საზ რი სით”.

უნ და ვი ვა რა უ დოთ, რომ თუ კი სა კა ნონ მდებ­ლო ნო ვა ცი ის გან ხორ ცი ე ლე ბამ ფრთე ბი უფ რო შე ის ხა. ჩვენც არა ნაკ ლე ბი შრო მა, ზრუნ ვა და მომ ზა დე ბა მოგ ვი წევს ინ სტი ტუ ტის უნაკ ლოდ ასა მოქ მე დებ ლად. ვფიქ რობთ, უნ და ვიზ რუ ნოთ მო ქა ლა ქე ობ რი ვი მარ თლშეგ ნე ბის ამაღ ლე ბა ზე; ნა ფიც მსა ჯულ თა სი ე ბი სრუ ლად უნ და წარ მო­ად გედ ნენ ქვეყ ნის მო სახ ლე ო ბას; ყუ რადღ ე ბა უნ და ეთ მო ბო დეს უმ ცი რე სო ბა თა უფ ლე ბებს, რე ლი გი უ რი, პო ლი ტი კუ რი, ეთ ნი კუ რი თუ გენ­დე რუ ლი დის კრი მი ნა ცი ის სა კითხ ებს; ნა ფი ცი მსა ჯუ ლე ბი და ცუ ლი უნ და იქ ნენ მა სობ რი ვი ინ­ფორ მა ცი ის, ინ ტერ ნე ტი სა და სხვა სა შუ ა ლე ბე­ბით ზე გავ ლე ნის მოხ დე ნის ალ ბა თო ბი სა გან; უნ­და გა მო ი რიცხ ოს ნა ფიც მსა ჯულ თა და ში ნე ბა...

ბუ ნებ რი ვი ა, ამ სა კითხ ზე ექ სპერ ტე ბი და სპე ცი ა ლის ტე ბი უფ რო აქ ტი უ რად იმ სჯე ლე ბენ, მაგ რამ ჩვენც, იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის სტუ­დენ ტე ბი, არ ვი სურ ვებ დით სტა ტის ტის როლ ში ყოფ ნას, სა მო მავ ლოდ დაწყ ე ბუ ლი პრო ცე სე ბის მი მართ.”

ჩვენს შე კითხ ვა ზე, არის თუ არა მომ ხრე ნა ფიც მსა ჯულ თა ინ სტი ტუ ტის შე მო ღე ბი სა სა ქარ­თვე ლო ში, ირაკ ლი სამ ხა რა ძემ აღ ნიშ ნა, რომ ამ შემ თხვე ვა ში, იგი ნე იტ რა ლუ რი მხა რე ა: “არ ვფიქ­რობ, რომ ამ სის ტე მის ჩვენ თან და ნერ გვა აუ ცი­ლე ბე ლი ა. ჩვენ პრო ცე სებ ში, გა მომ დი ნა რე ჩვე ნი პრო ექ ტის გამ ჭვირ ვა ლო ბი დან, ნე იტ რა ლურ და მი უ კერ ძო ე ბელ მხა რეს წარ მო ვად გენთ. ჩვე ნი სურ ვი ლია სა ზო გა დო ე ბი სათ ვის ინ ფორ მა ცი ის მი წო დე ბა, რა თა მას თა ვი სი, ობი ექ ტუ რი და მო კი­დე ბუ ლე ბა გა აჩ ნდეს ამ სა კითხ ის მი მართ.”

გა ა მარ თლა თუ არა პრო ექ ტის პირ ველ მა სე­ზონ მა, მან გვი პა სუ ხა, რომ გა ა მარ თლა, რა საც ადას ტუ რებს სტუ დენ ტო ბის დი დი და ინ ტე რე­

სე ბა, ჩარ თუ ლო ბა და აქ ტი უ რო ბა, რაც გახ და მე ო რე სე ზო ნის დაწყ ე ბის სა ფუძ ვე ლი: “მათ, ვინც ვერ შეძ ლო პირ ველ სე ზონ ში თა ვი სი შე­საძ ლებ ლო ბე ბის რე ა ლი ზე ბა, ამი სი სა შუ ა ლე ბა უნ და მის ცე მო დათ. ასე ვე, აუ ცი ლებ ლად უნ და აღ ვნიშ ნო თბი ლი სის მე რი ის, თბი ლი სის სა ხელ­მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტი სა და სა ქარ თვე ლოს უზე­ნა ე სი სა სა მარ თლოს მხარ დჭე რაც, რის გა მოც მათ დიდ მად ლო ბას ვუხ დი. მა ხა რებს ის ფაქ ტი, რომ პრო ექ ტი ტარ დე ბა ელ სა­ს ეგი დით, ამ ორ გა ნი ზა ცი ის მი ზა ნი ა, რომ ყვე ლა უნი ვერ სი­ტეტ ში არ სე ბობ დეს მი სი წარ მო მად გენ ლო ბე ბი. ძა ლი ან მნიშ ვნე ლო ვა ნია ის, რომ “ნა ფი ცი მსა­ჯუ ლის” მე ო რე სე ზონ ში უნი ვერ სი ტე ტე ბი უკ ვე სა ქარ თვე ლოს მას შტა ბი თაა წარ მოდ გე ნი ლი.”

სას ტუმ რო “ამ ბა სა დორ ში” გა მარ თულ პრე­ზენ ტა ცი ა ზე, პრო ექ ტის ორ გა ნი ზა ტო რებ მა წარ მოგ ვიდ გი ნეს გა მო კითხ ვა თა შე დე გე ბი. პირ­ვე ლი სო ცი ო ლო გი უ რი გა მო კითხ ვის ჩა ტარ და პრო ექ ტში მო ნა წი ლე უნი ვერ სი ტე ტე ბის მას შტა­ბით, გა მო ი კითხა 758 სტუ დენ ტი. მას ში მო ნა წი­ლე ო ბას იღებ დნენ, რო გორც იუ რი დი უ ლი, ასე ვე სხვა ფა კულ ტე ტის სტუ დენ ტე ბიც. პირ ველ სქე­მა ზე მო ცე მუ ლია შარ შან დე ლი, ხო ლო მე ო რე ზე — წლე ვან დე ლი მო ნა ცე მე ბი.

ქარ თუ ლი სა ზო გა დო ე ბი სათ ვის მარ თლაც დი­

დი გა მოც და იქ ნე ბა ნა ფი ცი მსა ჯუ ლე ბის სის ტე­მის და ნერ გვა სა სა მარ თლო პრაქ ტი კა ში. ვართ თუ არა საკ მა რი სად მზად იმი სათ ვის, რომ შევ ძლოთ ობი ექ ტუ რი და სა მარ თლი ა ნი ვერ დიქ ტის გა მო ტა­ნა, რამ დე ნად შე უძ ლია ჩვენს სო ცი უმს სუ ბი ექ ტუ­რო ბის გა და ლახ ვა და რამ დე ნა დაა მას ში გამ ჯდა­რი ზნე ობ რი ვი ფა სე უ ლო ბე ბი, სა მარ თლი ა ნო ბის გან ცდა?... ამას დრო გვიჩ ვე ნებს.

პრო ექ ტმა “ნა ფიც მსა ჯულ მა” მე ო რე სე ზო ნი შე მოგ ვთა ვა ზა

ნა ტა გუ ლი საშ ვი ლი

ზაფ ხუ ლის ცხე ლი დღე ე ბის დად გო მას თან ერ თად, აბი ტუ რი ენ ტე ბის ცი ებ ­ცხე ლე ბაც მა ტუ ლობს. გა მოც დე ბის კარ გად ჩა ბა რე ბა ­არ ჩა ბა რე ბა ხომ მა თი მო მა ვა ლი ცხოვ რე ბის გან მსაზღ ვრე ლი ა. წელს “ერ თი ა ნი ეროვ ნუ ლი გა მოც დე ბი” 2 ივ ლისს იწყ ე ბა და 17 ივ ლისს სრულ დე ბა. გა მოც დებ ში, და ახ ლო ე ბით 29 000 აბი ტუ რი ენ ტი იღებს მო ნა წი ლე ო ბას. აქე დან 25 000 აბი ტუ რი ენ ტი სტუ დენ ტი გახ დე ბა. მი­უ ხე და ვად აბი ტუ რი ენ ტებს შო რის თით ქმის არარ სე ბუ ლი კონ კურ სი სა, მა ღალ რე ი ტინ გულ ფა კულ ტე ტებ ზე კონ კურ სი ისევ დი დი ა. გან სა­კუთ რე ბით კი შემ დეგ ფა კულ ტე ტებ ზე: ბიზ ნე­სი და ეკო ნო მი კის ფა კულ ტე ტი; იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტი და სო ცი ა ლურ და პო ლი ტი კურ მეც ნი ე რე ბა თა ფა კულ ტე ტი.

სტუ დენ ტებ მა, რომ ლებ მაც გა მოც დე ბი 2005­2008 წლებ ში ჩა ა ბა რეს და და ფი ნან სე ბის სა სურ ვე ლი შე დე გი ვერ მი ი ღეს, შე უძ ლი ათ ხე ლახ ლა გა და ა ბა რონ უნა რის ტეს ტე ბი. წი ნა წლე ბის მსგავ სად, წელს აბი ტუ რი ენ ტე ბი გრან­ტის მო პო ვე ბას უნა რე ბის სკა ნი რე ბუ ლი ქუ ლე­ბის სა შუ ა ლე ბით შეძ ლე ბენ. იმ შემ თხვე ვა ში, თუ აბი ტუ რი ენ ტი მი ნი მა ლუ რი კომ პე ტენ ცი ის ზღვარს გა და ლა ხავს (მი ი ღებს მი ნი მუმ 26 ქუ ლას, ხო ლო უცხო ენის შემ თხვე ვა ში, 21 ქუ­ლას) მის მი ერ მი თი თე ბულ ყვე ლა გა მოც და ში, უმაღ ლეს სა გან მა ნათ ლებ ლო სას წავ ლე ბელ ში

ჩა ი რიცხ ე ბა. 2009 წლის გა მოც დებ ში, მი ღე ბუ­ლი ქუ ლე ბი ამა თუ იმ სა გან ში აღარ ინა ხე ბა.

თით ქოს ყვე ლა ფე რი სა ა თი ვით აწყ ო ბი ლი მო ჩანს, მაგ რამ არც მთლად ასეა საქ მე. აბი­ტუ რი ენ ტე ბი, რომ ლე ბიც 2009 წელს “ერ თი ან ეროვ ნულ გა მოც დებს” ჩა ა ბა რე ბენ და სხვა­დას ხვა უნი ვერ სი ტე ტებ ში ჩა ი რიცხ ე ბი ან, გა­ორ მა გე ბუ ლი სა ფა სუ რის გა დახ და მო უ წევთ. ეს, გან სა კუთ რე ბით, კერ ძო სას წავ ლებ ლებს ეხე ბა, სა დაც სწავ ლის სა შუ ა ლო წლი უ რი სა ფა­სუ რი სა ხელ მწი ფო სას წავ ლებ ლებ მაც გა აძ ვი­რა. ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ ში, სწავ ლის სა ფა­სუ რი, 1500 ლა რი დან 2250 ლა რამ დე გა ი ზარ­და. ანა ლო გი უ რი სი ტუ ა ციაა სა ქარ თვე ლოს ტექ ნი კურ უნი ვერ სი ტეტ ში, შო თა რუს თა ვე­ლის სა ხე ლო ბის თე ატ რი სა და კი ნოს უნი ვერ­სი ტეტ ში, სა ქარ თვე ლოს სა ხელ მწი ფო­ სა მე ურ­ნეო უნი ვერ სი ტეტ ში, თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო ­ სა მე დი ცო ნო უნი ვერ სი ტეტ ში, ილია ჭავ ჭა ვა­ძის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ ში და ა.შ.

უნ და აღი ნიშ ნოს, რომ სა ხელ მწი ფომ აბი ტუ­რი ენ ტებს შე ღა ვა თი მის ცა. აბი ტუ რი ენ ტე ბი, რომ ლე ბიც უნა რებ ში მაქ სი მა ლურ ქუ ლას და­აგ რო ვე ბენ, სა ხელ მწი ფო 1500 ლა რის ნაც­ვლად 2250 ლა რით და ა ფი ნან სებს.

რა ტომ გა ი ზარ და სწავ ლის სა ფა სუ რი უმაღ­ლეს სას წავ ლებ ლებ ში? ამ კითხ ვა ზე პა სუ ხის გა სა ცე მად სა ქარ თვე ლოს გა ნათ ლე ბის სა მი­ნის ტროს მი ვა კითხ ეთ, თუმ ცა მათ პა სუ ხის გა­ცე მი სა გან თა ვი შე ი კა ვეს და მთე ლი პა სუ ხის­

მგებ ლო ბა თა ვად უმაღ ლე სი სას წავ ლებ ლე ბის ად მი ნის ტრა ცი ას და ა კის რეს.

არ ვი ცი, კაც მა სად უნ და ეძე ბოს ამ კითხ­ვა ზე პა სუ ხი, სა მარ თა ლი, მაგ რამ ერ თი კი ცხა დია — მშობ ლე ბის უმე ტეს ნა წილს შვი ლი­

სათ ვის გა ნათ ლე ბის მი ცე მა ძა ლი ან ძვი რად და უჯ დე ბა.

შე იძ ლე ბა, ევ რო პის ქვეყ ნებ თან შე და რე ბით, სა ქარ თვე ლო ში, სწავ ლის გა და სა ხა დი, მარ­თლაც, საგ რძნობ ლად ნაკ ლე ბი ა, მაგ რამ თუ სა ზო გა დო ე ბის შე მო სა ვალ სა და ხელ ფა სე ბის რა ო დე ნო ბას გა ვით ვა ლის წი ნებთ, სწავ ლის წლი უ რი გა და სა ხა დი, მათ ბი უ ჯეტს ნამ დვი­ლად არ შე ე სა ბა მე ბა. ამას ისიც ემა ტე ბა, რომ სკო ლებ ში მოს წავ ლე ებს “ერ თი ა ნი ეროვ ნუ ლი გა მოც დე ბის" ჩა სა ბა რებ ლად, საკ მა რი სი გა­ნათ ლე ბის მი ღე ბა არ შე უძ ლი ათ. ამის გა მო კი, მშო ბე ლე ბი იძუ ლე ბულ ნი არი ან, შვი ლე ბი კერ­

ძო მას წავ ლებ ლებ თან ატა რონ, რაც სა ბო ლო­ოდ, არც თუ მცი რე თან ხა უჯ დე ბათ. ყო ვე ლი ვე ამის შემ დეგ, გაძ ვი რე ბუ ლი გა და სა ხა დი მშობ­ლებს ცალ კე ტვირ თად აწ ვე ბა. პრობ ლე მაა ისიც, რომ და ფი ნან სე ბა მხო ლოდ უნა რებ ში მი­ღე ბუ ლი ქუ ლე ბის შე დე გად ხდე ბა. ამის გა მო, ახალ გაზ რდე ბი, რომ ლე ბიც ჰუ მა ნი ტა რუ ლი საგ ნე ბის ცოდ ნით გა მო ირ ჩე ვი ან და მა თე მა ტი­კუ რი ნი ჭის უნა რით და ჯილ დო ვე ბულ ნი ნაკ­ლე ბად არი ან, იჩაგ რე ბი ან. უკე თე სი იქ ნე ბო და, და ფი ნან სე ბა თი თო ე უ ლი ჩა ბა რე ბუ ლი საგ ნის შე დე გე ბი დან გა მომ დი ნა რე ხდე ბო დეს და არა რო მე ლი მე კონ კრე ტუ ლი საგ ნის მი ხედ ვით.

უმაღ ლეს სას წავ ლებ ლებ ში გაზ რდი ლი გა და­სა ხა დე ბი და იკ ლებს თუ არა, ძნე ლია წი ნას წარ გან საზღ ვრო, მაგ რამ ერ თი ფაქ ტია — რო ცა სტუ დენ ტი სწავ ლი სათ ვის 2250 ლარს გა და იხ­დის, უნი ვერ სი ტეტ მა სრუ ლად უნ და და აკ მა­ყო ფი ლოს მი სი მოთხ ოვ ნე ბი, ეუქ მნას საკ მა ოდ კარ გი გა რე მო სრულ ფა სო ვა ნი სწავ ლის მი სა­ღე ბად, შე უქ მნას კარ გი პი რო ბე ბი ხა რის ხი ა­ნი ტექ ნი კის, ბიბ ლი ო თე კე ბის, სტა ჟი რე ბი სა და მო მა ვა ლი და საქ მე ბის უზ რუნ ველ ყო ფის გზით, თუმ ცა შე ას რუ ლებს თუ არა ამას არ­სე ბულ პრობ ლე მებ ში გახ ვე უ ლი უმაღ ლე სი სას წავ ლებ ლე ბი, ძა ლი ან საჭ ვო ა. არსებობს იმის პერსპექტივაც, რომ თუკი სტუდენტები გადახდის უუნარონი აღმოჩნდებიან, უმაღლეს სასწავლებლებს ფინანსური კრიზისი ემუქრებათ. ალბათ, ყველაფერი ახალი სასწავლო წლიდან გახდა შესაგრძნობი.

რა ტომ იზ რდე ბა სწავ ლის სა ფა სუ რი და ემუქ რე ბა თუ არა უნი ვერ სი ტე ტებს ფი ნან სუ რი კრი ზი სი?!

სა ლო მე გე ლუ ტაშ ვი ლი

კი დევ ერ თი გა მორ ჩე უ ლი ახალ გაზ რდა მო­აკ ლდა დე და მი წას, რო მელ მაც თა ვი სი 19 წლის სიცხ ოცხ ლის გან მავ ლო ბა ში, იმ დე ნი რამ მო ას წრო, რომ რო გორც მი სი ახ ლობ ლე ბი ამო ბებნ: “ა ქე დან სავ სე წა ვი და”. 2009 წლის 18 ივ ნისს, მას 20 წე ლი შე უს რულ დე ბო და, თუმ ცა 2008 წლის 11 დე კემ ბერს მომ ხდარ მა ავ ტო კა ტას ტრო ფამ იუ ბი ლა რის გა რე შე და ტო ვა მი სი ახ ლობ ლე ბი. ეს დღე ჯე მალ ბოლ ქვა ძის გა რე შე ყვე ლა მის თვის საყ ვა რელ მა ადა მი ან მა მო გო ნე ბე ბით აღ ნიშ ნა, და ი ბეჭ და მი სი ლექ სე ბის კრე ბუ ლი, “გზა უსას რუ ლო, ცა პირ შეკ­რუ ლი”. პრე ზენ ტა ცია სას ტუმ რო “ვე რე პა ლა სის” სა კონ ფე რენ­ციო დარ ბაზ ში შედ გა. ყვე ლა მი სი ლექ სე ბით და მას ზე მო გო ნე ბე­ბით იყო მო ცუ ლი, მი სი შე მოქ მე დე ბა სა ზო გა დო ე ბას ცნო ბილ მა მსა ხი ო ბებ მა ზუ რაბ ყიფ ში ძემ და გია ბურ ჯა ნა ძემ გა აც ნეს. მი სი ლექ სე ბის თი თო ე ულ სტრი ქონ ში იგ რძნო ბა ის უზარ მა ზა რი სიყ­ვა რუ ლი, რო მე ლიც ჯე მალს დე და მი წა ზე და ა ტა რებ და, გა იხ სე ნეს დღე ე ბი, სა ა თე ბი, წუ თე ბი, რომ ლე ბიც მას თან ერ თად გა უ ტა რე­ბი ათ. ყვე ლა ერ თხმად აღ ნიშ ნავ და, რომ იგი თა ვი სი ცოდ ნი თა და

ქცე ვით ყო ველ თვის გა მო ირ ჩე ო და თა ნა ტო ლე ბი სა გან, უზო მოდ კე თილ სა და მო სიყ ვა რუ ლეს მუ დამ უციმ ცი მებ და თვა ლე ბი და მუ დამ იმას ცდი ლობ და, მის გვერ დით მყო ფებს თა ვი ბედ ნი ე რად ეგ რძნოთ, რა საც მუ დამ ახერ ხებ და.

