1

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ - ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Emilijana Josimovica 4, 11000 Belgrade Tel: +381-11-3231577, 3222338 Fax +381-11-3249215 E-mail: greconof@nadlanu.com

“H BIOMHXANIA ΞΥΛΕΙΑΣ ΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ” Συντάκτης: MΑΡΙΟΣ ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗΣ, ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Ο.Ε.Υ. Β΄ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ, ΜΑΙΟΣ 2008

2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Σερβία με συνολικό πληθυσμό 7,5 εκατομμύρια κατοίκους, κατέχει μία στρατηγικά σημαντική θέση στην περιοχή των Βαλκανίων. Η πρωτεύουσα της το Βελιγράδι, έχει πληθυσμό 1,7 εκατομμύρια κατοίκους και αποτελεί την μεγαλύτερη πόλη. Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη είναι το Νόβι-Σαντ (Novi Sad), το οποίο απέχει 80 χιλιόμετρα από το Βελιγράδι και έχει 300.000 κατοίκους. Η τρίτη σε μέγεθος πόλη είναι η Νις (Nis) με 250.000 κατοίκους. Το Βελιγράδι αποτελεί το σημαντικότερο πληθυσμιακό κέντρο της χώρας, στο οποίο σημειωτέο παρατηρείται η μεγαλύτερη ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων. Το κόστος εργασίας στη Σερβία είναι από τα χαμηλότερα στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης, και ασφαλώς σημαντικά χαμηλότερο σε σύγκριση με αυτό των κρατών-μελών της Ε.Ε. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι ο μέσος όρος του εργατικού κόστους στη Σερβία ανέρχεται περίπου σε ευρώ 250 ανά μήνα, χαμηλότερος κατά 50% σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο στην Πολωνία, την Τσεχία και την Ουγγαρία. Επιπλέον ο χαμηλότερος μισθός είναι ευρώ 96 ανά μήνα, εξαιρετικά χαμηλότερος σε σχέση με άλλες ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες. Πληθυσμός σε εκατομμύρια % Σερβία 7,5 - Βελιγράδι 1,7 4,0% Νόβι Σαντ 0,3 4,0% Νις 0,25 3,3% Πηγή: Εconomist Intelligence Unit, καλοκαίρι 2006 Το 2006 η έγκριτη οικονομική εφημερίδα “Financial Times” ανακήρυξε σε σχετικό διαγωνισμό, την πόλη του Βελιγραδίου ως την “μελλοντική πόλη” της Ν.Α. Ευρώπης. 1.1 Οικονομικές τάσεις Τα τελευταία χρόνια η χώρα έχει παρουσιάσει έναν υψηλό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, από τους υψηλότερους στην Ν.Α. Ευρώπη. Σε επίπεδο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, έχει πραγματοποιηθεί εξαιρετική πρόοδος, απόδειξη δε τούτου αποτελεί η έκθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (E.B.R.D.), η οποία ανακήρυξε την Σερβία “πρωταθλητή” μεταρρυθμίσεων και οικονομικής ανάπτυξης στη Ν.Α. Ευρώπη για το 2006. Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Σερβία ανέβηκε 25 θέσεις σε σχέση με την περσινή χρονιά, όσον αφορά στην πραγματοποίηση τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεων. Κατά το 2007 το Α.Ε.Π της χώρας αυξήθηκε κατά 7,5% σε σχέση με το 2006. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στους τομείς των μεταφορών (24,2%), του εμπορίου

3

(20%), του ξενοδοχειακού τομέα (8,1%), της ηλεκτρικής ενέργειας (5,4%) και της μεταποίησης (4,3%). Ο κατασκευαστικός τομέας σημείωσε πτώση της τάξεως του 2,2%. Ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός το 2007 διαμορφώθηκε σε 8,9% έναντι 6,6% το 2006. Η βιομηχανική παραγωγή το 2007 αυξήθηκε κατά 4% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο έτος. Οι τομείς που συνεισέφεραν περισσότερο σ’αυτή την αύξηση ήσαν η ηλεκτρική και η υδραυλική (water) ενέργεια και το φυσικό αέριο. Αντίθετα ο μεταποιητικός τομέας όπως και αυτός των ορυχείων και λατομείων, σημείωσαν πτώση. Η αξία των ξένων άμεσων επενδύσεων το 2007 ανήλθε σε περίπου $ 4 δις έναντι $ 4,2 δις το 2006. Η ανεργία παρέμεινε σε υψηλό επίπεδο το 2007 και διαμορφώθηκε σε 21,6% (περίπου 876.522 άτομα) .Παρόλο που οι μεγάλες κοινωνικο-οικονομικές αντιθέσεις συνεχίζουν να υφίστανται, ο μέσος μηνιαίος καθαρός μισθός αυξήθηκε το 2007 κατά 19,5% και διαμορφώθηκε σε περίπου Ευρώ 372. Αξίζει να αναφερθεί πως ο φόρος εισοδήματος επιχειρήσεων είναι 10%, ο χαμηλότερος στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις όπως η Carlsberg, η Ball Packaging, η Tetra Pak, η Philip Morris, η British American Tobacco, η Telenor, η Coca-Cola κλπ δραστηριοποιούνται ήδη στη Σερβία. 1.2 Μεταφορές Η Σερβία βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ της Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Δύο μεγάλοι Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι διασχίζουν την Σερβία, ο διάδρομος VII και ο διάδρομος X. Αν και η κατάσταση του υπάρχοντος οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου είναι γενικά καλή, εντούτοις πολλές γέφυρες δεν είναι λειτουργικές, κατάσταση που δεν βοηθά την απρόσκοπτη πραγματοποίηση των μεταφορών. Σημειώνεται ότι ύστερα από την ανεξαρτητοποίηση του Μαυροβουνίου, τον Ιούνιο του 2006, η Σερβία έχασε την πρόσβασή της στην θάλασσα. Παρόλα αυτά, το λιμάνι του Βελιγραδίου, που βρίσκεται στο Δούναβη, αύξησε την γεωστρατηγική του σημασία όσoν αφορά τη διακίνηση εμπορευμάτων, και αποτελεί ένα σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο για διανομή των αγαθών, διαχειρίζοντας περίπου 3 εκατομμύρια τόννους φορτίου ανά χρόνο. O ποταμός του Δούναβη, ο οποίος διασχίζει τη Σερβία σε μήκος 580 χλμ, συνδέει την Κεντρική με την Δυτική Ευρώπη. Ο ποταμός Σάβα, παρέχει μεγάλες δυνατότητες για ασφαλή μεταφορά εμπορευμάτων σε χώρες της ευρύτερης περιοχής όπως η Σλοβενία, η Κροατία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Διασχίζει την περιοχή της Βοϊβοντίνα, διαπερνά το Βελιγράδι και τελικά καταλήγει στην Μαύρη Θάλασσα.

