Aukcje OZE 2018 Praktyczny przewodnik po nowelizacji Ustawy OZE

dla inwestorów (energetyka wiatrowa, wodna i fotowoltaika)

Autorzy: Grzegorz Skarżyński Przemysław Kałek

Stan prawny na 31 Lipca 2018

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 2

© Copyrights

Opracowanie jest własnością Sprzedawcy i jest chronione na podstawie obowiązujących przepisów prawa, w tym prawa autorskiego i praw pokrewnych (Dz. U. 2018r. poz. 1191 z poźn. zm.) oraz prawa własności przemysłowej (Dz. U. z 2017r. poz. 776 z poźn. zm.). Niedozwolone jest powielanie, rozpowszechnianie, dystrybuowanie, kopiowanie, wypożyczanie, udostępnianie lub odtwarzanie publiczne (w tym udostępnianie w Internecie) i wykorzystywanie w sposób niedozwolony prawem treści Produktu w całości lub w części albo jakiekolwiek modyfikowanie Produktu, bez względu na cel i formę tych działań.

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 3

SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI ................................................................................................................... 3 O AUTORACH................................................................................................................ 5 WSTĘP ........................................................................................................................ 6 DEFINICJE I SKRÓTY ...................................................................................................... 8 NOWE INSTALACJE OZE .............................................................................................. 10

1. DEFINICJA INSTALACJI OZE ............................................................................. 11 2. ZASADY SPRZEDAŻY ENERGII ELEKTRYCZNEJ WYTWORZONEJ W

INSTALACJACH OZE ........................................................................................ 15 2.1. Sprzedaż energii elektrycznej................................................................... 15 2.2. Przychody ze sprzedaży energii ............................................................... 17 2.3. Dopłata do sprzedanej energii – pokrycie ujemnego salda ..................... 18 2.4. Okres wsparcia ......................................................................................... 19 2.5. Kontrola wniosków o pokrycie ujemnego salda ...................................... 20 2.6. Kary za niedotrzymanie zadeklarowanej w aukcji wielkości sprzedaży ... 20 2.7. Data rozpoczęcia sprzedaży po wygraniu aukcji ...................................... 23 2.8. Przesunięcie terminu rozpoczęcia sprzedaży ........................................... 23

3. GRANICZNE TERMINY..................................................................................... 24 3.1. Data produkcji urządzeń .......................................................................... 24 3.2. Data rozpoczęcie sprzedaży ..................................................................... 24 3.3. Terminy budowy farm wiatrowych (ustawa „odległościowa”) ................ 25 3.4. Niedotrzymanie terminów budowy farm wiatrowych (ustawa

„odległościowa”) ...................................................................................... 25 3.5. Horyzont czasowy systemu aukcyjnego ................................................... 26

4. ZAMIENNE POZWOLENIA NA BUDOWĘ – REPERMITTING ............................. 27 4.1. Zmiana pozwolenia na budowę a prekwalifikacja do aukcji .................... 27 4.2. Zmiana pozwolenia na budowę po wygraniu aukcji ................................ 28 4.3. Zmiana pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych (ustawa

„odległościowa”) ...................................................................................... 31 4.4. Niezwiększone oddziaływanie na środowisko elektrowni wiatrowej

(ustawa „odległościowa”) ........................................................................ 31 4.5. Niezwiększona moc zainstalowana elektrowni wiatrowej (ustawa

„odległościowa”) ...................................................................................... 32 5. POMOC PUBLICZNA DLA NOWYCH INSTALACJI ............................................. 35

5.1. Obliczenie zwaloryzowanej wartości pomocy inwestycyjnej ................... 36 5.2. Obliczenie ceny skorygowanej ................................................................. 37 5.3. Uwzględnianie pomocy inwestycyjnej udzielonej po złożeniu oferty

aukcyjnej .................................................................................................. 38 6. PROCEDURA KWALIFIKACJI DO AUKCJI .......................................................... 40 7. KOSZYKI AUKCYJNE ........................................................................................ 46

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 4

7.1. Nowe koszyki aukcyjne ............................................................................ 46 7.2. Warunki aukcji w 2018 ............................................................................. 46

8. PROCEDURA AUKCYJNA ................................................................................. 49 8.1. Zasady przeprowadzania aukcji ............................................................... 49 8.2. Składanie ofert ......................................................................................... 50 8.3. Rozstrzygnięcie aukcji .............................................................................. 51 8.4. Aukcja interwencyjna i aukcja dodatkowa ............................................... 52 8.5. Procedura po wygraniu aukcji .................................................................. 52 8.6. Kamienie milowe procesu inwestycyjnego .............................................. 54