ბავ შვო ბი დან ცეკ ვავ და, მღე რო და, სკო ლა ში მის ვლის პირ ვე­ლი ვე დღი დან გა ა ო ცა მას წავ ლე ბე ლი და კლა სე ლე ბი, რად გან ზე პი რად იცო და “ვეფ ხის ტყა ოს ნის” არა ერ თი სტრი ქო ნი. მშობ­ლებს მე­5 კლას ში მი უ ღი ათ შე თა ვა ზე ბა, ჯე მა ლი 2 კლა სით წინ გა დავ სვა თო. ასაკ თან შე და რე ბით ყო ველ თვის ბევ რი იცო და, “ე როვ ნუ ლი გა მოც დე ბიც” უმაღ ლე სი შე დე გე ბით ჩა ა ბა რა და ქარ თულ ­ა მე რი კულ უნი ვერ სი ტეტ ში მოხ ვდა, იუ რი დი ულ ფა კულ­ტეტ ზე. სწო რედ იმ დღეს მი ი ღო ცნო ბა უნი ვერ სი ტე ტის ად მი ნის­ტრა ცი ის გან მე­2 კურ სის წინ სწრე ბით ჩა ე ბა რე ბი ნა გა მოც დე ბი, რო დე საც და ტო ვა სა მუ და მოდ ეს ქვე ყა ნა.

მი სი ლექ სე ბი და ღუპ ვის შემ დეგ აღ მო ა ჩი ნეს ახ ლობ ლებ მა. ზო­გი რვე ულ ში, ზო გიც უბ რა ლოდ ქა ღალ დის ნაგ ლეჯ ზე. ვინ იცის,

კი დევ იპო ვი ან მის ნა წე რებს. იქამ დე კი, კი დევ ერ თი ახალ გაზ რდა, ტრა გი კუ ლად და ღუ პუ ლი ჯე მალ ბოლ ქვა ძის ლექ სე ბი შე ე მა ტა ქარ თულ პო ე ზი ას. ამ ლექ სებ ში იგ რძნო ბა წი ნათ გრძნო­

ბა მო ახ ლო ე ბუ ლი უბე დუ რე ბი სა, რიცხ ვი 11­ისა და ზამ თრის ცი ვი დღე ე ბის ასე თი ხში რი ხსე ნე­ბაც თა ვის ლექ სებ ში ნი შა ნი ა, იმი სი, რომ იგი გრძნო და საფ­რთხეს. იქ ნებ სწო რედ ამი ტო­მაც ცდი ლობ და ყვე ლა ფე რი მო ეს წრო ცხოვ რე ბა ში და ამ­დე ნი გა სახ სე ნებ ლი და ე ტო ვე­ბი ნა გარ შე მომ ყოფ თათ ვის.

მი სი მე გობ რე ბი ერ თხმად აღ ნიშ ნა ვენ, რომ უზარ მა ზა რი იმე დი და კარ გეს ჯე მა ლი კოს სა ხით, რო მე ლიც მათ თვის მუ­დამ დი დი და ნაკ ლი სი იქ ნე ბა.

პო ე ზი ა ში გაგ რძე ლე ბუ ლი სი ცოცხ ლე...

7TSU TIMESივნისი, №6 (12) სტუდენტური / Students

თა თია ბე რე კაშ ვი ლიერ თი ა ნი ეროვ ნუ ლი გა მოც დე ბის კვალ დაკ­

ვალ, არა ნაკ ლებ სა ინ ტე რე სო ა, თუ რა სა მა გის­ტრო პროგ რა მებს გვთა ვა ზობს ესა თუ ის უნი­ვერ სი ტე ტი და რა პრინ ცი პით ხდე ბა სა მა გის ტრო გა მოც დე ბის ჩა ბა რე ბა. რო გორც ცნო ბი ლი ა, 4­წლი ა ნი ბა კა ლავ რი ა ტის პროგ რა მის დამ თავ­რე ბის შემ დე გი სა ფე ხუ რია სწავ ლის გაგ რძე­ლე ბა 2 წლით. მა გის ტრა ტუ რის გა სავ ლე ლად, რო მე ლიც წარ მო ად გენს უნი კა ლურ შანსს სტუ­დენ ტე ბი სათ ვის თა ვი ან თი პრო ფე სი ო ნა ლიზ მის ასა მაღ ლებ ლად. ამ თვალ საზ რი სით, თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტი, ერ თ­ერ თი ყვე ლა­ზე სა უ კე თე სო უნი ვერ სი ტე ტია სა ქარ თვე ლო ში,

რად გან თსუ ­ის სა მეც ნი ე რო და აკა დე მი უ რი პერ სო ნა ლის ხან გრძლი ვი ის ტო რი ით გან მტკი ცე­ბუ ლი გა მოც დი ლე ბა, ერ თ­ერ თი ყვე ლა ზე მდი და რი, სა უ ნი ვერ სი­ტე ტო სა ფა კულ ტე ტო და დარ­გობ რი ვი ბიბ ლი ო თე კა და ლა ბო­რა ტო რი ე ბი ეხ მა რე ბა სტუ დენტს პრაქ ტი კუ ლი ცოდ ნის მი ღე ბა ში. ამას თა ნა ვე, აქ ლექ ცი ე ბის კურსს ქარ თველ პრო ფე სო რებ თან ერ­თად, წა ი კითხ ა ვენ უცხ ო ე თი დან მოწ ვე უ ლი პრო ფე სო რე ბი, რომ­ლე ბიც ავი თა რე ბენ უცხ ო ეთ ში სწავ ლის გაგ რძე­ლე ბის თვის სა ჭი რო უნარ ­ჩვე ვებს და მე თო დი კას.

მი სა სალ მე ბე ლია ის ფაქ ტი, რომ მა გის ტრა ტუ რა­ში წარ ჩი ნე ბულ სტუ დენ ტებს, უნი ვერ სი ტე ტი პა­

რა ლე ლუ რად სთა ვა ზობს თსუ ­ის ად მი ნის ტრა ცი ა ში ანაზღ ა უ რე­ბად სტა ჟი რე ბას და სამ სა ხურს. გარ და ამი სა, მა გის ტრან ტებს სა შუ ა ლე ბა ეძ ლე ვათ მო ნა წი­ლე ო ბა მი ი ღონ სა ერ თა შო რი სო გაც ვლით სას წავ ლო პროგ რა მებ­ში და გა ემ გზავ რონ უცხ ო ე თის წამ ყვან უნი ვერ სი ტე ტებ ში. ყო­ველ წლი უ რად, თსუ ­ის 200­მდე

სტუ დენ ტი მი ემ გზავ რე ბა საზღ ვარ გა რეთ სას წავ­ლებ ლად, აღ ნიშ ნუ ლი პროგ რა მე ბის სა ფა სუ რი

სრუ ლად იფა რე ბა თსუ­ სა და პარ ტნი ო რი უნი­ვერ სი ტე ტე ბის მი ერ.

რაც შე ე ხე ბა და ფი ნან სე ბას, მა გის ტრა ტუ რის გავ ლა საკ მა ოდ ძვი რი სი ა მოვ ნე ბაა დღე ვან დელ პი რო ბებ ში, თუმ ცა სტუ დენ ტი ერ თი ა ნი ეროვ­ნუ ლი სა მა გის ტრო გა მოც დე ბის წარ მა ტე ბით ჩა ბა რე ბის შემ თხვე ვა ში, მი ი ღებს სა ხელ მწი ფო გრანტს და სწავ ლას აგ რძე ლებს უფა სოდ.

ამ რი გად, თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ­სი ტე ტი ყვე ლა სათ ვის მი სა ღებ და ოპ ტი მა ლურ პი რო ბებს სთა ვა ზობს მა გის ტრა ტუ რა ში სწავ­ლის გაგ რძე ლე ბის მსურ ვე ლებს, რი თაც გზას უკ ვა ლავს სტუ დენ ტებს წარ მა ტე ბის კენ.

რას სთა ვა ზობს თსუ მა გისტრ სტუ დენ ტებს?

მა რი ამ ხუ ხუ ნა იშ ვი ლი

სა უნ ვერ სი ტე ტო სი ნამ დვი ლე ში არ სე ბუ ლი კი დევ ერ თი ახალ გაზ რდუ ლი მოძ რა ო ბა “სტუ­დენ ტუ რი ალი ან სი” 2008 წლის დე კემ ბერ ში და ფუძ ნდა. თავ და პირ ვე ლად ორ გა ნი ზა ცია ჩა მო ყა ლიბ და თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ­სი ტე ტის იუ რი დი ულ ფა კულ ტეტ ზე, თუმ ცა მოგ ვი ა ნე ბით შე უ ერ თდნენ სხვა ფა კულ ტე ტის

სტუ დენ ტე ბიც. დღეს “სტუ დენ ტუ რი ალი ან სი” მთე ლი უნი ვერ სი ტე ტის მასშ ტა ბით გა ნაგ რძობს ფუნ ქცი ო ნი რე ბას.

ორ გა ნი ზა ცია არა ერთ სა ინ ტე რე სო ღო ნის­ძი ე ბას სთა ვა ზობს სტუ დენ ტებს, ეხ მა რე ბა მათ ცოდ ნის მი ღე ბა სა და რე ა ლი ზა ცი ა ში. ძი რი თა­დი მი ზა ნი არის სტუ დენ ტთა ფარ თო მა სე ბის ჩარ თვა სა ერ თო სა ზო გა დო ებ რივ აქ ტი ვო­ბა ში და ორი ენ ტი რე ბა აქ ტი ურ სტუ დენ ტურ ცხოვ რე ბა ზე. არა რე გის ტრი რე ბუ ლი კავ ში რი არა პო ლი ტი კუ რი და ნიშ ნუ ლე ბი სა ა. “სტუ დენ­ტუ რი ალი ან სის” საქ მი ა ნო ბის მიზ ნებს უფ რო კონ კრე ტუ ლად შე მოგ თა ვა ზებთ: სე მი ნა რე ბის, კონ ფე რენ ცი ე ბის, ინ ტე ლექ ტუ ა ლუ რი და სპორ­ტუ ლი შე ჯიბ რე ბის, სა ჯა რო გან ხილ ვე ბი სა და კულ ტუ რუ ლი ღო ნის ძი ე ბე ბის მოწყ ო ბა. ნი ჭი ერ სტუ დენ ტთა გა მოვ ლე ნა და მა თი სა ერ თა შო­რი სო გაც ვლით პროგ რა მებ ში მო ნა წი ლე ო ბის ხელ შეწყ ო ბა. ა სე ვე მა ღალ რე ი ტინ გუ ლი სტუ­დენ ტე ბის თვის სტი პენ დი ის მო ძი ე ბა, საქ ველ­მოქ მე დო აქ ცი ე ბის ორ გა ნი ზე ბა და სო ცი ა ლუ­რი საქ მი ა ნო ბა.

თა ვი სუ ფა ლი სტუ დენ ტუ რი აზ რის და ფიქ სი­რე ბა და მი სი სა ზო გა დო ე ბის თვის გაც ნო ბა.

სა ეკ ლე სიო ქა და გე ბის ჩა ტა რე ბა სა უ ნი ვერ­სი ტე ტო დო ნე ზე და აქ ტი უ რი მო ნა წი ლე ო ბა სა ე რო და სადღ ე სას წა უ ლო მსვლე ლო ბებ ში. ის ტო რი უ ლი მნიშ ვნე ლო ბის მქო ნე ძეგ ლე ბის პო პუ ლა რი ზა ცი ა. კონ ფლიქ ტის ზო ნებ ში მყოფ ახალ გაზ რდებ თან ურ თი ერ თო ბის დამ ყა რე ბა და ერ თობ ლი ვი პრო ექ ტე ბის გან ხორ ცი ე ლე ბა. ა სე ვე სხვა ნე ბის მი ე რი საქ მი ა ნო ბა, რო მე ლიც მოქ მე დი კა ნონ მდებ ლო ბით არ არის აკ რძა ლუ ლი.

ამ მიზ ნე ბის გან სა ხორ ცი ე ლებ ლად, კავ ში რი ურ თი ერ თო ბას ამ ყა რებს ად გი ლობ რივ და უცხ­ო ურ ორ გა ნი ზა ცი ებ თან; მო ი ძი ებს გრან ტებს და ორ გა ნი ზე ბას უწევს ყვე ლა სხვა სა ხის კა­ნო ნით აუკ რძა ლავ ურ თი ერ თო ბას, რო მე ლიც და კავ ში რე ბუ ლი იქ ნე ბა წეს დე ბით გათ ვა ლის­წი ნე ბუ ლი მიზ ნე ბის რე ა ლი ზა ცი ას თან. ორ გა ნი­ზა ცი ას აქვს ჩა მო ყა ლი ბე ბუ ლი სის ტე მა. ჰყავს თავ მჯდო მა რე — ვლა დი მერ ნა რინ დოშ ვი ლი. დამ ფუძ ნებ ლე ბი: აბუ სე რი ძე გი გა, ნა რინ დოშ­ვი ლი ვლა დი მე რი, რო ბა ქი ძე ნი კა, ჩი ტაშ ვი ლი და ვი თი. ყვე ლა მათ გა ნი თსუ ­ის იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის მე­3 კურ სის სტუ დენ ტე ბი არი ან.

ახალ გაზ რდუ ლი მოძ რა ო ბის მთა ვა რი ორ­გა ნოა გამ გე ო ბა, რო მელ შიც შე დი ან დამ ფუძ­ნებ ლე ბი და კო მი ტე ტის თავ მჯდო მა რე ე ბი. კავ შირს აქვს 7 კო მი ტე ტი. ე სე ნი ა: გა სარ თობ ღო ნის ძი ე ბა თა (თავ მჯდო მა რე ქარ თვე ლიშ­ვი ლი ირაკ ლი), ინ ტეგ რა ცი ის (თავ მჯდო მა რე ­ ქორ ჩი ლა ვა ბა თუ), იუ რი დი უ ლი, კულ ტუ რის და ის ტო რი ულ ძეგ ლთა (შა მა თა ვა ირაკ ლი), რე ლი გი ის (თე ო ნა დი ა სა მი ძე), სა ზო გა დო ე ბას­თან ურ თი ერ თო ბის (ნა რინ დოშ ვი ლი თა მა რი), სა მეც ნი ე რო და სო ცი ა ლურ სა კითხ თა (უ სე­ნაშ ვი ლი ვა ლე რი), სპორ ტის (რეხ ვი აშ ვი ლი რა­ტი). თი თო ე ულ კომ ტეტ ში გა წევ რი ა ნე ბუ ლია თსუ ­ის სხვა დას ხვა ფა კულ ტე ტის სტუ დენ ტე ბი, რომ ლე ბიც აქ ტი უ რად არი ან ჩაბ მულ ნი ორ გა­ნი ი ზა ცი ის გან ხორ ცი ე ლე ბულ თუ გა სან ხორ­

ცი ე ლე ბელ პრო ექ ტებ ში. კო მი ტეტ ში გა წევ რი ა­ნე ბულ თა რიცხ ვი და ახ ლო ე ბით 10­15 სტუ დენ­ტამ დე მერ ყე ობს, ზო გი ერ თში უფ რო მე ტი ცა ა. მთლი ა ნო ბა ში მმარ თვე ლო ბით საქ მი ა ნო ბა ში 100 სტუ დენ ტზე მე ტია ჩარ თუ ლი.

გა დას წყვე ტი სა კითხი ყა ლიბ დე ბა კო­მი ტე ტებ ში, სა დაც გა დაწყ ვე ტი ლე ბას იღე ბენ ხმა თა უბ რა ლო უმ რავ ლე სო ბით. კო მი ტე ტის მი ერ მი ღე ბუ ლი სა კითხი წა­რედ გი ნე ბა გამ გე ო ბას, რო მე ლიც ხმა თა უმ რავ ლე სო ბით იღებს სა ბო ლოო გა­დაწყ ვე ტი ლე ბას. ორ გა ნი ზა ცი ის ზო გად კო ორ დი ნა ცი ას ახორ ცი ე ლებს დამ ფუძ­ნე ბე ლი კრე ბა. ა ხალ გაზ რდულ მა მოძ რა ო ბა სტუ­დენ ტურ მა ალი ან სმა უკ ვვე მი ი ღო მო ნა წი ლე ო ბა რა მო დე ნი მე ღო ნის ძი ე ბა ში.

2009 წლის 7 იან ვარს, შო ბას, “სტუ დენ ტუ რი ალი ან სი სა” და “სა პატ რი არ ქოს თან არ სე ბუ ლი ცენ ტრის” ორ გა ნი ზე ბით, ივა ნე ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ­სი ტე ტის სტუ დენ ტებ მა მო ნა წი ლე ო ბა მი ი ღეს ალი ლოს მსვლე ლო ბა ში. აღ ნიშ ნულ მსვლე ლო­ბა ში “სტუ დენ ტუ რი ალი ან სის” ყვე ლა კო მი­ტე ტი იღებ და მო ნა წი ლე ო ბას. კულ ტუ რის კო­მი ტე ტის ორ გა ნი ზე ბით, 2009 წლის 24 მარტს, თსუ­ ში გა ი მარ თა ლი ტე რა ტუ რუ ლი სა ღა მო. სწო რედ ამ დღეს გარ და იც ვა ლა დი დი კომ პო­ზი ტო რი ბეთ ჰო ვე ნი, რაც ღო ნის ძი ე ბას მეტ შე მოქ მე დე ბით ელ ფერს ჰმა ტებ და. სა ღა მოს მო ნა წი ლე ნი იყ ვნენ თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტის (და არა მხო ლოდ) ხე ლო ვა ნი სტუ დენ ტე ბი. სა ღა მო არა ერ თფე რო ვა ნი სტი­ლით გა მო ირ ჩე ო და. ლექ სებ სა თუ ჩა ნა ხა ტებს სხვა დას ხვა თე მა ტი კა ზე კითხ უ ლობ დნენ ახალ­გაზ რდა შე მოქ მე დე ბი. ღო ნის ძი ე ბას ეს წრე ბოდ­ნენ ლექ ტო რე ბი და სტუ დენ ტთა საკ მა ოდ დი დი რა ო დე ნო ბა. სა ღა მოს უძღ ვე ბო და კულ ტუ რის კო მი ტე ტის თავ მჯდო მა რე ირაკ ლი შა მა თა ვა. დამ სწრე სა ზო გა დო ე ბას სიტყ ვით მი მარ თეს “სტუ დენ ტუ რი ალი ან სისკ” თავ მჯდო მა რემ

ვლა დი მერ ნა რინ დოშ ვილ მა და ერ თ­ერ თმა დამ­ფუძ ნე ბელ მა გი გა აბუ სე რი ძემ. მათ მად ლო ბა გა და უ ხა დეს სტუმ რებს მობ რძა ნე ბის თვის და მოკ ლედ ისა უბ რეს ორ გა ნი ზა ცი ის გეგ მებ­

ზე. ლი ტე რა ტუ რუ ლი სა ღა მოს ფი ნა ლის კენ, სტუმ რე ბის დი დი თხოვ ნით, ლექ სი წა ი კითხა კო მი ტე ტის თავ მჯდო მა რემ ირაკ ლი შა მა თა ვამ . მი სი და მო ნა წი ლე ე ბის იდე ით კი სტუმ რებ მაც, სურ ვი ლი სა მებრ, თა ვი ან თი შე მოქ მე დე ბი დან წა ი კითხ ეს ლექ სე ბი, სა ღა მოს და სას რულს გა ი­მარ თა ალაფ რუ შე ტი.

“სტდენ ტუ რი ალი ან სმა” იუ რი დი უ ლი ფა კულ­ტე ტის დე კა ნა ტის მხარ და ჭე რით გა ნა ხორ ცი ე­ლა სა მეც ნი ე რო კონ ფე რენ ცია სის ხლის სა მარ­თალ ში. კონ ფე რენ ცი ამ სტუ დენ ტთა მხრი დან და ინ ტე რე სე ბა გა მო იწ ვია და ისი ნიც აქ ტი უ რად ჩა ებ ნენ პრო ცეს ში.