4

Πίνακας: Oι πανευρωπαϊκοί διάδρομοι VII και Χ 1.3 Οι δασικές περιοχές της Σερβίας Οι δασικές περιοχές της Σερβίας εκτείνονται σε όλη την επικράτειά της και διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή. Συνολικά καλύπτουν 2.313.000 εκτάρια ή το 26,2% της χώρας. 86,4% των δέντρων είναι πλατύφυλλα (broadleaves trees) και 6,8% είναι κωνοφόρα (coniferous). Στη χώρα, υφίστανται δύο μεγάλες φυσικές γεωγραφικές περιοχές:

H πεδιάδα της Βοϊβοντίνας, στα βόρεια η οποία βρέχεται από τον Δούναβη, αποτελείται από ένα “μωσαϊκό” φυσικής βλάστησης, με μεγάλες εκτάσεις λειβαδιών και απέραντες εκτάσεις δασοτόπων. Η ύπαρξη μεγάλου αριθμού ελών και υδάτινων τόπων στην εν λόγω περιοχή δημιουργούν εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη βελανιδιάς και λεύκας.

Μεγάλες και υψηλές ορεινές περιοχές οι οποίες συναντώνται στην περιοχή της Κεντρικής Σερβίας (περιοχή της Σουμάντιγια)

5

Σύμφωνα με την εδώ Στατιστική Υπηρεσία, οι δασικές εκτάσεις της Κεντρικής Σερβίας και της Βοϊβοντίνας καλύπτουν το 25,17% της χώρας ή 1.949.871 εκτάρια. Στην Κεντρική Σερβία, το 32,21% ή 1.802.656 εκτάρια καλύπτονται από δάση, ενώ στη Βοϊβοντίνα τα δάση καλύπτουν το 6,85% ή 147.215 εκτάρια.

Τα πιο συχνά είδη δέντρων που συναντά κανείς στα δάση της Σερβίας είναι οξυές (beech, Fagus moesiaca), βελανιδιές (Quercus ssp) καθώς και άλλα πλατύφυλλα δέντρα. Τα κωνοφόρα δέντρα συναντώνται στα νότια και στα νοτιο-ανατολικά της χώρας, με κυριότερα είδη αυτών τα εξής: Pinus nigra, Pinus silvestris, Picea abies και Abies alba. Από την άλλη, τα πλατύφυλλα δέντρα συναντώνται στα βόρεια της χώρας. Το επίπεδο έδαφος της περιοχής της Βοϊβοντίνας, σε συνδυασμό με τα ποτάμια που την περικλείουν, δημιουργούν το κατάλληλο κλίμα για την ανάπτυξη της λεύκας (poplar). Σημειώνεται ότι περίπου το 95% όλων των φυτειών σ’αυτήν την περιοχή είναι λεύκες. Το υπόλοιπο 5% αποτελείται από οξυές και άλλα πλατύφυλλα δέντρα. 1.4. To ιδιοκτησιακό καθεστώς και η διαχείριση των δασικών εκτάσεων Η βιομηχανία ξυλείας στη Σερβία διαδραμάτιζε πάντοτε έναν σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Ως εκ τούτου η διαχείριση των δασικών εκτάσεων που συμβάλλουν αποφασιστικά στην αύξηση του Α.Ε.Π. της χώρας όπως και το νομικό πλαίσιο που τα διέπει είναι προσδιορισμένο. Αρμόδια Αρχή για τη διαχείριση του δασικού πλούτου είναι η Διεύθυνση Δασών του σερβικού Υπουργείου Γεωργίας, Δασών και Υδάτινων Πόρων (www.minpolj.sr.gov.yu). Από την άλλη, ο τομέας της επεξεργασίας ξυλείας, η σε σχέση με τούτη βιομηχανική πολιτική και η οικονομική ανάπτυξη αυτής, εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του σερβικού Υπουργείου Οικονομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης (www.merr.sr.gov.yu).

Υπάρχουν στη Σερβία δάση δημόσια και ιδιωτικά. Το κράτος έχει στην ιδιοκτησία του περίπου το 47% των δασών. Διαχειριστής της εν λόγω ιδιοκτησίας είναι η κρατική εταιρεία “Srbijasume” (www.srbijasume.co.yu). Σημειωτέο σε μερικά δάση της περιοχής της Βοϊβοντίνα, διαχειριστής είναι η κρατική εταιρεία “Vojvodinasume” (www.vojvodinasume.co.yu). Οι δύο πιο πάνω εταιρείες είναι υπεύθυνες για τη διαχείριση, για την προστασία και για την ανάπτυξη του δημόσιου δασικού πλούτου της χώρας. Το υπόλοιπο 53% των δασικών περιοχών ανήκει και διαχειρίζεται από ιδιώτες. Οι ιδιωτικές δασικές εκτάσεις είναι διασκορπισμένες ανά τη χώρα, κατακερματισμένες και μικρές σε μέγεθος, περιέχουν δε χαμηλής ποιότητας ξυλεία.

6

Εξαιτίας της προαναφερόμενης κατάστασης που έχει σαν συνέπεια τη χαμηλή παραγωγικότητα, οι σχετικοί ιδιώτες ιδιοκτήτες χρησιμοποιούν την παραγόμενη ξυλεία κυρίως ως καύσιμη ύλη.

Επισημαίνεται ότι όλες οι σε σχέση με δάση, δραστηριότητες των πιο πάνω ιδιωτών, εποπτεύονται από τις ανωτέρω κρατικές σερβικές εταιρείες.

1.5 Η προμήθεια ξυλείας στη Σερβία

Προκειμένου να επιτευχθεί αειφόρος ανάπτυξη, η παροχή ξυλείας αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης από τις ανωτέρω κρατικές εταιρείες “Srbijasume” και Vojvodinasume”.

Οι εν λόγω εταιρείες καθορίζουν την ποσότητα που θα χορηγηθεί σε εταιρείες ή σε ιδιώτες. Οι πιο πάνω ποσότητες διαφέρουν από χρόνο σε χρόνο και διαμορφώνονται ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς καθώς και τη διαθεσιμότητα ξυλείας.

Ο ετήσιος όγκος ξυλείας που υλοτομείται για εμπορικούς σκοπούς στη Σερβία ανέρχεται σε 3 εκ. m³ από τα οποία περίπου 2 εκ. m³ υλοτομούνται από κρατικά δάση και 827.000 m³ από ιδιωτικά.

Το ξύλο οξυάς (beech wood) έχει την μεγαλύτερη ζήτηση στη σερβική αγορά ξυλείας, σε κάλυψη της οποίας προσφέρεται ποσότητα ετησίως 1,4 εκ. m³. Από τα φυλλοβόλα δέντρα, μεγαλύτερη ζήτηση παρουσιάζει το ξύλο της λεύκας (poplar), κυρίως στην Βόρεια Σερβία όπου το εν λόγω είδος υπάρχει σε αφθονία. Η ζήτηση ξυλείας από τα κωνοφόρα δέντρα είναι μικρότερη. Σταθερή ζήτηση υπάρχει μόνο για ξυλεία από πεύκα, η οποία χρησιμοποιείται στις κατασκευές και στην οικοδομική βιομηχανία.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι η σερβική βιομηχανία ξυλείας χρησιμοποιεί κατά κόρον στρογγυλή ξυλεία (round wood).

