Araştırma Makalesinde Yer Alan Özet Bölümünün

Yazımında Dikkat Edilecek NoktalarMehmet Akar

Raylı Sistemler Mühendisliği Karabük üniversitesi

14.04.2016

Karabük

Özet• Bir araştırma çalışması veya bitirme tezi yazarken yazının başına genel

olarak bir özet bölümü eklenir. Tez danışmanları bu özeti yazmak için tezinizi tamamen bitirmenizi önerirler. Böylece projenin tüm detaylarını daha iyi kavrayıp ve daha iyi bir özet yazabileceğinizi söylerler. Bu konuda da haklıdırlar çünkü bu özetler sizin için değil araştırmanızı okuyacak olan belli kişiler için yazılacaktır. Özeti okuyanlar projenin hangi konu hakkında olduğundan hangi amacı taşıdığına dair birçok detayı anlayabilmelidirler.

Özetin Amacı ?Akademik araştırmalar kısa dergi makalelerinden binlerce sayfalık tezlere dönüştüğünden beri bu özetler oldukça işe yarar oldu. Proje ve tez hakkındaki bilgilerin net ve kısa bir biçimde anlatıldığı bu özetler akademisyenler açısından da oldukça önemlidir. Çünkü araştırma yaptıkları bir konu hakkında tüm projeyi okuma yerine bu özetleri okuyarak araştırmanın kendilerinki ile ilgili olup olmadığını anlayabilirler. Bu da tüm projeyi okumakla harcanacak olan zamanı minimuma indirmek demektir. İyi yazılmış bir özeti okumak, okuyan kişiye bu araştırma için zaman harcamaya değer mi gösterecektir.

Özeti okuyanlarTez için araştırma yaparken en çok zorlanılan konulardan biri de ilgili kaynağı bulmaktır. Bilgisayarda yapacağınız basit bir veri tabanı araması bile binlerce sonucu ekranınıza getirebilir. Özellikle öğrenciler hangi çalışmanın kendi araştırmaları ile ilgili olduğunu bulmak için çok zaman harcayabilirler. İşte özetler de bu anda devreye giriyor. Çünkü bu kısa yazılar araştırma sürecini daha kolay bir hale getiriyor ve bir araştırmacının ilgi kaynağı bulmak için harcayacağı saatleri neredeyse dakikalara indiriyor.

Özetler akademik veri tabanlarında ve kütüphanelerde kolay bulunabilmeleri için kategorilere ayrılır ve indekslenirler. Bu yüzden iyi yazılmış özetlerin oldukça önemi vardır. Özellikle anahtar arama kelimelerinin bu özetlerde doğru şekilde kullanılmış olması çok büyük kolaylık sağlar. Eğer bir akademisyen olarak konunuzla alakalı bir konferans veya etkinliğe başvurursanız bu özetler sizden istenecektir. Haberiniz olsun.

Özet Makale başlığına göre ikinci sırada önemli olan özettir. Türkçe ve İngilizce yazılmalı, uzun olmamalıdır. Özetin iyi yapılandırılması, başlıkta açıkça belirtilemeyen, az ve öz biçimde başlıca amacı, araştırmanın konusunu, ileri sürülen soruları, soruları cevaplamada kullanılan yöntemleri, elde edilen bulguları ve sonuçları kısaca tanımlanması gerekmektedir. İyi hazırlanmış özet okuyucusuna belgenin temel içeriğini hızlı, doğru ve tam biçimde anlama, konuya ilişkin okuyucunun ilgisini çekme ve böylece belgenin tümünü okumaya yönelik kararını oluşturma imkanı sağlar.

Kısa Özet Bölümünün Hazırlanması

Özetler, makalelerin kendilerinden daha çok okunduğu için merak uyandıracak ve makalenin de okunmasını teşvik edecek şekilde düzenlenmelidir. İyi bir özette, öncelikle çalışma konusu okuyucuya tanıtılır. Sonra amaçlar ve çalışmanın kapsamı basitçe tanımlanır, çalışmanın nasıl yürütüldüğü anlatılır, son olarak da bulgular özetlenir ve ana sonuçlar belirtilir.Kısaltma, kaynak, sekil, tablo ve atıf kullanılmamalıdır. Özetin sonuna, yazının gönderileceği dergi tarafından isteniyorsa, taramalarda makaleye ulaşmayı sağlayıcı 3-10 anahtar sözcük eklenmelidir. Hedef derginin kurallarına uygun olarak “yapılandırılmış” (Giriş / Amaç / Yöntemler / Bulgular / Tartışma / Sonuç, alt baslıklarından oluşan) veya “yapılandırılmamış”(alt başlıksız) olabilir.

Bilgilendirici Kısa Özet: Makaleyi küçük boyuta sığdırmak için yazılır. Temel dergiler ve ikincil servislerde kullanılan özetler için geçerlidir. Sorunu, Sorunu inceleyen yöntemi, ana veriler ve sonuçları kısaca belirtir.

Belirtici (Tanıtıcı) Kısa Özet: Makaleyi okuyup okumama kararını kolaylaştırır. Belirtici kısa özet Tarama/değerlendirme makaleleri, konferans raporları için kullanılır.

Makale Özeti Yazımı

Bilimsel yazı özeti, yazının temelini oluşturan dört sorusuna yanıt verir nitelikte olmalıdır:

1) Bu çalışma niçin yapılmıştır? “Giriş”2) Nasıl gerçekleştirilmiştir? “Materyal ve Metot”3) Bulunan nedir? “Bulgular”4) Hangi sonuçlar veya genellemeler getirilmiştir?

