M G R M a ł g o r z a t a P a w l i k

ASERTYWNOŚĆ W PRACY NAUCZYCIELA

Asertywność

Bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych,

bez zachowań agresywnych

a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych

Asertywność

Uwaga !!!!! WAŻNE !!!!!

JEST TO UMIEJĘTNOŚĆ NABYTA!!!

Podstawowe wiadomości o asertywności

Zachowanie asertywne- to zespół zachowań

interpersonalnych wyrażających uczucia, postawy,

życzenia, opinie lub prawa danej osoby w sposób

bezpośredni, stanowczy, uczciwy i jednocześnie

respektujący uczucia, postawy, życzenia, opinie

i prawa innych osób.

Zachowania asertywne to:

Umiejętność otwartego i stanowczego wyrażania

własnych opinii, uczuć i potrzeb- bez poczucia winy

czy nieszczerości;

Uwzględnianie przy tym interesów innych ludzi

( respektowanie opinii, potrzeb i pragnień innych

osób)

ASERTYWNOŚĆ

to umiejętność określonego zachowania, a nie cecha

człowieka.

to inna możliwość zachowania niż agresja, uległość i

manipulowanie

Korzyści z bycia asertywnym

poczucie własnej wartości, poczucie własnej mocy

i siły, wzrost pewności siebie, otwartości, unikanie

konfliktów, większa skuteczność, dobre, poprawne

stosunki z innymi, poczucie satysfakcji i

zadowolenia z siebie oraz szacunek innych.

Asertywność jest bardzo stara

i ujmuje ją powiedzenie –

"nie rób drugiemu, co tobie niemiłe„

Teoria asertywności oparta jest na

założeniu , że każdy człowiek posiada

podstawowe , niezbywalne prawa.

Jako człowiek mam prawo do:

Samodzielnego określania swoich preferencji

( co i kogo lubię, co będę robić itp..);

Niezależnego podejmowania decyzji dotyczących

własnego życia;

Bycia traktowanym z szacunkiem;

Otwartego wyrażania swoich opinii i odczuć;

Odpowiadania „ nie” na prośby, których z jakiś

względów nie chce spełnić,

Jako człowiek mam prawo do:

Wyrażania próśb o pomoc czy informację;

Zachowań asertywnych lub nieasertywnych;

Brania lub niebrania odpowiedzialności za sprawy innych osób;

Popełniania błędów;

Samodzielnego ustanawiania swojego własnego „ terytorium psychologicznego”, swoich praw indywidualnych dotyczących dnia codziennego, wartości i realizowanych celów;

Obrony swoich praw w sposób, który nie krzywdzi innych ludzi, przy jednoczesnej świadomości tego,że inni też mają swoje prawa.

Zachowania

Agresywne

Gdy ktoś chce wygrać, pokonać, narzucić swoją wolę,

zdanie, podporządkować sobie innych.

Agresja budzi u innych poczucie krzywdy, wrogość,

chęć rewanżu itp..

Zachowania

Uległe

Poddawanie się prośbą czy naciskom wbrew swej woli

może być także źródłem silnych emocji- przede

wszystkim złości i żalu.

Zachowania

ULEGŁOŚĆ

• RESPEKTUJE PRAWA INNYCH, ZANIEDBUJĄC SWOJE

AGRESJA

• EGZEKWUJE SWOJE PRAWA, NIE LICZĄC SIĘ Z PRAWAMI INNYCH

ASERTYWNOŚĆ

• REALIZUJE SWOJE PRAWA, NIE NARUSZAJĄC PRAW INNYCH. CZUJĘ W ZWIĄZKU Z TYM ZADOWOLENIE I SZACUNEK DO SAMEGO SIEBIE.