7

1.6 H βιομηχανία επεξεργασίας ξύλου στη Σερβία

Η βιομηχανία ξυλείας στη Σερβία αποτελεί έναν σημαντικό τομέα της σερβικής οικονομίας, συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη τούτης. Ειδικότερα, συμμετέχει με ποσοστό 1,24% στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. της χώρας και αντιπροσωπεύει το 3,63% της βιομηχανικής παραγωγής. Ο συγκεκριμένος αυτός τομέας της σερβικής οικονομίας, ανεπτυγμένος ήδη από τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έκτοτε, διαθέτει πάντοτε πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας.

Σήμερα, υπάρχουν στη χώρα 2.365 εταιρείες οι οποίες εμπλέκονται στη διαδικασία επεξεργασίας ξύλου. Η πλειοψηφία τούτων παράγει πριονισμένο ξύλο(1.491) και έπιπλα (402). Οι περισσότερες σχετικές με το αντικείμενο εταιρείες είναι ιδιωτικές (περίπου 96%), ενώ λίγες σχετικά επενδύσεις έχουν πραγματοποιηθεί στην εν θέματι βιομηχανία. Τέλος, σημειώνεται πως οι περισσότερες εμπλεκόμενες επιχειρήσεις είναι μικρές (98%) και ασχολούνται με την πριονισμένη ξυλεία, την ξυλουργική κουφωμάτων και την επικόλληση ξύλων (καπλαμάς). 1.6.1. Πριονιστήρια (Sawmills)

Tα πριονιστήρια στη Σερβία έχουν μεγάλη παράδοση. Τα πρώτα εξ αυτών εμφανίστηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα. Ακόμη και σήμερα, η Σερβία αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό πριονισμένης ξυλείας οξυάς και τον 3ο μεγαλύτερο παραγωγό πριονισμένης ξυλείας από φυλλοβόλα δέντρα στην περιοχή των Βαλκανίων.

Η πριονισμένη ξυλεία, όπως και η επιπλοποιία αποτελούν το πιο σημαντικό “προϊόν” της βιομηχανίας επεξεργασίας ξύλου στη Σερβία. Ειδικότερα τα πριονιστήρια αντιπροσωπεύουν το 63% του συνολικού αριθμού των εταιρειών της βιομηχανίας επεξεργασίας ξύλου. Τα περισσότερα πριονιστήρια είναι μικρού μεγέθους, βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές και λειτουργούν κυρίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

1.7. Τα εργοστάσια παραγωγής ξυλοσανίδας στη Σερβία

1.7.1 Παραγωγή ξυλοσανίδας (particle board) Η ξυλοσανίδα αποτελεί το προϊόν εκείνο ξυλείας το οποίο παρουσιάζει την μεγαλύτερη ζήτηση στη χώρα. Και αυτό διότι χρησιμοποιείται πολύ στην επιπλοποιία., η οποία γνωρίζει μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια.Οι κατασκευαστές ξυλοσανίδας στη χώρα παράγουν περισσότερο από 100.000 m³ ξυλοσανίδας ετησίως. Η ζήτηση για ξυλοσανίδες είναι μεγάλη τόσο στην εγχώρια όσο και στις γειτονικές αγορές. Ως εκ τούτου, λόγω της αυξημένης πιο πάνω ζήτησης, παρουσιάζονται μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες.

8

1.7.2 Παραγωγή κόντρα πλακέ και καπλαμά (plywood & veneer) Τα τελευταία 15 χρόνια η παραγωγή κόντρα πλακέ και καπλαμά έχει σημειώσει πτώση. Και τα δύο αυτά είδη ξύλου εξάγονται. Η συνολική δυνατότητα παραγωγής κόντρα πλακέ στη χώρα ανέρχεται σε 10.000 m³ ετησίως, ενώ κύριους εξαγωγικούς προορισμούς αποτελούν η Γερμανία, π.Γ.Δ.Μ. και η Ουγγαρία. 1.7.3 Παρaγωγή μoριοσανίδας (Hardboard) Η παραγωγή μοριοσανίδας γνώρισε μεγάλες μεταβολές τα τελευταία χρόνια.. Ύστερα από μία δραστική πτώση το 1999, η εν λόγω παραγωγή άρχισε να αυξάνεται το 2000 και έκτοτε παριυσιάζει ανοδική τάση. Σήμερα τούτη παράγεται αποκλειστικά στη Νότια Σερβία. Παρά το γεγονός ότι η μοριοσανίδα παράγεται μόνο σε μία περιοχή, η δυνατότητα παραγωγής της ξεπερνά τα 40.000 m³ ετησίως. Η μοριοσανίδα χρησιμοποιείται κυρίως στην κατασκευή θυρών.

1.7.4 Παραγωγή συμπαγών ξυλοσανίδων (solid wood boards) Μεγάλη αύξηση παρατηρείται στην παραγωγή συμπαγών ξυλοσανίδων. Παράγονται κυρίως στην Κεντρική Σερβία από ξύλο οξυάς και εξάγονται στις αγορές της Ιταλίας και της Γερμανίας. 1.8 Η βιομηχανία προϊόντων ξυλείας 1.8.1. Η ξυλουργική κουφωμάτων (joinery) H ξυλουργική κουφωμάτων έχει μακρά παράδοση στη Σερβία.

9

Ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών (275) κατασκευάζουν υψηλής ποιότητας πόρτες και παράθυρα ενώ σημαντικές ποσότητες εξ αυτών εξάγονται στις αγορές της Ρωσίας και των κρατών-μελών της Ε.Ε. Η κατασκευή θυρών γίνεται κυρίως από ξύλο δρυός, ελάτης και ερυθρελάτης. Τα προϊόντα της ξυλουργικής κουφωμάτων χρησιμοποιούνται κυρίως στην κατασκευαστική βιομηχανία. Δεδομένου δε ότι η αγορά ακινήτων στη Σερβία αναπτύσσεται ραγδαίως (νέα συγκροτήματα κατοικιών και επαγγελματικών γραφείων χτίζονται συνεχώς), δημιουργείται ολοένα και περισσότερη ζήτηση για χρήση τέτοιου είδους ξυλείας. Επιπλέον, σερβικές κατασκευστικές εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, χρησιμοποιούν την εν λόγω ξυλεία. 1.9 Η αγορά επιπλοποιίας στη Σερβία Η αγορά επιπλοποιίας στη Σερβία που σημειωτέο είναι ιδιαίτερα απαιτητική, παρέχει πολλές ευκαιρίες στους κατασκευαστές επίπλων. Συνολικά απασχολεί περισσότερους από 15.000 εργαζομένους σε περισσότερες από 2.000 επιχειρήσεις. Η εγκατάσταση στη Σερβία τα τελευταία χρόνια, πολλών ξένων επιχειρήσεων, είχε σαν επακόλουθο την αύξηση της εδώ ζήτησης επίπλων, εξέλιξη που συνέτεινε στην άνθηση της σχετικής σερβικής βιομηχανίας. Όλα τα είδη επιπλοποιίας και παρακολουθημάτων επίπλωσης, κατασκευάζονται στη Σερβία όπως π.χ. οικιακή επίπλωση, επίπλωση γραφείων, καταστημάτων, ξενοδοχεων, εστιατορίων, σχολείων κλπ. Το μεγαλύτερο μέρος της κατασκευής επίπλων στη Σερβία πραγματοποιείται από μεγάλες εταιρείες (47,05%) ενώ οι μικρές εταιρείες του είδους παράγουν το 28.5%. Οι μικρο-μεσαίου μεγέθους ξυλουργικές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 7% των κατασκευαστών επίπλων της χώρας καθώς και το 24,45% της συνολικής αξίας των κατασκευαζόμενων εδώ επίπλων. Η κατασκευή των επίπλων γίνεται κυρίως από ξυλοσανίδες (particle boards). Η σερβική βιομηχανία επιπλοποιίας είναι προσανατολισμένη στις εξαγωγές, παρουσιάζοντας θετικό εμπορικό ισοζύγιο. Οι κυριότεροι προορισμοί για εξαγωγές επίπλων είναι η Ιταλία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η π.Γ.Δ.Μ. και η Γαλλία. Μικρότερες ποσότητες εξάγονται στη Γερμανία και την Ελλάδα. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι η ύπαρξη καλής ποιότητας πρώτης ύλης σε συνδυασμό με το χαμηλό εργατικό κόστος, δημιουργούν ευκαιρίες για πραγματοποίηση ξένων επενδύσεων στον τομέα της επιπλοποιίας στη Σερβία.

