ASPO CONGRES 2010

1

ASPO CONGRES 2010

2

Welkom op het ASPO congres 2010!

Het is ons een genoegen om iedereen welkom te heten in Twente voor het jaarlijks ASPO congres. Er zijn meer dan 60 lezingen die de volle breedte van de sociale psychologie bestrijken, twee keynote lezingen gegeven door Mark van Vugt en Michaela Wänke, en uitreikingen van de jaarboekprijs en de dissertatieprijs. In dit programma vindt u een overzicht van de twee dagen, een overzicht van de verschillende sessies, een routebeschrijving naar de congreslocatie, en tot slot de samenvattingen van alle lezingen die gegeven worden. We wensen iedereen een inspirerend, leerzaam, en gezellig congres toe! Het organiserend comité, Martijn Veltkamp, Mirjam Tuk, en Annet Buderman-Lenferink

Belangrijke Informatie

Voor alle sprekers -Voor de sprekers in de parallelsessies is per presentatie 20 minuten ingepland (15 minuten spreektijd; 5 minuten voor vragen/discussie). - Sprekers worden verzocht om hun presentatie in de pauze voorafgaand aan hun sessie alvast te installeren op de computer in de zaal. Voor alle zaalvoorzitters -Zaalvoorzitters verzorgen een ordelijk en ‘op tijd’ verloop van de parallelsessies. -Zaalvoorzitters wordt gevraagd de sprekers kort aan te kondigen en eventuele vragen en discussie te coördineren. -In de zaal zijn bordjes aanwezig waarmee zaalvoorzitters de resterende spreektijd kunnen aangeven. -De sessietijden zijn zodanig gepland dat er voor het publiek ongeveer 2 minuten tijd is om tussen de lezingen eventueel van zaal te wisselen Alle zalen bevinden zich direct naast elkaar.

ASPO CONGRES 2010

3

Programma ASPO 2010

Locatie: Grolsch Veste Colloseum 65, Enschede

(nabij NS-station Drienerlo) Donderdag 9 december 9:30 Inschrijving & koffie/thee 10:40 Opening congres (Zaal: Arke Lounge II) 11:00 Lezing binnenlandse spreker: Mark van Vugt (Arke Lounge II) 12:00 Lunch (Arke lounge IV) 13.00 Jaarvergadering (Arke Lounge II) 14.00 Parallelsessie 1 – (4 x 4 presentaties) 15.30 Koffie/thee 16.00 Parallelsessie 2 - (4 x 4 presentaties) 17.30 Borrel (Arke lounge IV) 19:00 Diner restaurant in de Grolsch Veste Vrijdag 10 december 9:30 Koffie/thee 10:00 Parallelsessie 3 - (4 x 4 presentaties) 11:30 Koffie/thee 12:00 lezing buitenlandse spreker: Michaela Wänke (Arke Lounge II) 13:00 Lunch (Arke lounge IV) 14:00 Parallelsessie 4 - (4 x 3 presentaties) 15.30 Koffie/thee 15.45 Uitreiking en lezing winnaar ASPO Beste Jaarboek bijdrage (Arke Lounge II) 16:20 Uitreiking en lezing winnaar ASPO Dissertatieprijs (Arke Lounge II) 17.00 Sluiting ASPO 2010

ASPO CONGRES 2010

4

Key Note Speakers Mark van Vugt Professor of Psychology VU University Amsterdam & University of Oxford (http://www.professormarkvanvugt.com/

Social Brains and Social Networks: The Evolutionary Psychology of Groups, Organizations, and Relationships

Evolutionary psychology assumes that the human mind (and its behavioral product) is the resultant of a process of evolution through biological and cultural selection. Here I argue that due to some unique adaptive challenges in ancestral human environments our minds have evolved to be primarily social (the social brain hypothesis). These social brains enabled our ancestors to solve a wide array of problems associated with group living such as problems involving partner choice, division of labor, social coordination, communal sharing, collective decision-making, and intergroup relations. Our brains likely contain many distinct psychological mechanisms that help us navigate our social world better and so reap the benefits of group life. I will also argue that such diverse social phenomena as altruism (for coalitions), leadership (for coordination), democracy (for group decision-making), self-esteem (for status), laughter (for social cohesion), and warfare (for intergroup relations) can best be understood as biological adaptations to intrinsically social environments, each having their own unique cognitive and affective signature. I provide some preliminary empirical evidence for these ideas using recent evidence from evolutionary psychology. Finally, I will speculate on the implications of the social brain hypothesis for understanding group and organizational phenomena better.

Michaela Wänke Professor of Social and Economic Psychology Universität Basel, Switzerland (http://psycho.unibas.ch/en/department/people/profile/person/wa-2/)

The persuasiveness of meaningless information: If they advertise it, it must be good

Brands often advertise attributes whose benefit is not obvious, for example caffeine in shampoo or bisabolol in body lotion. Based on the principle of relevance in communication (Grice, 1975), I suggest that such obscure attributes acquire meaning merely by the fact that they are advertised. Because consumers believe that an advertised attribute is meant to persuade consumers of the brands’ superiority, they assume that it indicates a potential benefit. As long as they were perceived in an advertising context, a priori meaningless attributes or nutritional information led to more perceived brand benefits, higher brand liking, higher purchase interest, higher willingness to pay, and, finally, increased brand choice. Explicitly communicating a benefit, on the other hand, may prove a less efficient strategy.

ASPO CONGRES 2010

5

Parallelsessie 1, donderdag 9 december, 14.00 – 15.30 uur Arke Lounge I Arke Lounge II Arke Lounge III NBS Lounge Denkstijlen

Voorzitter: Martijn Veltkamp

Intergroeps en interpersoonlijke

processen Voorzitter:

Martijn van Zomeren

Moraliteit

Voorzitter: Naomi Ellemers

Maatschappelijke verantwoordelijk-

heid Voorzitter:

Edwin Boezeman Creativiteit: Het onbewuste leidt niet tot betere ideeën, maar tot betere selectie van ideeën. Simone Ritter, Ap Dijksterhuis, & Rick van Baaren Radbout Universiteit Nijmegen

Roddelen over "hen": Anticipatie van intergroepscontact binnen groepen leidt tot defensieve percepties. Hedy Greydanus, Tom Postmes, Martijn van Zomeren & Ernestine Gordijn Rijksuniversiteit Groningen

Bevend onder het morele pantser: Fysiologische gevolgen van waardeconflicten en belangenconflicten. Marina Kouzakova, Naomi Ellemers, Fieke Harinck, en Daan Scheepers Universiteit Leiden

Psychologisch eigenaarschap van de groep en maatschappelijke vrijwillige verdienstelijkheid. Florien Boele, Stephanie Heater, & Edwin Boezeman Vrije Universiteit Amsterdam

Flexibel denken of stug doorzetten: Intrinsieke en extrinsieke motivatie in creativiteit. Marieke Roskes en Carsten K.W. de Dreu, & Bernard A. Nijstad Universiteit van Amsterdam

Impliciete associaties met sociale status: Toenadering en vermijding van populaire en onpopulaire klasgenoten door kinderen. Tessa Lansu, Antonius Cillessen, & Johan Karremans Radbout Universiteit Nijmegen

Moreel verantwoord? De invloed van moraliteit en competentie op impliciete attitudes. Félice van Nunspeet, Naomi Ellemers en Belle Derks Universiteit Leiden

