aydp 2(1)-n

96
1 Armjynf uGefjrLepfygwD A[kdpnf;±kH;a&;aumfrwD. aºu;a=umfoH twG J (2 ) trS wf ( 1 ) 2014 arv O D ;od ef ;pd e f or R wouf wr f ;- 3 E S p f jynf h r d e f @cG e f ;E S if h wvjynf h taetxm; b,fvkdrdef@cGef;vJ tawmf tl ,m;p&maumif;wJh rd ef @cGef ;yg? awmf awmf av;vnf ; rsuf ES majymifygw,f ? 'gh a=umif hvnf ; rD 'D ,mawG rS m pD pD nH oG m;wmyg? - ppf tk yf pkeJ@ ol @c±k d eD awGtwG uf taumif ;qk H ;tcsd ef jzpf aewmuk d Ek d if iH &J@ ork dif ;pOf rS m taumif;qk H;tcsdefvkd @ ajymoGm;wm - zG J@pnf ;tk yf csKyf ykH tajccH Oya'jyif qif a&;/ wk d uf zsuf a&;oH awG ql nH aecsd ef rS m (v$ wf awmf wG if ; 0if =u&wmuk d &nf !¸ ef ;+yD ;) ck - Oya'uk d vuf cH ae=u+yD r[k wf vm;vk d @ tom;,loGm;wm - &ck d if ud pP / ajrmuf buf yk d if ;u wk d uf yG JawG eJ@ od ef ;csD wJh 'k uQ onf pcef ;awG uk d rsuf uG ,f jyK+yD ; trsKd ;om;pnf ;vk H ;nD nG wf a&;uk d aqmif &G uf Ek d if +yD vk dvk d ajymwm - ppf tk yf pk tusKd ;pD ;yG m;eJ@tnD vkd @ ajym&r,f h tpm; 2008 Oya'uk d acwf eJ@tnD jyif qif / acwf eJ@tnD jyefvnf a&;qG Jzk d@ vkyf aeygw,f æajymwm (acgif;}uD;aqmif;yg;)

Upload: ko-dore

Post on 02-May-2017

217 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: AYDP 2(1)-N

1

Armjynf uGefjrLepfygwD A[kdpnf;±k H;a&;aumfrwD. aºu;a=umfoH

twGJ (2 ) trSwf( 1 )2014 arv

OD;odef;pdef orRwoufwrf;- 3 ESpfjynfh rdef@cGef;ESifhwvjynfh taetxm;

b,fvkdrde f@c Gef;vJ

tawmf tl,m;p&maumif;wJh rdef@cGef;yg? awmfawmfav;vnf; rsufESmajymifygw,f?'gha=umifhvnf; rD'D,mawGrSm pDpDnHoGm;wmyg?

- ppftkyfpkeJ@ ol@c±kdeDawGtwGuf taumif;qkH;tcsdefjzpfaewmukd EkdifiH&J@ orkdif;pOfrSmtaumif;qkH;tcsdefvkd@ ajymoGm;wm

- zGJ@pnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'jyifqifa&;/ wkdufzsufa&;oHawG qlnHaecsdefrSm(v$wfawmfwGif; 0if=u&wmukd &nf!ef;+yD;) ck- Oya'ukd vufcHae=u+yD r[kwfvm;vkd@tom;,loGm;wm

- &ckdifudpP/ ajrmufbufykdif;u wkdufyGJawGeJ@ odef;csDwJh 'kuQonf pcef;awGukdrsufuG,fjyK+yD; trsKd;om;pnf;vkH;nDnGwfa&;ukd aqmif&GufEkdif+yDvkdvkd ajymwm

- ppftkyfpk tusKd;pD;yGm;eJ@tnDvkd@ ajym&r,fhtpm; 2008 Oya'ukd acwfeJ@tn D jyifqif/acwfeJ@tn D jyefvnfa&;qGJzkd@ vkyfaeygw,fæajymwm

(acgi f ; }u D;aqmif;yg ;)

Page 2: AYDP 2(1)-N

2

- twkduftcHawGbufu atmifhoufouf jzpfapr,fh “tpkd;&eJ@ twkduftcHawG vkyfazmfukdifzuftoGifEkdifiHa&; ,Ofaus;r_opf azmfaqmifEkdifcJh+yD”vkd@ ajymwm

- jynfwGif;+idrf;csrf;a&;udpP atmifjrifatmif vkyfawmhrvkd pum;cHxm;+yD;rS “jyÏmef;csufrsm;ESifhtnDvkyfr,f” jzpfoGm;wm

- “tm%m&Sifpepf EkdifiHr[kwfawmhbl;/ Oya'eJ@tnD tkyfcsKyfwJhEkdifiH jzpfvm+yD/ EkdifiHwumu todtrSwfjyKvm+yD”qkd+yD; em*pfeJ@ urBmysufvkrwwfjzpfcsdef ZGwftwif; xkd;xkd;odyfodyfeJ@ twnfjzpfatmifvkyfvkdufwJh Oya'&J@ tajctjrpfukd azsmufajymwmæ awG[m tl,m;p&mawGyg?

rqvacwfwkef;u ausmf=um;vSwJh pum;}uD; 3 cGef; &SdcJhzl;w,f?- r,m;+yD; r,m;- pyg;+yD; pyg;- pum;+yD; pum;æwJh?ckawmh r[kwfwmawGajymwJh Akdvfpef;,kae&m Akdvfodef;pdef ,lvkdufwmyJ?

wv=umawmh

jynfwGif;jynfy xl;jcm;csufawG ay:vmw,f? toHawGuvnf; wrsKd;ajymif;vmw,f? v$wfawmfeJ@ tpkd;&yGwfwkdufr_ rSdefazsmhoGm;w,f? Akdvfa&$ref;u “orRw}uD;[m u|efawmfhtpfukd}uD;yg”vkd@ tcGifhoifhwkdif; ajymvmw,f?

olwkd@twGif;ykdif;rSm “a':atmifqef;pk=unf&J@ tcef;u¾ ukefoGm;+yD? cyfwef;wef;yJ qufqHawmhr,f? cktdrfjzLawmfa&m/ bufuif[rfa&m/ tD;,lygvDrefa&m vrf;aygufoGm;+yDyJ? rvkdawmhbl;? æusefwm Akdvfwifat; aumfr&SifeJ@ v$Jxm;vkduf”æwJh? bk&m;+yD; jirf;zsufvkduf=uwmyJ?

aumfr&SifOuUÏjzpfol Akdvfwifat;u Akdvfodef;pdefrdef@cGef; xGuf+yD;+yD;csif; ajymxm;wm wck &Sdw,f? “pdwfcsyg?u|efawmfvnf; oduQmeJ@ aewmyg? u|efawmf vlnpf}uD;/ bufvkdufw,fqkdwJh yk*~Kdvftjzpf orkdif;twGif rcHygbl;?r#r#ww vkyfr,f”æwJh? 'gu 2015 a&G;aumufyGJtwGuf ajymwmyg?

ckawmh Akdvfwifat;uyJ “oufqkdif&m rJqENe,frSm 0ifa&muf,SOf+yKdifolyJ rJqG,fw&m;a[mcGifh ay;r,f—rJqG,fcGifh 3 v tcsdefay;wm rsm;w,f? rav;&Sm;rSm 15 &ufyJ cGifhjyKw,f? pnf;urf;twkdif; ukd,fpm;vS,fawG vkyfyg?apm'u wufcGifh r&Sd? rvkyfvkd@uawmh ygwDyg zsufodrf;ypfr,f”æ vkd@ jzpfvmw,f?

aemuf orRwvkyfolu “acwfeJ@tnD jyefvnf a&;qGJzkd@ vkyfaeygw,f” ajymxm;+yD; ckawmh olukd,fwkdifujyifzkd@rvkdbl; - bufrSm &Sdaew,fvkd@ owif;xGufvmw,f? umcsKyfeJ@ Akdvfwifat;uawmh ajAmifyJ/ rjyifEkdifbl;ajymaewm awG@&w,f?

&ifr˜ae&r,fh jynfolawG

wvausmftcsdefrSmyJ ,lu&def;udpP ay:vmw,f? *,ufu }uD;ygw,f? cGJxGufr_udpPyJ? ArmjynfrSmwkdif;&if;om;awG&J@ vlrsKd;pkjy\emawG waxG;}uD; &Sdw,f? tm;vkH;vkdvkdu cGJrxGufbl; ajymxm;wmuawmh&ifat;p&myg? Armhtcuf igwkd@tcsuf - qkdvkd@uawmh ig;yg;arSmuf+yD? us,fus,favmifavmif toHwckwkdufwkdufqkdifqkdif ay:vmaew,f? ±kd[if*smjy\emeJ@ ywfouf+yD; ukvor*~eJ@ tar&duef wnDwnf; xGufvmw,f?rSefrSefuefuefeJ@ aumif;aumif;rGefrGef ukdifzkd@ wGef;tm;ay;wmyJ jzpfw,f?

a&S@rwkd; aemufrqkwf jzpfaewJh +idrf;csrf;a&;jy\emukd ta=umif;jyK+yD; tar&duefu jynfwGif;a&;udpP 0ifa&mufywfoufvmw,f? vlrsKd;pkacgif;aqmifawG wokwf+yD;wokwf yifhzdwf vufcsmay;aewm awG@&w,f? ppftkyfpkbufuvlawGvnf; a&S@qifhaemufquf oGm;aew,f? avmfbDorm;awG ysm;yef;cwf jzpfaew,f? tm;vkH; upm;ae=uwmyJ?

tm%m rpGef@&&if +yD;a&m/ 2 rsufESmyJ vkyf&vkyf&/ wzufwnf;yJ ajy;uyf& uyf& vkyfrSmyJ-qkdwJh “vlvnf}uD;”ppftkyfpka=umifh jynfolawG &ifrae&rSmyg?

(1/ 5/ 2014)

Page 3: AYDP 2(1)-N

3

OD;0if;wif uG,fvGefjcif;tay:ArmjynfuGefjrLepfygwD ajyma&;qkdc Gi f h& S dol.

xkwfjyefa=unmcsuf(1§2014)

(23 / 4/ 2014)

1? acwfwkdif;acwfwkdif;rSm jynfolu cspf/ jynfolu ,kH=unf/ jynfolu tm;ukd;tm;xm;tjyKcH&wJh yk*~KdvfawG ay:aygufavh&Sdygw,f/? tarSmifacwfrSm ykday:wwfygw,f?olwkd@uG,fvGefwJhtcgusawmhvnf; tpm;xkd; r&wJholawGtjzpfESajrmwordcJhwmcsnf;yJ? 'gayrJh OD;0if;wifukdusawmh u±k%m ykdcJh=uw,f? ol[maxmifxJrSm (19) eSpfausmf enf;rsKd;aygif;pkH t+iKd;}uD;}uD;eJ@ ESdyfpufcHcJh&+yD;ajymifajymifajrmufajrmuf xGufvmEkdifol jzpfvkd@yJ? 'gayrJh (6) ESpfawmif r=umvkdufbJckawmh uG,fvGefoGm;cJhyg+yD?

jzpfpOfukd=unfh&if &Sif;ygw,f? ol@ukd ppftpkd;&tqufqufu owfvkdufwmjzpfw,f?

2? ol axmifu xGufvmawmh jynfol@twGuf ykdvkyfEkdifawmhrSmqkd+yD; ygwDu}uKdqkdcJhw,f? trSefyJ/ axmifjyify (5) ESpfausmf umvtwGif;rSmvnf; rausysufEkdifwJhaumif;r_awG jyKay;oGm;cJhw,f? ol[m &yfwnfcsuf ckdifrmol jzpfw,f? tkyfpkd;olt}uKdufbmrS rvkyfcJhbl;? jynfol@twGufyJ vkyfcJhw,f/ 'ghtjyif - xl;jcm;wJhaoe*FAsL[morm;jzpf+yD; t&Snfukd jrifwwfw,f? vkdufzufwJh AsL[m (enf;y&d,m,f)ukd cswwfolvnf; jzpfw,f? ol aocgeD;qJqJ +idrf;§yGifh vli,facgif;aqmifawGeJ@ywfouf+yD; ajymcJhwmukd=unfh-EGm;uGJ&if usm;qGJcH&r,fh tEW&m,fukd awG;yl+yD;owday;cJhwmyJ?3? OD;0if;wif uG,fvGefwm[m jynfolawGtwGuf qkH;±_H;r_}uD; wck jzpfw,f?twkdif;twm }uD;rm;ygw,f? 'gayrJh - 'Dae@vkd jynfolawG ukef;xaecsdefrSm OD;0if;wifwkd@v_yfE_d;xm;cJhwJh/ jynfol@tusKd;aqmifvkdwJh OD;0if;wifvkd ‘ay:opf’ av;awG t+yKdif;t±kdif;ay:vmaeygw,f?

ol@vkdvlrsKd;u &Sm;w,f? 'gayrJh r&SdEkdifwm r[kwf?'Dae@ umvrSm wkduf&J - tEkdif,l&JwJh OD;0if;wifvkdvl rsm;rsm;ay:zkd@ vkdw,f?

Page 4: AYDP 2(1)-N

4

trSwfpOf bmompum;t&vlrs d K ;p k }uD; bmompum;i,faygif; vlOD;a&

1 jrefrmpk 16 9˜862˜6942 u&if 17 1˜348˜0663 wdkif;(&Srf;) 18 1˜021˜9174 uluD;(csif;) 45 343˜8645 rGef 1 305˜2946 yavmif 11 176˜1247 ucsif 9 153˜8978 vdkvdkrlqdk 12 93˜0529 quf(K) 6 35˜23710 r&kd 1 14˜04911 rav; 2 6˜368

'Dpum;t& vlrsdK;pk}uD; 11 rsdK;/ bmompum;i,f 138 rsdK;ukdawG@&rSmjzpfygw,f? vlrsdK;wlayr,fh bmompum;uGJawG jzpfaew,f qkdwm udkdazmfjyxm;w,f?

9/ 2/ 2014 ae@u AGD tkd at eJ@ar;jref;cef;wckrSm 0ef}uD;OD;(Adkvf) cif&Du oef;acgifpm&if;aumuf,la&;eJ@ ywfoufjyD; ajym=um;&mrSm 1931 ckESpf oef;acgifpm&if;t& ArmjynfrSm vlrsdK;aygif; 135rsdK;&Sdw,fvkd@ajymoGm;ygw,f? ArmjynfrSm vlrsdK; 135 rsdK;&Sdw,fqdkwme0w tpdk;&vufxufusrS ajymoHqkdoH=um;&wmjzpfygw,f?tJ'g[m wdkif;&if;om;pnf;vkH;a&;udkwzGzGajym&if; wkdif;&if;om;tcsif;csif; aoG;uGJ atmifvkyfwmyJjzpfygw,f?

0ef}uD; OD;(Adkvf) cif&DajymwJh 1931 ckESpf oef;acgifpm&if;rSmaz:jyxm;wmu ArmjynfrSm vlrsdK;pk}uD; 11 rsdK; vlrsdK;EG,ftm;jzifh55 rsdK;? bmompum;i,faygif; 131 rsdK;&Sdw,fvkd@azmfjyxm;ygw,f?ukd;uG,fwJhbmomt& Ak'<bmom (84) &mckdifE_ef;/ ewfukd;uG,fol(5 'o r 2) &mckdifE_ef;/ [dENL (3 'or 9) &mckdifE_ef;/ rlqvif (4)&mckdifE_ef;/ c&pf,mef (2 'or 3) &mckdifE_ef;/ uGefjzL;&Syf (0 'or 2)&mckdifE_ef;/ a&0wD (0 'or 008 ) &mckdifE_ef;/ qpf (0 'or 07)&mckdifE_ef;/ *sdef;bmom (0 'or 005) &Sdw,fvdk@azmfjyxm;ygw,f?

tJh'Doef;acgifpm&if;rSm vlrsdK;pk}uD; 11 rsdK;qdkwm[mvnf;ArmjynfvlrsdK;pka&;&mppfwrf;/ 1917 (Ethnological Survey ofBurma 1917) ukdtajccHxm;wmjzpfygw,f? tJh'Dppfwrf;rSm atmufygZ,m;twkdif; vlrsdK;tvkdufbmompum;i,f (bmompum;uGJ)b,favmuf? vlOD;a&b,favmufqkdwm az:jyxm;ygw,f?

wef;wl&nfwl aoG;pnf;nDnGwf=ujyD;udk,fh=urRmudk,fzefwD;=uygpdk@

armifrdk;OD;

Page 5: AYDP 2(1)-N

5

tJh'D 1917 ckESpfumvawGwkef;u okawoejyKcsuft&ArmjynfxJudk0ifvmwJh vlrsdK;tkyfpk oHk; pk&Sdw,f?

wdbufwkdbmrif;(wdbuf/Arm) vlrsdK;EG,f}uD;(vlrsdK;tkyfpk)/ rGef/crm vlrsdK;EG,f}uD;/ xdkif;/w&kwfvlrsdK;EG,f}uD;wkd@jzpfygw,f?

wdbufwdkbmrif;rSm (1) ArmeJ@vlrsdK;wlpk (2) csif;/ ucsifvlrsdK;wlpkeJ@(3) vdkvdkvlrsdK;pkqdk+yD; okH;pkcGJEdkifw,f?

- (1)ArmeJ@ArmrsdK;wlpkrSm 1? Armjynfr vlrsdK; 2? &ckdif 3?&rf;jAJ 4? u'l; 5? zkef 6? r&l; 7? v&SD; 8? tufpD 9? erf;10? '±l; 11? awmif ±kd; 12? wref; 13? a,m 14? r±kd 15?acsmif;om; 16? xm;0,fom;17? jrdwfom; 18? rdkif;om;19? tif;om; 20? "Ekwkd@jzpf=u ygw,f?

- (2) csif;/ ucsifvlrsdK;pkwGif 1? csif;? 2? ucsif 3? em* 4?a*g&D 5? 'l;vif; wkd@yg0ifygw,f?

- (3) vkdvdkrlqdk vlrsdK;pkwGif 1? vdkvdk 2? vDpl (0g) a,m,if3? v[l 4? rlqdk; 5? uGD 6? aum 7? tmukd wkd@yg0ifygw,f?wdbufwkdbm rif;tEG,f}uD;rSm vlrsdK;pkaygif; 32 rsdK; yg &Sdw,f?

- rGef/ crmtEG,f}uD;rSm 1? rGef (0g) wvkdif; 2? 0 3? vm 4?yavmif 5? yvJ 6? rDtdk 7? ,mtkd 8? &Dtef 9? ya'gif;10? A&J 11? ,if; abmf 12? Z&def; ponfwkd@yg0ifw,f?rGef/ crmvlrsdK; 12 rsdK;yg0ifw,f?

- wdkif;(0g) &Srf;/w±kwftEG,f}uD;wGif 1? &Srf; 2? u&if 3?,dk;',m;(xkdif;) 4? cGef; 5? vl 6? vmtdk 7? &Srf;/ w±kwf8? &Srf;/Arm 9? awmifol 10? vrf; 11? vmtdk wkd@yg0ifjyD;vlrsdK;aygif; 11 rsdK;&Sdygw,f?

'ga=umif h 1931 ckESpf oef;acgifpm&if;aumufwJ htcgrSmvlrsdK;pkpkaygif; 55 rsdK;eJ@ bmompum;aygif; 131rsdK;vdk@yg ygw,f?1917 ckESpf ppf wrf;rSm bmompum; 138 rsdK;&Sdayr,fh 1931ckESpf pm&if;t& bmompum; 131 rsdK;awG@&ygw,f?

'Dpm&if;Z,m;awGudk 0d'l&ocifcspfarmif&J@ jynfaxmifpkaemifa&; trSmpum; ( 10/ 3/ 1962) pmwrf;rSm awG@&SdEdkifygw,f?

0d'l&ocifcspfarmif[m &Srf;rlvkd@ac:wJh jynfaxmifpkrlukd qef@usifoljzpfw,f? z,f'&,fqdkwm cGJxGufa&;vdk@yJ em;vnf+yD;awmhArmjynf rSm vlrsdK;aygif;trsm;}uD;&S dawmh vlrsdK;wkdif;cGJxGuf&ifjynfaxmifpk}uD;+ydKuGJvdrfhr,fqkdwJh tjrifudkoufaoxlzkd@ 'Dpm&if;Z,m;awGudk wifjycJhwmjzpfw,f? wenf;tm;jzifh 1962 ckESpfrwfv 2 &ufae@rSm Adkvfae0if;tm%modrf;wm[m jynfaxmifpk}uD; +ydKuGJr,fh tajctaejzpfvkd@ qkdwmudk axmufcHwJh pum; ajymwmyJ?

1917 ckESpf Armjynfvlrs d K;pka&;&mppfwrf;rSmygwJ h qufbmompum;[m 1984 ckESpfrSm vkH;0aysmufuG,foGm;yg+yD?

qufbmompum;ukdajymwwfwJhwpfyg;wnf;aom bkef;awmf}uD;[m 1984 ckESpfrSmyJysHvGefoGm;vkd@ jzpfygw,f? &Srf;jynfe,f rkd;eJ/armufr,f/vif;ac; jrdK@e,ft=um; &SdwJh }wd*Ha'oawmifa=umukdvG,fqufvkd@ ac:ygw,f? 'Dawmifa=umeJ@ teD;w0dkufrSmaexkdif=uwJhvlrsdK;[m qufvlrsdK;awGjzpfygw,f? 'gayrJh qufvlrsdK;awG&J@ aexdkifykH"avhxkH;pHawGuvnf; &Srf;vlrsdK;awGvkdyJjzpfygw,f? &Srf;vlrsdK;awGvkdyJAk'<bmomukd ukd;uG,f=uygw,f? pmayvnf; &Srf;pmayudkyJ okH;pGJvm&mu qufbmompum;ukdtajymenf;vm&m wpwpeJ@ qufbmompum;[m aysmufuG,foGm;wmjzpfygw,f? 1980 ckESpfawGrSmrqv ppftpdk;&u jzwfav;jzwf pepfusifhokH;wma=umifh vG,fqufawmifa=umeJ@ teD;w0kduf&GmawG tm;vkH; ysufpD; ukefygw,f? pkpkaygif;aus;&Gm 20 ausmf&Sdygw,f? tm;vkH;&Gmykef; &Gma&Smifjzpfukefygw,f? apmapmuajymwJh qufbmompum;wwfwJh wyg;wnf;aom bkef;awmf}uD;[m &Gmykef;&Gma&SmifrSmyJ ysHawmfrloGm;wmjzpfygw,f? tck tJh'DqufvlrsdK;tm;vkH;[m olwkd@[m qufawGjzpfwmod=uayr,fh olwkd@ukd,folwkd@ &Srf;awGvkd@yJ cH,l=uygw,f?&Srf;pdwfyJ &Sdae=uygw,f?

vG,fqufawmifa=um&J@ajrmufbuftpGefqkH;rSm&SdwJh 0rfusL&Gma[mif;&J@ajrmufbufrSm ay 20 avmufjrifhwJh ausmufeH&H wpfck&Sdygw,f? ausmufeH&HrSm jy'g;vif;*luvuf&mrsdK;eJ@ vl&kyfeJ@ ajymif&ky fawGa&;xm;w,f? aq;eDe J @ trJa&mifE Sp frs d K;y Jok H;ygw,f?a'oom;awGajymwmuawmh 'Dt±kyfawGudk ewfawGua&; wmjzpfw,f? rdk;&moDrSm aysmufoGm;+yD; rkd;vGef&moDrSm jyefay:vmw,fvkd@qdkw,f? 'DeH&Ha&;t±kyfawGudk =unfhjcif;tm;jzifh jy'g;vif;*l(y'wfvd_%f) ae vlom;rsdK;EG,fawG[m 'D vif;ac;/ rkd;eJ/ armufr,fcGifawGxJrSmvnf; aecJhzl;w,fvkd@,lq&if &Edkifygvdrfhr,f? a&S;a[mif;okawoeynm&SifawG/ ordkif;ynm&SifawG/ okawoDawGokawoevkyfoifhw,fvkd@xifygw,f? 'DausmufeH&H[m vif;ac;/rkd;eJum;vrf;awmifbufrSm&Sd+yD; um;vrf;eJ@ 5 rdkifavmufyJa0;ygw,f?rdk;eJ/ armufr,fum;vrf; ta&S@bufrSm&Sd+yD; um;vrf;eJ@ 7 rk difavmufyJa0;ygw,f? 'guawmh qufvlrsdK;/ vG,fqufawmifa=umta=umif;a&;&if; qufpyfa&;rdoGm;wmyg?)

0ef}uD; (Adkvf) cif&DajymwJh vlrsdK; 135 rsdK;udpPudkqufajymyghr,f?1931 ckESpf oef;acgifpm&if;t& ArmjynfrSm vlrsdK;pkaygif; 55 rsdK;eJ@bmompum;aygif; 131 rsdK;vkd@az:jyxm;cJhygw,f? 'DudpPb,folrSvnf; tjiif;ryGm;/ jy\emrvkyfbJ aevm&muae e0w vufxufusrS ArmjynfrSm vlrsdK; 135 rsdK;qkdwmjzpfvmygw,f?

8/ 11/ 89 ae@xkwf vkyfom;jynfol@owif;pmrSm jrefrmhtajccHOya'rsm;ta=umif;odaumif;p&mqdkwJhacgif;pOfeJ@ Om%fxuf qkdwJhuavmif&Sifu aqmif;yg;a&;ygw,f? tJ'Daqmif;yg;rSm ArmjynfrSm&SdwJh vlrsdK;awGudk trnf/ vlOD;a&eJ@ vlrsdK;vkdufyg0ifwJh &mckdifE_ef; tcsdK;tpm;awGyg wGufjyxm;ygw,f?

Page 6: AYDP 2(1)-N

6

aqmif;yg;yg Z,m;twkdif;azmfjyvkdufygw,f?

'DZ,m;t& vlrsdK;tkyfpk 8 pkeJ@ vlrsdK;ta&twGuf 135rsdK;jzpfoGm;ygw,f? 'g[m e0w ppftpkd;&&J@

tmabmfvnf;jzpfygw,f? 1931 ckESpf oef;acgifpm&if;t&bmompum; 131 rsdK;ukdvlrsdK;vdk@rSwf,ljyD; 'DZ,m;rSmawmh

yg0ifonfhvlrsdK;ta&twGufqdkwJhZ,m;uGufxJxnfhoGif;vkdufykH&ygw,f?

tJh'D[mukdyJ e0w/ etzeJ@uae@ t&yf0wfvJxm;wJhorRw OD;(Adkvf) odef;pdef ppftpdk;&txd ArmjynfrSm vlrsdK; 135rsdK;qdk+yD; twnfaygufvkyfajymaewmjzpfw,f? 0ef}uD; OD;(Adkvf)cif&Dtmaygufavmufatmif wzGzGajymaewm[mvnf; 'gygyJ?

tkyfpkd;olppftpdk;&tqufquf[m ArmvlrsdK;}uD;0g'ukdusifhokH;+yD; ArmvlrsdK;tyg0if ArmjynfvlrsdK;pkHjynfolawG&J@ w&m;wJhtcGifh ta&;awGudk eif;acszsufqD;cJhw,f? vlrsdK;pkHjynfolawGawmif;qkdaewJh +idrf;csrf;a&;/ 'Drkdua&pDa&; wef;wla&;/ w&m;r#wa&;/ udk,fh =urRmudk,fzefwD;a&;/ trsdK;om; pnf;vkH;nDnGwfa&;awGudk t+rJwrf;eif;acszsufqD;cJ hw,f? vlrs dK;pk HjynfolawGbufu&yfwnf+yD; wkdufyG J0ifolawGudk aomif;usef;oltzsuf orm;qdk+yD; &uf&ufpufpuf zrf;qD;ESdyfpuf/ owfjzwfacsr_ef;wmvkyfcJhw,f? tckvnf; vlrsdK; 135 rsdK;qkdwm aoG;cGJzdES dyfzdk@ vkyfwmyJjzpfw,f? Arm tcsif;csif;/ u&iftcsif;csif;/&ckdiftcsif;csif;/ &Srf;tcsif;csif;ponfjzifh vlrsdK;wrsdK;xJrSmyif

tcsif;csif;aoG;uGJatmif vkyfwmjzpfw,f?tckvnf; vlrsdK;pkawmfawmfrsm;rsm;u olwdk@ukd ppftpdk;

&u rw&m;trnfwyfowfrSwfwmawGudk vufrcHbJ olwkd@trnfudk olwkd@ yJ owfrSwfzdk@awmif;qdkaeygjyD? vlrsdK;pkawG&J@pmay/,Ofaus;r_awGjr‡ifhwifzkd@awmif;qdkaeygjyD?

vlrsdK;wdkif;awmif;qdkaewJh wef;wla&;/ aoG;pnf;nDnGwfa&;/ udk,fh=urRmudk,fzefwD;a&;/ udk,fykdifjyÏmef;cGifh qdk wmawG[mvlrsdK;pkH jynfolw&yfvkH;awmif;qdkaewJh +idrf;csrf;a&;/ 'Drkdua&pDa&;/aoG;pnf;nDnGwfa&;/ w&m;r#wa&; vl@tcGifh ta&;awGqkdwmawGeJ@ wxyfwnf;yJ jzpfw,fqkdwm oabmayguf=u&if ppftm%m&Sifpepfukd wkdufzsufEdkifygvdrfhr,f? tckvnf; ppftm%m&Sifpepf&J@ o&zl 2008 tajccHOya'udk wenf;r[kwf wenf; wkdufzsufaewJh wkdufyGJawG[m e,fy,f toD;oD;rSmay:aeygw,f?

armifrdk;OD; 12-02-2014

pO f vlrs dK;tkyfp k yg0ifonfh vlrs d K;ta&twGuf vlOD;a& &mck di fE _e f;1 ucsiftkyfpk 12 586˜379 1 'or 4782 u,m;tkyfpk 9 178˜579 8 'or 4503 u&iftkyfpk 11 2˜659˜961 6 'or 7054 csif;tkyfpk 53 840˜661 2 'or 1195 jrefrmtkyfpk 9 26˜658˜505 67 'or2076 rGeftkyfpk 1 1˜011˜480 2 'or 5507 &ckdiftkyfpk 7 1˜730˜674 4 'or 3638 &Srf;tkyfpk 33 3˜287˜311 9 'or 648

Page 7: AYDP 2(1)-N

7

            wvrf;vHk; a=umfjimawG wazG;azG;urf;a0wJhwacwfwcsdefu ±kyf&Sifa=umfjimum;}uD;vdk xkwfjyefcsufawG wxkwfwnf;xkwf+yD; usif;yaewJh “+idrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJ”[m wa&G@a&G@wdk;vmcJhygw,f? 'gayrJh jcm;em;wmwcku ±kyf&Sifa=umfjimum;uomrefqdkif;wD;wmjzpf+yD; 'DaqG;aEG;yGJrSmawmh aemufcHuaoewfoHawG t+rJ=um;ae&wmygyJ?            ESpfeJ@csD+yD;tcsdef=umvm+yD;jzpfwJh 'DaqG;aEG;yGJpOfrSm tckxufxd rl=urf;wckawmif r,fr,f&&qkyfqkyfudkifudkifjyp&mr&Sdao;ayr,fh 'DumvtwGif; ppfyGJawGtwGif; aowJhESpfzufwyfom;eJ@ t&yfom;ta&twGufuawmh renf;vSbl;qdkwm 0efcH&r,f? aemuf+yD; udk,fhtdk;udk,fhtdrfudk ypf+yD;ajy;=u&wJh ppfajy;'kuQonfta&twGuf[mvnf; wdk;+yD;&if; wdk;aeygw,f? tqdk;qHk;uawmh ESpfzufoabmwl owif;xkwfjyefcsufqdkwm xGufvm+yD;aemuf w&uf/ ESpf&ufavmuftaerSmyJ aoewfoHawG xGufvmwJhudpPrsdK;yJjzpfygw,f?            odyfowdxm;oifhwJhtcsufwcsufu Adkvfcif!Gef@vufxufupvdk@ 'Dae@txd wdkif;jynfrSm olwdk@eJ@wdkufaewJh txJu tiftm;t}uD;qHk;vdk@qdk&r,fh vufeufudkifwyfzGJ@}uD;awGeJ@ typftcwf&yfpJzdk@ oabmwlnDcsufawG&cJh+yD; wcsdK@qdk&if ppftpdk;&&J@vufatmufcH jynfol@ppfawGawmif jzpfoGm;+yDvdk@qdkEdkifcJhygw,f?'gayrJh qef;wmu 'Dvdk ppfwyfoHk;&r,hf tajctaeawG“avsmhyg;”vsuf&Sdygw,fqdkwJht=um;uyJ olwdk@ppfwyfudk wae@+yD;wae@w&ufrvyf wyftiftm;awG rw&m;wdk;csJ@/ vufeufopfawG trsdK;rsdK; wyfqifaewmygyJ? tprSmawmh vlta&twGuf/ wyfta&twGufwdk;csJ@w,f? aemufydkif;rSmawmh vufeufwyfqifr_awG t}uD;tus,fjr‡ifhwifvmygw,f? 'Dwyfqifr_udk ta&twGufa&m/ t&nftcsif;t&yg jr‡ifhwifvmwmyg? ydkpdk;&drfp&maumif;wmu 'Dppfwyf[m olwdk@rSm &efolenf;oGm;+yDqdkumrS olwdk@ topf pkaqmif;&&Sdxm;wJh vufeuftopftqef;rsdK;pHkudk jynfolvlxkjrifatmif enf;rsdK;aygif;pHkeJ@xkwfjyaewmygyJ? olwdk@&J@ 0bfqdk'fawG/ bavmh*f qdk'ffawG(ppfwyfemrnf ajymifemrnfcHxm;wma&m/ cHrxm;wma&myg) awGrSm tJ'DvufeufopfawGudk wenf;enf;eJ@azmfjyae=uygw,f? wcgwavawmhvnf; rD'D,mawG&oGm;atmif oG,f0dkufwJhenf;awGeJ@

vkyfay;ovdk olwdk@tm%m&SifawG&J@ wvufudkifppfwyfae@vdk[mrSmppfa&;jyyGJawGeJ@ xkwfjyae=uygw,f? 'DvdkvkyfwmawG[m olwdk@eJ@aqG;aEG;ae=uwJh wdkif;&if;om; tiftm;pkawGudk jrifatmifjyaewmjzpfw,fvdk@yJ trsm;ujrif=uygw,f? wzufuaqG;aEG;w,fvdk@vkyf/ wzufu vufeufawGaxmifjyae=uwm[m ±dk;om;w,fvdk@qdkEdkifyghrvm;? wcgwcgusawmhvnf; autdkiftdkudk wdkufwmvdk wdkufyGJawGrSm 'DvufeufopfawGudkprf;oyf&if; rD;tm;eJ@ +cdrf;ajcmufwmawGvnf;vkyf=uygw,f? 'DvdktajctaerSmyJ tcsdK@aomwdkif;&if;om; tiftm;pkawG&J@ e,fajra'oawG[m xef;vsufvHk;acG;vsufwmvdk wjznf;jznf;eJ@ usKH@vmaewmawG awG@ae&ygw,f?            wu,fu OD;odef;pdefwdk@&J@ t&yf0wfppftpdk;&vkyfaewJh “pum;ajymyGJ”awG[m Akdvfcif!Gef@vkyfcJhwJh “+idrf;csrf;a&;” qdkwm&J@ tqufyg? vkyfenf;wcsdK@uGJvGJayr,fh t"du&nf&G,fcsufeJ@ t"duvkyfenf;uawmh wrsdK;wnf;vdk@ajym&if&ygw,f?tJ'DtxJrSm wcku wdkif;&if;om; vufeufudkiftzGJ@ xdyfydkif;u vlawGudk pD;yGm;a&;rufvHk;awGeJ@0,f,lwm/ aemuf+yD; ppfwyf&J@ c±dkeDawGb0 ajymif;ypfvdkufwJhenf;yg? tckwcgrSm xl;wmuawmh&Spfav;vHk;ta&;awmfyHkaemufydkif;rSm ay:aygufvmwJh c±dkeDawGuygt&yf0wfppftpdk;&bufu0if+yD; taxmuftulðyae=uwmeJ@ ArmjynfrSmjynfwGif;ppfjzpfaewm ESpfaygif;60 ausmfawmhrS apwem-pmemr_tjynfheJ@ 0ifa&mufvm=uwJh jynfyu(taemufwdkif;u)“+idrf;csrf;a&; tusdK;aqmif” awGyJjzpfygw,f? 'DaqG;aEG;yGJawGrSmtusdK;qdkifawG (stake holder) w,frsm;ygvm;vdk@ ajymp&mjzpfaeygw,f?            [kwfyg+yD? 'Dvdk ppftpdk;&u rD;pwzufa&r_wfwzufvkyfaewJh “typf&yfaqG;aEG;yGJ”awGuae b,folawGtwGufrsm; bmtusdK;aus;Zl;awGxGufvmyg+yDvJ? [kwWdywWd/ vufqkyfvufudkif jyp&m bmqHk;jzwfcsufrsm; ay:xGufvm+yDvJ? bmrS r&ao;bl;r[kwfygvm;? txl;ojzifh EdkifiHa&;oabmwlnDcsuf wckrSra=unmEdkifao;bJ aqG;aEG;zdk@tpDtpOf rl=urf; qdkwmawGomwrsdK;+yD;wrsdK; xGufvmaewm awG@=u&ygw,f? tck aemufqHk;&v'fuvnf; tvm;wl “tajccHaqG;aEG;p&m tcsufrl=urf;”qdkwmygyJ?

aqG;aEG;yGJZmwfarsm}uD;

A =o

Page 8: AYDP 2(1)-N

8

            'gayrJh 'DaqG;aEG;yGJqdkwmawG vkyfaewJhtawmtwGif; jynfwGif;ppfjzpfaewJh a'oawGrSma&m/ rjzpfwJhae&mawGrSmygacgif;aqmifwcsdK@csrf;omoGm;=uayr,fh atmufajcwyfom;awGeJ@ qif;&Jom;jynfolvlxk&J@b0awG[m vHk;0wdk;wufrvmwJhtjyif ydkydkqdk;oGm;wmudk xl;jcm;csufwckvdk txift&Sm;}uD;awG@ae&ygw,f? 'ghtjyif “+idrf;csrf;a&;tusdK;aqmif”awG tusdK;&Sdae=uwmudkvnf; rSwfwrf;wifoifhygw,f?            'DvdkeJ@yJ aysmfaysmf}uD;vkyfvm=uwJh aqG;aEG;yGJawG[m tckawmh awmifqDu a&mifeDroef;bJ tcsufjyrD;usnfawG ay:xGufvmwmudkawG@vm=u&ygw,f? tJ'guawmh olwdk@ajymwJh“ EdkifiHa&;aqG;aEG;”w,fqdkwJhtcsdefusrS wifjy&r,fh udpPawGudk wifjyvmwmyg? 'DudpPrSmvnf; aoewfpazmufwm[m ppftpdk;&bufuvdk@ qdk&ygr,f? aqG;aEG;yGJudk wifóuowfrSwfcsufrygbJ vkyfr,fqdkwJhtxJuyJ wdkif;&if;om;awG rjzpfraevufcH&r,fqdkwJhtcsufawGudk ppftpdk;&bufu wifvmygw,f? wzufom;udk vufeufcscdkif;&muswJh 'DtcsufawGudkwifvdkuf&if jy\emwufvdrfhr,fqdkwm odvsufeJ@ wifvdkufwmrdk@ 'DajcvSrf;[m odyfpOf;pm;p&maumif;ygw,f? (Adkvfrif;atmifvd_if uajym+yD;aemuf Adkvfjrifhpdk;u jyefajzaq; xkwfaewmudkawG@&awmh olwdk@&J@±dk;om;r_[m ydkoHo,&Sdp&mjzpfvmygw,f?) tckvkyfae=uwJh aqG;aEG;yGJqdkwmawGuae +idrf;csrf;a&;qdkwJh tajzwckxGufvmrSmudk pdk;&drfaeolawGu aqG;aEG;yGJawGZmwfarsm}uD;jzpfatmif wrifvkyfwJh t"dym,fxGufaeygw,f? wu,fusawmh t&ifu 0oz/ tufpftufpfat/ rkef;vm;pwJh tzGJ@tpnf;awGeJ@ aqG;aEG;cJhw,fqdkwmawG[mvnf; +yD;jywfw,fvdk@ &SdcJhvdk@vm;?                        wdkif;jynfrSm ppfvnf;rjzpf +idrf;csrf;a&;vnf;r&wJhtaetxm;wck zefwD;+yD; wyfawGudkwdk;csJ@+yD;&if;wdk;csJ@/ vufeufopfawG wyfqif+yD;&if;wyfqif/ 'DvdkeJ@ ppfwyf&J@tm%mcsKyfudkifr_udk ydkrkd +rJ+rHoxuf+rJ+rHzdk@ qdkwm[m Adkvfae0if;vufxufupvkd@ Adkvfoef;a&$-Adkvfcif!Gef@acwftv,f uae@Adkvfodef;pdefwdk@vufxuftqHk; ppftm%m&SifawG usifhoHk;cJhwJh tajccH enf;AsL[mjzpfygw,f? tckaemufydkif;xl;wmu tJ'Dppfvnf;rjzpf +idrf;csrf;a&;vnf;r&wJh a'oawGxJu o,HZmwawGudk ppfwyfeJ@olwdk@&J@c±dkeDawGu armifydkifpD;=uwmygyJ?            wae@us&ifawmh jynfolawGtaeeJ@ 'DaqG;aEG;yGJawGu&wJh wu,hftjrwf-t±H_;pm&if;udkwGuf=uygvdrfhr,f?

A =o

igikdrdonfighrsuf&nfonfeDonf eDonf eDonf?

yef;wyGifhvkdEGrf;&ifhysufpD;/ onfajr}uD;rScsnf;ESD;uG,faysmufoGm;onfr[kwf?

ESpfaygif;axmif&m/ urBmq,foufrysufrwdrf/ rrSdefrjy,fruG,fraysmuf/ ajymifajrmufowWdeDbd&J&J/ oifhtoJtm;igwkd@=um;Yxm;vsuf oifxGufoGm;onfwum;? ?

jynfol@=u,f*sme,f(ZGef-1972) av;armif (ukdukdu|ef; tmZmenf&Jabmf)

tmZmenfokd @

'DuAsm[m rE©av;axmifwGif;rSm usqkH;oGm;ol&JabmfaX;vStwGuf pyfqkdxm;jcif; jzpfw,f?

rlvu “&JabmfaX;vS”okd@ævkd@acgif;pOfwyfxm;wmyg?

pmwnf;tzGJ@&J@rSwfcsuf

Page 9: AYDP 2(1)-N

9

vlwOD;rSmæonf;v$mjyifxuf/ oHr_dESufxm;,kH=unftm;vnf; &SdpjrJ?

,kH=unfcsuftm;enf;rsm;wkdif;&ef/ ukdufaywHv#if“cE<moufikH/ pGef@&ef}uKHurwkefrv_yf/ rqkwfrwGef@pGef@0Hhjcif;”ærSm'dk@wkdif;xGmæ?

“tvkyform;/ v,form;wkd@tiftm;aygif;zGJ@/ ypPnf;rJhomtm%matmifyGJ/ cHpjrJ”æ[katmifyGJtwGuf/ ,kH=unfcsufESifhtoufukday; aoG;om;ukdvSLoifhvkdvlukdjynfol b,frSm arhEkdifvdrfh?

tkd-oifraooifraoæ?

wyGifhaºuv#if/ TajrazmufcGJrsKd;aph&JrS/ tm;cJrmefopfyifawGjzpfI/ xGef;opfyef;awGjzmjzma0æ?

tkd-oifraooifraoæ?

ajr0,foifh±kyf/ zkH;uG,fjr‡Kyfvnf;rjrKyfESvkH;/ ajrwkH;azmufcGJtpOf&Jæ?

tkd-oifrao

oifraoæ?

jynfolawG=um;/ oifh±kyfyGm;v#ifvmoGm;vSnfhvnf/ &Sdaernfwnfhæ?

jynfol@wkdufyGJ/ qifE$J+cdrfhnHatmifyGJcHvnf;æ?EkdifiHxGef;opf/ qkd&S,fvpfjynfaqmufwnfxlvnf;æ?

jynfolESifhwGJ/ t+rJruGmoif&SdrSmwnfh?

ajrpmzkH;tkyf/ oifhukdjr‡Kyfvnf;rjrKyfEkdifbd/ jynfol&Sdor#oifhb0um;æawmufyaeqJ/ xGef;ajymifqJ? ?

,kH=unfcsufESifh tou f

av;armif

Page 10: AYDP 2(1)-N

1 0

EkdifiHawmf nd‡K;a&mfaoqHk;jcif;

EkdifiHawmfqdkwma'a0gvdk owW0g}uD;ayghigwkd@ukd ajcmufvSef@w,figwkd@ukd eSdyfpufw,figwkd@ukd b0awG owfypfw,f?

EkdifiHawmfqkdwmvSnf;wef;eJ@ ql;avoGm; bwfpfum;igwkd@pD;rS ykdufqH&ayr,fh[def;vm;a[mufvm; vkyfw,f?

EkdifiHawmfqkdwmpm;p&m&Sdolu pm;p&mr&Sdolukdwpfeyfav#mhpm;ckdif;wJh a&'D,kdigwdk@&J hAdkufawG[m&GH&SmpdwfeJ@w=uKwf=uKwf jrnfw,f?

EkdifiHawmfqdkwma&/ rD;/ om;owf/ ckd;ol/ olawmif;pm;a&ysufw,frD;ysufw,ftouf owfw,fckd;0Sufw,ftawmif;t&rf;xlw,f'kuQopf ig;yg;[mighukd uAsma&;zdk@ w&m;&apw,f?