“Sonuç”

Özetin Yazımı

Etkili bir özet yazmak için nelere

dikkat etmeli? Başlıkta bulunan bilginin tekrar

edilmesine gerek yoktur. Dergi başka bir düzenleme istemediği

sürece, 250 kelimeyi aşmayacak biçimde yazar makalenin içeriği özetlenmelidir.

Böylece okuyucular tüm makaleyi okumaya devam etmeyi istediklerinde makalenin özüne ilişkin bilgiye bu bölümden kolayca ulaşabilmektedir.

Makalede yer alan her bölüm (Giriş, Yöntem, Bulgular ve tartışma) özetlenmeli ve özet yazılırken yazım dilinde geçmiş zaman kullanılmalıdır. Çünkü çalışma tamamlanmış makale halinde yazılmış- tır.

Özet orijinal makaleyi yayınlayan dergide, sadece özetlerin yer aldığı indeks yayınlarında ve bazı bilimsel oturumların(kongre ve sempozyum v.b) içeriğini yansıtan özet kitapçıklarında yer alabilmektedir. Özetin tek başına yer aldığı bu durumlar nedeniyle, ortaya konulan problemi ve uygulanan yöntemi açıkça tanımlaması, bulguları özetlemesi ve sonucun önemini belirtmesi büyük önem taşımaktadır.

Tüm tablo, şekil ve literatüre ilişkin kaynaklar ve kısaltmalar metin içinde yer almakta özette bunlara yer verilmemelidir.

Özet, bilimsel makalenin ana gövdesini belirtilecek şekilde ve makalenin ön kısmında yer almasına karşın, makale yazımı tamamlandıktan sonra yazılması daha kolay ve doğrudur. Bu biçimde makalenin yazımı bittikten sonra özetin kaleme alınması, makalenin son biçiminin özetlenmesin de başarının artmasına yardımcı olabilmektedir

Kendi yaptığınız bir projeyi özetlediğinizden dolayı yine kendi ağzınızdan yazılmalıdır.

Gerekli tüm bilgileri içerdiğinden emin olmalısınızdır. Yazarken kendinize şu soruları sorun:

-Araştırmanızın önemi nedir ve neden bu konuyu şeçtiniz?

-Araştırma metodolojiniz nedir?

-Bu araştırmadan ne öğrendiniz?

-Bulgularınızın etkileri nelerdir? Kısaltmaları kullanmayın ve her başlığı belli terminoloji ile

açıklayın. Okuyucunun konu hakkında hiçbir bilgisi yokmuş gibi anlatın.

Özetinize herhangi bir yorum ve değerlendirme katmayın. Bu bir değerlendirme değil bir özet.

Projenin tamamında bulunamayacak hiçbir bilgiyi özette de vermeyin.

Özette makale içinde kullanılan cümleleri aynen kullanmaktan kaçınmalıdır

Veri tabanlarında doğru indekslenebilmek için konunuz ile alakalı anahtar kelimeleri kullanmaya özen gösterin.

Özeti tezi yazdıktan hemen sonra bilgileriniz henüz tazeyken yazın

Bu özet araştırmanızı bulmak ve okumak isteyenler için bir anahtar niteliğinde olacaktır. Bu yüzden bitirdikten sonra özetinizi iki kere kontrol edin. Daha sonra konu ile hiçbir ilgisi ve bilgisi olmayan bir kişiye özetinizi okutun ve ne anladığını sorun. Bu size özetinizi daha iyi değerlendirme şansı sunacaktır.

İyi Bir Özet Nasıl Olmalıdır ?

Doğru Tarafsız Kısa Poster Özeti ve Makalede 250 Kelime Tez 350 Kelime olmalıdır (7xHarf) Anlaşılır Cümleler tam cümle şeklinde ve kısa olmalı Makale önemli bilgilerin tam bir özeti olmalı Yapı olarak bilgi verici olmalı ama tanımsal olmamalı Cümleler birbirine anlamsal ve yapısal olarak bağlı olmalı,

mantıksal bir akış sağlamalı

Nasıl Bir Anlatım Tarzı Seçilmeli ? Anlatım açıklayıcı olmalı, geçişlerde fikirler arasında bağlandı kurulmalıdır Yeni bulgular vurgulanmalı, tekrarlardan kaçınmalı Okuyucunun ilgisini kaçırmamak esastır, akıcı olmalı, sıkıcı olmamalı İyi bir özet dergi editörüne de iyi bir mesaj verir

En Sık Görülen Hatalar Çalışmanın bitiminden sonra makale yazmaya, ”Özet” bölümünün yazılması ile başlanması, Metinde bulunmayan bulguların, varılan sonuçların “Özet”te bulunması. Başka yazarların bulgularını bildirmek.

Özet Kısmının Hazırlanma Şekli

Hazırlanmış Makale Özet Örneği

Kullanılan Kaynakçalar “Bilimsel Yazı Hazırlanması” Prof. Dr. M. Erdal GÜZELDEMİR

“Teknik-Rapor, Tez vb. Benzeri Nasıl Hazırlanmalı” Nihal Akyol

“Tıbbi Bilimsel Makale Yazımında Temel Kurallar,Tercihler ve Seçenekler Nelerdir?” Özay Özkaya, Derya Bingöl, Ilker Üsçetin, Tolga Aksan, Mehmet Karahangil, Mithat Akan

“Yayımlanacak araştırma makalesi yazmanın ilkeleri ” John P. Fisher, PhD John A. Jansen,

DDS, PhD Peter C. Johnson, MD Antonios G. Mikos, PhD “Bilimsel Makale Hazırlama” Dr. Ercan Özdemir

BENİDİNLEDİĞİNİZ

İÇİNTEŞEKKÜRLER