ახალ გაზ რდულ მოძ რა ო ბას სხვა დას ხვა სა მო­მავ ლო პრო ექ ტი აქვს შე მუ შა ვე ბუ ლი, ზო გი ერთ მათ განს მოკ ლედ გა გაც ნობთ. სა მეც ნი ე რო და სო ცი ა ლურ სა კითხ თა კო მი ტე ტი გეგ მავს ინ ტე­ლექ ტუ ა ლუ რი თა მა შის ჩა ტა რე ბას, რო მე ლიც და ეხ მა რე ბა სტუ დენ ტებს ცოდ ნის რე ა ლი ზე­ბა ში. სპორ ტის კო მი ტე ტი გეგ მავს სპორ ტუ­ლი შე ჯიბ რე ბის მოწყ ო ბას, სა დაც აქ ტი უ რად იქ ნე ბი ან ჩაბ მულ ნი სტუ დენ ტე ბი. კო მი ტეტ მა მო რიგ ღო ნის ძი ე ბა ზე შეხ ვედ რა გა მარ თა ცნო­ბილ ფეხ ბურ თე ლებ თან, აჩი და შო თა არ ვე ლა­ძე ებ თან. ასე ვე, რე ლი გი ის კო მი ტე ტი აპი რებს, მნიშ ვნე ლო ვა ნი ღო ნის ძი ე ბე ბის მოწყ ო ბას, რა­საკ ვირ ვე ლი ა, რე ლი გი ის კუთხ ით და სხვა.

რას საქ მი ა ნობს ახალ გაზ რდუ ლი მოძ რა ო ბა “სტუ დენ ტუ რი ალი ან სი”

თა თია ბე რე კაშ ვი ლი

თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტეტ ში ჩა ტარ და სა ქარ თვე ლოს სტრა ტე გი ი სა და სა ერ­თა შო რი სო ურ თი ერ თო ბე ბის კვლე ვის ფონ დი სა (GFSIS) და თსუ ­ის იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის მი ერ ორ გა ნი ზე ბუ ლი სა მეც ნი ე რო­ შე მოქ მე დე­ბი თი კონ ფე რენ ცია “სა ხელ შეკ რუ ლე ბო სა მარ­თლის სა კა ნონ მდებ ლო ხარ ვე ზე ბი.” კონ ფე რენ­ცი ის მეც ნი ერ ­ხელ მძღვა ნე ლი იყო პრო ფე სო რი ზუ რაბ ძლი ე რიშ ვი ლი. აღ ნიშ ნუ ლი ღო ნის ძი ე ბის გა მარ თვის იდეა ეკუთ ვნო და გი ორ გი ხა ზა­რა ძეს, ხო ლო ორ გა ნი ზა ტო რი და ხელ მძღვა­ნე ლი გახ ლდათ გი ორ გი ამი რა ნაშ ვი ლი. დღის წეს რი გი ით ვა ლის წი ნებ და 5 მოხ სე ნე ბას ისეთ აქ ტუ ა ლურ სა კითხ ებ ზე, რო გო რი ცა ა: ნივ­

თობ რი ვი ნაკ ლის ცნე ბა ქარ თულ სა მარ თალ ში (ნას ყი დო ბის ხელ შეკ რუ ლე ბის პრობ ლე მუ რი ნორ მე ბის შე და რე ბი თი ანა ლი ზი გერ მა ნულ რე გუ ლი რე ბას თან); ჩუ ქე ბის გა უქ მე ბის სა მარ­თლებ რი ვი ხარ ვე ზე ბი; სეს ხის ხელ შეკ რუ ლე ბის ხარ ვე ზე ბი; თხო ვე ბის ხელ შეკ რუ ლე ბის პრობ­ლე მუ რი სა კითხ ე ბი და ერ თობ ლი ვი საქ მი ა ნო­ბის (ამ ხა ნა გო ბის) ხელ შეკ რუ ლე ბა სხვა დას ხვა სა მარ თლებ რივ სის ტე მებ ში. კონ ფე რენ ცი ას ეს წრე ბოდ ნენ თსუ ­ის სტუ დენ ტე ბი და კერ ძო სა მარ თლის მი მარ თუ ლე ბის საპ რო ფე სო როს წარ მო მად გენ ლე ბი. აღ ნიშ ნულ თე მებ ზე სა­უბ რის დროს ძა ლი ან სა ინ ტე რე სო დის კუ სია იმარ თე ბო და, რომ ლის დრო საც აღი ნიშ ნა, რომ გა და ხედ ვას სა ჭი რო ებს ნივ თობ რი ვი ნაკ ლის გან მსაზღ ვრე ლი ნორ მე ბი. ით ქვა, თუ რამ გა­

ნა პი რო ბა ქარ თულ კა ნონ მდებ ლო ბა ში აშ კა რა უპა ტივ ცე მუ ლო ბის გა მო ჩუ ქე ბის გა უქ მე ბის შე საძ ლებ ლო ბის მი ნი ჭე ბა გამ ჩუ ქებ ლი სათ­ვის, სა სა მარ თლო პრაქ ტი კის ანა ლი ზით მოხ და და სა ბუ თე ბა იმი სა, თუ რა შე დე გებს იწ ვევს პრო ცენ ტის პრო ცენ ტის არ სე ბო ბა და ა.შ. ღო­ნის ძი ე ბის დას კვნით ნა წილ ში სერ თი ფი კა ტე ბით და ჯილ დოვ დნენ შემ დე გი მომ ხსე ნებ ლე ბი: ივა ნე აბა ში ძე, ნი ნო ბე გი აშ ვი ლი, სა ლო მე მე ლაშ ვი ლი, ნი ნო ბოლ ქვა ძე, ნი კო ლოზ ჩო მა ხი ძე, ეკა ტე რი ნე ებ რა ლი ძე, თა მარ ახ მე ტე ლი და მაია ბუ ქუ რი.

უნ და აღი ნიშ ნოს, რომ მიმ დი ნა რე სე მეს ტრში GFSIS და თსუ ­ის თა ნამ შრომ ლო ბის ფარ გლებ ში ჩა ტარ და კი დევ სა მი კონ ფე რენ ცი ა, რო მე ლიც სის­ხლი სა და ად მი ნის ტრა ცი უ ლი სა მარ თლის აქ ტუ ა­ლურ პრობ ლე მებს და ეთ მო.

სა მეც ნი ე რო კონ ფე რენ ცია სა ხელ შეკ რუ ლე ბო სა მარ თლის სა კა ნონ მდებ ლო ხარ ვე ზებს მი ეძღ ვნა

უნი ვერ სი ტე ტი ფონდ “ი ავ ნა ნას თან” მო მა ვალ შიც ითა ნამ შრომ ლებსმა რი ამ ხუ ხუ ნა იშ ვი ლი

თბი ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტის სტუ­დენ ტურ თვით მმარ თვე ლო ბას თან არ სე ბუ ლი სა პატ რი არ ქოს თან ურ თი ერ თო ბის ცენ ტრის ინი ცი ა ტი ვით, უნი ვერ სი ტე ტის ად მი ნის ტრა ცი ა, პრო ფე სორ ­მას წავ ლებ ლე ბი და სტუ დენ ტე ბი შე­უ ერ თდნენ პა ა ტა ბურ ჭუ ლა ძის სა ერ თა შო რი სო ფონდ “ი ავ ნა ნას” საქ ველ მოქ მე დო აქ ცი ას “ერ თად გა და ვარ ჩი ნოთ მო მა ვა ლი.” უნი ვერ სი ტე ტის ყვე­ლა კორ პუს ში, ორი კვი რის გან მავ ლო ბა ში, და იდ­გა ფონდ “ი ავ ნა ნას” შე სა წი რი ყუ თე ბი და მა თი სა შუ ა ლე ბით სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სა ზო გა დო ე ბას შე საძ ლებ ლო ბა მი ე ცა დახ მა რე ბო და მზრუნ ვე ლო­ბა მოკ ლე ბულ ბავ შვებს.

6 მა ისს, გი ორ გო ბას, თბი ლი სის ოპე რი სა და ბა ლე ტის თე ატ რში, უნი ვერ სი ტე ტის სტუ დენ­ტე ბის, ად მი ნის ტრა ცი ი სა და პრო ფე სორ ­მას­წავ ლებ ლე ბის მი ერ მოგ რო ვე ბუ ლი თან ხა, რო­მელ მაც 1426 ლა რი შე ად გი ნა, გა და ე ცა ფონდ “ი ავ ნა ნას” დამ ფუძ ნე ბელ სა და პრე ზი დენტ, მსოფ ლიო ბან ბა ტონ პა ა ტა ბურ ჭუ ლა ძეს.

დღე ი სათ ვის, სა ქარ თვე ლოს ბავ შვთა სახ­

ლებ ში 5000­მდე ბავ შვი ა, რო მელ თა გან ობო ლი მხო ლოდ 170­ი ა, და ნარ ჩე ნი კი ეკო ნო მი კუ რი სი დუხ ჭი რის გა მო არის მოხ ვედ რი ლი. ასეთ სი­ტუ ა ცი ა ში, მი სა სალ მე ბე ლი და სა სი ხა რუ ლო ა, რომ ფონდ “ი ავ ნა ნას” სა ხით მზრუნ ვე ლო ბა მოკ­ლე ბულ ბავ შვებს კი დევ ერ თი ქველ მოქ მე დი და არ ცთუ სუს ტი პატ რო ნი გა მო უჩ ნდა და აგერ უკ ვე მე ხუ თე წე ლია ზრუ ნავს მათ ზე. სწო რედ ამი ტომ სა სი ხა რუ ლო და მი სა სალ მე ბე ლი ფაქ­ტი ა, რომ ივ. ჯა ვა ხიშ ვი ლის სა ხე ლო ბის თბი­ლი სის სა ხელ მწი ფო უნი ვერ სი ტე ტი შე უ ერ თდა ამ საქ ველ მოქ მე დო აქ ცი ას და მცი რე წვლი ლი ფუ ლა დი შე სა წი რის სა ხით შე ი ტა ნა ამ სა სი კი თო საქ მე ში.

ჩვენ ამ საქ ველ მოქ მე დო პრო ექ ტის ერ თ­ერთ ორ გა ნი ზა ტორს, სა პატ რი არ ქოს თან ურ თი ერ­თო ბის ცენ ტრის ხელ მძღვა ნელ და ვით რეკ ვა ვას გა ვე სა უბ რეთ:

— ამ საქ ველ მოქ მე დო პრო ექ ტში ჩარ თვის ინი ცი ა ტი ვა ეკუთ ვნო დათ სა პატ რი არ ქოს ცენ­ტრის კულ ტუ რის დე პარ ტა მენ ტის ხელ მძღვა­ნელს, იუ რი დი უ ლი ფა კულ ტე ტის სტუ დენ ტსა და ამავ დრო უ ლად, თქვე ნი გა ზე თის რე დაქ ცი ის

წევრ ლა ნა ჩა ხუ ნაშ ვილს და მის კურ სე ლებს, ანუ ზო გა დად მთელ პირ ველ კურსს. რად გა ნაც პირ­ველ კურ სე ლე ბი, ჯერ ჯე რო ბით კარ გად არ არი ან ინ ფორ მი რე ბუ ლე ბი, თუ რო გორ ხდე ბა თვით­მმარ თვე ლო ბა ში პრო ექ ტის წარ დგე ნა და რა სა ხის “ინ ვო ი სე ბი” დას ჭირ დე ბო და აღ ნიშ ნულ პრო ექტს. მათ თხოვ ნით მი მარ თეს უნი ვერ სი ტე ტის სა ზო გა­დო ე ბას თან ურ თი ერ თო ბის სამ სა ხურს, რომ ლის უშუ ა ლო დახ მა რე ბი თაც გან ხორ ცი ელ და უნი ვერ­სი ტე ტის ამ საქ ველ მოქ მე დო პრო ექ ტში ჩარ თვა. სტუ დენ ტუ რი თვით მმარ თვე ლო ბის, უნი ვერ სი ტე­ტის ად მი ნის ტრა ცი ის და სა პატ რი არ ქოს ცენ ტრის ორ გა ნი ზე ბით, მთე ლი თსუ ერ თობ ლი ვად ჩა ერ თო ამ საქ ველ მოქ მე დო აქ ცი ა ში. ფონ დმა “ი ავ ნა ნამ” გად მოგ ვცა საქ ველ მოქ მე დო შე სა წი რი ყუ თე ბი და ერ თობ ლი ვი საქ ველ მოქ მე დო პრო ექ ტის ფარ­გლებ ში, უნი ვერ სი ტე ტის ად მი ნის ტრა ცი ამ გა­მო ხა ტა კე თი ლი ნე ბა და ად გი ლი გა მო უ ყო ფონდ “ი ავ ნა ნას” თსუ ­ის კორ პუ სებ ში ყუ თე ბის და სად­გმე ლად. ეს პრო ექ ტი გა ნა ხორ ცი ე ლა სა პატ რი არ­ქოს, სა უ ნი ვერ სი ტე ტო მე დი ა­ სა შუ ა ლე ბე ბის და ტე ლე კომ პა ნი ე ბის “რუს თა ვი 2­ი სა” და სა პატ რი­არ ქოს არ ხის მხარ და ჭე რით.

— სა მო მავ ლოდ, თუ აპი რებს სა პატ რი არ ქოს-თან ურ თი ერ თო ბის ცენ ტრი მსგავ სი პრო ექ ტე-ბის გან ხორ ცი ე ლე ბას?

კი, რა თქმა უნ და. ასე თი საქ ველ მოქ მე დო პრო ექ ტე ბი ყო ველ თვის გა კეთ დე ბა თსუ­ ში. მა გა­ლი თად, აპ რილ ში მე სა მე კურ სმა გა ა კე თა საქ ველ­მოქ მე დო სა ღა მო უნი ვერ სი ტე ტის VIII კორ პუ სის დარ ბაზ ში და შე მო სუ ლი თან ხა მთლი ა ნად გა და­რიცხ ეს ერ თ­ერ თი ტაძ რის მშე ნებ ლო ბის ფონ დში. სა პატ რი არ ქოს თან ურ თი ერ თო ბის ცენ ტრიც აპი­რებს მსგავ სი საქ ველ მოქ მე დო კონ ცერ ტის ჩა ტა­რე ბას მო მა ვალ სე მეს ტრში.

ჩვენი სა მო მავ ლოდ არა ერ თი სა ინ ტე რე სო პრო ექ ტი ელის სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სა ზო გა დო ე­ბას. უკ ვე დაწყ ე ბუ ლია მზა დე ბა მო მა ვა ლი სა სე­მეს ტრო სე ზო ნის პრო ექ ტე ბი სათ ვის.

სა ერ თოდ, სა სი ხა რუ ლო ფაქ ტი ა, რომ სტუ­დენ ტო ბა სწავ ლას თან ერ თად, სა ზო გა დო ებ რივ აქ ტი უ რო ბა საც ეწე ვა სა უ ნი ვერ სი ტე ტო სივ რცე­ში, ეს ყო ველ მხრივ მი სა სალ მე ბე ლი და მხარ და სა­ჭე რი მოვ ლე ნა ა, მით უმე ტეს, რომ ლა პა რა კია იმ მზრუნ ვე ლო ბა მოკ ლე ბუ ლი პა ტა რე ბის დახ მა რე­ბა ზე, რო მე ლიც ჩვე ნი ქვეყ ნის მო მა ვა ლი თა ო ბა ა.

8 ივნისი, №6 (12)TSU TIMES პოზიცია / Position

მა კა ხუ ციშ ვი ლითსუ ­ის ჰუ მა ნი ტა რულ მეც ნი ე რე ბა თა ფა კულ­

ტე ტის III კურ სის სტუ დენ ტი

შე მო სუ ლი კო რეს პონ დენ ცია

სა კითხ ის არ ჩე ვა გა ნა პი რო ბა იმ გა რე მო ე ბამ, რომ დღეს სა ზო გა დო ე ბის გარ კვე ულ ნა წილ ში წარ მო იშ ვა აზ რი იმის თა ო ბა ზე, რომ სა ქარ­თვე ლო ში არ სე ბუ ლი მმარ თვე ლო ბის სის ტე მა, კერ ძოდ საპ რე ზი დენ ტო მმარ თვე ლო ბის ფორ მა შე იც ვა ლოს სა პარ ლა მენ ტო მმარ თვე ლო ბით ანუ უზ რუნ ველ ყო ფი ლი იყოს პარ ლა მენ ტის პირ ვე­ლა დო ბა, ხო ლო პრე ზი დენ ტის ინ სტი ტუ ტი გახ­დეს ნო მი ნა ლუ რი.

სა ქარ თვე ლოს სწრაფ ვა თა ვი სუფ ლე ბის კენ, დე მოკ რა ტი ზა ცი ის კენ, და სავ ლურ სტრუქ ტუ­რებ თან და ახ ლო ვე ბის კენ არ დაწყ ე ბუ ლა XX სა უ კუ ნის და სას რულს ეროვ ნუ ლი მოძ რა ო ბის პე რი ო დი დან. ჯერ კი დევ პირ ვე ლი რეს პუბ ლი კის (1918­1921 წწ) დრო ი დან ჩანს ქვეყ ნის ნა ბი ჯე ბი ევ რო პე ი ზა ცი ის კენ. სა ინ ტე რე სო ა, რო გო რი იყო ამ მხრივ 1921 წლის კონ სტი ტუ ცი ა? გა ნა ვი თა­რებ და თუ არა დე მოკ რა ტი ულ ინ სტი ტუ ტებს ქვე ყა ნა ში? აგ ვა რი დებ და თუ არა თა ვი დან ავ ტო­რი ტა რულ რე ჟიმს ის, რომ მოქ მე დე ბა ში შე სუ­ლი ყო? ან თუნ დაც დღეს, რომ გად მო ვი ტა ნოთ და ცხოვ რე ბა ში გა ვა ტა როთ ის პრინ ცი პე ბი, რაც მას ში იყო გაცხ ა დე ბუ ლი.

1918 წლის 26 მა ი სის და მო უ კი დებ ლო ბის აქ ტით, სა ქარ თვე ლო ცხად დე ბო და და მო უ კი დე­ბელ, სუ ვე რე ნულ სა ხელ მწი ფოდ. სა ქარ თვე ლო ცდი ლობს და სავ ლე თის ყუ რადღ ე ბა მი იპყ როს: მო ი პო ვოს დე ი უ რე და დე ფაქ ტო აღი ა რე ბა, რაც სა ხელ მწი ფო ებ რი ო ბის გან მტკი ცე ბის გზა ზე, უმ­ნიშ ვნე ლო ვა ნე სი იყო. 1918 წლის და მო უ კი დებ­ლო ბის აქ ტი ადას ტუ რებ და იმას, რომ სა ქარ თვე­ლოს, რო გორც ევ რო პუ ლი ყა ი დის სა ხელ მწი ფოს ეყ რე ბო და სა ფუძ ვე ლი.

და მო უ კი დებ ლო ბის აქ ტით, სა ქარ თვე ლოს სა­ხელ მწი ფო ებ რივ ფორ მად არ ჩე ულ იქ ნა დე მოკ­რა ტი უ ლი რეს პუბ ლი კა, რო გორც “ერ თა დერ თი ნამ დვი ლი და მა ღა ლი ფორ მა ხალ ხუ რი მმარ­თვე ლო ბის, შე თან ხმე ბუ ლი ხალ ხის ინ ტე რე ს თან და მის ცხო ველ მყო ფელ სა ხელ მწი ფო ებ რივ ნე­ბის ყო ფას თან“ სა ქარ თვე ლოს დე მოკ რა ტი უ ლი რეს პუბ ლი კა ამ ყა რებ და კე თილ მე ზობ ლურ და მე გობ რულ ურ თი ერ თო ბას ყვე ლა სა ხელ მწი­ფოს თან და სა ერ თა შო რი სო სა მარ თლის ყვე ლა სუ ბი ექ ტთან (მე ოთხე პუნ ქტი). სა ქარ თვე ლოს დე მოკ რა ტი ულ რეს პუბ ლი კა ში უზ რუნ ველ ყო­ფი ლი იქ ნე ბო და ყვე ლა მო ქა ლა ქის სა მო ქა ლა ქო და პო ლი ტი კუ რი უფ ლე ბე ბი, გა ნურ ჩევ ლად ეროვ ნე ბი სა, სარ წმუ ნო ე ბი სა, სო ცი ა ლუ რი მდგო­მა რე ო ბი სა და სქე სი სა (მუხ ლი მე ხუ თე). სა ქარ­თვე ლო ში გან ვი თა რე ბის თა ვი სუ ფა ლი ას პა რე ზი ეხ სნე ბო და მის ტე რი ტო რი ა ზე მო სახ ლე ყვე ლა ერს (მუხ ლი მე ექ ვსე).