EkdifiHawmfqdkwmppfom;u Oya'jyK+yD;EkdifiHa&;orm;awG pmaya[maewJhua&mfur,f jzpfpOf}uD;aygh&efukef+rKd@}uD;[m pdwWZaq;±Hkqdk&ifuAsmq&mawGu awmxGuf&[ef;yJ?

EkdifiHawmfqdkwmaps;uGufpD;yGm;a&; zkwfaumiftdwfuyfazmif;olawGutdwfuyfr&SdolawGukdrsufapmif;wcJcJ &ef&Sm=uw,f?

EkdifiHawmfqkdwmukd od+yD;wJhaemufigwdk@&J@ rD;jcpfawG rD;rawmufawmhbl;

igwkd@&J@ zdeyfawG vrf;r&Sdawmhbl;igwdk@&J@tdyfrufawG tem;rJhukefw,f?

EkdifiHawmfqkdwmukd awG@+yD;wJhaemufigwdk@&J@v,fuGif;awG pyg;rJhukefw,figwkd@&J@ ysKdrspfr_awG urf;uyfukefw,figwkd@&J@pOf;pm;^m%fawG rD;avmifoGm;w,f?

EkdifiHawmfqkdwmudk vufcHvkdufwJhtcgrdbozG,f tiftm;oHk;z,f&Sm;wmukd cHcJh&apmfum;r_awG yifvHk;yGifhwm jrifcJh&ukd,fusifhw&m;awG jrpfvdkaumwm odcJh&rvHk+cKHr_awG[m onf;cHr_wHcg;aygufuae 0ifvmcJhwmaygh?

edkifiHawmfu igwdk@udk ESdyfpufwJhtcgusdefpmawGukd oDcsif;vkyf+yD; igwkd@qdkw,f&&if& r&&ifcsaESmif}uKd;rJhaw;oGm;[mwkdif;jynfudk zHk;v$rf;vm&J@?

a[h²²²edkifiHawmf“rif;rSm bmomw&m;r&Sdbl;igwdk@rSm bmomw&m;&Sdw,f”“rif;rSm ,Ofaus;r_r&Sdbl;igwkd@rSm ,Ofaus;r_&Sdw,f”aESmif}uKd;rJhwyfOD;rSm 'Dw&m;oHawGtvHeJ@twl wnfvdrfhr,f?

a[h ²² EkdifiHawmf“rif;u vGwfvyfr_ukd zdESdyfw,figwdk@u vGwfvyfr_ukdysKd;axmifw,f”“rif;u r#wr_ukd acszsufw,figwdk@u r#wr_ukd a&S@wef;wifw,f”vlawG[m EkdifiHawmfukd qef@usifae=uurBmajray: oef@pifjcif;awG jyefvnfqdkufa&mufvmw,f?

aoG;pkyfr_qdkwJh a&aomufjrpfudkigwdk@awG ckwfxGifz,f&Sm;cJh=u

armifjrwfol

Page 11: AYDP 2(1)-N

1 1

&ufpufr_qkdwJh yifpnfukd igwdk@awG +zKdvSJae=uEkdifiHawmf[m Akef;Akef;vJzdk@ eD;pyfvmcJh+yD?

trsKd;om;}uD; vufyg;ap[mEkdifiHawmfudk ru,fwifEkdifawmhvlom;[m b,ft&mqdkwmwdkufyGJeJ@ azmfaqmifEkdifcJhjyDt"rR[m vGifhpifxGufajy;vdk@“EkdifiHawmfudk qef@usif=u”urBmtESH@aoG;pnf;nDnGwfae=uw,f?

edkifiHawmf aoqHk;wJhtcgpmoifausmif;awG vGwfvyfvmw,fEkdifiHawmf aoqHk;wJhtcgbmoma&;awG zdESdyfr_uif;oGm;w,fEkdifiHawmf aoqHk;wJhtcgvltm;vHk;[m todrSwfjyKcHtjzpfukd &&Sd+yD;vdif eJ@ tom;ta&mif cGJjcm;r_awG usqHk;ppfyGJawGvnf; EkdifiHawmfeJ@twl ajrjr‡Kyfo+*õK[f cHvdkuf&w,f?

EkdifiHawmf +yKdysufwJhtcgvufeufawGukd t&nfusdK+yD;bmoma&;trSwftom;awG xkvkyfcJh=uw,f?toef@&Sif;qHk;t0wfawGeJ@ vlawG[m

wpfa,muf pm;p&mukd wpfa,mufr#a0vdk@tH=op&m vlom;0g'[myef;vdkar$;vmw,f?

“EkdifiHawmf r&Sdawmhbl; æEkdifiHawmf aoqHk;cJhjyD æ”igwdk@&J@ rdcifawG 0rf;ajrmufpGmusL;&ifh=uawmfvSefa&;twGif;u om;i,fawGeJ@=unfEl;pGm jyefqHkpnf;=uyifv,fvdk us,fajym+yD;awmifawGvkd jrifhrm;wJhuAsmawGudk oDqkd=uw,f?

EkdifiHawmfawG r&Sdawmhbl;urBm}uD;[m aetdrfyJEkdifiHawmfawG r&Sdawmhbl;igwdk@&J@jzpfwnfr_ukd b,folrS acszsufvdk@r&edkifiHawmfawG r&Sdawmhbl;EdkifiHawmfawG vGefcJhjyDbdk;ab;awG&J@aumif;arGudkajr;jrpfawG cHpm;=uodrfarG@vSwJh urBmopf?

armifjrwfol

q&mr}uD;}uD;wvHk;twyfcHxdkufwJh&Jabmf}uD;toufvnf;}uD;/ 0gvnf;}uD;oduQmvnf;}uD;ordk@wdk@&JabmfawG[mtawG;raygufwJhtcgpdwfnpfwJhtcgrusef;rmwJhtcgE_wfcrf;emwJhtcgol@qDudkoGm;umudk,hf0rf;em udk,fxkwfajymudk,hfa&m*gudkwdkifyifukd,fh&ifudkzGihfjyudk,hfcspfb0udkvSpf[&Jabmf-&JabmfrawG&J@qdk;wdkifyif/ aumif;wdkifyiftr}uD;trdt&mxifanmifyif}uD;awmh xD;tpif;w&mtoGifq&mr}uD;tyg;rSm wkd@rsm;cdkvH_csif?

wdk@tm;vHk;&J@q&mr}uD;

zdk;oH (vlxk)

Page 12: AYDP 2(1)-N

1 2

ol@tyg;rSm*sif;azmeJ@0ArmeJ@&Srf;w±kwfeJ@"EkEkysdKwJhuav;rawGaq;tdwfvG,folvG,faoewfxrf;olxrf;toD;w&mtn‡mwckyrmoGm;av&mwGJavmif;wGJavmif;eJ@¹ywfoD;ae=uwJhjrifuGif;[mawmifapmif;rSm/ 0g;±Hkyif&dyfrSm=unfEl;p&m/ vGrf;armp&myg?

oHr%dyrmrmausmckdifusnf'DESvHk;eDupD;usvmwJhyD,0gpmol@pum;eJ@rkom;ryg ol@w&m;wdk@rSm=uifemr_odrfarG@r_ulnDvdkr_apwemawmifxkpkaygif;vdk@azmfjyaewmol@a&S@udka&mufumol@pum;em;axmifol[macgif;cgw,fvdk@r&Sdyg?

awmfvSefa&;pwif&mysOf;rem;tajccHa'otif;av;tajccHa'o108 ppfa'ota&S@ajrmuf ppfa'o&Snfvsm;vSordkif;a=umif;eJ@ajrmufjrm;vSwJhol&Jaumif;ta=umif;awGolajymjywdkif; acgif;wndwfndwfeJ@uav;awGtqDtpdrfhpm;&ovdk+rdef@+rdef@}uD; em;axmifcJhwm'DwcgawmhightvSnhfq&mr}uD;&J@ta=umif; ajym&+yD?

acgif;cg;ajcvuf/ tcsufnDpGmuwwfygwJh/ oGJ@oGJ@aysmif;aysmif;ol@vufacsmif;rsm;[m/ wcgw&HrSmaoewfarmif;vnf;/ qGJoifhqGJ&"m;r aygufjym;vnf;/ v$Joihfv$J&aq;xdk;tyfudkif/ pnf;0g;udkifeJ@xdkifvdkuf&wJhtpnf;ta0;ESifvdkuf&wJh c&D;a0;'gawGjyefawG;vdkuf&if,Hkyifr,Hkcsifp&m?yHkjyifvdk@xifcsifolxifp&m?

'gayrJha&S;oa&mtcgr[kwfjynfAm&mrSmr[kwfyHkjyifr[kwf0wKr[kwf?

ypPuQwdk@Armjynf'Dajrr[DrSmOD;xkyf=u,feDppftusôeJ@'DZmenftrsdK;orD;}uD;ordkif;pOfrSmO'gef;wGifavownf;?

zdk;oH (vlxk)

(2014 ckeSpf/ rwfv 8 &ufae@rSm uG,fvGefoGm;wJh &Jabmf=unfav; ac: &JabmfaiGokd@)

Page 13: AYDP 2(1)-N

1 3

'kd@tvH avrSm v$ifhqJavScGufcsnf;usefoaumvkd@vmajymraeeJ@?

'kd@tvHae'%f av'%f wkdufpm;cHzGmvefpkwfvJ &JrS&J?

'kd@tvH bmeJ@aq;jc,far;raeeJ@'kd@&J@=u,f'kd@&J@ol&Jaumif;taxmiftaomif;wkd@aoG;&nfb,fyef;csDaq;rS vkdufrrDeDrS eD?

avxefrkd;oufrkefwkdif;=um;r0yfwGm; OD;rnGwfa0;a0;=unfh jrifhjrifhysH'kd@tvH wdrfnGef@cl;qGwf&efolawG OD;nGwf'l;axmufcJh&wmt0gtºum;ryg'g orkdif;yJ?

tvHawmf ukdifpGJol&J@pGJ+rJwJh ajcrsm;'kd@&J@rdcif r[myx0Dajr'kd@{&m0wDurf;yg;euf±_dif;pGm tjrpfwG,fausmufqpfausmufom;xufcufcJpGm azmufxGuf&JvufyGifhopfawG eDeDvGifaewmoifrjrifwwfbl;qkd&ifxif&mawG ajymraeeJ@?

tvHawmfrSm w&m;ygvkd@tm;opfawG tpOfarG;zGm;'kd@jynfol odef;oef;ukaÉ&J@tv,fwkdufyGJ&J@qkHcsufrSm'kd@tjrJ &SdaewmwauG@rSm oifodvmr,f?

avScGufcsnf; rusefbl;atmifyGJukd qGwfcl;zkd@eufarSmifwJh ork'N&mukd jzwfumavSem0g tpif;w&mvmaeaygh“xavmh²²²tiwfab; usa&mufol 'kd@wawG”wJhv_dif;vkH;awG awmifvkdarmufvJ'kd@aw;oH rkd;,Hazmufayvdrfh?

jynfolawG usdefpmwkdufaeqJ'DuAsm[m 'kd@&J@pdefac:csuf'DuAsm[m 'kd@&J@ opPmwkdifwnfr_'DuAsm[m 'kd@&J@a=unmpmwrf;?

jynfol[m 'kd@tkd;tdrf'kd@ae@pOfvkyfief;[m wkdufyGJeJ@awmfvSefa&;&efol@ESvkH;om;ukd xkd;azmufr,fhwyfOD;&J@vSHoGm;xufjrjrrSm'kd@t+rJ &Sdaea=umif;aomif;wkdufu =um;apom;? ?

pdefac:oH ay;vkdufjyD

armifvS0if;(jrif; jc H)

Page 14: AYDP 2(1)-N

1 4

ajreDcJ&J@ umwGef;vuf&m(1)

Page 15: AYDP 2(1)-N

1 5

ajreDcJ&J@ umwGef;vuf&m(2)

Page 16: AYDP 2(1)-N

1 6

,ae@umvwGif Akdvfodef;pdef/ Akdvfa&$ref;/ Akdvfrif;atmifv_difwkd@ }uHhzGH@ppftkyfpktm; wOD;pD/ wuef@pD/ wXmepD cGJI =unfhjrifae=uonfh “r_dif;” rSm r_dif;wum r_dif;teuf tqkd;&Gm;qkH;aom r_dif;rdjcif;yif jzpfayawmhonf?

tay:,H udpPtcsKd@tay: Akdvfodef;pdef/ Akdvfa&$ref;/ Akdvfrif;atmifv_difwkd@ wOD;ESifhwOD; oabmxm;uGJjym;aeoa,mif avoHuav;awG ypf=urnf? olwkd@wGif; “yGwfwkdufr_”uav;awG jzpfaeoa,mif [efjyajymqkdae=uvdrfhrnfjzpfaomfvnf;-

-“2008 tajccHOya'”- wvufukdif cg;ykdufaqmifwyftjzpf csKyfukdifxm;onfh

“ppfwyf”- vuf0g;}uD;tkyf csKyfukdifxm;onfh t"du ppfAsL±kdu&uf

t&if;tESD;jzpfonfh “OD;ykdifvDrdwuf”(UMEH) -

ponfh olwkd@. toufbl; ESvkH;tdrfjzpfaom tm%m/b¾mwkd@tm; xdyg;vmv#if/ ywfoufvmv#ifrl olwkd@onf enf;enf;uav;r#yif uGJ=uvdrfhrnf r[kwfacs? onf;cH=uvdrfhrnfvnf;r[kwfacs? zkH;uG,fxm;onfh tpG,fESifhtqdyfukd ajAmif xkwfjyvdrfhrnfom jzpfonf? xkdt&mrsm;ukd rxdyg;ao;or# +yKH;+yKH;/ +yKH;+yHK;ESifh“pGmwJhol”ukd owdxm;+yD; qufqHaeygvdrfhrnf?

“b,folcGJcGJ 'kd@ruGJ t+rJpnf;vkH;rnf” qkdonfrSm txufyge,fy,f oHk;&yf tusKd;pD;yGm;ESifh ywfoufvmv#if t+rJpnf;vkH; nDnGwf=u&rnf[lonfh olwkd@. opPm"dÏmef/ olwkd@ppftkyfpk. 0HomEkpdwf"mwfyif jzpfayawmhonf?

olwkd@onf rae@wae@u (e0w-etz) ppftpkd;&. xdyfoD;tzGJ@0ifrsm; jzpfcJh=u+yD;/ wzef (e0w-etz) ppftkyfpk. tm%mtarGqufcHolrsm;vnf; jzpfonf? ,ae@umvwGifvnf; }[email protected];rsm;yif jzpfaeygonf? umcsKyfAkdvfrif;atmifv_difonfvnf;ppfwyfrS em;onfhtcg ol@a&S@u q&morm;uJhokd@ }uhHzGH@ygwDxJokd@omwef;0ifrnfjzpfonf? oD;jcm;ygwDaxmifvdrfhrnfr[kwf? (wpn)ygwDxJ 0if&efvnf; ta=umif;r&Sdacs?

,ae@umvwGif Akdvfodef;pdef/ Akdvfa&$ref;/ Akdvfrif;atmifv_difwkd@ }uhHzGH@ ppftkyfpk t}uHxkwfae=uonfrSm 2015 tcif;tusif;wGif DASSK ukd b,fvkd ukdifwG,fxdef;csKyf+yD; b,fvkdae&m csxm;rvJqkdonfhudpPom jzpfonf?

DASSK tm; ukdifwG,fae&mcsxm;a&;udpPonf olwkd@tzkd@ bmom&yftopf r[kwfyg/ DASSK tm; atmufazmfjyygenf; 2 enf;jzifh ukdifwG,f ae&mcsxm;cJhzl;+yD?

- tdrfcsKyfcsonfhenf;- xdef;ausmif;yGJxkwf(tuef@towfjzifh) tokH;csonfhenf;

tdrfcsKy fcsonfhenf;

1989ck Zlvdkif 20 rS 2011ck Ekd0ifbm 13 xd (e0w-etz)ppftpkd;& usifhokH;cJhonfhenf;vrf;jzpfonf?

,cifu DASSK ukd zrf;qD;tdrfcsKyfcsxm;vkdufv#if v_yf&Sm;r_rSefor#onf +idrf0yfoGm;cJhonf r[kwfygvm;? tu,fI “rw&m;wJh trdef@tm%m [lor# wm0eft& zDqef=u”qkdonfh

enf;vrf;ukd DASSK u jyefvnfukdifpGJvmv#if tdrfcsKyfcsonfhenf;/'DyJ,if;uJhokd@ t=urf;zufzdESdyfr_enf;vrf; paom enf;vrf;rsm;ukdtcsdefra&G; xkwfokH;&ef vufaES;aevdrfhrnfr[kwf[k ,lqygonf?

,cktcg DASSK bufuvnf; xkduJhokd@aom “awmfvSef/zDqefaom” enf;vrf;rsm;ukd pGef@v$wfcJh+yD; twdwfrSmyJ xm;cJhykH ay:ygonf? xkd@tjyif ,ae@umvY tdrfcsKyfcsonfhenf;vrf;onf avmavmq,ftm;jzifh olwkd@twGuf wGufajcrukdufaom/ tvkyfrjzpfaom enf;vrf;wck jzpfaeygonf? jynfwGif;/ jynfyukd jr‡LqG,f vSnfhpm;r_dif;wkduf&mY DASSK onf tokH;wnfhvSonf r[kwfygavm?

xdef;ausmif;y G Jxkwf (tuef@towfjzif h) tokH;csonfhenf;

“2008 tajccHOya'”ukd av;pm;vkdufemap+yD;/ “2012=um;jzwfa&G;aumufyGJ”jzifh v$wfawmfwGif; ae&mcsxm;ay;onfh enf;jzpfonf?

2008 tajccHOya'tm; yGJxkwf&mY DASSK [laomEkdb,fqk&Sif/ 'Drkdua&pD ESpfzufvS zJ}uKd;uav;jzifh csnfaESmifxkyfykd;EkdifcJhojzifh (jynfwGif;/jynfy) EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ oHwrefa&; tusKd;tjrwfawG woDwwef;}uD; &&SdcJhonfukd olwkd@vufawG@ od&SdcJh=u+yD;jzpfonf? DASSK ukd ykdifykdifEkdifEkdif xdef;csKyfEkdif+yDqkdv#if DASSK

tm; axmufcHaom jynfwGif;jynfy EkdifiHa&;tiftm;pkrsm;ukd xdef;csKyfEkdif/ukdifwG,fEkdif+yD jzpfonf? vufawG@wGifvnf; ,cif (pDtmyDyD)wGif yg0ifcJh=uonfh wkdif;&if;om;ygwDrsm;/ “88 rsKd;quf ausmif;om;”tpkrsm;. v_yf&Sm;r_ukd =unfhvkdufyg?

olwkd@onf DASSK a&G;cs,fcJhaom “t&Sdukd t&Sdtwkdif;jrifaom” vrf;ay:wGif pnf;urf;ao0yfpGm vkdufygav#mufvSrf;ae

(aZmfvwf)

r_ di f;rdjcif;rS vGwfuif;a&;

Page 17: AYDP 2(1)-N

1 7

=uonfr[kwfoavm? jynfyEkdifiHtpkd;&rsm;uvnf; ,cifu csrSwf cJhaom ydwfqkd@[ef@wm; zdtm;ay;r_rsm;ukd av#mhcs ±kyfodrf;+yD; tultnDawG ay;vmae=uonf r[kwfoavm? xdef;ausmif;yGJxkwf (tuef@ towfjzifh) tokH;csonfhenf;onf olwkd@twGuf tokH;wnfhtvkyf jzpfvSonf?

okd@ygI ,cktcg ,if;okd@ vufawG@tvkyfjzpfvSonfh enf; vrf;ukd rnfonfhykHpH/rnfonfhyrm% wkd;csJ@=urvJ? “2008 tajccHOya'”/ “ppfwyf”ESifh “ppfAsL&kdu&uf t&if;tESD;”wkd@ukd xdef;odrf;/ umuG,f/ wkd;csJ@&mY DASSK tm; rnfokd@ukdifwG,f xdef;csKyfae&mcsxm;=urvJ? [yk'fr 59 (p) ukd ¹cif;csuftcsKd@jzifh jyifqifum DASSK tm; orRw/ 'kwd,orRw tjzpf ae&mcsxm;+yD;/ ppfwyf 25&mckdifE_ef;ukd orRwoufwrf; 4 ckpm qufxm;a&; tay;t,ljyKv#if ykdI wGufom;ukdufrnfavm] qkdonfukdom olwkd@pOf;pm;ayvdrfhrnf?

olwkd@tzkd@ DASSK ukd ukdifwG,fxdef;csKyf ae&mcsxm; Ekdif+yDqkdv#if t&m&mukd xdef;csKyfEkdifrnfr[kwfygvm;? xdk enf;vrf;twGufAdkvfodef;pdef/ Adkvfa&$ref;ESifh Adkvfrif;atmifvd_if wdk@onf udk,fpD wm0efcGJ,lxm;=uyHkay:ygonf?

xkdokd@ ukdifwG,fxdef;csKyf ae&mcsxm;rnfh ab;tE©&m,frS vGwfajrmufzkd@twGufqkdv#if DASSK ukd,fwkdif jywfjywfom;om;pwif±kef;xGufrSom vGwfajrmufEkdifvdrfhrnfvnf; jzpfonf? tb,fha=umifhqkdaomf “orRw}uD;ukd ,kHw,f”/ “em,u}uD;u ajzmifhrwfw,f”[k qkdaom 'Drkdua&pDacgif;aqmif. ynmqefaom “pum;vkH;”rsm;onf 'Drkdua&pDaemufvkduf/ aemufygrsm;twGuf “w&m;”ozG,fjzpfaeonf r[kwfygoavm?

DASSK u “jynfol@tiftm;okH;r,f§ tjcm;enf;okH;r,f” ponf ajymvmojzifh 'DcsKyfem,u}uD;wOD;jzpfaom OD;0if;wifurl,ae@ EkdifiHa&;tiftm;pkwkdif; av#mufvSrf;&rnfh acwf0efESifh acwfvrf;ukd &Sif;&Sif;jywfjywf enf;ay;vrf;!efvsuf &Sdygonf?

- jynfvkH;u|wftpnf;ta0;}uD;- jyifqifa&;awmif;qkdyGJ}uD;- wwd, ta&;awmfykH}uD;,if;okd@ OD;0if;wif !¸efjyaeonfh ta&;awmfykHenf;vrf;jzifh “2008 tajccHOya'” tm; zsufodrf;+yD; tajccHOya'opfw&yfESifh

tpm;rxkd;Ekdifor# umvywfvkH; “r_dif;” wck r[kwf wck rd+yD; 'Drkdua&pDta&;onf a&pkefarsmaevdrfhOD;rnfom jzpfonf?

2014 Zefe0g&D Economist pmapmif rsufESmzHk;aqmif;yg;t&tem*wf tvkyftudkif&&Sda&;ESifh ywfoufwJh ta&;}uD;wJhpm&if;Z,m; 2 ck azmfjyxm;wm awG@&w,f?

1 ? urBmhvlcsrf;om 85 a,muf&J@ ºu,f0r_[mwurBmvHk;&J@ vlOD;a&xuf0uf&SdwJh qif;&Jom;rsm;&J@ ydkifqdkifr_eJ@nDw,f?

2 ? vmr,fhtESpf 20 rSm urBmay:&Sdtvkyftudkifaygif;&J@ 47µ[m tvdktavsmufpuf(puf±kyfqdkygpdk@) eJ@ tpm;xdk; cH&edkifw,f?

txufyg tcsufESpfcsuft& tvdktavsmufpufawGydkrsm;vmwmeJ@tr# ukr`%D}uD;rsm;&J@ pGrf;&nfydkjrifhvm(vltpm;pufawG0ifvmI) tvkyftudkifawG &Sm;yg;vm+yD;aumfydka&;&Sif;}uD;awG 0ifaiGydkpkyHk vmygvdrfhr,f? rnDr#r_acsmufurf;yg;[m ydkrdkeuf±_dif; oGm;ygvdrfhr,f? ,cifuqdk&ifpufr_vkyfief;tvkyfawG &Sm;yg;vmcJhaomfvnf;0efaqmifr_vkyfief; tvkyftudkifopfawGay:ayguftpm;xdk;EdkifcJhw,f? ,ckaemufqHk;ay:

(2014 ckESpf/ {+yDv 2 &uf)

(aZmfvwf)

urBmemESifhjrefrmem

armifoef;jra&$

Page 18: AYDP 2(1)-N

1 8

tvkdtavsmufpufqdkwJ h v_ di f;opfuawmh puf±H ktvkyform;awGomru pm&if;ud ki fawG vufvD ta&mif;orm;awG tdrf +c Hajrudk,fpm;vS,fawGudkvnf; jyefay;qGJygvdrfhr,f?

txufygoHk;oyfcsufuawmh 2013 Oxford avhvmr_ pmwrf;w&yfrS tav;xm;oHk;oyf azmfjycsufjzpfw,f? pmwrf;utvdktavsmufpufeJ@ tpm;xkd;cH&r,fh tvkyftudkiftrdsK;tpm;eJ@ ta&twGufudk wGufcsufazmfjy&mrSm thH=op&m aumif;avmufatmifyrm%}uD;rm;w,f? zefwD;r_eJ@ u|rf;usifr_vkdtyfwJh tvkyfrsm; (Oyrm/ c&pf,mefbkef;}uD;/ t,f'Dwm/ oGm;pdkufq&m0ef) uawmhab;uif;w,f? 'gayrJh pufjyif/ vufESdyfpuf/ vufvDta&mif;aps;onf pwJh tyfa=umif;xyf tvkyfrsm;uawmh aysmufuG,foGm;r,f?ordkif;rSm jzpfysufcJhovdkyJ tudsK;tjrwfudk t&if;&Sifrsm;uom odrf;ydkufygvdrfhr,f?

'pf*spfw,fawmfvSefa&;u azmfaqmifay;wJh ºu,f0r_[m t&if;&Sifrsm;eJ@ twwfynmjrifhrm;wJholrsm;uom cHpm;cJh=u&w,f?vGefcJhwJh q,fpkESpfoHk;cktwGif; txGufypPnf;ay:rS vkyftm;u&wJha0pk[m wurBmvHk;twdkif;twmt& 64µ uae 59µodk@ usKH@oGm;w,f?tar&dum;&J@ xdyfqHk; 1µ u &&SdwJh 0ifaiG a0pk[m 1970 rSm 9µ &SdcJh&mrS ,ae@rSm 22µ jzpfw,f? tvkyfvufrJh jy\em[m umvywfuyfjy\emoufouf r[kwfawmhbl;? csrf;omwJhEd kifiHrsm;tzdk@ tvGefta&;}uD;wJh tcsufay;acgif;avmif;oH jzpfae+yD? 2000 ckESpfrSmtvkyfvkyfEdkifwJh touft&G,f&Sd tar&duef 65µ[m tvkyf&Sdw,f? tajctae aumif;wJhESpfaum raumif;wJhESpfyg tcsdK;tpm;avsmhyg;vm+yD;avmavmq,frSm 59µyJ &Sdawmhw,f?

'Dwdrf;nGwfr_[m tar&duef wEdkifiHwnf; jzpfaewmr[kwfbl;? r=umcifu 'g;Adkpf urBmhpD;yGm;a&;zdk&rfeJ@ raES;raESmif; xGufvmwJh‘tenf;pktwGuf vkyfaqmifcsuf’qdkwJh Oxfam tpD&ifcHpmt& ‘urBmay:u tcsrf;omqHk; 85 a,muf&J@ ydkifqdkifr_[m a':vm 1²64 x&DvD,H(1 x&DvD,H ] 1000 bDvD,H) &Sd+yD; urBmhtqif;&JqHk; uHqdk;rdk;arSmifusaeol 3²5 bDvD,H (1 bDvD,H ] oef; 1000)&J@ 0ifaiGeJ@nDw,f’?'DuGm[r_udk wdk;csJ@=unfh&if vufwqkyfpm urBm®*[fay:u OD;abm*}uD;rsm;&J@ taetxm;udk ,ckvdkawG@&r,f? ‘urBmhvlcsrf;om 1µ &J@ºu,f0r_[m a':vm 110 x&DvD,H &Sd+yD; urBmhvlOD;a& xuf0uf&SdwJh qif;&Jom;rsm;&J@ ydkifqdkifr_xuf 65 q ydkrsm;w,f’? olwdk@eJ@olwdk@&J@aumfydka&;&Sif;}uD;rsm;u tvdktavsmufpufrsm; (puf±kyfrsm;) wnfaqmuf=uum olwdk@&J@ºu,f0r_eJ@ t&if;udk wdk;csJ@=uOD;r,f?

enf;ynmopfawG ay:ayguf+yD; enf;ynmta[mif;udk z,f&Sm;vdkufwmeJ@tr# tvkyftudkifopfawGu tvkyftudkifa[mif;awGudktpm;xdk;vmwm[m yHkpHusaewJh ®zzsufr_puf0dkif; jzpfaeygw,f? 'gayrJh 'Dw}udrfrSmawmh zsufqD;r_[m wzufowfykdusw,f? owif;enf;ynmtajccHwJh pD;yGm;a&;opfu pufr_tajccH pD;yGm;a&;a[mif;xuf tvkyftudkif zefwD;r_ tyHk}uD;enf;yg;ygw,f? Google , Apple , Amazon ,

Facebook wdk@&J@ pkaygif;wefzdk;[m a':vm 1 x&DvD,H &Sdaomfvnf; vl 150˜000 (wodef;ig;aomif;) udkom tvkyfay;Edkifw,f?'Dtjzpf[m pdwfroufromp&m aumif;vSw,f? u|efawmfwdk@&J@ urBmr_acwf/ enf;ynmacwfeJ@twl rnDr#r_0efydaewJh urBm}uD;rSm

qif;&Jom;rsm;[m xkwfvkyfa&;y&dabm*ydkif&Sif vlcsrf;omrsm;&J@ ya'o&mZf uGif;jyifrS qdkufbmv,form;rsm; jzpfvmae+yDqdkwmudkvufcH&awmhrSm jzpfygw,f? ay:aygufvmae+yDjzpfwJ h vlwef;pm;wd kufyG Je J @ vlr_yËdyuQrsm;[m bmha=umif h jzpf&ovJ qd kwmudktvG,fodEdkifygw,fvdk@ Oxfam u azmfjyygw,f?

,ck ppfAdkvfcsKyf}uD; (a[mif;§opf) u azmfaqmifvmwJh 2008 -2010 jyKjyifajymif;vJa&; qdkwm&J@ yHkyef;udk=unfh&atmif?tpdk;&r[kwfaom b¾ma&;apmifh=unfh tzGJ@tpnf;wckrS Jelson Garcia qdkolu ArmjynfrS jynfyb%frsm;wGif b%fpm&if; 5 ckeJ@

tyfESHxm;aiG tar&duefa':vm 11 bDvD,H&Sda=umif; (wESpfpm bwf*suftoHk;p&dwf 8 bDvD,Hxuf ydkw,f)/ 'ga=umifh urBmhb%frSaºu;+rDav#mfray;wmjzpf+yD; *syefu =um;0ifpdkufxkwf qyfay;&wmjzpfa=umif; xkwfazmfajymw,f (atmufwdkbm2013)?

urBmhb%fu Jelson Gaicra [m urBmhb%f0efxrf; r[kwfa=umif;ajymw,f? jrefrmhA[kdb%f 'kOuUÏu jrefrmtpdk;&taeeJ@EdkifiHjcm;t&efaiGtjzpf a&$ 7²1539 wef A[dkb%frSm xdef;odrf;xm;a=umif; aiGom; tar&duefa':vm *²19 bDvD,H&Sda=umif; aiGay;aiG,lvG,fulap&ef jynfyb%frsm;wGif b%fpm&if; zGifhxm;a=umif; jynfol@v$wfawmfrSm ajz=um;w,f (12 Edk0ifbm 2013)? 11 bDvD,HqdkwmEdkkifiHawmftaeeJ@ jynfyb%frsm;wGif (pm&if;aotyfaiG)tyfESHxm;wmr&Sda=umif;/ yk*~vdutyfESHxm;wm &Sdr&Sdroda=umif; ajymw,f? urBmhb%faum jrefrmhA[dkb%f'kOuUÏyg yg;yg;eyfeyfeJ@ 11 bDvD,HudpPudk a&Smifv$Jajz=um;oGm;ygw,f?

'gayrJh EdkifiHwumaiGa=u;&efyHkaiGtzGJ@ jrefrmEdkifiHqdkif&m }uD;=uyfr_tpD&ifcHpm Staff-Monitored Program (SMP). Jan 2013 IMF

Country Report rSmawmh ‘ydkifqdkifr_ (tpdk;&-yk*~vdu) tao;pdwfpm&if; razmfjyrD jynfyb%frsm;wGif tyfESHaiGtm;vHk;udk EdkifiHjcm;t&efaiGtjzpfvHk;+yD;azmfjyxm;w,f’vdk@ axmufjyxm;ygw,f? t"dym,fu ydwfqdk@r_cHxm;&pOfu ppfc±dkeD (ppfAsL±dku&uf + c±dkeD) awG&J@ yk*~vduydkifaiGawGudkA[kdb%f acgif;pOfatmufrSm xnfh+yD; jynfyb%frsm;rSm tyfESHxm;w,f qdkwmygyJ?

'DaiGawGb,fuvmovJ?

(u) jrefrmha&eH"mwfaiG@vkyfief; MOGE rS &wem ESifh &JwHcGef "mwfaiG@wifydk@r_rS 2006-2007 rSpI t&if;aus+yD; tjrwf&&Sdae&m2011-2012 txd tar&duefa':vm 16 bDvD,Hausmf jrefrmbufrS 0ifaiG&&Sd+yD;a=umif;/ 2013-2014 rSpI w±kwfodk@ a&$"mwfaiG@vkyfuGufxdkif;odk@ aZmwdu"mwfaiG@vkyfuGufrsm;rS "mwfaiG@ wifydk@r_rsm;jzifh jrefrmbufu 60µcef@ &rnfjzpfa=umif; a&eH"mwfaiG@ pGrf;tif0ef}uD;XmerS

Page 19: AYDP 2(1)-N

1 9

yxrqHk;t}udrf xkwfjyefa=unmw,f (14 *sLvdkif 2012)?(26 *sLvdkif 2013) ae@pGJeJ@ 2011-12 b¾mESpf pm&if;ppfcsKyf±Hk;rS twnfjyK+yD; &oHk;trSefpm&if;udk v$wfawmfodk@ay;ydk@ &mrSm

‘EdkifiHawmfpD;yGm;a&; tzGJ@tpnf;rsm;onf &aiGudk wa':vm 7 usyfjzifh wGufcsuf+yD; oHk;aiGwcsdK@udk aygufaps;jzifh wGufcsufa=umif;’‘w&m;0ifaiGvJE_ef; owfrSwfxm;+yD; jzpfaomfvnf; aps;uGufaygufaps;xuf rsm;pGmavsmhenf; aeojzifh yGifhvif;jrifom r&Sda=umif;’ ‘Xmewckcsif;tvdkuf &oHk;aiG pm&if; tao;pdwf rwifjyojzifh aocsmrppfaq;Edkif’[k 0efcHxm;w,f? &Sif;aewmu "mwfaiG@a&mif;&aiGawGaysmufaeygw,f?

(c) 0ef}uD;Xme 19 ckrS 28 atmufwdkbm 2013 txd EdkifiHawmfodk@ ay;&ef&Sdonfh ESpftqufquf aºu;usefaygif; usyf 1000bDvD,H (1000 usyfE_ef;jzifhwGuf&if a':vm 1 bDvD,H) &Sda=umif; (pm&if;ppfcsKyftpD&ifcHpm 5 Edk0ifbm 2013)?

0ef}uD;Xme 21 ckeJ@ aejynfawmfpnfyifrS EdkifiHawmfodk@ay;&ef usefaewJhaºu;usef usyf 500 bDvD,Hausmf (a':vm oef; 500ausmf) udk Oya't& aqmif&GufwJhenf;/ pm&if;v$Jajymif;wJhenf;wdk@eJ@aqmif&Guf+yD; rudkufnDwmudk ‘aºu;qHk;’tjzpf pm&if;y,fzsufrnfjzpfa=umif; (v$wfawmfaiGpm&if; yl;aygif;aumfrwD 19-1-2014 v$wfawmfodk@tpD&ifcHpm)?

(*) b¾ma&;0ef}uD;u v$wfawmfrSmtpD&ifcH&mrSm 31 rwf 2013 txd jynfwGif;b%frsm;wGif aiGtyfESHr_ ta=umif; ,ckvdk&Sif;jyw,f?usyf 1 odef; rS 500 odef;txd tyfESHoludk omrefvlwef;pm;tjzpf azmfjyw,f?4if;tyfESHol ta&twGuf[m 99²03µusyfodef; 500 rS 1000 tyfESHolu 0²61µusyfodef; 1000 txuftyfESHolu 0²36µ1µ awmifr&Sdonfh usyfodef; 500 txuftyfESHol (0²97µ)&J@ tyfESHaiGyrm%[m usyf 4˜620 bDvD,Hausmf (a':vm 4²62

bDvD,Hausmf) &Sd+yD; pkpkaygif;tyfaiGyrm%&J@ 56µ eD;yg;&Sdw,f?

( C ) Wealth X avhvma&;Xme t&m&SdcsKyf Rambus u jrefrmjynfrSm uka˺u,fOD;abm* (a':vm oef; 30 txuf &Sdoludkqdkvdkw,f)usdudswufcsrf;omol c±dkeDt}uD;pm; 20 OD;cef@&Sda=umif;/ xif&Sm;olrsm;rSm awZ/ aZmfaZmf/ atmifudk0if;/ xGef;jrifhEdkif/ aZurBmcifa&$/,lZeaX;jrifh/ rdkufu,frdk;jrifh/ tdkufxGef; / ausmf0if;/ odrf;a0 (ac:) Serg Pen polwdk@jzpfa=umif; ajymw,f (±dkufwm 22 =o*kwf 2013)?'gayrJh oef; 30 txuf b,favmuftxd ydkovJqdkwmawmh rajymbl;? ppfAsL±dku&uf (+idrf;) awGeJ@ OD;ydkif&Jh ydkifqdkifr_ta=umif;awmh rajymbl;?

&efukefwdkif; v$wfawmftaqmufttHkrSm orRwOD;odef;pdef[m c±dkeDrsm;eJ@ awG@w,f (5 Edk0ifbm 2014)? c±dkeDrsm;udk,fpm; xl;awZut"duwifjy&mrSm tcGefav#mhay;zdk@ acs;aiGaxmufyHhzdk@ EdkifiHawmfrSwduswJh pD;yGm;a&;rl0g' csjyzdk@ajymwm zwf&w,f? orRwu bmjyefajymovJawmh rodbl;? EdkifiHawmfu tcGefaumufcH &&Sdr_[m wESpf0ifaiG GDP &Jh 3µ om&Sda=umif; (wjcm;zHG@®z;qJEdkifiHawGu 18µ txd&Sdw,f)/ rdrdudk,fYuvnf; aiGvSnfhacs;ae&a=umif;/ wduswJhrl0g'udk 2008 eJ@jyÏmef;+yD;jzpfa=umif; useftydkif;uawmh vdktyfovdk Oya'enf;Oya'awGjyÏmef;oGm;rSmjzpfa=umif; =unfhvkyf=uwmayghvdk@ &Sif;jyoGm;ovm;awmh rodbl;?

xl;awZu acolr[kwfyg? wavmu owif;wyk'frSm tcGefOD;pD; n¸efrSL;wa,mufu xl;ukr`%Dudk tcGefysufuGufpm&if;xJ(uGefjyLwm csdK@,Gif;r_a=umifhqdkyJ) rSm;oGif;rdcJhvdk@ 0efcsawmif;yefa=umif; vlod&Sif=um; awmif;yefcJh&wm =um;vdkuf&ygw,f? c±dkeDawGeJ@AdkvfcsKyf}uD;awG t+rD;csif;vdrfaewm odomygw,f?

(i) b¾ma&;0ef}uD;u 21 rwf 2014 jynfol@v$wfawmfrSm ,ckvdkajz=um;wm awG@&w,f? jrefrmEdkifiHtaejzifh 2013 rwf 31txd jynfwGif;aºu;+rD usyfbDvD,H 10˜824 tjyif jynfyaºu;+rD tar&duefa':vm bDvD,H 9²594 ay;&ef&Sda=umif;/ tpdk;&opfvufxuf2011-12 b¾mESpfwGif usyfbDvD,H 1˜657/ 2012-13 b¾mESpfwGif usyfbDvD,H 886 zdk; aiGwdkufvufrSwfrsm; a&mif;csjznfhqnf;cJh&a=umif;/odk@jzifh jynfwGif;aºu;+rDESifh GDP tcsdK;rSm 21²1µ jzpfI jynfyaºu;+rDESifh GDP tcsdK;rSm 15²9µ jzpfum jynfwGif;jynfyaºu;+rDESifh GDP

tcsdK;rSm 37µ jzpfa=umif; ajz=um;oGm;ygw,f?

txufygtcsuftvufrsm;u azmfjyaewmu(1) ArmjynfrSm 1µ awmifr&SdwJh ppfc±dkeDawG&Jh ºu,f0r_[m usef 99µ aomjynfolvlxk}uD;xuf (&mcdkifE_ef; twdtus rajymEdkifayr,fh)tqaygif;rsm;pGm ydkw,f?(2) 2008-2010 atmufrSm (ppfAsL±dku&ufawGeJ@ taygif;ygc±dkeDwpk&J@ jynfwGif;rSmvuf0g;}uD;tkyf jynfyrSm vufa0cH vkyfaewJh) ppfAsL±dkua&pDpD;yGm;a&;pepfa=umifh qif;&Jcsrf;omuGm[r_eJ@ tvkyftudkif&Sm;yg;r_ acsmufurf;yg;[m ydkrdkeuf±d_if;vmw,f?

rsufarSmufArmjynfrSm v,f,mtdk;tdrf vufvGwfqHk;±_H;&olawG ausmwcif;pmaep&m r&SdolawG/ tvkyftudkif tcGifhtvrf;rJhaeolawG/rwnfr+idrfjzpfaeolawG wdk;yGm;oxuf wdk;yGm;vmaew,f? ukefaps;E_ef; aiGazmif;yGr_ aºu;+rD vlr_'kkuQawG }uD;xGm;oxuf }uD;xGm;vdk@

Page 20: AYDP 2(1)-N

2 0

vmaew,f? tem*wf[m ra&&mbl;?t&if;&SifpD;yGm;ysufuyf atmufrSm urBm}uD;[m urBmemjzpfaeovdk Armjynf[mvnf; jrefrmem &ifhrSnfhvmaew,f?urBmeJ@t0ef; vlwef;pm;wdkufyGJawG vlr_yËdyuQawG }uD;xGm;vmaew,f? vlrsdK;a&;/ bmoma&;/ Zmwd aoG;Zmwdrmef/ rsdK;cspfpdwf"mwf

qdkwmawGeJ@ xGufayguf&Smvdkr_awGvnf; acgif;axmifvmaew,f? tvkyfrjzpfawmhwJh urBmhpnf;pepfa[mif;udk usm;uefzdk@ csnfheJ@aewJhqlygyg0gtar&duef[m bk&m;ocif&J@tvd kawmftwdkif; vpfb&,fr_jyKjcif;/ aps;uGufjyKjcif;/ urBmr_jyKjcif;qd kwJ h aq;cg;}uD;udkvdkufvHwdkufau|;aew,f? urBm}uD;&J@ yx0DajryHkudk topfwzef jyefa&;qGJcsifaew,f?

acwfuajymif;ae+yD/ udkvdkeDacwfr[kwfbl;/ ppfat;acwfvJr[kwfawmhbl;? 0ef±dk;wckwnf;urBm [mv_yfcgvmae+yD? pdefac:r_awGtcGifhtvrf;awG jynfhaew,f? tzdESdyfcH vlrsdK;aygif;pHk Armjynfolrsm;taeeJ@ ppfc±dkeDpepfatmufu vGwfajrmufzdk@ tcGifhtvrf;awGudk qkyfudkifpdefac:r_udk &ifqdkif&if; wpnf;wvHk;wnf; vHk;yef;wdkufcdkufoGm;&ygvdrfhr,f?

ArmjynfvlrsdK;aygif;pHk tzdESdyfcHjynfolawG[m e,fcsJ@qef@usifa&; zufqpfawmfvSefa&; vGwfvyfa&;wdkufyGJ/'Drd kua&pDwdkufyGJppftm%m&Sifpepf qef@usifa&;wdkufyGJ wdkufyGJtqufquf OD;wnfcsufrysuf tpOftquf wdkufyGJ0ifcJholawG jzpfw,f? 'DvdkjynfolrsdK;urBmrSm&Sm;w,f? wdkif;jynfu qif;&Jayr,fh jynfolawG&Jh EdkifiHa&; tawG;tac:u rqif;&Jbl;?

urBmemu b,fvkdaygufuGJrvJ rodbl;? jrefrmemukdawmh jynfolawGudk,fwdkif cGJpdyfuko&ygvdrfhr,f?

&nfnef; ? The Rich and There Robots are About to make Half the world’s Jobs Disappear. By Brian Merchant.

armifoef;jra&$ (11-4-2014)

wae@u +yD;oGm;wJh yxrt}udrf Single Text a&;qGJa&; aqG;aEG;yGJrSm Akdvfodef;aX;/ AkdvfoufEkdif0if;wkd@ ajymqkdaqG;aEG;w,fqkdwJhudpPawGu wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJ@tpnf;awGukd “ukd,fhacgif;ukd,f jzwf+yD; ,lvmay;=u”vkd@ ajymwmyJ jzpfygw,f?