10

1.10 Η παραγωγή χάρτου Υπάρχουν 11 παραγωγοί χάρτου και χαρτονιού στη Σερβία. Τρεις μεγάλοι παραγωγοί είναι ακόμη κρατικοί, ενώ οι υπόλοιποι είναι μικρές ιδιωτικές επιχειρήσεις. Η ετήσια παραγωγή χαρτοπολτού, χάρτου & χαρτονιού στη Σερβία υπολογίζεται σε 330.000 m³. Η παραγωγή χαρτοπολτού χρησιμοποιείται κυρίως για την ικανοποίηση εγχώριων αναγκών σε χαρτί και μόνο μικρές ποσότητες εξάγονται. Η ετήσια παραγωγή του ανέρχεται σε 76.000 m³ ετησίως. Η κυριότερη δραστηριότητα των μικρών εταιρειών, πέρα από την ενασχόληση με την παραγωγή πριονιδίου, είναι η παραγωγή συσκευασιών από χαρτί καθώς και άλλων προϊόντων από χαρτί. 2. TΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΞΥΛΕΙΑΣ Η βιομηχανία ξυλείας στη Σερβία είναι προσανατολισμένη στις εξαγωγές. Οι σημαντικότεροι εξαγωγικοί προορισμοί της χώρας είναι η Ιταλία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Ελλάδα, η Γερμανία, η π.Γ.Δ.Μ. και η Γαλλία. Οι παραπάνω εξαγωγές αντιπροσωπεύουν το 53,4% των συνολικών σερβικών εξαγωγών ξυλείας. Από τα προϊόντα ξυλείας, τα έπιπλα και η πριονισμένη ξυλεία αποτελούν το 72% των συνολικών εξαγωγών της βιομηχανίας ξυλείας. Αναλυτικότερα, έπιπλα, πριονισμένη ξυλεία και κοντραπλακέ εξάγονται στην Ιταλία, έπιπλα, παράθυρα και πόρτες εξάγονται στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ενώ μόνο έπιπλα εξάγονται στη Γερμανία. Η Σερβία εισάγει προϊόντα ξυλείας από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Ουγγαρία και την Ιταλία. Οι εισαγωγές από τις παραπάνω χώρες συνιστούν το 52,9% των συνολικών εισαγωγών προϊόντων ξυλείας της χώρας. Επιπλέον, πριονισμένη ξυλεία και έπιπλα εισάγονται κυρίως από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ξυλοσανίδες από την Ουγγαρία και έπιπλα κυρίως από την Ιταλία.

11

Πίνακας 1 : Το διμερές εμπόριο Ελλάδας-Σερβίας σε ξυλεία και φελλό το έτος 2006 Ποσότητες σε τόνους Συνολική αξία σε χιλ. $ Εξαγωγές Εισαγωγές Εισαγωγές Εξαγωγές 193089 160221 152997 199658 3. ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΣΕΡΒΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΞΥΛΕΙΑ 3.1. Υπουργείο Γεωργίας, Δασοκομίας& Υδάτινων Πόρων (www.minpolj.sr.gov.yu) Είναι αρμόδιο μεταξύ άλλων για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών καθώς επίσης για την προστασία τόσο των δασικών και υδάτινων περιοχών όσο και της χλωρίδας και πανίδας. Εντός του εν λόγω Υπουργείου υπάρχουν ειδικευμένες Διευθύνσεις δασικής πολιτικής 3.2 Υπουργείο Οικονομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης (www.merr.sr.gov.yu) Είναι αρμόδιο μεταξύ άλλων για την οικονομική ανάπυξη της χώρας, τις ιδιωτικοποιήσεις, τον τουρισμό κλπ. 3.3 Υπουργείο Περιβαλλοντικής Προστασίας (www.mntr.sr.gov.yu) Η αποστολή του εν λόγω Υπουργείου έγκειται στην προστασία του περιβάλλοντος κυρίως μέσω της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Προστασίας. 3.4. Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (www.sepa.sr.gov.yu) Aνήκει στο Υπουργείο Περιβαλλοντικής Προστασίας. Αντικείμενό της είναι μεταξύ άλλων η παρακολούθηση και ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος Πληροφοριών για την περιβαλλοντική προστασία, η συλλογή και επεξεργασία πληροφοριών για την προστασία του περιβάλλοντος και η συνεργασία τόσο με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (Ε.Ε.Α.) όσο και με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών. 3.5 Εμπορικό Επιμελητήριο Σερβίας (www.pks.co.yu) Αποτελείται από ενώσεις 15 διαφορετικών κλάδων της σερβικής οικονομίας. Η Ένωση δασοκομίας, επεξεργασίας ξυλείας και χάρτου αποτελεί μία από τις πιο παλιές κλαδικές

12

Ενώσεις που έγιναν μέλη του εν λόγω Επιμελητηρίου. Επιπλέον, πολλές ιδιωτικές σερβικές επιχειρήσεις ξυλείας αποτελούν μέλη του συγκεκριμένου Επιμελητηρίου. 3.6 Kλάδος Δασοπονίας στο Γεωργικό Πανεπιστήμιο Βελιγραδίου