ეს არის და მო უ კი დებ ლო ბის აქ ტის ის პუნ ქტე­ბი, სა დაც და ფიქ სი რე ბუ ლია დე მოკ რა ტი უ ლი იდე ე ბი, რა გზი თაც ეს სა ხელ მწი ფო აპი რებ და გან ვი თა რე ბას. სწო რედ და მო უ კი დებ ლო ბის აქ­ტში ჩა მო ყა ლიბ და სა ხელ მწი ფო ებ რი ვი წყო ბის ამო სა ვა ლი პრინ ცი პე ბი. მის გან გა მომ დი ნა რე ობ­და და მას ეყ რდნო ბო და ჩვე ნი ქვეყ ნის პირ ვე ლი კონ სტი ტუ ცი ა.

1921 წლის კონ სტი ტუ ცი ის შემ ქმნელ თა აზ­რით, სა ქარ თვე ლო უნ და ყო ფი ლი ყო ერ თ­ერ თი ყვე ლა ზე უფ რო დე მოკ რა ტი უ ლი სა ხელ მწი ფო მსოფ ლი ო ში. სა ქარ თვე ლოს ეროვ ნუ ლი საბ ჭოს მი ერ სა კონ სტი ტუ ციო კო მი სი ის შექ მნას თან და კავ ში რე ბით, გა ზე თი ”ერ თო ბა” წერ და: “უ ეჭ­ვე ლი ა... ჩვე ნი კონ სტი ტუ ცია სა ნი მუ შო და მი­სა ბა ძი გახ დე ბა ყვე ლა ქვეყ ნის დე მოკ რა ტი ულ სა ხელ მწი ფოს თვის.” 1921 წლის კონ სტი ტუ ცი ის მი ხედ ვით, ფაქ ტობ რი ვად, ქვე ყა ნა ცხად დე ბო და სა პარ ლა მენ ტო მმარ თვე ლო ბის რეს პუბ ლი კად, რო მე ლიც კონ სტი ტუ ცი ის დამ ფუძ ნე ბელ თა აზ­

რით, უფ რო დე მოკ რა ტი უ ლი მმარ თვე ლო ბის ფორ მა იყო. პარ ლა მენ ტის ხე ლი სუფ ლე ბა იზღ­უ დე ბო და მხო ლოდ სა ხალ ხო ინი ცი ა ტი ვით და რე ფე რენ დუ მის გზით.

პარ ლა მენტს ირ ჩევ და ხალ ხი სამ წელ ში ერ­თხელ, სა ყო ველ თა ო, თა ნას წო რი, პირ და პი რი, ფა რუ ლი და პრო პორ ცი უ ლი სა არ ჩევ ნო წე სით. არ ჩევ ნებ ში მო ნა წი ლე ო ბის უფ ლე ბა ჰქონ და, რო გორც კაცს, ისე ქალს 20 წლის ასა კი დან. ეს საკ მა ოდ პროგ რე სუ ლი ნა ბი ჯი იყო, რად გან უფ რო მყარ დე მოკ რა ტი ულ სა ხელ მწი ფო ებ ში, მა გა ლი თად აშ შ­ში, 1920 წელს მი ი ღეს ქა ლებ­მა სა არ ჩევ ნო ხმის უფ ლე ბა, შვე ი ცა რი ა ში 1971 წლი დან, გერ მა ნი ა ში, ავ სტრი ა ში და გა ერ თი ა ნე­ბულ სა მე ფო ში 1918 წლი დან. პარ ლა მენ ტი კონ­სტი ტუ ცი ის ფარ გლებ ში ახორ ცი ე ლებ და “ე რის ხელ მწი ფე ბას.” პარ ლა მენტს არა ვინ არ ითხ ოვ და და არც არა ვინ იწ ვევ და. ის მოქ მე დებ და მუდ მი­ვად, მხო ლოდ მი სი შე მად გენ ლო ბა იც ვლე ბო და. სა ხელ მწი ფოს სა ფუძ ვლად და ე დე ბო და პარ ლა­მენ ტის პირ ვე ლა დო ბის პრინ ცი პი. მას გა ცი ლე­ბით მე ტი უფ ლე ბე ბი ჰქონ და მი ნი ჭე ბუ ლი, ვიდ რე აღ მას რუ ლე ბელ ან სა სა მარ თლო ხე ლი სუფ ლე­ბას. ის იქ ნე ბო და ერ თპა ლა ტი ა ნი — უმაღ ლე სი წარ მო მად გენ ლო ბი თი ორ გა ნო.

რაც შე ე ხე ბა აღ მას რუ ლე ბელ ხე ლი სუფ ლე­ბას: მას ახორ ცი ე ლებ და მთავ რო ბა, რო მელ­საც ჰყავ და თავ მჯდო მა რე, ერ თი წლის ვა დით არ ჩე უ ლი პარ ლა მენ ტის მი ერ. ერ თი და იგი ვე პი რის არ ჩე ვა მხო ლოდ ორ ჯერ შე იძ ლე ბო და. ეს ქმნი და არამ დგრა დი მთავ რო ბის არ სე ბო ბის სა შიშ რო ე ბას, რად გან გა მო იწ ვევ და მთავ რო ბის წევ რე ბის ხშირ ცვლას. აღ მას რუ ლე ბელ ხე ლი­სუფ ლე ბას ჰქონ და სა კა ნონ მდებ ლო ინი ცი ა ტი­ვის უფ ლე ბა.

სა კონ სტი ტუ ციო კო მი სია აქ ტი უ რად გა ნი ხი­ლავ და პრე ზი დენ ტის ინ სტი ტუ ტის შე მო ღე ბის სა კითხს. მა შინ დე ლი პო ლი ტი კუ რი ძა ლე ბი (თუ არ ჩავ თვლით ეროვ ნულ ­დე მოკ რა ტებს) მხარს არ უჭერ დნენ პრე ზი დენ ტის ინ სტი ტუტს. ისი ნი ფიქ­

რობ დნენ, რომ ასეთ შემ თხვე ვა ში, მთე ლი ძა ლა­უფ ლე ბა ერ თი ადა მი ა ნის ხელ ში მო ექ ცე ო და, რაც, რა თქმა უნ და, დე მოკ რა ტი უ ლი ინ სტი ტუ ტე ბის გან ვი თა რე ბა ზე უარ ყო ფი თად იმოქ მე დებ და. მათ ჰქონ დათ ავ ტო რი ტა რუ ლი მმარ თვე ლო ბის ში ში, რად გან ახა ლი გა მო სუ ლე ბი იყ ვნენ იმ თვით მპყრო­ბე ლუ რი რე ჟი მი დან, რომ ლის კლა სი კუ რი სა ხეც იყო რუ სე თის იმ პე რი ა. რაც შე ე ხე ბა კონ სტი ტუ­ცი უ რი მო ნარ ქი ის შე მო ღე ბას, ეს სა კითხი არც კი გა ნუ ხი ლია სა კონ სტი ტუ ციო კო მი სი ას.

მთავ რო ბის თავ მჯდო მა რე იყო ქვეყ ნის უმაღ­ლე სი წარ მო მად გე ნე ლი. მის ფუნ ქცი ებ ში შე დი­ო და ელ ჩე ბის და ნიშ ვნა, შე ი ა რა ღე ბუ ლი ძა ლე ბის გა მო ყე ნე ბის უფ ლე ბა (ო ღონდ პარ ლა მენ ტთან შე თან ხმე ბით), ასე ვე მას ჰქონ და უფ ლე ბა კა­ნო ნის აღ სრუ ლე ბის თვის გა მო ე ცა ბრძა ნე ბა ან გან კარ გუ ლე ბა, მაგ რამ კა ნო ნის მოქ მე დე ბის შე­ჩე რე ბის უფ ლე ბა არ ჰქონ და.

კონ სტი ტუ ცი ის მე ექ ვსე თა ვი ეძღ ვნე ბო და სა სა მარ თლო ხე ლი სუფ ლე ბას. სა ქარ თვე ლო ში, რეს პუბ ლი კის მთელს ტე რი ტო რი ა ზე, შე იქ მნე­ბო და უმაღ ლე სი სა სა მარ თლო — სე ნა ტი, რო­მელ საც აირ ჩევ და პარ ლა მენ ტი. სა სა მარ თლო იქ ნე ბო და და მო უ კი დე ბე ლი და ემორ ჩი ლე ბო და მხო ლოდ კა ნონს. სა სა მარ თლოს ვერც ერ თი

გა ნა ჩე ნი ვერ გა უქ მდე ბო და, შე იც ვლე ბო და ან შე ჩერ დე ბო და კა ნონ მდე ბე ლი აღ მას რუ ლე ბე ლი ან ად მი ნის ტრა ცი უ ლი ორ გა ნოს მი ერ. სა ქარ­თვე ლოს მთელ ტე რი ტო რი ა ზე შე იქ მნე ბო და მუდ მი ვი სა სა მარ თლო ე ბი სა მო ქა ლა ქო, სის ხლის და ად მი ნის ტრა ცი უ ლი სა მარ თლის საქ მე თა სა­წარ მო ებ ლად. სა სა მარ თლოს სხდო მა იქ ნე ბო და სა ჯა რო. კონ სტი ტუ ცია ად გენ და მო სა მარ თლე­თა არ ჩე ვი თო ბას. (ო ღონდ გარ კვე უ ლი ვა დით). მძი მე, სის ხლის სა მარ თლის და ნა შა უ ლის თვის იარ სე ბებ და ნა ფიც მსა ჯულ თა ინ სტი ტუ ტი, რაც პროგ რე სუ ლი ნა ბი ჯი იყო დე მოკ რა ტი ის გან ვი­თა რე ბის გზა ზე.

კონ სტი ტუ ცი ის თა ნახ მად, არ იყო და ბა ლან სე­ბუ ლი ხე ლი სუფ ლე ბის სა მი ვე შტო, რად გან მის კონ სტრუქ ცი ა ში არ იყო ჩა დე ბუ ლი პარ ლა მენ­ტზე აღ მას რუ ლე ბე ლი ხე ლი სუფ ლე ბის, ან პი რი­ქით, ზე მოქ მე დე ბის სრულ ყო ფი ლი მე ქა ნიზ მე ბი.

კონ სტი ტუ ცია აუქ მებ და სიკ ვდი ლით დას ჯას. ამ მუხ ლის არ სე ბო ბა მა ნიშ ნე ბე ლია იმის, რომ სა ხელ მწი ფო პა ტივს სცემ და და იცავ და ადა მი­ა ნის თვის ყვე ლა ზე უმ ნიშ ვნე ლო ვა ნესს — სი­ცოცხ ლის უფ ლე ბას.

ტე რი ტო რი ულ — ად მი ნის ტრა ცი უ ლი მოწყ­ო ბის თვალ საზ რი სით, კონ სტი ტუ ცია ად გენ და, რომ სა ქარ თვე ლო იქ ნე ბო და უნი ტა რუ ლი მოწყ­ო ბის სა ხელ მწი ფო, მაგ რამ მის ტე რი ტო რი ა ზე იარ სე ბებ და სა მი ავ ტო ნო მი უ რი ოლ ქი, მაგ რამ ეს არ ცვლი და მის უნი ტა რულ ხა სი ათს.

სა ქარ თვე ლო ში ქარ თვე ლებ თან ერ თად, ყო­ველ თვის ცხოვ რობ დნენ უცხო ეროვ ნე ბის წარ­მო მად გენ ლე ბიც, მაგ რამ ეს იმას არ ნიშ ნავს, რომ ყვე ლას აქვს პო ლი ტი კუ რი ავ ტო ნო მი ის მოთხ ოვ ნის უფ ლე ბა. სა ქარ თვე ლო ში, უხ სო ვა რი დრო ი დან ორი ერი მო სახ ლე ობს (ქარ თვე ლე­ბი და აფ ხა ზე ბი). რა ო დე ნობ რი ვად, აფ ხა ზე ბი ქარ თვე ლებ თან შე და რე ბით, მცი რე რიცხ ო ვან ნი არი ან, ამი ტომ მათ ეროვ ნუ ლი ნიშ ნით მი ე ნი ჭათ ავ ტო ნო მი უ რი მმარ თვე ლო ბა. ბა თუ მის ოლქს (ა ჭა რა) და ზა ქა თა ლის ოლქს (სა ინ გი ლო, ის ტო­რი უ ლი ჰე რე თი) ავ ტო ნო მია მი ე ნი ჭათ რე ლი გი­

უ რი ნიშ ნით (ის ტო რი უ ლი კა ტაკ ლიზ მე ბი დან გა­მომ დი ნა რე, სა ქარ თვე ლოს ამ მხა რე ებს მუს ლი­მურ იმ პე რი ებ ში უხ დე ბო დათ ცხოვ რე ბა, რა მაც ქრის ტი ა ნი მო სახ ლე ო ბის შემ ცი რე ბა გა მო იწ ვი ა)

ქვეყ ნის და ნარ ჩე ნი რე გი ო ნე ბი სარ გებ ლობ­დნენ ად გი ლობ რი ვი თვით მმარ თვე ლო ბის უფ­ლე ბით. ად გი ლობ რი ვი თვით მმარ თვე ლო ბა არის ამა ვე დროს ორ გა ნო ად გი ლობ რი ვი მმარ თვე ლო­ბის და გა ნა გებს ად გი ლობ რი ვი გამ გე ო ბის კულ­ტუ რულ, გან მა ნათ ლე ბელ და სა მე ურ ნეო საქ მე­ებს თა ვის ტე რი ტო რი ის ფარ გლებ ში. მთავ რო ბის ცენ ტრა ლურ ორ გა ნო ებს უფ ლე ბა ეძ ლე ო დათ ად გი ლობ რი ვი თვითმ მარ თვე ლო ბის დად გე ნი­ლე ბა და გან კარ გუ ლე ბა შე ე ჩე რე ბი ნათ, თუ იგი კა ნონს ეწი ნა აღ მდე გე ბო და და საქ მე სა სა მარ­თლოს თვის გა და ე ცათ.

კონ სტი ტუ ცი ის თა ნახ მად, ეროვ ნუ ლი უმ­ცი რე სო ბე ბის გან შემ დგარ ად გი ლობ რი ვი თვითმ მარ თვე ლო ბის ორ გა ნო ებს (თე მი, ერო­ბა, ქა ლა ქი) უფ ლე ბა ეძ ლე ო დათ და ე არ სე ბი ნათ ეროვ ნუ ლი კავ ში რი, თა ვი ან თი კულ ტუ რუ ლი სა გან მა ნათ ლებ ლო საქ მე ე ბის უკე თე სად მო საწყ­ო ბად. აფ ხა ზუ რი ენა, ქარ თუ ლი ენის მსგავ სად, აყ ვა ნი ლი იქ ნა სა ხელ მწი ფო ენის რან გში.

ქარ თუ ლი სა ხელ მწი ფო არ იყო ჩა კე ტი ლი, იყო კოს მო პო ლი ტი ზე ბუ ლი, მაგ რამ ით ვა ლის წი ნებ და თა ვი სი ხა სი ა თის თვის და მა ხა სი ა თე ბელ თა ვი სე­ბუ რე ბებ საც. ქარ თუ ლი სა ხელ მწი ფოს პა ტი ვის­ცე მა ეროვ ნუ ლი უმ ცი რე სო ბე ბის მი მართ ნათ­ლად წარ მო ჩინ და კა ნონ მდებ ლო ბა ში მათ თვის გან საზღ ვრუ ლი ფარ თო უფ ლე ბე ბით, რაც უფ რო მე ტად გა ნამ ტკი ცებ და სა ხელ მწი ფოს მი ერ აღე­ბულ დე მოკ რა ტი ულ კურსს.

აზ რთა პლუ რა ლიზ მის ცნე ბა მხო ლოდ ცნო ბი­ლი კი არ იყო, არა მედ ის იყო აღი ა რე ბუ ლი, რაც გან სხვა ვე ბუ ლი აზ რის პა ტი ვის ცე მას ავალ დე ბუ­ლებ და სა ხელ მწი ფოს.

ახა ლი სა ხელ მწი ფოს ჩა მო ყა ლი ბე ბის გზა­ზე, 1921 წლის კონ სტი ტუ ცია (თუნ დაც პა ტა რა ხარ ვე ზე ბით) უმ ნიშ ვნე ლო ვა ნეს მოვ ლე ნას წარ­მო ად გენ და, თა ნაც ისე თი სა ერ თა შო რი სო პო ლი­ტი კუ რი კო ნი უნ ქტუ რის ფონ ზე, რო მე ლიც მა შინ არ სე ბობ და. ევ რო პას და სა ერ თოდ მა შინ დელ დიდ სა ხელ მწი ფო ებს სა ქარ თვე ლო არ აინ ტე რე­სებ დათ. ისი ნი უფ რო მეტ ან გა რიშს უწევ დნენ რუ სეთს და რუ სეთ თან მი მარ თე ბა ში გან საზღ­ვრავ დნენ სა ქარ თვე ლოს თან ურ თი ერ თო ბებს.

სა ქარ თვე ლოს თვი თონ უნ და და ეც ვა თა ვი სი სა ხელ მწი ფო ებ რი ო ბა და და ემ ტკი ცე ბი ნა სა ერ­თა შო რი სო სა ზო გა დო ე ბის თვის, რომ ის ტო რი უ­ლად გა მარ თლე ბუ ლი იყო ქარ თუ ლი სა ხელ მწი­ფოს არ სე ბო ბა.

1921 წლის კონ სტი ტუ ცია ახა ლი მოვ ლე ნა იყო ქარ თულ სი ნამ დვი ლე ში. არა ვინ იცის, რა იქ ნე­ბო და მი სი ცხოვ რე ბა ში რე ა ლუ რად გა ტა რე ბის შემ დეგ. მან სულ სა მი დღე იარ სე ბა და ისიც საბ­ჭო თა რუ სე თის სამ ხედ რო აგ რე სი ის ფონ ზე, რო­დე საც თბი ლისს მე­11 წი თე ლი არ მია უტევ და.

სა ქარ თვე ლოს დღე ვან დე ლი კონ სტი ტუ ცია (მი ღე ბუ ლი 1995 წლის 24 აგ ვის ტოს) რა თქმა უნ და არ არის ამ კონ სტი ტუ ცი ის გაგ რძე ლე ბა, არ სე ბობს მათ შო რის ბევ რი სხვა ო ბა, მაგ რამ მის პრე ამ ბუ ლა ში პირ და პირ არის გაცხ ა დე ბუ ლი, რომ იგი ეყ რდნო ბა 1921 წლის კონ სტი ტუ ცი ის ძი რი თად პრინ ცი პებს. აქე და ნაც ჩანს დღე ვან­დელ და მა შინ დელ სა ხელ მწი ფო ებს შო რის მემ­კვიდ რე ო ბი თი და სა მარ თლებ რი ვი კავ ში რი.

დას კვნის სა ხით შე იძ ლე ბა ით ქვას, რომ სა­ქარ თვე ლოს პირ ვე ლი რეს პუბ ლი კის კა ნონ მდებ­ლო ბის და 1921 წლის კონ სტი ტუ ცი ის ანა ლი ზი ნათ ლად ცხად ყოფს რეს პუბ ლი კის დამ ფუძ ნე­ბელ თა ურ ყევ ნე ბას შე ექ მნათ ევ რო პუ ლი ტი პის სა ხელ მწი ფო, მის თვის და მა ხა სი ა თე ბე ლი მოწყ­ო ბის და ფუნ ქცი ო ნი რე ბის ისე თი პრინ ცი პე ბით, რო გო რი ცაა პარ ლა მენ ტა რიზ მი, უშუ ა ლო და წარ მო მად გენ ლო ბი თი დე მოკ რა ტი ა. პირ ვე ლი რეს პუბ ლი კის მემ კვიდ რე ო ბის არ სში წვდო მა ხელს შე უწყ ობ და დღე ვან დე ლი სა ხელ მწი ფო ებ­რი ვი პრობ ლე მის გა დაწყ ვე ტა საც.