“awmfvSefa&;/ ukd,fykdifjyÏmef;cGifh/ zuf'&,f”pwJh pum;vkH;awG[m wkdif;&if;om;tiftm;pkrsm;twGuf “OD;acgif;” eJ@wlwJht&myJ r[kwfvm;? “awmfvSefa&;”qkdwmukd pum;vkH;t&a&m/ a0g[m&t&yg ppftkyfpku acsr_ef;csifykH &ygw,f?

tckawmh 'Dpum;vkH;awG Single Text xJrSm rxnfhoGif;&/ rokH;pGJ&-vkd@ olwkd@u ydwfyifaew,f? aqG;aEG;n‡dE_dif;wmeJ@rwlbJ +cdrf;ajcmuftusyfukdifwm jzpfaeygw,f? “awmfvSefa&;/ jynfwGif;ppf/ wef;wla&;ESifh ukd,fykdifjyÏmef;cGifh/ zuf'&,f/wnfqJOya'/ v$wfawmfjyify/ vufeufukdifwkdif;&if;om;eJ@ wkdif;&if;om;vufeuf” pwJh pum;vkH;awG[m a0g[m&oufoufjy\em r[kwfygbl;?

pum;vkH;/ a0g[m&eJ@ ywfouf+yD; oifcef;pm vkd@ ajym&rvm;/ tawG@t}uKHvkd@yJ qkd&rvm; rodyg? ylylaEG;aEG; vufawG@xJu om"u wck ajymyg&ap? 2012 {+yD =um;jzwfa&G;aumufyGJ +yD;wJhaemuf “av;pm;vkdufem”eJ@ “xdef;odrf; umuG,fapmifha&Smuf” udpP ay:vm+yD; v$wfawmfwGif; 0ifa&;-r0ifa&; xpfaeygw,f?

xkdpOfu trsm;pku 'DudpP[m rljy\em r[kwfbl;/ enf;vrf;jy\em jzpfw,f? orRwAkdvfodef;pdefbufu ajyvnfatmifajz&Sif;ay;rSmyJ qkd+yD; ar#mfvifhcJh=uw,f? Akdvfodef;pdef&J@ vkdufavsmr_a=umifh EkdifiHa&;ygwDrsm; rSwfykHwifjcif;Oya'rSmygwJh“av;pm;vkdufem”udpP jyifqifay;+yD; jzpfvkd@ 2008 tajccHOya'xxJrSmygwJh udpPukdvnf; jyifqifay;rSmyJ qkd+yD; tm;vkH;updwftm;xufoefpGmeJ@ ar#mfvifhcJh=uwmyg?

t=urf;zuf zdESdyfr_awG &Sdaeor#awmfvSefa&; &Sdaernf

(ausmfpGmarmf)

Page 21: AYDP 2(1)-N

2 1

orRw Akdvfodef;pdefeJ@ 'DcsKyfOuUÏ awG@qkH+yD; rljy\em ajz&Sif;cJh=u+yD;+yD/ em;vnfr_ &&SdcJh=u+yD;+yD/ 'Dawmh ,ck ay:aygufaewJh usrf;opPm usdefqkda&;udpP (“av;pm;vkdufem”eJ@ “xdef;odrf;umuG,fapmifha&Smuf” [m enf;vrf;jy\emomjzpfvkd@ tvG,fwul+yD;jywfajyvnfoGm;vdrfhr,f/ orRw Akdvfodef;pdefu jyifqifay;rSmyJvkd@ trsm;u “xif”cJh=uw,f? AkdvfcsKyfatmifqef; "mwfykHukd ausmay;+yD; ±kdufxm;wJh Akdvfodef;pdefeJ@ 'DcsKyfOuUÏ "mwfykH}uD;uvnf;tJ'Dar#mfvifhcsufukd rD;xkd;ay;aewmaygh?)

'DcsKyfOuUÏukd,fwkdifuvnf; “v$wfawmfukd rwufbl;vkd@rajymygbl;? oGm;Ekdifr,fhtcsdefukd apmifhaewmyg”vkd@ ajym+yD; xufoefcJh=uwmyg?

'gayrJh ar#mfvifhwmtm;vkH;/ xifwmawGtm;vkH;ukd Akdvfodef;pdefu opfpdrf;csKd; csKd;cJhygw,f? jyifqifray;ygbl;?

'DrSmwifyJ “vpf[if;r_”ukd jynfol@qEN/ r[mrdwfawG&J@qENeJ@ twif;a&mpyf+yD; “xdef;odrf;umuG,f apmifha&Smuf” qkdwJhpum;&yftwkdif; rajy;±kHwr,f v$wfawmfwuf+yD; usrf;usdefcJh&wmjzpfygw,f? v$wfawmf ±kyfodrf;&r,fh&ufrSm r±kyfodrf;bJ/ v$wfawmfvnf; oabmxm;“}uD;jy” cJhygw,f?

qdkvdkcsifwmu tjcm; vufatmufcH Oya'awGrSm b,fvdk jyÏmef;yg&Sdxm;apumrl wpHkw&m tjiif;yGm;jy\em ay:vm&if tajccHOya'xJu jyXmef;csufomv#if twnf,l=urSmyg?'Dawmh EdkifiHa&; ygwDrsm; rSwfyHkwifjcif; Oya'xJu jyifqifcsuf[mtay:,Hjyifqifcsufom jzpf+yD; 2008 tajccHOya'jyÏmef;csufudkrausmfEdkifygbl;? 2008 tajccH Oya'rSm a&S@aemuf rnD jzpfaewJhusrf;usdefpmom;awGudk jyifqifray;cJhbl;- qdkwJh tcsufudk ajymcsifwmyg? 2008 tajccHOya' jyifqifa&; aºu;a=umfoHeJ@ =um;jzwfa&G;aumufyGJ tEdkif&wJh ygwD u “2008 tajccHOya'udk xdef;odrf;umuG,fapmifha&Smuf” yghr,fqdk+yD; usrf;opPmusdefqdk oGm;&wJhtjzpfudk ajymcsifwmyg?

wcsdK@uvnf; 2008 tajccHOya' “jyifqifa&;” eJ@“topf a&;qGJa&;” udk “a0g[m& jy\emyJ” qdk+yD; =unfhjrif/pOf;pm;/ ajymqdkae=ujyefw,f?

“taz” eJ@ “yaxG; ” qdkwJh a0g[m& 2vHk;eJ@ ywfouf+yD;&dk;&dk;/ vG,fvG,f/ ajzmifhajzmifh pOf;pm;=unfh prf;yg vdk@ t}uHjyKcsifygw,f?

“ taz” eJ@ “yaxG;” qdkwJh a0g[m& 2vHk;&J@ oabmteuf[m “tarha,mufsm; ygyJ” qdk+yD; cifAsm;wdk@ =unf=unfjzLjzLoabmwl vufcHEdkif=uovm;? vufcHEdkifw,fqdk&ifjzifh cifAsm;wdk@ ajymwJh a0g[m&jy\em udpP ajyvnfoGm;yg+yD?

'Dwcg aqG;aEG;yGJrSm 'kwd, AdkvfcsKyf}uD; 6 a,muf teuft"du aqG;aEG;ol[m tar&duef ty,fcH Adkvfodef;aX; jzpfw,fvdk@qdkygw,f? ol[m Akdvfa&$ref;tpm; tar&dueftpkd;&u ajrmufukd&D;,m;udpPeJ@ “bvufvpfpm&if;” toGif;cHxm;&ol e,fpyfa&;&m jynfaxmifpk0ef}uD;(a[mif;) jzpfygw,f?

Akdvfa[mif;awGjzpfwJh OD;atmifrif;wkd@/ OD;odef;aZmfwkd@vkda0hvnfa=umifywfawG ajymraeawmhbJ/ wkduf±kduf'Jh'kd;(wnfhwkd;)ajym=uykHygyJ? AkdvfoufEkdif0if;ajymwJh “umcsKyf 6 csuf” qkdwmukdwcsufcsif; zwf=unfhyg? &ifhoD;armufrmwJhtcsufawG jzpfwmukd

awG@&ygvdrfhr,f? 'Dtcsuf 6 csufu “jrpf}uD;em; pum;ajymyGJ”rSmAkdvfjrifhpkd; ajymcJh+yD;om; jzpfygw,f?

“wnfqJOya'rsm;ukd wdwdusus vkdufem&ef”qkdwJh tcsufeJ@ “wkd@wm0ef ta&;okH;yg;ESifh 'Drkdua&pD tESpfom&ukd vufcH+yD;2008 zGJ@pnf;ykHtajccHOya'jzifh 'Drkdua&pD av#mufvSrf;r_ukd vkdufygaqmif&Guf&ef” qkdwJh tcsufuawmh t&ifhoD;qkH; tarmufrmqkH;vkd@ajym&rSmyg? wnfqJOya't&qkd&if wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJ@tpnf;tm;vkH;[m rw&m;oif;awG jzpfygw,f?

jrpf}uD;em;rSm ppfwyfbufu ay;tyfcJhw,fqkdwJh “wjynfvkH; typftcwf &yfpJa&;pmcsKyf (rl=urf;) ”qkdwm[m “umcsKyf 6csuf” yg? tESpfom&ukd pmcsKyftjzpf a&;xm;wm jzpfygw,f? vkd&if;u wkdif;&if;om; vufeufukdiftzGJ@tpnf;rsm; tºuif;rJh vufeufcs+yD; 2008 tajccHOya'atmuf 0if=uzkd@om jzpfygw,f?

vrf; 2 oG,fuawmh &Sif;vif;;pGm ay:xGufaeyg+yD? “umcsKyfrl 6 csuf”twkdif; ukd,fhacgif;ukd jzwf+yD; 2008 tajccHOya'abmifxJ0if=urvm;qkdwJhvrf;eJ@ “umcsKyf rl 6 csuf” ukd qef@usify,fcs+yD;wef;wl&nfwl aqG;aEG;n‡dEd_if;rvm;qkdwJh vrf;yJ jzpfygw,f?

,ck aqG;aEG;aew,fqkdwm[m “umcsKyf rl 6 csuf”twkdif;'l;axmuftnhHcH 0ifa&mufvmzkd@twGuf Akdvfodef;pdef }uhHzGH@tpkd;&/Akdvfa&$ref; v$wfawmfeJ@ Akdvfrif;atmifv_dif ppfwyfwkd@u olwkd@tkyfpkd;r_tm%mukd vkH;0 txdyg;rcHwJh tajccHay:rSm tay:,H [efjyo¿mefawGeJ@ olwkd@tcsif;csif; tay;t,l tcsdwftqufrdrd vSnfhjzm;upm;aewm jzpfygw,f?

(NCCT) acgif;aqmifwOD;u Single Text aqG;aEG;yGJ &&SdcsufawGukd rD'D,mawGrSm tckvkd &ifzGifhygw,f?

“'DaqG;aEG;yGJrSm rl=urf; r+yD;bl;cifAs? rl=urf;&J@ t=urf;avmufawmh &Ekdifw,f? t=urf;qkdwm xyfn‡dzkd@ jyifzkd@bmzkd@ awmfawmfav; =urf;ao;wmaygh? tjiif;ryGm;wJhudpP awmfawmfrsm;rsm;awmh jzwfausmfEkdifyg+yD”wJh?

awmfawmfav; =urf;wJh t=urf;ukd tonf;toef aqG;aEG;ae&mu t=urf;zufwkdufckdufr_awG xyfjzpfrvmbl;vkd@ b,fol ajymEkdifrSmvJ? aoewfoHawGu &Srf;jynfe,frSma&m/ ucsifjynfe,frSmygxGufay:aeqJ jzpfygw,f?

Akdvfodef;aX;wkd@ tckvkd aqG;aEG;aepOfrSm umcsKyf Akdvfrif;atmifv_difuvnf; ppfwyfeJ@ &JuvGJ&if b,folrS vufeufrukdif&bl;vkd@ ajymaeygw,f? xkd@jyif ppfwyftpdwftykdif;qkdwJh “jynfol@ppf”qkdwmawGukd *k%fjyKajr‡mufpm;ae+yD; w&m;0if ukefxkwfpD;yGm;vkyfief;awG pDpOfay;r,fvkd@ ajymaeygw,f? vufeufukdifcsif&if igwkd@trdef@ emcH+yD; igwkd@pkzGJ@ay;r_atmufrSm ae/ vkyfukdifpm;aomuf Ekdfifzkd@vkyfief;ukdifief; pDpOfay;r,fvkd@ ajymcsifwm xifygw,f?

vufeufukdifawmfvSefa&; qkdwm[m tkyfpkd;olu vufeufeJ@ zdESdyft=urf;zufwmukd &&mvufeuf pGJukdif+yD; ckcHawmf vSef&wmjzpfygw,f? 'Dvkd vufeufeJ@ zdESdyft=urf;zufwmukd vufeufpGJukdif+yD;ckcHawmfvSefwm[m w&m;r#w+yD; t+rJwrf; rSefuefw,fqkdwJh w&m;ukdawmh t=urf;zuf zdESdyfr_awG &Sdaeor# aoewfeJ@twl &if0,fykdufxm;+rJ xm;&ygvdrfhOD;r,f? ?

(2014 ckESpf/ {+yD 9 &uf)(ausmfpGmarmf)

Page 22: AYDP 2(1)-N

2 2

v,f,mpdkufysdK;a&;udk tajccHonfh ArmjynfrSm v,f,mxkwfvkyfa&; enf;pepfrsm; acwfrDzGH@+zdK;wdk;wufoifhoavmuf wdk;wufr_r&Sd? a&S;±kd;enf;twdkif; u|JEGm;oHk; xGef,ufpdkufysdK;onfh vufr_v,f,mxkwfvkyfenf;om t"dujzpfonf? wdkif;jynfvGwfvyfa&; &cJhonfhwdkifawmifolv,form;rsm;. v,f,mvkyfief;cGif vGwfvyfr_udk tkyfpdk;ol tqufquf enf;trsdK;rsdK; jzifh csKyfcs,f uef@owf tjrwfxkwfr_rsm;jynfhESufaecJhonf? Adkvfodef;pdeftpdk;&u (69)ESpfajrmuf wyfrawmfae@ OD;wnfcsufwGif EdkifiHawmf tpdk;&. aus;vufa'o zGH@+zdK;wdk;wufa&;ESifhqif;&JEGrf;yg;r_ avsmhcsa&; vkyfief;pOf taumiftxnfazmfaqmifr_Y wwyfwtm; 0dkif;0ef;ulnDaqmif&Gufa&; -qdkonfh tcsufwcsufawG@&onf? rulnDcsifaeyg / raESmifh,SufygESifh/ 0ifr±_yfygESifh [k t&yfajym ajymoifhae+yD? vuf&Sd umv v,f,mvkyfief;cGif tajctaersm;csKyfcs,fuef@owf tjrwfxkwf=u±Hkomr[kwf/ awmifolv,form;rsm; xGef,uf vkyfudkifaeonfh ajr,mrsm; twGif;rSvnf;aumif;/ tdrf+cHajrrsm;twGif;rSvnf;aumif;/ vufeufudkifwyf oHk;+yD; t=urf;zuf armif;xkwfae=uonfh tajctaexd &ifqdkifae=u&onf? TuJhodk@ EdkifxufpD;eif;ajr,mrsm;udk rw&m; vk,laer_rsm;wGif wyfrawmfu t"du yg0ifywfoufaeonfrSm v,fjyif qifoGm;ovdk xif&Sm;aeygonf? wEdkifiHvHk;taetxm;ESifh ajr,modrf;qnf;cH&r_ t=urf;zsif;tm;jzifh {uaygif; 6 oef;avmuf &Sd&mwGif {u 4 oef;eD;yg;udk ppfwyfu odrf;xm;a=umif;/pm;eyf&duQmzlvHkr_yl;aygif;aqmifa&Smufa&;tzGJ@ (FSWG) u vkyfxm;onfh ppfwrf;awGu qkdonfukd 2013 Zlvkdif 11 {&m0wDowif; pmrsufESmrSm awG@&onf? tckdiftrmtaeESifh tao;pdwf axmufjyrnfqkdv#ifvnf; ajymrqkH;aygif awmokH;axmif jzpfaeonf?

a':atmifqef;pk=unf awmif}uD;+rKd@rSm vlxktpnf;ta0;vkyfvkdonfh ae&m[m ppfwyfyk difuGif;jzpfI cGif hrjyKEk difbl;qkdonfhaESmifh,Suf[ef@wm;onfh owif;ESifh ouFef;u|ef;+rKd@e,f rdausmif;uefwGif ajrykdifonfh jynfolrsm;u ajrjyef&vkda=umif; qENjy awmif;qkdaeonfukd ppfr_xrf;a[mif; tdrf&mrsm; aqmufvkyf&ef &Sdojzifh jyefvnfpGef@v$wfay;&ef tpDtpOf r&Sda=umif; umuG,fa&;0ef}uD; XmerS pmtdwfydwfajzonfqkdaom rsufESmv$J cJypf-owif;rsm; r=umao;rDu ay:xGufvmonf? 'g ppfwyf0ifa&mufywfoufaeonfh udpPawG jzpfonf?

ppfwkdif;rSL;a[mif; 'kAkdvfcsKyf}uD; cifarmifoef; rdom;pku odrf;xm;onfh ajr,m r_cif;wck oHwGJrSm awG@&a=umif;ESifh oHwGJ tajcpkdufa&wyfu odrf;,lr_/ oHwGJc&kdif tkyfcsKyfa&;rSL;a[mif;wkd@ odrf;,lxm;onfh tr_rsm;ukd ppfaq;cJh&a=umif;vnf; OD;b&Sifu ajymonf?'k AkdvfcsKyf}uD; cifarmifoef;tjyif &ckdifppfwkdif; wm0ef,lcJh=uaom 'kwd,AkdvfcsKyf}uD;a[mif; 0if;jrifh/ AkdvfcsKyfarmifOD;/ AkdvfcsKyfaomif;at; /AkdvfrSL;csKyf ol&armifeD/ ykd@aqmifa&;0ef}uD;a[mif; AkdvfcsKyfodef;aqG rdom;pkrsm;vnf; ajrodrf;r_wGif yg0ifa=umif; a'ocHrsm;u ajymjy=uonf?v,f,majrtr_ 10 r_ &Sdv#if 8 r_rSm ppfwyfu enf;rsKd;pkHokH; odrf;,lr_ESifh ywfoufaeonf? 'Dawmh aus;vufa'o zGH@+zKd;wkd;wufa&;ESifhqif;&JEGrf;yg;r_av#mhcsa&; vkyfief;pOf taumiftxnfazmf&ef wyfrawmfu wwyfwtm; 0kdif;0ef;ulnD aqmif&Gufa&; b,fvkd yg0ifrSmvJ?wyfrawmfu wkdif;jynfu,fwifjcif;ESifh ulnDjcif;ukd wjynfvkH;u jynfolawG aoG;vef@ae=u+yD? ulnDaqmif&Gufrnfhtpm; ppfwyfuodrf;xm;onfh ajr,mawG awmifolv,form; jynfolrsm;ukd jyefay;zkd@ vkdonf? w&m;enf;vrf;uspGm ajz&Sif;zkd@ vkdonf? ajr,m rw&m;

aus;vufzGH@+zdK;a&; ESifh qif;&JEGrf;yg;r_av#mhcsa&;vkyfief;pOftaumiftxnfazmfa&;a&S;OD;vdktyfcsufonf

ppftm%m&Sifpepf t+yD;wdkif zsufodrf;a&;jzpfonf?

armifpdefaomf

Page 23: AYDP 2(1)-N

2 3

odrf;,lr_ukd Akdvfodef;pdef. }uHhzGH@tpkd;& ajz&Sif;Ekdifv#if Armjynf qif;&JEGrf;yg;r_ avsmhusvdrfhrnf? 'gukd vufawG@ rvkyfygu tajymom jzpfrnf?bmrS taumiftxnf ay:vdrfhrnfr[kwfay?

2014 Zefe0g&D 21 &ufu v$wfawmfrSm v,f,majrESifh tjcm;ajrrsm; odrf;qnf;cH&r_a=umifh jynfolrsm; epfemr_r&Sdapa&;twGufpkHprf;a&;aumfr&Sif tpD&ifcHpm tykdif; 1/ 2/ 3 wkd@wGif yg&Sdaom tr_wGJrsm;ESifh ywfouf+yD; tr_aygif; 745 r_teuf tpkd;&u ajrodrf;r_aygif;423 ckukd ajz&Sif;+yD; jzpfonf[k orRwu jynfaxmifpkv$wfawmf em,uxH o0%fv$m ay;ykd@cJhonf[k od&Sd&onf? orRw. o0%fv$mukdv,f,mpkdufysKd;a&; 'k0ef}uD; OD;tkef;oef;u aqmif&Guf+yD;pD;r_ &mckdifE_ef;rsm;yg xnfhoGif;I v$wfawmfrSm zwf=um;onf[k qkdonf?v$wfawmftrwf 10 OD;u tpkd;&tzGJ@&J@ aqmif&GufcsufawG[m rSefuefwdusr_r&Sd/ yGifhvif;jrifomr_vnf; r&Sda=umif; uef@uGufcJh=uonf?aumfr&SifOuUÏ vkyfonfh OD;wifxGÉfukd,fwkdif olwkd@aumfr&Sifu ay;ykd@xm;wm ajr,m tr_aygif; 5˜000 ausmfw,f? tck ajz&Sif; +yD;+yDomajymw,f/ b,fv,form;rS v,fajrjyef&wm r=um;ao;a=umif; tckdiftrm ajymoGm;onf? wcg ykodrftrwf OD;0if;jrifhuvnf; wEkdifiHvkH;rSmay:aygufaewJh v,f,majr odrf;qnf;cH&r_eJ@ ywfouf+yD; 'kwd, orRw OD;Om%fxGef; acgif;aqmifwJh ajrtoHk;csr_ pDrHcef@cGJa&; aumfrwDu2 vtwGif; v,fajrtr_aygif; 418 r_ &Sif;vif;+yD;pD;cJha=umif;-qdkonfh orRw&J@ o0%fv$myg tcsuftvufrsm;[m wu,fh ajrjyifwGifjzpfysufaewJh yuwd tajctaeawGeJ@ rsm;pGmuGmjcm;a=umif;/ ykodrf+rdK@e,frSm taemufawmifwdkif; ppfXmecsKyfu odrf;,lcJhwJh v,fajrrsm;eJ@ywfouf+yD; a'ocHjynfolawG w&m;pGJcHae&w,fvdk@ aqG;aEG;ajym=um;onf? wyfodrf;ajrawG rlvydkif&Sifudk jyefay;r,fqdk+yD; pmawGa&mufw,f?awmifolawGqDudk ydk@wmyg? vufawG@rSmawmh ajrawGjyefrtyfwJhtjyif tJ'DawmifolawG[m usL;ausmfr_eJ@ w&m;pGJ cHae&ygw,f? tr_&ifqdkifae=u&wJh jynfolawGu tm;udk;&Sm+yD; jrefrmEdkifiH vl@tcGifhta&;aumfr&SifxH wifjy=uonf[k OD;0if;jrifhu vufawG@tajctaeudk axmufjyvdkufonf?

ZrŠLoD&d +rdK@e,f tifeft,fvf'D v$wfawmftrwf a':pENmrif;uvnf; v,f§qnf 'k0ef}uD; &Sif;jyoGm;wJh ajr,maumfr&Sif tpD&ifcHpmyg1/2/ 3 t& aejynfawmfrSm tr_aygif; 111 r_ &Sdw,fqdkwm b,f[mygvJ? ZrŠLoD&d +rdK@e,f wckwnf;u wifxm;wmawmif tr_wGJaygif;w&mausmf&Sdygw,fæwJh? wr_rS &Sif;vif;+yD;pD;jcif;vnf; r&Sdao;ygbl;? oufqdkif&m udk,fpm;vS,fawGuvnf; 'Dvdkajz&Sif;ay;w,f qdkwmudkod&Sdxm;jcif; r&Sdygbl;? 'ga=umifh aejynfawmf tr_wGJ ckESpfr_yJ &Sif;zdk@ usefao;w,f qdkwJh 'Dtajzudk uíefrtaeeJ@ uef@uGufygw,fvdk@ajymjyefygonf? a&$jynfom rJqENe,frS jynfol@v$wfawmf udk,fpm;vS,f OD;wifarmifOD;uvnf; a&$jynfomrSm {uaygif; aomif;eJ@csDodrf;cJhygw,f? xdkufoifhwJh avsmfa=u; ay;zdk@ESifh pDrHudef; rvkyfjzpfwJh ajrawGudk ydkif&Sifjyefay;zdk@ jzpfygw,fæ[k qdkjyefonf? tck wu,fjzpfaewmu ajrydkawG jyefr&wJhtjyif tJ'DajrydkawGrSm usL;ausmf+yD; ajrcsygrpfawGeJ@ w&m;0ifcsay;wmawG jzpfvmygw,f? 'Dajrr_awG wckrSrajz&Sif;Edkifbl;vdk@ axmufjyaqG;aEG;onf? orRwuvnf; atmufajc0ef}uD;Xmeu wufvmwJhtay: vufrSwfxdk;+yD; v$wfawmfqD o0%fv$mydk@vdkufwm awmfawmfvGJae+yD [k tjypfqdk ajym=um;=uonf? orRwudk,fwdkifawmif 'Dvdk tESyfcHae&awmh atmufajc v,form;awGtEdkifusifhcHae&wm[m bmqef;vdk@vJ æ [laom tjrifrsm; v$wfawmfxJrSm 0dkif;0ef; uef@uGufoHrsm; v$rf;oGm;atmif jynfol@acwf *sme,frSmazmfjyxm;onfudk awG@Edkifonf? ajr,mjy\emudk orRw Adkvfodef;pdefeJ@ AdkvfcsKyfa[mif;rsm;tkyfpk[m 'Dtwdkif;ajz&Sif;aevsSif taumiftxnfay:zdk@ a0;ygao;w,f/ ysif;awmifysif;ao;w,f qdkwmrsdK; ajymvdkuf csifonf? 'g[m ppftm%m&Sifpepf ,E©&m;twGif;u tHaoaeonfhppfAdkvf ppfom;rsm; vkyfaeus vkyf[ef jzpfonf? txufvl}uD; auseyfatmif pm&if;ydkjy? r[kwfwmudk t[kwfvkyf/ tqifhqifh vdrfnmvkyf}uH wifjyenf;awGom jzpfonf? wjynfvHk;tESH@ jynfoltrsm; 'kuQa&mufaeonfh ajr,mjy\emvdk[mrsdK; rrSefruef vkyf}uH wifjyajz&Sif;enf;rsdK; vkyfaejcif;[m jynfoltusdK;udk vspfvsSL±_aom pdwf"mwfrS vmjcif; jzpfonf? ppftm%mydkifrsm; EdkifiHa&; vkyfaejcif;onfjynfol@tusdK; onfydk;vdkonfh cH,lcsuf r&Sd? tm%m pnf;pdrf vufrv$wfvdkI vkyfae=ujcif; jzpfa=umif; azmfjyaeonf?

1953 ck v,f,majr EdkifiHydkif Oya't& qdk+yD; ajr,mrsm;udk odrf;onf? aemufydkif; 2012 rwfv 30 v,f,majrOya'opfjyÏmef;+yD;vnf; odrf;jyefonf? 'Dae&mrSm jy\em&Sdaewmu EkdifiHawmfqkdwm wyfrawmfvm;? wyfrawmfESifh EkdifiHawmf xyfwljyKxm;wmb,folawGvJ? jrefrmhajrukd jynfolvlxk ykdifqkdifcGifh r&Sdawmhbl;vm;? tck jzpfaewmu EkdifiHawmftrnfcH+yD; wyfrawmfomru tm%m&SifxdyfoD;awG/ ‚wkd@taygif;yg c±kdeDawGESifh ppfwyfykdif OD;ykdifukr%Dwkd@u }uKdufovkd ajrodrf;cGifh &Sdaeonf? 'Dvkd vkyfcsifovkd vkyf& aeonfhOya'ESifh tm%m&Sifrsm;. vkyf&yfawGa=umifh jynfolrsm;/ awmifolv,form;rsm; ajr,mvufvGwf qkH;±_H;ae&onf? 'ga=umifh tvkyfvufrJhawGxlajymI tkd;tdrfrJhawG rsm;jym;vmaeonf? Akdvfodef;pdef ppftm%mykdiftkyfpku EkdifiHwumrSmvnf; 'Djy\emrsKd;awG &Sdaea=umif;qifajcay;wwf=uonf? pD;yGm;a&; zG H @ +zK d;wk d;wufaeonfh Ek difiHawGrSm +rK d@{&d,mwkd;cs J@a&;/ puf±H ktvkyf±H k wkd;csJ @wnfaqmufa&;ponfhEkdifiHawmfpDrHudef;rsm;twGuf ajr,modrf;qnf;r_rsm; trSefyif &Sdonf? okd@ayrJh olwkd@EkdifiHawmfqkdwm wu,fhEkdifiHawmftwGuf/jynfoltwGuf tusKd;&Sdonfhvkyfief;awG vufawG@taumiftxnf azmfEkdifonf? todrf;cHajrrsm; avsmfa=u;ay;jcif;/ ajrtpm; jyefay;jcif;&nf&G,fcsufESifh ajz&Sif;ay;ykH/ tvkyftukdif zefwD;ay;ykH tvGef uGmjcm;onf? ArmppftkyfpkESifh taygif;yg c±kdeDawG. vkyf&yf[m

Page 24: AYDP 2(1)-N

2 4

ukd,fpm;pD;yGm;twGuf tm%m tvGJokH;pm; vkyfr_ jzpfonf? wyfwkd;csJ@a&;qkdonfrSmvnf; twkduftcH 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm; zdESdyfa&;/tm%mvufrvGwfa&; t"du &nf&G,fcsuf jzpfaeonf? jynfwGif; +idrf;csrf;a&;/ trsKd;om;aoG;pnf;a&; vkdtyfcsufESifh qef@usifonfhvkyfaqmifcsuf jzpfonf?

ArmjynfvlOD;a&wGif aus;vufvlOD;a&u ykdrsm;onf? v,f,mvkyfief; zGH@+zKd;wkd;wufr_ r&Sd&if wkdif;jynf zGH@+zKd;wkd;wufvdrfhrnfr[kwf?wkdif;jynfrzGH@+zKd;v#if jynfolvlxk qif;&JwGif;epfrSm trSefyif? tck ArmjynfrSm tajccHvlwef;pm;rsm; qif;&J'kuQaygif;pkH &ifqkdifae&+yD?Akdvfodef;pdefwkd@ ppftm%mykdifwpku a&epf&m 0g;ulxkd;aeonf? awmifolv,form;jynfolrsm;. ajr,modrf;ykdufr_ukd t=urf;zufonfhenf;ukdokH;I ajz&Sif;aeonf? ajr,m rw&m;odrf;ykdufolESifh todrf;ykdufcH jynfolrsm; jy\emwGif ajr,modrf;ykdufonfh ppfwyfESifhvkyfief;&Sif c±kdeDrsm;bufu ajAmif&yfwnfI tajccHvlwef;pm;jzpfonfh qif;&Jom;jynfolrsm;ukd ESdyfuGyfaeonf? Trw&m;r_ukd jynfolrsm;tcsdef=um=um onf;cHEdkifrnfr[kwf/ tckudkyJ qENjyyGJrsm;? xGefwkH;wdkufyGJrsm; tawmrowf jzpfaeonf? trSefwu,ftm;jzifh jynfol@'Drkdua&pDawmfvSefa&;qkdonfrSm v,form;ESifh v,f,majrjy\em ajz&Sif;jcif; jzpfonf? aus;vufawmifolv,form;trsm;pk&Sdonfh ArmjynfvkdtajctaersKd;rSm v,fvkyfol v,fykdifa&; r&Sdrjzpf vkdtyfonf?

xkwfvkyfa&;tao;pm;rsm; vGwfvGwfvyfvyf vkyfukdifcGifh &SdrS v,f,mvkyfief; zGH@+zKd;wkd;wufaprnf? Akdvfodef;pdefwkd@ vkyfaeykHuppfAsL±kdu&ufESifh ‚wkd@ taygif;yg c±kdeDrsm;ukd acwfopfajr&Sif}uD;rsm; tjzpf arG;xkwf+yD; v,form;vufu vufikwfv,fyg vufvGwfatmifvkyfaeonf? 1929-30 umvu cspfwD;rsm; vkyf&yfESifh wlaeonf? cspfwD;rsm; vkyf&yfukd u&ifwkdif;&if;om;wOD;u oufaocH&mwGifcspfwD;b%frsm;onf rD;v#HxGufaeaom e*g;rsm; jzpfum v,f,majrwkdif;ukd aoG@ajcmufaponf? ,kwfrm aumufuspfpGm wjznf;jznf;csif; odrf;,lr_a=umifh v,form;rsm; 'kuQ yifv,fa0cJh&onf? cspfwD;wkd@onf ESvkH;om;r&Sdaom vlrsm; jzpf+yD; ukd,fusLd;twGufpmempdwfuif;rJhpGmjzifh 'kuQa&mufaeolwkd@. aemufqkH;aoG;wpuf usefonfhwkdifatmif n‡pfxkwf,lolrsm; jzpfonf[k qkdonf? ( tawG;tjrifpmapmifyg OD;xGef;atmifausmf M.A(TEFL) , RL . aqmif;yg;rS )

,ck Akdvfodef;pdef vkyf&yfu cspfwD;vkyf&yfESifh wlae±Hkru cspfwD;xuf qkd;onfhtcsufrSm vufeufrJh jynfolrsm;ukd tm%mokH;Ivufeufukdift=urf;zuf ajr,mvk,laer_yif jzpfonf? ArmjynfrSm v,f,mvkyfief;cGifrzGH@+zKd;I +rKd@jyrSmvnf; pD;yGm;a&; qkwf,kwfonf?0ifaiG &Ekdifonfh tvkyftukdif &Sm;yg;r_ jzpfaeonf? ppfAsL&kdu&ufESifh c±kdeDawG csrf;om=ujcif;rSm xkwfvkyfa&;vkyfief;rsm;ESifh ±kd;±kd;omreful;oef;a&mif;0,fa&;a=umifh csrf;omjcif; r[kwf? tm%mokH;I rw&m; vkyfykdifcGifhrsm; &,lum jynfolykdif obm0 o,HZmwrsm;jzKef;wD;a&mif;csaeaoma=umifh csrf;om=ujcif; jzpfonf? xkd@a=umifh pD;yGm;ysuf awmifolv,form;rsm;twGuf tvkyftukdif rsm;rsm;pm;pm;zefwD;ay;EkdifpGrf; r&Sdonfh tajctae jzpfonf? qif;&Jom;jynfolrsm;twGuf yGifhaeaomvrf;rSm jynfyxGufonfh a&$@ajymif;tvkyform;b0yifjzpfonf? ArmjynfrS jynfyxGuf a&$@ajymif;tvkyform; 6 oef;ausmftxd &Sdaeonf[k od&onf? tm;aumif;armif;oef tzkd;wefvkyftm;rsm;pD;xGufaejcif; jzpfojzifh wkdif;jynftwGuf tvGef epfemonf?

EkdifiHjcm;aiG 10 bDvsHavmuf 0ifaew,fqkd+yD; pmempdwfuif;rJhonfh Akdvfodef;pdeftkyfpku auseyfaumif; auseyfaeEkdifonf?ukd,fhjynfolawG jynfyrSm wlwlwefwef tqufqH rcH&wm xnfhwGufrSm r[kwfbl;? trsKd;orD;tdrfazmfvkyfief; raumif;owif; xGufaeonfh=um;u a[mifaumifukd w&m;0if ykd@ay;aeonf? xkdtpkd;&rsKd;. oabmxm;ESifh vkyf&yf[m wkdif;jynf*k%foduQm/ vl@*k%foduQmxufaiGa=u;ukd t"du xm;a=umif; xif&Sm;aeonf?

csKyf=unfhygu Armjynfv,f,mvkyfief;zGH@+zKd;a&;ESifh aus;vufvlr_b0 wkd;wufa&;wkd@twGuf t"du twm;tqD;rSm ppfAsL±kdu&ufvlwef;pm;ESifh taygif;yg c±kdeDwpk. aoG;pkyfzdESdyfr_/ wenf;tm;jzifh azmfjyyg vlwef;pm;ukd ukd,fpm;jyKonfh ppftm%m&Sifpepf =um&SnfpGmpkd;rkd;r_jzpfa=umif; tvGefxif&Sm;onf? xkd@a=umifh aus;vufzGH@+zKd;wkd;wufa&;ESifh qif;&JEGrf;yg;r_av#mhcsvkdv#if t&ifqkH; ppftm%m&Sifpepft+yD;wkdif zsufodrf;&rnf jzpfaya=umif; wifjy&ayonf?

armifpdefaomf 4-4-2014

Page 25: AYDP 2(1)-N

2 5

“tpdk;&ajr æ rusL;ausmf&”? “wyfajr æ vkH;0 (vkH;0) rusL;ausmf&” qdkwJh qdkif;bkwfeDawGu ocFsKdif;ajrrSmawmif usufoa&r&Sd awG@ae&w,f? 'D qdkif;bkwfawGudk vlr_uGef&uf (Face book) pmrsufESmrsm;wGif r=umr=um jrifawG@=u&w,f? jrifawG@rdol trsm;tjym;uawmhjypfjypfESpfESpf usdefqJjcif;jzifh ±_wfcstjypfwif=uygw,f? tJ'Dvdk usdefqJoHrsdK;awGu vlr_uGef&ufrSmom jzpfay:aewmawmhr[kwf/ Armjynfvl@tzGJ@tpnf;xJwGif ae&m˜ a'o wdkif;rSm/ tcsdfefwdkif;rSm =um;ae&wJh toHrsdK;vdkjzpfae+yD?

wu,fawmh 'DusdefqJoHrsm;&J@ aemufrSm emusif em=unf;p&mawG/ a=uuGJ a'goxGufp&maumif;wJJh tjzpftysufawGu tcdkiftrm&SdaecJh/ &SdaeqJyJr[kwfygvm;? vlxkusdefqJoHtrsm;qkH;=um;&r,fh ae&ma'oawGuawmh Armjynf&J@ aus;vufa'oawGrSm jzpfay:aewmawG@=u&ygvdrfhr,f?

Armjynf&J@ aus;vufvl@tzGJ@tpnf;twGif;rSm vGefcJhwJh 2ESpfausmfu pwif+yD;/ rauseyfr_awGa&m¹yrf;aewJh vlxkwdkufyGJac:oHawG=um;vmae&w,f? ykHo¿mefrsdK;pkHjzifh ae&mwdkif;uae ay:xGufvmcJh+yD? 'Dvdkjzpf&wJh ta=umif;awGuawmh aus;vuf&Sd ajr,mtrsm;tjym;udk tm%modrf;ppftpdk;&u (,cif rqv ppftpdk;&vufxufuwnf;u tcsdK@ae&mrsm;wGif ajr,modrf;ydkufr_&SdcJh) acgif;pOftrsdK;rsdK; wyfumvufeufudkifwyfzGJ@rsm;udk tokH;jyK+yD; twif;t"rR vk,ufodrf;ydkufcJhjcif;a=umifh jzpfcJh&w,f? +yD;awmh aus;vufae vlxkawG &J@ “touf&SifoefaexdkifEdkifa&;” tcGifhtvrf;awGudk tcsdfefwdkif; tzsuftqD;cHae&aoma=umifh jzpfcJh&w,f?

ppftpdk;&vufxufu vk,uf+yD;ajr,m trsm;tjym;udk “tpdk;&ajræ” / “wyffajr æ” qdkwJh qdkif;bkwfxl+yD; vlxkudk +cdrf;ajcmufxm;=uw,f? acgif;pOftrsdK;rsdK;eJ@odrf;ydkuf ykHo¿mefrsdK;pkHjzifh tokH;jyKaewJh ajruGufwdkif;rSm”tpdk;&ajræ” / “wyfajræ” qdkwJJh qdkif;bkwfudk xifxif&Sm;&Sm;awG@=u&ygvdrfhr,f? wu,fawmh “tpdk;&ajræ” / “wyfajr æ” qdkwmawGu vlxkxHrS vk&myg ukefypPnf;awG&J@ trSwf wHqdyfawGqdkwmvlawGu rodbJ b,faeyghrvJ?

awmif;yG J/ wdkufyG Jo¿mef odk@r[kwf vlxkwdkufyG Jo¿mef jyefvnfay:xGufvmjcif;

&Spfav;vkH; ta&;awmfykH}uD;udk ppfwyfu +zdKcGJESdrfeif;+yD;wJhaemufydkif;/ ppfwyfwdk;csJ@a&;udk pDrHudef;wus vkyfaqmifvmcJhw,f? ppfa&;t&tcsuftcsmuswJh ae&mwdkif;rSm ppfwyf[m wyfwnf+yD; ajcukyf,lxm;w,f? ppfwyfajcukyf,lxm;wJh ae&mwdkif;rSm ajr,mvk,ufr_'%fjyif;jyif;xefxef cHpm;=u&w,f? ajr,mvk,ufodrf;ydkufr_trsm;qkH;uawmh vufeufudkifppfwyfjzpfw,fqdkwm }uHh§zGH@tpdk;&&J@v,f,majrESif h tjcm;ajrrsm;odrf;qnf;cH&r_ pk Hprf;a&;aumfr&Sifuawmif twnfjyKay;&wJh txdjzpfygw,f? wu,fhtjzpftysufeJ@azmfjyxm;wJhudef;*%ef;rsm; tawmfvGJacsmfwmaewmuvGJ&if ppfwyfu ajr,mawG odrf;ydkuf,lxm;w,fqdkwm rSefuefygw,f?

tm%modrf;ppftpdk;&[m ESpfaygif; 20 ausmf=um ppftm%m&Sifpepfjzifh wdkif;jynfudk "m;rdk;tkyfpdk;cJhw,f? 'DumvtwGif;rSmyJ wdkif;jynf[m bufaygif;pkH tqdk;bufudk ,drf;,dkifcJhw,f? txl;ojzifh v,f,mxkwfvkyfa&;vkyfief;awG emvefrxlEdkifatmifysufpD;vmcJhw,f? aus;vuf vl@tzGJ@tpnf;twGif;rSmvnf; vlwef;pm;tajymif;tvJawG jzpfwnfvmcJhw,f?

aus;vufrSm vkyftm;ydkv#Hr_awG tqufrjywfwdk;jr‡ifhvmw,f? EdkifiHausmf+yD; tdrfeD;csif;EdkifiHrsm;eJ@ tjcm;wwd,EdkifiHrsm;odk@ a&muf&SdaewJh ysHustvkyform;trsm;pk[m aus;vufvkyftm;ydkv#Hr_uae+yD; ay:xGufvmwJh &v'fawGvdk@ ajym&rSmygyJ? ppfwyfajr,modrf;ydkufr_a=umifh

“ajr,mwdk fufyG Judk b,folu ˜ b,fvdk &v'frsdK;eJ@ tqkH;owfrvJ”

“tpdk;&ajræ”/ “wyffajr” qdkonfrSm æ

( &Jabmf xifOD;)

Page 26: AYDP 2(1)-N

2 6

acsmifvnfwJh v,form;awG[m ajrrJh,mrJhjzpfoGm;&w,f? tvkyfvkyfEdkifolrSefor#[m ysHustvkyform;tjzpfeJ@ jynfwGif;rSm/ jynfyrSma±G@vsm;vGifhpifoGm;cJhw,f? acwfopfvkyfcpm; aus;u|efawGtjzpfeJ@ ay:xGufvmcJhawmhwmygyJ?

e0w - etz ppftpdk;&[m ppftm%m&Sifpepfjzifh wdkif;jynfudk ESpfaygif; 20 ausmf tkyfcsKyfvmcJhw,f/ wdkif;jynfrSm bufaygif;pkHc|wf+cKHusvm+yD;aemuf ppftkyfpk[m wdkif;jynftkyfcsKyfr_udk ppftm%m&Sifpepfjzifh ajAmiftkyfcsKyfvdk@ r&awmhbl;qdkwm odjrifvmw,f? rv$Jra&SmifomyJtkyfcsKyfa&;pepfudk jyKjyifzmax;zkd@vdktyfvmygw,f? tkyfcsKyfa&;enf;em tajymif;tvJvkyfvdkufjcif;omjzpfw,f?