9. KONTROLA PREZESA URE ............................................................................... 55 10. UMOWY PRZYŁĄCZENIOWE - RELACJE Z OPERATORAMI SYSTEMU

ELEKTROENERGETYCZNEGO ........................................................................... 58 10.1. Obowiązek dostosowania terminów........................................................ 58 10.2. Ograniczenie ważności umów przyłączeniowych..................................... 59

11. PRZENOSZENIE UPRAWNIEŃ Z AUKCJI ........................................................... 60 ISTNIEJĄCE INSTALACJE OZE ....................................................................................... 61

12. PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI ..................................................................... 62 13. SYSTEM ZIELONYCH CERTYFIKATÓW ............................................................. 63 14. AUKCJE MIGRACYJNE ..................................................................................... 65

14.1. Kwalifikacja do aukcji ............................................................................... 65 14.2. Składanie ofert ......................................................................................... 66

15. POMOC PUBLICZNA W AUKCJACH MIGRACYJNYCH ...................................... 68 15.1. Obliczanie zwaloryzowanej wartości pomocy inwestycyjnej ................... 68 15.2. Obliczanie ceny skorygowanej ................................................................. 69

16. WOLUMENY AUKCJI MIGRACYJNYCH ............................................................ 71 17. REMONTY I MODERNIZACJE .......................................................................... 72

17.1. Modernizacje w systemie aukcyjnym ...................................................... 72 17.2. Ograniczenia modernizacji elektrowni wiatrowych (ustawa

„odległościowa”) ...................................................................................... 72 USTAWA z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii – tekst jednolity po zmianach wprowadzonych ustawą nowelizującą, w częściach dotyczących tematyki Przewodnika ................................................................................................ 74 USTAWA z dnia 7 czerwca 2018 o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (ustawa nowelizująca)................................................ 204 USTAWA z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych – tekst jednolity po zmianach wprowadzonych ustawą nowelizującą .......................... 272

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 5

O AUTORACH

Grzegorz Skarżyński Na rynku zielonej energii w Polsce od blisko 20 lat. Współzałożyciel i wiceprezes Polish Energy Partners, jednego z pierwszych niezależnych producentów energii w Polsce, aż do debiutu giełdowego. Przez ostatnie blisko 10 lat dyrektor inwestycyjny hiszpańskiego funduszu Taiga Mistral, odpowiedzialny m.in. za dewelopment, budowę, sfinansowanie oraz zarządzanie portfelem farm wiatrowych o łącznej mocy 90 MW. Od roku w szwajcarskim start-upie Pexapark.com. Absolwent SGH. Mail: grzegorz.skarzynski@aukcjeoze2018.pl Przemysław Kałek Radca prawny, od 20 lat specjalizujący się w zakresie prawa energetycznego, prawa ochrony konkurencji oraz prawa cywilnego. Doradza w sprawach regulacyjnych, transakcyjnych i antymonopolowych na rzecz przedsiębiorstw działających w sektorze elektroenergetycznym i gazowym, w tym operatorów systemów elektroenergetycznych oraz wytwórców energii elektrycznej. Świadczy kompleksowe usługi przy nabywaniu farm wiatrowych i fotowoltaicznych, budowie i eksploatacji elektrowni, reorganizacji przedsiębiorstw energetycznych, a także przy negocjowaniu kontraktów na przyłączenie i dostawy energii elektrycznej, gazu oraz paliw. Mail: przemyslaw.kalek@aukcjeoze2018.pl

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 6

WSTĘP

Gdy trzy lata temu pisaliśmy komentarz do świeżo uchwalonej Ustawy OZE, naszym celem było przybliżenie znaczenia poszczególnych zapisów tej ustawy, która wprowadzała zupełnie nowy, aukcyjny system wsparcia dla odnawialnych źródeł energii. Dziś podstawowe zasady systemu aukcyjnego są już znane, tyle tylko, że mało kto miał szansę na praktyczne ich zastosowanie. Dla większości technologii OZE aukcje były albo w ogóle niedostępne, albo przeprowadzone w minimalnym - jak na skalę potrzeb - zakresie. Dodatkowo w trakcie tych trzech lat nastąpiło wiele zmian nie tylko w Ustawie OZE, ale także w innych elementach systemu regulacyjnego. No i co najważniejsze, uchwalone w lipcu 2018 wolumeny aukcyjne oznaczają, że jeszcze w tym roku zostanie przeprowadzona aukcja na blisko dwa tysiące MW, licząc tylko te technologie, które znalazły się w obszarze naszego zainteresowania, a więc energetykę wiatrową, fotowoltaikę i hydroenergetykę.