ჩაკ ლუ ლი სწრაფ ვა ევ რო პუ ლი ტი პის სა ხელ მწი ფოს კენრე დაქ ცი ი სა გან: დღეს ბევრს სა უბ რო ბენ, თუ რო გო რი სა ხელ მწი ფო გვინ და. სა ზო გა დო ე­

ბა ბევრს მსჯე ლობს სა ხელ მწი ფო მოწყ ო ბის ფორ მე ბის შე სა ხებ და თუ კი არ სე ბუ ლი პო ლი ტი კა მი უ ღე ბე ლია მა ვან თათ ვის, მას იმ სა მარ თლებ რი ვი დო კუ მენ ტის ნაკ ლო ვა ნე ბად მი აჩ ნი ათ, რო­მელ საც კონ სტი ტუ ცია ჰქვი ა. დღეს რო ცა კვლავ აქ ტუ ა ლუ რია ახა ლი კონ სტი ტუ ცი ის მი ღე ბის სა კითხი და სა ზო გა დო ებ რი ვი დარ წმუ ნე ბა ­ შემ დეგ ყვე ლა ფე რი კარ გად იქ ნე ბა, სწო რედ ანა­ლი ზი გვმარ თებს ­ მარ თლაც კა ნონ მდებ ლო ბა შია წა რუ მა ტებ ლო ბა თუ პო ლი ტი კურ ნე ბა ში?! რა კი დღე ვან დლე ო ბა ასე ნაც ნო ბია ყვე ლა სათ ვის, ჩვენ არც წარ სუ ლი უნ და და ვი ვიწყ ოთ. გან­სა კუთ რე ბით მა შინ, რო დე საც ახ ლა ხანს 26 ამი სი ქარ თულ მა სა ზო გა დო ე ბამ ასე თი ვნე ბა თა­ღელ ვით აღ ნიშ ნა. თვა ლი გა და ვავ ლოთ XX სა უ კუ ნის პირ ვე ლი დე მოკ რა ტი უ ლი რეს პუბ ლი კის ცხოვ რე ბას, გა მო ხა ტულს კონ სტი ტუ ცი ის სუ ლის კვე თე ბა ში და ალ ბათ, ეს უფ რო მე ტად გვი­კარ ნა ხებს იმის კენ, თუ რო გო რი სა ხელ მწი ფო გვინ და და რა ტომ?!

ეკა პაპუკაშვილი

2008 წელს კო დო რის ხე ო ბა და ქარ თლის ნა წი­ლი და ი კა ვა რუ სეთ მა. ამ ტე რი ტო რი ა ზე არ სე ბობ­და და დღე საც არ სე ბობს ისე თი ის ტო რი უ ლი ძეგ­ლე ბი, რო მე ლიც ქარ თვე ლი ხალ ხის სა გან ძუ რი ა, ჩვე ნი ეროვ ნუ ლი სი ა მა ყეა და მა თი სა ბო ლო ოდ რუ სე თის ხელ ში ჩაგ დე ბა და უკან არ გა მოხ სნა ყოვ ლად და უშ ვე ბე ლი ა. ქსნი სა და არაგ ვის წყალ­გამ ყოფ ქედ ზე მდე ბა რე ობს ლო მი სის წმი და გი­ორ გის სა ლო ცა ვი. გად მო ცე მით, ლო მის ზე და ვა ჰქო ნი ათ ქსნის ხე ვე ლებს და მთი უ ლებს. ამ და ვის გა მო, ქსნის მცხოვ რებ ლე ბის მოთხ ოვ ნით, ლო­მი სის ეკ ლე სი ას კა რი შე ა ბეს ქსნის კენ, მაგ რამ ლო მი სის ხა ტის დე კა ნო ზო ბა მა ინც მთი უ ლებს დარ ჩე ნი ათ. ეს იყო ძვე ლად, ახ ლა კი, რო მე ლი მე ქა ლა ქელს ლო მი სის ხა ტის მო ლოც ვი სას, რომ შე მო ა ღამ დეს, გზა აე რი ოს და ქსნის ხე ო ბა ში და­ეშ ვას, “უცხო მი წა ზე” აღ მოჩ ნე ბა, და ა კა ვე ბენ და პა სუხ საც აგე ბი ნე ბენ “სა ხელ მწი ფო საზღ ვრის” დარ ღვე ვი სათ ვის.

ქსნის ხე ო ბა, უძ ვე ლე სი დრო ი დან და სახ ლე ბუ­ლი ყო ფი ლა. ამა ზე მეტყ ვე ლებს ე.წ. ახალ გო რის გან ძი, რო მე ლიც ად რინ დე ლი ან ტი კუ რი ხა ნის არ ქე ო ლო გი უ რი ძეგ ლი ა. იგი ძვ. წ. V­IV სა უ კუ ნე­ე ბით თა რიღ დე ბა და მი უ თი თებს სა ქარ თვე ლოს

მო სახ ლე ო ბის მკვეთრ ეკო ნო მი კურ და სო ცი ა­ლურ დი ფე რენ ცი ა ცი ა ზე ძვ. წ. I ათას წლე უ ლის შუ ა ხა ნებ ში. ახალ გო რის გან ძი და კარ გვას ექ ვთი­მე თა ყა იშ ვილ მა გა და არ ჩი ნა. ქსნის ხე ო ბა ქარ­თლის სა ე რის თა ო ში შე დი ო და. მას გა ნა გებ დნენ მა მა სახ ლი სე ბი, ხე ვის ბე რე ბი და ცი ხის თა ვე ბი, რომ ლე ბიც უშუ ა ლოდ მე ფეს ემორ ჩი ლე ბოდ ნენ. ქსნის სა ე რის თა ვო კი XV სა უ კუ ნე ში ჩა მო ყა­ლიბ და. ქსნის ხე ო ბის ზე და ნა წი ლი, ოძი სამ დე, ახალ გო რის რა ი ონს ეკუთ ვნის, ქვე მო­ მცხე თას. თვი თონ და ბა ახალ გო რი ძვე ლად “მცი რე ქა ლა­ქად” იხ სე ნი ე ბო და. ახალ გო რის რა ი ონ ში ბევ რი ის ტო რი უ ლი ძეგ ლი ა. მათ გან გა მორ ჩე უ ლია სო ფელ ყან ჩა ვეთ ში IX სა უ კუ ნის კა ბე ნის მო ნას­ტე რი, რო მე ლიც გა ნუ ახ ლე ბია იო ა ნე ერის თავს. XV სა უ კუ ნე ში ტა ძა რი და ცა რი ე ლე ბუ ლა და იგი მი ე წე რა ყან ჩა ვე თის ეკ ლე სი ას. იქ ვე გა და ი ტა ნეს ხელ ნა წე რე ბი და მო ნას ტრის მდი და რი ბიბ ლი ო თე­კა. გა სულ სა უ კუ ნე ში, მო ნას ტერ ში აღ მო უ ჩე ნი ათ მა მა ბა სი ლი რა ტიშ ვი ლის უხ რწნე ლი სხე უ ლი. აღ­სა ნიშ ნა ვია ყან ჩა ე თის ჟამ გუ ლა ნი XVIIს. და ყან­ჩა ე თის ოთხ თა ვი, რო მე ლიც თა რიღ დე ბა XII­XIII სა უ კუ ნე ე ბით. ქსნის ხე ო ბა ში მდე ბა რე ობს ხო ფის და ლარ გვი სის მო ნას ტრე ბი. ის ტო რი ულ ში და ქარ თლში სოფ. მო საბ რუ ნის ახალ გო რის რა ი ო ნის მახ ლობ ლად მდე ბა რე ობს ქარ თუ ლი ხუ როთ მოძღ­ვრე ბის ძეგ ლი ხო ფა, იგი XIII სა უ კუ ნის I ნა ხევ რის

დარ ბა ზუ ლი ეკ ლე სი ა ა. სო ფე ლი ლარ გვი სი ქსნის მარ ცხე ნა მხა რეს, ქსნის, ჭურ თი სა და ცხრაძ მის ხე ვე ბის შე სარ თავ ში ა. ლარ გვი სის წმი და თე ო დო­რეს სა ხე ლო ბის მო ნას ტე რი უკ ვე X სა უ კუ ნე ში არ სე ბობ და. მას კარ გი წიგ ნთსა ცა ვი ჰქო ნი ა. აქ მრა ვა ლი სა ეკ ლე სიო თხზულ ბა და უ წე რი ათ.

ახალ გო რის რა ი ო ნის ძველ სო ფელ ალე ვის მი და­მო ებ ში, ადა მი ანს ჯერ კი დევ ბრინ ჯა ოს ხა ნა ში უცხ­ოვ რი ა. გვხვდე ბა ან ტი კუ რი პე რი ო დის სა მარ ხე ბიც. ფე ო და ლურ ხა ნა ში ალე ვი ჯერ ქსნის ხევ ში შე დი ო­და, შემ დეგ ­ქსნის სა ე რის თა ვო ში. ეკუთ ვნო და ალე­ვის სა მე ბის ეკ ლე სი ას (VIII­IX ს.ს.­ე ბის), რო მე ლიც მის სამ ხრეთ ­აღ მო სავ ლე თით 3­4 კი ლო მეტ რზე უნა გი რამ თის თხემ ზე დგას. ალე ვის ე.წ. ოქ როს კა­რი ა ნი სა მე ბის ეკ ლე სია მდი და რი და გან თქმუ ლი სა­ლო ცა ვი იყო აღ მო სავ ლეთ სა ქარ თვე ლო ში. ალე ვის მთა ზე, რომ ლიც ქსნის ხევ სა და ბა ზა ლეთს ჰყოფს, მდე ბა რე ობს ალე ვის წმი და სა მე ბის ეკ ლე სი ა. პლა­ტონ იო სე ლი ა ნის თქმით, ალე ვის ეკ ლე სია და ვით აღ მა შე ნე ბელს აუ გია ლო მი სის საყ დარ თან ერ თად.

დირ ბის მო ნას ტე რი იე რუ სა ლი მის ჯვრის მო ნას­ტრის არ ქი მან დრი ტის რე ზი დენ ცია იყო. დირ ბის ეკ ლე სი ის თავ ზე დირ ბის ცი ხე ა, რო მე ლიც გად მო­ცე მით, თა მარ მე ფეს აუ გი ა. აქ ლე კი ა ნო ბი სას ხალ­ხი თავს აფა რებ და. სო ფე ლი დვა ნის ეკ ლე სი ა, რო მე­ლიც VI სა უ კუ ნით არის და თა რი ღე ბუ ლი, ეწო დე ბა წმინ და გი ორ გის კვარ თი სა — მას ში იმარ თე ბო და

“კვარ თო ბა.” შემ დეგ გა და ურ ქმე ვი ათ სა ხე ლი და “კო ხის ჯვრო ბა” უწო დე ბი ათ. დვან ში კო ხი (სეტყ ვა) სცოდ ნია და თა ვის ასა რი დებ ლად მი სი დღე ო ბა და­უ წე სე ბი ათ. ეკ ლე სი ას ეხ ლა ეწო დე ბა წმი და გი ორ გი კო ხის ჯვრი სა. ქა რე ლის რა ი ონ ში არის სო ფე ლი ნუ ლი, რო მე ლიც ცხინ ვა ლი დან და შო რე ბუ ლია 12 კმ­ზე. რუ სეთ ­სა ქარ თვე ლოს ომის დროს, ნუ ლი სო ფელ ავ ნევ თან ერ თად ოსი სე პა რა ტის ტე ბი სა და რუ სუ ლი არ მი ის ერ თ­ერ თი პირ ვე ლი სა მიზ ნე გახ­და. და ბომ ბვის შე დე გად, სო ფე ლი თით ქმის მთლი ა­ნად გა ნად გურ და. სო ფე ლი ნუ ლის ეკ ლე სი ას წმი და გი ორ გი პა რას კე ვას უწო დე ბენ, სა დაც პა რას კე ვო­ბით მო დი ან მლოც ვე ლე ბი. გად მო ცე მით, ეკ ლე სი ის მა შე ნე ბელს პა რას კე ვა რქმე ვია და თა ვი სი სუ ლის საცხ ოვ ნებ ლად აუ გი ა. სას წა ულ თმოქ მე დი ყო ფი­ლა ოქო ნის ღვთის მშობ ლის ხა ტი. ოქო ნის ტა ძა რის აშე ნე ბა და კავ ში რე ბუ ლია ბაგ რატ IV­ის მე უღ ლე ელე ნეს თან, რო მე ლიც ბი ზან ტი ის კე ის რის ძმის შვი­ლი იყო. ელე ნეს მზი თევ ში ოქო ნის ღვთის მშობ ლის ხა ტი მოჰ ყო ლი ა. მას ბი ზან ტი ი დან წა მოჰ ყო ლია თა­ვი სი მოძღ ვა რი ფი ლი მო ნი, რო მე ლიც შემ დეგ გარ­სე ვა ნიშ ვი ლე ბის წი ნა პა რი გამ ხდა რა. დე დო ფალს სა ბერ ძნე თი დან მშე ნებ ლე ბი ჩა მო უყ ვა ნი ა, აუ შე ნე­ბია ტა ძა რი და მას ში და უს ვე ნე ბია ღვთის მშობ ლის ხა ტი. ეს მხო ლოდ ის მცი რე ჩა მო ნათ ვა ლია იმ ის­ტო რი უ ლი ძეგ ლე ბი სა, რო მე ლიც ქარ თველ მა ხალ­ხმა აგ ვის ტოს ომის შემ დეგ და კარ გა.

სა ქარ თვე ლოს თვის წარ თმე უ ლი ის ტო რი უ ლი ძეგ ლე ბი

9TSU TIMESივნისი, №6 (12) სამართალი / Law

მეგი სარიშვილი

ორ მა მსოფ ლიო ომ მა ევ რო პას მი ლი ო­ნო ბით ადა მი ა ნის სიკ ვდი ლი, ეკო ნო მი კუ რი ნგრე ვა და შე ი ა რა ღე ბუ ლი კონ ფლიქ ტე ბი მო უ ტა ნა. ზე მოთ ჩა მოთ ვლილ მა ფა ქტო რებ­მა გა ნა პი რო ბეს ომის შემ დგო მი ევ რო პის აღორ ძი ნე ბის მიზ ნით 1948 წელს, პა რიზ ში, 17 სა ხელ მწი ფოს მი ერ და არ სე ბუ ლი ევ რო­პის ეკო ნო მი კუ რი თა ნამ შრომ ლო ბი სა და გან ვი თა რე ბის ორ გა ნი ზა ცი ის შექ მნა, რო მე­ლიც 1961 წელს, ეკო ნო მი კუ რი თა ნამ შრომ­ლო ბი სა და გან ვი თა რე ბის ორ გა ნი ზა ცი ად გა და იქ ცა.

1950 წლის 9 მა ისს, საფ რან გე თის იმ დრო­ინ დელ მა სა გა რეო საქ მე თა მი ნისტრ რო­ბერტ შუ მა ნის გეგ მამ სა ფუძ ვე ლი ჩა უ ყა რა ევ რო პუ ლი თა ნა მე გობ რო ბი სა და შემ დგომ ში ევ რო პის კავ ში რის და არ სე ბას. შუ მა ნის გეგ­მა ით ვა ლის წი ნებ და შემ დეგს: საფ რან გე თი სა და და სავ ლეთ გერ მა ნი ის ქვა ნახ ში რი სა და ფო ლა დის მრეწ ვე ლო ბა მოქ ცე უ ლი ყო ერ თი უზე ნა ე სი მმარ თვე ლო ბის ქვეშ, რო მე ლიც წარ მარ თავ და ამ დარ გე ბის გან ვი თა რე ბას. ერ თი ა ნი ევ რო პუ ლი იდე ის ავ ტო რებს, მეტ­წი ლად, შემ დე გი მო ტი ვე ბი ამოძ რა ვებ დათ: ეს იყო დე მოკ რა ტი უ ლი ევ რო პა, თა ვი სუფ­ლე ბი სა და მო ბი ლო ბის სურ ვი ლი, ეკო ნო მი­კუ რი კე თილ დღე ო ბა, სა ერ თო უსაფ რთხო ე­ბა. ევ რო კავ ში რის წარ მა ტე ბულ მა ფუნ ქცი ო­ნი რე ბამ გა ნა პი რო ბა მრა ვა ლი ქვეყ ნის, მათ შო რის სა ქარ თვე ლოს სწრაფ ვა კავ შირ ში გა წევ რი ა ნე ბის აკენ.

გა მარ ტი ვე ბუ ლი სა ვი ზო რე ჟი მის შე მო ღე­ბა კი არის სა უ კე თე სო სა შუ ა ლე ბა ევ რო პულ ოჯახ თან სწრა ფი ინ ტეგ რა ცი სათ ვის. ევ რო­პუ ლი კავ ში რის სა ვი ზო პო ლი ტი კის სა ფუძ­ვლე ბი 1985 წლის 14 ივ ნი სის შე თან ხმე ბა შია გან მტკი ცე ბუ ლი. სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ­ტი ვე ბის პო ლი ტი კა ჩა მო ყა ლიბ და ევ რო პუ­ლი გა ერ თი ა ნე ბის ქვეყ ნე ბის ე.წ. შენ გე ნის ქვეყ ნე ბის მცი რე ჯგუ ფის მი ერ. მას შემ დეგ, რაც დამ ფუძ ნე ბე ლი ხელ შეკ რუ ლე ბა შე ვი და ძა ლა ში, სა ე მიგ რა ციო პო ლი ტი კა შე მო ი ფარ­გლა თავ შე საფ რის მი ნი ჭე ბი სა და სატ რან ზი­ტო ვი ზე ბის ურ თი ერთ აღი ა რე ბის სფე რო ში თა ნამ შრომ ლო ბით. ევ რო პუ ლი გა ერ თი ა ნე­ბის დამ ფუძ ნე ბე ლი ხელ შეკ რუ ლე ბის მე­100 “გ” მუხ ლის თა ნახ მად, გა ნი საზღ ვრე ბა, რომ საბ ჭო კო მი სი ის წარ დგი ნე ბის შე სა ხებ ერ­თუ სუ ლო ვა ნი გა დაწყ ვე ტი ლე ბის მი ღე ბი სა და ევ რო პულ პარ ლა მენ ტთან კონ სულ ტა ცი­ე ბის შემ დეგ გან საზღ ვრავს იმ მე სა მე ქვეყ­ნებს, რო მელ თა მო ქა ლა ქე ებს მო ეთხ ო ვე ბათ ვი ზე ბის ქო ნა წევ რი ქვეყ ნე ბის გა რე საზღ­

ვრე ბის გა დაკ ვე თის დროს.2004 წელს, ევ რო კავ შირ სა და ჩი ნე თის

რეს პუბ ლი კას შო რის ხე ლი მო ე წე რა ურ თი­ერ თგა გე ბის მე მო რან დუმს ტუ რის ტუ ლი ვი­ზე ბი სა და სხვა შე სა ბა მის სა კითხ ებ თან და­კავ ში რე ბით. ეს შე თან ხმე ბა შე იძ ლე ბა ჩა ით­ვა ლოს პირ ველ შე თან ხმე ბად ევ რო კავ შირ სა და მე სა მე ქვეყ ნებს შო რის. ამ მე მო რან დუმს მოჰ ყვა ჰა აგი­ის პროგ რა მა, რო მე ლიც შე­იქ მნა უსაფ­რთხო ე ბი სა და სა მარ­თლი ა ნო ბის სფე როს გაძ ლი ე რე­ბის მიზ ნით. ამ ხელ შეკ­რუ ლე ბა ში ხაზ გას მუ ლია ნაც ვლგე ბის პრინ ცი პის დაც ვის და რე ად მი სი ის შე სა ხებ შე თან ხმე ბა თა გა ფორ მე ბის მნიშ­ვნე ლო ბა. ევ რო საბ ჭომ და კო მი სი ებ მა უნ და გა მო ეკ ვლი ონ ხელ საყ რე ლი იქ ნე ბა თუ არა რე ად მი სი ის პო ლი ტი კის ფარ გლებ ში, მე სა მე ქვეყ ნის მო ქა ლა ქე ებ ზე, მოკ ლე ვა დი ა ნი ვი ზე­ბის გა ცე მის ხელ შეწყ ო ბა.

