24.8.2017

1

Mustafa SÖZBİLİR

Betül OKCU

Fatih YAZICI

Levent ZORLUOĞLU

Aydın KIZILASLAN

Şeyda GÜL

Mustafa Şahin BÜLBÜL

Bu çalışma 114K725 no’lu TUBİTAK projesi ile desteklenmektedir.

Eğitim araştırmacıları, politika yapıcıları veuygulamacılar eğitim araştırmalarının eğitimsorunlarına ve günlük hayattaki problemlere çözümbulmaktan çok uzak olduğunu ve pratiğe yönelikaraştırmaların yapılması gerektiğini belirtmektedirler(National Research Council, 2002).

Eğitim alanında var olan eksikliklerin giderilebilmesiiçin yapılması gereken, sahada tespit edilen sorunlarüzerine ayrıntılı durum değerlendirmesi yapmak vesonrasında sorunun giderilmesine yönelik tasarımadayalı model çalışmalarıyla sorunları çözümekavuşturmaktır.

Görme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencilerin görenöğrencilerden hem bilişsel hem de öğretimselaçıdan geride kaldıkları en önemli derslerden biriözellikle görsel bilgilerin yoğun olarak kullanıldığı FenBilimleri dersleridir.

Fen öğretimi alanında görme yetersizliğindenetkilenmiş öğrencilerin kavram öğrenim düzeylerive bireysel öğrenme gereksinimleri belirlendiğindeortaya çıkacak ihtiyaçlar, oluşturulacak öğretimtasarımının şekillendirilmesinde temeloluşturacaktır.

ARAŞTIRMANIN AMACI

• Öğretim ortamına ilişkin mevcut durumu ortayakoymak,

• Görme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencilerinFen öğretimine yönelik bireysel ihtiyaçlarınıbelirlemek,

• Seçilen ünitelere ilişkin kavramları öğrenmedüzeylerini tespit etmek.

24.8.2017

2

ARAŞTIRMA YÖNTEMİ Çalışma, tasarım tabanlı araştırma süreci benimsenerek

gerçekleştirilmiştir.

Tasarım tabanlı araştırma; eğitim uygulamalarını iyileştirmek amacıylayapılan sistematik ve esnek bir araştırma yöntemidir.

Bu çalışmada öğretim tasarımı modeli olarak çekirdek modellerdenADDIE modeli kullanılmaktadır.

ÇALIŞMA GRUBU

VERİ TOPLAMA ARAÇLARI

Araştırma kapsamında veri toplama amacıyla;

Sınıf içi gözlemler,

Yarı-yapılandırılmış görüşmeler,

Odak grup görüşmesi

gerçekleştirilmiştir.

VERİLERİN ANALİZİ

Görüşmelerden elde edilen veriler içerik analiziyaklaşımıyla analiz edilmiş ve belirlenen ihtiyaçlarkod ve kategorilere ayrılmıştır.

Gözlemler ise betimsel analiz yaklaşımıyla analizedilmiştir.

BULGULAR

İhtiyaç Analizi

Fiziksel ortam ihtiyaçları

Öğrenci ihtiyaçları

Öğretmen ihtiyaçları

Ölçme-değerlendirme ihtiyaçları

24.8.2017

3

Fiziksel Ortam İhtiyaçları - 1 Fiziksel Ortam İhtiyaçları - 2

Işık yoğun bir şiddetle tek taraftan gelmektedir. Öğrencilerinpencereye göre oturma düzeni görme ihtiyaçlarına uygunolarak düzenlenmemiştir. Bu durum öğrencilerin öğrenmesürecini de olumsuz etkilemektedir.

Fiziksel Ortam İhtiyaçları - 3

Görme düzeyi daha düşük olan öğrenciler tahtaya daha yakınoturtulmalıdır. Tahta pencereden gelen ışığa uygun olarakkonumlandırılmalı veya ışığın şiddeti perde aracılığıylaazaltılarak tahtanın parlaması önlenmelidir.