'D tajymif;tvJ&J@ vdktyfcsuft&yJ 2008 zGJ@pnf;ykHtajccHOya'qdkwm ay:vmw,f? 2010 a&G;aumufyGJqdkwmjzpf ay:vmcJh&w,f?'D tajymif;tvJeJ@twl EdkifiHa&;t& zdESdyfr_awGudk rv$Jra&Smifom ajzavsmhay;vdkuf&w,f? 'DtcGifhta&;udk tokH;cs+yD; vlxk/ vlwef;pm;eJ@vl@tv$mtoD;oD;[m rdrdwdk@&J@ qkH;±_H;epfemcsufawGudk azmfxkwf/ awmif;qdk/ wdkufyGJ0ifvm=uygawmhw,f? 'g[m ppftpdk;&&J@ zdESdyfcHcJh&r_awGudkjyefvnfwkH@jyefjyvdkufwJhoabmyJ?

tckqdk&if ajr,mvk,ufolxHrS ajr,mawGjyefvnf&&Sdzdk@ awmif;qdk/ wdkufyGJ0ifae=uw,f? awmif;yGJ/ wdkufyGJ[m wae&mwnf;rSmyJuGufusm;jzpfaewmr[kwfawmhbl;? vlrsdK;aygif;pkH v,form;awGaexdkif&m a'owdkif; (awmifay:/ awmifatmuf/ vGifjyif/ csdKifh0Srf;rsm;eJ@yifv,furf;±kd;wef;txd) rSmtxd tESH@tjym;jzpfay:wdk;yGm;vmaew,f?

ajr,mqkH;±_H;oGm;wJh v,form;awG[m ajr,mrsm;jyefvnf&&Sdzdk@ awmif;yGJ˜ wdkufyGJo¿mefrsm;udk enf;aygif;pkHusifhokH;+yD; aqmif&GufcJh=uw,f? v,form;awG&J@ wdkufyGJenf;o¿mefawGuawmh Oya'wGif;wdkufyGJo¿mefudk t"duxm; vkyfaqmifcJhw,f? qENjywm/ qENazmfxkwfwm/ vufrSwfa&;xdk;+yD; tm%mydkiftqifhqifhudkwifjywm/ owif;pm&Sif;vif;yGJjyKvkyfwm/ tdkift,ftdk ( I. L. O) vdk EdkifiHwumhtzGJ@tpnf;rsm;udk wifjywm/ bk&m;rSm qkawmif;qENjyKwm/ oydwfpcef;zGifh+yD;awmif;qdkwm/ xGefwkH;wdkufyGJqifE$Jwm/ usdefpm wdkufyGJqifEGJwmæ pwJh enf;vrf;awGudk tqifoifhovdkusifhokH; vkyfaqmifcJh=uw,f?

v,form;awG&J@ awmif;yG J/ wdkufyG Jrsm;tay: tm%m&tpdk;&&J@ oabmxm;eJ@ wkH @ jyefy k H

}uHh§zGH@ tpdk;&wufvmwmeJ@ v,form;awG&J@ ajr,mawmif;yGJ wdkfufyGJawGeJ@ OD;qkH;&ifqdkifawG@qkHvdkuf&wmygyJ? ,cifppftpdk;& ar$;cJhw JhrD;p˜ u aus;vufawGu pwifawmufavmifvmaew,f? tm%m&cgp tpdk;&tzdk@ v,form;awG&J@ ajr,mjy\emudk b,fae&m upwifudkifwG,frvJqdkwm apmifh=unfhaepOfrSmyJ aus;vufa'otESH@tjym;u v,form;wdkufyGJawG[m wae&mrS wae&modk@ ul;puf ysH@ESH@vmygawmhw,f?

odk@aomftm%m&tpdk;&[m jy\emajz&Sif;zdk@ tqifoifhr&SdcJhayr,fh v,form;wdkufyGJawGudk ESdyfuGyfzdk@twGuf vufraES;cJhbl;?wdkif;jynfw0ef;vkH;rS tqkH;±_H; }uD;rm;wJha'oawGu v,form;awG[m olwdk@v,f,majrrsm;jyef&zdk@ awmif;yGJ/ wdkufyGJawG qufwdkufqif

E$JvmcJh=uw,f? v,form;awG&J@ ajr,mwdkufyGJu tm%m& tpdk;&opfudk pdefac:vdkufovdkjzpfcJhw,f? }uHh§zGH@ tpdk;&wufvm+yD; r=umcifrSmyJv,form;awG&J@ ajr,mwdkufyGJudk tiftm;okH;+zdKcGJawmhwmygyJ? owif;tcsuftvufawGtjzpf rSwfwrf;wifp&mawG odyfrsm;ygw,f/ vdktyfoavmufyJ wifjyyghr,f? vkHavmufr,fxifygw,f? atmufyg Z,m;i,fuawmh tiftm;okH;+zdKcGJr_udkazmfjywmyg?

v,form;v_yf&Sm;r_udk }uHh § zG H@tpdk;&u tiftm;okH;+zd kcG JcJ hwJh tjzpftysuftcsdK@

pO f &ufpG J wd kif;§jynfe,fc±d ki f§+rdK @e,ftkyfp k§aus;±Gm vlxk'%f&mta&twGuf r Swfcsuf

1 31²7²12 yJcl; ( taemuf) oJukef; '%f&m tcsdK@& &JrS ±dkufESuf vlpkcGJ2 29²11²12 ppfudkif;wdkif;/ qm;vif;}uD;?vufyHawmif; 70 oHCmawmfeJ@ vlxk rD;avmifAkH;'%fcH&3 26²2²13 {&m0wD rtlyifc±dkif/ rvufwdk aus;&Gm 15 OD; &J wOD;ao? 27 OD;'%f&m&4 25²4²13 ppfudkif;wdkif; qm;vif;}uD;?vufyHawmif; 20 xGefwkH;wdkufyGJudk &J rS aoewfypfcwf+zdKcGJ5 7²3²14 ppfudkif;wdkif; ,if;rmyif+rdK@e,f/ tkHwkHyif aus;&Gm - vlxkydkifv,f,majrrsm;tm; &J tiftm;

tokH;jyK+yD; ajrxdk;pufjzifhxdk;cGJ?zsufqD;cJh/6 30²3²14 &efukefwdkif; ouFef;u|ef;/ rdacsmif;uef - tpdk;& vufudkifwkwf vufywfeDrsm;rS

oydwf pcef;udk zsufodrf;+zdKcGJ/

v,form;awG&J@ w&m;r#wwJh wdkufyGJwdkif;udk }uHh§zGH@ tpdk;&u vufeufudkiftiftm;jzifh acsr_ef;cJhwJh jzpf&yftcsdK@avmufyJ azmfjyxm;ygao;w,f? v,f,majrqkH;±_H;cJh&wJh wdkufyGJ0if v,form;awG[m tpdk;&&J@ t=urf;zufzdESdyfr_udkom cH=u&wmr[kwfbJ tpdk;&&J@rw&m;wJh Oya'awGeJ@vnf; w&m;pGJcH&wm/ zrf;qD;axmifoGif;tusOf;cscH&wmawGuvnf; renf;vSbl;? {&m0wDwdkif;wckwnf;rSmyJ

tzrf;qD;cH&+yD; axmifcscHxm;&wJh v,form;pkpkaygif; 265 a,muf&Sdw,f? 200 ausmfuawmh tr_&ifqdkifae&qJjzpfw,f?v,form;v_yf&Sm;r_rSmyg0ifwJh v,form;awGudkomru v,form;ta&;udk ulnD axmufcHtm;ay;aewJh wufºuGwJhvli,fawG/ vl}uD;

awGudkvnf; Oya'yk'fr trsdK;rsdK;jzifh w&m;pGJqdkjcif;cH=u&ovdk axmifoGif;tusOf;csjcif;udkvnf;cHHae=u&w,f?v,form;awG&J@ wdkufyGJuvnf; r&yfrem; qufvufjzpfxGef;aeovdk }uHh§zGH@ tpdk;&bufuvnf; zdESdyfr_udk &yfwef@xm;jcif;r&Sdbl;?

Page 27: AYDP 2(1)-N

2 7

v,f,majrjyefvnf&&Sda&; awmif;yGJ/ wdkufyGJrsm;tay: tpdk;&&J@wkefjyefr_ oabmxm;u enf;enf;rS r±_yfaxG;bl;/ &Sif;w,f?'gha=umifh v,form;eJ@ tpdk;&t=um;u qufqHa&;udk=unfh&if zdESdyfoleJ@ tzdESdyfcHwdk@&J@ qufqHa&;jzpf+rJjzpfqJyJqdkwm

owd&Sdaezdk@vdkygw,f? wu,fhjzpf&yf trSefawGuyJ vlr_qufqHa&; vuQ%mawGudk jyXmef;owfrSwfay;aewm jzpfygw,f?

v,form;awG&J@ awmif;yG J/ wdkufyG Ju bmawG&&SdcJ hovJ

v,form;awG qkH;±_H;cJh&wm/ qkH;±_H;ae&wmawGeJ@ E_dif;,SOf=unfh&if awmif;yGJ wdkufyGJ&J@ &v'f[m “ta&G@” r&Sdovdk cHpm;&Edkifygw,f?odk@aomf v,form;awG&J@ awmif;yGJ/ wdkufyGJa=umifh tm%m&cgp tkyfpdk;olvlwef;pm;udk tvkyf±_yfapvdkufw,f? ajr,mjy\emudkayghayghqq udkifwG,fvdk@ r&awmhbl;qdkwmudk owday;vkdufovdkjzpfapcJhw,f? awmif;yGJ/ wdkufyGJa=umifhyJ tkyfpdk;olvlwef;pm;[m ajr,modrf;ydkufr_ pkHprf;a&;aumfr&Sifqdkwmudk tvsiftjrefzGJ@pnf;vdkuf&w,f? tcsdK@ tm%mydkifeJ@aygif;+yD; ajr,mawGodrf;ydkufxm;ol awGawmifajr,mawGjyeftyf&wJhtxd jzpfcJh&w,f? vufeuftm;udk;/ tm%mtm;udk;eJ@ vk,ufxm;wJh ppfwyfawGuawmif tokH;rjyKawmhwJhajr,mawGudk jyefvnf “pGef@v$wf” awmhr,fqdkwJhtoHay;vmcJh&w,f? tcsdK@a'oawGrSmawmh v,form;awG ajr,m tcsdK@ jyef&cJh=uw,f?+yD;awmh v,form;awG&J@ ajr,mwdkufyGJ[m tjcm;vlxkvlwef;pm;xJ&Sd tzdESdyfcHjynfolawGudk tiftm;jznfh Edk;=um;apvdkufw,f?ajr,mvk,lodrf;ydkufolawGudk wdkufyGJeJ@ zGifhcsEdkifcJh=uw,f?

ta&;}uD;wJh &&Sdcsufwckuawmh v,form;awG[m udk,fhtcGifhta&;/ udk,fh[mudk,f awmif;qdk,l&r,f? udk,fhvGwfajrmufa&;udk,fh [mudk,fwdkuf,l&r,fqdkwJh b0ay;todwckudk &&SdcJhvdkufwmyJjzpfw,f? tzdESdyfcHawGtaeeJ@ wOD;csif;wdkufyGJqifwmxuf pkaygif;wdkufyGJqifrS awmif;yGJ/ wdkufyGJ[m t&mxif/ atmifjrifr,fqdkwJh todawG&&SdvmcJhw,f? 'DtodawG[m b0awGay;qyf+yD;rS &cJh=uwmjzpfvdk@wefzdk;rjzwfEdkifwJh EdkifiHa&;todrsm;udk vif;vufvmapvdkufw,f?

v,form;awG&J@ awmif;yG J/ wd kufyG Jr Sm bmawG tcuftcJ&S daeovJ/

v,form;vlwef;pm;[m bdk;pOfabmifquf tzdESdyfcHvlwef;pm;rsm;jzpfcJhw,f? t&m&m (±kyfydkif;qdkif&m/ pdwfydkif;qdkif&m)acwfaemufusr_awGudk ydkifqdkifxm;wJh vlwef;pm;rsm;vnf;jzpfaejyefw,f? 'Dae@ v,form;awGeJ@ xdyfwdkuf&ifqdkifae&wJh tkyfpdk;olvlwef;pm;qdkwm vl@tzGJ@tpnf;wckvkH;&J@ txufrSm acwftqufquf Adkvfusrif;rlcJhwJh§aewJh vlwpkvnf;jzpfw,f? acwfrDvufeufrsm;ajcqkH;acgif;qkH; wyfqifxm;=uolawGjzpfw,f? acwfrDtkyfcsKyfa&;pepf (zdESdyfa&;pepf) awGeJ@ tcsdefjynfh avhusifhwnfaqmuf xm;=olawGjzpfw,f? vufeufrJh+ydKifbufrSefor#udkvnf; tcsdefwdktwGif; tqkH;owfypfEdkifavmufatmif pkpnf;r_tm;aumif;olawGvnf;jzpfw,f?

aoewfudkifxm;wJh vltkyfpkwpk[m v,form;awGqDu v,f,majrawGudk vk,lodrf;ydkuf=uw,f? wdkif;jynfudk tkyfpdk;aewJholawGu v,form;awGqDuae v,fajrawGvk,lodrf;ydkuf=uw,f? ,ckjzpfay:aewJh awmif;yGJ/ wdkufyGJqdkwm xdkvlpkrsm;&J@vufxJa&mufaewJh v,f,majrawGudk jyefvnf&&Sdatmif/ awmif;qdk wdkufyGJqifae=uwmjzpfw,f? v,form;awG[m tJ'Dvdk vltkyf}uD;eJ@&ifqdkifae&w,f? wenf;qdk&aomf rdrdxuf bufaygif;pkHomvGefaewJh &efol (tudsK;pD;yGm;csif; qef@usifzufjzpfolrsm;) udk xdyfwdkuf&ifqdkifae&wm jzpfw,f? 'gu awmif;yGJ/ wdkfufyGJrSm t"du}uKHawG@ae&wJh tcuftcJjzpfw,f?

ydkifqdkifwm bmrS r&SdawmhwJh tajctaeupwif+yD; awmif;yGJ/ wdkufyGJ ta&;awmfykHudk pwif&wmjzpfvdk@ tcuftcJawGu rsm;jym;vSygw,f?

v,form;awG&J ajr,mwdkufyG J tay: tpdk;&&J@ udkifwG,fajz&Sif;yk H

v,form;awG&J@ “awmif;yGJ/ wdkufyGJ” ta&;awmfykHqdkwm “iwf&if;aorvm;/ wdkuf&if;aorvm; “ qdkwJh ajrodrf;cHv,form;awG&J@ wu,fhb0u jyÏmef;ay;vdkufwmyg?

v,form;awG&J@ ajr,mjy\em[m tm%m& }uHh§zGH@ tpdk;& twGuf tylwjyif;aqmif&Guf&r,fh udpP}uD;wckjzpfvmae+yD?rqv ppftpdk;&eJ@ e0w - etz ppftpdk;&wdk@zefwD;cJhwJh ordkif;qdkif&mtrd_ufxkyf}uD;udk udkifwG,fajz&Sif;&awmhr,f? b,favmufxdormorwf usrvJqdkwmudk ajrodrf;cHv,form;awGu “awmif;yGJ/ wdkufyGJ” qifE$J&if; apmifh=unfhae&awmhr,f?

tpdk;&u ,ckjzpfay:aewJh ajr,mjy\emudk b,fvdkudkifwG,fajz&Sif;+yD;/ tqkH;owfr,fqdkwmrod&ao;ay? odk@aomf jy\emudkpwif udkifwG,fuwnf;u ajr,modrf;ydkufcJhwJholawGbufu &yfwnf+yD;vkyfaqmifcJhwmawGuvnf; ajAmifusvGef;vSw,f? Oyrm tjzpfwifjy&rSmrsm;ygw,f? tcsdK@tcsufavmufyJ wifjyyghr,f?

- v,f§qnf 'k0ef}uD;u aejynfawmfrSm&SdwJh ajr,mtr_aygif; b,favmuf&Sdw,fqdkwmjynfaxmifpkv$wfawmfudk wifjyw,f?aejynfawmf aumifpDe,fajrwcku v$wftrwfu ol@+rdK@e,frSmyJ 'k0ef}uD; wifjywJh tr_awGavmuf&Sdw,f qdk+yD;uef@uGuf w,f?(jynfaxmifpkv$wfawmf e0r ykHrSeftpnf;ta0; yÌrae@ 21²1²14)

Page 28: AYDP 2(1)-N

2 8

- 'korRw OD;Om%fxGef; OD;pD;wJh ajr,mtokH;csr_pDrHcef@cGJa&;aumfrwD&J@ wifjycsuft& 2 vtwGif;v,fajrtr_aygif; 418 r_ &Sif;vif;+yD;pD;a=umif; orRw o0%fv$mrSmygayr,fh ajrjyifrSm&SdwJh wu,fhyuwdtajctaeeJ@ rudkufnDwJhtjyif ykodrf+rdK@e,fwGiftaemufawmifwdkif;ppfXmecsKyfu odrf;,lcJhwJhv,fajreJ@ywfouf+yD; a'ocHjynfolawGudk w&m;pGJxm;a=umif; ykodrfjynfol@v$wfudk,fpm;vS,fu okH;oyfajym=um;cJhw,f? (jynfaxmifpkv$wfawmf e0r ykHrSeftpnf;ta0; yÌrae@ 21²1²14)

tpdk;&&J@ ajr,mjy\emawGeJ@ywfouf+yD; udkifwG,fajz&Sif;ykHawG[m vlxkawG&J@ awmif;yGJ/ wdkufyGJa=umifhom rv$Ja&Smifom ajz&Sif;ae&wmjzpfw,f? ajr,mwdkufyGJudk t&Sdefwef@oGm;atmif vSnfhpm;zdk@omjzpfw,f? wu,fh epfemqkH;±_H;oGm;wJh {&mrv,form;vlxk}uD;&J@tusdK;pD;yGm;awGudk umuG,fzdk@r[kwf? ajr,modrf;ydkufolawG tajcrysufwnfwHha&;twGuf pOf;pm;vkyfaqmifay;aew,f æ qdkwmygyJ?ajr,mjy\emudk ,ciftpdk;&rsm;a&m/ ,cktpdk;&yg rSefrSefuefuef w&m;r#wpGmeJ@ ajz&Sif;cJhwmrawG@&ao;? aemifrSmvnf; ajz&Sif;ay;Edkifvdrfhrnfr[kwfay?

ajr,mwdk fufyGJudk b,folu b,fvdk &v'frsdK;eJ@ tqkH;owfrvJ

ajr,mjy\emudk jzpfay:apcJhwJh ta=umif;t&if;uawmh tkyfpdk;olvlwef;pm;&J@ EdkifiHa&;pepf/ pD;yGm;a&;pepfa=umifh jzpfay:cJh&wmjzpfw,f? wdkif;jynf&J@ajr,mrsm;udk csKyfudkif˜ cs,fvS,fcGifh&atmif EdkifiHa&;t& Oya'jyKjyÏmef;xm;w,f? pD;yGm;a&;t& tm%m&vlwpkom}uD;yGm;csrf;omapr,fh vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifpepfvrf;a=umif;udk zefwD;xm;w,f? 'Dvdk EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;pepfrsdK;atmufrSm v,form;vlwef;pm;eJ@ tjcm;vlxk/ vlwef;pm;toD;oD;[m tzdESdyfcH/ aoG;pkyfcHb0odk@ ae@pOfwGef;ydk@cHae=u&w,f?

rsufarSmufjzpfay:aewJh ajr,mjy\emqdkwm tpdk;&&J@ vuf0g;}uD;tkyf ajr,modrf;ydkufa&;ay:vpDa=umif hjzpfay:cJh&wmyg? ajr,mjy\emudk ay:aygufvmvdk@ ajz&Sif;&awmhr,fqdk&if ajr,mjy\emudk zefwD;olrsm;uyJ wm0ef,lajz&Sif;&ygvdrfhr,f? jy\emajz&Sif;r_tay: rlwnf+yD;ajr,mwdkufyGJrsm;qufvufqifE$Jr,f/ rqifE$Jbl;qdkwJh tajzay:vmygvdrfhr,f?

ajr,mjy\emrS ajz&Sif;csuf &v'faumif;xGufvmv#if v,form;awG&J@ awmif;yGJ/ wdkufyGJ atmifjrifw,fajym&rSyg? tu,fIajz&Sif;csuf &v'fraumif;&if ajr,mwdkufyGJ[m qufvuf&SdaeOD;r,f qdkwmawmh wdkufyGJ0ifv,form;awGvnf; odxm;=uygw,f?

ajr,mjy\emajz&Sif;=uwJhtcg wu,fh ppfrSefwJhatmifyGJudk &vdkygu wnf&SdqJ EdkifiHa&;pepfeJ@ pD;yGm;a&;pepfudk rzsufodrf;bJeJ@r&Edkifbl; qdkwmudkawmh ordkif;oifcef;pmrsm;t& odxm;oifhw,f? vufawG@wdkufyGJawGuvnf; xyfrHoif=um;ay;vmygvdrfhr,f?

v,form;awG&J@ “awmif;yGJ ˜wdkufyGJ” ta&;awmfykH atmif jrifygap? ?

OD;tkef;jrifh&J@ rkdufrkduf±kdif;±kdif;- &ifh&ifhoD;oD; ajymqkdcsufawGukd wtHhw=o em;axmifvkduf&ayr,fh tJ'Dta=umif;ukdawmh vltawmfrsm;rsm;u jyefvnfa0zefa&;om;ajymqkd+yD;jzpfvkd@ xyfra&;csifawmhyg? u|efr a&;csifwJhta=umif;u tJ'Dajym=um;csufawG&J@ tqkH;owfuav;rSm ajymoGm;wJh pum;awGeJ@ ywfoufygw,f?

“0ef}uD;OD;tkef;jrifhu a'ocHrsm;ukd tm[m& jynfh0&eftwGuf tom;pm;&ef/ ig;pm;&ef/ Opm;&efESifh EGm;Ek d@aomuf&efvnf;xnfhoGif;ajymqkdoGm;ygonf”æwJh?

tJ'Dtykd'ffuav;ukd zwf&=um;&awmh u|efr vGefcJhwJh tESpf (40) ausmf rqvacwfu tvkyfoif q&m0efb0 jzwfoef;cJhpOfu

qif;&Jjcif; vGwfuif;atmif

,ckwavm(2014-azazmf0g&D vqef;ykdif;)rSm jynfwGif;jynfy rD'D,mrsm;rSma&m/ tifwmeufuGef&ufrsm;rSma&m a&yef;pm; yGufavmxaewJhowif;wyk'f&Sdygw,f?

tJ'Dowif;uawmh- Zefe0g&Dv 28 &ufae@u rauG;wkdif;a'o}uD;/ rauG;+rK d@e,f/ opf&maumufaus;&Gmu a'ocHrsm;eJ@ awG@qkHpOf arG;jrLa&;vkyfief;eJ@ aus;vufa'o zGH@+zKd;a&;0ef}uD;XmerSjynfaxmifpk0ef}uD; (AkdvfcsKyf) OD;tkef;jrifh&J@ ajym=um;csufrsm;æyg?

&Jabmf ±_,Of

Page 29: AYDP 2(1)-N

2 9

tawG@t}uKHawGukd jyefowd&rdygw,f?

· · · · · · · ·

u|efr 1970- u &efukefaq;wuUodkvf(1)rS trfbDbDtufpf bGJ@&cJhygw,f? 1971- wESpfvkH; tvkyfoifq&m0eftjzpfeJ@&efukef+rKd@ay:&Sd aq;&kHawG aq;ay;cef;awGrSm vSnfhvnf+yD; tvkyfwm0efawG xrf;aqmifcJh&ygw,f? tJ'Dwkef;u }uKHcJh&wmyg?

u|efr[Jvfyifvrf;u “uav;aq;±kH}uD;”rSm }uKHawG@cJh&wmawGukd t&ifajymjyygr,f?

yxrqkH;u|efr wm0efuswJh Xmeu “jyifyvlemXme”(O.P.D) yg? tJ'DXme&J@ XmerSL;u a'gufwm a':&D&DvSyg? ,k0wDcifOD;qkdwJh uavmifemrnfeJ@vnf; pmawGayawG a&;ygw,f? tvGef pdwfapwem jynfh0olyg? Armjynf&J@ wckwnf;aom uav;aq;±kH}uD;jzpfwJhtwGuf &efukefw+rKd@ vkH;uwifru ArmwjynfvkH;uyg uav;vlemawG vma&mufwJhtwGuf tvGefvlemrsm;ygw,f?

reuf aq;±kHwHcg;ukd zGifhvkdufwmeJ@ vlemawG w0kef;0kef;w±kef;±kef;eJ@ jyifyvlemXme}uD; wckvkH; jynfhv#HoGm;wmygyJ? vlemwae@wae@ axmifcsD &Sdygw,f? OuUvmywkd@ omauwwkd@uqkd&ifreuf 2 em&D 3 em&D avmuf uwnf;u vmwef;pDaewmyg? wcgwav uav;vlemawG b,favmuf jyif;xefovJqkd&if u|efrwkd@q&m0efawGa&S@ a&mufvkd@ tarawGu uav;awGukd +cKHay;xm;wJhapmifawG tESD;awG cGmvkdufrS uav;toufr&Sd awmhwmawG awG@&wwfygw,f?

tJ'grsKd;awG }uKHvm&awmh a':&D&DvSu reuf 8-em&D aq;±HkzGifhwmeJ@ (wcgw&H 7em&DcGJavmuf a&mufvmwwfygw,f?) wef;pDaewJh vlemawGudk vSnfh=unfhygw,f? jyif;xefwJh vlemawG awG@&ifwef;rpDcdkif;awmhbJ aq;±Hk csufcsif;wifay;vdkufygw,f? u|efrwdk@tvkyfoifq&m0efawGa&m/ olemjyKawGudka&m aemufqHk; wHcg;apmifhawGudkyg vlem ta&;}uD;&if }uD;ovdk ol@udk today;zdk@ rSmxm;ygw,f? ol@&J@ tJ'Dvdk 0d&d, pdkufvkyfaqmifr_a=umifh aemufydkif;q&m0efa&S@ a&mufwmeJ@ vlem toufaysmufaewJh tjzpfrsdK; rawG@&awmhygbl;'Dae&mrSm }uHKwkef;wckajymjycsifygao; w,f?&moDOwktajymif; tvJumv (rdk;OD;us˜p) awGrSm uav;awG txufvSefatmufav#m/ 0rf;azm0rf;a,mifpwJh 0rf;eJ@ ywfoufwJha&m*g trsdK;rsdK; jzpfvmwwfygw,f?

oHaumifpGJwJh a&m*guvnf; uav;trsm;pkrSm tajccHtm;jzifh &Sdaewwf ygw,f? &efukef+rdK@v,f usL;ausmf&yfuGufrsm;uvlawGudk qifajczHk; ywf0ef;usift&yfawG (omauwwdk@/ OuUvmwdk@)udk bmtajccH taqmufttHkrS pDpOfray;bJ a&$@ajymif;ypfvdkufvdk@tJ'Dt&yfu vlawG ul;pufa&m*gtrsdK;rsdK; jzpfaecsdefyg? 0rf;a&m*gawGcHpm;&+yD; a&"mwfcsdK@wJhaewJh (Dehydrated) uav;awGudk ay;p&maq;tvHktavmuf u|efrwdk@rSm r&Sdygbl;? 'ga=umifh t}uHtzefawGvkyf&ygw,f? a&csufat;awGudk ZvHk}uD;awGxJrSm xnfhxm;+yD;qm;/ ydkwufqD,rfaq;jym;/ *vl;udk@pf tr_ef@awG a&mazsmf+yD; ta&mifenf;enf;&zdk@twGuf teDa&mif&SdwJh acsmif;qdk;aysmufaq; (Mixt.Carmanative) t&nfav;enf;enf; a&mxnfh+yD; a&ykvif;av;awGeJ@ tqifoifh xnfhxm;&ygw,f? tJ'D ykvif;uav;awGudk a&"mwf

csdK@wJhaewJh uav;awG aomufzdk@ay;&ygw,f? uav;rdcifawGuawmhbmrSrod&SmbJ uav;awG 0rf;avsmvm&if yef;a&mifaq;&nfav;ay;yg? tJ'Daq;eJ@ t&ifwacgufu aumif;oGm;wm? odyfpGrf;wJhaq;qdk+yD; awmif;wwfygw,f? ta=umif;od q&m0ef/ q&mrawGuawmhrcsdwJhESvHk;eJ@ +yHK;vdk@om ae&ygw,f? (wu,fvnf; 0rf;av#mwmodyfrjyif;xef&if xGufoGm;wJh a&"mwf/ qm;"mwf jznfhay;vdkufEdkif&ifaumif;aumif;oGm;wwfygw,f? aemufydkif; usef;rma&;/ ynmay;a&;awG acwfpm;vmawmh rdcifawGu "mwfqm;&nf azsmfwwfvmygw,f? vlemawGu odyfrsm;awmh ajymjycsdef r&Sdygbl;? aemufydkif;bDyDtdkifuvnf; "mwfqm;&nfxkyfawG xkwfvmygw,f?)

tJ'Dwkef;u “uav;aq;±Hk”rSm tawG@&rsm;aewJha&m*gonfuav;rsm;uawmh Kwashiorkor uGm&Smaum vdk@ac:wJh tm[m&(txl; ojzifh tom;"mwf Protein ) rvHkavmufvdk@jzpfwJh a&m*gonfav;awGyg? Edk@n‡muav;awGrSm tjzpfrsm;vdk@ ‘Edk@n‡muav;a&m*g’ vdk@vnf; jrefrm r_jyKxm;ygw,f? uav;ti,f xyf&Sdvm&ifEdk@n‡muav;udk Edk@jzwfvdkufwJhtwGuf tom;"mwfavsmhenf;+yD;jzpf&wmyg? Adkufuav;u ylyl/ ajcaxmufuav;awG/ vufuav;awG azma&mif+yD; udk,fcE<m ta&jym;ay:rSmvnf; tpuftajymufrsdK;pHkeJ@ aq;±Hkudka&mufvmwwfygw,f? tJ'D uav;awGudk twGif;vlemtjzpf taqmifwaqmifrSm pkxm;+yD; aq;&kHu txl; au|;arG;E_ef;(Special Diet) pDpOf+yD; au|;arG;ygw,f? tJ'Dwkef;u aq;±Hk tkyf}uD;u a'gufwm OD;wifOD;yg? olu 'Dvkd a&m*g uk&wmukd odyfpdwftm;wufºuygw,f? pdwftm;wufºuvnf; wufºup&mygyJ? tajccHbma&m*grS r&SdbJ tm[m&rvkHavmufr_a=umifh jzpf&wmqkdawmhaq;&kHrSm ukvor*~wkd@/ ,leDqufzfwkd@u vSL'gef;xm;wJh Ekd@r_ef@awGazsmfwkdufvkduf±kHeJ@ uav;awG[m wywfq,f&uftwGif; tazmta&mifawG usoGm;+yD; ajymifajymifa&mifa&mif jzpfvmygw,f? 'gayrJhtdrfjyefoGm;+yD; 1 v 2 vae&if 'Da&m*g vuQ%mawGeJ@yJ jyefjyefa&mufvmygw,f?

'ga=umifh uav;rdbawGukd usef;rma&;ynmay;zkd@twGufnaeykdif;rSm(1 ywf 2 }udrf- follow-up) jyefac:+yD; uav;awGukdbmau|;&r,f? tm[m& rysufatmif b,fvkdcsuf& jyKwf&r,fqkdwmawG oifjyay;ygw,f? 'Dvkyfief;ukd vlr_a&;vkyfief;awGrSmpdwftm;xufoefwJh a':&D&DvSukdyJ wm0efay;xm;ygw,f? (aemufykdif;awmh ocifjr yef;+cHrSm aq;cef;ajymif;a&$@zGifh+yD; a[majymyGJawGvnf;vkyfygw,f?) umuG,faq;awG bmawGvnf; xkd;ay;ygw,f? tJ'DrSma':&D&DvSu- uav;rdbawGukd uav;ukd bmau|;&r,f/ b,fvkdau|;&r,fqkd+yD; pdwf&Snfvuf&Snf ajymjywwfygw,f? olu vlemuav;wkdif;ukd wOD;csif;&J@ vkdtyfcsuftvkduf wOD;csif;ukd ajymjyaewmyg? u|efrwkd@ tvkyfoifq&m0ef 2 a,mufavmufvnf; oleJ@twl &Sdwwfygw,f? olu vlem&Sifrdbrsm;buf vSnfhajymvkduf/u|efrwkd@buf vSnfhoifay;vkdufeJ@yg? wcgrSmawmh rdb&SifwOD;u 'Dvkdjyefajymvmygw,f? “a'gufwm&,f-u|efawmfwkd@u tck a'gufwmajymjyovkd b,ftom;rSm bm"mwfygw,f/ bm bDwmrifygw,f/bmrod nmrodayr,fh b,f[muawmh pm;aumif;w,f qdkwmodygw,f? udk,fhuav;udk =uufOav;/ =uufoJav;/ EGm;Edk@av;auí;csifygw,f? rwwfEdkifvdk@yg” vdk@ r&Jw&J ryGifhwyGifh ajymvmygw,f?

Page 30: AYDP 2(1)-N

3 0

q&mr}uD;vnf; rsufpdrsufESmysufysufeJ@ +idrfusoGm;+yD;aemifvnf; =uufO=uufom;pwmawG odyfrajymawmhbJ rdb&Sifrsm;vnf; wwfEdkifaumif;wJh ajryJ,dk xdk;auí;enf;wdk@/ bdef;rkef@vkyfauí;enf;wdk@/ yJxrif; vkyfauí;enf;wdk@ pwmawGudk oifay;ygw,f?

'gayrJh 'DvdkrsdK; a&m*gonf uav;awG ododomom avsmhenf; usqif;oGm;wm rawG@&ygbl;?

· · · · · · · · · · ·

aemuftawG@t}uHKwckuawmh - 'Dvdkyg?awmifOuUvmy ‘wDbD a&m*gwdkufzsufa&; aq;ay;cef;’

rSm }uHKcJh&wmyg? tJ'Dwkef;u ArmjynfrSm urBmhusef;rma&; tzGJ@csKyf(WHO) tultnDeJ@ ul;pufa&m*g wdkufzsufa&; (wDbDiSufzsm;)vkyfief;awG vkyfaeygw,f? tJ'gawGudk u|efrwdk@ aemufqHk;ESpfausmif;om;b0uwnf;u pmawG@a&m vufawG@a&m oif,l&ygw,f? tvkyfoifq&m0ef jzpfawmhvnf; tJ'DvdkrsdK; aq;ay;cef;awGrSm oGm;wm0efxrf;&ygw,f? 'Dvdke@J u|efr[m awmifOuUvmyaq;±Hkudk a&mufoGm;wmyg?

tJ'Dwkef;u e,fvSnfh"mwfrSef±kduf um;}uD;awGeJ@ &yfuGufawGxJ vSnfh+yD; tcrJh "mwfrSef±kdufay;ygw,f? tJ'Duae awG@&SdwJhvlemawGudk &yfuGuftvdkuf rSwfyHkwif+yD; wDbDaq;awGukd wywf(2) }udrf vm,l aomufap&ygw,f? (tdrfay;vkduf&if raomufrSmpkd;&vkd@ aq;cef;rSmyJ aomufckdif;&wmyg?) aq;ukd 3-v wefonf/6-vwefonf aomufckdif;&ygw,f/ u|efrwkd@ukd umuG,fa&;aq;ynmXme q&mrsm;u 'DvkdrsKd;enf;eJ@ tdENd,rSm wDbDa&m*gyaysmufvkrwwf jzpfae+yDvkd@ ajymzl;ygw,f? q&mawG r=uc%ajymwwfwJh pum;awmif rSwfrdaeygao;w,f? just round the

corner- wJh? r=umcifayghav?)tJ'Daq;cef;rSm u|efrwkd@wm0efu aq;wkdufwJh ae@awGrSm

vlemawGukd aq;apmifhwkduf&wm/ aq;vmr,lwJh vlemawGukdtdrfvkduf=unfh&wm(aq;u &yfvkd@ rjzpfbl;? tcsdefrSefrSef raomuf&iftJ'Daq;u ‘+yD;’oGm;+yD; aq;+yD;ykd; (drug-resistent-strain) ay:vmwwf+yD; aq;rwkd; jzpfwwfygw,f? ) a&m*gonfeJ@ xdawG@olpm&if; (contact list) ,l+yD; tqufrjywf =uyfrwf=unfh±_ay;+yD;a&m*g ul;ul;csif;odatmifeJ@ aq;ukoEkdifatmif pDpOfay;&ygw,f?

wcgawmh aq;ay;cef;pma&;av;u vlemwa,muf aq;vm r,lwm 2 ywf &Sd+yDvkd@ owif;ykd@vmygw,f? uJ-'gjzifh vkduf=unfh&atmif qkd+yD; u|efrwkd@ tJ'Dvlemtdrfukd vkdufoGm;ygw,f? u|efrwkd@a&mufoGm;awmh vlemu tdrfa&S@cef; ujyifav;rSm xkdifaeygw,f?tem;rSmvnf; uav; 2 a,muf upm;aewm awG@&ygw,f? tdrftwGif;cef;u trsKd;orD;i,fwa,muf vom;t&G,f uav;av;csD xGufvmygw,f? tdrf&SiftrsKd;om;u ae@pm;tvkyform;wJh?rkd;rvif;cifuwnf;u tdrfu xGufoGm;+yD; rkd;pkyfpkyfcsKyfrS tdrfjyefa&mufowhJ? wae@vkH; &or# tvkyf vkyf&wmwJh? vlemu touf(50) ausmf a,muQr}uD;? rkd;&Gmvkd@ &ifusyf+yD; vrf;rav#mufEkdifvkd@rvmwmvkd@ tJ'DtrsKd;orD;uyJ &Sif;jyygw,f? u|efrwkd@vnf; ygvmwJhaq; (vlem vmr,ljzpfwJh aq;awG) ay;+yD; aemuftywf

aq;ay;cef; vmjzpf atmifvmzkd@ajym+yD; jyefcJhygw,f?aemufwywfusawmh tJ'Dvlemukdol@om;u wGJykd;+yD; vmykd@yg

w,f? u|efru vlemukd aq;wkdufay;+yD; vlem&SiftrsKd;om;ukd ac:pum; ajymygw,f? usef;rma&;ynmay;aygh? vlemeJ@ rxdawG@zkd@/oD;jcm;cGJpm; cGJtdyfzkd@ pwmawG? 'ghtjyif vlemeJ@ xdawG@aeoltm;vkH;(olwkd@ ZeD;armifESHeJ@ uav; 3 a,muf) wDbDa&m*gwkdufzsufa&;XmecsKyf( U.T.I - AkdvfcsKyfvrf;-&efukefaq;&kH}uD;a&S@ rsufESmcsif;qkdifrSm &Sd) ukd oGm;+yD; "mwfrSef&kdufzkd@/ tJ'DrSmu "mwfrSef tvum;±kdufay;+yD; ppfaq;ay;a=umif; pwmawG a[m& ajym&ygw,f? vlem&Sifvnf; acgif;wndwfndwfeJ@ em;axmifoGm;ygw,f?

aemufwcgvmawmh u|efru "mwfrSef oGm;±kduf+yD;yvm;vkd@ar;awmh r±kduf&ao;bl;vkd@ ajzygw,f? tvGef ul;pufvG,fwJh wDbDa&m*gonfeJ@ xdawG@ae&wJh tvGefEke,fwJh uav;awGukd jrifxm;&wJhu|efru “'Dr,f/ cifAsm;wkd@ukd "mwfrSefu tvum;&kdufay;rSm?a&m*g&Sd&ifvnf; u|efrwkd@u tvum; ukay;rSm? 'Davmuf vkyfukdifay;aewmawmif cifAsm;wkd @u em;raxmifygvm;? uav;awGtwGuf odyftE©&m,f}uD;w,f? od&J@vm”;æu&k%m a'gaomeJ@ajymrdygw,f? vlem&Sifu acgif;ikH@ em;axmifaeygw,f? bmrSvnf;jyefrajymbJ xjyefoGm;ygw,f?

tawmfav;=umrS aq;ay;cef; pma&;av;u u|efrem; r&Jw&J uyfvm+yD;æ“a'gufwmukd u|efawmf wck owday;csifvkd@yg?a'gufwmuawmh apwemeJ@ ajymwm rSefygw,f? 'gayrJh wck pOf;pm;=unfhyg? "mwfrSef tvum; &kdufay;wm rSefayr,fh tJ'Dvltkyf}uD;toGm;p&dwf tjyefp&dwf vkdygw,f? +yD;awmh olwkd@u wae@vkyfrSwae@pm;&wm? vrf;p&dwf wwfEkdifawmif tJ'Dae@ bmeJ@ oGm;pm;=urvJ? 'ga=umifh roGm;=uwm jzpfrSm”ævkd@ ajymvmygw,f?

uJ- u|efra&m bmrsm; wwfEkdifawmhrSmvJ?aemuf r=umcifrSmyJ tJ'Dtdrfu uav;wa,muf wDbD

OD;aESmuf tajr‡;yg;a&mifa&m*geJ@ uav;aq;±kH}uD;rSm qkH;oGm;a=umif;=um;&ygw,f? 'gawmif tJ'Dtcsdef (rqvacwf) u tcrJhynma&;wkd@/ tcrJhaq;ukoa&;wkd@ aºu;a=umfaumif;aewJh tcsdefyg?

· · · · · · · ·

'DvkdrsKd; tjzpftysufawG tckaum r&Sdawmhbl;vm;? ArmjynfrSm usKyfwkd@wyfrawmfu bmrqkd vkyfay;ae&wmvkd@qkdwJh (e,fvSnfh yg;±kduf0ef}uD;) AkdvfcsKyf tkef;jrifhukd ar;yg&apæ cifAsm;wkd@ ESpfaygif; 60 eD;yg; Armjynf}uD;ukd tkyfcsKyfvm=uwm bmvkd@ 'Davmuftuk&vG,fwJh ul;pufa&m*g (wcsKd@EkdifiHawGrSm &SmrawG@awmhbl;?)awGukd aysmufatmif ukray;Ekdif=u&wmwkH;? bmvkd@ tcktcsdeftxdtm[m& jynfhzkd@ bmpm;&r,f/ nmpm;&r,f !ef=um;ae&wmwkH;?w&m;cHu b,folwkH;æar;yg&ap?

'ga=umifhyJ-xifyg&J@?usL;bm;awmfvSefa&;acgif;aqmif- acsa*GAm;&m;ukd q&m

0eftjzpfuae bma=umifh awmfvSefa&;orm; vkyf&wmvJævkdd@ar;awmh æ“vlwOD;csif;rSm jzpfaewJh a&m*gxuf wrsKd;om;vkH;rSmjzpfaewJh a&m*g aysmufapcsifvkd@” vkd@ ajzwm jzpfrSm?

&Jabmf ±_,Of(2014-2-10)

Page 31: AYDP 2(1)-N

3 1

vGefcJhwJhESpfaygif; tpdwfavmufu rE©av; emrnf}uD;[kdw,f}uD;wckrSm u|efawmfwkd@ wuUodkvfausmif;om;wpk oGm;a&muf pm;aomufcJhzl;&J@? rSmxm;wJh pm;aomufzG,f&mawG pkHpkHvifvif a&mufvm+yD; c%t=umrSm u|efawmfhcg;ukd wa,mufa,mufu aemufuae vufeJ@wkd@wm cHvkduf&? vSnfh=unfhvkdufawmhæ?tm;yg;yg;æ{&mr ppfacG;}uD;waumifygvm;? 00zD;zD;/ xGm;xGm;usKdif;usKdif;/ tarG;ta&mifuvnf; pkdpk djynfjynf/ ajymifajymifvufvufygyJ? tr,frif;ærsufvkH;&GJ}uD;uawmh &$ef;vufawmufajymifaevdkufao;? u|efawmfhcg;ukd vufeJ@wkd@wmrsm; vlwa,mufu wkd@vkdufovkdygyJ? 'Daumif}uD;rS [kwfygpvkd@ ±kwfw&uf oHo,awmif 0ifvkdufrdao;? okd@ayrJh oif;u rsufpda&S@rSmwGif u|efawmfhukdxyf+yD; vufwkd@awmif;ygav&J@Asm?

pm;yGJxkd;wa,mufukd u|efawmfvSrf;ac:+yD; acG;ukd armif;xkwfay;zkd@ ajymw,f? “armif;xkwfvkd@ r&bl;cifAs? olu rau|;&ifvkH;0 roGm;bl;?”vkd@ pm;yGJxkd;aumifav;u ajymw,f? uJærwwfEkdif? ol ajymovkd au|;&awmhwmaygh? au|;vkdufawmh pm;aomuf+yD; xGufoGm;ovm;qkdawmhvnf; r[kwfjyefbl;? au|;vkdufawmhvnf; oif;u &av/ vkdav/ tkd wap> vkyfaejyefa&m? [kdvl@vSnfhvufwkd@/ onfvl@vSnfh vufwkd@eJ@?

aemufxyf pm;0kdif;topf rvmrcsif; u|efawmfwkd@tem;urcGma&;cs rcGm?