Een prijskaartje hangen aan natuur: De effecten van contextuele cues op duurzaam gedrag. Marijn Meijers & Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg

Thinking Too Much: Oordeelsvorming en processingstijl. Koen Dijkstra, Joop van der Pligt, & Gerben van Kleef Universiteit van Amsterdam

De effecten van een moraliteit (vs. competentie) evaluatie op de motivatie van groepsleden: Een multimethodische benadering. Romy van der Lee, Naomi Ellemers, & Daan Scheepers Universiteit Leiden

Asociaal en imbeciel: Invloed van culturele verschillen op beledigingen na een normovertreding. Said Shafa, Fieke Harinck, Naomi Ellemers, & Bianca Beersema Universiteit Leiden

Teveel van het goede: Hoe een sterk geloof in wetenschappelijke vooruitgang duurzaamheid tegenwerkt. Bastiaan T. Rutjens & Marijn H. C. Meijers Universiteit van Amsterdam

De Guus Geluk in onszelf: Het subliminaal aanbieden van een klavertje vier leidt tot meer gevoelens van controle. Mieke Snijder, Joyce Neroni, Pauline van Tol, Elise Naaktgeboren, Ruud Custers en Kees van den Bos Universiteit Utrecht

Pure versus gemixte boosheid in intergroepsconflicten. Bart de Vos, Martijn van Zomeren, Ernestine H. Gordijn, & Tom Postmes Rijksuniversiteit Groningen

“Was je Handen in Onschuld”: Hoe Lichamelijke Reiniging Morele Identiteits-Bedreiging Vermindert. Florien M. Cramwinckel, Eric van Dijk, & Daan Scheepers Erasmus Universiteit Rotterdam

“Fruit Fight”: Antecedenten en consequenties van leedvermaak om consumentengroepen. Charlotte Vonkeman en Jaap W. Ouwerkerk & Wilco W. van Dijk Vrije Universiteit Amsterdam

ASPO CONGRES 2010

6

Parallelsessie 2, donderdag 9 december, 16.00 – 17.30 uur Arke Lounge I Arke Lounge II Arke Lounge III NBS Lounge

Lichamelijkheid

Voorzitter: Nils Jostmann

Emoties

Voorzitter: Marcel Zeelenberg

Bedreiging en Structuurbe-

hoefte

Voorzitter: Belle Derks

Consumenten-gedrag

Voorzitter: Ad Pruijn

Motivatie vanuit je lichaam: Het dragen van gewicht is geen last maar een lust. Daniela Becker & Nils B. Jostmann Universiteit van Amsterdam

Trotsuitingen van Chinese en Amerikaanse gouden medaille winnaars. Yvette M. J. van Osch, Marcel Zeelenberg en Seger M. Breugelmans Universiteit van Tilburg

Gelijkheid op de morele agenda: De invloed van idealen (vs. verplichtingen) op bedreiging en uitdagingreacties van autochtone Nederlanders. Serena Does, Belle Derks en Naomi Ellemers Universiteit Leiden

Wie geeft de beste cadeaus? Waarom vrouwen beter in cadeauselectie zijn dan mannen. Monique Pollmann & Ilse Heiming Universiteit van Tilburg

Hoofdknikken kan impliciete vooroordelen verminderen. Annemarie M. Wennekers, Rob W. Holland, Daniël H. J. Wigboldus, en Ad van Knippenberg Radboud Universiteit Nijmegen

Perspectief nemen in plaatsvervangende schaamte. Stephanie C. M. Welten, Marcel Zeelenberg, & Seger M. Breugelmans Universiteit van Tilburg

Waarom “Les Extrêmes Se Touchent”: De behoefte aan structuur en conservatisme op links en rechts. Jacob S. Jansen, Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg

Vicary’s Victory: Subliminaler reclame in films beïnvloedt consumptiegedrag. Thijs Verwijmeren, Johan C. Karremans, Wolfgang Stroebe, en Daniël H. J. Wigboldus Radboud Universiteit Nijmegen

De rol van polariteiten in metafoor congruentie effecten. Emmy Brand, Daniel Lakens Universiteit Utrecht

Weten is voelen: Negatieve gevoelens als gevolg van conflictbewustzijn en ambivalentie. Iris K. Schneider, Frenk van Harreveld, Mark Rotteveel en Joop van der Pligt Universiteit van Amsterdam

Het psychologische mechanisme achter TMT effecten? Existentiële bedreigingen en structuurbehoefte. Leon van Rijswijk & Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg

De effectiviteit van schoonheid in reclame: aantrekkelijkheid als cue, link of argument. A. Janne van Doorn en Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg

De fysieke representatie van sociale relaties: buitensluiting en lichaamstemperatuur. Wim Pouw, Niels van Doesum, Marina Vetrova, Christin Weißgerber en Hans IJzerman Vrije Universiteit Amsterdam

Zelfwaardering, zelfbevestiging, en leedvermaak Wilco W. van Dijk, Guido M. van Koningsbruggen, Jaap W. Ouwerkerk, & Yoka M. Wesseling Universiteit Leiden

Eerste indrukken van een onbekende technologie. Reginald Boersma, Reint Jan Renes, Bart Gremmen, & Cees van Woerkum Wageningen UR

ASPO CONGRES 2010

7

Parallelsessie 3, vrijdag 10 december, 10.00 – 11.30 uur

Arke Lounge I Arke Lounge II Arke Lounge III NBS Lounge Zelfregulatie

Voorzitter:

Rob Holland

Overtuigen en besluitvorming

Voorzitter:

Rob Nelissen

Prosociaal gedrag

Voorzitter:

Kees van den Bos

Gezondheid

Voorzitter: Mirjam Tuk

“Zelfpromotie”: De rol van regulatiefocus in reacties op tokenism. Maarten Zaal, Colette van Laar, Tomas Ståhl, Naomi Ellemers en Belle Derks Universiteit Leiden

Van ruilen komt huilen: De belastende effecten van omkeerbare beslissingen. Lottie Bullens, Frenk van Harreveld en Jens Förster Universiteit van Amsterdam

Neem het zekere voor het onzekere: Hoe toekomstgerichtheid negatieve reacties richting onschuldige slachtoffers beïnvloedt. Michèlle Bal & Kees van den Bos Universiteit Utrecht

Ongezonde controle: Zelfrechtvaarding als oorzaak van ongezond eetgedrag. Jessie de Witt Huberts, Catharine Evers & Denise de Ridder Universiteit Utrecht

Gerichte versus receptieve aandacht en cognitieve controle: De modererende rol van actie- versus toestandsoriëntatie. Hester A. H. Ruigendijk en Sander L. Koole Vrije Universiteit Amsterdam

Gisteren of nooit: De invloed van temporele framing op het overreden door modelleren. L. M. Straeter, WJ. C. A. A. Bertram, J. S. Jansen, R. M. A. Nelissen, & D. A. Stapel Universiteit van Tilburg

Diversiteit overwinnen: Coöperatie door de inductie van een gedeelde identiteit. Lise Jans, Tom Postmes, & Karen I. Van der Zee Rijksuniversiteit Groningen

‘Houd het hoofd koel’: Afname in doeltoegankelijkheid na maladaptieve emotieregulatie als verklaring voor emotioneel eten. Stefanie J. Salmon, Catharine Evers, Denise De Ridder Rijksuniversiteit Groningen