(www.bg.ac.yu/en_sumarski.php) Ιδρύθηκε το 1920, ως τμήμα του Γεωργικού Πανεπιστημίου Βελιγραδίου. Το 1949 κατέστη αυτόνομος κλάδος του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου. Ο εν λόγω κλάδος παρέχει ειδικεύσεις στα παρακάτω αντικείμενα σπουδών: δασοπονίας, επεξεργασίας ξύλου, αρχιτεκτονική τοπίων και αντιμετώπιση διαβρώσεων. Διαθέτει πειραματικό χώρο ο οποίος καταλαμβάνει 6.000 εκτάρια δάσους, δύο πριονιστήρια για εξάσκηση φοιτητών, φυτώριο δέντρων καθώς και συνεδριακό κέντρο. 3.7 Δημόσια Επιχείρηση Διαχείρισης Δασών-Srbijasume (www.srbijasume.co.yu) Aποστολή αυτής είναι η διαχείριση όλων των κρατικών δασών της Σερβίας. Τα καθήκοντά της περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

Την καλλιέργεια, προστασία και διατήρηση των δασικών εκτάσεων Την συντήρηση των δρόμων στις δασικές εκτάσεις Το εμπόριο των προϊόντων ξυλείας Την κατάρτιση διαχειριστικών προγραμμάτων για την συντήρηση των δασών

3.8 Δημόσια επιχείριση “Εθνικά Πάρκα Σερβίας” Η δημόσια επιχείρηση “Εθνικά Πάρκα Σερβίας” περιλαμβάνει πέντε εθνικά πάρκα:

Eθνικό Πάρκο “Fruska Gora”, 25.393 εκταρίων (www.npfruskagora.co.yu) Eθνικό Πάρκο “Tara”, 19.715 εκταρίων (www.tara.org.yu) Eθνικό Πάρκο “Kopaonik”, 11.809 εκταρίων (www.kopaonik.net) Eθνικό Πάρκο “Djerdap”, 63.608 εκταρίων (www.npdjerdap.co.yu) Εθνικό Πάρκο “Sar –Planina”, 39.000 εκταρίων.

3.9 Ινστιτούτο Δασοπονίας Βελιγραδίου (www.izas.org.yu) Iδρύθηκε το 1946 σαν ανεξάρτητος επιστημονικός οργανισμός. Υπάγεται οργανικά στην δημόσια επιχείρηση “Srbijasume” . Αντικείμενό του είναι η επιστημονική έρευνα στους τομείς της φυτοκομίας, της επεξεργασίας ξυλείας, του ελέγχου της διάβρωσης του εδάφους, της διαχείρισης των δασών κλπ.

13

3.9 Ινστιτούτο φυσικής προστασίας (www.natureprotection.org.yu) Iδρύθηκε το 1948 στο Βελιγράδι, με σκοπό την έρευνα, μελέτη και επίβλεψη των περιβαλλοντικών συνθηκών στη χώρα. 4 ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ

ΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ Ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της ξυλείας, θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν σχετικές επενδύσεις στη Σερβία: η διαθεσιμότητα εξαιρετικής ποιότητας ξύλου, η ποικιλία πολλών ειδών ξύλου, η ύπαρξη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού (η βιομηχανία ξύλου στη χώρα απασχολεί περίπου 15.000 άτομα), το χαμηλό κόστος παραγωγής, το διαθέσιμο φθηνό και ικανό εργατικό δυναμικό καθώς και το ευνοϊκό φορολογικό σύστημα σε σύγκριση με τις άλλες γειτονικές χώρες της περιοχής (η φορολογία επί των κερδών των επιχειρήσεων ανέρχεται στο 10%), αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα που μπορούν να εκμεταλλευτούν ενδιαφερόμενες ελληνικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, η συμφωνία C.E.F.T.A, στην οποία μέλος αποτελεί η Σερβία, προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες για εξαγωγή ξυλείας και προϊόντων αυτής, χωρίς δασμούς, σε γειτονικές χώρες που αποτελούν και αυτές μέλη της ανωτέρω Συμφωνίας. Τέλος, σημειώνεται πως πολλές μεγάλες επιχειρήσεις που ασχολούνται με την κατασκευή και εμπορία ειδών από ξύλο όπως η σουηδική “IKEA” και η ελληνική “SATO”, πραγματοποιούν μεγάλες παραγγελίες φασόν σε σερβικές βιομηχανίες ξυλείας λόγω του χαμηλού εδώ κόστους. 5. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΕΣΗΣ ΞΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ Σχετικά με την υλοποίηση άμεσης παραγωγικής ξένης επένδυσης στη Σερβία, αυτή είναι εφικτή και ενθαρρύνεται ποικιλοτρόπως από την σερβική κυβέρνηση. Με βάση τον Νόμο για τις Ξένες Επενδύσεις, που υιοθετήθηκε το 2002, ως ξένος επενδυτής λογίζεται:

κάθε ξένο νομικό πρόσωπο του οποίου η έδρα βρίσκεται στο εξωτερικό. κάθε αλλοδαπό φυσικό πρόσωπο. υπήκοος Σερβίας, ο οποίος έχει διαμείνει στο εξωτερικό για χρονικό

διάστημα τουλάχιστον ενός έτους. Η προστασία του ξένου επενδυτή διασφαλίζεται με τους εξής τρόπους :

μεταχείρισή του ως εγχωρίου επενδυτή, υπό την έννοια ότι απολαμβάνει πλήρους νομικής προστασίας, όμοιας με αυτήν που απολαμβάνουν οι εγχώριοι επενδυτές (αρχή της «εθνικής μεταχείρισης»).

14

ισχύ της Αρχής της «νομικής σταθερότητας». Αυτό σημαίνει, ότι ακόμη

και σε περίπτωση κατάργησης/τροποποίησης του νόμου με βάση τον οποίο υλοποιήθηκε η επένδυση ή υπογράφηκε σχετικό συμβόλαιο, ο επενδυτής έχει το δικαίωμα διατήρησης ρύθμισης των σχέσεων που διαμορφώθηκαν από το συμβόλαιο, με βάση τις διατάξεις του νόμου που ήταν σε ισχύ κατά την χρονική στιγμή υλοποίησης της επένδυσης.

προστασία του ξένου επενδυτή από απαλλοτρίωση της επένδυσής του,

που επιτρέπεται μόνον για λόγους ζωτικού και αδιαμφισβήτητου δημοσίου συμφέροντος. Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση, προβλέπεται η υποχρέωση πλήρους αποζημίωσής του, με βάση την τρέχουσα αγοραία αξία του υπό απαλλοτρίωση περιουσιακού του στοιχείου.

υπερίσχυση υφιστάμενης διμερούς διακρατικής συμφωνίας, που χορηγεί

ευνοϊκό καθεστώς στον ξένο επενδυτή, έναντι της εσωτερικής νομοθεσίας.

Σημαντικότατα επενδυτικά κίνητρα απορρέουν από το φορολογικό καθεστώς για τις ξένες επενδύσεις, το οποίο θεωρείται από τα ευνοϊκότερα στα Βαλκάνια και προβλέπει τα εξής:

10ετή φορολογική απαλλαγή από την ημέρα υλοποίησης της επένδυσης, για

επένδυση τουλάχιστον 600 εκ. δηναρίων (περίπου 7,4 εκ. Ευρώ) και δημιουργία τουλάχιστον 100 νέων θέσεων εργασίας.