Asertywność wyrażać się może w wielu sytuacjach społecznych:

Przy odmawianiu, niezgadzaniu się,

Krytykowaniu,

Wyrażaniu własnych opinii i przekonań,

Wyrażaniu uczuć ( pozytywnych i negatywnych),

Nawiązywaniu kontaktów,

Przyjmowaniu krytyki i pochwały

W pracy nauczyciela ważne są następujące umiejętności związane z asertywnym zachowaniem:

Asertywne krytykowanie ucznia przez nauczyciela;

Asertywne odmawianie uczniom;

Asertywne przyjmowanie krytyki formułowanej przez

ucznia.

Zachowania asertywne:

pewność siebie

wysoka samoocena

szacunek dla siebie i innych

odpowiedzialność za siebie

motywacja do dobrej pracy

zainteresowanie uczuciami i myślami innych

umiejętność zadawania pytań

uczciwość i bezpośredniość

umiejętność słuchania innych

potrzeba poznawania reakcji otoczenia

Asertywna odmowa

Asertywna odmowa.

Asertywna odmowa, to stwierdzenie czytelne,

bezpośrednie, uczciwe i stanowcze.

Zawierać powinno słowo ,,NIE’’ i jasną informację,

o tym jak zamierzamy postąpić.

Może obejmować też wyjaśnienie.

Asertywna odmowa.

Wypowiedź odmawiającego powinna byś

szczera, krótka i zrozumiała.

Nie powinna zawierać kłamstw,

usprawiedliwień ani ataków.

Etapy odmowy

Etap pierwszy: powiedz nie (bo to jest odmowa)

Etap drugi: poinformuj jasno o tym, jak zamierzasz postąpić,

odwołując się do siebie, do swoich osobistych preferencji (wolę,

chcę, wybieram, jest dla mnie ważne) lub postanowień (mam

zamiar, postanowiłem, zdecydowałem).

Etap trzeci: podaj krótkie wyjaśnienie, dzięki któremu

rozmówca może lepiej zrozumieć twoje postępowanie.

Etap czwarty: możesz dodać komentarz podtrzymujący relację.

Zasady asertywnych komunikatów

Stosować Komunikat „JA”

NIE OCENIAĆ – mów o działaniu osoby nie o osobie.

Komunikat TY = oskarżenie, atak = reakcja

atakowanego – ŹLE

Komunikat JA = Wyrażenie SWOICH uczuć

negatywnych - DOBRZE

Schemat komunikatu typu „JA”

„Ja czuję…” – „kiedy Ty…” – „ponieważ…” – „Oczekuje…”

Asertywne - odmawianie uczniom

Jest to stanowcze i jednoznaczne

powiedzenie NIE-

ale w sposób nie naruszający

godności i uczuć uczniów

Asertywne - odmawianie uczniom

Ponieważ odmowa budzić może niepokój i może być

odbierana jako odrzucenie- należy zadbać o to by

uczeń miał jasność, że odnosi się ona jedynie do

sprawy i nie godzi w niego jako człowieka.

Asertywne - odmawianie uczniom

Osiąga się to np. poprzez dodatkowe wyrażenie

pozytywnych uczuć, jakie żywimy do rozmówcy,

pokazanie własnego zainteresowania sprawą i wskazanie

innych możliwości jej załatwienia, powiedzenie chęci

kooperacji w innych sytuacjach itp

Asertywne - odmawianie uczniom

Asertywna odmowa

nie zawiera pretensji, wymówek, nadmiernego

usprawiedliwiania się , aluzji, pouczeń.

Asertywnie odmawiając bierzesz odpowiedzialność za

całą sytuację i jej kontekst.

Czyń to rozważnie i tylko wtedy, gdy jest to w pełni

uzasadnione!

Nie używaj odmowy jako sposobu karania, budowania

autorytetu, używania władzy itp.

Podejmując decyzję o odmowie uwzględniaj

wszystkie "za" i "przeciw".

Pamiętaj, że masz asertywne prawo zastanowić się nad

tym co chcesz powiedzieć i nie musisz mówić, co ci

pierwsze przychodzi na myśl.