მას შემ დეგ, რაც ევ რო კავ შირ სა და უკ რა ი­ნას შო რის და იწყო მო ლა პა რა კე ბე ბი სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ ტი ვე ბის შე სა ხებ, ევ რო პულ მა კავ შირ მა და ამ კვიდ რა მე სა მე ქვეყ ნებ თან სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ ტი ვე ბი სა და რე ად მი­სი ის შე სა ხებ შე თან ხმე ბა თა თა ო ბა ზე მო ლა­პა რა კე ბა თა პა რა ლე ლურ რე ჟიმ ში წარ მო ე ბა. ევ რო პუ ლი კო მი სი ის გან მარ ტე ბით, შე თან­ხმე ბა, რო მე ლიც იდე ბა ევ რო კავ შირ სა და მე­სა მე ქვეყ ნებს შო რის შე სა ბა მი სია არ სე ბუ ლი სი ტუ ა ცი ის და ითა ლის წი ნებს მოკ ლე ვა დი ა ნი ვი ზე ბის გა ცე მის პრო ცე დუ რის გა მარ ტი ვე­ბას მო სახ ლე ობს გარ კვე უ ლი კა ტე გო რი ი­სათ ვის. თა ვის მხრივ, ევ რო კავ ში რის წევ რი ქვეყ ნე ბი იღე ბენ გა რან ტი ას იმის შე სა ხებ, რომ ექ ნე ბათ დაც ვის შე სა ბა მი სი შე საძ ლებ­ლო ბე ბი იმ შემ თხვე ვა ში, თუ მოხ დე ბა მე სა მე ქვეყ ნე ბის მო ქა ლაქ თა მი ერ ვი ზე ბის არას­წო რი გა მო ყე ნე ბა. უნ და აღი ნიშ ნოს, რომ შე თან ხმე ბა სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ ტი ვე ბის შე სა ხებ მი ი ღე ბა საბ ჭოს კვა ლი ფი ცი უ რი უმ­რავ ლე სო ბით.

“ერ თი ა ნი მიდ გო მა სა ვი ზო რე ჟი მის გა­მარ ტი ვე ბის სა კითხ ი სად მი” — მო ცე მულ

დო კუ მენ ტში გათ ვა ლის წი ნე ბუ ლია ყვე ლა ის პი რო ბა, რო მე ლიც უნ და შე ას რუ ლონ მე სა მე ქვე ნებ მა ევ რო კავ შირ თან ინ ტეგ რა ცი სათ­ვის. ევ რო გა ერ თი ა ნე ბის კონ პე ტენ ცი ა შია იმის გარ კვე ვა მე სა მე ქვეყ ნე ბის შემ თხვე ვა­ში, სა გა რეო პო ლი ტი კის მიზ ნე ბი, კერ ძოდ არ სე ბობს თუ არა შე თან ხმე ბა რე ად მი სი ის შე სა ხებ და გარ კვე ვა იმი სა, თუ რამ დე ნად

სრულ დე ბა ორ მხრი ვი ხელ შეკ­რუ ლე ბით ნა კის რი ვალ­დე ბუ ლე ბა, რაც მო ი ცავს ბრძო ლას ტე­რო რიზ მის წი ნა აღ მდეგ, საზღ ვრე­ბის მარ თვა, მიგ რა ცი ა, თავ შე საფ რის მი ნი ჭე ბა და ასე შემ დეგ.

გან სა კუთ­რე ბით მნიშ ვნე ლო ვა ნია ევ რო პუ ლი კო მი­სი ის წი ნა და დე ბა, რო მე ლიც 2006 წელს წა­მო ა ყე ნეს, რომ ლის მიხ ვედ ვით, რო გორც კი დაყ მა ყო ფილ დე ბა გან საზღ ვრუ ლი წი ნა პი­რო ბე ბი იმ მე ზო ბელ ქვეყ ნებ თან, რომ ლებ­თა ნაც შე მუ შა ვე ბუ ლია და ძა ლა შია სა მოქ­მე დო გეგ მა, უნ და და იწყ ოს რე ად მი სი ი სა და სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ ტი ვე ბის შე სა ხებ მო ლა პა რა კე ბე ბი. შე იძ ლე ბა ის დას კვნაც გა მო ვი ტა ნოთ, რომ კავ შირ ში გა წევ რი ა­ნე ბის წი ნა პი რო ბა ევ რო პუ ლი სა მე ზობ ლო პო ლი ტი კის სა მოქ მე დო გეგ მაა (ე.წ. ე. ს.პ­ის სა მოქ მე დო გეგ მა).

პოს ტსაბ ჭო უ რი ქვეყ ნე ბის თვის, ისე თი, რო გო რიც სა ქარ თვე ლო, სა სომ ხე თი, აზერ­ბა ი ჯა ნი ა, ვრცელ დე ბა საბ ჭოს 2003 წლის დას კვნე ბი. ეს დას კვნე ბი ეხე ბა ევ რო პა — ხმელ თა შუა ზღვის ქვეყ ნე ბის წარ მო­მად გე ნელ თა შეხ ვედ რე ბის მო ნა წი ლებ ზე ვი ზე ბის გა ცე მის მოქ ნი ლო ბას, რო მე ლიც უნ და გავ რცელ დეს ეპ რო პუ ლი სა მე ზობ ლო პო ლი ტი კის პარ ტნი ორ ქვეყ ნებ ზე, წევრ სა­ხელ მწი ფო ებს კი და ე ვა ლე ბათ გა ნე ხი ლათ იმ პი რე ბის გან ცხა დე ბე ბი, რომ ლებ მაც და­აკ მა ყო ფი ლეს სა ვი ზო მოთხ ოვ ნე ბი, აქ ტი­ურ მო ნა წი ლე ო ბას ღე ბუ ლო ბენ ევ რო პუ ლი სა მე ზობ ლო პო ლი ტი კი სად მი მიძღ ვნილ ღო ნის ძი ე ბა ში და აქვთ შე ტა ნი ლი გან ცხა­დე ბე ბი ვი ზე ბის თა ო ბა ზე გა ნი ხი ლოს დაჩ­ქა რე ბუ ლი წე სით და გას ცეს მათ ზე მრა­

ვალ ჯე რა დი ვი ზე ბი.ევ რო პარ ლა მენ ტმა სა ვი ზო რე ჟი მის გა­

მარ ტი ვე ბის მიზ ნით, წევრ სა ხელ მწი ფო ებს მო უ წო და უფ რო მე ტი მო ბი ლუ რო ბი სა კენ. ამავ დრო უ ლად, მი ი ღო გა დაწყ ვე ტი ლე ბა შენ გე ნის ვი ზა ზე გან ცხა დე ბე ბის მიმ ღე ბი ერ თი ა ნი ცენ ტრე ბის შექ მნის შე სა ხებ ევ­რო პუ ლი სა მე ზობ ლო პო ლი ტი კის მქო ნე ქვეყ ნებ ში. სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ ტი ვე ბის შე სა ხებ შე თან ხმე ბის ძი რი თა დი მი ზა ნია მოკ ლე ვა დი ა ნი 190­180 დღი ა ნი ვი ზე ბის გა­ცე მის ხელ შეწყ ო ბა.

ჩვენ თვის გან სა კუთ რე ბით მნიშ ვნე ლო ვა­ნია ის დას კვნე ბი და რე კო მენ და ცი ე ბი, რომ­ლე ბიც ევ რო გა ერ თი ა ნე ბის მი ერ გა წე რი ლია სა ქარ თვე ლოს თვის გა მარ ტი ვე ბუ ლი სა ვი ზო რე ჟი მის და სამ კვიდ რებ ლად. იმის თვის, რომ გა მარ ტი ვე ბუ ლი სა ვი ზო რე ჟი მი მი ვი ღოთ, ამის თვის სა ჭი როა და ვაკ მა ყო ფი ლოთ გან­საზღ ვრუ ლი წი ნა პი რო ბე ბი, რო მე ლე ბიც ერ თი და იგი ვეა ყვე ლა მე სა მე ქვეყ ნის თვის, მაგ რამ ქვეყ ნის თა ვი სე ბუ რე ბი დან გა მომ­დი ნა რე, არ სე ბობ დეს და მა ტე ბი თი მოთხ ოვ­ნე ბი. მთა ვა რი პი რო ბა, ესაა დე მოკ რა ტია და კა ნო ნის უზე ნა ე სო ბა, ერ თდრო უ ლი მო ლა პა რა კე ბე ბი რე ად მი სი ი სა და სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ ტი ვე ბის შე სა ხებ, ეროვ ნუ ლი კა ნონ მდებ ლო ბის შე სა ბა მი სო ბა ევ რო პულ კა ნონ მდებ ლო ბას თან ევ რო პუ ლი სა მე ზობ­ლო პო ლი ტი კის ფარ გლებ ში სა მოქ მე დო გეგ­მის არ სე ბო ბა.

თუ ჩვენ გა ვეც ნო ბით ევ რო კავ შირ — სა­ქარ თვე ლოს სა მოქ მე დო გეგ მის ში ნარსს, ვნა ხავთ, რომ გეგ მით უკ ვე გათ ვა ლის წი ნე­ბუ ლია გან საზღ ვრულ სფე რო თა პრი ო რი ტე­ტუ ლო ბა: თავ შე საფ რის მი ნი ჭე ბა, მიგ რცი ა, სა ვი ზო პო ლი ტი კა, საზღ ვრის კონ ტრო ლი. თუ მოხ დე ბა ზე მოთ ჩა მოთ ვლილ სფე რო თა გან ხორ ცი ე ლე ბა, შე იძ ლე ბა სა ვი ზო რე ჟი მის გა მარ ტი ვე ბის შე სა ხებ შე თან ხმე ბაც მი ვი­ღოთ. სა ქარ თვე ლოს მთავ რო ბა საც შე უძ ლი ა, კა ნონ მდებ ლო ბის ჰარ მო ნი ზა ცი ით უფ რო დე ტა ლუ რად გან საზღ ვროს პრი ო რი ტე ტე ბი ევ რო პულ გა ერ თი ა ნე ბას თან სა ვი ზო რე­ჟი მის გა სა მარ ტი ვებ ლად. შე საძ ლე ბე ლი ა, ასე ვე მი ღე ბულ იქ ნეს სა ვი ზო რე ჟი მის გა­მარ ტი ვე ბის სა მოქ მე დო გეგ მა, ევ რო პუ ლი სა მე ზობ ლო პო ლი ტი კის სა მოქ მე დო გეგ­მი სა გან და მო უ კი დებ ლად, რო მე ლიც უფ­რო დე ტა ლუ რი იქ ნე ბა გარ კვე ულ წი ლად, ზო გი ერ თი ახა ლი წევ რი სა ხელ მწი ფოს მი ერ შენ გე ნის რე ჟი მის დამ კვიდ რე ბის პრო ცეს ში მი ღე ბუ ლი ე.წ. “შენ გე ნის სა მოქ მე დო გეგ მე­ბის” მსგავ სი.

ევ რო კავ შირ თან გა მარ ტი ვე ბუ ლი სა ვი ზო რე ჟი მის მი ღე ბის სა მარ თლებ რი ვი სა ფუძ ვე ლი

თა მარ სურ მა ვა

სა მარ თლებ რივ ლი ტე რა ტუ რა ში ერ თმა­ნე თის გან ან სხვა ვე ბენ სა მარ თლის წყა რო­ებს მი სი მა ტე რი ა ლუ რი და იუ რი დი უ ლი ანუ ფორ მა ლუ რი გა გე ბით. სა მარ თლის წყა რო­ში, მა ტე რი ა ლუ რი გა გე ბით, მო ი აზ რე ბა ის სა ფუძ ვე ლი, რა მაც გა ნაპი რო ბა ამა თუ იმ სა მარ თლის ნორ მის მი ღე ბა. ასეთ დროს გან მსაზღ ვრე ლი ფაქ ტო რი არის სა ზო გა­დო ე ბის ცხოვ რე ბის გან ვი თა რე ბის დო ნე, ეკო ნო მი კუ რი ურ თი ერ თო ე ბის ერ თობ ლი ო ბა და მი სი გან ვი თა რე ბის სტან დარ ტე ბი, სა ზო­გა დო ებ რი ვი ცხოვ რე ბის პი რო ბე ბი. სწო რედ აღ ნიშ ნუ ლი გა რე მო ე ბე ბი გან საზღ ვრა ვენ სა მარ თლებ რივ ნორ მა თა ხა სი ათს, მის ში­ნა არ სობ რივ არ სსა და მო სა წეს რი გე ბე ლი ურ თი ერ თო ბის რე გუ ლი რე ბის ფორ მა ლურ ხა სი ათს. უფ რო კონ კრე ტუ ლად კი, შეგ ვიძ­ლია მო ვახ დი ნოთ შემ დე გი ფორ მუ ლი რე ბა: სა ზო გა დო ებ რი ვი სა ჭი რო ე ბის რე ა ლუ რი პი რო ბე ბი გან საზღ ვრა ვენ სა მარ თლებ რი ვი ნორ მის ჩა მო ყა ლი ბე ბის აუ ცი ლებ ლო ბა სა და ახ დე ნენ მის შე სა ბა მის გან საზღ ვრე ბას, რა თა იუ რი დი უ ლად და ცუ ლი იქ ნეს თი თო ე უ ლი ის ურ თი ერ თო ბე ბი, რომ ლე ბიც წარ მო იშ ვე ბა სა ხელ მწი ფო ში შე სა ბა მის ქმე დე ბა თა სის ტე­მა ტუ რი გან ხორ ცი ე ლე ბის დროს. შემ დეგ ში სწო რედ ასე თი ნორ მა მო ევ ლი ნე ბა სა ზო­გა დო ე ბას სა ვალ დე ბუ ლო სა მარ თლებ რივ აქ ტად.

სა მარ თლებ რი ვი წყა როს მა ტე რი ა ლურ გა­გე ბის გან, რო გორც აღ ვნიშ ნეთ, გა ნას ხვა ვე­ბენ სა მარ თლის წყა როს იუ რი დი უ ლი (ფორ­მა ლუ რი) გა გე ბით. სწო რედ ეს უკა ნას კნე ლი იხ მა რე ბა უმ თავ რე სად იუ რი დი ულ ლი ტე რა­ტუ რა ში, ვი ნა ი დან მეც ნი ერ თა ნა წი ლი სა­მარ თლის წყა როს მა ტე რი ა ლურ გა გე ბას სა­ერ თოდ არ მო ი აზ რებს. სა მარ თლის წყა როს ფორ მა ლურ გა გე ბას უდი დე სი პრაქ ტი კუ ლი

მნიშ ვნე ლო ბა ენი ჭე ბა. იგი აუ ცი ლებ ლად გუ ლის ხმობს სა მარ თლის გა მო ხატ ვის გარ­კვე ულ ფორ მას, რომე ლშიც ეს ნორ მა არის ჩა მო ყა ლი ბე ბუ ლი. ეს ნი შა ნი მი სი აუ ცი ლე ბე­ლი პი რო ბა ა. ამას თა ნა ვე, შეგ ვიძ ლია მი ვუ თი­თოთ, რომ რე ა ლუ რად სა მარ თლის თი თო ე­ულ დარგს თა ვი სი იუ რი დი უ ლი წყა რო ე ბი გა­აჩ ნი ა, რომ ლი თაც რე გუ ლირ დე ბა შე სა ბა მი სი სა მარ თლებ რი ვი ურ თი ერ თო ბა, მაგ რამ ასე ვე მრა ვა ლი აქ ტი ერ თნა ი რად სა ვალ დე ბუ ლო ხა სი ა თის მქო ნეა სა­მარ თლის თი თო ე ულ დარ გთან მი მარ თე ბა­ში. მა გა ლი თის თვის კონ სტი ტუ ცი აც, ქვეყ­ნის უზე ნა ე სი კა ნო ნიც გვე ყო ფა. შეგ ვიძ ლია პირ და პირ ვთქვათ, რომ სა მარ თლის წყა­როს გა ა ნა ლი ზე ბა სა და შე ფა სე ბას უდი დე­სი მნიშ ვნე ლო ბა ენი­ჭე ბა პრაქ ტი კა ში. ეს სა ჭი რო ე ბა გან პი რო ბე­ბუ ლია იმ სა მარ თლებ­რი ვი ურ თი ერ თო ბის და რე გუ ლი რე ბის აუ­ცი ლებ ლო ბით, რა საც მო ცე მუ ლი ნორ მა, ანუ სა მარ თლის წყა რო იუ რი დი უ ლი გა გე ბით მო ი ცავს.

სა ხელ მწი ფო სა და შე სა ბა მი სად, სა მარ­თლის გან ვი თა რე ბის მი ხედ ვით, შეგ ვიძ ლია და ვას კვნათ, რომ სა­მარ თალს რამ დე ნი მე იუ რი დი უ ლი წყა რო აქვს. მხო ლოდ კა ნო ნი სა მარ თლის წყა როდ არ გვევ ლი ნე ბა, მაგ რამ მას ამა ვე დროს უდი­

დე სი მნიშ ვნე ლო ბა გა აჩ ნია და უპირ ვე ლე სი წყა როს სა ხით შეგ ვიძ ლია ღი ად მო ვი საზ­როთ, ვი ნა ი დან იგი კონ კრე ტუ ლად არე გუ ლი­რებს ქცე ვის წე სებს, სა ზო გა დო ე ბის თვის უმ­ნიშ ვნე ლო ვა ნეს ურ თი ერ თო ბებს და ასა ხავს ობი ექ ტურ პრო ცე სებს.

სა მარ თლის სხვა დას ხვა დარ გში სა მარ­თლის წყა როდ გვევ ლი ნე ბა “და უ წე რე ლი კა ნო ნი” ანუ ჩვე უ ლე ბა. იგი სა მარ თლებ რი ვი ნორ მის მსგავ სად სა ზო გა დო ებ რი ვი მნიშ­

ვნე ლო ბის ქცე ვის წესს ად გენს, მაგ რამ სახ ლმწი ფოს მი ერ დად გე­ნი ლი არ არის, რო გორც შე სას რუ­ლებ ლად სა ვალ დე ბუ ლო ხა სი ა თის მქო ნე. ჩვე უ ლე ბა დრო თა გან მავ­ლო ბა ში თვით სა ზო გა დო ე ბა ში იბა დე ბა და მი სი შეს რუ ლე ბის უზ­რუნ ველ ყო ფა ზე სწო რედ ეს უკა­ნას კნე ლი ზრუ ნავს. ჩვე უ ლე ბა, რო გორც სა მარ თლის არა სა ვალ­დე ბუ ლო წყა რო ჩვენს ში და სა­ხელ მწი ფო ებ რივ კა ნონ მდებ ლო­ბა შიც გვევ ლი ნე ბა. მა გა ლი თის­თვის, სა ქარ თვე ლოს სა მო ქა ლა ქო კო დექ სის მე ო რე მუხ ლის მე­4 ნა წი ლის მი ხედ ვით: “ჩვე უ ლე ბა ნი გა მო ყე ნე ბა მხო ლოდ მა შინ, თუ ისი ნი არ ეწი ნა აღ მდე გე ბი ან სა­მარ თლი სა და ზნე ო ბის სა ყო ველ­თა ოდ აღი ა რე ბულ ნორ მებს ან სა ჯა რო წეს რიგს”. შე სა ბა მი სად, შეგ ვიძ ლია და ვას კვნათ, რომ იგი არე გუ ლი რებს სა მარ თლებ რივ ურ თი ერ თო ბებს, თუ ამა ვე დროს არ ეწი ნა აღ მდე გე ბა სა მარ თლი სა და ზნე ო ბის ნორ მებ სა და სა ჯა რო წეს რიგს. ში და სა ხელ მწი ფო ებ­

რი ვი კა ნონ მდებ ლო ბის გან გან სხვა ვე ბით, ჩვე უ ლე ბით მა სა მარ თალ მა უფ რო დი დი გა­მო ყე ნე ბა ჰპო ვა სა ერ თა შო რი სო სივ რცე ში.