5ετή φορολογική απαλλαγή από την ημέρα υλοποίησης της επένδυσης, για

επενδύσεις τουλάχιστον 6 εκ. Δηναρίων (περίπου 74.000 Ευρώ) και δημιουργία τουλάχιστον 5 νέων θέσων εργασίας σε υπό ανάπτυξη περιοχές.

φόρο επί των εταιρικών κερδών ανερχόμενο σε 10%, ποσοστό που θεωρείται

από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη.

επιταχυνόμενη απόσβεση παγίων περιουσιακών στοιχείων και εξοπλισμού που χρησιμοποιούνται για περιβαλλοντική προστασία, για επιστημονική έρευνα και για εκπαίδευση-επιμόρφωση προσωπικού.

εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής φόρου επί των κερδών για νεοϊδρυθείσες εταιρείες: α) για πέντε χρόνια, όταν εγκαθίστανται σε υπό ανάπτυξη περιοχές ή σε Ζώνες Ελευθέρου Εμπορίου.

β) για έξι χρόνια, όταν εγκαθίστανται σε υπό ανάπτυξη περιοχές, που έχουν χαρακτηρισθεί ως ζώνες προτεραιότητας, οι οποίες αντιμετωπίζουν έντονα κοινωνικά και αναπτυξιακά προβλήματα και παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά ανεργίας.

15

Άλλα επενδυτικά κίνητρα αφορούν στο δικαίωμα ατελούς εισαγωγής παγίων περιουσιακών στοιχείων (πάγιο εξοπλισμό) της εταιρείας ως μέρος της αρχικής επένδυσης (εξαιρούνται τα οχήματα), ατελούς εισαγωγής παγίων περιουσιακών στοιχείων που δεν αποτελούν μέρος της αρχικής επένδυσης, υπό την προϋπόθεση ότι η αξία τους δεν υπερβαίνει το ύψος της αρχικής επένδυσης και ότι η εισαγωγή τους γίνεται εντός διετίας από την ημερομηνία καταγραφής της επένδυσης και τέλος ατελούς εισαγωγής περιουσιακών στοιχείων, η κτήση των οποίων είναι αποτέλεσμα επανεπένδυσης των κερδών της εταιρείας. Ο νόμος προβλέπει επίσης, ότι ο ξένος επενδυτής, από την στιγμή που εξεπλήρωσε τις φορολογικές του υποχρεώσεις, δύναται άνευ περαιτέρω περιορισμών ή καθυστερήσεων να εξάγει ή να μεταβιβάσει τα κέρδη που δημιουργήθηκαν από την επιχειρηματική δραστηριότητα της εταιρείας στην οποία έχει εν όλω ή εν μέρει επενδύσει. Όσον αφορά στην εξαγωγή των παραγώμενων προϊόντων, αυτή ενθαρρύνεται με ποικίλα κίνητρα, όπως π.χ. απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής δασμών για εισαγόμενες πρώτες ύλες, η επεξεργασία των οποίων γίνεται στη Σερβία, ταχύτερες διαδικασίες επιστροφής Φ.Π.Α. κ.λ.π. Υπογραμμίζεται επίσης, ότι η Σερβία έχει υπογράψει Συμφωνίες Ελευθέρου Εμπορίου με τις εξής χώρες: Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Π.Γ.Δ.Μ., Μολδαβία, Ρουμανία, Κροατία και Ρωσία. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο νέο Σύνταγμα που υιοθετήθηκε πρόσφατα από τη σερβική κυβέρνηση, προβλέπεται το δικαίωμα των ξένων φυσικών και νομικών προσώπων όπως υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αποκτούν την ιδιοκτησία ακινήτων. Όσον αφορά στο εργατικό δυναμικό της χώρας, αυτό χαρακτηρίζεται ως υψηλής κατάρτισης και ειδίκευσης, ιδιαιτέρως σε άτομα ηλικίας κάτω των 45 ετών. Το κόστος εργασίας είναι επίσης χαμηλό ακόμη, συγκριτικά με τα ισχύοντα στην Ελλάδα και στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Ειδικότερα, ο μέσος μισθός ανέρχεται σε 345 Ευρώ μηνιαίως, αν και παρουσιάζει σταθερές τάσεις συνεχούς ανόδου (το παρελθόν έτος ανήρχετο σε 260 Ευρώ περίπου) και τούτο παρά την ύπαρξη υψηλού επιπέδου ανεργίας. Ως ισχυρό “κεφάλαιο” της Σερβίας παραμένει το φθηνό και ιδιαίτερα ικανό εργατικό δυναμικό της, το οποίο ομιλεί άπταιστα την αγγλική γλώσσα.

16

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α) ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ UNECE, “Forest & Forest Products Country profile: Serbia & Montenegro”, Branko Glavonjic , UNECE 2005 Β) ΕΝΤΥΠΑ S.I.E.P.A. (Serbia Investment & Export Promotion Agency): “Forest based industry in Serbia”, SIEPA 2005 Γ) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΚΑΤΩΘΙ ΣΕΡΒΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ: - Serbian Furniture.org (www. serbianfurniture.org) - Δημόσια Επιχείρηση Διαχείρισης Δασών-Srbijasume (www.srbijasume.co.yu) - Εμπορικό Επιμελητήριο Σερβίας (www.pks.co.yu) - Στατιστική Υπηρεσία Σερβίας (http://webrzs.statserb.sr.gov.yu) Δ) ΣΕΡΒΙΚΑ ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ: -V.I.P. (www.vip.co.yu) -BETA (www.beta.co.yu)

17

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Α. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΕΡΒΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ALIRA Ljubanje b.b. 31000 Užice Phone: +381 64 1371157 Fax: +381 31 572266 e–mail: gmia@ptt.yu www.iver–group.com/alira.html Contact: Aleksandar Miljković Products: wooden toys ARTINJAN Rudjinački put bb 36210 Vrnjačka Banja Phone: +381 36 665020 Fax: +381 36 611521 e–mail: artinjan@ptt.yu www.artinjan.co.yu Contact: Čedomir Artinović Products: parquet BACUS INTERCOMER Pančevački put 56 11000 Belgrade Phone: +381 11 3318850 Fax: +381 11 3318295 e–mail: bi@yubc.net Contact: Staniša Mladenović Products: veneer boards BAXVEL Svetosavska 17 11460 Belgrade Phone: +381 64 2217800 Fax: +381 11 3247521 e–mail: baxvel@drenik.net www.baxvel.co.yu Contact: Vera Popov Products: wicker sticks furniture

BEOMARK – TRADE Svetozara Markovića 1/I–4 11000 Belgrade Phone: +381 11 3340305 Fax: +381 11 3232909 e–mail: beomark@eunet.yu www.beomark.com Contact: Aleksandar Mirosavljević Products: sawn wood CSR FAGUS Somborski put bb 24340 Stara Moravica Phone: +381 24 741090 Fax: +381 24 741009 e–mail: office@csr–fagus.co.yu www.csr–fagus.co.yu Contact: Miroslav Vojnić Products: solid wood boards DUNAV AD Trg Oslobođenja 9 25260 Apatin Phone: +381 25 773291 Fax: +381 25 772181 e–mail: addunav@eunet.yu www.dunav–apatin.co.yu Contact: Predrag Krneta Products: kitchen furniture ENTERIJER JANKOVIĆ Futoški put 85–87 21000 Novi Sad Phone: +381 21 400401 Fax: +381 21 301545 e–mail: ejankns@ptt.yu www.enterijer–jankovic.co.yu Contact: Božo Janković