Maakt bekend altijd bemind? Regulatiefocus en het effect van louter blootstelling. Marleen Gillebaart, Mark Rotteveel, en Jens Förster Universiteit van Amsterdam

Hier niet, daar wel: De invloed van afstand op inactie inertie. Philippe P.F.M van de Calseyde, Eric R. Igou Universiteit van Tilburg

Maak mensen (en zeker prosocialen) ongeremd! Ongeremdheid, sociale waardenoriëntatie en reacties op onrecht in je eigen voordeel. Leonie A. Venhoeven & Kees van den Bos Universiteit Utrecht

Ingroep en outgroep attitudes: buurteffecten op identificatie en eenzaamheid. Marlon Nieuwenhuis, Tom Postmes & Willem Bosveld Rijksuniversiteit Groningen

Geen controle zonder energie: De invloed van lichaamsfeedback op cognitieve controle is afhankelijk van de beschikbaarheid van energie. Maikel Hengstler, Rob. W. Holland, Pieter de Bordes, Christina Sommerdyk, Severine Koch, & Ad van Knippenberg Radboud Universiteit Nijmegen

Blij zijn met je keuze betekend niet direct blij met de uitkomst! Viola Westerlaken & Marijke van Putten

Imitatie maakt je een prosociale kiezer. Fieke Harinck en Mariëlle Stel Universiteit Leiden & Universiteit van Tilburg

ASPO CONGRES 2010

8

Parallelsessie 4, vrijdag 10 december, 14.00 – 15.30 uur Arke Lounge I Arke Lounge II Arke Lounge III NBS Lounge

Doelen

Voorzitter: Ruud Custers

Interpersoonlijke processen

Voorzitter:

Ilja van Beest

Politiek en economie

Voorzitter:

Michel Handgraaf

Conflict en macht

Voorzitter: Fieke Harinck

Samen voor ons eigen: Hoe Self-Efficacy de relatie tussen masterydoelen en hulpgedrag kan verklaren. P. Marijn Poortvliet Universiteit van Tilburg

Wanneer gelijkheid leidt tot minder imitatie. Sanne Pennings, Barbara C. N. Müller, Jessanne Mastop, & Mariëlle Stel Radboud Universiteit Nijmegen

Het gevoel van de economische crisis: Vroeger was alles beter. Job van Wolferen, Maartje Elshout, Maartje Meijs, Janne van Doorn, Suzan Elshout, Roxanne van Giesen, Lieke Nefs, Femke Hilverda, Erik Brugman, Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg

Kom je aan mijn waarden, dan kom je aan mij! Hoe verwijzingen naar verschillende waarden of informatie bepalen hoe mensen een conflict benaderen. Ruth Rexwinkel, Naomi Ellemers en Fieke Harinck Universiteit Leiden

Van basketballen en borsten: Doelrelevante objecten worden groter of kleiner geschat, afhankelijk van wat doelleidend is. Chantal den Daas, Michael Häfner en John de Wit Universiteit Utrecht

De invloed van stereotype associaties op de herkenning van emotionele uitdrukkingen. Gijsbert Bijlstra, Rob W. Holland, Ron Dotsch, Daniël H. J. Wigboldus Radboud Universiteit Nijmegen

Is een halve waarheid een hele leugen? Shaul Shalvi, Jason Dana, Michel J. J. Handgraaf, Carsten K. W. de Dreu, & Marieke Roskes Universiteit van Amsterdam

Legitimiteit en stabiliteit van lage machtsposities: wanneer is er sprake van een toenaderingsoriëntatie? Daniel J. Sligte, Lindred L. Greer, & Carsten K. W. de Dreu Universiteit van Amsterdam

Cognitieve controle, doelen en beslissingen. Eefje W.M. Rondeel, Rob W. Holland, Niek J. E. Wijngaards, Masja Kempen, Ad van Knippenberg D-CIS Lab & Radboud Universiteit Nijmegen

Het gezicht van een moordenaar: De invloed van gezichtskenmerken op de negatie van schuld. Lieke D.J. Curfs, Rob W. Holland, José H. Kerstholt en Daniël H.J. Wigboldus Radboud Universiteit Nijmegen

Kiezers rekenen zich rijk met niet-stemmers als achterban. Namkje Koudenburg, Tom Postmes en Ernestine H. Gordijn Rijksuniversiteit Groningen

Waarom Obama wel, maar Trump geen perspectief neemt. Ellen R. K. Evers & Joris Lammers Universiteit van Tilburg

Sensitiviteit voor anderen modereert het effect van sociale afwijzing. P. Çelik, M. H. J. Bekker & R. Vonk Universiteit van Tilburg

Rechts maakt hypocriet: Een conservatieve politieke voorkeur ondermijnt de moraal. Joris Lammers & Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg

Empowerment na collectieve actie. Mark van der Staaij & Martijn van Zomeren Rijksuniversiteit Groningen

ASPO CONGRES 2010

9

Locatie & Routebeschrijving

De congreslocatie (& dinerlocatie) is congrescentrum en voetbalstadion de Grolsch Veste in Enschede. Voor meer informatie over de Grolsch Veste gaat u naar http://www.thuisbijfctwente.nl/. Adres: De Grolsch Veste Colosseum 65 7521 PP Enschede Het congrescentrum en voetbalstadion de Grolsch Veste is eenvoudig te bereiken met het openbaar vervoer en met de auto.

Met de trein

VANUIT ENSCHEDE: Neem vanaf station Enschede de stoptrein richting Hengelo en stap uit op station Drienerlo (zie onderstaande kaart). U staat nu voor de Grolsch Veste.

VANUIT HENGELO: Neem vanaf station Hengelo de stoptrein richting Enschede en stap uit op station Drienerlo (zie onderstaande kaart). U staat nu voor de Grolsch Veste.

Met de auto

VANUIT DE RICHTING DEVENTER: Komende vanaf de A1 volgt u de A35 richting Enschede. U neemt de afslag Enschede West, Universiteit (afslag 26) en bovenaan de afslag gaat u linksaf. Vervolgens neemt u na 570 meter de eerste afslag rechts richting de Universiteit Twente. Bij de stoplichten gaat u nu linksaf. U rijdt nu alsmaar rechtdoor. Na de spoortunnel gaat u bij de rotonde linksaf het Capitool op. Ga na de bocht linksaf en op de kruising wederom linksaf. U rijdt onder het spoor door en u staat voor de Grolsch Veste.

VANUIT HENGELO: In Hengelo volgt u de borden Enschede, u komt dan op de Enschedesestraat uit. Als u deze volgt, komt u vlak voor u Enschede inrijdt, op een groot kruispunt. Ga hier rechtsaf. U ziet nu voor u het stadion al liggen.