Tym razem, zamiast komentować zmiany do Ustawy OZE, postanowiliśmy tę ustawę, jak i kilka innych, zdekomponować i na nowo poukładać poszczególne elementy, tak by były one zgodne z logiką procesu inwestycyjnego. Poszczególne części naszego Przewodnika są skonstruowane tak, że czytelnik może je czytać wyrywkowo, bez konieczności przedzierania się przez cały tekst, gdy ma na przykład wątpliwości jak dany element systemu wsparcia jest regulowany. Wskazujemy przy tym na obszary ryzyka, jakie niosą za sobą niespójne lub niejasne sformułowania poszczególnych zapisów ustawowych. Ale nie tylko - podjęliśmy też próbę ich interpretacji, kierując się naczelną zasadą, że niejasności powinny być wyjaśniane zgodnie z logiką procesów inwestycyjnych, bo przecież cała Ustawa OZE tym właśnie procesom ma służyć. Dyrektywy unijne nakazują usuwanie barier dla rozwoju odnawialnych źródeł energii, a nie ich tworzenie, a nasza polska Ustawa Prawo przedsiębiorcy wręcz nakazuje rozstrzygać wątpliwości na korzyść przedsiębiorcy.

Niestety, pomimo wielomiesięcznych prac nad nowelizacją Ustawy OZE poza obszarami, z których usunięto wiele istniejących niejasności, jak choćby związanych z pomocą publiczną, pojawiły się zupełnie nowe obszary niepewności, np. dotyczące sprzedaży energii z Instalacji OZE, a inne – można powiedzieć, że już tradycyjnie, wciąż pozostają niejasne, np. jakie są granice Instalacji OZE z punktu widzenia uczestnictwa w systemie aukcyjnym. Ustawodawca zresztą nawet nie próbuje udawać, że stworzył optymalne dzieło, bo już zapowiedziano kolejne nowelizacje, nawet jeszcze w tym roku. Ale jedno jest pewne, aukcja 2018 odbędzie się według regulacji, które weszły w życie 14 lipca br. i z tą rzeczywistością regulacyjną wszyscy muszą się zmierzyć.

Czasu do aukcji pozostało już bardzo mało, a wszyscy którzy chcą w niej wystartować, muszą dostosować swoją dokumentację do nowych wymogów, ale też mogą skorzystać z nowych możliwości, takich jak np. dopuszczalność zmiany pozwoleń na budowę w projektach wiatrowych, by stać się bardziej konkurencyjnymi.

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 7

My też postanowiliśmy nie czekać i napisać nasz Przewodnik jak najszybciej i wydać go w formie jak najszerzej dostępnej, by był on użyteczny w działaniach, które pomimo wakacji, podejmują wszyscy ci inwestorzy, którzy chcą zmieścić się w tych kilku miesiącach, które pozostały do tegorocznej aukcji. Z tego samego względu wydajemy ten Przewodnik w dwóch wersjach językowych, po polsku i angielsku, widząc jak duże jest zainteresowanie ze strony inwestorów zagranicznych.

Pisząc Przewodnik postanowiliśmy odrębnie potraktować istniejące instalacje OZE, pokazując te zmiany, które dla nich wprowadziła lipcowa nowelizacja. Tu horyzont użyteczności naszego Przewodnika nie jest tak bliski jak w przypadku nowych projektów, obszar niepewności dotyczący tego jak dalej będzie działał system zielonych certyfikatów wciąż jest znaczny. Pojawiło się również kilka elementów, które z punktu widzenia zarządzających istniejącymi aktywami nie są bez znaczenia - i na nie zwracamy uwagę.

Zapraszamy do lektury, ale też do przekazywania nam uwag i spostrzeżeń pod adresem kontakt@aukcje2018.pl, bo być może ten Przewodnik będzie miał ciąg dalszy i chcielibyśmy by spełnił wtedy jak najwięcej oczekiwań jego czytelników.