·········

“usyfaiG 3 odef;xuf ausmfonfh vufaqmifukd ,lv#ifvmbfay;vmbf,lr_[k owfrSwf&rnfjzpfa=umif;” orRw OD;odef;pdefu ol@tpkd;&tzGJ@ 0ef}uD;XmeawGukd !ef=um;csuf xkwfjyefvkdufw,f? 'D!¸ef=um;csufa=umifh u|efawmfhpdwfxJrSm Za0Z0g? bmvJ[? 'D!ef=um;csufu vmbfay;vmbf,lr_ukd uef@owfwm;jrpfvkduf wmvm;? 'grSr[kwf vmbfay;vmbf,lr_ukd tm;ay;tm;ajr‡muf vkyfvkdufwmrsm;vm;?

ra0cGJEkdifavmufatmif jzpfoGm;cJh&?“usyfaiG 3 odef;xuf ausmfwJh vufaqmifukd vufcH&if

vmbfay;vmbf,lr_ owfrSwfr,f”qkdwJh pum;&J@ t"dy`m,f[m“usyfaiG 3 odef;atmuf vufcH&if vmbfay;vmbf,lvkd@ rowfrSwf” qkdwJh t"dym,fvnf; w+yKdifeufwnf; xGufw,fqkdwm Armpum;wwfolwkdif; odyg&J@? 'ghtjyif !ef=um;csufrSm t}udrfa&vnf;rygovkd/ umvuef@owfcsufvnf; r&Sd? 'Dawmh wae@wnf;rSm 3odef; q,fcg ,l&ifvnf; vmbfay;vmbf,lr_eJ@ vGwfaeao;&J@?

orRw OD;odef;pdefu ol@&J@ 0ef}uD;/ 0efav;/ !ef}uD;/ !efav;/*sm}uD;/ *smav;awGukd 3 odef;avmufawmh yk HrSef vmbfpm;Ekdifa=umif; w&m;0if cGifhjyKay;vkduf+yD? 'DcGifhjyKcsuf[m atmufvlukdtxufvlu rufvkH;ay; pnf;±Hk;enf; wenf;vkd@ qkd&ifvnf; qkdEkdifavmuf&J@? wenf;ajym&&ifawmh tpkd;&tcsif;csif; 0HomEkvkdufjcif;rsKd; qkdygawmh?

trsm;jynfoltwGufawmh “ 3 odef;avmufawmh ay;vkduf=uyguGm”qkdwJh OD;odef;pdef@pum;a=umifh [kdufceJ jzpfoGm;=uw,f?OD;odef;pdefbufu =unfh&ifvnf; “ighapwemukd vlawG em;rvnf=uavjcif;”vkd@awmif 0rf;enf;yufvuf jzpfcsifjzpfOD;rSm? bma=umifhvJqkdawmh ol@0ef}uD;awG a':vm oef;csD vmbfpm;aewmukd olukd,fwkdif aoaocsmcsm odaewmukd;? omaygif;puULaysmhzwf puf±HktwGuf t&if pufr_ (1) 0ef}uD; OD;atmifaomif;u w±kwfukr%DwckqDu a':vm woef; vmbfpm;zl;w,f? wjcm; pufr_(1) 0ef}uD;wa,mufjzpfwJh OD;pdefatmifuvnf; pD;u&ufpuf±HkwnfaxmifcGifhtwGuf tar&duef/ t*Fvdyf tajcpkduf ukr%D}uD; wckqDuaea':vm 2 odef; vmbfawmif;zl;w,f? Armykdifqdyfurf;wckukdqdyfurf;tm%mykdifu a':vmoef;q,fcsD vmbfpm;+yD; puFmylukr%Dukd tokH;jyKcGifhay;wJh udpPwckukdawmh puFmylaxmufvSrf;a&;u vufwkd@awmhrS jrefrmtpkd;&u od&w,f? wkdif;jynf&J@ wwd,ajrmuf t}uD;qkH;acgif;aqmifjzpfcJhwJh AkdvfcsKyfcifnGef@[m t}uD;tus,f vmbfpm;xm;wmawG &SdcJhw,fvkd@ olwkd@&J@ t&if ppftpkd;&

vufwkd@awmif;awmh &Sufzk d @aumif;

ausmfZifrif;

Page 32: AYDP 2(1)-N

3 2

ukd,fwkdifu xkwfazmfajymqkdcJhzl;w,f? 'gawG eJ@pm&if3 odef;qkdwm bmrS jzpfavmufwm r[kwfbl; vkd@ OD;odef;pdefu awG;csifawG;rSmaygh?

OD;odef;pdef&J@ vmbfaiG 3 odef;,lcGifh cGifhjyKcsufqkdwm olwkd@ twGufawmh odyfenf;vS+yD qkd+yD; av#mhayghowfrSwfvk dufwm jzpfy k Hy J? vpm aomif;*%ef;avmufom&=uwJh 0efxrf;trsm;pk}uD; twGufawmht&SufcGJ apmfum;cHvkduf&wmeJ@ bmrSrjcm;bl;?

ol@0ef}uD;/ 0efav;/ !ef}uD;/ !efav; awGukdvmbfaiG 3 odef; owfrSwfay;csdefrSm 0efxrf;trsm;pk}uD;twGuf vpmwkd; ay;aiGuawmh 2 aomif;ygwJh?tpkd;&tzGJ@taeeJ@ 'DavmufyJ wwfEkdifvkd@ rsm;rsm;rwkd;Ekdifwmygvkd@vnf; ajz&Sif;csuf xkwfvkdufjyefao;?

okd@ayrJh 'Dacwf}uD;xJrSm tpkd;& 0ef}uD;0efav;awGcsnfh pm;aomufaevkd@vnf; r&? v$wfawmftrwfqkdolawGukdvnf; cGH@ xm;zkd@ vkdao;w,f? v$wfawmftrwfawGukd rau|;&if v$wfawmf trwfawGu tpkd;&t&m&Sd}uD;awGukd aqmf=uvdrfhr,f? v$wfawmf trwfqkdwmu wkd@tpkd;&tzGJ@vkd ppfrsKd;ppfEG,fuae qif;oufvm=uolawGcsnf; r[kwf? tkwfta&ma&m ausmufta&ma&mqkdawmh ykdvkd@awmif pdwfrcs&ao;vkd@ olwkd@tm%m&SifawGu ,lq=uvdrfhr,f?

'ga=umif hvnf; v$wfawmftrwfrif; awGukdvnf; yg;pyfydwf =uatmifqkd+yD; jrufjrufuav;au|;xm;vkdufygw,f? a'ozGH@+zKd; wkd;wufa&;vkyfzkd@qkd+yD; v$wfawmftrwfawGukd wa,muf usyf odef;waxmif xkwfay;xm;cJhygw,f? trwfwa,muf usyfodef;waxmifeJ@ v$wfawmftrwf pkpkaygif;ukd ajr‡muf=unfh&if wkdif;jynf b¾maiG b,favmuf tajrmuftjrm;ukd v$wfawmftrwfawGtwGuf yif;xm;/ cGH@xm;w,fqkdwm wGuf=unfhEkdifyg+yD? 'DaiGawGukd aus;vufawGrSm aq;&kHawG/ ausmif;awGom aqmufvkduf&&iftrsm;jynfoltwGuf b,favmufrsm; tusKd;&SdoGm;rvJ?

tck v$wfawmftrwfawG[m 'DaiGawGukd tokH;jyK+yD; b,fykHb,fenf; a'ozGH@+zKd;a&;awG vkyfxm;+yD;=uyg+yDvJ? usyfodef;waxmifukd tokH;jyK+yD; v$wfawmftrwfawG t+yKdiftqkdif zGH@+zKd;a&; awG vkyf=uwmukd u|efawmfjzifh b,ft&yfrSmrS r=um;rd? wu,fawmh jynfol@aiGukd 'Davmuftajrmuftjrm; okH;cGifhjyKr,fqkd&if ppfaq;xdef;ausmif;wJh pepfwckawmh &Sdukd&Sd&r,f? jynfol@aiGukd okH;pGJolwkdif;[m pm&if;&Sif;vif;wifjy&r,f? tck 2013 b¾mESpf ukefoGm;+yD? v$wfawmftrwf b,fESa,muf&J@ pm&if;ppf tpD&ifcHpmxGufay:vm+yDvJ? zwfcsifprf;ygbd? tJovkd pm&if;ppftpD&ifcH pmrsKd;ukd jynfolwkdif; vlwkdif; zwfcGifh &Sd&r,f?wcsK d @E k di fiHawGrSmawmh zwfcsif&if rjzpfpavmuf

tca=u;aiG enf; enf; ay;&wwfw,f? u|efawmfwk d @qDrSmb,fr Smrsm; & Smzwfvk d @ &E k di f ovJqk dwm odol& S d&i fvufwkd@ajymjy=uprf;ygav?

Audit ukd pm&if;ppfaq;jcif;qkd+yD; E_wfusKd;ae=uvkd@ vltrsm;u pm&if;ukdom ppfaq;cGif h&S dw,fvkd @xifwwf=uw,f?wu,fawmh Audit qkdwm pm&if;ukdomru vkyfief;vkyfaqmifcsufawGukdyg ppfaq;&w,f? ay;xm;wJhaiGwusyfwkdif;ukd tusKd;t&SdqkH;enf;vrf;eJ@t okH;cswm [kwfr[kwf ppfaq;&wJh vkyfaqmifcsufppfaq;jcif; (performance audit) qkdwmrsKd;vnf; ygw,f? rlvowfrSwfxm;wJh &nfrSef;csufeJ@tnD taumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif; [kwfr[kwf/ Oya'pnf;urf;awGeJ@tnD aqmif&Gufwm [kwfr[kwf ppfaq;wJh pnf;rsOf; ppfaq;jcif; (compliance audit) qkdwmrsKd;vnf; yg0if&w,f? tJ'Dvkdenf;rsKd;pkHeJ@ ppfaq;+yD;aemufrSm awG@&Sdcsufukd trsm;jynfolokd@ OD;wnf&nf&G,f+yD; tpD&ifcHpm a&;om;wifjy&w,f? orRw 'grSr[kwf tkyfcsKyfolukd tpD&ifcH&wmrsKd; r[kwfbl;?jynfolukd wkduf&kduf tpD&ifcH&wm? tJ'Dvkd Audit Report rsKd;ukdb,fv$wfawmftrwf jyEkdifovJ? tJ'Dvkd ppfaq;jcif;rsKd; jyKvkyf&r,fvkd@ Oya'jyÏmef;csufa&m xm;&Sd&J@vm;? tJ ovkd cGeftm;jynfh0wJhxdef;ausmif;ppfaq;jcif; enf;vrf;rsKd;r&SdbJ v$wfawmftrwfwa,muf usyf odef;waxmif xkwfay;xm;wm[m okH;csifwm okH;=uuGm-qkdwJh oabmeJ@ twlwlyJ jzpfraebl;vm;? 'DaiGawGukd 'DvkdvufvGwfpy,f ay;wmrsKd;[m rvkyfpaumif;ygbl;vkd@ b,fv$wfawmftrwfurS uef@uGuf=uwmukdvnf; r=um;rdacsbl;? olwkd@&rSmqkdawmh ododeJ@ rSdef;ae=uovm;vkd@ xifp&mygyJ? wu,fawmh'Dvkyf&yf[m v$wfawmftrwfawGukd vmbfay;+yD; zsufqD;wmyJ? aiGeJ@csnfref;uGif;pGyf csKyfaESmifwmvkd@vnf; qkdEkdif&J@?

v$wfawmftrwfawG odef;waxmif&zkd@ukd 'Dv$wfawmftrwfawGuyJ Oya' wifoGif;+yD; twnfjyKjyÏmef;vkduf=uw,f?&Suf p&m}uD;?jynfolawGqDu aiGukd vufwkd@awmif;aewmyguvm;?tpkd;&t&m&SdawG 3 odef;txd vmbfpm;zkd@ukd orRwu !ef=um;csufxkwfvkdufw,f? 'gvnf; jynfol@qDu vmbfaiGukd vufwkd@awmif;wJhenf;ygyJ?

tpkd;&awG/ trwfawGu tJovkd &Sufzkd@aumif;atmif vufwkd@awmif;ae=ucsdefrSm jynfolawGuawmh qif;&JrGJiwfvkd@? ykqkd;+cKHppftm%m&Sif}uD;awG aumif;pm;aecsdefrSm olwkd@vufatmufi,fom; ppfom;awGrSmawmh ukef;aumufp&mr&Sd? bkef;}uD;awGukdowfqkdawmh 'Datmufajcppfom;awGu owf&w,f? ausmif;om;awGukd owfqkdawmh 'Datmufajcppfom;awGuyJ owf&w,f? wkdif;&if;om;awGukd owfqkdawmhvnf; 'Datmufajcppfom;awGyJ? &p&m&Sdawmh 'Datmufajcppfom;awG bmrS r&? ArmjynfrSm trGJqkH;olawG[m ppfom;/ &JeJ@ jynfhwefqmyJ? olwkd@xuf rGJwJh npfwJh t&mqkd&if jyp&mqkdvkd@ vufESD;pkwfyJ &Sdawmhr,f? ?

ausmfZifrif; ?

Page 33: AYDP 2(1)-N

3 3

jrpfa&tvsOfwkd@onf woGifoGif pD;qif;vsuf &Sdukef.?puUef@i,fr# &yfem;onf[lI r&Sday? em&Dpufarmif;wkd@onf ae0ef;tm; +*Kd[fESifh urBmwkd@ vSnfhywfaeouJhokd@ tqufrjywf vSnfhywfukefqkH;vsuf &Sdacs+yD? &moDpuf0ef;wkd@ tvSnfhtajymif;ESifhtnD &Gufa[mif;wkd@ aºuanmif;/ &Gufopfwkd@ Eka0cJh=uonfrSmvnf; tvDvD[kyif qkd&rnf?

75 ESpfwmumv jrpfa&tvsOfwkd@onfvnf;aumif;/ em&Dpufarmif;wkd@onfvnf;aumif;/ tvDvD pD;qif;vSnfhajymif;cJh=u+yDr[kwfygavm?

jrefrmhEkdifiHa&; a&pD;a=umif;onfvnf; awmawmif/ jrpfacsmif;/ vGifjyifESifh ausmufurf;yg; toG,foG,fwkd@ukd pD;qif; ajymif;cJhacs+yD? ausmufaqmifausmufom;/ EkH;ajroJaomifwkd@ukd w[kefxkd;jzwfausmfcJh&ouJhokd@ w+idrfh+idrfh jzwfausmfcJh&ayrnf?

ESpfaygif; waxmifausmf ya'o&mZf "m;rkd;tkyfcsKyfaomEkdifiHa&;pepforkdif;/ acwfopfukdvkdeD e,fcsJ@acwforkdif;ESifh vGwfvyfa&;acwf jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHorkdif;tvDvDukd jrefrmEkdifiHa&;a&pD;a=umif;onf pD;qif;aeqJyif r[kwfavm?

vlom;wkd@. orkdif;[lonf ESpfrsKd;ESpfpm;om ausmfjzwf&onf? aoG;pkyfjc,fvS,fr_uif;aom vlom;wkd@. urBmOD;acwforkdif;ESifh vlvlcsif; aoG;pkyfjc,fvS,faom vlwef;pm;rsm; ¹yrf;wD;wnf&Sdonfh acwforkdif;yifjzpf.?

tESpfwaxmifausmf(ysLacwfrS pwif a&wGufaomf) orkdif;onf aoG;pkyfjc,fvS,fcH vlom;orkdif;Y tusKH;0if.? wenf;ajymv#if pD;yGm;a&;/ EkdifiHa&;/ vlr_a&; e,fy,ftoD;oD;Y vlwef;pm;

yËdyuQrsm;ESifh jynfhESufaeaomorkdif; jzpf.? aoG;pkyfjc,fvS,folvlwef;pm;u vlr_tokdif;t0kdif;. tay:v$mY &Sd.? vl@tzGJ@tpnf;.ukefxkwfpGrf;tm;pktm;vkH;ukd ykdif.? EkdifiHawmftm%mqkdaom tpkd;&,E©&m;ukd ykdif.? ppfwyf/ ykvdyfwyf/ w&m;±kH;/ w&m;Oya'/ tusOf;axmif ponfwdk@um; tkyfpdk;olvlwef;pm;. zdESdyfa&;ud&d,mrsm;yifjzpfayonf?

ArmjynfuGefjrLepfygwDonf oufwrf;tm;jzifh 75 ESpfwdkifwdkifcJh+yD; e,fcsJ@t*Fvdyf qef@usifa&;/ zufqpf*syefckcHppfqifE$Ja&;/vGwfvyfa&;acwf azmufjyefa&; tpdk;& tqufquf awmfvSefwdkufyGJtqifhqifhudk jywfjywfom;om; &yfwnfwdkufcdkufI ,ae@wdkif &yfwnfaeaom ygwDw&yf r[kwfavm?

ArmjynfuGefjrLepfygwDonf ordkif;pum;ESifhajymvSsif vlwef;pm;&Sdaom vl@tzGJ@tpnf;Y tzdESdyfcH/ aoG;pkyfcH vlwef;pm;bufrS&yfwnfOD;aqmif wdkufyGJ0ifaeaom EdkifiHa&; ygwDw&yfyifjzpf.? qHjcnfwr#ifr# opPmazmuf &yfwnfcsufodk@ ra&$@ajymif;cJh?

ygwDordkif;wGif jyKwfjyKwfjyKef;+yD; ysufokOf;oGm;vkeD;yg; trSm;rsm; usL;vGefcJhrdonfum; trSefjzpf.? &efolwumwdk@ tljrL;csdKºuatmif aysmfyGJqifE$J=urnfrSmvnf; {uefrvGJ? ygwDtm; cspfcifESpfoufolrsm; a=uuGJ&ifeifhzG,f cg;oD;pGm cHpm;rdrnfrSmvnf; 'dÏjzpf.? rnfodk@yif at;pufeuf±_dif;aom acsmufurf;yg;}uD;twGif;odk@ usa&mufcJhapumrl ygwDonf TurBmajrjyifrSm tb,fa=umifh iHk@v#dK;raysmufuG,fcJ h&oenf;? ,ckuJ hodk @ 75ESpf t&G,fa&mufvmaomtcgtav;teuf jyefvSef oHk;oyfoifhaom t&monf Tt&mjzpfonf[k ajymvdkayonf? tb,fha=umifhenf;? Tazmfxkwf od&Sd&rnfh w&m;

EkdifiHa&; rD;v#H=um;u Auy

pdk;±_dif;

Page 34: AYDP 2(1)-N

3 4

udk tcdkiftrm qkyfudkif+yD; tem*wfurBmopfodk@ ta&muf csDwuf&rnf r[kwfavm?

1? twWrS cGmEdkifpGrf;&Sdjcif;? ? vlom;wdk@onf rdrdwdk@ twWudk,fusdK;pD;yGm;udk vl[lI jzpfvmuwnf;u qkyfudkif=u.? wdk;yGm;=u.? umuG,f=u.? tjcm;oltay: twWjzifh xdk;ESufwdkufcdkuf=u.? tqHk;Y twW}uD;v#if }uD;onfhtavsmuf vsifjrefpGm usqHk;.?enf;v#if enf;onfhtavsmuf =um&SnfcHEdkif.?

EdkifiHa&; ygwDw&yfonf twWwdrfov†mzHk;v#if *dk%f;*%tm;}uD;vmonf? rdrdtrSm;udk rjrifwwf? tjcm;oltrSm;om vufn‡dK;xdk;.? wdkufcdkuf.? vlxkESifh uif;uGm.? vlxkvrf;pOfudk ypfy,f.? ygwD0ifxkESifh uif;uGm.? tqHk;Y Akef;Akef;vJ usqHk;awmh.? Armjynf EdkifiHa&;ygwDrsm;. aysmufuG,fusqHk;oGm;&jcif;. ordkif;tm;avhvm=unfhyg? ArmjynfuGefjrLepfygwDvnf; TjzpfpOfwGif;Y vl;vSdrfhzl;.? odk@aomf bma=umifh ruG,fycJhoenf;?

2? rdrdtrSm;udk jrifEd kifpGrf;&S d.? ? ygwDordkif;wGifba&muf'g 0g'trSm;/ vlrsdK;pkrsm;ESif h yËdyuQjzpfaomtrSm;(tavmif;xrf; nDnGwfa&;wnfaqmufEdkifcJhonf)/ 55 vrf;pOftrSm;/64 vrf;pOftrSm;/ jynfyrSDcdkr_ t"duxm;r_trSm; paom trSm;}uD;/trSm;vwfrsm; usL;vGefcJhzl;.? (xdk@a=umifhvnf; tajccHa'orsm;wck+yD;wck qHk;±_H;cJh&.?) odk@aomf TtrSm;0J=oCwGif;rsm;udk ygwDonf txl;ojzifh ygwDacgif;aqmifydkif;onf tcsdefrD jrifEdkifjyifEdkifcJh.?xdkodk@ bma=umifh jrifEdkifjyifEdkif&oenf;? (&yfwnfcsuftrSm; rusL;vGefcJh?)

trSm;tm;vHk;onf udk,fusdK;twWay: tajcrcH/ aoG;pkyfjc,fvS,fr_tay: tajcrcHI jzpfonf? tvkyform; vlwef;pm;.pkaygif; aqmif&Guf&mrS ay:xGufwwfaom ±kd;om;aom (0J,m wdrf;,drf;r_) trSm;a=umifh jzpfonf? tb,fa=umifh jzpfEdkif&oenf;/ pl;prf;&rnf?

3? rdrdudk,f a0zefa&;ESifh a0zefa&;? ? "e&SifaygufpygwDrsm;ESifh jcm;em;onfu rdrdudk,fa0zefa&;ESifh a0zefa&;udk vufudkifxm; usifhoHk;r_ jzpf.? vkyfief;wck vkyf+yD;wdkif; rdrdudk,f a0zefa&;vkyfwwf=uonf?vkyfaomolrsm;/ rdrdtm;enf;csuf/ tm;aumif;csufudk owdjyKrdonf? xdef;odrf;r_jyKEdkifovdk/ jyKjyifoifhonfudk jyKjyifonf? jrifaomolu OD;aqmif a0zefjyKjyifonf? &efol. vkyfaqmifcsufrsm;wGifvnf; tm;aumif;csuf/ tm;enf;csuf pl;prf;a0zef&onf? odk@jzifh rnfodk@ wkH@jyefwdkufcdkuf&rnfh enf;emudk a&G;cs,fEdkifayonf? xdkvufeufonf ygwDrS wav#mufvHk; }udK;pm;usifhoHk;csuf/ ygwD0ifrsm;}udK;pm;usifhoHk;csufa=umifh ygwDudk trSm;0J=oCrS u,fwifEdkifjcif; jzpfonf?

4? vlxkvrf;pOfudk usifhoHk;jcif;? ? EdkifiHwEdkifiH. tzdESdyfcH jynfolrsm;/ trsdK;om;rsm;onf vGwfajrmufatmifEdkifonf qdkonfrSm acgif;aqmifygwD tzGJ@tpnf;. rSefuefaom vlxkvrf;pOfatmufY pkpnf;+yD; &efoludk wdkufcdkufEdkifIom atmifjrifjcif; jzpfonf? Armjynf EdkifiHa&;ordkif;Y zufqpf*syefawmfvSefa&; atmifjrifjcif;onf zufqpfpepftm; qef@usifvdkaomvlxktm; rSefuefaom zufqpfqef@usifa&; vlxkvrf;pOfudk acgif;aqmifzqyvtzGJ@u csjypnf;&Hk;EdkifI atmifyGJcHcJhjcif;yif r[kwfygavm? wenf;ajymv#ifygwDau'grsm;/ vlxkvlwef;pm;tv$m toD;oD;wGif;Y epfjrKyfpl;0if+yD;vlxk. om;orD;rsm;jzpfatmif aexdkifpnf;±Hk;EdkifpGrf; &Sdjcif;[k qdk&ayrnf?

5? oabmw&m;ESifh vufawG@aygif;pyfa&;? ? rnfr#vlOD;a&rsm;onfh ygwD}uD;jzpfap rSefuefaom oabmw&m;a&; acgif;aqmifr_(0g) oabmw&m; vufeuf (0g) oabmw&m; rSefajymif; rJhaeygu/yJhudkifol r&SdaomoabFm yifv,fwGif; arsmcsif&marsm/ qdkufcsifonfhurf;qdkuf/ wdkufcsifonfhtwm;tqD;ESifhwdkuf+yD; tqHk;Y yifv,fwGif;pHk;pHk;jrKyfoGm;&rSm {uefrvGJay?

wenf;qdkygrl EdkifiHa&;0dZ…meJ@ t0dZ…m w&m;udk rSefuefpGm rudkifpGJ/ rcGJjcm;EdkifbJ a¹rudk }udKwif+yD; qkyfudkifxm;rdovdk udk,fusdK;enf;wwf=uayonf? EdkifiHa&;0dZ…meJ@ t0dZ…mw&m;udk rSefuefpGm rudkifpGJEdkifbJ rnfr#}uD;rm; rnfr#=um&Snfaom wdkufyGJrsm; qifE$JapumrltqHk;Y ta&r& tzwfr&ESifh ESmacgif;usnfayG@ awG@=u&ayonf r[kwfavm?

Armjynf uGefjrLepf ygwDonf EdkifiHa&; 0dZ…mw&m;jzpfaomypPnf;rJhvlwef;pm;. 0dZ…mw&m;rsm;udk tajccHtm;jzifh wav#mufvHk;udkifpGJcJh.?

(u) tbd"rRma&; ? ? ygwDonf rmhufpf vDeif0g'.tEkyËdavmr ±kyf0g' tbd"rRmudk udkifpGJ.? wuUaA'pdwf0g'. twW0g'ESifh qENpGJ0g'udk qef@usif.? xdk@a=umifh t&m0wKrsm;ESifh EdkifiHa&;/vlrSKa&;/ pD;yGm;a&; jy\emt&yf&yftm; qENpGJ uif;uif;jzifh =unfhjrifEdkif&ef }udK;pm;.? xdk@a=umifhvnf; jrifEdkifpGrf;/ jyifEdkifpGrf; &SdcJhjcif;jzpf&onfr[kwfavm? wcsdefwnf;wGif vl@ordkif;. tqHk;pGef/ vlwef;pm;rJhavmutjrif aoG;pkyfr_pepf tm;vHk;uif;pifatmif vl@tzGJ@tpnf;opfudk jrif.? pdwful;,Of r[kwf/ odyHenf;usordkif;a&;tjrifjzpfonf? Tonfudk ordkif;a&; ±kyf0g'[k qdkayonf?

(c) EdkifiHa&; tjrif ? ? ygwD. EdkifiHa&; vrf;pOfonf&Sif;.? wenf;ajymv#if rmhufpf0g'. EdkifiHa&;tjrifonf &Sif;.? (1)aoG;pkyfolvlwef;pm;. EdkifiHa&; tm%m pdk;rdk;r_udk +zdKcs (2) ypPnf;rJhvlwef;pm;. EdkifiHa&;tm%m wnfaqmuf (3) vlwef;pm;rJh (0g)aoG;pkyfr_pepf uif;aom om,m0ajym+idrf;csrf;aom vl@abmifwnf

Page 35: AYDP 2(1)-N

3 5

aqmufa&;yifjzpfonf? Ttqifhodk@ a&mufatmif ypPnf;rJh ygwDrsm;onf rdrdEdkifiH trsdK;om;a&; tajctaersm;ESifh rSefuefpGm aygif;pyf+yD;jynfol@'Drdkua&pD awmfvSefa&;rSwqifh csDwufoGm;&rnf jzpfayonf? vdktyfv#if tqifhcGJEdkifayonf?

(*) pnf;&Hk;a&;rl ? ? ypPnf;rJhygwDonf pnf;rJhurf;rJhygwD r[kwf? ygwDwGif; rdrdpdwfqENt&/ auseyf&ifauseyfovdk jyKrl ajymqdkaexdkif/ *dk%f;zGJ@*dk%f;cGJ/ vG,fvG,f0ifa&muf vkyfcGifh&Sdaom tzGJ@tpnf;rsdK; r[kwfyg? vGwfvyfpGm ajymqdka0zefcGifhvnf;&Sdaom A[dkcsKyfudkifr_udkemcHaom/ A[dkudkvnf; pepfwus a0zefcGifhvnf;&Sdaom tzGJ@tpnf; trsdK;tpm;jzpfonf? TonfrSmvnf; ypPnf;rJhygwD urBmrSm pwifay:xGef;pOfu &&SdcJhaom ygwDpnf;&Hk;a&;vkyfief;rsm; jzwfoef;r_ tawG@t}uHKrsm;udk aygif;csKyf+yD; qdkAD,uf uGefjrLepfygwD acgif;aqmif vDeifESifhqdkAD,ufygwDrS cscJhaom awmfvSefaompnf;±Hk;a&;rlyif jzpfayonf?

Armjynf uGefjrLepfygwDonf TtajccH oabmw&m;}uD;oHk;yg;tm; }udK;pm;udkifpGJ &yfwnfcJh+yD; ygwDwnfaqmufa&;/ awmfvSefwdkufyGJvrf;pOf csrSwfa&;ESifh tm%mwnfaqmufa&; vkyfief;udk aqmif&GufcJhayonf?

xdk@a=umifhvnf; tjcm;blZGmygwD rsm;/ vuf0JtrnfcH v_yf&Sm;&ef vHk;yef;cJhaom ygwDrsm;ESifh jcm;em;pGmyif (ygwDonf EdkifiHa&; rD;awmufrD;v#Hrsm;=um;Y) ,ae@wdkif cdkifcdkifrwfrwf &yfwnfEkdifyga=umif;? ygwDpdef&wkudk azmfusL;&if; tav;tjrwfjyK wifjyvdkuf&ayonf?

pdk;±_ dif;

jynfwGif;+idrf;csrf;a&;[m jrefrmhvl@abmiftwGuf r&Sdrjzpf vdktyfwJh tjyKoabmqdk&if jynfwGif;ppf[m rjzpfrae rkcsz,f&Sm;ypf&r,fh tzsufoabmjzpfw,f? jynfwGif;ppf[mtrsdK;om;+ydKuGJr_eJ@ t,kwfnHhqHk; t usdK;quf jzpfw,fqdk&if jynfwGif;+idrf;csrf;a&;[m trsdK;om; aoG;pnf;nDnGwfa&;&J@ rudkËf o&zlvdk@qdk&r,f?

tzsufoabm jynfwGif;ppf bma=umifhjzpf&ovJ? bma=umifh &mpkESpfw0ufausmf &Snf=umaeovJ? tkyfpdk;oltqufquf[m tjyKoabm +idrf;csrf;a&;udk EdkifiHa&;t& wnfaqmufzdk@ a&SmifvGJ+yD; bma=umifh tjyKwfwdkufa&;/ vufeufcstnHhcHa&; enf;awGudkom wav#mufvHk; (vuf&Sd }uHhzGH@ tpdk;& txd) usifhoHk;ae&ovJ?

bl;yifwyif&J@ EG,fnGef@ EG,frsm;udk udkif+yD; wvSrf;csif; bl;tjrpfudk awG@Edkifw,f? bl;yif&J@ t&if;tjrpfudkjzwfawmufypfvdkuf&if bl;EG,fbl;nGef@awG qufvufr&SifoefEdkifawmhbl;? 'DvdkyJ tusdK;qufjzpfwJh jynfwGif;ppf&J@rlvta=umif;&if;udk &Sm+yD; z,f&Sm;ypfEdkifr,fqdk&if jynfwGif; ppf[m rkcs csKyf+idrf;oGm;&rSmyJ?

jynfwGif;ppf&J@ t&if;cHta=umif;w&m;udk &Sm&mrSm zdESdyfol tpdk; &tqufqufeJ@ tzdESdyfcH jynfolawGt=um;rSm }uD;rm;wJhtjrif jcm;em;r_ &Sdw,f? zdESdyfol tpdk;& tqufquf[m jynfwGif;ppf&J@ t&if;cH ta=umif;w&m;udk &Sm&mrSm olwdk@tusdK;pD;yGm;&yfwnfcsufuae csOf;uyfw,f? vlrsdK;pHk jynfoltrsm;pk}uD;&J@ t}uD;rm;qHk; tusdK;pD;yGm;udk vspfvsL±_w,f?uGefjrLepfawG/ aomif;usef;oltzsuform;awGa=umifh jynfwGif;ppf jzpf&wmvdk@ pGyfpGJ aumufcsufcsw,f? trsdK;rsdK;aomqifajcvdrfawGeJ@ olwdk@rSefa=umif; oufaoxlzdk@ }udK;pm;w,f? EdkifiHa&;t& wef;wl&nfwl oabmxm;+yD; pm;yGJ0dkif;rSm +idrf;csrf;pGmaqG;aEG; tajz&Sma&;udk jiif; y,fw,f? tjyKwfwdkufa&;/ vufeufcstnHhcHa&; vrf;pOfudk ppfwyf tm;udk;eJ@ usifhoHk;w,f?

jynfwGif; +idrf;csrf;a&;udkjynfolawG udk,fwdkifwdkufyGJ0ifEdkifrS &r,f?

jrwfEkd;

Page 36: AYDP 2(1)-N

3 6

pifppf Armjynf jynfwGif;ppf[m rdk;ay:u usvmwmr[kwfbl;? ta=umif;rJh tusdK;w&m; r[kwfbl;? jynfwGif;ppf&J@ rlvta=umif;&if;[m ArmjynfEdkifiHa&; jzpfpOfxJrSm tcdkiftrm wnf&SdaecJhwm jzpfw,f?

1948 ckESpf vGwfvyfa&;eJ@twl zqyvtpdk;& tm%m& vmw,f? vGwfvyfa&; &+yD;wmeJ@ w+ydKifeuf zqyvtpdk;&rSmOD;pm;ay; vkyfaqmif&r,fh ordkif;wm0efw&yf &Sdvmw,f? tJ'guawmh 1946 ckESpf zqyv tzGJ@csKyfxJu ArmjynfuGefjrLepfygwDtxkwfcH&+yD;wJhaemuf pwif tufa=umif;xifcJhwJh ‘trsdK;om;+ydKuGJr_’ temudk tcsdefrD jyefvnf ukpm;zdk@yJ? 'Dvkyfief;[m AdkvfcsKyfatmifqef; ruG,fvGefrDuwnf;u tav;xm; aqmif&GufcJhwJhr+yD;jywfao;wJh ta&;}uD;vkyfief; w&yfvnf; jzpfw,f?

zqyv tpdk;&[m azmfjyygwm0efudk ysufuGufum uGefjrLepfygwDudk t+idK;w}uD; acsr_ef;zdk@vkyfw,f? wcsdefwnf;rSm AdkvfcsKyfatmifqef; OD;aqmif csKyfqdkwJh yifvHkpmcsKyf (vlrsdK;wdkif; wef;wlaoG;pnf;+yD; udk,fydkif jyÏmef;cGifh&SdwJh jynfaxmifpk wnfaxmifa&;)udktjref taumiftxnf azmfzdk@ ysufuGufcJhw,f?

wenf;ajym&&if zqyvtzGJ@}uD;[m ('Drdkua&pD tpdk;&trnfcH xm;wJhwdkif) vGwfvyfpGm toif;tyif; zGJ@pnf;xlaxmifcGifh/vGwfvyfpGm ,Hk=unf v_yf&Sm;cGifhudk tmrcHzdk@ ysufuGufcJhw,f? vlrsdK;wdkif; wef;wlaoG;pnf;wJh udk,fydkifjyÏmef;cGifh&SdwJh jynfaxmifpk wnfaqmufzdk@ ysufuGufcJhw,f?

1946 ckESpf uwnf;u trsdK;om;nDnGwfa&; pwif tpnf;ajyvmwJh tajctaeatmufrSm 'Drdkua&pD jy\em/ vlrsdK;wdkif;wef;wla&; jy\emawGudk Oya'wGif;rSm +idrf;csrf;pGm ajz&Sif;cGifh r&wJhtcg Oya'yenf;t& ppfeJ@t=urf;zuf ajz&Sif;a&;qD rv$Jra&Smifom ul;ajymif;oGm;&wm jzpfw,f? +idrf;csrf;a&;rS ppfodk@ ckefysHul;ajymif;oGm;&wm jzpfw,f?

tu,fIom 'Drdkua&pDudk wu,fwrf; tmrcH&if (Armjynf uGefjrLepfygwDudk rw&m; zrf;qD; ESdyfuGyfjcif;rjyKbJ awmwGif;wGef;rydk@bJ Oya'wGif;rSm w&m;0if &yfwnfv_yf&Sm;cGifh jyK&if) yifvHkpmcsKyftwdkif; vlrsdK;wdkif; wef;wl aoG;pnf;a&;eJ@ udk,fydkifjyÏmef;cGifh&SdwJh jynfaxmifpkpepfudk usifhoHk;cJh&if jynfwGif;ppf jzpfvmp&mta=umif; vkH;0(vkH;0) r&Sdygbl;? 'g[m jynfwGif;ppf jzpfvm&wJhtckdiftrm orkdif;jzpfw,f? ta=umif;&if; jzpfw,f?

'gayrJh vufawG@rSm tm%m&tpkd;&tqufquf[m jynfwGif; ppf&yfpJa&;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;twGufEkdifiHa&;t& wef;wl&nfwl awG@qkHaqG;aEG;wm rvkyfcJhbl;? zqyvtpkd;&[m tjyKwf wkdufa&;/ vufeufcs tnhHcHa&;vrf;a=umif;ukdom wav#mufvkH; vkdufcJhw,f? tjyKwfwkdufa&;vrf;pOf[m jynfwGif;ppfukdom oufqkd;&SnfapcJhw,f? jynfwGif;ppf oufqkd;&SnfwmeJ@tr# ppfwyf&J@ tcef;0ifr_/ ppfwyfukd trdef@ay;EkdifwJh ppfAkdvfcsKyfawG&J@ ta&;ygr_[m ArmhEkdifiHa&;avmurSm wae@wjcm; }uD;xGm;cGifh &vmw,f? EkdifiHa&;ygwDrsm;/ EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;eJ@EkdifiHa&;t& awG@qkHaqG;aEG; tajz&SmwJhvkyf[ef wae@wjcm; arS;rSdefvmw,f? ppfwyfwGif;rSmqkd&if umuG,fa&;OD;pD;csKyf acgif;aqmifwJhppftkyfpk jzpfwnfvmw,f?

aemufqkH;rSmawmh tjyKwfwkdufa&;/ vufeufcs tnhHcHa&;

vrf;pOfukd wav#mufvkH; usifhokH;vmwJh zqyv/ yxp tpkd;&ukd,fwkdif Akdvf ae0if;ppftkyfpk&J@ tjyKwfwkdufjcif;ukd cH&+yD; vufeufcstnhHcHvkduf=u&w,f? a&a&mxm;wJh ygvDref'Drkdua&pD ZD0defcsKyf+yD;a&ra&mwJh ppftm%m&Sifpepf jzpfwnfvmw,f?

jynfwGif;ppf[m ppftkyfpkukd arG;xkwfay;vkduf±Hkomrutm%m yv†ifay:okd@yg wifay;vkdufygw,f? ppftkyfpk/ ppftm%m&Sifpepf/ ppftpkd;& wpkHvkH; jzpfwnfvmw,f? Oya'jyKa&;/ w&m;pD&ifa&;/ tkyfcsKyfa&; tm%m 3 &yf[m “Oya'uJhokd@ tm%mwnfw,f”qkdwJh ppftkyfpkxdyfoD; tqufquf&J@ E_wfrdef@eJ@ tpm;xkd;wmcHvkduf&w,f? jynfolawG&J@ om;orD;awGeJ@ zGJ@pnf;xm;wJh jynfolawG&J@ &duQmvpmukd pm;wJh wyf[m ppftkyfpk&J@ taxGaxG tusKd;pD;yGm;ukdumuG,fwJhwyf/ ppftkyfpkykdifwyf jzpfoGm;w,f?

ppftkyfpk tqufquf[mvnf; jynfwGif;ppf tjyKwfwkdufa&;/ vufeufcs tnhHcHa&;vrf;pOfukdom vkdufcJhwm jzpfw,f?

,cif e0w/ etz ppftpkd;&&J@ tqufjzpfwJh vuf&Sd ppf±kyfao; OD;odef;pdeftpkd;&vkyfaewJh wjynfvkH; typf&yfa&;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&; v_yf&Sm;r_qkdwm[mvnf; tjyKwfwkdufa&;/ vufeufcstnHhcHa&; vrf;pOfukd o¿mefopfeJ@ usifhokH;aewmyJ jzpfw,f? ppftkyfpk&J@tm%m/ b¾meJ@ taxGaxG tusKd;pD;yGm;ukd umuG,fxm;wJh2008 tajccHOya'atmuf qGJoGif;aewmyJ jzpfw,f?

csKyfajym&&if ppftm%m&Sif pepf wnfaeoa&G@ jynfolawGvdkvm;wJh ppfrSefwJh jynfwGif;+idrf;csrf;a&;udk &EdkifrSm r[kwfbl;? bma=umifhvJ? jynfwGif;ppfeJ@ ppftm%m&Sifpepf[m tjyeftvSef tusKd;jyKaewJh raumif;qkd;0g; bufESpfbuf jzpfvkd@yJ? wckr&Sd&if tjcm;wckr&SdEkdifbl;? jynfwGif;ppfa=umifh ppftm%m&Sifpepf jzpfwnfvm&ovkdppftm%m&Sifpepfa=umifh jynfwGif;ppf ykdrkd euf±_dif;oGm;&wm jzpfw,f? jynfwGif;ppfa=umifh ppfAkdvfcsKyfawGeJ@ ol@aemufvkdufawG ukaɺu,f olaX;}uD;awG jzpfvmwm jzpfw,f? jynfwGif;ppf[m ppftkyfpk}uD;yGm;csrf;oma&;twGuf tzkd;te*ƒwefwJh t&if;tjrpf}uD; jzpfw,f? tJ'Dt&if;tjrpf}uD;ukd ppftkyfpk vufvGwfrcHEkdifbl;? 'ga=umifh2008 tajccHOya'eJ@ taotvJ umuG,faewm jzpfw,f?

b,fvkd o¿mefeJ@ wnfaewJh(acgif;aygif;- wkdufykH- awmif&Snf0wf/ olawmfpif *kdufzrf;+yD; ydwfjzLpif=u,f0wf) ppftpkd;&ur#ppfrSefwJh jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukd wnfaqmufrSm r[kwfbl;?

jynfwGif;ppfukd jynfwGif; +idrf;csrf;a&;tjzpf jynfolawGukd,fwkdif awmif;qkdwkdufyGJ0ifEkdifrS &rSm jzpfw,f?

jynfwGif;+idrf;csrf;a&;twGuf vuf0J/ vuf,m/ bmbmnmnmawG cGJaevkd@ rjzpfbl;? a'oE©&vuQ%meJ@ vkyfae&kHeJ@ r&bl;?wjynfvkH;vuQ %maqmifwJh vlxkv_yf&Sm;r_}uD;tjzpf pnf;±Hk;taumiftxnf azmf&vdrfhr,f? tjcm;aom 'Drkdua&pDa&;/ trsKd;om;wef;wla&; v_yf&Sm;r_awGeJ@ tjyeft vSef aygif;pyf=urS jzpfr,f?

jynfwGif;ppf[m ppftkyfpktwGuf &wemwGif;}uD;jzpfayr,fhjynfolawGtwGufawmh t&Sifvwfvwf i&Jusae&wm jzpfw,f?

jynfolawG jynfwGif;ppfi&Ju vGwfcsif&if jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukd ukd,fwkdif vkH;yef;wnfaqmuf=urSmom jzpfEkdifr,f??

jrwfEkd;

Page 37: AYDP 2(1)-N

3 7

Armjynf&J@ typftcwf &yfpJa&; jynfwGif;+idrf;csrf;a&; vkyfief;pOf[m tpdk;&eJ@ wdkif;&if;om; vufeufudkif tzGJ@tpnf;rsm; tqufrjywfawG@qHkaqG;aEG;ae=upOfrSmyJ/ ucsifeJ@&Srf;wdkif;&if;om;a'orsm;rSm wdkufyGJrsm; tqufrjywfjzpfyGm;aeygw,f? +yD;cJhwJh {+yDv 5 &ufae@u &efukefrSm awG@qHkaqG;aEG;pOf t&ift}udrfrsm;u ryg0ifzl;wJh tzGJ@tpnf;rsm; wufa&mufvmayr,fh ESpfzufauseyf vufcHEdkifwJh tajctaea&muf&Sdzdk@ tvSrf;a0;uGmqJ taetxm;eJ@ aemufw}udrf awG@qHkzdk@ xyfrH csdef;qdk+yD; tqHk;owfcJhygw,f?

'Dw}udrf awG@qHkaqG;aEG;yGJ[m tpdk;&bufeJ@ wdkif;&if;om; vufeufudkif tzGJ@tpnf;rsm;bufrSm a&;qGJxm;=uwJh typftcwf &yfpJa&;oabmwlnDcsuf Oya' rl=urf;(2)ckudk n‡dE_dif;+yD; wckwnf; jzpfatmif a&;qGJ=uzdk@ }udK;yrf;=uwJh yxrqHk;yGjJzpfygw,f? n‡dvdk@ r+yD;vdk@ aemufw}udrfxyfawG@zdk@ pDpOf=u &wmjzpfygw,f? tpdk;&bufu udk,fpm;vS,ftzGJ@0ifwcsdK@u aqG;aEG;yGJt+yD; rD'D,mrsm;eJ@ awG@qHk&mrSm aemuf-xyfrHawG@qHkaqG;aEG;oGm; =uzdk@ oabmwlnDcsuf &wm[m atmifjrifr_ wckygyJ/ wdk;wufr_&Sdygw,f? tck[m wcsdK@pum;vHk; av;awG n‡dae=u&wmavmufyJ &Sdygw,f - pojzifh ajymoGm;wm =um;&ygw,f?

tpdk;& udk,fpm;vS,fu pum;vkH; jy\emav;awGygvdk@ cyfayghaygh ajzoGm;ayr,fh 'Dpum;vHk;awG[m omref pum;vHk;awGvm; /EdkifiHa&; t"dym,fawGudk udk,fpm;jyKaewJh pum;vHkawGvm; qdkwm taotcsm *±kjyKzdk@ vdkygw,f? 'Dvdk EdkifiHa&;t"dym,feJ@ wefzdk;awGudkudk,fpm;jyKaewJh pum;vHk;awGudk nd‡w,fqdkwm[m EdkifiHa&; jy\emrsm;udk aqG;aEG;wJh t"dym,f oufa&mufw,fqdkwm tm;vHk; oabmayguf=u+yD;om;yg? 'Dvdk pum;vHk;awGay:rSm tjrifrwlwm[m tajccHEdkifiHa&; oabmxm;csif; uGm[aewJh t"dym,fyJ jzpfygw,f? 'Dvdkpum;vHk;jy\emtay: tjrifrwlwmawG[m Armjynf jynfwGif;ppfordkif; tprSmuwnf;u &SdcJhygw,f?