Hoofd-ingang

ASPO CONGRES 2010

10

SAMENVATTINGEN

Parallelsessie 1, donderdag 9 december, 14.00u-15.30u Arke Lounge I: Denkstijlen 1 Creativiteit: Onbewust nadenken leidt tot betere selectie van ideeën Simone M. Ritter, Rick B. van Baaren, & Ap Dijksterhuis Radboud Universiteit Nijmegen Wat is de rol van onbewust nadenken op creativiteit? Resultaten uit 2 verschillende studies tonen aan dat onbewust nadenken niet leidt tot betere ideeën, maar tot betere selectie van het meest creatieve idee. Deze bevindingen suggereren dat het onderbewuste een belangrijke rol speelt in het creatieve proces. 2 Flexibel denken of stug doorzetten: Intrinsieke en extrinsieke motivatie in creativiteit Marieke Roskesa, Carsten K. W. De Dreua, & Bernard A. Nijstadb aUniversiteit van Amsterdam bRijks Universiteit Groningen Oscar Wilde zei "Genius is born - not paid". Had hij gelijk? Wij vonden dat intrinsieke motivatie (iets doen omdat het leuk of interessant is) een flexibele en associatieve manier van denken teweegbrengt, terwijl extrinsieke motivatie (iets doen voor een beloning) een gestructureerde manier van denken teweegbrengt. Beiden stimuleren creativiteit. 3 Thinking Too Much: Oordeelsvorming en Processingstijl Koen Dijkstra, Joop van der Pligt, & Gerben van Kleef Universiteit van Amsterdam Gedelibereerde oordelen blijken van mindere kwaliteit te kunnen zijn dan intuïtieve oordelen. In twee studies laten wij zien dat een correlatie bestaat tussen processingstijl en de kwaliteit van oordelen van kunst. Verder laten we zien dat het effect van oordeelmodus op oordelen van kunst volledig wordt gemedieerd door processingstijl. 4 De Guus Geluk in onszelf: Het subliminaal aanbieden van een klavertje vier leidt tot meer gevoel van controle. Mieke Snijder, Joyce Neroni, Pauline van Tol, Elise J. Naaktgeboren, Ruud Custers, & Kees van den Bos Universiteit Utrecht Mensen zijn gevoeliger voor bijgelovige ideeën dan ze zelf denken en beweren. Wij laten zien dat wanneer mensen subliminaal een klavertje vier aangeboden krijgen (een bekend gelukssymbool), zij meer controle ervaren op een door kansbepaalde taak. En dat dit vooral geldt voor mensen met een interne locus van controle.

ASPO CONGRES 2010

11

Parallelsessie 1, donderdag 9 december, 14.00u-15.30u Arke Lounge II: Intergroeps en interpersoonlijke processen 1 Roddelen over "hen": Anticipatie van intergroepscontact binnen groepen leidt tot defensieve percepties. Hedy Greijdanus, Tom Postmes, Martijn van Zomeren, & Ernestine H. Gordijn Rijks Universiteit Groningen Veel onderzoek laat zien dat intergroepscontact intergoepsrelaties verbetert. Echter, dit onderzoek negeert de /intra/groepsprocessen, zoals geroddel binnen de eigen groep, die aan intergroepspercepties en contact ten grondslag liggen. Onze resultaten laten zien dat roddelen over een outgroup met name leidt tot defensieve intergroepspercepties als men anticipeert op direct intergroepscontact. 2 Impliciete reacties op sociale status: Toenadering en vermijding van populaire en onpopulaire klasgenoten door kinderen Tessa A. M. Lansu, Toon H. N. Cillessen, & Johan C. Karremans Radbout Universiteit Nijmegen De expliciete evaluatie van populaire en onpopulaire kinderen wordt in deze studie vergeleken met de impliciete reactie op deze kinderen. Invloed en macht blijken niet alleen een ‘zonnige’ invloed te hebben op hoe kinderen door groepsgenoten wordt waargenomen, op een minder bewust niveau wordt ook de ‘schaduwkant’ van populariteit zichtbaar. 3 De Effecten van een Moraliteits- (vs. Competentie-) Evaluatie op de Motivatie van Groepsleden: Een Multimethodische Benadering Romy van der Lee, Naomi Ellemers, & Daan Scheepers Universiteit Leiden Moraliteit speelt een centrale rol bij sociale identificatie processen. In een experiment zijn de effecten van intragroep moraliteits- vs. competentie-evaluaties op de motivatie van individuele groepsleden onderzocht. Motivatie is gemeten aan de hand van zelfregulatiestrategieën en cardiovasculaire reactiviteit. Resultaten tonen dat een moraliteitsevaluatie leidt tot meer betrokkenheid dan een competentie-evaluatie. 4 Pure Versus Gemixte Boosheid in Intergroepsconflicten Bart de Vos, Martijn van Zomeren, Ernestine H. Gordijn, & Tom Postmes Rijksuniversiteit Groningen

In intergroepsconflictsituaties wordt naast boosheid dikwijls ook minachting gecommuniceerd. Waar boosheid het lange-termijn belang van de relatie benadrukt, communiceert minachting juist het tegenovergestelde. Drie studies laten zien dat in intergroepsconflicten, de communicatie van outgroep ‘pure’ (versus ‘gemixte’) boosheid leidt tot constructiever ingroep conflictgedrag omdat het empathie voor de outgroep verhoogt.

ASPO CONGRES 2010

12

Parallelsessie 1, donderdag 9 december, 14.00u-15.30u Arke Lounge III: Moraliteit 1 Bevend Onder Het Morele Pantser: Fysiologische Gevolgen van Waardeconflicten en Belangenconflicten. Marina Kouzakova, Naomi Ellemers, Fieke Harinck, en Daan Scheepers Universiteit Leiden We laten zien dat een waardeconflict andere cognitieve (preventiegerichte strategie) en fysiologische (cardiovasculair respons die bedreiging versus uitdaging signaleert) zelfregulatie teweeg brengt dan een belangenconflict. 2 Moreel Verantwoord? De Invloed van Moraliteit en Competentie op de IAT Félice van Nunspeet, Naomi Ellemers en Belle Derks Universiteit Leiden In deze studie werd onderzocht of moraliteit belangrijker is dan competentie aan de hand van prestaties op een IAT, waarbij de morele testimplicaties of implicaties betreffende competentie benadrukt werden. Resultaten toonden een betere prestatie na een ‘moraliteitsinstructie’, wat duidt op een sterkere motivatie om moreel dan competent over te komen. 3 Asociaal en Imbeciel: Invloed van Culturele Verschillen op Beledigingen na een Normovertreding Said Shafaa, Fieke Harincka, Naomi Ellemersa, & Bianca Beersmab a Universiteit Leiden b Universiteit van Amsterdam In dit onderzoek wordt gekeken naar scheldwoorden en beledigingen als indicatoren van onderliggende culturele waarden en voorlopers van conflicten. 4 “Was je Handen in Onschuld”: Hoe Lichamelijke Reiniging Morele Identiteits-Bedreiging Vermindert Florien M. Cramwinckela, Eric van Dijkb,c, & Daan Scheepersb,c a Erasmus Universiteit Rotterdam; b Universiteit Leiden, Instituut Psychologie; cLeiden Institute for Brain and Cognition Reacties op morele weigeraars zijn onderzocht door 143 participanten worst te laten proeven, ze hun handen al dan niet te laten reinigen en ze ten slotte een morele of niet-morele weigeraar te laten evalueren. We tonen aan dat lichamelijke reiniging de morele identiteits-bedreiging, voortkomend uit morele weigeraars, kan verminderen.