Zasady

asertywnego krytykowania

ucznia przez nauczyciela

Asertywna krytyka ucznia to taka, która nie rani godności dziecka i szanuje prawa do posiadania odrębnego zdania.

Formułowana jest w sposób następujący:

Odnosi się do faktów, nie zawiera żadnych negatywnych

uogólnień.

Przedstawia ustosunkowanie nauczyciela do tych faktów,

jego opinie postawy lub emocje. (Martwię się....oburza

mnie to, że.... nie podoba mi się....czuję się zawiedzony

itp.)

Wyraża oczekiwania dotyczące zachowań ucznia-czego

od niego chcemy, czego wymagamy, jakich zachowań

spodziewamy się.

Z natury rzeczy krytyka jest rzeczą bolesną,

obniżającą poczucie własnej wartości.

W tej sytuacji istotną rzeczą jest więc zadbanie

o dobre relacje.

Ważny jest np. ton głosu i język ciała nie

pogłębiający napięcia u krytykowanego.

Ton winien być zdecydowany i stanowczy,

ale spokojny i w miarę ciepły ,bez krzyku.

Wyrażanie i przyjmowanie

krytyki

Każdy z nas z pewnością doświadczył, jak trudną sztuką jest

zarówno wyrażanie krytyki wobec innych, jak

i przyjmowanie jej samemu.

Informacje krytyczne trzeba usłyszeć, zrozumieć, być może

zmienić coś w swoim postępowaniu, a także zachować

dobre stosunki między krytykującym a krytykowanym.

H.Hamer(1994) przedstawia listę rad i zaleceń,

jakimi warto się kierować przy wyrażaniu i

przyjmowaniu krytyki.

Przekazywanie uwag krytycznych:

Wypowiadaj zarzuty bezpośrednio do osoby zainteresowanej i tylko w cztery oczy

Nie porównuj krytykowanego zachowania z innym, to poniża

Wypowiadaj zarzut jak najszybciej po fakcie

Gdy rozmówca przyjął zarzut do wiadomości, nie powtarzaj tego-to upokarza

Krytykuj tylko zachowania, które da się zmienić

Nie podkreślaj dodatkowo niezadowolenia grymasem

Przekazywanie uwag krytycznych:

Naraz wypowiadaj tylko jeden zarzut-kumulowanie zarzutów denerwuje i sprawia, że przestaje się słuchać w ogóle!(częste u młodzieży bombardowanej zazwyczaj krytycznymi uwagami)

Unikaj złośliwości oraz sarkazmu

Nie pytaj o motywy krytykowanego zachowania i nie próbuj ich odgadywać

Unikaj słów "nigdy" i "zawsze" -przesada nie sprzyja wiarygodności.

Jeśli nie chwalisz dużo i często, nie spodziewaj się przyjęcia twojej krytyki do wiadomości. To nie tyle zasada, co warunek skuteczności krytyki.

Przyjmowanie uwag krytycznych:

Zachowaj spokój i daj do zrozumienia, że słuchasz Patrz w oczy Staraj się zrozumieć, o co krytykującemu chodzi-nie broń się Nie przypisuj rozmówcy pobudek wrogich względem Ciebie Nie zmieniaj tematu Nie krytykuj osoby, która Cię krytykuje Nie mów krytykującej Cię osobie, że jest przewrażliwiona Nie dowcipkuj Nie przypisuj rozmówcy tego, czego nie powiedział Pod koniec rozmowy daj do zrozumienia, że pojąłeś zarzut Daj sobie czas na uspokojenie się, uporządkowanie myśli i

rozważenie sensowności zarzutów, zanim ewentualnie podejmiesz dyskusję na ten temat

Literatura:

Maria Król-Fijewska "Stanowczo łagodnie bez lęku"

"Jak rozwinąć skrzydła" Wydawnictwo Intra

"Pokochać siebie" Wydawnictwo Intra

Eric Berne "W co grają ludzie"

Maria Król-Fijewska "Trening asertywności"

Dziękuje za uwagę :)