“ awmcdk&onf “ eJ@ “ awmcdk=uonf “ qdk+yD; jynfwGif;ppf tpu zqyv&J@ wdkufcdkuf acsr_ef;r_udk ckcHumuG,fzdk@ awmcdk oGm;wJhEdkifiHa&;tiftm;pkrsm;&J@ vkyfaqmifr_ tay: oHk;oyf&mrSm zqyvtpkd;&&J@tjrifeJ@ ckcHqef@usif=uwJh EdkifiHa&;tiftm;pkrsm;&J@tjrifqkd+yD;uGJvGJcJhwm[m tcktcsdeftxd rwlao;ygbl;? ta=umif;&if;u 'Dpum;vkH;rsm;&J@ aemufuG,frSm &SdaewJh EkdifiHa&;t"dym,fjzpfwJh “'Drkdua&pD tcGifhta&;”tay:rSm xm;&SdwJh oabmxm;csif; uGm[aevkd@ jzpfygw,f? tJ'Dtcsdefu zqyv ay;oavmuf 'Drkdua&pDtcGifhta&;twkdif;omauseyfvufcHcJh=u&if jynfwGif;ppf jzpfrSm r[kwfbl;vkd@ wcsKd@u apm'u wuf=uw,f? 'Dvkd apm'u wufolawG[m zqyv tkyfpkd;oleJ@"e&Sifvlwef;pm; tusKd;pD;yGm;ukd umuG,fapmifha&Smufolrsm; jzpf=uygw,f? zqyveJ@ taygif;yg t*Fvdyfvufa0cH "e&Sifrsm; csrf;omºu,f0a&;ukd umuG,fapmifha&Smuf+yD; tvkyform;/ v,form;eJ@ +rKd@aeqif;&Jom; tv$maygif;pkH&J@ tusKd;pD;yGm;ukd vspfvsL±_olrsm; jzpfygw,f?'DtajccHvlwef;pm;rsm;&J@ tusKd;pD;yGm;twGuf &yfcH umuG,fay;Ekdifzkd@ or*~awG zGJ@+yD; tajccHtcGifhta&;awG wkd;wuf&&Sdzkd@ a&S@aqmifwkdufyGJ0ifwJhArmjynfuGefjrLepfygwDeJ@ tjcm;EkdifiHa&;tiftm;pkrsm;[m zqyvu cGifhjyKxm;wJh 'Drkdua&pD tcGifhta&;ukd csKd;azmufolrsm; jzpfvmygawmhw,f?zqyvu cGifhjyKwJh 'Drkdua&pDtcGifhta&; uef@owfcsuftwkdif; emcH+yD; tajccHvlwef;pm;rsm;&J@ tusKd;pD;yGm;udk vspfvsL±_rSmvm;/ olwkd@uef@owfcsufukd ausmfvGef+yD; tajccHvlwef;pm;rsm;&J@ tusKd;pD;yGm; wkd;wufa&;twGuf qufvufwkdufyGJ0ifrSmvm; qkdwm[m tJ'Dtcsdefuwnf&SdcJh=uwJh EkdifiHa&;ygwDrsm;ukd pdefac:cJhwJh ar;cGef;jzpfygw,f? 'Dwkef;u zqyvu 'Drdkua&pD tjynfhay;+yD;/ tajccHvlwef;pm;rsm;&J@ wdkufyGJ0ifawmif;qdkr_awGudk ausvnfatmif ajz&Sif;ay;zdk@ tiftm;pktoD;oD;eJ@ n‡dE_dif;aqG;aEG; aqmif&Gufwm rvkyfbJ zdESdyfr_rsdK;pHkoHk;+yD; ajz&Sif;wJhenf;vrf;udk a&G;cs,fcJhwma=umifh ckcHumuG,f&if;u jynfwGif;ppf jzpfvmcJhwm jzpfygw,f?

pum;vHk; jy\emwJhvm;/ aocsmpGmpOf;pm;=unf@zdk@ vdkygonf

ukdaxG;

Page 38: AYDP 2(1)-N

3 8

vuf&Sd Armjynfu awG@qHkaqG;aEG;yGJ[m 'DoHo&m wywf jyefausmhr,fh tvm;tvmawG jrifawG@ ae=u&ygw,f? tck aemufqHk;awG@qHkyGJrSm nSdvdk@r&=uao;bJ/ aqG;aEG;jiif;ckHae=uwJh pum;vHk;awGjzpfwJh “awmfvSefa&;” “ zuf'&,f” “ udk,fydkifjyÏmef;cGifh”qdkwJh pum;vHk;awG[m wdkif;&if;om; vufeufudkif tiftm;pkrsm;twGuf ta&;}uD;wJh EdkifiHa&; t"dym,feJ@ &nfrSef;csufawG jzpfw,f qdkwm tm;vHk;od=uygw,f? 'D EdkifiHa&;t"dym,feJ@ &nfrSef;csufawG twGuf olwdk@auseyfvufcHEdkifavmufwJh ajz&Sif;r_ &v'fwck &zdk@ qufvuf±kef;uef v_yf&Sm;ae=urSmom jzpfygw,f?

ppftkyfpkbufuawmh orRw OD;odef;pdeftaeeJ@ EkdifiHa&;ygwD(65) ckeJ@ awG@qkHyGJrSm u|efawmfwOD;csif;taeeJ@ 2008 zGJ@pnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'ukd wkdif;&if;om;rsm;tusKd;pD;yGm;twGuf/ 'Drkdua&pD pHE_ef;eJ@ wefzkd;rsm;twGuf/ jrefrmEkdifiHom;wkdif; jrefrmEkdifiHukd EkdifiHa&;t&OD;aqmifcGifh&&Sdapa&;twGuf jyifqifay;vkdwJh qEN&Sdygw,f-qkd+yD; olawmfaumif;a,mifaqmif+yD; ajymoGmygw,f? 'Dvkd Avmajymenf;eJ@wkdif;&if;om;vufeufudkif tzGJ@tpnf;rsm;eJ@ 'Drkdua&pD EkdifiHa&;tiftm;pkrsm;&J@ awmif;qkdcsufukd &&Sdatmif aqmif&Gufzkd@ vufawG@ rjzpfEkdifbl;qkdwm tawG@t}uKHawGu jyocJh+yD; jzpfygw,f? ppfwyfukd,fpm;vS,fjzpfwJh 'kwd, AkdvfcsKyf}uD; oufEkdif0if;u ckw}udrfaqG;aEG;yGJrSm jrpf}uD;em;aqG;aEG;yGJwkef;u ppfwyfukd,fpm;vS,f wifjyoGm;wJh wyfrawmfoabmxm; (6) csufukdyJ xyfrHajymoGm;ygw,f? 'Dwyfrawmfoabmxm;(6) csuf[m 1963 ckESpfu AuyeJ@ Akdvfae0if;wkd@ awG@qkHaqG;aEG;=upOfu Akdvfae0if; Auyukd awmif;qkdcJhwJh wyfom;opf rodrf;oGif;&/rpnf;±kH;&? tcGefraumuf&? owfrSwfay;xm;wJh cGif(*Gif) xJrSm tm;vkH; pkae&r,f-qkdwJh awmif;qkdcsufawGeJ@ ruGmygbl;? vuf&Sdtajctaet&'dk@wm0efta&; (3) yg;eJ@ 2008 zGJ@pnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'ukd vkdufema&;qkdwJhtcsuf wkd;vmwmom &Sdygw,f? 'Dwyfrawmf oabmxm;uawmh &Sif;ygw,f? EdkifiHa&;jy\emrsm;ukd EkdifiHa&;t& wef;wl&nfwl aqG;aEG;ajz&Sif;zkd@ r[kwfbJ vufeufcs&mrSm vkdufem&r,fh pnf;urf;owfrSwfcsufrsm;ukd wifjywJh oabmom jzpfygw,f? 'Dvkdenf;eJ@ Armjynf&J@ EdkifiHa&;jy\emukd t&ifuvnf; rajz&Sif;EkdifcJhovkd tckvnf; rajz&Sif;Ekdifbl;qkdwm ppftkyfpkacgif;aqmifrsm; oabmaygufoifhygw,f?

ppftkyfpkukd,fpm; orRweJ@ wyfrawmfukd,fpm;vS,fwkd@&J@ oabmxm;awG[m vuf&Sd awG@qkHaqG;aEG;aewJh tiftm;pk toD;oD;uwifjyaewJh EkdifiHa&;jy\emrsm;ukd vufawG@ ajz&Sif;Ekdifzkd@ tvSrf;a0;aew,fqkdwm jrifomygw,f? EkdifiHa&;t& vSnfhpm;r_/ ppfa&;t&zdtm;ay;Ekdifr_/ pD;yGm;a&;tultnDeJ@ ac|;odyfr_awGa=umifh vlwcsKd@/ tzGJ@tpnf;wcsKd@ ,m,Dtav#mhay;=uwm &SdcJh&ifvnf; 'g[m tajccHEkdifiHa&;jy\emawGukd ajz&Sif;ypfvkdufEkdifwm r[kwfvkd@ aemuftiftm;pkawGu jyefvnfwkdufyGJ0ifr_topfawGeJ@ jyef}uKH&rSmom jzpfygw,f? 'ga=umifhppftkyfpktaeeJ@ Armjynf&J@ tem*wf ykdrkdaumif;rGefa&;twGuf ykdrkd±kd;om;+yD; tajrmftjrif&SdpGm ajz&Sif;zkd@ wkdufwGef;ygw,f? ?

(22-4-2014)

jrefrmqefjynfywifykd@onfh tjctaeESifhaps;uGuftaetxm;

xkwfvkyfa&;pepftwGif; qefpyg;pkdufysKd;r_ a&mufvmonf ESifhukefvkyfqufqHa&;rSpI vlaer_b0 ,Ofaus;r_ponfwkd@yg ajymif;vJvm&onf[laom a&;om;r_ukd awG@&SdrSwfom;zl;onf? o rkdif;a=umif;t& qefpyg; pkdufysKd;jcif;ukd bDpD 2500 cef@wGif w±kwfjynfY pwifpkdufysKd;cJh+yD; tdENd,/ oD&dvuFmESifh ta&Sawmif tm&S EkdifiHrsm;okd@ ysH@ESH@oGm;onf? xkd@aemuf tdENd,rSwqifh *&d/ Oa&my/ ajrmuftar&duESifh awmiftar&duwkdufwkd@okd@ ysH@ESH@oGm;onf[k aemifxGef;vla&; pmwrf;wGifawG@&onf? (okwpG,fpkHr*~Zif;/2012/'DZifbm)?

a&S;OD;jrefrmvlrsKd;rsm; ArmjynfwGif; a&$@ajymif;rvmrD ArmEkdifiHrxlaxmifrDumvuwnf;uyif jrefrmrsm; qefpyg; pkdufysKd;r_ twwfynmukd u|rf;usifwwfajrmufcJhonf[k orkdif;tcsuf tvufrsm;uqkdonf? yk*Hacwfa&mufonfhtcg jrefrmwkd@onf a&oGif;pyg;pkdufysKd;enf;tqifhtxd wwfajrmufae+yDjzpfa=umif; ckdifvkHonfh orkdif;taxmuftxm;rsm;&Sdonf?Awkd;&Sdef (rkH&Gm)

Page 39: AYDP 2(1)-N

3 9

+Adwdo#ukdvkdacwf rwkdifrD Armya'o&mZfacwfu pyg;pkduf{uwoef;avmufom &SdcJ h +yD; bkd;pOfabmifquf vkyfukdif=uaomenf;pepftwkdif; 0rf;pmzlvkH&ef t"dutjzpfxm;um rdom;pk 0kdif;0ef; vkyfukdif=uonf? qefpyg; pkdufysKd;jcif;ukd wae&mrSwae&ma&$@ajymif;vkyfukdif=uonfvnf; &Sdonf? ukdvkdeDacwf 1931 ckESpfwGifpyg;pkduf{u 12 oef;ausmf wkd;vmonf? +Adwdo#wkd@u 12 q wkd;csJ@pkdufysKd;I qefpyg;tay:u tjrwfxkwf=uonf?

rqvacwfwGif pyg;pkduf{utjrifhqkH; 12 '\r 9 oef;xd&Sdonf? e0w/ etzacwfrS vuf&Sd }uHhzGH@tpkd;&acwftxd a&eufuGif;pkdufcif;rsm;wkd;csJ@r_tyg rkd;pyg; pkduf{u 16 oef;ausmftxd&Sdvm+yD;aEGpyg;pkduf{u 3 oef;ESifhqkdv#if t=urf;zsif; {u 20 eD;yg;&SdEkdifonf [k ajymaeonf? pkduf{ursm; wpkHw&m wkd;csJ@EkdifonfhwkdifAkdvfodef;pdef. }uHhzGH@tpkd;&onf ajr,mjy\emrsm; enf;rSefvrf;rSefrajz&Sif;EkdifI v,f,mvkyfief;cGif zGH@+zKd;wkd;wufr_r&Sdjcif; v,form;rsm; qif;&JcsKd@wJh=ujcif; rsKd;aumif;rsKd;oef@jy\em/ oGif;tm;pkrsm;tcsdefrD vkHvkHavmufavmuf rjznfhqnf;Ekdifr_ jy\emESifh obm0&moDOwk'%fa=umifh pyg;xGufE_ef; raocsmra&&mr_ jy\emrsm;vnf;&Sdaeonf? EkdifiHjcm; qefwifykd@Ekdifr_rSm aps;uGuf ckdifrmr_r&Sdonfhtjyif wifykd@Ek difr_rSmvnf; ododomom wkd;wufrvmao;yg? vGwfvyfa&;r&rD ukdvkdeDacwf 1920 rS 1940 twGif;qefwef csdef 3 '\r 5 oef;ausmftxd wifykd@EkdifcJhI jrefrmEkdifiHonf urBmh qeftrsm;qkH; wifykd@aomEkdifiH jzpfcJhzl;onf? 1960 rS1963 ckESpftxd qdyfurf;rS wifykd@onfrSm wefcsdef 1 '\r 6oef;rS 1 '\r 7 oef;txd &SdcJhI xdyfwef;tqifhajymEkdifao;onf?jynfyykd@qef trsKd;tpm;rsm;onf {nfhrx/ 25 rSwfqef/ ipdef/ ykvJoG,f/ raemf[&D ponfh qefrsKd;rsm;jzpfonf? jrefrmqef trsm;qkH;0,f,lonfh EkdifiHawGu w&kwfjynf/ tmz&duEkdifiHrsm;/ b*Fvm;a'h&Sf/ zdvpfykdif/ tif'kdeD;&Sm;/ puFmylwkd@jzpf=uonf/ aemufykdif; jrefrmqef wifykd@Ekdifajc 1995 ckESpf wESpfxnf;om wefcsdef woef;txdwifykd@Ekdifawmh+yD; edrfhqif;oGm;vkdufonfrSm wefcsdef 2 odef;/ 3 odef;txdom wifykd@Ekdifawmhonftxd usqif;oGm;onf? ppftm%m&Sifpepfumvwav#mufvkH; qefwifykd@r_ xdyfwef;tqifhrS av#musoGm;onf[k qkd&rnf? ,ckjrefrmu xkd;azmufaeaom aps;uGufrSm qef=urf;aps;uGuf jzpfonf? vuf&Sdqefwifykd@r_ xdyfwef;ausmfwufaeonfhEkdifiHrsm; trDvkdufEkdifa&;rSm trsm;}uD; vkdygao;onf? pkdufysKd;a&;enf;ynm/ rsKd;aumif;rsKd;oef@/ &dwfodrf;}udwfcGJa&;ESifh okdavSmifwifykd@a&;pepf/ aps;E_ef;/ aps;uGufjy\emponfh tcuftcJrsm;/rsm;pGmjzwfoef;&vdrfhOD;rnf/ qefwifykd@Ekdifr_ yrm% E_dif;,SOf=unfhv#iftvGef tvSrf;uGma0;aeonfukd awG@&rnf? jy\emrSm ppftm%mykdifrsm;u vkyfief;wkdif; ae&mwum jc,fvS,fv$rf;rkd;aeor# pkdufysKd;a&; tajccH zGH@+zKd;wkd;wufa&; t[ef@twm;jzpfaernf/ wu,fwwfu|rf;olrsm; vlrSefae&mrSef&Sdzkd@vkdonf? vufawG@vkyfukdifaeonfhawmifolv,form;rsm;/ pkdufysKd;a&;ynm&Sifrsm; aygif;pyfyg0ifIokawoe us,fus,fjyef@jyef@vkyf txGufwkd;a&;twGuf pkdufysKd;a&;enf;ynm jr‡ihfwif&rnf[kjrifonf?2012b¾mESpfESifh2013b¾mESpfwkd@wGif qefwefcsdef1 '\r 2 oef;ESifh 1 '\r 1oef;

wifykd@EkdifcJhI 46 ESpf twGif; trsm;qkH; wifykd@r_ pHcsdefwif [k tpkd;&owif;pmjzpfonfh jrefrmhtvif;u a&;onf? ,cihf,cifESpfawGuESifhpmv#if qef wifykd@r_ wpkHw&m wkd;wufvmonf[k ajymr,fqkd&ifajymEkdifygonf? okd@aomf pkdufysKd;a&; tajccHygonfqkdaom EkdifiHwEkdifiHtzkd@ 'DacwfrSm Tudef;*%ef;avmufu ajymavmufatmifrrsm;yg? aemufaumufusaeonfukd trDvkdufEkdif&ef ta0;}uD;jzpfaeonf? 'DacwfrSm qefwifykd@EkdifiHwkdif; wkd;wufwifykd@vmEkdifonfhtajctae awG@&onf/ tdrfeD;csif; ta&S@awmiftm&SEkdifiHawGjzpfonfhxkdif;wkd@/ AD,uferfwkd@u qefwefcsdef 7 oef;/ 8 oef; wifykd@ae=ucsdefjzpfonf? ‚wkd@u qefwefcsdefykdrkdwifykd@Ekdif±Hkru rsKd;aumif;rsKd;oef@ qefESifh qefar$;rsm; wifykd@ae=ujcif;jzpfI qefaps;ykd&onf? xkdif;EkdifiH ,if;vyftpkd;& jzKwfcsa&; qENjyyGJrsm; rjzpfay:rDuqkdv#ifxkdif;u wifykd@ onfh 5 rSwf/ 25 rSwfqefrsm;ESifh qefar$;rsm; aps;E_ef;rSm a,bk,stm;jzifh acgufcsKd;uGmonfhoabmtxd jynfwGif;*sme,fawGu a&;cJh=uonf? 5 rSwfqef/ 25 rSwfqefrsm;. wwefaps;E_ef;utar&duefa':vm 320 rS 500 =um; &SdcsdefwGif qefar$;wwef a':vm1˜000 rS 1˜100 =um; ysrf;r#&Sdonf? xkd@a=umifh t&nftaoG;jrifhqefaps;uGuftwGuf AD,uferfu xkd;azmuf0ifa&mufzkd@ }udK;pm;aeonf? jrefrmEkdifiH. qefwifykd@r_u tm&SrSm eHygwf 8 tqifh avmufom&Sdonf[k tcsKd@uqkdonf?

a'gufwmpkd;xGef;uawmh qef wifykd@Ekdifr_ jrefrmu eHygwf5 tqifh a&mufae+yD[kvnf;ajymonf? v,f,mvkyfief;cGifrSm ,cktcsdeftxd jrefrmtpkd;& &if;ESD;jr‡KyfESHr_u ajymavmufatmif r&Sdao;bl;? qefwifykd@EkdifiHawGu xkdif;ESifh AD,uf erftjyif tm&SrSm tdENd,ESifhygupPwefuvnf; wefcsdef 4 oef;/ 5 oef;ausmftxd wifykd@Ekdifaeonf? tckaemufqkH;jzpfvmonfu tdENd ,EkdifiHu qefwefcsdef 8oef;txdwifyk d@Ek difonfh tajctaejzpfI urBmhxdyfwef;tqifhwifykd@EkdifiHjzpfvmonf? jrefrmEkdifiHxuf tqrsm;pGm ykd@EkdifonfhEkdifiHawGjzpfae+yD? tm;vkH;u t+yKdiftqkdif wifykd@&rnfh tajctaejzpfonf? jrefrmqefu wifykd@Ekdifr_ yrm% ta&twGuf ,SOfr&±Hkomru aps;E_ef;uvnf; qefar$;ESifhpmv#if w0ufavmufom&onf?aemufusaeykHu ,cktxd aps;uGuf tmrcHcsuf ryDjyifao;bl;?jrefrmqefukd jynfyokd@ w&m;0ifvrf;a=umif;jzpfonfh qdyfurf;rSykd@ae&mrS aemufykdif;e,fpyfuae ykd@cGifhjyKvmonf ukdawG@&onf?2012-13 ckESpfuqkdv#if “ykd@aeustwkdif; qdyfurf;rSwifykd@onfhqefu wefcsdef 8 odef;/ e,fpyfuae w±kwfjynfbufykd@aewmuwefcsdef 4 odef;avmufqkdawmh wefcsdef woef;ausmfoGm;cJhonf[kpD;yGm;a&;ESifh ul;oef;a&mif;0,fa&;rSL; OD;oef;ausmfu ajyma=umif;{&m0wDowif;pmrsufESmrSm azmfjyxm;onf?

2011 ckESpfurS e,f pyfuae w&m;0if cGifhjyKcsuf&&Sdonf?qefwifykd@cGifh&ojzifh rlq,f*dwfuae wae@ukd qefwefcsdef 1˜200rS1˜300 avmuftxd wifykd@EkdifcJh=uonf? okd@aomfvnf; qeft&nftaoG;nHhI tcuftcJrsm; pGm&SdcJhonf? e,fpyfa&muf&if qefawGuvkH;oGm;+yD; tpkdjyefwwfwmawG &Sdojzifh qefajcmufaoG@+yD; t&nftaoG; jrifhEkdifa&;twGuf qeftajcmufcHpufawG e,fpyfrSm wnfaqmufay;rnf[k pD;yGm;ul; oef;a&mif;0,fa&; 0ef}uD;uajymxm;aomfvnf; tckcsdeftxd wnfaqmufonfvkd@ r=um;&ao;bl;?

Page 40: AYDP 2(1)-N

4 0

b,ftcsdef b,fumvrSmrS wnfaqmufrnfrodyg? aemuftcuftcJwcku qefwifykd@&mrSm w±kwf/ Arm/ ESpfEkdifiH “em;vnfr_ pmc|efv$m” “trftkd,l” vufrSwf rxkd;Ekdifao;jcif;jzpfa=umif;/ “trftkd,l”xkd;&ef jrefrmu tqifhjrifh ukd,fpm;vnfrsm; t&nfaoG;ykdifqkdif&m ynm&Sifrsm;ESifh n‡dE_dif;aqG;aEG;+yD;rS vufrSwfxkd;vkd@&rnf[kqkdonf? 'gu qefaps;uGuf tmrcHcsuf r&Sdao;wmukd jyaeonf?ukd,fhqDu tzkd;wef obm0 o,HZmwrsm;usawmh ajcjrefvufjreftvG,fwul oabmwl vufrSwfxkd;ay;wwf=u+yD; ukd,fhEkdifiH v,form;rsm; oG,f0kduftusKd;&SdEkdifrnfh v,f,mxGufypPnf; a&mif;0,fa&; aps;uGufrsKd;ukd bma=umifhtjref vufrSwfrxkd;Ekdif=uovJ/ tpkd;&*k%foduQmESifhrsm; qkdifaeovm; pOf;pm;zG,fjzpfonf? w±kwfjynfokd@ 2013-14 b¾mESpf. Ekd0ifbmvtwGif;qefwefcsdef 2 odef;cef@ wifykd@cJh&m jrefrmukr%D}uD;rsm;rS wifykd@jcif;r&SdbJ ukefonfrsm;rS pD;yGm;a&;ESifh ul;oef;a&mif;0,fa&;okd@ 2 &mckdifE_ef; tcGefay;aqmifum rlq,fe,fpyf*dwfrS w&m;0ifwifykd@jcif;jzpf+yD; w±kwfjynfbufwGif w&m;r0if/ arSmifckdaps;jzpfaeonf/“e,fpyfqkdawmh vrf;ab;aps;a&mif;ovkdyJ a&mif;&wm” [k a'gufwmpkd;xGef; uajymonf?“2013 ck ZGefv 14 &ufup+yD; 2 &mckdifEkef;Armjynf bufu tcGefpaumufw,f? qefwwef ArmaiG &Spfaxmif/10 bD; um;}uD;wpD;pm tcGefaiG okH;odef;ausmfavmufusw,f/vwfwavm qefukefonfawG tcuftcJawG@ae+yD? jynfwGif; qef0,f,l&mrSm qefaps;uwuf/ tcGefvnf;aqmif&qkdawmh wGufajcrukdufawmhbl;” [k qefukefonf wa,mufu ajymjyonf?

'DESpf 2014 ck rwfvykdif;xJrSm w±kwfjynfbufu qefawGzrf;onfqkdonfh owif;wckvnf; =um;vkdufao;onf? 'Dawmhe,fpyfuykd@aeonfh qefaps;uGuf tvm;tvmuvnf; ra&r&mjzpfaeonf? w±kwfjynfESifh w&m;0if qefwifykd@cGifh oabmwlnDr_&&Sdonfhwkdifatmif jrefrmjynf qefaps;uGufrSm xl;jcm;r_r&SdEkdifa=umif;/“tckw&m;0ifr[kwfawmh w±kwfbufukd tcGefaqmifp&mrvkdbl;av? w&m;0ifjzpfoGm;&if w±kwfbufukd 30 &mckdifEkef; tcGefaqmif&rSmqkdawmh rykd@Ekdifbl;/ rukdufbl;? tJ'Dawmh pmcsKyfcsKyf+yD;oGm;vnf; bmrSrxl;bl;/ ckd;ykd@=urSmyJ” [k a'gufwm pkd;xGef;uokH;oyfajymqkdonf? w±kwfjynfokd@ +yD;cJhonfh b¾mESpfu qefwefcsdef 8 odef; wifykd@Ekdifaomfvnf; jynfyEkdifiHrsm; qefwifykd@r_pm&if;Y jrefrmEkdifiHrS e,fpyfqefwifykd@r_tay: w&m;r0if wifykd@r_tjzpf Oya't& w±kwfjynfu ta&;,lrnfqkdv#if ta&;,l &Ekdifa=umif; Zlvkdif 3 &ufae@ pme,fZif;rsm;ESifh awG@qkHyGJwGif a'gufwm pkd;xGef;uajyma=umif;/ jrefrmoHawmfqifh *sme,frSm azmfjyxm;onf? 'gawGu jrefrmqef jynfywifykd@a&; tvm;tvm raumif;onfh tajctaejzpfonf? tpkd;&u yk*~vdu vkyfief;&Sifrsm;ukdEkdifiHjcm; qefwifykd@cGifhjyKxm;onf? “ArmjynfrSm qefxGufaewmwefcsdef 13 oef;avmuf&Sdw,f wefcsdef 4 odef;˜5 odef;avmufykd@wmjynfwGif; rxdckdufEkdifbl;? wefcsdef 5 odef;xufykdwJh atmf'gawG &zkd@vkdw,f”vkd@ jrefrmEkdifiH qefpyg;vkyfief;toif; ajyma&;qkdcGifh&SdolwOD;u ajymonf? *syefu jrefrmqef 0,f,lEkdifonf qkdaomfvnf;rsm;rsm;pm;pm; 0,f,lEkdifonfr[kwf? wefcsdef ig;axmif waomif;avmufom jzpfonf? 'gvnf;qef t&nftaoG; jrifhrS 0,fjcif;

jzpfonf? jrefrmEkdifiH qefpyg;aps;uGufxJ jyef0ifvmonfhtwGufAD,uferfu &aeus qefatmf'gawG r&awmha=umif; AD,uferfowif;pmawGrSm azmfjyonf? jrefrmqefa=umifh qefpyg;aps;uGufusqif;+yD; tm&Sqefaps; rwnfr+idrf jzpfEkdifonf[kvnf; AD,uferfpkdufysKd;a&; xkwfukefaps;uGuf okawoeXme ynm&Sifrsm;u okH;oyfxm;onf?

'gawGu qefaps;uGuf t+yKdiftqkdifjzpfaeonfudk jyonf?aps;uGuf+yKdifqkdif&mrSm evAdef;wkH;qefqef trdef@ay;pepfrsKd; usifhokH;aeI &vdrfhrnfr[kwf? wu,fwwfu|rf;olrsm; pDrHcef@cGJcGifh tm%m&SdrS jzpfrnf[kjrifonf? qefaps;uGuf rwnfr+idrf jzpf&onfhtxJ,ck wavm “a¹ryl&m uif;arSmifh” qkdovkd jzpfaeonfu ±k&Sm;ESifh,lu&def;/ c±kdif;rD;,m; jy\emjzpfyGm;r_rSm tar&duefESifh Oa&myor*~EkdifiHawGu ±k&Sm;ukd EkdifiHa&;t& '%fcwfydwfqkd@r_awG pvkyfvmojzifhpD;yGm;a&; ydwfqkd@r_rsm;jzpfvmrnfukd jrefrmqefukefonftcsKd@ pkd;&drfruif;jzpfae=ua=umif;/ “,cifb¾mESpfu jrefrmEkdifiHrS aygif; qeftygt0if wef;jrifhqef wefcsdef 3 aomif;rS 4 aomif;=um; ±k&Sm;EkdifiHokd@wifykd@EkdifcJhonf? jrefrmqef urBmhaps;uGuf&zkd@ }uKd;pm;aecsdefrSm 'grsKd;awGjzpfvmwm taESmifht,SufwckyJ” [k jynfyokd@ qefwifykd@aeonfhOD;0if;rsKd;ol&at;u ajymonf? ±k&Sm;ukd qefykd@&mrSm ,l±kdaiGeJ@yJ wGufonf[k jrefrmhqefpyg;tzGJ@csKyf wGJbuftwGif;a&;rSL; a'gufwmpkd;xGef;u ajymonf? aemufjy\emwcku yifv,fa&a=umif;rS jynfyqefwifykd@&mwGifvnf; xkdif;Ek difiHa&; rwnfr+idrfjzpfr_rS vuf&SdtcsdefwGif xkdif;EkdifiHu qefrsm;aps;av#mh a&mif;aeonf twGuf jrefrmqef topfxyfrykd@Ekdifawmhyg/ EkdifiHwumaps;uGufwGif xkdif;ekdifiHrS 5rSwfqef(tusKd;ta=u ig;&mckdifEkef;)rSm wwefv#if tar&duef a':vm400 0ef;usifom&Sd+yD; ,cifvESifh ,SOfv#if wwef a':vm 50 aps;usoGm;onf? xkd@a=umifh jrefrmqefrSm aps;rukdufI yifv,fa&a=umif;rSvnf; wifykd@Ekdifjcif; r&Sdao;a=umif; jynfy qefwifykd@aeusolrsm;uajymonf? jrefrmqef jynfwGif;0rf;pmzlvkHa&;omru jynfy qefwifykd@Ekdifonftxd rkd;avra&Smif qif;&Jyifyef;cH qefpyg; xGef,ufpkdufysKd;xkwfvkyfay;aom awmifolv,form;rsm;bufrS wm0efausyGeffonf[k qkd&rnf? okd@aomfvnf; ,cktcsdefxd Akdvfodef;pdef. }uHhzGH@tpkd;&onf aus;Zl;&Sif awmifolv,form;rsm;tay: rSefuefonfhoabmxm; r&Sdyg? ajr,mjy\emjzpfyGm;r_rsm;wGif aus;Zl;rodwwfaom tpkd;&u Oya't& awmifolv,form;rsm;bufrS tumtuG,f ray;bJ wzufowfawmifolv,form;rsm;ukd ESdyfuGyfaeonf? tm%m&Akdvfodef;pdeftpkd;&onf awmifolv,form;tusKd;xuf olwkd@twGuf ta&;}uD;aeonfrSm ppftm%m&Sifpepfqufvufxdrfodrf;xm;a&;/ b,ft&mESifhr# tpm;xkd;r&onfh tm%mvufrv$wfa&;yifjzpfonf? ppftm%m&Sifpepfonf olwkd@vlwpktusKd;om =unfhwwf+yD; EkdifiHESifhjynfolukd &uf&ufpufpuf zdESdyftkyfcsKyfaompepfjzpfonf Tpepfrzsufodrf;Ekdifv#if jynfyqefwifykd@Ekdifr_xdyfwef;tqifhESifh a0;aernfomru jrefrmhv,f,mvkyfief;cGif zGH@+zKd;wkd;wufa&;yg aemufususefaeOD;rnf jzpfa=umif; wifjytyfayonf?

Awkd;&Sdef (rkH&Gm) 14 ³4 ³ 2014

Page 41: AYDP 2(1)-N

4 1

(2000) ckESpf/ azaz:0g&Dvv,f?&efol@ppfa=umif;rsm; wufvmrnf[k owif;&onf? onfwcgawmh u|efawmfwdk@pcef;ESifh e,fajrrsm;udk vufv¸wf&awmhrnf[k

xifonf?wu,fawmh u|efawmfwdk@onf 1997 ckESpfuwnf;u e,fpyfESifh odyfra0;vSaom pcef;rSaeI qkwfcGmcJh&onf? &efol@xdk;ppfudk

u|efawmfwdk@tiftm;r#ESifh [ef@wm;Edkifrnf r[kwfaoma=umifh jzpfonf? u|efawmfwdk@c±dkifrSm òr@e,fwyf (3)wyfaygif; wyfcJG(2)cJGpmr#&Sdonf?xdkpOfu u|efawmfwdk@onf e,fpyfESifh odyfra0;rSef;odaomfvnf; b,favmufa0;rSef;awmh rodcJhacs? 1948 ckESpf ygwDu onfe,fajrrSmvufeufudkif awmfvSefa&; pwifuwnf;uyif u|efawmfwdk@&Jabmfrsm;onf e,fpyfawmifa=umudkjzwf+yD; wzufEdkifiHodk@ 0ifa&mufcJhzl;jcif;r&Sdacs? wu,fhwu,f qkwfcGm&awmhrSyif e,fpyfonf u|efawmfwdk@pcef;ESifh w&ufc&D;aysmhaysmhr#oma0;a=umif; odcJh&onf? xdkESpfue,fpyfwzufodk@ u|efawmfwdk@. tdrfaxmifonfrsm;ESifh u|efawmfwdk@pcef;teD;rS t&yfom;rsm; qkwfcGmvmcJh+yD; r=umrDrSmyif tdrf&SifEdkifiH.ppfwyfu u|efawmfwdk@udk um;vrf;c&D; wntdyfcef@ armif;&aom u|efawmfwdk@e,fajrwck (e,fpyfteD;) odk@ ydk@ay;cJhonf? e,fajropfodk@u|efawmfwkd@a&muf+yD; r=umrDrSmyif pcef;rSm usefae&pfcJhaom u|efawmfwdk@wyfESifh &efol@ppfa=umif;wdk@ wdkufyJGjzpfyGm;cJhonf? 1997 ckESpfrdk;ukefcgeD;rSmyif u|efawmfwdk@wyf (2) wyfudk e,fpyfrSm jyefaygif;EdkifcJhonf?

jyefaygif;+yD;aemufwGif u|efawmfwdk@onf &duQmtcuftcJa=umifhaomfvnf;aumif;/ vHk+cHKa&;jy\ema=umihfaomfvnf;aumif;e,fpyfwzufrS wzufodk@ t}udrf}udrf ajymif;a&@cJh&+yD; 1998ckESpf {+yDvqef;usrSyif e,fpyfESifhuyfvsuf udk,hfe,fajrxJrSm pcef;wnf+yD;tajccsEdkifcJhonf? tpOftvmt&vkyfcJhaom awmif,mvkyfief;udkrl xdkESpfrSm rvkyfEdkifcJhacs? awmif,mckwfjcif;tvkyfonf u|efawmfwdk@e,fajrrSmqdkv#if Zefe0g&DvavmufrSm vkyf&aom tvkyfjzpfonf? azazmf0g&DvaESmif;ydkif;txd awmckwf/ opfyif}uD;vJS+yD; rwfvukefonftxdtajcmufcHxm;&onf? {+yDvqef; (o}uFefrwdkifrD)rSm rD;±d_@&onf? awmif,mrvkyfjzpfojzifh u|efawmfwdk@wawGonf wzufEdkifiHrSqefudkr&SdrJh&S drJ h b¾maiGav;jzifh 0,fpm;&awmhonf? qef0,fpm;a&;udpPonfyif tcuftcJESifh}uHKcJh&onf? u|efawmfwdk@wyf (2) wyfudkjyefaygif;rdonfhtcsdefu wzufEdkifiH. ppfwyfESifh pum;ajymcJh&onf? olwdk@EdkifiHxJuqefudk 0,fpm;cGifhr&Sd/ olwdk@xHrSm vufeufcsrSom 0,fpm;cGifhðyrnf[k qdkonf? u|efawmfwdk@u vufeufrcsEdkifyg[k wif;cHcJhonf? u|efawmfwdk@udk ulnDaom =oZm&Sdol a'ocHyk*~dKvfwOD;. =um;0ifajz&Sif;ay;r_a=umifhom em;vnfr_jzifh qef0,fpm;cGifh &cJhjcif;jzpfonf? nHhayhqdkaom aps;toufomqHk; qefudkom u|efawmfwdk@ 0,fpm;cJh&onf?

1999 ckESpfqef;usrSyif u|efawmfwdk@ awmif,mckwfEdkifcJhonf? pyg;twGufomru }uHESifh [if;oD;[if;&Guf pdkufysdK;a&;twGufygjzpfonf? }uHonf }uHoumcsufzdk@jzpfonf? [if;oD;[if;&GufwGif a*:zDxkyf/ yef;a*:zD/ rkefnif;/ csOfaygif/ c&rf;paom [if;oD;[if;&Gufrsm;udkpcef;wckvHk; tv#Hy,f pm;Edkifatmifpdkufonf? i±kwfoD;udkrl pyg;rpdkufcif rwfvuwnf;u ysdK;xm;+yD; awmif,mjrufckwf+yD;csdefrSm oD;!‡yftjzpfpdkufonf? awmif,m pyg;xdk;csdefrSmvnf; ausmufz±Hk/ a&¸z±Hk/ ajymif;zl;/ ocGm;/ csOfaygif ponfwdk@udkvnf; taphcspdkufao;onf?i±kwfoD;udk 0rf;pmtwGufomru 0ifaiGoD;ESHtjzpfyg pdkufysdK;cJhjcif;jzpfonf? 1999 ckESpf ukefcgeD;avmufwGif pyg;ESifh i±kwfoD;wdk@udk &dwfodrf;+yD;I usDrsm;xJrSm avSmifxm;+yD; jzpfaecJhonf? vmrnfh (2000) ckESpftzdk@ 0rf;pmpyg; w0ufcef@ (pyg;wif; 1˜000 ESifh aumuf!‡if;pyg; wif;250 cef@) &Sdaeygonf? xdk@jyif awmif,mzkef;qdk;xJrSmvnf; t&ef&duQmtjzpf yDavmyDeHyifrsm;udk pdkufxm;ao;onf? tdrfaxmifpktvdkufarG;xm;aom =uufrsm;uvnf; tkyfvdkuftkyfvdkuf &Sdae=uonf? &duQmxkwfvkyfa&;vkyfief; atmifjrifr_a=umifh u|efawmfwdk@&Jabmfrsm;wufºuae=uonf? vmrnfh (2000) ckESpfwGif &duQmudk ESpfqxkwfvkyfrnf[k tm;cJxm;=uonf?

ckawmh onfpcef;udk qHk;±_H;&awmhrnf? pcef;udkomru u|efawmfwdk@c±dkif. tajccHa'otm;vHk; qHk;±_H;&awmhrnf[k ESajrmwordonf?u|efawmfonf onfpcef;udk wnf+yD;uwnf;uyif pcef;ESifh (2) em&Dcef@a0;aom awmifukef;wukef;ay:odk@ &JabmftcsdK@ESifhtwl ajymif;a&@aexdkifcJhaomfvnf; onfpcef;ae&monf u|efawmfa&G;cJhaomae&mjzpf (pcef;ae&ma&G;pOfu usefc±dkifaumfrwD0ifrsm; c&D;oGm;ae=uonf)

aemufqkH;wkdufyGJ

&Jabmfarmifarmifvwf

Page 42: AYDP 2(1)-N

4 2

ojzifh pcef;odk@a&mufwdkif; onfae&mav;udk=unfh+yD; yDwdjzpfcJhrdonfcsnf; jzpfonf? awmifay:rSaeI pcef;odk@ qif;qif;csif; prf;acsmif;av;wacsmif;udk jzwf&onf? acsmif;u ta&S@rStaemufodk@ pD;qif;onf? tdrfwef;wwef;onf xdkacsmif;av;ab;&Sd urf;yg;twdkif; wef;vsufaqmufxm;onf? xdktdrfwef;a&S@ vrf;wzufwGif tdrfwef;wwef;&Sdonf? tdrfwef; (2) wef;. tqHk;wGif awmifukef;wukef;. urf;yg;,Hwck&Sdonf? tdrfrsm;.aemufausm awmifukef;ESifh t*FvdyftuQ&m (L) yHko¿mef qufaeaomae&mwGif a&xGufaygufwayguf&Sdonf? xdka&xGufaygufwGif tdkifav;wtdkif&Sd+yD; xdktdkifav;xJrSa&udk aomufa&/ oHk;a&tjzpf oHk;Edkifonf? pcef;t0if ukef;jrifhay:wGif &Jabmfrsm;twGufbm;wdkuf (2) vHk;/ odkavSmif±Hkw±Hk&Sd+yD; pcef;tv,fYrl qef}udwf/ qefaxmif;&m wJ}uD;wvHk;&Sdonf? (xdkwJ}uD;udk u|efawmfu“qefpuf” [k aemufaemufajymifajymif ac:avh&Sdonf) xdkwJ}uD;teD;wGif pka0;cef;r wJ}uD;wvHk;vnf; &Sdao;onf? xdkwJ}uD;udk pmoifaqmiftjzpfvnf; toHk;ðyonf? aemufxyf pmoifaqmifwaqmifvnf; &Sdao;onf?

u|efawmfwdk@&Jabmfrsm;onf pnf;urf;vdkufemr_ESifh yifyef;qif;&JcHr_wGif teD;tem;&Sd tjcm;tzJG@tpnf;rsm;xuf rsm;pGmomvGefygonf?odk@&mwGif trsm;pkonf EdkifiHa&;todjzifh pnf;urf;vdkufemjcif;ESifh yifyef;qif;&JcHjcif;r[kwfbJ u|efawmfwdk@acgif;aqmifrsm;. tuGyft!‡yfaumif;r_a=umifhom jzpfonf[k u|efawmfwdk@ oHk;oyfcJhonf? EdkifiHa&;t& pepfwus ynmay;&ef vdkonf? cufonfu &Jabmftm;vHk;eD;yg;onfawmaev,form; om;orD;;rsm;jzpf=u (tcsdK@u ygwD+cHaygufrsm;jzpfonf) ojzifh pmwwfajrmufr_ a&csdefedrfhonf? TtwGuf pcef;wnfaqmuf+yD; r=umrDrSm pmwwfajrmufa&; v_yf&Sm;r_wck vkyfcJhonf? &or# ausmif;oHk;zwfpmtkyfrsm;udk &SmazG+yD; pmwwfolrsm;u pmrwwfolrsm;udk oifay;onf? pmenf;enf;om wwfolrsm;udk ydkwwfolrsm;uoifay;onf? pma&;pmzwf/ taygif;tEkwf/ tajr‡muftpm;/ tydkif;*%ef;wdk@udkomru yx0D/ ordkif;/ taxGaxGodyH/ jrefrmpm bmom&yfrsm;udk oifay;onf? vdktyfaom pmwwfajrmufr_a&csdef &olrsm;udkEdkifiHa&;oifwef;rsm; ay;rnf[k u|efawmfwdk@ &nf&G,fxm;onf? ygwD/ wyf/ tajccHa'oudk pepfwus jyefvnf wnfaqmuf+yD; tiftm;}uD;xGm;aprnf[k u|efawmfwdk@ ar#mfrSef;xm;cJhonf? ygwD. a'otzJG@tpnf;rsm; ta&;edrfhr_ESifhywfoufI ygwDA[dku “t&if;vJI tudkif;xif;jzpf”[k ajzodrfhay;cJhaomfvnf; u|efawmfwdk@c±dkifuawmh rmeftjynfh xm;&SdqJjzpfcJhonf? u|efawmfwdk@e,fajrrSp+yD; ygwDudk jyefvnf}uD;xGm;aprnf[kæ?

tckawmh tcsdefaESmif;cJh+yD? u|efawmfwdk@onf Tpcef; Te,fajrudk ,m,DpGef@vwfxm;cJh+yD; vlpkcGJ&awmhrnf? ,m,Dqdkaomfvnf;rnfr#=umrnf qdkonfudk rSef;qIr&Edkif? vlpkcJG+yD;aemuf vljyefpkI &Edkifygrnfavm? tm;vHk; jyefvnfvdkufygEd kifrnfavm? &Jabmfwa,mufwavudkr# jyefac:I &Edkifygrnfavm? ygwDA[kdu wyfazsmuf&ef t}uHðycJhonfrSm ESpftcsdK@=umuwnf;uyif jzpfonf? ygwDA[dkutajrmftjrif&SdpGm t}uHðycJhjcif;jzpfa=umif; u|efawmfwdk@ em;vnfygonf? odk@&mwGif u|efawmfwdk@rSm vufawG@azmfaqmif&ef jy\emrsm;pGm&Sdonf? &Jabmfw+yHKwr}uD;udk jynfwGif;odk@ jyefvwf&ef rjzpfEdkif? &efolzrf;rdjcif; jzpfEdkifonf? odk@r[kwf aea&;xdkifa&; tusyftwnf;a=umifh rv¸Jra&SmifombJ &efol@xH vufeufcs&onfhtjzpfodk@vnf; a&mufEdkifonf? enf;enf;pDvDI wzufEdkifiHtwGif;odk@ vwfjyefv#ifvnf; rvwf&ao;bJ usefaeaom vlenf;pkav;rSm touftE©&m,f &SdEdkifonf? Zmwfwlom; pm;wwfaom tzGJ@tpnf;wck. tE©&m,fudkxnfhrwGufbJaeIr&? +yD;awmh e,fajrjy\em? onfe,fajrrSm u|efawmfwdk@r&Sdawmhv#if e,fajrudk olwdk@tydkifodrf;+yD; wcsdefrSm u|efawmfwdk@jyefvnftajccsI r&awmhonfhtjzpfodk@ a&mufEdkifonf? Tta=umif;rsm;a=umifhyif wyfazsmuf&ef u|efawmfwdk@ aESmifhaES;cJh &jcif;jzpfonf?