ASPO CONGRES 2010

13

Parallelsessie 1, donderdag 9 december, 14.00u-15.30u NBS Lounge: Maatschappelijke verantwoordelijkheid 1 Psychologisch Eigenaarschap van de Groep en Vrijwillige Verdienstelijkheid Florien Boele, Stephanie Heater, & Edwin Boezeman Vrije Universiteit Amsterdam Bekendheid met (“thuisgevoel”), en het idee dat men verschil kan maken (“effect hebben”) middels, de groep bevorderen psychologisch eigenaarschap van de groep onder groepsleden en daarmee de bereidheid tot vrijwillige verdienstelijkheid voor de groep. 2 Een prijskaartje hangen aan natuur: De effecten van contextuele cues op duurzaam gedrag Marijn H. C. Meijers & Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg Wanneer iets natuurlijks als groente of fruit in een product verandert, verandert het denkraam van mensen mee. Mensen worden competitiever, meer materialistisch en vinden zichzelf belangrijker dan hun omgeving. Deze focus leidt er uiteindelijk toe dat mensen minder positieve attitudes hebben ten opzichte van duurzaamheid, en minder duurzaam consumeren. 3 Teveel van het goede: Hoe een sterk geloof in wetenschappelijke vooruitgang duurzaamheid tegenwerkt Bastiaan T. Rutjensa & Marijn H. C. Meijersb a Universiteit van Amsterdam b Universiteit van Tilburg Ons onderzoek richt zich op de relatie tussen geloof in wetenschappelijke vooruitgang, gevoelens van willekeur, en duurzaam gedrag. We laten zien dat een sterk vooruitgangsgeloof weliswaar gevoelens van willekeur tegengaat (de wetenschap zal immers al onze problemen kunnen oplossen), maar dat dit tegelijkertijd tot minder duurzaam gedrag leidt. 4 “Fruit Fight”: Antecedenten en Consequenties van Leedvermaak om Consumentengroepen. Charlotte Vonkemana, Jaap W. Ouwerkerka, & Wilco W. van Dijkb a Vrije Universiteit Amsterdam b Universiteit Leiden Dit onderzoek onder jonge BlackBerry-gebruikers richt zich op antecedenten van leedvermaak om gebruikers van Apple’s iPhone na negatieve berichtgeving, en de relatie tussen leedvermaak en “Word-of-Mouth”.

ASPO CONGRES 2010

14

Parallelsessie 2, donderdag 9 december, 16.00 -17.30u Arke Lounge I: Lichamelijkheid 1 Motivatie vanuit je Lichaam: Het Dragen van Gewicht is geen Last maar een Lust Daniela Becker & Nils B. Jostmann Universiteit van Amsterdam De huidige studies laten zien dat het ervaren van gewicht tijdens een taak (door het vasthouden van een verzwaard clipboard) tot meer inspanning en meer plezier kan leiden. Deze bevindingen worden besproken in het kader van motivatie (Higgins, 2006) en embodiment literatuur. 2 Hoofdknikken kan impliciete vooroordelen verminderen Annemarie M. Wennekers, Rob W. Holland, Daniël H. J. Wigboldus, Ad van Knippenberg Radboud Universiteit Nijmegen De resultaten van deze studie laten zien dat impliciete vooroordelen verminderd kunnen worden door herhaaldelijk het hoofd te knikken na het zien van outgroup namen. 3 De Rol van Polariteitseffecten in Metafoor Congruentie Effecten Emmy Branda & Daniël Lakensb a Universiteit Utrecht b Technische Universiteit Eindhoven Samenvatting: Recente studies vanuit een belichaamd cognitie standpunt beargumenteren dat mensen automatisch abstracte concepten zoals macht, valentie en moraliteit verticaal structureren. Maar is dit wel zo? Het huidige onderzoek toets een alternatieve verklaring voor eerdere effecten. Polariteitsverschillen, een basale asymmetrie waarmee mensen dimensies verwerken, bieden een simpelere verklaring voor metafoor-congruentie effecten. 4 De fysieke representatie van sociale relaties: buitensluiting en lichaamstemperatuur Wim T. J. L. Pouw, Niels J. van Doesum, Marina Vetrova, Christin S. Weißgerber, & Hans IJzerman Vrije Universiteit Amsterdam Inhoud en betekenis van sociale relaties blijken nauw verbonden met veranderingen in lichaamstemperatuur: sociale buitensluiting leidt tot stagnatie van de vingertemperatuur, terwijl het negatieve affect van sociale buitensluiting wordt getemperd door het vasthouden van een kop warme thee.

ASPO CONGRES 2010

15

Parallelsessie 2, donderdag 9 december, 16.00 -17.30u Arke Lounge II: Emoties 1 Trotsuitingen van Chinese en Amerikaanse Gouden Medaillewinnaars Yvette M. J. van Osch, Marcel Zeelenberg, & Seger M. Breugelmans Universiteit van Tilburg Trotsuitingen van Chinese en Amerikaanse gouden medaillewinnaars op nationale (ingroup context) en Olympische (outgroup context) competities werden bestudeerd. De data toonden dat Chinezen minder trots uitten als zij een ingroup lid overtroffen, niet als zij een outgroup lid overtroffen. Onder Amerikanen werden geen verschillen in trotsuiting geobserveerd tussen situaties. 2 Perspectief Nemen in Plaatsvervangende Schaamte Stephanie C. M. Welten, Marcel Zeelenberg, & Seger M. Breugelmans Universiteit van Tilburg Plaatsvervangende schaamte zou veroorzaakt kunnen worden door perspectief nemen. Eerder onderzoek maakte echter geen onderscheid tussen verschillende vormen van perspectief nemen. Wij laten zien dat mensen plaatsvervangende schaamte ervaren wanneer zij zich voorstellen hoe zij zichzelf in andermans’ schaamtevolle situatie zouden voelen, niet wanneer zij zich voorstellen hoe deze ander zich voelt. 3 Weten is voelen: Negatieve gevoelens als gevolg van conflictbewustzijn en ambivalentie. I.K. Schneider, F. van Harreveld, M. Rotteveel, & J. van der Pligt. Universiteit van Amsterdam Omdat ambivalentie in de kern een evaluatief conflict is, wordt algemeen aangenomen dat deze staat aversief is. Mensen voelen zich echter nietaltijd slecht over hun ambivalente attitudes. Het huidige artikel onderzoekt de vraag wanneer ambivalentie vervelend is en laat zien datconflictbewustzijn negatieve gevoelens veroorzaakt bij ambivalente deelnemers. 4 Zelfwaardering, Zelfbevestiging, en Leedvermaak Wilco W. van Dijka, Guido M. van Koningsbruggen b, Jaap W. Ouwerkerk c, & Yoka M. Wesseling d a Universiteit Leiden; b Universiteit Utrecht; c Vrije Universiteit Amsterdam; d Universiteit van Amsterdam Dit onderzoek laat zien dat deelnemers met een lage (vs. hoge) zelfwaardering meer leedvermaak ervoeren over het falen van een goed presterende ander en deze relatie werd gemedieerd door de zelf-relevante dreiging die de ander opriep. De indirecte relatie tussen zelfwaardering en leedvermaak via zelf-relevante dreiging werd gemodereerd door zelfbevestiging.