იგი გვევ ლი ნე ბა, რო გორც სა ერ თა შო რი სო სა მარ თლის ძი რი თად, “რი გით მე ო რე”, წყა­როდ, “რო გორც სა მარ თლებ რივ ნორ მად აღი­ა რე ბუ ლი სა ყო ველ თაო პრაქ ტი კის მოწ მო ბა”. ჩვე უ ლე ბა, რომ სა ერ თა შო რი სო სა მარ თლის წყა როდ მი ვიჩ ნი ოთ, აუ ცი ლე ბე ლია იგი აკ­მა ყო ფი ლებ დეს 2 მოთხ ოვ ნას, რო გორც სუ­ბი ექ ტურს ასე ვე ობი ექ ტურს. ობი ექ ტუ რი მოთხ ოვ ნა ­ გა მო ი ხა ტე ბა სა ყო ველ თაო პრაქ­ტი კა ში ანუ სა ხელ მწი ფო ე ბი შე სა ბა მის ქმე­დე ბას გარ კვე უ ლი პე რი ო დის გან მავ ლო ბა ში უნ და ახორ ცი ე ლებ დნენ. ამა ვე დროს, უნ და აღ ვნიშ ნო, რომ სა ყო ველ თაო პრაქ ტი კა ში არ მო ი საზ რე ბა ყვე ლა სა ხელ მწი ფო სა და სხვა სა ერ თა შო რი სო სუ ბი ექ ტის პრაქ ტი კის ერ­თგვა რო ვნება. იგი შე ფა სე ბი თი კა ტე გო რიაა და არ უნ და მოხ დეს მი სი, რო გორც ყვე ლა სი ტუ ა ცი ა ში მსგავ სის გან ხილ ვა. იმა საც თუ გა ვით ვა ლის წი ნებთ, რომ თან და თა ნო ბით მყარ დე ბა “მო მენ ტა ლუ რი ჩვე უ ლე ბის” შე­სა ხებ არ სე ბუ ლი მო საზ რე ბე ბი. მე ო რე, უკ ვე სუ ბი ექ ტუ რი ელე მენ ტი, რო მელ საც ჩვე უ ლე­ბა უნ და აკ მა ყო ფი ლებ დეს არის ის, რომ სა­ერ თა შო რი სო სა მარ თლის სუ ბი ექ ტე ბის მი ერ იგი აღიქ მე ბო დეს, რო გორც სა მარ თლებ რივ ნორ მად (ე.წ. ოპი ნიო იუ რის). ანუ პრაქ ტი კის ჩა მო ყა ლი ბე ბის მი ზე ზი გან პი რო ბე ბუ ლი უნ­და იყოს სწო რედ სა ხელ მწი ფო ე ბის მი ერ მა თი შე სას რუ ლებ ლად სა ვალ დე ბუ ლოდ მიჩ ნე ვა.

ყო ვე ლი ვე ზე მო აღ ნიშ ნუ ლი დან გა მომ დი­ნა რე, შეგ ვიძ ლია ღი ად გა ვა მახ ვი ლოთ ყუ­რადღ ე ბა ჩვე უ ლე ბით სა მარ თალ ზე, რო გორც სა მარ თლის ერ თ­ერთ წყა რო ზე, რო გორც ში და სა ხელ მწი ფო ებ რივ კა ნონ მდებ ლო ბა ში, ასე ვე სა ერ თა შო რი სო სა მარ თლის დო ნე ზეც. მი სი არ სი თი თო ე ულ მო ცე მულ შემ თხვე ვა ში შე იძ ლე ბა რა დი კა ლუ რად გან სხვავ დე ბო დეს, მაგ რამ მი სი მნიშ ვნე ლო ბა უდა ოდ ძა ლი ან დი დი ა.

სა მარ თლის წყა რო - და წე რი ლი და და უ წე რე ლი სა მარ თა ლი

TSU TIMES გაზეთის ელექტრონული ვერსია იხილეთ / ht tp: / /www.ar is.ge

თი კო ქე მაშ ვი ლი

ზაფ ხუ ლის დად გო მას თან ერ თად, იმ­თა ვით ვე იწყ ე ბა ფიქ რი, თუ სად შე იძ ლე ბა და ი ხარ ჯოს თა ვი სუ ფა ლი დრო, მე ტად რე აგ ვის ტოს ხვატ ში, რო ცა ადა მი ა ნე ბი არ ჩე­ვა ნის წი ნა შე დგე ბა, რა უფ რო უმ ჯო ბე სი ა, არ და დე გე ბი მთა ში გა ა ტა რო თუ ზღვის პი­რეთ ში გა ემ გზა ვო. რო გორც ერ თი, ასე ვე მე ო რე შე საძ ლებ ლო ბე ბით გა მორ ჩე უ ლია ჩვე ნი ქვე ყა ნა, თუმ ცა თუ გა ვით ვა ლის წი­ნებთ იმას, რომ გა სულ წელს შა ვიზღ ვის პი­რეთ ში სა კუ რორ ტო სე ზონ მა კრა ხი გა ნი­ცა და (აგ ვის ტოს ომის გა მო), წელს ზღვის მოყ ვა რულ თა სურ ვი ლი უფ რო დი დი უნ და იყოს. სად არის უპ რა ი ნი დავ ბი ნავ დეთ, თუ კი არ ჩე ვანს აჭა რა ზე შე ვა ჩე რებთ. რე გი ონ ში ბევ რია სას ტუმ რო, ხე ლმი საწ ვდო მი კერ ძო სექ ტო რი, თუმ ცა “თსუ თა იმ სი” და ინ ტე რეს და იმ სი ახ ლის შე სა ხებ, რო მე ლიც ლი დე რო ბას ჩე მუ ლობს, რო გორც რე გი ონ ში, ასე ვე მთლი ა ნად შა ვიზღ ვის პი რეთ ში და ქარ თულ სი ნამ დვი ლე შიც გა მორ ჩე უ ლი ად გი ლი უკა ვი ა. სა უ ბა რია “ჯორ ჯია პა ლას ჰო ტელ ზე,” რო მე ლიც ქო ბუ ლეთ ში მდე ბა რე ობს და ხურ თვარ­სკვლა ვი ა ნი სას ტუმ რო ა.

სა ქარ თვე ლოს შა ვი ზღვის სა ნა პი როს მარ გა ლი ტი — სას ტუმ რო “Georgia Palace” ­ი, ქარ თულ ­ი ტა ლი უ რი გე მოვ ნე ბის ნა ყო ფი ა. აქ ორ­გა ნუ ლად ერ წყმის ერ თმა ნეთს იტა ლი უ რი სტი ლის დახ ვე წი ლო ბა და ქარ თუ ლი სტუ მარ თმოყ ვა რე ო ბა. სას ტუმ რო გა მორ ჩე უ ლი ად გი ლი სრულ ყფი ლი დას ვე ნე ბის თვის. შა ვი ზღვის სა ნა პი რო ზე ძნე ლად მო ი­ძებ ნე ბა ად გი ლია, რო მე ლიც სრუ ლად აკ მა ყო ფი ლებს სა ერ თა შო რი სო

სტან დარ ტე ბის მოთხ ოვ ნი ლე ბებს, “Georgia Palace” ­ი კი სწო რედ, რომ ყვე ლა სტან დარტს პა სუ ხობს. გან სა კუთ რე ბულ სი ა მა ყეს მას პირ ვე ლი ქარ თუ ლი ხუთ ვარ სკვლა ვი ა ნი ბრენ დის სა ხე ლი სძენს. “Georgia Palace” გან სა კუთ რე ბუ ლი მიკ როკ ლი მა ტის ზო ნა ში მდე ბა რე ობს. მსგავ სი ად­გი ლე ბი თით ზე ჩა მო სათ ვლე ლია შა ვიზღვის პი რეთ ში. აქა უ რი ჰა ვა, გან სა კუთ რე ბით კარ გია გულ ­სის ხლძარ ღვთა და ენ დოკ რი ნო ლო გი­უ რი პრობ ლე მე ბის მქო ნე თათ ვის. ად გი ლი, სა დაც ამ ჟა მად “Georgia Palace” ­ია, წლე ბის წინ გან სა კუთ რე ბუ ლი პო პუ ლა რო ბით სარ გებ­ლობ და. დღეს აქა უ რო ბა რა დი კა ლუ რად გან სხვა ვე ბუ ლი ა, რო მელ საც იტა ლი ურ მა არ ქი ტექ ტუ რამ და ქარ თულ მა ნი ჭი ე რე ბამ სულ სხვა სუ ლი შთა ბე რა.

გარ თო ბი სა და დას ვე ნე ბის მოყ ვა რულ თათ ვის “Georgia Palace”, ოთხ ი ვე სე ზო ნის გან მავ ლო ბა ში მზა დაა უმას პინ ძლოს სტუმ რებს. სას­ტუმ რო ში 157 კომ ფორ ტუ ლი ოთა ხი ა, მათ შო რის 5 ლუქ სი, ამათ გან კი ორი საპ რე ზი დენ ტო აპარ ტმენ ტი. გან სა კუთ რე ბულ სი ა მა ყეს წარ მო­

ად გენს აქ არ სე ბუ ლი სპა ცენ ტრი, რო მე ლიც აღ ჭურ ვი ლია ულ ტრა თა ნა მედ რო ვე ტექ ნო ლო გი ით, მა ღალ კვა ლი ფი ცი­რე ბუ ლი სპე ცი ა ლის ტე ბით. სპა ცენ ტრი გან სა კუთ რე ბუ ლი პო პუ ლა რო ბით სარ გებ ლობს ქალ ბა ტო ნებ ში, მათთ ვის აქ შემ ქნი ლია მყუდ რო გა რე მო, სა დაც შე საძ ლე ბე ლი ა, სხე უ ლის გა ჯან სა ღე ბა ინ ფრა წი თე ლი სა უ ნით, სხვა დას ხვაგ ვა რი მა სა­ჟით, შე საძ ლე ბე ლია სხე უ ლის კო რექ ცია ენ დერ მო ლო გი ი სა და ჰიდ რო კო ლო ნო თე რა პი უ ლი პრო ცე დუ რე ბით, მი ი ღოთ სი ა მოვ ნე ბა არო მა თე რა პი ით, შო კო ლა დის, ღვი ნის და სხვა­დას ხვა არო მა ტუ ლი აბა ზა ნე ბის მი ღე ბით. კოს მე ტო ლო გი უ რი კა ბი ნე ტი, მხო ლოდ “Swiss Line”­ ის პრო დუქ ტე ბით გა გა ლა­მა ზებთ და ფრან გუ ლი სი ლა მა ზის სა ლო ნი “Frank Provost” თქვენს სი ლა მა ზეს სრულ ყო ფი ლე ბას შეს ძენს.

სას ტუმ რო მხო ლოდ ერ თი წე ლი ა, რაც გა იხ სნა და უკ ვე მნიშ ვნე ლო ვა ნი ად გი ლი და იმ კვიდ რა ქარ თველ თა და ჩვე ნი ქვეყ ნის უცხ ო ელ სტუ მარ თა შო რის. შე იძ ლე ბა თა მა მად ით ქვას, რომ “Georgia Palace”­ მა ღირ სე უ ლი ად გი ლი და ი ჭი რა ქარ თუ ლი ბო მონ დის ცხოვ რე­ბა ში, ახა ლი 2009 წლის ზაფ ხუ ლის სე ზო ნის დაწყ ე ბას თან და კავ ში რე­ბით, “Georgia Palace” ­ი გთა ვა ზობთ სპე ცი ა ლურ ფა სებს, რომ ლის გან­სა კუთ რე ბუ ო ბა იმა ში მდგო მა რე ობს, რომ იგი ხელ მი საწ ვდო მი იქ ნე ბა უფ რო მე ტი ტუ რის ტი სათ ვის.

“ჯორ ჯია პა ლა სი” თა ნამ შრომ ლობს კავ კა სი ი სა და შა ვიზღ ვის პი რა ქვეყ ნე ბის ტუ რის ტულ სა ა გენ ტო ებ თან, სა ი და ნაც ბევრ სტუ მარს ელო­დე ბი ან ზაფ ხუ ლის გან მავ ლო ბა ში.

გვჯე რა რომ “ჯორ ჯია პა ლა სი” მნიშ ვნე ლო ვან როლს შე ას რუ ლებს აჭა­რის რე გი ო ნის ტუ რის ტუ ლი ინ ფრას ტრუქ ტუ რის პო პუ ლა რი ზა ცი ა ში და გახ დე ბა აჭა რის შა ვიზღ ვის პი რე თის სა ვი ზი ტო ბა რა თი. reservation@gph.ge, info@gph.ge, www.gph.ge

Georgia Palace Hotel - შა ვი ზღვის მარ გა ლი ტი

ნინი ქაცარავა

შემოსული კორესპონდენცია

ვე ნე ცი უ რი კარ ნა ვა ლი კოს ტუ მი რე ბუ ლი დღე­სას წა უ ლი ა, რო მე ლიც ყო ველ წელს დი დი მარ ხვის დაწყ ე ბამ დე ტარ დე ბა ვე ნე ცი ა ში. ვე ნე ცი ურ კარ ნა­ვალს სა ფუძ ვლად ძვე ლი რო მა ე ლე ბის მი ერ ღმერთ სა ტურ ნის პა ტივ სა ცე მად მოწყ ო ბი ლი დღე სას წა უ­ლე ბი უდევს. ამ დღე სას წა ულ ზე მო ნებს უფ ლე ბა ეძ ლე ო დათ თა ვი ანთ მფლო ბე ლებ თან ერ თად, დამ­სხდა რიყ ვნენ სუფ რას თან. სი ცი ა ლურ გან სხვა ვე ბას დღე სას წა უ ლი რომ არ ჩა ე შა ლა, ყვე ლა მო ნა წი ლე სა ხეს ნიღ ბით მა ლავ და. სწო რედ აქე დან მო დის ვე­ნე ცი უ რი ნიღ ბე ბიც.

სა ი დან გაჩ ნდა სიტყ ვა კარ ნა ვა ლი, გა ურ კვე­

ვე ლი ა. ყვე ლა ზე გავ რცე ლე ბუ ლი ვერ სი ით კი, ამ სიტყ ვის წარ მო შო ბა ეკუთ ვნის კა თო ლი კურ ეკ ლე სი ას, რო მე ლიც ამ ტკი ცებს, რომ ეს სიტყ ვა წარ მო იშ ვა ლა თი ნუ რი carna vale­ სგან ,რო მე ლიც ნიშ ნავს “ხორ ცთან დამ შვი დო ბე ბას”. ვე ნე ცი ა ში ნიღ ბე ბი ისე თი პო პუ ლა რუ ლი გახ და, რომ არა­სა კარ ნა ვა ლო დღე ებ შიც კი იყე ნებ დნენ, ხში რად ამით სარ გებ ლობ დნენ დამ ნა შა ვე ე ბი. ამი ტომ ეკ ლე სი ამ არა სადღ ე სას წა უ ლო დღე ებ ში ნიღ ბით სი ა რუ ლი აკ რძა ლა. 1608 წელს, ვე ნე ცი ა ში, გა მოს­ცეს დეკ რე ტი, რომ ლის თა ნახ მა დაც, მა მა კა ცე ბი

ყო ველ დღი ურ ცხოვ რე ბა ში ნიღ ბის ტა რე ბის თვის ორ წლი ა ნი პა ტიმ რო ბით ის ჯე ბოდ ნენ, ხო ლო ქა­ლებს მო ე დან ზე სა ჯა როდ როზ გავ დნენ.

დო კუ მენ ტუ რი ინ ფორ მა ცი ის თა ნახ მად, ვე ნე ცი ის კარ ნა ვა ლი უკ ვე ათა სი წე ლია არ სე ბობს. შუ ა სა უ­კუ ნე ე ბის ვე ნე ცი ის კარ ნა ვა ლი უფ რო გრძელ ვა დი­ა ნი იყო, ვიდ რე ახ ლა. იგი დე კემ ბერ ში იწყ ე ბო და და დი დი მარ ხვის წი ნა ოთხ შა ბათს მთავ რდე ბო და, ხო ლო ნიღ ბე ბის ტა რე ბა უკ ვე 1 ოქ ტომ ბრი დან იკ­რძა ლე ბო და.

თორ მე ტი დღის გან მავ ლო ბა ში, ძვე ლი ქა ლა ქის

ქუ ჩე ბი, არ ხე ბი და ხი დე ბი მსოფ ლი ო ში ერ თ­ერ თი ყვე ლა ზე გრან დი ო ზუ ლი კარ ნა ვა ლის დე კო რა ცი ე­ბით ირ თვე ბა. წმი და მარ კო ზის მო ე დან ზე ეწყ ო ბა წარ მოდ გე ნე ბი, რის შემ დე გაც მა ყუ რე ბელს კან ფე­ტე ბის წვი მა აც ვი ვა თავ ზე. ქა ლა ქის ცენ ტრა ლურ ქუ ჩებ სა და მო ედ ნებ ზე ეწყ ო ბა კონ ცერ ტე ბი, ფე ი­ერ ვერ კე ბი. თე ატ რში იდ გმე ბა სპექ ტაკ ლე ბი კარ ნა­ვა ლის თე მა ზე. ქა ლა ქის ძველ სა სახ ლე ებ ში ეწყ ო ბა ბალ ­მას კა რა დი.

2008 წელს კარ ნა ვა ლის სა ხელ წო დე ბა — შენ სა­ტი ონ, ადა მი ა ნუ რი აღ ქმის ხუთ შეგ რძნე ბას მი ეძღ­ვნა: მხედ ვე ლო ბას, ყნოს ვას, შე ხე ბას, სმე ნა სა და გე მოს, რომ ლე ბიც ქა ლა ქის ექ ვსი რა ი ო ნი დან ხუთს გა ნა სა ხი ე რე ბენ. “მე ექ ვსე გრძნო ბას” წმი და მარ კის მო ე და ნი გა ნა სა ხი ე რებს.

ვე ნე ცი ის კარ ნა ვა ლი

ქე თე ვან შუ ბაშ ვი ლიშე მო სუ ლი კო რეს პონ დენ ცია

წლის სა უ კე თე სო ფილ მე ბი, მსოფ ლი ოს კი ნო ვარ­სკვლა ვე ბი, გლა მუ რუ ლი ატ მოს ფე რო, მზე, ზღვა... ეს ყვე ლა ფე რი უკ ვე 62­ე წე ლია კა ნის სა ერ თა შო რი­სო კი ნო­ ფეს ტი ვა ლის გა ნუ ყო ფე ლი ნა წი ლი ა. წელ­საც, თორ მე ტი დღის გან მავ ლო ბა ში, ლაჟ ვარ დო ვა ნი სა ნა პი რო კი ნო ფეს ტი ვა ლით ცხოვ რობ და. ქუ ჩე ბი, მა ღა ზი ის ვიტ რი ნე ბი, რეს ტორ ნე ბი, ჩვე უ ლე ბი სა­მებრ, ფეს ტი ვა ლის პოს ტე რე ბით იყო მორ თუ ლი. ამ ჯე რად ფეს ტი ვა ლის მთა ვარ ემ ბლე მას წარ მო ად­გენ და კად რი მი ქე ლან ჯე ლო ან ტო ნი ო ნის კლა სი კუ­რი ფილ მი დან “თავ გა და სა ვა ლი,” რო დე საც მო ნი კა ვი ტის გმი რი მის თვის სრუ ლი ად უცხო გა რე მო ში აპი რებს გას ვლას... ამა ღელ ვე ბე ლი ა, რომ ყო ველ დღე სა ღა მოს სა მოს ში გა მოწყ ო ბი ლი კა ნის მკვიდ­რე ბი მი დი ან სა ფეს ტი ვა ლო სა სახ ლეს თან და ითხ ო­ვენ მო საწ ვევს, რა თა და ეს წრონ რო მე ლი მე ფილ მის პრე მი ე რას. უა რის შემ თხვე ვა შიც კი ისი ნი მოკ რძა­ლე ბულ მად ლო ბას იხ დი ან.

ფეს ტი ვა ლის გან მავ ლო ბა ში, პრე სის აკ რე დი ტი­რე ბუ ლი წარ მო მად გენ ლე ბი ცდი ლო ბენ, ყვე ლა სა კონ კურ სო ფილ მი ნა ხონ, რად გან არა ვინ იცის, რა გა დაწყ ვე ტი ლე ბას მი ი ღებს ჟი უ რი, რო მე ლიც ცდი­ლობს, პრე სა ში გა მოთ ქმულ აზრს ყუ რადღ ე ბა სა ერ თოდ არ მი აქ ცი ოს და ხან და ხან იღებს გა დაწყ ვე ტი ლე ბას, რო მე ლიც კრი ტი კო სებ ში მწვა ვე რე აქ ცი ას იწ ვევს.