Przemysław Kałek Grzegorz Skarżyński Prawnik Ekonomista Partner w kancelarii Vice President, Pexapark Ltd. Radzikowski Szubielska i Wspólnicy

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 8

DEFINICJE I SKRÓTY

Instalacja OZE Instalacja odnawialnego źródła energii stanowiąca wyodrębniony zespół:

a) urządzeń służących do wytwarzania energii opisanych przez dane techniczne i handlowe, w których energia jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii, lub,

b) obiektów budowlanych i urządzeń stanowiących całość techniczno-użytkową służący do wytwarzania biogazu rolniczego

- a także połączony z tym zespołem magazyn energii, w tym magazyn biogazu rolniczego

Nowelizacja Ustawa z dnia 29 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1276)

Prawo energetyczne

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 755, z późn. zm.)

Prezes URE Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

System aukcyjny System wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii polegający na prawie do otrzymania zwrotu „ujemnego salda” albo prawie do sprzedaży energii elektrycznej po stałej cenie, pod warunkiem wygrania aukcji

System zielonych certyfikatów

System wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii polegający na prawie do otrzymywania zbywalnych świadectw pochodzenia odpowiadających ilości wytworzonej energii elektrycznej

Ustawa OZE Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1269, z późn. zm.)

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 9

Ustawa o Inwestycjach w Zakresie Elektrowni Wiatrowych albo ustawa „odległościowa”

Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U. poz. 961)

Zarządca Rozliczeń Zarządca Rozliczeń S.A., podmiot pełniący obowiązki Operatora Rozliczeń Energii Odnawialnej

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 10

NOWE INSTALACJE OZE

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 11

1. DEFINICJA INSTALACJI OZE

Definicja Instalacji OZE ma kluczowe znaczenie dla kwalifikacji projektu do udziału w aukcji. Nowelizacja zmieniła zasadniczo tę definicję, uznając za Instalację OZE wyodrębniony zespół urządzeń służących do wytwarzania energii opisanych przez dane techniczne i handlowe, w których energia jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii, rezygnując ostatecznie z wymogu jednej technologii OZE i jednego punktu przyłączenia.

Jest to zatem zmiana fundamentalna, gdyż doszło w jej wyniku do odejścia od przesłanek technicznych, dla których rozstrzygające było wypełnienie przez instalację kryterium tworzenia przez instalację wyodrębnionego zespołu urządzeń́ służących do wytwarzania energii i wyprowadzania mocy, na rzecz przesłanek technicznych i handlowych. W uproszczeniu – każdy zespół urządzeń wytwórczych, który jest w stanie wytwarzać energię elektryczną i sprzedawać ją jako samodzielny podmiot na rynku energii elektrycznej powinien zostać uznany za Instalację OZE.

Nowelizacja wprowadziła jednak zmiany w dalszej części Ustawy OZE, które mogą potencjalnie wpłynąć na interpretację definicji Instalacji OZE, a tym samym wymagają naszym zdaniem komentarza. Zmiany te dotyczą bowiem m.in. niezwykle ważnego zagadnienia – dopuszczalności wykorzystywania przez nowobudowaną Instalację OZE istniejącej infrastruktury służącej przyłączeniu do sieci elektroenergetycznej, z której korzysta już inna Instalacja OZE, oraz wpływu tego faktu na możliwość korzystania przez taką instalację z aukcyjnego systemu wsparcia.

Przede wszystkim Nowelizacja określiła dodatkowe wymogi jakie spełniać powinna Instalacja OZE, która zamierza przystąpić do aukcji. Nowe brzmienie art. 75 Ustawy OZE wskazuje:

„Wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wytworzonej po raz pierwszy po dniu zamknięcia sesji aukcji w instalacji odnawialnego źródła energii lub w instalacji zmodernizowanej, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2 i 3, posiadającej wyodrębniony zespół urządzeń́ służących do wyprowadzania mocy wyłącznie z tej instalacji do sieci elektroenergetycznej dystrybucyjnej lub przesyłowej, który zamierza przystąpić́ do aukcji, podlega procedurze oceny formalnej przygotowania do wytwarzania energii elektrycznej w danej instalacji.”

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 12

W przepisie tym mowa jest zatem wprost, że do aukcji zostanie dopuszczona jedynie taka Instalacja OZE, która posiada własne urządzenia wyprowadzające moc, z których korzysta na zasadzie wyłączności, i które zapewniają wyprowadzenie mocy do sieci elektroenergetycznej, bez pośrednictwa innych urządzeń.