ASPO CONGRES 2010

16

Parallelsessie 2, donderdag 9 december, 16.00 -17.30u Arke Lounge III: Bedreiging en structuurbehoefte 1 Gelijkheid op de Morele Agenda: De Invloed van Idealen (vs. verplichtingen) op bedreiging en uitdagingreacties van autochtone Nederlanders Serena Does, Belle Derks, & Naomi Ellemers Universiteit Leiden Wat motiveert leden van bevoordeelde groepen om zich in te zetten voor de gelijke behandeling van leden van benadeelde groepen? Resultaten van 2 experimenten laten zien dat het benadrukken van morele idealen (vs. verplichtingen) leidt tot motivatie gericht op toenadering (vs. vermijding) en cardiovasculaire uitdagingreacties (vs. bedreiging) onder autochtone Nederlanders. 2 Waarom “Les Extrêmes Se Touchent”: De Behoefte Aan Structuur en Conservatisme op Links en Rechts Jacob Jansen & Diederik Stapel Universiteit van Tilburg In dit onderzoek laten we zien dat de behoefte aan structuur uiteenlopende politieke voorkeuren kan voorspellen, waarbij steeds de conservatieve kiezers op extreemlinks (SP) en extreemrechts (PVV) tegenover de progressieven van het politieke midden staan. Zo blijken deze partijen ook beiden meer te stereotyperen, maar geven enkel PVV’ers dit expliciet toe. 3 Het Psychologische Mechanisme achter TMT Effecten?Existentiële Bedreigingen en Structuurbehoefte. Leon van Rijswijk & Diederik A. Stapel, Universiteit van Tilburg In dit onderzoek laten we zien dat (a) een verhoogde structuurbehoefte de relatie tussen doodsaillantie en verdediging van de culturele wereldvisie mediëert en (b) andere voorgestelde mechanismen zoals de controlebehoefte, de behoorbehoefte , de behoefte aan persoonlijke zekerheid en de behoefte aan eigenwaardering een minder sterke verklaring vormen voor TMT effecten.

ASPO CONGRES 2010

17

Parallelsessie 2, donderdag 9 december, 16.00 -17.30u NBS Lounge: Consumentengedrag 1 Wie geeft de beste cadeaus? Waarom vrouwen beter in cadeauselectie zijn dan mannen Monique Pollmann & Ilse Heiming Universiteit van Tilburg Jaarlijks geven Nederlanders miljarden euro’s uit aan cadeaus. Maar is iedereen even goed in het uitkiezen ervan? Volgens wijdverspreide vooroordelen zijn vrouwen er beter in dan mannen. Deze studie toont voor het eerst op een experimenteel gecontroleerde manier aan dat vrouwen er inderdaad beter in zijn en bespreekt verschillende verklaringen. 2 Vicary’s Victory: Subliminale Reclame in Films Beïnvloedt Consumptiegedrag Thijs Verwijmerena, Johan Karremansa, Wolfgang Stroebeb, & Daniël Wigboldusa a Radboud Universiteit Nijmegen

b Universiteit Utrecht Twee studies laten zien dat subliminale beïnvloeding productkeuze positief beïnvloed in een natuurlijke situatie (gepresenteerd in een film), als het geprimede merk doelrelevant is en als de film een positieve valentie heeft. Subliminale reclame in een negatieve film heeft een negatief effect of productkeuze. 3 De Effectiviteit van Schoonheid in Reclame: Aantrekkelijkheid als Cue, Link of Argument. Janne van Doorn & Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg In twee experimenten laten we zien dat, gebaseerd op eerdere theorieën in priming, conditionering en persuasiviteit, de bijdrage van een aantrekkelijke reclameoverbrenger in advertenties sterk afhankelijk is van de rol die de aantrekkelijkheid van de reclameoverbrenger speelt in de advertentie set-up: als cue, link, of argument. 4 Eerste Indrukken van een Onbekende Technologie Reginald Boersma, Reint Jan Renes, Bart Gremmen, & Cees van Woerkum Wageningen UR Hoe vormen mensen een oordeel van een onbekende technologie? De context waarin de technologie wordt gepresenteerd speelt een belangrijke rol en kan bepalend zijn of assimilatie- of contrasteffecten optreden.

ASPO CONGRES 2010

18

Parallelsessie 3, vrijdag 10 december, 10.00 – 11.30u Arke Lounge I: Zelfregulatie 1 Zelfpromotie: De rol van regulatiefocus in reacties op tokenism Maarten Zaal, Colette van Laar, Tomas Ståhl, Naomi Ellemers & Belle Derks Universiteit Leiden In drie studies is onderzocht hoe regulatiefocus de keuze tussen het nastreven van individuele en collectieve statusverhoging beïnvloedt onder leden van lage status groepen. 2 Gerichte versus Receptieve Aandacht en Cognitieve Controle:De Modererende Rol van Actie- en Toestandsoriëntatie Hester A.H. Ruigendijk & Sander L. Koole Vrije Universiteit Amsterdam Om optimale cognitieve controle te bereiken, zijn verschillende aandachtsstrategieën voordelig voor mensen met verschillende zelfregulatiestijlen. Met een Stroop-taak laten we zien dat een strategie gebaseerd op gerichte aandacht gunstige effecten heeft op cognitieve controle voor actiegeoriënteerde deelnemers, terwijl een strategie gebaseerd op receptieve aandacht gunstiger is voor toestandsgeoriënteerde deelnemers 3 Maakt Bekend Altijd Bemind? Regulatiefocus en het Effect van Louter Blootstelling Marleen Gillebaart, Mark Rotteveel, & Jens Förster Universiteit van Amsterdam Het effect van regulatiefocus op het louter blootstellingeffect is onderzocht. Uit drie studies bleek dat zowel een geïnduceerde als chronische promotiefocus leidt tot een relatieve voorkeur voor nieuwe stimuli, terwijl een preventiefocus leidt tot een klassiek louter blootstellingeffect: een relatieve voorkeur voor bekende stimuli. Verschillende implicaties worden besproken. 4 Geen controle zonder energie: De invloed van lichaamsfeedback op cognitieve controle is afhankelijk van de beschikbaarheid van energie Maikel Hengstlera, Rob W. Hollanda, Pieter de Bordesa, Christina Sommerdyka, Severine Kochb, & Ad van Knippenberga a Radboud Universiteit Nijmegen b Universiteit van Amsterdam De resultaten van twee studies suggereren dat de invloed van vermijdingsbewegingen (versus toenaderingsbewegingen) op cognitieve controle afhankelijk is van de beschikbaarheid van bronnen, zowel van fysieke bronnen (Studie 1: glucose manipulatie), als wel van cognitieve bronnen (Studie 2: cognitieve belasting).