18

Products: joinery and interior furnishings INTERDRVO Gajeva 31a 34000 Kragujevac Phone: +381 34 332115 Fax: +381 34 305285 e–mail: interdrvo@verat.net www.intersped–kg.co.yu Contact: Dragan Stojić Products: solid wood boards KOLZEC Trg Nikole Pašća 5/7 11000 Belgrade Phone: +381 11 3232127 Fax: +381 11 3239504 e–mail: kolzec@eunet.yu www.kolzec.co.yu Contact: Radoslav Zečević Products: ice cream sticks KOLAREVIĆ Industrijska zona – Pojate 37210 Čićevac Phone: +381 37 805 202 Fax: +381 37 805 203 e–mail: kolarevic@ptt.yu www.kolarevic.co.yu Contact: Bojan Damjanović Products: solid wood boards LAGADO Vojvode Stepe 114 11000 Belgrade Phone/Fax: +381 11 3976415 e–mail: lagado@verat.net www.lagado.co.yu Contact: Aleksandra Nišavić Products: livingroom furniture LIKA SISTEM Zrenjaninski put 114 11211 Belgrade Phone: +381 64 8206803 Fax: +381 11 3320061 e–mail: drvoprerada@likasistem.co.yu

www.likasistem.co.yu Contact: Đuro Lukić Products: sawn wood LKV–CENTAR Bledska 2 11000 Belgrade Phone: +381 11 3809748 Fax: +381 113809750 e–mail: goga@lkvcentar.co.yu www.lkvcentar.co.yu Contact: Gordana Kujundzić Products: engineered wood products PAPIRPAK Preljina, p.o.box 65 32102 Čačak Phone: +381 32 381835 Fax: +381 32 381751 e–mail: papirpak@diva.co.yu www.diva.co.yu Contact: Milovan Jovanović Products: paper products SAVA AD Kosovska 5, lokal 7 11000 Belgrade Phone: +381 11 3167441 Fax: +381 11 3167440 e–mail: adsava@beotel.yu www.sava.co.yu Contact: Predrag Filipović Products: parquet SIMPO LINE Stefana Prvovenčanog 58 17500 Vranje Phone: +381 17 414810 Fax: +381 17 414812 e–mail: simpoline@ptt.yu www.simpo.co.yu Contact: Ivica Djordjević Products: engineering and interior Furnishings

19

TARKETT–SINTELON Industrijska zona bb 21400 Bačka Palanka Phone: +381 21 755700 Fax: +381 21 750133 e–mail: veselin.veskovich@tarkett.com www.tarkett.com Contact: Veselin Vesković Products: wooden floors TINA KNJAŽEVAC 22.decembar 3 19350 Knjazevac Phone: +381 19 731708 Fax: +381 19 731803 e–mail: adtina@ptt.yu Contact: Milinko Nikolić Products: solid wood cradles TOPLICA DRVO Visokog Stevana 43a 11000 Belgrade Phone: +381 11 3282192 Fax: +381 11 2186488 e–mail: office@toplicadrvo.com www.toplicadrvo.co.yu Contact: Zoran Ilić Products: solid wood doors and windows TRIFUNOVIĆ 32308 Prnjani Phone: +381 32 841112 Fax: +381 32 841451 e–mail: stolica@eunet.yu www.trifunovic.co.yu Contact: Ranko Trifunović Products: wooden chairs UMKA AD 13 Oktobar 1 11260 Umka–Belgrade Phone: +381 11 3602699 Fax: +381 11 5026995 e–mail: mmilojevic@umka.co.yu www.umka.co.yu

Contact: Mijodrag Milojević Products: cardboard XINARIS XL Petra Gramića b.b 19215 Bor–Zlot Phone: +381 11 3472060 Fax: +381 11 3473505 e–mail: zlatko@xinarisxl.com www.xinarisxl.com Contact: Zlatko Šaponjić Products: solid wood furniture

20

Β. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙΟΥ 33,Francuska St.-11000 Βeograd Phone: +381 11 3226523 fax.: +381 11 3344746 e-mail: greekamb@verat.net Web-site: www.greekemb.co.yu ΠΡΟΞΕΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ 76,Strahjnica Bana St - 11000 Beograd Phone: +381 11 3341507 fax.: +381 - 11 - 32 49 215 ΓΡΑΦΕΙΟ Ο.Ε.Υ. Emilijana Josimovica 4, 11000 Beograd Phone +381 11 3231577 , 3222338 fax.: +381 - 11 - 32 49 215 email : greconof@nadlanu.com ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ 47/V,Gospodar Jevremova St- 11000 Beograd Phone: +381 11 3340511 fax.: +381 - 11 – 3341861 e-mail: greekpress@nadlanu.com ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΝΙΣΣΑΣ 24, Kej Mike Paligorica St. -18000 Nis Phone: +381 18 520407 fax.: +381 523303 e-mail: info@greekcon.org.yu ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΠΡΙΣΤΙΝΑΣ Phone: +381 38 247370,1, 2 fax.: +381 38 245533 e-mail: grpristina@hotmail.com

21

Γ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ ΣΕΡΒΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΚΩΝ 20, Kneza Miloša St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3614 972 fax: +381 11 3618 914 e-mail: informacije@mfin.sr.gov.yu www.mfin.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ 22-26, Nemanjina St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3616 548; 3616 549 fax: +381 11 3616 548 e-mail: kabinet@mpravde.sr.gov.yu www.mpravde.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ 6, Birčaninova St., 11000 Belgrade phone: +381 11 2685 387; 2685 389 fax: +381 11 2685 396 e-mail: info.mpalsg@mpalsg.sr.gov.yu; lokalnasamouprava@mpalsg.sr.gov.yu www.mpalsg.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ 22-26, Nemanjina St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3616 580; 3631 878 fax: +381 11 3616 285 e-mail: office@minpolj.sr.gov.yu www.minpolj.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 16, Kralja Milana St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3617 599; 2684 360 fax: +381 11 3617 640 e-mail: officempriv@mpriv.sr.gov.yu www.mpriv.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 36, Kralja Milana St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3631 595; 3346 755

22

fax: +381 11 3616 603 e-mail: kabinet@mem.sr.gov.yu www.mem.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 22-26, Nemanjina St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3616 426; 3616 431 fax: +381 11 3617 486 e-mail: pr@mki.sr.gov.yu www.mki.sr.gov.yu/ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 22-26, Nemanjina St. 11000 Belgrade phone: +381 11 3618 852; 3613 404 fax: +381 11 3610 258 e-mail: kabinet@minttu.sr.gov.yu www.minttu.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ 10, Vlajkovićeva St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3617 583; 3617 628; 3346 599 fax: +381 11 363 3142 e-mail: cabinet@mier.sr.gov.yu www.mier.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ 22-26, Nemanjina St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3616 253 fax: +381 11 3617 498 e-mail: kabinet@minrzs.sr.gov.yu www.minrzs.sr.gov.yu ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΛΛΟΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 22-26, Nemanjina St., 11000 Belgrade phone: +381 11 2688 047 fax: +381 11 3616 516 e-mail: info@mntr.sr.gov.yu www.mntr.sr.gov.yu