Przyjmując, że celem definicji jest podkreślenie samodzielności Instalacji OZE poprzez jej wyodrębnienie techniczne, należy dojść do wniosku, że urządzenia wyprowadzenia mocy z danej Instalacji OZE nie powinny wykorzystywać istniejących już urządzeń służących innej instalacji OZE do wyprowadzenia mocy, gdyż wtedy taki zespół straciłby walor wyodrębnienia. Definicja Instalacji OZE nie zawiera już jednak wymogu, który znajdował się w pierwotnej wersji Ustawy OZE do dnia 1 lipca 2016 r., według którego Instalację OZE tworzył zespół urządzeń przyłączonych w jednym miejscu przyłączenia. Ustawodawca zrezygnował z tego warunku, otwierając w konsekwencji możliwość przyłączenia więcej niż jednej Instalacji OZE w danym miejscu przyłączenia, bez utraty waloru samodzielności przez taką instalację. Jak jednoznacznie wskazano w uzasadnieniu do nowelizacji Ustawy OZE (uzasadnienie do druku 476): „Proponowana zmiana definicji instalacji OZE ma na celu eliminację zgłaszanych przez inwestorów problemów powstających na gruncie dotychczasowej definicji w zakresie "jednego miejsca przyłączenia" oraz "wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła z jednego rodzaju odnawialnych źródeł energii". W opinii wnioskodawcy zmiana definicji w tym zakresie przyczyni się do eliminacji barier rozwojowych OZE oraz obniży koszty inwestycyjne, które w przypadku realizacji inwestycji przy uwzględnieniu dotychczasowego brzmienia ww. definicji, w niektórych przypadkach, byłyby wyższe.” Niekwestionowaną intencją ustawodawcy było więc ułatwienie działalności podmiotom zainteresowanym budową i prowadzeniem działalności gospodarczej w Instalacji OZE, poprzez możliwość uznania dwóch Instalacji OZE korzystających z jednego miejsca przyłączenia za odrębne Instalacje OZE w rozumieniu Ustawy OZE.

To, że instalacja służąca do wyprowadzenia mocy nie obejmuje miejsca przyłączenia znalazło swoje odzwierciedlenie w dotychczasowym Regulaminie Aukcji przyjętym przez Prezesa URE, w którym w § 2 pkt 41) zdefiniowano termin „wyprowadzenie mocy” precyzując, że jest to:

„wyodrębniony zespół urządzeń wchodzących w skład wyłącznie jednej Instalacji OZE, służących do wyprowadzania mocy do sieci operatora systemu elektroenergetycznego jedynie z tej instalacji, przy czym punkt, w którym instalacja OZE łączy się z siecią tego operatora nie wchodzi w skład urządzeń służących do wyprowadzenia mocy”

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 13

Uważamy też, że potwierdzenie możliwości przyłączenia wielu Instalacji OZE w jednym miejscu przyłączenia znalazło się w art. 92 ust. 12 Ustawy OZE przewidującym tzw. proporcjonalny pomiar:

„Dopuszcza się określenie ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci, o której mowa w ust. 11, metodą proporcjonalną w stosunku do ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii określonej na podstawie wskazań́ urządzeń́ pomiarowo-rozliczeniowych na zaciskach:

1) generatora;

2) ogniwa fotowoltaicznego.”

Taki mechanizm pomiaru jest w naszym przekonaniu przewidziany właśnie dla takiej sytuacji, w której urządzenia służące wyprowadzeniu mocy z dwóch Instalacji OZE łączą się w miejscu przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, co uniemożliwia pomiar energii elektrycznej bezpośrednio w miejscu przyłączenia, tam gdzie energia ta jest wprowadzana do sieci na granicy własności instalacji wytwórcy a siecią elektroenergetyczną. Pomiar proporcjonalny pozwala w takiej sytuacji na dokonanie odpowiednich pomiarów w innym miejscu zlokalizowanym w samej Instalacji OZE, tzn. na generatorze czy ogniwie fotowoltaicznym.