ASPO CONGRES 2010

19

Parallelsessie 3, vrijdag 10 december, 10.00 – 11.30u Arke Lounge II: Overtuigen en besluitvorming 1 Van Ruilen Komt Huilen: De Belastende Effecten van Omkeerbare Beslissingen. Lottie Bullens, Frenk van Harreveld, & Jens Förster Universiteit van Amsterdam Mensen geven vaak de voorkeur aan voorlopige beslissingen. Dit onderzoek laat zien dat de mogelijkheid om een beslissing te kunnen wijzigen niet alleen de keuzetevredenheid aantast, ook toont het aan dat het maken van voorlopige beslissingen weerslag heeft op het werkgeheugen. Onderzoek naar doelen wordt besproken om de effecten te verklaren. 2 Gisteren of Nooit: De Invloed van Temporele Framing op het Overreden door Modelleren Straeter, L. M., Bertram, WJ. C. A. A., Jansen, J. S., Nelissen, R. M. A., & Stapel, D. A. Universiteit van Tilburg Modelleren wordt gebruikt als overredingsstrategie. Wij vonden dat modelleren sterker navolging vond voor gedrag dat nabij in het verleden plaatsvond, maar enkel indien het gedrag in kwestie uitgevoerd werd door een vriend. Ook vonden we aanwijzing dat een normatief proces ten grondslag ligt aan het overredende effect van modelleren. 3 Hier Niet, Daar Wel: De Invloed van Afstand op Inactie Inertie Philippe van de Calseydea & Eric Igoub a Universiteit van Tilburg b Universiteit van Limerick In twee experimenten hebben we gekeken naar de rol van afstand in het ontstaan van inactie inertie. Onze resultaten laten zien dat, over afstand, het effect verdwijnt na het missen van een aanbieding op een secundaire producteigenschap, maar niet na een gemiste aanbieding op een primaire producteigenschap. 4 Blij zijn met je keuze betekend niet direct blij met de uitkomst! Viola Westerlaken & Marijke van Putten

ASPO CONGRES 2010

20

Parallelsessie 3, vrijdag 10 december, 10.00 – 11.30u Arke Lounge III: Prosociaal gedrag 1 Neem het zekere voor het onzekere: Hoe toekomstgerichtheid negatieve reacties richting onschuldige slachtoffers beïnvloedt Michèlle Bal & Kees van den Bos Universiteit Utrecht Mensen streven vaak naar lange-termijndoelen, maar weten meestal niet of ze die gaan halen. Om met deze onzekerheid om te gaan, geloven we in een rechtvaardige wereld. Drie studies tonen aan dat persoonlijke onzekerheid gerelateerd is aan zowel toekomstgerichtheid als het sterker vasthouden aan het geloof in een rechtvaardige wereld. 2 Diversiteit Overwinnen: Coöperatie Door de Inductie van een Gedeelde Identiteit Lise Jans, Tom Postmes, & Karen I. Van der Zee Rijksuniversiteit Groningen Een groepsstudie waarin Diversiteit (Homogeen vs. Heterogeen) en Sociale identiteitsvorming (Inductie vs. Deductie) werden gemanipuleerd, liet zien dat de manier van identiteitsvorming bepaalt of diversiteit een voordeel of nadeel is voor de vorming van een gedeelde identiteit. Bij inductie, identiteitsvorming vanuit individuele bijdragen, droeg diversiteit bij aan identificatie en coöperatie. 3 Maak mensen (en zeker prosocialen) ongeremd! Ongeremdheid, sociale waardenoriëntatie en reacties op onrecht in je eigen voordeel Leonie A. Venhoeven & Kees van den Bos Universiteit Utrecht Is het effect van publieke inhibitie anders voor mensen met verschillende sociale waardeoriëntaties? Deelnemers met een prosociale of neutrale waardeoriëntatie bleken in een staat van ongeremdheid ontevredener met onrecht in hun voordeel, dan deelnemers met een dergelijke waardeoriëntatie in de controleconditie. Het tegenovergestelde effect werd gevonden bij een prozelf waardeoriëntatie. 4 Imitatie maakt je een prosociale kiezer Fieke Harincka & Marielle Stelb a Universiteit Leiden b Universiteit van Tilburg Dit onderzoek laat zien dat imitatie meer doet dan mensen prosocialer maken, het beïnvloedt zelfs hun politieke beslissingen. Geimiteerden voelen zich meer verbonden met anderen en stemmen daardoor vaker op een linkse, prosociale partij.

ASPO CONGRES 2010

21

Parallelsessie 3, vrijdag 10 december, 10.00 – 11.30u NBS Lounge: Welbevinden 1 Ongezonde controle: Zelfrechtvaardiging als oorzaak van ongezond eetgedrag Jessie C. de Witt Huberts, Catharine Evers, & Denise T.D. de Ridder Universiteit Utrecht Naast zelfcontroleverlies lijkt ook een ander mechanisme tot hedonistische voedselconsumptie te leiden: zelfrechtvaardiging. Zelfrechtvaardiging suggereert dat mensen eerder hedonistische producten consumeren wanneer deze beslissing te rechtvaardigen is. In twee studies is onderzocht of men meer ongezonde snacks eet wanneer men dit kan rechtvaardigen, terwijl men nog wel voldoende zelfcontrolecapaciteit heeft. 2 ‘Houd het hoofd koel’: Afname in doeltoegankelijkheid na maladaptieve emotieregulatie als verklaring voor emotioneel eten Stefanie J. Salmona, Catharine Eversb, & Denise T.D. De Ridderb a Rijksuniversiteit Groningen b Universiteit Utrecht De manier waarop mensen hun emoties reguleren (en niet zozeer de negatieve emotie zelf) kan een toename in voedselconsumptie veroorzaken (Evers, Stok & De Ridder, 2010). In de huidige studie werd het onderliggende mechanisme van overeten na maladaptieve emotieregulatie onderzocht. Een gebrek aan toegankelijkheid van het dieetdoel lijkt een mogelijke verklaring te zijn. 3 Ingroep en outgroep attitudes: buurteffecten op identificatie en eenzaamheid Tom Postmesa, Marlon Nieuwenhuisa, & Willem Bosveldb

a Rijksuniversiteit Groningen b Dienst Onderzoek & Statistiek, Amsterdam Veldonderzoek (N = 5436) laat zien dat attitudes op buurtniveau identificatie en eenzaamheid van etnische minderheden beïnvloeden: Voor negatief gestereotypeerde groepen geldt dat afwijzing door de ingroep leidt tot een afname in identificatie, terwijl voor positief gestereotypeerde groepen afwijzing door de outgroep leidt tot een afname in identificatie.

ASPO CONGRES 2010

22

Parallelsessie 4, vrijdag 10 december, 14.00u-15.30u Arke Lounge I: Doelen 1 Samen voor ons eigen Marijn Poortvliet Universiteit van Tilburg Uit eerder onderzoek blijkt dat masterydoelen tot meer constructieve sociale gedragingen leiden dan performancedoelen. Het huidige onderzoek toont met behulp van twee experimenten en een veldstudie aan dat self-efficacy een mediërende rol speelt in het tot stand komen van hulpgedrag. 2 Basketballen en Borsten: Doelrelevante Objecten Worden Groter of Kleiner Geschat Afhankelijk van wat Doelrelevant is Chantal den Daasa, Michael Hafnera, & John de Wita,b a Universiteit Utrecht b University of New South Wales Twee studies ondersteunen het idee dat het waargenomen formaat van doelrelevante objecten wordt beinvloed door wat functioneel in een situatie. Objecten worden groter geschat, wanneer groter beter is (voor het bereiken van een doel). Maar objecten worden ook kleiner geschat, wanneer kleiner juist doelrelevant is. 3 Cognitieve Controle, Doelen en Beslissingen E.W.M. Rondeela,b, R.W. Hollandb, N.J.E. Wijngaardsa, M. Kempena, A. van Knippenbergb a D-CIS Lab b Radboud Universiteit Nijmegen In drie studies werden individuele verschillen in cognitieve controle gemeten en voerden proefpersonen een beslistaak uit met als taakdoel ofwel accuraatheid ofwel efficiëntie. De resultaten laten zien dat hoge cognitieve controle gerelateerd is aan het beter uitvoeren van een beslistaak in lijn met de taakdoelen.