Fiziksel Ortam İhtiyaçları - 4

Tahtanın boyutu küçük ve konumu sebebiyle özellikle altkısmının öğrenciler tarafından görülmesi oldukça zordur.

Öğrenci İhtiyaçları

Görme düzeylerine yönelik ihtiyaçlar

Seçilen üniteler kapsamında Fen’e yönelik ihtiyaçlar

Öğrencilerin Görme Düzeylerine Yönelik İhtiyaçları

GİGDA (Gazi İşlevsel Görme DeğerlendirmeAracı)’dan faydalanılarak öğrencilerin işlevsel görmedüzeyleri tespit edilmiştir.

GİGDA Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi ÖzelEğitim Bölümü Görme Engelliler Eğitimi AnabilimDalı öğretim üyeleri tarafından geliştirilmiş olupdoktorun az gören kişinin görme düzeyinibelirlemesinden sonra, kişinin mevcut görmesini“günlük yaşam becerilerinde, sosyal becerilerde,akademik becerilerde” nasıl daha etkinkullanması gerektiğine ışık tutan bir araçtır.

24.8.2017

4

Öğrenci İhtiyaçları Yapılan sınıf içi gözlem ve görüşmeler sonucunda

öğrencilerin ilgili ünitelere ilişkin eksik veyayanlış bilgilerin yanı sıra birçok kavramyanılgısına da sahip oldukları görülmüştür.

Basılı materyallerde öğrencinin yetersizlik vederecesine uygun olarak az gören öğrenciler içinbüyük puntolu, hiç görmeyen öğrenciler için Braillekabartmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Öğrenci İhtiyaçları Konuya ilişkin araç-gereç ve materyal eksikliği

bulunmakta, var olan materyaller ise öğrenciözelliklerine uygun olmayıp yeterli sayıda değildir.

Tasarlanıp kullanılacak araç-gereç ve materyallerdeboyut ve renk kontrastlığı dikkate alınmalı,öğrencilerin rahatlıkla ayırt edip görebilecekleri zıt vecanlı renkler kullanılmalıdır.

Ders araç-gereç ve materyallerin tanıtım ve kullanımısırasında ayrıntılı betimleme ve açıklamalardabulunulmalıdır.

Öğretmen İhtiyaçları - 1

Öğretmen İhtiyaçları - 2 Öğretmen İhtiyaçları - 3

24.8.2017

5

Ölçme-Değerlendirme İhtiyaçları-1 Öğrenciye ders esnasında sorulan soruları

cevaplaması için fırsat verilmemesi

Ön bilgilerin eksik kontrol edilmesi (kavramlara

odaklanılmaması)

Yetersiz dönüt ve yetersiz ipucu verme

Hiç göremeyen öğrenciler için sınav sorularının

Braille alfabe ile hazırlanmaması,

Ölçme-Değerlendirme İhtiyaçları-2 Boşluk doldurma ve eşleştirme tarzı sorularıncevaplanmasındaki güçlükler

Sözlü ya da performansa dayalı ölçme-değerlendirmeyöntemlerinin tercih edilmemesi

Sadece sonucu değil süreci de hedef alan alternatifyöntemlerin kullanılmaması

Sınavlara hazırlanma ve bilgiye erişimde yaşanansıkıntılar

Kaynakça Kelly, A.E. (2003). The role of design in educational

research. Educational Researcher, 32(1), 3-4.

Wang, F. & Hannafin, M.J. (2005). Design-based researchand technology-enhanced learning environments.Educational Technology Research and Development, 53(4),5-23.

National Research Council. (2002). Scientific research ineducation. Committee on Scientific Principles forEducation Research. Shavelson, R.J., & Towne, L. (Eds).Center for Education. Division of Behavioral and SocialSciences and Education. Washington, DC: NationalAcademy Press.

Dinlediğiniz için teşekkür ederiz!...