Potwierdzenie takiej interpretacji znaleźć można także w art. 75 ust. 5 pkt 7) Ustawy OZE, który określa co się powinno znaleźć w dokumentacji kwalifikującej Instalacje OZE do aukcji. Miejsce przyłączenia jest tu traktowane odrębnie od urządzeń służących do wyprowadzania mocy i od całej Instalacji OZE:

„schemat instalacji odnawialnego źródła energii ze wskazaniem urządzeń́ służących do wytwarzania energii elektrycznej oraz urządzeń́ służących do wyprowadzenia mocy, wchodzących w skład tej instalacji, z oznaczeniem lokalizacji urządzeń́ pomiarowo-rozliczeniowych oraz miejsca przyłączenia tej instalacji do sieci elektroenergetycznej, naniesionego na mapę̨ poglądową̨ uwzgledniającą̨ numery ewidencyjne działek i obrębów.”

Dalsze potwierdzenie takiego rozumienia odrębności urządzeń służących do wyprowadzenia mocy od urządzeń zlokalizowanych w miejscu przyłączenia można znaleźć w definicji instalacji hybrydowej (art. 2 pkt 11a lit. b) Ustawy OZE) wprowadzonej Nowelizacją:

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 14

„urządzenia wytwórcze wchodzące w skład tego zespołu mogą̨ być́ wyposażone w jeden albo w kilka układów wyprowadzenia mocy, w ramach jednego albo kilku punktów przyłączenia”

Odmienna interpretacja art. 75 Ustawy OZE prowadziłaby do bezprzedmiotowości mechanizmu pomiaru proporcjonalnego przewidzianego w art. 92 ust. 12 Ustawy OZE, a co więcej skutkowałaby nielogicznym i nieracjonalnym założeniem, że instalacja będąca Instalacją OZE w rozumieniu definicji ustawowej, dla której wytwórca uzyskał koncesję, jednocześnie nie mogłaby uczestniczyć w aukcji z powodu współdzielenia miejsca przyłączenia z inną Instalacją OZE. Takie stanowisko byłoby również sprzeczne z celem Ustawy OZE ujętym w jej pierwszym artykule (art. 1 pkt 2), wprowadzając nieuzasadnione bariery w korzystaniu ze wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii.

W toku procesu przyłączenia Instalacji OZE częstokroć dochodzi do sytuacji, w których operatorzy systemów elektroenergetycznych tak kształtują warunki przyłączenia, że po stronie instalacji wytwórcy pojawiają się urządzenia niezwiązane z procesem wytwarzania energii elektrycznej i jej wyprowadzania z Instalacji OZE do sieci elektroenergetycznej, lecz urządzenia o funkcji podobnej do urządzeń sieciowych, służących do transformacji napięcia (np. GPZ – Główne Punkty Zasilania). Urządzenia te są częścią szeroko pojętej instalacji przyłączenia Instalacji OZE do sieci i nie wchodzą w skład Instalacji OZE. Na taki ich charakter wskazuje m.in. i to, że rozdzielnie lokalizowane są w zależności od decyzji operatora systemu elektroenergetycznego po stronie jego sieci elektroenergetycznej lub po stronie instalacji wytwórcy. W każdym z tych przypadków pełnią one jednak tę samą rolą i nie ma podstaw do ich odmiennego traktowania tylko z tego powodu, że nie są własnością operatora systemu elektroenergetycznego.

Trzeba jednakże zauważyć, że dotychczasowa praktyka Urzędu Regulacji Energetyki w tym względzie wydaje się być bardziej rygorystyczna i częstokroć odwoływała się do zasady „jedno miejsce przyłączenia – jedna instalacja OZE”. Należy oczekiwać, że wobec zmiany definicji Instalacji OZE to podejście ulegnie zmianie. Tu jednak należy zasygnalizować, że w swoim komunikacie z dnia 17 lipca 2018 r. pkt. „Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (nr 52/2018) w sprawie schematu instalacji odnawialnego źródła energii przedkładanego na potrzeby systemów wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii tj. systemu aukcyjnego oraz systemów FIT/FIP” (https://www.ure.gov.pl/pl/stanowiska/7619,Informacja-nr-522018.html). Prezes URE w dalszym ciągu podtrzymuje swoje stanowisko w tym zakresie.

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 15

2. ZASADY SPRZEDAŻY ENERGII ELEKTRYCZNEJ WYTWORZONEJ W INSTALACJACH OZE

2.1. Sprzedaż energii elektrycznej

Z art. 92 ust. 5 Ustawy OZE wynika wprost, że dla projektów o mocy zainstalowanej nie mniejszej niż 0.5 MW, sprzedaż energii elektrycznej odbywa się bezpośrednio na rynku, według warunków określonych z odbiorcą i na ryzyko wytwórcy, a dopłata wynikająca z systemu wsparcia będzie wypłacana według odrębnej formuły kalkulacyjnej – w formie pokrycia ujemnego salda.