ASPO CONGRES 2010

23

Parallelsessie 4, vrijdag 10 december, 14.00u-15.30u

Arke Lounge II: Interpersoonlijke processen 1 Wanneer gelijkheid leidt tot minder imitatie Sanne Penningsa, Barbara Müllera, Jesanne Mastopb, & Mariëlle Stelc aRadboud Universiteit Nijmegen; b Universiteit Leiden; c Universiteit Utrecht De studie laat zien dat in dominantie-gerelateerde situaties, complementair gedrag een positieve invloed kan hebben op sociale interacties, maar dit effect wordt gemodereerd door waargenomen gelijkheid: deelnemers die meer gemeen hadden met een confederate complementeerde zijn houding vaker, terwijl deelnemers die niet zoveel gemeen te hadden met de confederate zijn houding imiteerden. 2 De Invloed van Stereotype Associaties op de Herkenning van Emotionele Uitdrukkingen Gijs Bijlstra, Rob Holland, Ron Dotsch, & Daniël Wigboldus Radboud Universiteit Nijmegen De huidige bijdrage laat zien dat stereotype associaties van waarnemers invloed hebben op de herkenning van emotionele uitdrukkingen. Een nieuw ontworpen emotie IAT, die associatiesterkte tussen boosheid - Marokkanen en verdriet – Nederlanders, was succesvol bij het voorspellen van stereotype effecten in emotieherkenning. 3 Het Gezicht van een Moordenaar: De Invloed van Gezichtskenmerken op de Negatie van Schuld Lieke D.J.Curfsa, Rob W. Holland a, José H. Kerstholt b, & Daniël H.J. Wigboldus a a Radboud Universiteit Nijmegen b TNO Defensie en Veiligheid In deze studie laten we zien dat wanneer de gezichtskenmerken van een verdachte passend zijn bij crimineel gedrag, het moeilijk is schuldoordelen aan te passen wanneer de verdachte onschuldig blijkt te zijn. We betogen dat dit komt doordat passende gezichtskenmerken voor sterkere associaties tussen de verdachte en schuld zorgen. 4 Sensitiviteit voor anderen modereert het effect van sociale afwijzing. Pinar Çelika, M. H. J. Bekkera, & R. Vonkb a Universiteit van Tilburg b Radbout Universiteit Nijmegen Afhankelijk van Sensitiviteit voor anderen, bleek sociale afwijzing verschillende effecten te hebben op de uiting van emoties in een vervolgtaak. Hoog sensitieve mensen, in vergelijking met laag sensitieve mensen, bleken minder sterke gevoelens van boosheid en verontwaardiging te rapporteren na afwijzing.

ASPO CONGRES 2010

24

Parallelsessie 4, vrijdag 10 december, 14.00u-15.30u Arke Lounge III: Politiek en economie 1 Het gevoel van de economische crisis: Vroeger was alles beter. Job van Wolferen, Maartje Elshout, Maartje Meijs, Janne van Doorn, Suzan Elshout, Roxanne van Giesen, Lieke Nefs, Femke Hilverda, Erik Brugman, Rob Nelissen, Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg In drie studies laten we zien dat een herinnering aan de financiële crisis de behoefte aan structuur verhoogd. Deze behoefte leidt ertoe dat mensen traditionele waarden sterker aanhangen en retro-producten boven moderne producten verkiezen. 2 Is een Halve Waarheid een Hele Leugen? Shaul Shalvia, Jason Danab, Michel J. J. Handgraafa, Carsten K.W. De Dreua, and Marieke Roskesa a Universiteit van Amsterdam b Universiteit van Pennsylvania We onderzochten in hoeverre mensen liegen als ze niet betrapt kunnen worden. Mensen logen meer als er middelen aanwezig waren om leugens te rechtvaardigen. Door rechtvaardigingen te gebruiken konden mensen geld verdienen door te liegen, en zich toch eerlijk voelen. 3 Kiezers Rekenen zich Rijk met Niet-Stemmers als Achterban. Namkje Koudenburg, Tom Postmes, & Ernestine H. Gordijn Rijksuniversiteit Groningen Hoe kijken kiezers aan tegen niet-stemmers? Uit twee veldstudies (n = 572) blijkt dat kiezers de steun van niet-stemmers aan de eigen partij overschatten, vooral wanneer niet-stemmen wordt toegeschreven aan wantrouwen jegens de democratie. Resultaten impliceren dat mensen groepsgrenzen minder scherp afbakenen wanneer dit de eigen groep ten goede komt. 4 Rechts is Hypocriet, Een conservatieve politieke voorkeur ondermijnt de moraal Joris Lammers & Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg Maakt een rechtse politieke voorkeur hypocriet? Een rechtse ideologie wordt gekenmerkt door twee tegenstrijdige elementen: Moreel conservatisme maakt mensen strenger voor anderen, maar marktliberalisme maakt mensen juist moreel makkelijker voor zichzelf. Daarom leidt de activering van een rechtse politieke ideologie tot morele hypocrisie. Een linkse politieke voorkeur heeft geen effect.

ASPO CONGRES 2010

25

Parallelsessie 4, vrijdag 10 december, 14.00u-15.30u NBS Lounge: Conflict en macht 1 Kom je aan mijn waarden, dan kom je aan mij! Hoe verwijzingen naar verschillende waarden of informatie bepalen hoe mensen een conflict benaderen. Ruth Rexwinkel, Naomi Ellemers en Fieke Harinck Universiteit Leiden Onze waarden vormen een belangrijk onderdeel van onze identiteit. Wanneer onze waarden niet als juist erkend worden voelt dit als kritiek op onszelf. Hierdoor zijn waardeconflicten moeilijk oplosbaar. Onze resultaten impliceren dat de waargenomen oplosbaarheid van een conflict beïnvloed kan worden door de focus van het conflict te veranderen. 2 Legitimiteit en stabiliteit van lage machtsposities: wanneer is er sprake van een toenaderinsoriëntatie? Daniel Sligte, Lindred L. Greer, & Carsten K.W. de Dreu Universiteit van Amsterdam Het hebben van een illegitieme lage machtspositie leidt tot een hogere toenaderingsoriëntatie, vermoedelijk omdat mensen met lage macht dan mogelijkheden zien om de machtshiërarchie te veranderen. In deze studie laten we zien dat illegitieme lage macht leidt tot een hogere toenaderingsoriëntatie, maar alleen als de machtshiërarchie instabiel is. 3 Waarom Obama wel, maar Trump geen perspectief neemt Ellen R. K. Evers & Joris Lammers Universiteit van Tilburg Maakt macht mensen meer of juist minder geneigd het perspectief van anderen in te nemen? In eerdere artikelen werd beide beweerd. Wij lossen deze contradictie op door een onderscheid te maken tussen verschillende soorten macht. Sociale macht leidt tot meer, maar persoonlijke macht leidt tot minder perspectief nemen. 4 Empowerment na collectieve actie Mark van der Staaij & Martijn van Zomeren Rijksuniversiteit Groningen Dit eerste experimentele onderzoek naar de gevolgen van collectieve actie laat zien dat participeren aan collectieve actie empowering is voor deelnemers. Zij rapporteren sterkere groepseffectiviteit en positieve emoties over de groep. Daarnaast hebben zij het gevoel actief invloed uit te oefenen op de omgeving.