23

Δ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙΟΥ 13-15, Resavska St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3300 900 fax: +381 11 3230 949, 3239 009 e-mail: pks@pks.co.yu www.pks.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΒΟΪΒΟΝΤΙΝΑΣ 25, Blvd. Mihajla Pupina, 21000 Novi Sad phone: +381 21 557 440 fax: + 381 21 557 426 e-mail: info@pkv.co.yu www.pkv.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΑΝΤΣΕΒΟ 1a, Zmaj Jovina St., 26000 Pančevo phone: +381 13 343 475; 354 055; 343 255 fax: +381 13 354 056 e-mail: rpkpancevo@panet.co.yu www.rpkpancevo.com ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΝΟΒΙ ΣΑΝΤ 6/VII, Mihajla Pupina Blvd., 21000 Novi Sad phone: +381 21 468 277; 468 699; 469 371 fax: +381 21 466 300 e-mail: office@ rpkns.co.yu www.rpkns.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΟΥΖΙΤΣΕ 54, Dimitrija Tucovića St., 31000 Užice phone: +381 31 514 483; 512 277 fax: +381 31 514 184 e-mail: office@ rpk-uzice.co.yu www.rpk-uzice.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΖΡΕΝΙΑΝΙΝ 3/I, Kralja Petra St., 23000 Zrenjanin phone: +381 23 62 979; 535 890 fax: +381 23 562 693

24

e-mail: rpkomora-zr@beotel.yu; zrenjanin@komora.net www.rpkomora-zr.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΒΑΛΙΕΒΟ chamber of commerce and Industry, valjevo 64, Karađorđeva St., 14000 Valjevo phone: +381 14 221 721 fax: +381 14 220 987 e-mail: office@rpk-valjevo.co.yu www.rpk-valjevo.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΡΑΓΚΟΥΓΕΒΑΤΣ 10/IV, Dr. Zoran Djindjić St., 34000 Kragujevac phone: +381 34 335 805 fax: +381 34 334 049 e-mail: komora@kg-cci.co.yu www.kg-cci.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΝΙΣΣΑΣ 2, Dobrička St., 18000 Niš phone: +381 18 510 999; 255 668; 255 391 fax: +381 18 255 472 e-mail: rpknis@rpknis.co.yu www.rpknis.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΣΟΜΠΟΡ 24, Stepe Stepanovića St., 25000 Sombor phone: +381 25 420 780; 420 930 fax: +381 25 423 766; 421 195 e-mail: office@rpksombor.co.yu www.rpksombor.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΣΡΕΜΚΑ ΜΙΤΡΟΒΙΤΣΑ 4/2, Kralja Petra St., 22000 Sremska Mitrovica phone: +381 22 610 778 fax: +381 22 610 078 e-mail: office@rpksrem.co.yu www.rpksrem.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΟΖΑΡΕΒΑΤΣ 31, Bosanska St., 12000 Požarevac phone: +381 12 222 455; 222-766 fax: +381 12 222 365

25

e-mail: rpkpo@ptt.yu www.rpkp.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΒΑΛΙΕΒΟ 2, Omladinska St., 36000 Kraljevo phone: +381 36 334 655; 331 711 fax: +381 36 334 377 komorakv@tron-inter.net www.pks.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΡΟΥΣΕΒΑΤΣ Kosovskih junaka Sq., 37000 Kruševac phone: +381 37 441 128 fax: +381 37 442 919 e-mail: krusevac@komora.net www.komoraks.co.yu/baner.htm ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΖΑΓΙΕΤΣΑΡ 37, Nikole Pašića St., 19000 Zaječar phone/fax: +381 19 421-411; 421-412; 420-910 e-mail: rpkza@ptt.yu www.rpk-zajecar.co.yu ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΛΕΣΚΟΒΑΤΣ 12, Stojana Ljubića St., 16000 Leskovac phone: +381 16 250 011 fax: +381 16 212 203 e-mail: leskovac@komora.net www.rpkle.co.yu Ε. ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ & ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΣΕΡΒΙΑΣ 458, Voivode Stepe, 1152 Belgrade Phone: +38 111 246 83 22 Fax: +38 111 397 4340 e-mail : hygia@alims.sr.gov.yu www.alims.sr.gov.yu

26

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ 12, Kralja Petra St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3027 100; 3282 761 e-mail: kabinet@nbs.yu www.nbs.yu ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΩΝ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙΟΥ 1, Omladinskih brigada St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3221 599; 3117 410 fax: +381 11 3117 304 www.belex.co.yu ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 4, Makedonska St., 11000 Belgrade phone: + 381 11 3345 233, 3345 234 fax: +381 11 3345 531 e-mail: rzr@razvoj.sr.gov.yu www.razvoj.sr.gov.yu ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΕΡΒΙΑΣ 5, Milana Rakića St., 11000 Belgrade phone: +381 11 2412 922, 2401 284 fax: +381 11 2411 260 e-mail: pub@statserb.sr.gov.yu, stat@statserb.sr.gov.yu www.statserb.sr.gov.yu ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ 21, Zmaj Jovina St., 11000 Belgrade phone: +381 11 2630 499 fax: +381 11 311 2377 e-mail: yupat@yupat.sv.gov.yu www.yupat.sv.gov.yu ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΗΤΡΩΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Serbian Business registration Agency 5/IV, Nikole Pašića Sq., 11000 Belgrade phone: +381 11 333 1400 fax: +381 11 333 1410 e-mail: registar@apr.sr.gov.yu www.apr.sr.gov.yu

27

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ ΣΕΡΒΙΑΣ 155, Blvd. AVNOJ-a, 11070 New Belgrade phone: + 381 11 693 317 fax: + 381 11 690 614 www.fcs.yu ΣΤ. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΛΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΣΕΡΒΙΑΣ 23/VI, Terazije St. 11000 Belgrade phone: +381 11 3020 800 fax: +381 11 3020 828 e-mail: info@priv.yu www.priv.yu ΣΕΡΒΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 4, Makedonska St., 11000 Belgrade phone: +381 11 3345 233; 3345 234 fax: +381 11 3345 531 e-mail: rzr@razvoj.sr.gov.yu www.razvoj.sr.gov.yu ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Μ.Μ.Ε. & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 19, Topličin venac St., 11000 Belgrade phone: +381 11 334 6107 fax: +381 11 334 6601 e-mail: office@sme.sr.gov.yu www.sme.sr.gov.yu ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙΟΥ Agency for city Building land and Development of Belgrade 84, Njegoševa St., 11000 Belgrade phone: +381 11 2449 494 fax: +381 11 3441 032 e-mail: info@beoland.com www.beoland.co.yu