Pewne wątpliwości budzi tu zapis art 72a ust. 1 Ustawy OZE: „Wytwórca, który do dnia 31 grudnia 2020 r. wytworzył energię elektryczną w instalacji odnawialnego źródła energii innej niż mikro instalacja lub instalacja, o której mowa w art. 70a ust. 1 lub 2, może sprzedawać tę energię, z zastrzeżeniem, że wytworzona energia będzie w całości wprowadzana do sieci i sprzedawana na giełdzie towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany.”

Przepis ten może być interpretowany jako tzw. „obligo giełdowe” wprowadzające konieczność sprzedaży energii elektrycznej bezpośrednio na giełdzie lub na rynku regulowanym w każdym przypadku, jeśli energia elektryczna wytworzona została w Instalacji OZE przed dniem 31 grudnia 2020 r. Obligo to trwałoby przez cały okres wsparcia, z którego korzystałaby taka instalacja. Okres obowiązywania obligo giełdowego nie jest bowiem ograniczony. Objęcie nim jest bezwarunkowe i dotyczyłoby każdej instalacji, o ile rozpoczęła ona produkcję przed dniem 31 grudnia 2020 r. – bez różnicy czy dotyczy to Instalacji OZE nowych, czy tych korzystających z systemu zielonych certyfikatów. Co więcej, nie jest wiadome czy przepis ten pozwalałby na rozpoczęcie produkcji przed wygraniem aukcji, bez utraty prawa do wsparcia, czy też nie zmienia zasady rozpoczęcia produkcji dopiero po wygraniu aukcji i dodatkowo narzuca dla nowych Instalacji OZE obligo giełdowe dla produkcji energii elektrycznej dopiero po wygraniu aukcji.

Wydaje się, że tak daleko idąca interpretacja tego przepisu nie ma uzasadnienia. Pomijając już fakt, że taka interpretacja zasadniczo zmieniałaby strukturę rynku, eliminując z rynku OZE spółki obrotu energią, co nie ma żadnego uzasadnienia, to nakładałaby na wytwórców dodatkowe obciążenia związane z samodzielnym uczestnictwem w rynku energii. Korzystanie z brokerów, które jest konieczne -

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 16

ponieważ z wyjątkiem największych wytwórców nie jest możliwe by byli oni uczestnikami rynku - niewiele by te dodatkowe uciążliwości zmniejszało. Po drugie, pojawia się uzasadniona wątpliwość, dlaczego taki obowiązek miałby dotyczyć energii elektrycznej wytworzonej jedynie do dnia 31 grudnia 2020 r., założywszy, że okres wsparcia trwa do 15 lat, a aukcje organizowane są do 2021 r.

W art. 49a Prawa energetycznego jest już przewidziane obligo giełdowe na poziomie 15% produkcji, z tym, że nie podlegają mu Instalacje OZE (art. 49a ust 5 ustawy Prawo energetyczne) m.in. ze względu na ich wielkość i ciężary związane z realizacją sprzedaży poprzez rynki regulowane. Potraktowanie art. 72a Ustawy OZE jako wprowadzającego 100% obligo giełdowe podważałoby zasadę racjonalności ustawodawcy, który w jednej ustawie wyłącza Instalacje OZE z takiego obligo, a w drugiej, bez jakiegokolwiek uzasadnienia, takie obligo wprowadza na poziomie 100%. Nie bez znaczenia jest także oczywisty zarzut rażącej dyskryminacji Instalacji OZE, które obciążone byłyby znacznie większym obligo niż instalacje konwencjonalne. Poza tym istnienie takiego obligo giełdowego bez wyłączenia z niego instalacji o mocy zainstalowanej poniżej 500 kW prowadziłoby do absurdalnego rezultatu wykluczenia tych małych instalacji z aukcyjnego systemu wsparcia, gdyż nie mogłyby one przecież zawierać umowy ze sprzedawcą zobowiązanym zgodnie z art. 92 ust. 1 Ustawy OZE.