&efol@ppfa=umif;rsm; xdk;vmv#if u|efawmfwdk@rSm [ef@wm;wGef;vSefypfEdkifpGrf; r&Sdonfuawmh aocsmygonf? tiftm;csif; vufeufcJ,rf;csif; tqrwef uGmjcm;onf? Todk@qdkv#if &efoludk vHk;0wdkufcdkufjcif; rðybJ wzufEdkifiHxJodk@ tomw=unf qkwfcGmay;rnfavm?rjzpfEdkifyg? vltiftm; vufeuftiftm; wpHkw&m&Sdygvsuf aoewfwcsuf razmufbJ ol&Jabma=umifpGm cdkv_Hvmaom u|efawmfwdk@onfwzufEdkifiH. ppfwyfa&S@wGif OD;usdK;&csdrfhrnf? Todk@ OD;usdK;rcHEdkifyg? rdrdbufrSm txdcdkuf tusqHk; tenf;qHk;ESifh &efoludk txdemqHk;jzpfapatmifóu;yrf;wdkufcdkuf&rnfjzpfonf? rD;r+idrf;cifawmh rD;awmufav; wawmufavmuf xawmufvdkuf&ao;wmy?

&efol@ppfa=umifwa=umif; (cv& 27) u|efawmfwdk@&Sd&me,fpyfqD OD;wnfcsDwufvm+yD[k azazmf0g&D 'kwd,ywfwGif owif;&onf?u|efawmfwkd@. a&S@wef;qDu&aom owif;r[kwf? u|efawmfwdk@teD;tem;&Sd rdwfaqGtzJG@tpnf; ABSDF qDu&aom owif;jzpfonf?u|efawmfwdk@. wyfzJG@onf pcef;ESifh awmvrf;c&D; (3) &ufc&D;tuGmrSm&Sdaom u|efawmfwdk@ESifh teD;qHk;aus;&GmrSm a&mufaecJhonf? u|efawmfwdk@onf awmif,mvkyfief;+yD;csdef 1999 ckESpf ukefcgeD;avmufrSom wyfudk teD;qHk;a&S@wef;e,fajrodk@ vwfcJhjcif;jzpfonf? &efolu xdk&GmteD;rSmta,mifjy+yD; ±kwfw&ufwufvmcJhjcif; jzpf[efwlygonf? &efol@ppfa=umif;onf u|efawmfwdk@qDodk@a&muf&ef tenf;qHk; (5) &ufcef@ vm&rnf[ku|efawmfwdk@wGufonf? u|efawmfwdk@. a&S@wef;wyfudk jyefac:vdkuf&m vlolra&mufwwfaom awmeuf}uD;udkjzwf+yD; (2) &ufESifh ta&mufjyefvmcJhonf? &efol@ppfa=umif;onf acsmif;twdkif;vdkuf+yD; a&mufvmvdrfhrnf[k u|efawmfwdk@ wGufcJhonf? pcef;aemufausm&Sd awmifukef;(2) ukef;ay:rSm wyfpk (2) pkudk wifxm;vdkufonf odk@&mwGif &efolonf u|efawmfwdk@qDodk@ wdkuf±dkufcsDvmjcif;rðybJ u|efawmfwdk@pcef;.awmifbuf e,fpyfqDodk@ yef;Iwuf+yD;rS e,fpyfawmifa=umtwdkif; ajrmufbufqDodk@ wufvmEdkifonf[kvnf; wGufEdkifygonf?

wyfudkae&mcs+yD;aemufwGif usefpcef;tm;vHk;udk e,fpyfwzufodk@ a&@ajymif;apcJhonf? pcef;wGif;&Sd tdrf/ vrf; taqmuftOD rSefor#udk

Page 43: AYDP 2(1)-N

4 3

tr_dufwprusefatmif vSJusif;&Sif;vif;cJhonf? &efolwufvmonf[k owif;&+yD; (6) &ufajrmufae@wGif &efolonf e,fpyfawmifa=umtwdkif;wufvmjcif;jzpfrnf[k u|efawmfwdk@wGufonf? pcef;ESifh ajcvsifc&D; wem&Dausmfausmfcef@ (wu,fawmh rsOf;ajzmifhc&D;qdkv#if em&D0ufcef@om=umrnfxifonf) tuGm&Sd e,fpyfawmifa=um ausmufawmif. ajrmufbufwGif wyfpkwpkkudk wyfpdyfESpfpdyfcJGI ae&mcsxm;vdkufonf?

wpdyfu wzufEdkifiHodk@0if&m vrf;a=umif;t0&Sd awmifukef;ay:rSmjzpfonf? (aemufwef;twGuf umuG,f&efjzpfonf)? aemufwpdyfupcef;qDodk@oGm;&m e,fpyfvrf;a=umif;ay:rSmjzpfonf? ausmufawmifESifh udkuf (100) cef@oma0;onf? ausmufawmifay:rS tqif;vrf;.ab;wzufwcsufwGif tolw&meufaom acsmufrsm;&Sdonf? vrf;onf vlwa,muf oGm;om±Hkr#omus,f+yD; rdk;tcgrSmqdkv#if }udrfóu;udkwG,f+yD; qif;&/ wuf&onf? vrf;.tauG@wGif awmifeH&H&Sd+yD; wzufrSm acsmuf&Sdonf? awmifeH&H. tqHk;wGif vrf;onf awmifurlay:odk@jrifhwufoGm;+yD; csHKyifuav;rsm;jzifh ydwfaeonf? xdkcsHKyifuav;rsm;udk wdk;+zJIoGm;&onf? xdkurluav;ay:rSm aoewfwif+yD; &efoludkteD;uyf ypfcwf&efjzpfonf? qkwfvrf;vnf;aumif;onf?

odk @&mwGif ausmufawmiftqif;vrf;wGif &JabmftcsdK@ rd kif;axmifaepOf awmifukef;ay:rSwyfpdyfu ausmufawmifay:rSm&efolay:vmonfudk vSrf;jrifvdkuf&I &Jabmfrsm;udk owday;onf@taeESifh ypfcwfvdkuf&onf? &efolu vufeuf}uD;i,frsm;jzifh jyefvSefypfcwf&m u|efawmfwdk@&Jabmfrsm; qkwfajy;vmcJh&onf? tcsdefu azazmf0g&D (29) &ufae@ nae (3) em&Dcef@jzpfonf? u|efawmfwdk@&JabmfwOD;wavrS xdcdkufjcif;r&SdcJhacs?

aemufae@wGif &efolonf e,fpyfawmifa=umay:rS zJhqif;um pcef;xJodk@0ifonf? u|efawmfwdk@u vrf;rSqD;óuwdkufcdkufjcif;/rdkif;axmifjcif; rðycJhacs? &efolowd}uD;pGm xm;awmhrnf[k u|efawmfwdk@ wGufrdaoma=umifhjzpfonf/ &efolpcef;xJrSxGuf+yD; e,fpyfawmifa=umtwdkif; ajrmufbufodk@wufvmrS wdkufrnf[k&nf&G,fum rae@uwdkufyJGjzpfcJhaomwyfpkudk e,fpyfawmifa=umwae&mrSm csxm;vdkufonf? pcef;aemufausm awmifukef;ay:rSm ae&m,lxm;aomwyfpku pcef;ESifuyfvsuf awmifukef;av;ay:odk@ ajymif;a&¸@ae&m,lxm;vdkufonf? Tawmifukef;av;onf eH&HwckozG,f rwfapmufaeojzifh vlwufIr&Edkifacs? odk@&mwGif tdrfrsm;.aemufausm&Sdawmifukef;av;xuf tenf;i,fyif edrfhao;onf? teD;qHk;tdrfESifhqdkv#if ay (50) cef@oma0;onf? xdk@jyif pcef;vrf;r}uD;. tv,ftla=umwGifckwfvSJxm;aom opfyif}uD;rsm;. opfwHk;rsm;&Sdae+yD; xdkopfwHk;rsm;.tpyfwGif rdkif;rsm;udk nwGif;csif; axmifxm;vdkufonf? &efolonfae@vnf (12) em&DavmufusrS pcef;xJodk@a&mufonf? c&D;u eD;eD;av;jzpfaomfvnf; rdkif;udkowd}uD;pGm &Sif;+yD; 0if&aoma=umifh Tr#=umjcif;jzpf[efwlonf?

&efolonf pcef;xJodk@ a&mufa&mufcsif;yif [dkypfvdkufonfypfvdkuf qJqdk}udrf;armif;vdkufESifh pcef;udk&Sif;+yD;rS tdrfrsm;wGif 0ifae=uonf[k apmifhaeaom 'kcJGrSL;u owif;ydk@onf? (aemufydkif;rS =um;&aomowif;t& &efol@ppfa=umif;u pcef;udkodrf;+yD;jzpfa=umif; pcef;0ef;usifrSm uwkwfusif;rsm;aomfvnf;aumif;/ +cHpnf;±dk;rsm;aomfvnf;aumif; r&Sda=umif; ‚wdk@. ppfXmecsKyfodk@owif;ydk@&m ppfXmecsKyfppfOD;pD;t&m&Sdu “'DvlawG vGwfajrmufa'ovdk aeae=uwmyJ” [k rSwfcsufcsonf[k od&onf?) rdef;rrsm;. pum;ajymoHrsm;udkyif =um;&onf[kqdkonf? &efol@ppfa=umif;onf txufrSmqdkcJhaom &GmteD;rSm bk&m;wnfonf[k ta,mifjy+yD; ±kwfw&uf wufvmcJhjcif;jzpfonf?bk&m;yJGrSm a,mufsm;rsm;udk tvG,fwul ay:wmqGJEdkifygvsuf rdef;rrsm;udk ay:wmqJGvmonfrSm pufqkyfp&maumif;vSonf? &efolwdk@onfu|efawmfwdk@ vSJusif;&Sif;vif;ay;xm;aom pcef;xJrSm Zdrfusustcef@om; em;aeEdkifcJh=uonf? olwdk@twGuf tyef;ajzp&m pcef;wcktjzpfpdwfat;vufat; ae=uonf?

nae (4) em&DwGif u|efawmfwdk@. wyfpkxJu vufa&G;pif &Jabmf (8) a,mufu pwifwdkufcdkufonf? &efolu vufeuf}uD;vufeufi,frsm;jzifh wkH@jyefonf? odk@&mwGif &rf;oef;ypfcwf=ujcif;jzpfonf? (olwdk@udk b,fae&muaeI ypfcwfonfudk rodyg[k ppfXmecsKyfodk@tpD&ifcHa=umif; aemufydkif;rSm u|efawmfwdk@ =um;odcJh&onf? onfaemufwGif &efol@ppfXecsKyfu u|efawmfwdk@udk “udk,faysmuf&efol” [k&nf!¸ef;cJhonf?) u|efawmfwdk@bufu atau 47 ±dkifz,f (6) vuf/ trf 79 AHk;oD;ypfavmifcsm (2) vufjzifh ypfcwfcJhjcif;jzpfonf?u|efawmfwdk@bufu ypfcwfr_onf (5) rdepfcef@om =umrnfxifonf? &efol@bufurl vufeuf}uD; vufeufi,frsm; (ypPwdktygt0if) jzifh&rf;oef;ypfcwf=uojzifh ‚wdk@. aoewfoHESifh u|efawmfwdk@. aoewfoHudk rcJGjcm;EdkifbJ rdepf (20) =umr# ajAmif;qefatmif ypfcwfcJhonf?

'kcJ GrSL;OD;pD;aom wyfpkonf pcef;rSaeI at;at;aq;aq; qkwfcGmcJ honf? pcef;ESif h twefi,fa0;aom ae&mwae&mrSmnaepmcsufpm;&if; rD;avmifan‡mfeH@rsm; &onf[k owif;ydk@onf? wyfpkESpfpkonf e,fpyfawmifa=umay:rSm aygif;vdkuf=uonf? aemufae@pcef;rSaeI e,fpyfawmifa=umtwdkif; ajrmufbufodk@ wufvmaom &efoludk apmifhwdkuf&efjzpfonf? aemufae@wGif &efolay:rvm?&efol@owif;udkvnf; bmr#r=um;&? óu;rJha=u;eef;pufudkvnf; u|efawmfwdk@ roHk;bJxm;onf? &efol@xH owif;aygufrnf pdk;aoma=umifhjzpfonf? &efol acsmif;zsm;twdkif; qkwfrnf[k u|efawmfwdk@wGufum naewGif wyfpkwpkESifh wyfpdyfwpdyfu acsmif;atmufbufawmifukef;ay:wGif ae&m,lxm;vdkuf=uonf?

Page 44: AYDP 2(1)-N

4 4

u|efawmfwdk@ aemufusoGm;+yDwnf;? &efol@ppfa=umif;onf txdem+yD; e,fpyfawmifa=umtwdkif; rwufawmhbJ u|efawmfwdk@r&dyfrdatmif qkwfajy;oGm;cJhjcif;jzpfonf? wu,fawmh pcef;udk rD;±_d@oGm;&rnf@tpm; pwdoabmjzifh odkavSmif±Hkudkom rD;±d_@+yD; xGufoGm;cJhjcif;jzpfonf? aemufrS =um;od&aom owif;rSm &efol@ 'kppfa=umif;rSL; (AdkvfrSL;atmifausmfpef;) aoqHk;+yD; wyfcJGrSL;(2) OD; '%f&mtjyif;txef&cJhonf[lIjzpfonf? tjcm;t=uyfwyfom;rsm;vnf; trsm;tjym; '%f&m&oGm;cJhonf? trsm;pkonf wdkufyJGjzpfptcsdefwGif pcef;xJrSmaxmifxm;aom rdkif;rsm;a=umifhjzpfonf? olwdk@twGuf uHqdk;onfum; aemufae@eHeuf pcef;rS qkwfcGmxGufajy;&mY pcef;teD;wGif wyfcGJrSL;ESifht=uyfwyfom;rsm; rdkif;eif;rd+yD; aemufxyf '%f&mrsm; &oGm;jcif;yifjzpfonf? u|efawmfwdk@ rlvuqifxm;cJhaom wdkufuGufxJodk@0ifoGm;rdcJh=ujcif;jzpfonf? &efol@ppfa=umif;. &nfrSef;csufum; aemufrS &duQmydk@vmrnfh ppfa=umif;udk pcef;xJrSaeI apmifh+yD;aemuf e,fpyfawmifa=umtwdkif; ajrmufbufodk@ wuf&efjzpfonf? &efol@wyfr (33)rS AsL[mwckuvnf; [email protected] e,fpyfodk@ wufvmaea=umif; od&onf? wyf (2) wyfaygif;t+yD;rSm u|efawmfwdk@pcef;ae&modk@ jyefqif;vm+yD; pcef;wnfrnf[k cef@rSef;&onf? ckawmh cv& (27)onf txuftrdef@udk remcHbJ 'a&maomyg; qkwfajy;oGm;cJhjcif;jzpfonf[k aemufrS=um;od&onf? u|efawmfwdk@c±dkifrSm ESpfaygif; (30)ausmf awmfvSefa&; tawG@t}uHK&Sdaom c±dkiftwGif;a&;rSL;u “cv& 27 u|efawmfwdk@udk wav#mufvHk; 'kuQay;cJhor#awG 'DwcsDawmhtukefausoGm;+yD” [kqdkygonf?

&efol@ppfa=umif; qkwfajy;oGm;a=umif;udk (10) &ufcef@ =um+yD;rS u|efawmfwdk@ odcJh&onf? rwfvv,fodk@ a&mufvmcJhonf?rdk;wòyufESpfòyuf&Gmonf? u|efawmfwdk@onf &duQmodkavSmif±Hkrsm;rS &duQmrsm;udk &oavmufo,f,l+yD; vHkðcH&mae&mrsm;rSm 0Sufxm;vdkuf=uonf?rwfvaemufqHk;ywfwGif &efol@ppfa=umif;ESpfa=umif;aygif;+yD; wufvmjyef+yD[k owif;&onf? xdk@jyif ajrmufbufe,fpyfodk@ wufvmaeaomwyfr (33) . AsL[mvnf; e,fpyfodk@ a&mufvk+yD? awmifbufrSwufvmaom ppfa=umif;ESpfa=umif;onf cv& (101) ESifh cHvdkuf&aomcv& (27) wdk@jzpfonf? onfwcgawmh &efolu “udk,faysmuf&efoludk ppfa=umif;ESpfa=umif;jzifh 0dkif;0ef;!‡yfydwf acsr_ef;/ tjrwfxkwf uvJhpm;acs&ef” [k}uKH;0g;onf? wu,fhvufawG@Yrl cv& (27) ppfa=umif;onf u|efawmfwdk@pcef;odk@ ra&mufrD ABSDF pcef;.teD;wGifwyfom;ESpfa,muf rdkif;xd+yD; jyefvSnfhajy;onf?

cv& (101) u ,cif cv& (27) vmcJhaom vrf;a=umif;twdkif; vmcJh&m ausmufawmifxdyfwGif rdkif;xdonf? xdkae&mrSmem&D0ufc&D;cef@tuGmwGif u|efawmfwdk@wyfu wdkufuGufqifxm;onf? wdkufyJGpv#if &efolrsm; ae&m,l0yfrnfh vloGm;vrf;wav#mufwGifrdkif;rsm;axmifxm;cJhonf? &efol@ ppfa=umif;onf apmapmu rdkif;xdxm;ojzifh rdkif;rsm;udk a&Smifonfhtaejzifh vrf;ay:rav#mufawmhbJvrf;ab;ae&mrsm;rSaeI av#mufvm&m rdkif;xdjyefonf? &efol(3) a,muf wa,muf+yD;wa,mufxdonf? &efol@wyf&if;rSL; ('kAdkvfrSL;}uD;atmifausmfvS) u twdkufcH&awmhrnfudk &dyfrd[efwlonf? &nfrSef;csuftwdkif; a&Sodk@qufwuf&ef ppfXmecsKyfu trdef@ay;ygvsuf a&S@rwufbJu|efawmfwdk@. pcef;&Sd&mbufodk@ qif;oGm;onf? u|efawmfwdk@wyfu pcef;ta&S@zsm;rS xGufvmrnfh e,fpyfawmifa=umay:rS wae&m/ xdk@jyifpcef;aemufzsm;rSaeI wufvmzG,f&Sdaeaom e,fpyfawmifa=um. aemufwae&mrSmvnf; apmifhaecJhonf?

&efolonf aemufae@eHeuf apmapmwGifvnf; ay:rvm/ ae@vnfcsdefrSmvnf; ay:rvmojzifh u|efawmfwdk@ pOf;pm;&usyfaecJhonf?aemufae@ae@vnfusrSyif &efol@ppfa=umif;onf acsmif;zsm;twdkif; atmufo@dk qif;oGm;cJha=umif; owif;&onf? xdk@jyif &efol@wyfom;rsm;trsm;tjym; xGufajy;=uonf[kvnf; od&onf? wyfom;rsm;omru wyfpdyfrSL;wa,mufu ‚.wyfpdyfrS wyfom;rsm;ESifh ay:wmrsm;udkOD;aqmif+yD; xGufajy;onftxdyif jzpfcJhonf? aemufxyf w&uf=um+yD;rS &efolppfa=umif;onf e,fpyfodk@ jyefwufvmcJhonf? ajrmufydkif;e,fpyfodk@ a&mufaeaom wyfr (33) . AsL[mudk apmifhaecJhonf?

xdkAsL[mu e,fpyfawmifa=umtwdkif; qif;vmcJh&mY rdkif; (2) cg xdonf? u|efawmfwdk@wyfzGJ@udkvnf; jyefacgufxm;vdkufonf?&efolu u|efawmfwdk@pcef;teD; e,fpyfawmifa=um. tjrifhqHk; awmifxdyfwGif pcef;aqmufonf? pcef;ae&mywf0ef;usifudk&Sif;&if; u|efawmfwdk@axmifxm;aom rdkif;rsm;udk wvHk;+yD;wvHk; eif;rdonf? xdk@aemuf arvqef;wGif atmufbufteD;qHk;&Gmrsm;rS &Gmom;rsm;udk a,mufsm;rdef;rr[l &GmvHk;u|wf ay:wmqGJum ‚[email protected];rsm;twGuf &duQmpkaqmif;onf? u|efawmfwdk@vnf; wyfazsmufvdkuf&awmhonf?&Jabmfrsm;udk tpkcJG+yD; wpk+yD;wpk at;at;csrf;csrf; aeEdkifaom ae&mrsm;odk@ ajymif;a&@ay;cJhonf?

u|efawmfwdk@e,fajrrSm jzpfyGm;cJhaom txufazmfjyyg wdkufyJGonf ArmjynfuGefjrLepfygwD. aemufqHk;wdkufaom wdkufyJG[k qdkEdkifrnfxifygonf? ygwDA[dk.wyfrsm; 1989 ckESpfwGif òyoGm;cJh&m ygwD. ppfa&;v_yf&Sm;r_rsm; csKyf+idrf;oGm;cJhonf[k ordkif;a&;olwdk@u a&;cJh=uonf?aemufydkif;wGif ygwD. tjcm;e,fajrrsm;wGif ppfa&;v_yf&Sm;r_rsm; u|efawmfwdk@e,fajrrSm wdkufcJhaom wdkufyJG+yD;qHk;rSom ygwD. ppfa&;v_yf&Sm;r_+yD;qHk;cJhonf[k qdkEdkifygonf? wu,fawmh ygwDA[dkrSm&Sdaom wyfrsm; òyoGm;+yD;aemuf (21) ESpf=umrSm wdkufcJh&aom usaemfwdk@e,fajrrSwkdufyJGonfom ygwD. aemufqHk;wdkufyJGjzpfonf[k qdkxdkufygonf?

&Jabmfarmifarmifvwf (azazmf0g&Dv 22 &ufae@ 2014 ckESpf )

Page 45: AYDP 2(1)-N

4 5

Armjynfudk uGefjrLepfpmayeJ huGefjrLepf0g' a&muf&SdvmwJhtcg tusdK;quftm;jzifh 0g'a&;&m/ tbd"rRmqdkif&m pmayawGwdk;wufjyef@yGm;vmygw,f? jrefrmbmomjzifh 0g'a&;&m a0g[m&awG toHk;tE_ef;awG ay:xGef;vmw,f? t&if;&Sif/ "e&Sif/ ypPnf;rJhpwJh jrefrmbmom a0g[m&awG ay:xGef;vmygw,f? rsm;aomtm;jzifh rl&if; t*Fvdyfa0g[m&awGudk bmomjyefqdkxm;wmyg?'Da0g[m&awG&J@aemufuG,fu ordkif;a=umif;/ tbd"rRmqdkif&mt"dym,fzGifhqdkcsufawGeJ@ qufpyfyHkawG[m pdwf0ifpm;p&m aumif;ygw,f?

*smrefvlrsKd;awGjzpfwJh rmhufpfeJ@tdef*,fwdk@[m t*Fvdyfbmompum;udk wwfu|rf;olawG jzpfayr,fh olwdk@&J@usrf;awG/pmayawGudk *smrefvdkom a&;om;cJh=uygw,f? urBmtESH@u olwdk@tbd"rRmudk avhvmvdkolawG/ vdkufemusifh}uHvdkolawGu rdrdwdk@rdcifbmompum;udk bmomjyef,l=uygw,f? rsm;aomtm;jzifhedkifiHwumoHk; jzpfaewJh t*FvdyfbmomeJ@ jyefqdkxm;wmawGudkudk;um;jyD; jyefqdk=uwmyg?

'gayrJh t*FvdyfbmomrSm ypPnf;rJ hvlwef;pm;qdkwJ hproletariat [m *smrefbmomrSmvnf; twlwlygyJ? 'DypPnf;rJhqdkwJha0g[m&uvnf; rmhufpfu vufwifbmompum;udk ,loHk;xm;wmvdk hqdkygw,f? bmvifwuUodkvfrSm a&mracwf Oya'udk avhvmcJhwJh rmhufpfu ol htbd"rRmrSm a&mracwf toHk;tE_ef;wckudk,loHk;vdkufwmvdk@qdkygw,f? 'ga=umifh ypPnf;rJhvlwef;pm; (The

Proletariat) qdkwJh a0g[m&&J@ rlvtpu vufwifbmomujzpfygw,f?

a&mrwdkif;&J@qÏrajrmuf bk&ifjzpfwJ h qm;AD;,yfpfwl;vD;,yfpf&J@ acwfrSm tcGeftwkwfawG aumufcHzdk@eJ@ ppfr_xrf;r,fh ppfonfawmf pkaqmif;a&;twGuf csrf;omºu,f0r_ (ypPnf;OpPm ydkifqdkifr_) tay:rSm tajccHjyD; vlwef;pm;awG cGJjcm;owfrSwf+yD;ppfwrf;aumufygw,f? tqdkyg vlwef;pm; 5 rsdK;xJrSm rygwJh tedrfhqHk; tqif;&JqHk; vlwef;pm;udk Proletarius (Proletarii) vdk@ac:w,fvdk@ qdkygw,f?

a&mrvl@tzGJ@tpnf;udk tvkyftau|;jyKzdk@ olwdk@rSm ypPnf;OpPm rnfrnf&& r&SdwJh odk@r[kwf bmydkifqdkifr_rSr&SdwJh qif;&Jom;vlwef;pm; jzpfygw,f? 'ga=umif h qm;AD;,yfpfwl;vD;,yfpfbk&ifvufxufrSm ppfwrf;aumufawmh ypPnf;OpPm ydkifqdkifr_udkpm&if;rwifjyEkdifwJhtwGuf olwdk@&J@uav;awGudk ypPnf;OpPm

‘ypPnf;rJhvlwef;pm;’ a0g[m&rSonf oabmw&m;odk h

awGtjzpfom rSwfwrf;,l&ygw,f? 'Duav;awGu tem*wfa&mrwdkif;jynfudk tvkyftau|;jyKr,fqdkwJh oabmeJ@yg? 'Duav;awG }uD;jyif;vmwJhtcg ppfom;awGtjzpfeJ@ ppfr_xrf;&ygr,f?vufwifbmompum;rSm uav;awGudk proles vdk@ac:+y D;proletarius &J@t"dym,fuawmh “uav;rsm; arG;zGm;xkwfvkyfol”vdk@qdkygw,f? 'ga=umifh uav;awGom arG;ay;wJh 'grSr[kwfuav;awGomydkifwJh vlwef;pm;vdk hac:qdkwmyg? 'gudk rmhufpfuypPnf;rJhvlwef;pm; qdkjyD; ydkjyD;oifhawmfr,fh toHk;tE_ef;tjzpfeJ@ol@tbd"rRmrSm pwifac:a0:oHk;pGJygw,f?

rmhufpf&J@ proletariat ua&m a&mracwfu proletariat

awGeJtwlwlyJvm;? wlnDwmuawmh rmhufpfwdk@ ajymwJh ypPnf;rJhvlwef;pm;rSm a&mracwfuvdkyJ ukefvkyfypPnf;wif r[kwf/udk,fa&;udk,fwm ydkifqdkifr_ bmwckrS pm&if;jyp&m r&Sd=uygbl;?ukefvkyfypPnf;wif r&Sdwmr[kwf / tdrf+cHajr ypPnf;OpPm ydkifqdkifr_vnf; r&Sd=uwmyg? 'gayrJh &Sifoefaexdkifzdk@ vkyftm;udk a&mif;pm;=u&ygw,f? a&mracwfrSmawmh }uD;vm&if ppfr_xrf;r,fh uav;awGudk arG;zGm;ay;wJhtwGuf a&mracwf proletariat vlwef;pm;udkbk&ifu axmufyHhau|;arG;xm;w,fvdk hqdkygw,f? 'gayrJh acwfopfypPnf;rJ hvlwef;pm;uawmh vufv_yfrS yg;pyfv_yfEk difwJh tajctaeyg? vkyftm;udk a&mif;pm;&ygw,f?

a&mracwf proletariat eJ hrmhufpf&J hproletariat rSm ydkifqdkifr_ypPnf;OpPm (ukefvkyfypPnf;tygt0if) r&Sd =uwm wlygw,f?

wdkufatmif&J

Page 46: AYDP 2(1)-N

4 6

a&mracwf ypPnf;rJhawGuawmh uav;awG arG;ay;&w,f/ ppfr_xrf;zdk@ twGufyg/ 'DtwGuf bk&ifu olwdk@udk axmufyHhw,f? rmhufpfwdk@tdef*,fwdk@&J@ acwfopf tvkyform; vlwef;pm; (0g) ypPnf;rJhvlwef;pm;uawmh olwdk@uav;awGa&m olwdk@rdom;pk0ifawG tm;vHk;&Sifoef&yfwnfzdk hvkyftm;udk a&mif;pm;&wJhtjzpfudk a&mufygw,f?b,ftkyfpdk;olurS raxmufyHhovdk olwdk@uvnf; olwdk huav;awGudkppfr_xrf;&efqdkjyD; qufozdk@rvdkygbl;? 'gayrJh tcpm;u|eftjzpfEGHepf=u&ygw,f?

“ypPnf;rJhvlwef;pm; qdkonfrSm rdrdudk,fydkif xkwfvkyfa&;y&dabm* (t&if;tjrpfawG) r&Sdaoma=umifh touf&Sif aexdkif&efrdrdwdk@. vkyftm;udk rvGJraoG a&mif;pm;&aom acwfopf tvkyform; vlwef;pm; jzpfonf?”(1888 ckeSpf t*Fvdyfbmom yHkESdyfjcif;twGuf tdef*,f. rSwfcsuf)

“ydkifqdkifr_(ypPnf;) vHk;0r&Sdaom vlwef;pm;onf ‚wdk@wnfwHha&;twGuf vdktyfaom b0wnf+rJa&; ypPnf;rsm;&&ef rdrdwkd@vkyftm;udk "e&Sifrsm;xH("e&Sifvlwef;pm;xH) ra&Smifrv$Jom a&mif;cs&ygonf? Tvlwef;pm;udk ypPnf;rJhvlwef;pm; odk@r[kwf ypPnf;rJh[k ac:ygonf?”

(tdef*,f - uGefjrLepf0g'. tajccHrlrsm;)

rmhufpf&J@ypPnf;rJhvlwef;pm;eJ@ a&mracwf ypPnf;rJhvlwef;pm;rSm wlnDcsufwcsKd@&Sdayr,fh rmufhpf0g'&J@vlwef;pm;vuQ%mowfrSwfcsufu vlr_aA'qdkif&m vlwef;pm; owfrSwfcsufeJ@ rwljyefygbl;? vlr_aA'qdkif&m vlwef;pm; owfrSwfcsufu &Sif;ygw,f? aiGa=u;/ ynmt&nftcsif;/ tvkyftudkif pojzifh oufqdkif&m *k%fj'yfawGudkvdkuf+yD; b,folb,f0guawmh b,fvlwef;pm; qdkwmrsKd;owfrSwfwmrsKd; jzpfygw,f? rsm;aomtm;jzifh aiGa=u;csrf;omºu,f0r_udk vdkuf+yD; tajccHvlwef;pm;/ vlvwfwef;pm; pojzifh cGJjcm;owfrSwf=uw,f? tvkyform; vlwef;pm; (working class) qdk&if vnf;xdk@twlyJ/ &Sifoefaexdkifzdk@ b,fvdk tvkyftudkifrsdK;rqdk vkyfudkif=uol tm;vHk;udk +cHKiHk+yD; ac:qdk owfrSwfwm jzpfygw,f ¹cif;csuftenf;i,f &Sdayr,fh wdwdusus owfrSwfydkif;jcm;vdk@&ygw,f?

'gayrJh rmhufpf0g'&J@ypPnf;rJhvlwef;pm; (0g) tvkyform;vlwef;pm; owfrSwfcsufuawmh ukefvkyft&if;tjrpf ypPnf;awGudkydkifqkdifr_ay:rSm tajccHygw,f? 'guawmh t"du tajccHtcsufyg?'ghtjyif wjcm;owfrSwfcsufawG t"dy`m,fzGifhqdkcsufawG &Sdygao;w,f? rmhufpfeJ@tdef*,fwdk@ txl;ojzifh rmhufpf&J hpmayawG/ usrf;awGxJrSm tvsOf;oifhovdk owfrSwfazmfjyoGm;wmawG &Sdygw,f?

tar&duefvlrsdKordkif;ynm&Sifvnf;jzpf pma&;q&mvnf;jzpfwJh rmhufpf0g'D rmwif *vufbmref;u 1975 ckESpfxkwf ol@&J@pmtkyf “tvkyform;vlwef;pm;ESifh vlr_tajymif;tvJ”rSm tvkyform; vlwef;pm; (0g) ypPnf;rJhvlwef;pm;udk vuQ%m owfrSwfwmeJ@ywfoufvdk@ aqG;aEG;xm;wm&Sdygw,f? pdwf0ifpm;p&m aumif;w,f? aemiftcg tvsOf;oifhwJhtcg tus,fcsJ haqG;aEG;yghr,f?

olu qdkygw,f? tvkyform; vlwef;pm;qdkwm bmvJ/ b,folawGvJ/ uGJjym;csufawG/ 0d0g'jzpfaewmawG trsm;}uD;&Sdw,f? b,fol@udk ypPnf;rJhvdk@ owfrSwfrvJ/ b,fol@udk rowfrSwfbl;vJ pojzifh?aemuf olajymwmu tvkyform;vlwefpm; qdkwmudk cGJjcrf;pdwfjzm&wJh ta=umif;u t"du vlr_awmfvSefa&;twGufygyJvdk hqdkygw,f?

vl@tzGJ htpnf;udk tajctjrpfuvSef ajymif;vJedkifwm[mtvkyform;vlwef;pm;yJ jzpfw,f? tvkyform;vlwef;pm;&J@ awmfvSefa&; wenf;tm;jzifh ypPnf;rJhawmfvSefa&; r&Sd&if qdk&S,fvpfawmfvSefa&; r&SdEkdifbl;? edkifiHa&;t& awmfvSefr_awGawmh &SdEkdifw,fqdkwJhrmhufpf0g'&J hpH±_jrifoHk;oyfcsufjzpfwJh qdk&S,fvpf awmfvSefa&;udkypPnf;rJhawmfvSefa&;tjzpf owfrSwfzGifhqdkcsufudk olu jyefvnf wifjyygw,f? 'ghtjyif rmhufpfrSm tvkyform;vlwef;pm; (0g) ypPnf;rJhvlwef;pm;eJ@ ywfoufvdk@ +yD;jynfhpHkwJh t"dym,fzGifhqdkcsuf r&SdcJhbl;vdk@olu axmufjyaqG;aEG;xm;ygw,f?

pdwf0ifpm;p&m/ owdjyKp&maumif;wmu vlr_tajymif;tvJ(0g) vl@tzGJ htpnf;&J@ tajymif;tvJtwGuf ypPnf;rJhawmfvSefa&; qifE$J&r,fh ypPnf;rJhvlwef;pm;udk wdwdusus vuQ%m owfrSwfzdk@ jzpfedkifovm;? rmhufpfeJ@tdef*,fwdk@&J@ vlwef;pm; zGifhqdkcsufawGvuQ%m owfrSwfcsufawGu bmawGvJ? 19 &mpku tvkyform;vlwef;pm;eJ@ 21 &mpk tvkyform;vlwef;pm;&J@uGmjcm;csuf/ taemuf wdkif;u ypPnf;rJhawGeJ@ ta&S@wdkif;u ypPnf;rJhawG&J@ uGmjcm;csuf/'ghtjyif acwfopf Armjynfu ypPnf;rJhvlwef;pm; vuQ%m pwmawGyg wwfEkdifor# jynfhjynfhpHkpHk pkpnf;aumufcsufcszdk@eJ@ cGJjcrf;pdwfjzmzdk@ vdktyfwmawG trsm;}uD;&Sdygw,f? rmhufpf0g'DawGvnf; acwftqufquf cGJjcrf;pdwfjzmr_awG trsm;}uD; jyKvkyfxm;=uygw,f?

udk,fydkif ukefvkyft&if;tjrpf ypPnf;awG r&SdwJhtcg ypPnf;&Sdol"e&SifawGxHrSm vkyftm;udk a&mif;pm;&wJh ypPnf;rJhawG tvkyform;awG jzpfvm&wmuvnf; tdef*,f&J h“uGefjrLepf0g'. tajccHrlrsm;”rSm tus,fw0ifh &Sif;jyxm;ovdkyJ pufr_awmfvSefa&;u tpjyKygw,f? tvkyform;awG&J hwydkifwEkdif ukefvkyfud&d,mawG pojzifhawG[m wefzdk;rJhukefw,f/ t&if;&SifawGom 0,f,lydkifqdkifzkd hwwfedkifwJhpuf,E©&m;}uD;awGa=umifh tqHk;owfrSm ypPnf;rJhawG[m vkyfcpm;tvkyform;awG tjzpfeJ@ aoG;pkyfcH&wJhb0 a&mufukef=uw,f pojzifh? trsm;tm;jzifh odxm;+yD;om; jzpfwma=umifh tus,frcsJ@awmhyg?

“ypPnf;rJhvlwef;pm; qdkonfrSm rdrd. touf&Sifaexdkifa&;udk rnfonfh t&if;tESD;ay:u &&Sdonfh tjrwftpGef;ay:rS r[kwfbJrdrd. vkyftm; a&mif;csjcif;ay:rSmom vHk;0ESifhwckwnf; trSDjyK aexdkifonfh vl htzGJ htpnf;wGif;&Sd vlwef;pm;w&yf jzpfygonf? ‚wdkh. qif;&Jr_/ csrf;omr_/ ‚wdk@. aoa&;&Sifa&;ESifh ‚wdk@. &yfwnfr_wckvHk;onf vkyftm;awmif;qdkr_tay: wnf&Sd+yD; xdk@ a=umifhvnf;vkyfief;aumif;csdefqdk;csdef tajymif;tvJrsm; txdef;tcsKyfr&Sd +yKdifqdkifr_. tajymif;tvJjrefr_rsm;tay: wnfaeonf? ypPnf;rJh odk@r[kwfypPnf;rJhvlwef;pm; qdkonfrSm pum;wcGef;wnf;eSifh ajym&v#if q,fhudk;&mpk. tvkyform;vlwef;pm; jzpfygonf?”

(tdef*,f - uGefjrLepf0g'. tajccHrlrsm;)

Page 47: AYDP 2(1)-N

4 7

ukefvkyfypPnf;awG t&if;tjrpfawG r&Sdvdk hvkyftm;udkom a&mif;pm;&wJh ypPnf;rJhawGrSm udk,fydkifypPnf; OpPmawG Oyrm tdrf/ jcH/ ajrawGa&m&Sdygovm;? &SdvmEkdifovm;? 'gawG tm;vHk;eJ hywfoufvdk@ rmhufpfeJ@tdef*,f aqG;aEG;wifjyxm;wmawG &Sdygw,f? rnfodk@yifjzpjfzpf aocsmwJht"dutcsufuawmh rmhufpfeJ htdef*,fwdk h xyfwvJvJ azmfjycJhwJh ypPnf;rJhvlwef;pm;qdkwm rdrdukd,fydkif ukefvkyfypPnf;r&Sdvdk h"e&Sifvlwef;pm;xHyg;vkyftm;a&mif;pm;&oludk qdkvdkwmygyJ? vkyftm;qdkjyefawmh um,vkyftm;udk trDSjyK+yD; toufarG;&wJh tvkyf=urf;orm;awG/ puf±Hk/ tvkyf±Hkvkyfom;awGudkyJ &nfnef;wmvm;/ OD;aESmufudkoHk;+yD; tvkyfvkyf=uwJh ausmif;q&mawG/ pma&;q&mawG/ wwfodynm&SifawGa&m ypPnf;rJhawGyJvm;? 'gawGudk rmhufpfu tus,fw0ifh &Sif;vif;zGifhqdkxm;wmawG &Sdygw,f?

acwftqufquf &SifoefaeqJjzpfovdk &SifoefaeOD;r,fh rmhufpf0g' oabmw&m;/ tbd"rRmqdkif&m avhvmoHk;oyfcsufawG urBmtESH@trsm;}uD; vkyfcJh=uygw,f? vkyfae=uwkef;ygyJ? tckvdk ypPnf;rJhvlwef;pm; vuQ%m owfrSwfcsufeJ@ywfoufvdk@ cGJjcrf;pdwfjzm avhvm=uwJhrmhufpf0g'DawGvnf; trsm;}uD; &Sdygw,f? 'Dvdk aqmif;yg;wyk'fpmeJ@ rvHkavmufygbl;? aemiftcg tcGifhoifhwJhtcg 'DxufydkjyD; tus,fw0ifheJ@wifjyaqG;aEG;edkifr,fvdk@ ar#mfvifhygw,f? 'Daqmif;yg;udkawmh 'DrSmyJ wcef;&yfyghr,f?

wdkufatmif&J

&Jabmfrsm; rdwfaqGrsm;cifAsm;-vmrnfhESpf 2014 =o*kwfv (15) &ufae@onf Armjynf uGefjrLepfyg

wD wnfaxmifonfh(75) ESpfajrmuf pdef&wkobifumv jzpfygonf?Ttcgawmfae@ukd txdrf;trSwfjyKonfhtaeESifh jynfol@tm%m

*sme,fukd txl;xkwftjzpf xkwfa0vkdygonf?&Jabmfrsm;/ rdwfaqGrsm;xHrS pmrlrsm;/ ygwDESifh ywfoufonfh orkdif;0if

"mwfykHrsm;/ vufa&;rlrsm;/ tcsuftvufrsm;æponfwkd@ukd ar#mfvifhygonf?tm;wufoa&m ay;ykd@=uvdrfhrnf[kvnf; ,kH=unfygonf?ay;ykd@=u&efvnf; tEl;tnGwf awmif;qkdvkdufygonf?

(pmwnf;tzGJ@)

Page 48: AYDP 2(1)-N

4 8

±k&Sm;rSm tvkyform;oydwfrsm; pdyfvmw,f? oydwfrarSmufwJh puf±Hk r&SdoavmufyJ? ®r@}uD;awGrSm oydwf[mjywfw,fr&Sdbl;? 'ga=umifh vlwef;pm;tawG;tac:&SdwJh tvkyform;rsm;eJ@ qdk&S,fvpfrsm;(aemif abmf&SDApfrsm;) tzdk@oydwf&J@ta&;ygr_ oydwfenf;emESifh qdk&S,fvpfrsm;&J@ vkyfief;wm0efeJ@ ywfoufwJhudpPrsm;[m =umavta&;}uD;avjzpfvmw,f? ,ck yxraqmif;yg;rSm tvkyform;vlwef;pm; v_yf&Sm;r_twGif; oydwf&J@ ta&;ygr_udk oHk;oyfygr,f?