თუმ ცა ამას ვერ ვიტყ ვით წლე ვან დელ ფეს ტი ვალ ზე. ავ­სტრი ე ლი რე ჟი სო რის, მი ხა ელ ჰა ნე კეს “თეთ რი ბაფ თა” პრე სამ და კრი ტი კო სებ მა ნახ ვის თა ნა ვე ერ თ­ერთ ფა ვო რი ტად და ა სა­ხე ლეს პედ რო ალ მო დო ვა რის “და კარ გულ ჩა ხუ ტე ბას თან” ერ თად. ალ მო დო ვა რი არც ამ ჯე რად ღა ლა ტობს თა ვის სტილს და ცდი ლობს ბა ნა ლუ რი ის ტო რია ორი გი ნა ლუ რად გად­მოგ ვცეს. ახალ გაზ რდა მწე რა ლი, მა ტეო ბლან კო, თოთხ მე ტი წლის წინ საყ ვა რელ ქალ თან, ლე ნას თან, ერ თად მოხ ვდა ავ ტო კა ტას ტრო ფა ში, რო მელ საც ქა­ლი შე ე წი რა, თვი თონ კი და კარ გა მხედ ვე ლო ბა. იგი მოღ ვა წე ო ბას აგ რძე ლებს ფსევ დო ნი მით ჰა რი ქე ი ნი და თავს არ წმუ ნებს, რომ მა ტეო ბლან კო ლე ნას თან ერ თად და ი ღუ პა.

ფილ მში არის ტე ლე­ სე რი ა ლე ბი სათ ვის და მა­ხა სი ა თე ბე ლი ფრა ზა, რო დე საც დე და მი მარ თავს შვილს: “მე შენ თვის ყვე ლა ფე რი არ მით ქვამს, მა ტეო მა მა შე ნი ა”... ამ წი ნა და დე ბა ში აშ კა რად ჩანს ალ მო­დო ვა რი სათ ვის და მა ხა სი ა თებ ლი სტი ლი, გა ტა ცე ბა მე ლოდ რა მა ტუ ლი ის ტო რი ე ბით, მაგ რამ მა ყუ რე ბე­ლი უკ ვე რა ღაც ახალს ელის სა კუ თა რი თა ვის ცი ტი­რე ბით გარ თუ ლი ავ ტო რი სა გან, თუმ ცა იყ ვნენ ისე­თე ბიც, რომ ლე ბიც ალ მო დო ვარს ბო ლოს და ბო ლოს დი დი ხნის ნა ნატრ “ოქ როს პალ მას” უწი ნას წარ მეტყ­ვე ლებ დნენ, მაგ რამ ჟი უ რიმ ფილ მი ყუ რადღ ე ბის მიღ მა და ტო ვა.

მე მა ინც აღ ვნიშ ნავ დი პე ნე ლო პა კრუ სის შე სა­ნიშ ნავ თა მაშს, რო მე ლიც ნამ დვი ლად იმ სა ხუ რებ და პრიზს, თუმ ცა ჟი უ რის წევ რებ მა სხვაგ ვა რად გა­

დაწყ ვი ტეს და ქა ლის რო ლის სა უ კე თე სო შეს რუ ლე­ბის თვის ჯილ დო მი ა ნი ჭეს შარ ლო ტა გინ სბურგს, ლარს ფონ ტრი ე რის ფილ მში “ან ტიქ რის ტე” მო ნა წი­ლე ო ბი სათ ვის.

ლარს ფონ ტრი ერს კი დევ ერ თხელ სურ და სა ზო­გა დო ე ბა ზე შო კუ რი შთა ბეჭ დი ლე ბის მოხ დე ნა სკან­და ლუ რი ფილ მით. “ან ტიქ რის ტე ში” მოთხ რო ბი ლია ცოლ ­ქმრის ის ტო რი ა, რომ ლებ საც ცო ტა ხნის წინ გარ და ეც ვა ლათ შვი ლი, რად გან ქა ლი თავს ცუ დად გრძნობს, ისი ნი გა დაწყ ვე ტენ გან მარ ტოვ დნენ და სახ ლდე ბი ან ტყე ში, ნევ რო პა თო ლო გი ქმა რი კი იწყ­ებს მის მკურ ნა ლო ბას, იმის მი უ ხე და ვად, რომ აკ­რძა ლუ ლი აქვს ახ ლობ ლებ თან მუ შა ო ბა. იზო ლო რე­ბულ ატ მოს ფე რო ში ისი ნი ცდი ლო ბენ ასე ვე გა და არ­ჩი ნონ თა ვი ან თი ურ თი ერ თო ბა, თუმ ცა ბუ ნე ბა მათ საფ რთხეს უმ ზა დებს, ყვე ლა ფე რი უა რე სო ბის კენ მი დის, ისი ნი მი წი ე რი ცდუ ნე ბის მსხვერ პლნი ხდე ბი­ან. პრეს კონ ფე რენ ცი ა ზე კრი ტი კო სებ მა არ და ინ დეს

რე ჟი სო რი და იგი მი ზან ტრო პი ა ში და ქა ლი სად მი სი ძულ ვილ ში და ა და­ნა შა უ ლეს.

ფეს ტი ვა ლის ერ თ­ერ თი ცენ ტრა­ლუ რი მოვ ლე ნა იყო კვენ ტინ ტა­რან ტი ნოს ფილ მი “სა ხელ გა ტე ხი ლი ნა ძირ ლე ბი”, რო მელ შიც ერ თ­ერთ მთა ვარ როლს ას რუ ლებს ბრედ პი ტი. ფილ მის პრე მი ე რის წინ მთე­ლი კა ნი წი თე ლი ხა ლი ჩის გარ შე მო შე იკ რი ბა, სა დაც გა მოჩ ნდნენ შე­რონ სტო უ ნი, კვენ ტიტ ტა რან ტი ნო, და ი ან კრი უ გე რი (რო მე ლიც ასე ვე მო ნა წი ლე ობს ფილ მში), რო ბერტ პა ტინ სო ნი და სხვა ვარ სკვლა ვე ბი, თუმ ცა სა ღა მოს სენ სა ცია იყო ბრედ პი ტი სა და ან ჯე ლი ნა ჯო ლის გა მო­ჩე ნა, რაც ხალ ხის აღ ფრთო ვა ნე ბუ­ლი შე ძა ხი ლე ბით, დაც ვის უე ცა რი მო ბი ლი ზე ბით და ეგ ზალ ტა ცი ა ში მომ ყვა ნი მუ სი კით აღი ნიშ ნა.

ჟი უ რიმ ტა რან ტი ნოს არა, მაგ­რამ კრის ტო ფერ ვალცს, რო მე ლიც მის ფილ მში ერ თ­ერთ მთა ვარ როლს ას რუ ლებს, გა დას ცა პრი ზი მა მა კა ცის რო ლის სა უ კე თე სო შეს რუ ლე ბის თვის. ჯილ დოს მი ღე ბი სას ვალ ცი ძა ლი ან აღელ ვე ბუ ლი იყო, მად ლო ბას უხ დი და ტა რან ტი ნოს და ბრედ პიტს, რო მელ მაც “უფ ლე ბა მის ცა, პარ ტნი ო რო ბა გა ე წია მის თვის.”

სა უ კე თე სო რე ჟი სო რის ტი ტუ ლი მო ი პო ვა ფი ლი­პი ნელ მა რე ჟი სორ მა, ბრი ლი ანტ მენ დო ზამ ფილ მის­თვის “კი ნა ტა ი”, სა დაც მოთხ რო ბი ლია შემ ზა რა ვი ის ტო რია კრი მი ნო ლო გი ის შემ სწავ ლე ლი სტუ დენ­ტის შე სა ხებ, რო მე ლიც თა ვად გა ებ მე ბა კრი მი ნა­ლურ ავან ტი უ რა ში. სა და ვო ა, რამ დე ნად გა მარ თლე­ბუ ლი იყო მენ დო ზას გა მარ ჯვე ბა, რო დე საც კრი ტი­კოს თა გა მო კითხ ვით იგი ერ თ­ერთ ბო ლო ად გილს იკა ვებ და და ამას თა ნა ვე, სა კონ კურ სო პროგ რა მა ში ზე მოთ აღ ნიშ ნუ ლი რე ჟი სო რე ბის გარ და მო ნა წი ლე­ობ დნენ, კენ ლო უ ჩი, ჯე ინ კემ პი ო ნი, ენგ ლი, მარ კო ბე ლო კი ო, ალენ რე ნე, გას პარ ნოე და სხვე ბი.

წელს ჟი უ რის პრი ზი ორ ფილმს ერ გო. რო გორც იზა ბელ იუ პერ მა აღ ნიშ ნა, ჟი უ რიმ ვერ მო ა ხერ ხა, გა ე კე თე ბი ნა არ ჩე ვა ნი ინ გლი სე ლი რე ჟი სო რი ქა­

ლის ან დრეა არ ნოლ დის “აკ ვა რი უმს” და კო რე ე ლი რე ჟი სო რის პარკ ჩან ­ვუ კის “წყურ ვილს” შო რის. ფეს ტი ვა ლის ყვე ლა ზე სენ სა ცი უ რი ფილ მი იყო საფ რან გეთ ში მოღ ვა წე არ გენ ტი ნე ლი რე ჟი სო რის, გას პარ ნო ეს, “შე ა ბი ჯე სი ცა რი ე ლე ში”. ეს რე ჟი სო რი გა მო ირ ჩე ვა დამ თრგუნ ვე ლი ფილ მე ბით. 2002 წელს კა ნის ფეს ტი ვალ ზე მი სი ფილ მის, “გარ და უ ვა ლო­ბა”, ნახ ვი სას, ზო გი ერ თი მა ყუ რე ბე ლი შე უძ ლოდ გახ და და და ტო ვა დარ ბა ზი. ახალ გაზ რდა და­ ძმა ჩა დის ტო კი ო ში, სა დაც ბი ჭი ნარ კო დი ლე რი ა, გო გო­ნა კი სტრიპ ტიზ ­კლუბ ში მუ შა ობს. პო ლი ცია ბიჭს წამ ლის გა სა ღე ბის ფაქ ტზე მი უს წრებს და კლავს, მი სი და კი, რო მელ საც და პირ და, რომ არა სო დეს მი ა ტო ვებ და, სრუ ლი ად მარ ტო რჩე ბა. ბი ჭის სუ ლი თით ქოს ჯო ჯო ხეთ ში მოგ ზა უ რობს — იგი ზე ვი დან დაჰ ყუ რებს იმ სამ ყა როს, სა დაც ცხოვ რობ და. გარ­დაც ვა ლე ბამ დე მთა ვა რი გმი რის სა ხეს მხო ლოდ სარ კე ში ვხე დავთ, იგი მუდ მი ვად ნარ კო ტი კუ ლი ზე­მოქ მე დე ბის ქვეშ იმ ყო ფე ბო და და და კარ გუ ლი ჰქონ და პი როვ­ნუ ლო ბა და სი ცოცხ ლე შიც ისე აღიქ ვამ და სამ ყა როს, რო გორც მი სი სუ ლი გარ დაც ვა ლე ბის შემ დეგ.

ფილ მში საკ მა ოდ მრავ ლა დაა უსი ა მოვ ნო, ნა ტუ რა ლის ტუ რი ეპი ზო დე ბი, თუმ ცა იგი სუ­ლის შემ ძვრელ შთა ბეჭ დი ლე ბას ახ დენს, რად გან რე ჟი სო რი ცდი ლობს, მა ყუ რე ბე ლი ისე თი­ვე სტრე სულ მდგო მა რე ო ბა ში ამ ყო ფოს, რო გორც თა ვი სი უბად რუ ლი გმი რე ბი.

სა უ კე თე სო სცე ნა რი სათ ვის ჯილ დო წი ლად ხვდა ჩი ნე ლი რე ჟი სორ ლუ იეს ფილმს `გა­ზაფ ხუ ლის ცი ებ ­ცხე ლე ბა.” აქ მოთხ რო ბი ლია ქა ლის შე სა ხებ, რო მე ლიც და ი ქი რა ვებს აგენტს, რა თა უთ ვალ თვა ლოს თა ვი სი ქმრის ჰო მო სექ სუ ა ლურ ურ თი ერ თო ბას. სი ტუ ა ცია სრუ ლი ად უმარ თა ვი ხდე ბა, მას შემ დეგ, რაც ამ ამ­ბავ ში ერ თვე ბი ან სხვა პი რე ბიც.

ერ თ­ერ თი მთა ვა რი ჯილ დო, ჟი უ რის დი დი პრი ზი, გა და ე ცა ფრანგ რე ჟი სორს, ჟაკ ოდი არს, ფილ მის­თვის “წი ნას წარ მეტყ ვე ლი.” ამ ბა ვი ცი ხე ში ხდე ბა. 19 წლის მთა ვარ გმირს, მა ლიკს, რო მელ მაც არ იცის წე რა­ კითხ ვა, მი უს ჯი ან 6 წლით თა ვი სუფ ლე ბის აღ კვე თას. ცი ხე ში ის ყვე ლა ზე ახალ გაზ რდა ა. ერ თ­ერ თი ბან დის მე თა უ რი, რო მე ლიც “მარ თავს” ცი ხეს, ახალ გაზ რდა პა ტი მარს ავა ლებს გარ კვე უ ლი “მი სი ე­ბის” შეს რუ ლე ბას და უზი ა რებს ბან დის სა ი დუმ ლოს, თუმ ცა მა ლი კი ყვე ლა ფერს სწრა ფად ით ვი სებს და მა ლე სა კუ თარ გეგ მებ საც ახორ ცი ე ლებს.

არ შე მიძ ლია არ აღ ვნიშ ნო წლე ვან დე ლი ფეს ტი­ვა ლის ჩე მი ფა ვო რი ტი ფილ მი, კენ ლო უ ჩის “ე რი კის ძი ე ბა ში”, (ამ რე ჟის რო მა 2006 წელს კან ში მთა ვა რი ჯილ დო “ოქ როს პალ მა” და იმ სა ხუ რა ეპი კუ რი დრა­მი სათ ვის “ქა რი ამო ვარ დე ბა”), რო მე ლიც პრე სა ში ხა სი ათ დე ბო და, რო გორც ყვე ლა ზე საყ ვა რე ლი, თბი­ლი და ჰუ მა ნუ რი სუ რა თი.

თა ნა მედ რო ვე კი ნო ში ნამ დვი ლად იშ ვი ა თია ფილ­

მე ბი, რო მელ შიც არ არის ძა ლა დო ბა, სი ძულ ვი ლი და ნაჩ ვე ნე ბია ადა მი ა ნუ რი ურ თი ერ თო ბე ბი. ფილ მის მთა ვა რი გმი რი, ფოს ტის მუ შა კი ერი კი, ცხოვ რობს ორ გერ თან ერ თად, ამა ვე დროს სურს პირ ველ ცოლ­თან შე რი გე ბა და არის მზრუნ ვე ლი მა მა და ბა ბუ ა. ერი კი დეპ რე სი ა ში ა, მი სი ფეხ ბურ თის გულ შე მატ კი­ვა რი მე გობ რე ბი კი ცდი ლო ბენ გა ამ ხნე ვონ იგი. ერი­კი დარდს თა ვის წარ მო სახ ვით მე გო ბარს და კერპს, “ყვე ლა დრო ის სა უ კე თე სო ფეხ ბურ თელს”, ერიკ კან ტო ნას უზი ა რებს. კან ტო ნა თა ვის მხრივ მო უ წო­დებს, მი ი ღოს გა ბე დუ ლი გა დაწყ ვე ტი ლე ბე ბი. ერ თ­ერ თი გე რის გა მო ერიკს პრობ ლე მე ბი ექ მნე ბა “ცუდ ბი ჭებ თან”, თუმ ცა მე გობ რე ბის, იუ მო რის და რაც მთა ვა რი ა, ერიკ კან ტო ნას მეშ ვე ო ბით სიძ ნე ლე ებს დაძ ლევს. ერი კის დე ვი ზი ა: “ვი საც ეში ნია გა ა გო როს კა მა თე ლი, ის ვე რა სო დეს გა ა გო რებს ექ ვსი ანს”.

კა ნის 62­ე კი ნო ფეს ტი ვა ლის მთა ვა რი პრი ზი, “ოქ როს პალ მის რტო” და იმ სა ხუ რა მი ხა ელ ჰა ნე კეს ფილ მმა “თეთ რი ბაფ თა”. კრი ტი კო სე ბი ფეს ტი ვა ლის და საწყ ის ში ვე ამ ბობ დნენ, რომ იზა ბელ იუ პე რი თა­ვის საყ ვა რელ რე ჟი სორს გა დას ცემ და მთა ვარ ჯილ­დოს (ი უ პე რი ჰა ნე კეს ფილ მში “პი ა ნის ტი ქა ლი” მო­

ნა წი ლე ო ბი სათ ვის 2001 წლის კა ნის ფეს ტი ვალ ზე და ჯილ დოვ დაD Aპრი­ზით ქა ლის რო ლის სა უ კე თე სო შეს­რუ ლე ბი სათ ვის), თუმ ცა ჰა ნე კემ მარ თლაც ღირ სე უ ლად მო ი პო ვა ეს პრი ზი. აზ რთა სახ ვა დას ხვა ო ბის მი უ ხე და ვად, პრე სა ში არ გაკ რი ტი­კე ბუ ლა ჟი უ რის ეს გა დაწყ ვე ტი ლე­ბა და ყვე ლა ერ თხმად აღი ა რებ და, რომ “თეთ რი ბაფ თა” ფეს ტი ვა ლის სა უ კე თე სო ფილ მი იყო.

`თეთ რი ბაფ თა” შავ ­თეთ რი ფილ მი ა, იგი გა მო ირ ჩე ვა დახ ვე წი­ლი ვი ზუ ა ლუ რი სტი ლით და მა ღა­ლი კი ნე მა ტოგ რა ფი უ ლი კულ ტუ­რით. ჰა ნე კე აქაც აგ რძე ლე ბეს თა­ვის ტრა დი ცი ულ თე მას ­სხვა დას ხვა ფორ მით გა მოვ ლე ნი ლი ძა ლა დო ბის მხი ლე ბას. ამ ჯე რად მოქ მე დე ბა ხდე ბა გერ მა ნი ის ერთ მიყ რუ ე ბულ პრო ტეს ტან ტულ სო ფელ ში, სა დაც იმის შე სა ხებ ინ ფორ მა ცი აც ძლივს აღ წევს, რომ პირ ვე ლი მსოფ ლიო

ომი იწყ ე ბა. სკო ლის ახალ გაზ რდა მას წავ ლე ბე ლი ცდი ლობს გა მო ი ძი ოს ვინ დგას იმ და ნა შა უ ლე ბის უკან, რო მე ლიც დრო დად რო ხდე ბა სო ფელ ში. ხან­ძა რი ფერ მა ში, ექი მის გად მო ვარ დნა ცხე ნი დან, ბავ შვე ბის წა მე ბა... აშ კა რა ა, რომ არ სე ბობს კავ ში რი ამ მოვ ლე ნებს შო რის. ყვე ლა ზე შე მაძ რწუ ნე ბე ლი ა, რომ კვა ლი მი დის ბავ შვებ თან, რომ ლე ბიც არი ან ექი მის, პას ტო რის, ძი ძას ან ბა რო ნის ოჯა ხი დან. ბავ­შვე ბის სი სას ტი კე იმ გა რე მოს შე დე გი ა, სა დაც ისი ნი იზ რდე ბი ან. რე ჟი სო რი თით ქოს ემო ცი ის გა რე შე გად მოს ცემს დრა მა ტულ ის ტო რი ას, რო მე ლიც ბევრ კითხ ვას უტო ვებს მა ყუ რე ბელს.

წლე ვან დე ლი კა ნის ფეს ტი ვა ლის პროგ რა მა მარ­თლაც გა მო ირ ჩე ო და დიდ რე ჟი სორ თა ნა მუ შევ რე­ბის სიმ რავ ლით. ეს არ ცაა გა საკ ვი რი, ყვე ლა ცნო­ბი ლი რე ჟი სო რი ცდი ლობს, თა ვი სი ახა ლი ფილ მის პრე მი ე რა სწო რედ კან ში შედ გეს. თუმ ცა ცნო ბი ლი კი ნე მა ტოგ რა ფი უ ლი ავ ტო რი ტე ტე ბის სიმ რავ ლით წლე ვან დელ მა კა ნის კი ნო ფეს ტი ვალ მა ყო ველ გვარ მო ლო დინს გა და ა ჭარ ბა და კი ნოს მოყ ვა რუ ლებს ნამ დვი ლი ზე ი მი აჩუ ქა.

კა ნის 62-ე ფეს ტი ვა ლის გა მარ ჯვე ბუ ლე ბი და ნო მი ნან ტე ბი