W tym przypadku, z całego kontekstu tego przepisu wynika, że przepis ten ma podobny charakter do przepisu art. 6 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 925). Jest w swym brzmieniu praktycznie identyczny. Dotyczy zatem tylko projektów, które po raz pierwszy sprzedały energię elektryczną po dniu 30 czerwca 2016 r., czyli nie mogą korzystać już z systemu wsparcia w postaci zielonych certyfikatów, dając im pomimo tego prawo do udziału w aukcjach, lecz nie później niż do 31 grudnia 2020. Jest to wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą instalacje, które nie rozpoczęły produkcji przed 1 lipca 2016 r., mogą brać udział w aukcjach tylko jeśli nie rozpoczęły jeszcze produkcji. Wobec przeciągającego się procesu organizacji aukcji dla farm wiatrowych, mechanizm ten pozwala na racjonalne wykorzystywanie już zrealizowanych projektów, które czekają na aukcje.

Zgodnie z art. 72a ust. 7 Ustawy OZE w przypadku wygrania aukcji, wytwórca, który skorzystał z prawa do produkcji energii elektrycznej przed rozstrzygnięciem aukcji, uzyskuje prawo do całego 15-letniego okresu wsparcia, liczonego od dnia sprzedaży energii elektrycznej po wygraniu aukcji. Okres sprzed wygrania aukcji nie jest zatem wliczany do okresu wsparcia. Warto zauważyć, że dla tej grupy wytwórców Ustawa OZE mówi wprost o 15-letnim okresie wsparcia, natomiast dla pozostałych wytwórców okres ten ustalany jest w rozporządzeniu Ministra Energii na podstawie

A u k c j e O Z E 2 0 1 8 | 17

delegacji z art. 77 ust. 1 pkt 3) Ustawy OZE, a 15 lat jest maksymalnym okresem takiego wsparcia (z wyłączeniem aukcji dla roku 2018, dla których przepis przejściowy przewiduje stały 15-letni okres wsparcia). Trudno zrozumieć cel takiej regulacji.

2.2. Przychody ze sprzedaży energii

Wielkość przychodów ze sprzedaży energii nie wpływa na wielkość dopłat określonych w systemie aukcyjnym. Te drugie są bowiem zdefiniowane jako cena aukcyjna podlegająca corocznej waloryzacji średniorocznym (za rok poprzedni)) wskaźnikiem wzrostu cen i usług publikowanym przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (wskaźnik waloryzacji, zgodnie z art. 92 ust. 10 Ustawy OZE) minus średnia dzienna cena ustalana wg art. 93 ust. 2 pkt 2) Ustawy OZE – na dziś jest to cena TGE Base ogłaszana przez Towarową Giełdę Energii - cena benchmarkowa). Przykładowo, dla wygranej aukcji w 2018 roku waloryzacja rozpocznie się w 2019 roku i cena aukcyjna zostanie podniesiona o wskaźnik waloryzacji za rok 2018.

Przyjęta w Ustawie OZE formuła rozliczania ceny aukcyjnej oznacza, że po stronie wytwórcy pozostaje pokrycie kosztów bilansowania oraz ryzyko odchylenia ceny zawartej w kontrakcie na sprzedaż energii od ceny benchmarkowej - koszt profilu.

Dzisiejsze zasady działania rynku ograniczają ryzyko znaczących kosztów bilansowania. Niemniej jednak planowane od 2019 roku kilkunastokrotne podniesienie maksymalnych pułapów cenowych – górny z 1500 zł do równowartości 10.000 Euro oraz dolny z 70 zł do równowartości 10.000 Euro może spowodować znaczący wzrost tych kosztów. Gdy zaś dojdzie do wprowadzenia cen rozchylonych (inna cena, gdy wyprodukujemy za dużo, inna, gdy za mało wobec planu produkcji przekazanego do operatora systemu), tak jak miało to miejsce w Polsce do 2008 i jest praktyką na wielu innych rynkach, może dojść do gwałtownego wzrostu kosztów bilansowania.

Odchylenie od ceny benchmarkowej wynikać może z dwóch powodów. Po pierwsze z różnego poziomu produkcji energii przez wytwórcę, odmiennego od struktury przyjętej na potrzeby obliczenia ceny benchmarkowej – ryzyko profilu. Dla wytwórców energii z wiatru to ryzyko będzie się materializowało najczęściej w postaci dodatkowego dyskonta (relatywnie więcej produkcji w godzinach, gdy ceny rynkowe są najniższe), zaś dla wytwórców energii ze źródeł fotowoltaicznych, to ryzyko profilu przybierać będzie formę dodatkowej premii (relatywnie więcej produkcji w godzinach,

Zamów pełną wersję przewodnika

„Aukcje OZE 2018” Wejdź na stronę

www.aukcjeoze2018.pl