'kwd,aqmif;yg;rSm ±k&Sm;EdkifiHtwGif;&Sd oydwfqef@usifa&; Oya'rsm;ta=umif; oHk;oyfr,f?wwd,aqmif;yg;rSmawmh ±k&Sm;oydwfenf;emrsm;eJ@ vlwef;pm;tod&SdwJh tvkyform;rsm;&J@

vkyfaqmifr_rsm;ta=umif; wifjyr,f?OD;pGmoydwfrsm; ay:aygufjyef@ESH@&jcif; ta=umif;&if;udk &SmazG&r,f? udk,fawG@jzpfap olrsm;ajymvdk@jzpfap

owif;pmrsm;rSjzpfap puf±Hk}uD;rsm;wGif oydwfrsm; ±kwfw&ufay:aygufvmwm ta&twGufvnf; rsm;vmwmawG@&w,f? tvkyform; &mcsDaxmifcsD&SdwJh puf±Hkwdkif;rSm oydwfrarSmufwJhpuf±Hk r&SdoavmufyJ? ±k&Sm;rSmpuf±Hk}uD;tenf;tyg; &SdpOfu oydwftenf;tyg;yJ &Sdw,f? pufr_Zkefa[mif;rsm;aum pufr_+rKd@&Gmopfrsm;rSmygpuf±Hkopftajrmuftjrm; ay:aygufvmwJhtcg oydwfrsm; ydkpdyfvmw,f?

bmha=umifh yrm%}uD;rm;wJh pufr_xkwfvkyfa&;u oydwfwdkufyGJrsm;udk jzpfay:apovJ? ta=umif;ut&if;&Sifpepfu tvkyform;wdkufyGJrsm;udk jzpfay:apum xkwfvkyfa&;yrm% }uD;rm;wmeJ@tr# oydwfwdkufyGJrsm;}uD;xGm;vmapygw,f? 'gudk oHk;oyf=unfh&atmif?

t&if;&Sifpepfqdkwm ajr/ puf±Hk/ pufud&d,m ponfwdk@udk tenf;pk ajrydkif&Sif t&if;&Sif}uD;rsm;uomydkifqdkifwJh vlr_pepfjzpf+yD; trsm;pk jynfolvlxk}uD;u ydkifqdkifr_r&Sd odk@r[kwf tenf;i,fom ydkifqdkif+yD;tcpm;tvkyform;tjzpf t"rRwGef;ydk@cH&wJh pepfjzpfw,f? t&if;&Sifrsm;u tvkyform;eJ@ ol@rdom;pk &SifoefEdkif±Hkvkyfcudkomay;+yD; tvkyform;u xkwfvkyfvdkufwJh txGufypPnf;ay:u tjrwftpGef; trsm;pkudk odrf;ydkufw,f?t&if;&SifpD;yGm;a&; atmufrSm jynfoltrsm;pk[m tcpm;tvkyform;tjzpf udk,fhtwGuf tvkyfvkyf&wm r[kwfbJtvkyf&SiftwGufom vkyfae&wmjzpfw,f?

vkyfcav#mhav tjrwfrsm;av jzpfwJhtwGuf t+rJwrf;qdkovdk tvkyf&Sifu vkyfcav#mhcsifwmtvG,fodEdkifw,f? tvkyform;uvnf; ol@rdom;pk&J@ pm;0wfaea&; vlwef;aphaeEdkifa&; olawmif;pm;rjzpfa&;twGuf avmufiapzdk@ tjrifhqHk;vkyfc &csifwmyJ? 'gha=umifh tvkyf&Siftvkyform;=um; vkyfcwdkufyGJ[mrjywf&Sdaew,f? tvkyf&Sifu aps;taygqHk;vkyfom;udk vGwfvGwfvyfvyf iSm;Edkifw,f? tvkyform;uvnf;olóuufwJhtvkyf&Sif olydk&if;eD;wJhtvkyf&Sif vkyfcydkay;wJhtvkyf&Sifudk vGwfvGwfvyfvyf ol@udk,foliSm;Edkifw,f?tvkyform;[m +rKd@rSmjzpfjzpf awmrSmjzpfjzpf ajr&Sif csrf;omv,form; uefx±dkufwm odk@r[kwf puf±Hkydkif&SifxHol@udk,fol iSm;&rf;wJhtcg (vkyftm;a&mif;cswJhtcg) tvkyf&SifeJ@ t+rJwrf;aps;qpf ae&+yD; vkyfcwdkufyGJwdkufae&w,f?

tvkyform;wa,muf[m olwOD;wnf; vkyfcwdkdufyGJ wdkufvdk@jzpfovm;?v,form;rsm;[m aus;vufrSm b0ysuf+yD; +rKd@jypuf±Hkrsm;odk@ vGifhvm=uw,f? ®r@awGrSm tvkyfvufrJhawG

wdk;yGm;+yD; aus;vufrSm olawmif;pm;awG rsm;oxufrsm;vmw,f? ajr&SifeJ@puf±Hkydkif&SifawG[m pufud&d,mawGoHk;vmwJhtavsmuf tvkyfawG"m;jytwdkufcH&um tvkyform;awG vrf;ab;a&mufukefw,f? vlawG[miwfvmwJhtavsmuf vkyfcudkvnf; aps;ESdrfwmydkcH&w,f? tvkyform;tzdk@ tvkyf&Sifudk olwOD;wnf;qef@usifzdk@qdkwm rjzpfEdkifbl;? wu,fvdk@ tvkyform;u vkyfcwdk;awmif;&if vkyfcjzwfawmufwmudk

vDeif &J@ ‘oydwf’

udkwl;

Page 49: AYDP 2(1)-N

4 9

apm'uwuf&if tvkyf&Sifu ol@udkarmif;xkwfvdkufr,f? iwfaeolawGwyHk}uD;[m puf±Hk0rSm vkyfcenf;enf;eJ@tvkyfvkyfzdk@ toifh&Sdae=uw,f?

vlawG[m b0ysufvmwJhtavsmuf +rKd@awG&GmawGrSm tvkyfvufrJhawG wdk;vmw,f?puf±Hkydkif&Sif}uD;awG (t&if;&Sif}uD;awG) uHxvmwmeJ@tr# tao;pm; ydkifqdkifolrsm;tay:oef;ºu,folaX;rsm;u tEdkifusifhvmw,f? odk@jzifh tvkyform;rsm;[m t&if;&SifpepfatmufrSmcGeftm;rJhjzpfvmw,f? t&if;&Sifrsm;tzdk@ tvkyform;rsm;udk tvG,facsr_ef;Edkifvmw,f? olwifruol@ZeD;eJ@cav;rsm;udkyg u|eftjzpfeJ@aowJhtxd wGef;ydk@Edkifvmw,f?

tu,fI tvkyform;u Oya'tumtuG,f&atmif rwdkufEdkifcJh&if t&if;&Sifrsm;&Jh rw&m;r_rsm;udkrckcHcJh&if/ u|efawmfwdk@ }uHKawG@ae&wJhtwdkif;yJ tvGef&Snfvsm;wJh tvkyf&ufawG/ wcgw&H wae@udk 17 - 19em&D txd&SdwJh tvkyfcsdefawG/ 5 ESpf 6 ESpf t&G,fcav;i,fawG 0efeJ@tm;rr#wJh tvkyfawGvkyfae&wmawmhrSmjzpfw,f? woufvHk;qmavmifae+yD; wpwpiwfaooGm;r,fh tvkyform;rsdK;qufjzpfawmhrSmjzpfw,f? t&if;&SifpepfatmufrSm tvkyform;[m u|efpepf ajru|efpepf xufawmif qdk;0g;wJhb0udk jzwfoef;=u&rSmjzpfw,f?

qdk;0g;wJhtajctaeudk avsmhyg;oufomzdk@twGuf tvkyform;[m y&rf;ywm wdkufyGJqifw,f?wOD;csif;wdkufwm rxda&mufbl; tvG,fwul acsr_ef;cH&Edkifwmudk odjrifvmwJhtcg tvkyform;rsm;[mpkaygif;+yD; ykefuefvmw,f? 'DvdkeJ@ tvkyform; oydwfwdkufyGJawG ay:aygufvmw,f? tapmydkif;rSmolwdk@vdkcsifwm bmqdkwmruGJbl;/ bmtwGuf wdkufwmvJqdkwm r&Sif;bl;/ olwdk@[m rauseyfwJhtavsmufpufud&d,mawG puf±HkawGudk zsufqD;ypf=uw,f? olwdk@a'gou puf±Hkydkif&SifawGtay:rSm aygufuGJw,f?olwdk@[m rcHr&yfEdkifawmhwJh tajctaeudk pkaygif;+yD; wkH@jyefaomfvnf; bmha=umifh ar#mfvifhcsufrJhjzpfae&wmvJ bmtwGufwdkufwmvJ qdkwm oabmraygufao;bl;?

EdkifiHwdkif;rSm tvkyform;awG&J@ a'go[m txD;usefykefuefr_eJ@ pw,f? ±k&Sm;rSm olwdk@udk ‘olykefrsm;’mutinies vdk@ac:w,f? EdkifiHwdkif;rSm 'DtxD;usefykefuefr_uae wzufrSm tenf;eJ@trsm;qdkovdk+idrf;csrf;wJhwdkufyGJodk@vnf;aumif;/ tjcm;wzufrSm tvkyform;vlwef;pm; vGwfajrmufa&; bufpHkwdkufyGJodk@vnf;aumif; jrifhrm;vmw,f?

tvkyform;vlwef;pm; wdkufyGJtwGif; oydwf&J@xl;jcm;csufu bmvJ?vkyfcqdkwm tvkyf&SifeJ@ tvkyform;=um; oabmwlnDcsufw&yfeJ@ owfrSwf&wmjzpfw,f?

txufrSm wifjycJhwJhtwdkif; vkyfcjzwfawmufwmudk wm;qD;zdk@ vkyfcwdk;awmif;Edkifzdk@ qdk&iftvkyform;wOD;csif; taeeJ@ bmrSrwwfEdkifbl;? tvkyform;awG rnDnGwf&if bmcGeftm;rSr&Sdbl;? 'ga=umifhtvkyform;rsm;[m pkaygif;awmif;qdk&w,f? 'ga=umifh Oa&mywwdkufvHk;eJ@ tar&dum;rSmyg t&if;&SifpepfEdkifiHwdkif;rSm tvkyform;oydwfawG ay:aygufwmjzpfw,f?

t&if;&Sifpepf zGH@®z;vmwmeJ@tr# puf±Hk}uD;awG tvsiftjrefay:aygufvmum t&if;&Sifti,frsm;udkt&if;&Sif}uD;rsm;u z,f&Sm;ypfvdkufw,f? tvkyform;rsm;taeeJ@ pkaygif;tm;eJ@ckcHzdk@ ydkta&;w}uD;jzpfvmw,f? t&if;&Sifrsm;twGif; ®yifqdkifr_ onf;oefvmwmeJ@tr# olwdk@xkwfukefawG aps;csdKcsdKeJ@t+yKdifa&mif;csEdkifzdk@ tvkyform;rsm;tay: vkyfcav#mhwm tvkyfjzKwfwm vkyfvmw,f? xkwfvkyfa&;twuftus rwnfr+idrfjzpfr_eJ@twl uyfqdkufvmw,f? pD;yGm;a&;aumif;pOfu puf±Hkydkif&Sifrsm;[mtjrwftpGef; }uD;}uD;rm;rm;&cJhaomfvnf; tvkyform;rsm;udk cGJay;wmr[kwfbl;? uyfqdkufvmwJhtcg t±_H;udktvkyform;rsm;ay: yHkcsygvdrfhr,f? (,ck 1899 ESpfukefrSm ±k&Sm;pD;yGm;a&;usae+yD; uyf&J@t&dyfudkjrifae&+yDjzpfw,f? ta&mif;t0,fraumif;bl;/ puf±HkawG a'0gvDcHae&w,f/ tao;pm;ydkifqdkifolrsm;pD;yGm;ysufaew,f/ tvkyform;awG tvkyfjyKwf vkyfcjzwfcH&um b0[m qdk;0g;usyfwnf; vmaew,f)?Oa&myEdkifiHrsmrSm oydwfudk wpHkw&m todtrSwfjyK+yD; Oya't& wm;qD;rxm;bl;? ±k&Sm;rSmomoydwfqef@usifa&; t±dkif;tpkdif;Oya' wnf&Sdaewmjzpfw,f?

t&if;&Sifvl@tzGJ@tpnf;&J@ yifudk,fobm0t& oydwfqdkwm tvkyform;rsm;&J@ vlwef;pm;wdkufyGJpwifjcif;udk jyqdkjcif;yJjzpfw,f? t&if;&Sifrsm;udk tvkyform;wOD;csif;u qef@usifjcif;[m tvkyform;rsm;tqHk;pGef u|efjyKcHae&wmudk azmfjyjcif;jzpfw,f? 'gayrJh tvkyform;rsm; nDnGwfvmwJhtcg tajctae[majymif;oGm;+yD? usdK;usdK;EGHEGH tvkyfvkyf+yD; t&if;&Sifrsm;&J@ ºu,f0r_udk wdk;yGm;atmifvkyfay;r,fhtvkyform;rsm;udk &Smr&awmh&if t&if;&Sifrsm;tzdk@ &uf&mZmawG r[kwfawmhbl;/ ºu,f0r_udkrwdk;csJ@Edkifawmhbl;? tvkyform;rsm;[m yk*~vdutusdK;twGuf t&if;&Sifrsm;xH tvkyfvkyfaeor#

Page 50: AYDP 2(1)-N

5 0

aygifrkef@tumom;av; pm;&zdk@ u|efcHae&wmjzpf+yD;/ t&if;&Sifrsm;ºu,f0zdk@ tvkyftau|;jyKae&wJh usdK;EGH+yD;pum;rajymwwfwJh tcpm;u|efb0 t+rJusa&mufaerSm jzpfw,f? tvkyform;rsm;u ydkufqHtdwf&J@ tEdkifusifhwmudkvufrcHbJ rdrdwdk@&ydkifcGifhudk pkaygif;awmif;qdk=u&if olwdk@[m u|efawGr[kwfawmhbJ ouf&Sdvlom;awG jzpfvmw,f?u|efawG&J@ awmif;qdkcsuf[m jrifhvmw,f/ udk,fhudk,fudk,f ocifawGjzpfatmif awmif;qdkvmw,f? ajr&Sift&if;&Sifrsm;tvdkusaexdkifzdk@ tvkyfvkyfwmr[kwf/ rdrdwdk@ vdktifqENtwdkif; aexdkifEdkifzdk@ tvkyfvkyfwJh tvkyform;jynfolawGjzpfvmw,f?

'gha=umifh t&if;&Sifrsm;[m olwdk@pdk;rdk;r_udk ®zzsufr,fh oydwfwdkufyGJudk ausmpdrfhatmifa=umufw,f?*smreftvkyform;awG&J@ tvkyform;vlwef;pm; aw;wyk'fu ‘oifh&J@cGeftm;}uD;wJh vuf±Hk;uom tvdk&Sd&ifbD;awGtm;vHk; &yfoGm;r,f’ vdk@ qdkw,f? puf±Hk v,fajr pufud&d,m &xm; pwJh {&mr,E©&m;}uD;eJ@wlwJh bD;[mtvkyform;awG tvkyfvkyfzdk@ jiif;qef&if &yfoGm;ygvdrfhr,f? tvkyform;rsm;u us,fus,favmifavmifawmif;qdkxkwfazmfvmwmeJ@tr# oydwfwdkif;rSm wu,fhocif[m igwdk@r[kwfbl; tvkyform;rsm;om jzpfw,fqdkwmudk t&if;&Sifrsm; odvmvdrfhr,f?

tvkyform;rsm; tzdk@vnf; igwdk@[mar#mfvifhcsuf rJhaewmr[kwfbl; txD;usefjzpfaewm r[kwfbl; qdkwmudkodvmw,f? oydwfarSmuf tvkyform;awGomru teD;tem;upuf±Hk odk@r[kwf wjcm;tqdkif;u tvkyform;rsm;tay:vnf; }uD;rm;wJhoufa&mufr_ &Sdw,f? yHkrSef+idrf;csrf;wJhumvrSm tvkyform;[m ol@tvkyfolrnnf;rnLvkyfw,f/ tvkyf&SifeJ@vnf; jy\emr&Sdbl;/ ol@tajctaeudkvnf; rajymbl;? oydwfumvrSmawmhol@vdkvm;csufudk tus,f}uD;awmif;qdkw,f/ tvkyf&Sif&J@ csdK;azmufr_awGudk xkwfazmfw,f/ ol@&ydkifcGifhudk wifjyw,f?ol@ta&;oufouf ol@vkyfcoufouftwGufyJ pOf;pm;wmr[kwfawmhbl;/ tvkyf&yf+yD; tvkyform;ta&;twGuftwlwuG wdkufyGJ0if=uwJh qif;&JcsdK@wJh=uwJh b0wltvkyform; tm;vHk;twGuf pOf;pm;wmjzpfw,f?

oydwfwdkif;[m tvkyform;rsm;twGuf xdcdkufr_&Sdygw,f? ppfab;eJ@awmif E_dif;Edkifw,f? rdom;pkawGiwf=u&w,f vkyfcqHk;±_H;w,f tzrf;awmifcH&w,f? olwdk@tdk;tdrf tvkyftudkifudk pGef@cGmum e,fESiffcH&w,f?'D'kuQawGudk rr_bJ olwdk@&J@b0wl tvkyform;rsm;udk pGef@cGmum tvkyf&SifeJ@ em;vnfr_,loGm;olrsm;udktvkyform;rsm;u txifao;=uw,f? 'D'kuQawG &Sdvifhupm; teD;tem;u puf±Hktvkyform;rsm;[molwdk@&Jabmftvkyform;rsm;&J@ oydwfwdkufyGJudk jrifawG@&wJhtcg tm;wuf=uw,f? ‘blZGmwa,mufudk cg;nGwfatmifvkyfEdkifolawG[m blZGmtm;vHk;&Jh tiftm;udk csdK;zsufEdkifygvdrfhr,f’ vdk@ tdef*,f u ajymcJhygw,f (tdef*,f &J@t*Fveftvkyform;rsm; tajctae pmwrf;rS)? puf±Hkwck&J@ oydwfrS puf±Hktrsm;tjym;odk@ jyef@ESH@oGm;avh&dSw,f?olwdk@&J@ &JabmfawG u|efb0u ±Hk;xGufvdkufum vlcsrf;omrsm;eJ@ wef;wlx&yfvdkufwmudk jrifawG@vdkuf&wJhtvkyform;rsm;tay: oydwf&J@ pdwf"mwfcGeftm; b,favmuf }uD;vdkufygovJ? oydwfwdkif;u tvkyform;awGtodtay: qdk&S,fvpftawG;tac: oufa&mufw,f? t&if;&J@xrf;ydk;atmufu vGwfajrmufa&;twGuf wdkufyGJtodjrifhrm;vmw,f? wdkufyGJrwdkifrDu qdk&S,fvpf0g'qdkwm olwdk@rodbl;? 'gayrJh wdkufyGJaemufydkif; avhvma&;tpktzGJ@awGwdk;yGm;vm+yD; tvkyform;rsm;[m qdk&S,fvpfawG (aemifrSm abmf&SDApfawG) jzpfvmw,f?

oydwfu tvkyf&Sif&J@ cGeftm;[mbmvJ tvkyform;&J@ cGeftm;[mbmvJ qdkwmudk odvmapw,f?olwdk@tvkyf&SifeJ@ olwdk@vkyfazmfudkifzuf tvkyform;awG ta&;omru tvkyf&Siftm;vHk; t&if;&Sifvlwef;pm;w&yfvHk; eJ@ tvkyform;vlwef;pm; w&yfvHk;&J@ ta&;udk pOf;pm;vmapw,f? tvkyform;rsm;tay: rsdK;qufeJ@csD+yD;aiGoef;aygif;rsm;pGm aoG;pkyfvmwJh puf±Hkydkif&Sifu oifhwifhwJhvkyfc wdk;ray;csifwm vkyfcjzwfawmufcsifwm/ tu,fItvkyform;u qef@usifawmif;qdkvm&if iwfaewJh tvkyform;rdom;pk axmifaygif;rsm;pGmudkvrf;ay:ESifxkwfvdkufwmawGa=umifh t&if;&Sifvlwef;pm;[m tvkyform;vlwef;pm; w&yfvHk;&J@ &efoljzpfa=umif;/tvkyform;rsm;tzdk@ rdrdwdk@vlwef;pm;&J@ pnf;vHk;nDnGwfwJhtm;tay: rSDcdkzdk@vdka=umif; &Sif;&Sif;vif;vif;odjrifvmapw,f? puf±Hkydkif&SifawGu olwdk@udk,folwdk@ aus;Zl;&SifawGtjzpf yHkazmfum rpdk@rydk@ay;urf;umtvdrftnmuwd ay;wmvnf;vkyfw,f? oydwfu 'Dvdkvdrfnmr_awGudk wcsDwnf; wdkufzsufypfvdkufum olwdk@&Jh‘aus;Zl;&Sif’ awG[m odk;a&+cHKxm;wJh ajracG;yJqdkwmudk vSpfjyvdkufw,f?

oydwfu t&if;&SifawG&Jh o±kyfudkomru tpdk;&eJ@w&m;Oya'&Jh o±kyfudkyg vSpfjyvdkufw,f? tpdk;&t&m&SdawGeJ@vufyg;apawGu Zmbk&ifhtpdk;&[m t&if;&SifawGeJ@ tvkyform;rsm;tay: w&m;r#wpGm nDwlnDr#oabmxm;jyKrla=umif; yHkazmfavh&Sdw,f? tvkyform;rsm;[m Oya'ta=umif;rodbl;/ tpdk;&t&m&Sdrsm; txl;ojzifht&m&Sd}uD;awGeJ@ tquftoG,f r&Sdbl;/ 'ga=umifh olwdk@ajymwmudk ,Hkavh&Sdw,f? 'DvdkeJ@ oydwfawGay:vma&m?tr_vdkuft&m&Sd puf±Hk}uD;=uyfa&;rSL; ykvdyf ppfwyf ponfwdk@ puf±Hkudka&mufvmw,f? tvkyform;awG}uHKawG@vdkuf&wmuawmh olwdk@[m Oya'csdK;azmufolawG jzpfoGm;+yD; tvkyf&SifawGu Oya'twdkif;vkyfcjzwfawmufwm tvkyfjzKwfwm jyKrlaqmif&Gufwm jzpfwJhtwGuf/ remcH&if &mZ0wfjypfr_ajrmufw,f qdkwmygyJ?

Page 51: AYDP 2(1)-N

5 1

tvkyform;awG ESifxkwfcH&w,f/ olwdk@taºu;0,faewJh qdkifawGtydwfcH&w,f/ +idrf;csrf;pGm qufvufqENjyae&ifawmif ppfwyfeJ@ ESdrfeif;wmcH&w,f?

ppfom;awGudk ypfrdef@ay;w,f? xGufajy;olawGudk aemufuvdkufypfw,f? Zmbk&ifudk,fwdkifutvkyform;awGudk owfwJhppfwyfudk csD;usL;*k%fjyKw,f (1895 u Yaroslavl ypfcwfr_rSm Zmu ppfwyfudkaus;Zl;wifa=umif; ajymw,f)? tvkyform;awG&Jh ajcawGvufawGudk wkyfaESmif+yD; t&if;&Sifrsm;udktumtuG,fay;aewJh Zmtpdk;&[m tqdk;qHk;&efoljzpfa=umif; &Sif;&Sif;vif;vif; jrifvmw,f? Oya'qdkwmvlcsrf;omawG&Jh tusdK;pD;yGm;udk umuG,fzdk@yJ qdkwmudk tvkyform;rsm; odjrifvm=uw,f? tpdk;&t&m&SdawG[mvlcsrf;omawGudk tumtuG,fay;zdk@yJ/ tvkyform;awGtaeeJ@ rdrdwdk@ epfemr_awGudk awmif;qdkcGifhr&Sdyg;pyfydwfxm;=uzdk@yJ? 'gha=umifh tvkyform;rsm;taeeJ@ oydwfarSmufydkifcGifh/ tvkyform;owif;pm xkwfa0cGifh/rdrdwdk@tcGifhta&;udk jznfhqnf;ay;r,fh w&m;Oya'rsm; jyÏmef;ay;rnfh trsdK;om;nDvmcHwGif yg0ifcGifhawGtwGufudk,fwdkifwdkuf,lrS &r,fqdkwmudk odvm=uw,f?

tpdk;&udk,fYuvnf; oydwfawGu tvkyform;awGudk rsufpdzGifhay;vdkufwmudk odw,f a=umufw,ftjreftqHk;owfvdkw,f? *smrefjynfxJa&;0ef}uD;wOD; (Von Puttkamer) u ,ckvdkajymzl;w,f ‘oydwfwdkif;&J@aemufuG,frSm awmfvSefa&; o&Jobuf}uD; &Sdw,f’wJh?

'gha=umifh oydwfawG[m ‘ppfausmif;’awG jzpfvmw,f? t&if;&J@ xrf;ydk; tpdk;&t&m&Sdrsm;&J@ xrf;ydk;atmufu jynfolw&yfvHk; vGwfajrmufa&;twGuf &efoludk b,fvdkwdkufrvJ qdkwmudk tvkyform;awGudkoif=um;ay;wJh ausmif;awmf}uD;jzpfvmw,f?

‘ppfausmif;’qdkwm ppfyGJr[kwfao;bl;?oydwfawG jyef@ESH@vmwmeJ@tr# tcsdK@tvkyform;rsm; (tcsdK@qdk&S,fvpfrsm; tyg)u

tvkyform;vlwef;pm; taeeJ@ oydwfudk oydwfoufouftjzpf (oydwf&efyHkaiG oydwfaumfrwD pojzifh)uef@owfxm;&r,fvdk@ jrifw,f? oydwfoufoufjzifh olwdk@b0 aumif;rGefatmif vGwfajrmufatmifvkyfEdkifvdrfhr,fvdk@xifw,f? oydwfi,frsm;rS taxGaxGoydwftjzpf }uD;xGm;oGm;wmeJ@tr# t&if;&Sifrsm;eJ@Zmtpdk;&xHrS olwdk@vdkor# &vdrfhr,fvdk@xifw,f? wjcm;EdkifiHrsm;rS tvkyform;rsm;vnf; tvkyform;v_yf&Sm;r_tapmydkif;umv tawG@t}uHK r&ifhusufao;cifu 'DvdkyJxifcJhw,f? 'DtawG;tac:[m rSm;w,f?tvkyform;vlwef;pm; vGwfajrmufa&;wdkufyGJtwGif; oydwfwdkufyGJ[m enf;emw&yfjzpfaomfvnf;wckwnf;aomenf;em r[kwfbl;? tu,fI wdkufyGJt&Sdefjr‡ifhzdk@ vdktyfwJhwjcm;enf;udk ajymif;vJazmfaqmifzdk@jyifqifrxm;cJh&if &&SdvmwJh atmifjrifr_[m jyefvnfusqif;oGm;vdrfhr,f?

oydwfudk Edkifatmifxdef;xm;zdk@ &efyHkaiGvdkwm rSefygw,f? EdkifiHwdkif;rSm oydwf&efyHkaiGrsm; (puf±HktvdkufXmetvdkuf) xm;=uwmyJ? 'gayrJh ±k&Sm;rSmawmh cufw,f? ykvdyfu apmifh=unfhae+yD; aiGudkodrf;w,fvludkzrf;w,f? tvkyform;rsm;uvnf; ykvdyfrodatmif vkyfwmyJ/ 'gha=umifh 'D&efyHkaiG[m wefzdk;}uD;w,f?u|efawmfwdk@taeeJ@ &efyHkaiGrxm;eJ@vdk@vnf; t}uHray;vdkbl;? Oya'uvnf; ydwfyifxm;w,faiGxnfh&Jolvnf;enf;w,f puf±Hkuvnf;ao;w,f qdk&if 'D&efyHkaiG[m odyf toHk;wnfhvdrfhr,f r[kwfbl;?tvkyform;or*~awG ajAmif&yfwnf+yD; &efyHkaiGawmifhwJh EdkifiHrsm;rSmawmif oydwfwdkufyGJudk wckwnf;aomenf;emtjzpf uef@owfrxm;oifhbl;? vkyfief; tqifrajywJhtcg (uyfqdkufwJhtcg/ ,ae@ ±k&Sm;rSm jzpfae+yD)tvkyf&SifawGu wrifoufouf oydwfarSmufatmif zefwD;+yD; puf±Hkudkydwfypfw,f oydwf&efykHaiGudkukefcef;apw,f? 'gha=umifh tvkyform;rsm; taeeJ@ b,ftajctae rSmyJjzpfjzpf rdrdudk,frdrd oydwfv_yf&Sm;a&;orm;eJ@ oydwftzGJ@tpnf;tjzpf uef@owfrxm;oifhbl;?

'kwd,tm;jzifh oydwfwdkufyGJ atmifjrifzdk@ tvkyform;rsm; vlwef;pm;tod jynfh0zdk@vdkw,f/tcGifhtcgaumif; a&G;wwfzdk@vdkw,f/ awmif;qdkcsufudk b,fvdkwdk;csJ@rvJqdkwm odzdk@vdkw,f/qdk&S,fvpf(abmf&SDApf)awGeJ@ qufoG,frdzdk@vdkw,f? ±k&Sm;rSm 'Dvdktvkyform;rsdK; enf;ao;aomfvnf; jzpf&yfwdkif;rSmwdk;yGm;vmaew,f? qdk&S,fvpf (abmf&SDApf) eJ@ vlwef;pm;tod&SdwJh tvkyform;rsm; taeeJ@ (ypPnf;rJh)tvkyform;vlwef;pm;ygwDw&yf yl;wGJwnfaxmifzdk@ vkyfief;wm0efw&yftjzpf vkyfaqmifoGm;zdk@vdkw,f?

wwd,tm;jzifh oydwfawGu tpdk;&[m tvkyform;rsm;&J@ &efolyJqdkwm yGifhusapw,f?tpdk;&qdkwmbmvJ tvkyform;vlwef;pm; ta&;awmfyHk[mbmvJ qdkwmudk ypPnf;rJhvlwef;pm;ygwD w&yfuomtvkyform;xktwGif; twl&yfwnfwdkufyGJ0ifum oif=um;Edkifw,f?

±k&Sm;rSm b,fvdkoydwfarSmufovJ vlwef;pm;tod&SdwJh tvkyform;rsm;u oydwfrSm b,fvdkyg0ifovJqdkwmudk aemuftcef;rSm aqG;aEG;r,f? ,ck txufrSm aqG;aEG;cJhovdk oydwf[m ‘ppfausmif;’jzpfw,f

Page 52: AYDP 2(1)-N

5 2

ppfyGJr[kwfao;bl;/ wdkufyGJenf;em w&yfjzpfw,f/ vlwef;pm;wdkufyGJ&J@ rsufESmpmw&yfyJ jzpfw,fqdkwmudk axmufjyvdkw,f? EdkifiHwdkif;rSm tvkyform; wOD;csif;wdkufyGJrS tvkyform;vlwef;pm;w&yfvHk; vGwfajrmufa&;odk@ wufvSrf;oGm;=uwmcsnf;ygyJ? tvkyform;rsm; vlwef;pm;todjrifhrm;vmwJhtcg/ vGwfajrmufa&;twGuf wdkufyGJ0ifvmwJhtcg/ qdk&S,fvpftodeJ@ nDnGwfvmwJhtcg/&efoludkwdkufzdk@ enf;emºu,f0atmif oif=um;wwfajrmuf vmwJhtcg/ qdk&S,fvpf(abmf&SDApf)tvkyform;ygwDw&yf wnfaxmifzGJ@pnf;+yD; t&if;&J@xrf;ydk;atmufu vkyfom;jynfolw&yfvHk;vGwfajrmufa&; jynfolw&yfvHk; azmufjyefwJhtpdk;&&J@ zdESdyfr_atmufu vGwfajrmufa&;twGufwdkufvmwJhtcg awmfvSefa&;atmifvH v$ifhxlEdkfifrSmjzpfw,f?

‘EdkifiHwdkif;u tvkyform;rsm; nDnGwf=uavmh’?

rSwfcsuf? 1899 ESpfukefrSma&;w,f? jynfya&mufaepOf Rabochayr Gazeta pmapmiftwGufa&;wmjzpfw,f? yxraqmif;yg;udkyJ &SmawG@w,f? usefESpfydkif;udk a&;jzpfra&;jzpf rod&bl;? 'Dpmrludk1924 Proletarskaya Revolyutsiya (ypPnf;rJhawmfvSefa&;) r*~Zif; trSwf 8-9 wGiftrnfrodvufa&;jzifh yxrqHk;azmfjywm awG@&w,f?&nfn$ef;? ON STRIKES , Lenin Collected Works , Progress Publisher , 1964 , Moscow , Volume 4 , pages

310-319 .

usr qufI a&;csifaom azazhta=umif;rsm;aqmif;yg; trSwf (30)

OD;av;- ukd}uD;jrifh

azazhrSm bDtdkifat umvuwnf;u &if;ESD;cifrifcJhwJh &Jabmf}uD; wa,muf &Sdygw,f? ocif}uD;jrifhwJh? yJcl;bufuyg? bDtkdifatum vrSm azazzGifhcJhwJh r*Fvm'Hk ppfoifwef;ausmif;ukd vmwufcJhwJh &efukef wuUodkvf-tif*sifeD,m ausmif;om;wOD; jzpf+yD;oifwef; qif;+yD;aemuf ykodrfc±kdifrSm wm0efcHwyfrSL;}uD; jzpfvmygw,f/ 1942 - bDtkdifatzsuf+yD; bD'Dat(ArmhumuG,fa&;wyfrawmf)tjzpf ajymif;vJzGJ@pnf;wJhtcg AkdvfcsKyfatmifqef;u v#Kd@0Suf!¸ef =um;csufwck ay;ygw,f? tJ'guawmh bDtkdifatwyfu vlawGtm;vkH; bD'DatxJ r0ifbJ wcsKd@vlawGukd t&yfom;tjzpf tjyifrSm ae&pfap+yD; *syefawmfvSefa&;twGuf }uKdwifjyifqif&efqkdwm-jzpf ygw,f? vufeufrsm;ukdvnf; okd0Sufxm;Ekdifor# xm;zkd@vnf; rSmygw,f?

vSausmfaZm

udkwl; (24-4-

Page 53: AYDP 2(1)-N

5 3

'Dta=umif;awGukd azazu ocif}uD;jrifhukd ajymjyawmh-'Dvkdqkd&if ol tjyifrSm aecJhr,fqkd+yD; wyfu xGufvkdufygw,f? ol@tjyif wjcm;vlwcsKd@('v AkdvfxGef;pdef/ oxkH ocifaznGef@ polrsm;)vnf; 'DvkdyJ wyfjyifrSm aecJh=uygw,f? azazuawmh ol@tJ'D&Jabmfwpkukd u±k%m ouf[efwlygw,f? ol@pmtkyfxJrSm “olwkd@wawGwyfjyifrSm t&yfom;tjzpf qif;qif;&J&Jae=u+yD; AkdvfcsKyf wm0efay;csufrsm;ukd v#Kd@0SufpGm vkyfukdifaecJhygonf? wyfwGif;qufae=uv#if wyfrSL;}uD;rsm; jzpfvmEkdifonfholrsm; jzpf=uygonf”vkd@ a&;xm;ygw,f?

ocif}uD;jrifh (u|efrwkd@ armifESrawGtac: OD;av;ukd}uD;jrifh) [m u|efrwkd@ r*Fvm'Hktdrf}uD;ukd 1951 ckrSm a&mufvmygw,f?azazudk,fwkdif AkdvfcsKyfae0if;ukd ajym+yD; axmifu oGm;xkwfvmwmyg? olu *syefawmfvSefa&;t+yD; 1948 ArmjynfuGefjrLepfygwDeJ@twlawmckdoGm;+yD; wkdufyGJwyGJrSm zrf;rdygw,f? tJ'Duae axmifusoGm;wmyg? axmifxJuae cg;±kd;wDbDa&m*g &vmygw,f? tJ'Da&m*gukdazazu oleJ@&if;ESD;wJh q&m0ef}uD; ume,frif;pdefeJ@jy+yD; ukoay;ygw,f? OD;av;&J@ZeD; a':a':rcif=unfeJ@ orD;ti,f aqGaqG0if;wkd@vnf; yJcl;u vkdufvm+yD; rdom;pk 3 a,mufaygif; u|efrwkd@ r*Fvm'H ktdrfrSmyJ ae=uygw,f? uav;t}uD;2 a,muf(om;wa,muf/ orD;wa,muf) uawmh yJcl;rSm tbkd;tbGm;eJ@ usefcJhygw,f? u|efrwkd@ r*Fvm'kHtdrf}uD;[m tvGef}uD;+yD; us,fvnf;us,f0ef;ygw,f? tdrfcef;vnf; t}uD;}uD; 4 cef;avmuf &Sdygw,f? Suite-

vkd@ ac:wJh tpkHvkduftcef;}uD;rsm;yg? tdyfcef;/ t0wfvJcef;eJ@ a&csKd;cef;/ tdrfom wpkHvkH; ygygw,f? OD;av;wkd@rdom;pku tJovkd tcef;}uD;wckrSm aeygw,f? tcef;awGxJrSmvnf; eH&HuyfbD±kd t}uD;}uD;awG &Sdygw,f?

tJ'D bD±kd}uD;wckta=umif; ajymjy&OD;r,f? u|efrwkd@uav;rsm;wokduf wae@ bD&kd}uD;wck zGifhaqmhrdygw,f? (wlwlykef;wrf;upm;=uwmyg?) b,fvkdu b,fvkdjzpf+yD; b,fcvkwfESdyfrdw,f rodygbl;? wcgwnf; a0g-a0g qkdwJh toH}uD;eJ@ bD±kd}uD;&J@ ausmeH&H}uD;yGifhxGufoGm;ygawmhw,f? u|efrwkd@ uav;tkyfvnf; vef@zsyfatmf[pf ajy;=uygw,f? aemufrS vl}uD;awGu uif;wyfu &JabmfawGac:+yD; ppfaq;=unfhawmh twGif;rSm avSum;eJ@ ajratmufvkd%facgif; wl;xm;+yD; tJ'Dvkd%facgif;ukd qufvkdufwJhtcg r*Fvm'Hk av,mOfuGif;rSm oGm;aygufygw,f? t*Fvdyft&m&Sd}uD;rsm;taeeJ@ (q&mpH ta&;awmfykHvnf; }uKHxm;&vkd@) ukdvkdeDEkdifiHrsm;rSm aewJhtcgvkH+cKHa&;twGuf vkdtyfwJh tpDtpOfawG vkyfxm;[ef &Sdygw,f?ta&; ta=umif; jzpfvm&if tJ'Dvkd%facgif;rsm;uwqifh av,mOfuGif;xJ a&muf+yD; av,mOfeJ@ajy;&ef jyifqifxm;[ef &Sdygw,f?

u|efrwkd@ tJ'Dtdrf}uD; a&mufpu tcef;awGxJu vlr&SdbJtoHAvHawG =um;&wwfw,f? wap>ajcmufovm; rodbl;-qkd+yD;ajymoHqkdoHawG =um;zl;ygw,f? =unfh&wmawmh tJ'Dvkd%facgif;awGuwqifh awma=umifawG 0ifvmwwf[efwlw,fvkd@ ararwkd@u ajym=uygw,f? tJ'Dwkef;u r*Fvm'Hku tckvkd rpnfum;ao;ygbl;? awmomomygyJ?

u|efrwkd@ 1953 ar+rKd@ajymif;&awmh OD;av;wkd@rdom;pku|efrwkd@eJ@ rvkdufawmhbJ yJcl;jyefoGm;ygw,f? 1957- atmifrmCppfqifa&;t+yD; awmxJu rdvmwJh zkdifwGJrsm;t&qkd+yD; OD;av;vnf;

tzrf; cH&/ azazvnf; wyfu xGufvkduf&ygw,f?OD;av; axmifuvGwfvm+yD;aemuf u|efrwkd@ prf;acsmif; tdrf

av;ukd r=umc% vma&mufvnfywfwwfygw,f? olwkd@&J@ ti,fqkH;om;av;(u|efrwkd@eJ@ cGJoGm;+yD;rS arG;wm) vnf; ac:ac: vmwwfygw,f? azazeJ@u|efrwkd@wawG 1976 awmckd+yD;aemuf arar wa,mufwnf; usefaecsdefrSm OD;av;[m tefu,f OD;tkef;jrifh (ociftkef;jrifh)eJ@twl r=umc% ararhqDvm+yD; tm;ay;pum; ajymwwfw,f? usef;rma&;tajctae/ aea&;xkdifa&;tajctaeawG t+rJar;jref;wwfw,fvkd@ araru jyefajymjyzl;ygw,f?

aemufykdif;rSmawmh OD;av;[m 0g&ifhEkdifiHa&;orm; a[mif;}uD;rsm; tpkta0;xJ yg0if+yD; ociftkef;jrifh/ Akdvftkef;armif(avxD;)wkd@eJ@twl tcg}uD;ae@}uD;rsm;eJ@ txdrf;trSwfyGJawG jyKvkyfwm/ orkdif;aemufa=umif;awG ajymqkdaqG;aEG;wmawG vkyf=uw,fvkd@ =um;&ygw,f? aemifrsKd;qufawGtwGuf orkdif;tcsuftvufrsm;ukd rSwfwrf;tjzpf usef&pfapzkd@ }uKd;yrf;aqmif&Guf[ef &Sdygw,f?

tJ'DrSwfwrf;rsm;xJu wckjzpfwJh 1986-=o*kwfv 16 &ufae@ AkdvfrSL;bopftdrfrSm jyKvkyfwJh AkdvfrSL;bopf/ ocif}uD;jrifh/ ociftkef;jrifhwkd@&J@ aqG;aEG;yGJrSwfwrf; u|efrwkd@qD a&mufvmzl;ygw,f? tJ'DxJrSm zwyv ed'gef;tp yJcl;aqG;aEG;yGJrSm- AkdvfcsKyf atmifqef;/ocifpkd;eJ@ ocifoef;xGef;wkd@ -3 OD; yg0ifaqG;aEG;w,f-vdk@ azmfjyxm;ygw,f? tJ'Dpmwrf; u|efrwkd@qD a&mufvmawmh 2000 ckESpfvGefESpfrsm;usrSyg?

wu,fawmh tJ'Dta=umif;t&meJ@ ywfoufvkd@ azazutapm}uD;uwnf;u rSwfwrf; a&;xm;+yD;om;yg? yxrqkH; tjynfhtpkH aqmif;yg;tjzpf 1995 zufqpf qef@usifa&; tESpf(50) jynfhtxdrf;trSwftjzpf xkwfa0wJh “jynfol@tm%m*sme,f” rSm azmfjy+yD;om;yg? acgif;pOfu “zufqpfawmfvSef&ef(zwyv) trsKd;om;wyfaygif;pktzGJ@csKyf}uD; zGJ@pnf;jcif;”wJh? wcg 2007 rSm xkwfa0wJhazaz&J@ ukd,fwkdifa&;twKywWd pmtkyfrSmvnf; wcg xyfa&;xm;wmawG &Sdygw,f/ “Armjynf uGefjrLepfygwD0if jzpfvmjcif;”eJ@ “zufqpfqef@usifa&;eJ@ zwyv ed'gef;”qkdwJh tcef; 2 cef;yg?

azazh a&;om;csufrsm;rSm ocifpkd;ukd oGm;a&mufac:aqmifwJh c&D;pOfrSma&m/ jyefykd@wJh c&D;pOfrSma&m tm;vkH;ukd ocifoef;xGef;u tao;pdwf pDpOfay;a=umif;awG a&;xm;wm awG@&ygw,f? azazwkd@tkyfpk ocifpkd;ukd ac:zkd@oGm;pOfu oabFmqdyftxd ocifoef;xGef;u qif;vmawG@wJhta=umif;awGyg awG@&ygw,f? 'gayrJh yJcl; azazhtdrfrSm jyKvkyfwJh aqG;aEG;yGJrSmawmh ocifpkd;eJ@ Akdvfatmifqef; 2-OD;wnf;omjzpfa=umif; ygygw,f?

'ga=umifh ocif}uD;jrifhwkd@&J@ aqG;aEG;yGJrSwfwrf;(vufa&;rl)qkdwm u|efr˜ &awmh u|efr azazukd zwfjy+yD; ocifoef;xGef; ygrygxyf&Sif;zkd@ azazhukd ar;ygw,f? azazu 'Dvkd ajymygw,f?

“ocifoef;xGef; tJ'D aqG;aEG;yGJrSm rygygbl;? tJ'Dumvuocifoef;xGef;eJ@ AkdvfcsKyfatmifqef;wkd@ 2 OD;pvkH;u *syefacwf tpkd;&0ef}uD;awGav? *syef&J@ rsufckH;arG;ay: p=uøav#muf+yD; *syefawmfvSefa&; usdwfvkyfae&wm? w+yKdifeufwnf; 0ef}uD; 2 OD;vkH; aysmufoGm;vkd@ b,fjzpfrvJ? tvGefv#Kd@0Sufvkyfae&wm? 'gayrJh 'Dc&D;pOftm;vkH;ukd tao;pdwf pDpOfay;wmuawmh ocifoef;xGef;ygyJ” wJh?

'Dta=umif;ukd u|efrtaeeJ@ eD;pyfolrsm;ukdom ajymjyxm;

Page 54: AYDP 2(1)-N

5 4

cJhygw,f? azaz tckdiftrm a&;cJhwmawGvnf; &Sd+yD;jzpfvkd@ bmrSa&;}uD;cGihfus,f vkyf+yD; &Sif;vif;ajym=um;wmawG rvkyfcJhygbl;? 'gayrJh wcsdK@vlawGu tJ'Docif}uD;jrifhwdk@&J@ rSwfwrf;qdkwmudk udkifpGJ+yD;ajymqdkwmawG vkyfvmygw,f?

wcg wjcm;vlawG a&;om;wJh pmtkyfrsm;(Oyrm- udkudkarmif}uD;&J@ ‘w&Ha&mtcgrsm;’) rSmvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;/ ocifpdk;eJ@ ocifoef;xGef; oHk;OD; aqG;aEG;yGJqdkwmrsdK; ta&;tom;awG awG@vm&ygw,f? wu,fawmh 1960 - 70 ckESpfrsm;rSm xkwfa0wJhocifwifjr&J@‘bHkb0rSmjzifh’ eJ@ ‘ppfwdkif;}uD; 10 wdkif;’ pmtkyfrsm;rSmuwnf;u AdkvfcsKyfatmifqef;/ ocifpdk;/ ocifoef;xGef;/ ocifA[def;av;OD; aqG;aEG;yGJvdk@awmif a&;xm;wmawG &Sdygw,f? aemufydkif;a&;om;olrsm;u tJ'gudk udk;um;+yD; a&;om;xm;=uwmawGvnf;&Sdygw,f?

1944 ckESpf =o*kwfv 4 &ufrS 7 &ufae@txd yJcl;pHjy wyf&if;twGif;u azazhtdrfrSm usif;ycJhwJh v#dK@0SufaqG;aEG;yGJrSm yg0ifolawG[m ESpfOD;yJjzpf+yD; AdkvfcsKyfatmifqef;eJ@ ocifpdk;omjzpfygw,f?

azazh&J@ 1995ckESpfu a&;cJhwJh aqmif;yg;rSm—‘ocifpdk;udk ppf,leDazgif;0wfeJ@ yJcl;pHjy wyf&if; uíef awmfhae

tdrfudk um;jzifhac:oGm;onf? aemuf AdkvfcsKyfatmifqef;vnf; yJcl;udk ZeD;a':cif=unfyg um;eJ@ ac:vm+yD; +rdK@wGif; &yfuGufwck&Sd tdrfwtdrfrS rlvpDpOfxm;onfhtwdkif; vnfywftem;,l wnf;cdkaeonfh taejzifh a&mufvmonf?

aemufwae@ eHeuf 8em&Davmuf AdkvfcsKyfatmifqef;[mol@um;eJ@ uíefawmfhtdrfodk@ a&mufvm+yD; ocifpdk;eJ@ uíefawmfh tdrfcef;wGif ordkif;0if aqG;aEG;yGJ}uD; pwifygawmhonf? nae 4 em&DavmufusrS AdkvfcsKyf[m ol@um;jzifh wnf;cdktdrfodk@ jyefonf? ae@pOf3 &ufavmuf 'Dtwdkif; aqG;aEG;=uonf?

“xdkaqG;aEG;yGJ vHk+cHKa&;twGuf tjyifuif;twGuf rodromv#dK@0SufpGm ,Hk=unf&ol wcsdK@ESifh uif;apmifh&ef Adkvfatmifrif;ESifhwyfrSL;wcsdK@udk pDpOfonf? u|efawmfhtdrfwGif u|efawmfwOD;wnf;apmifhonf? aemufqkH;ae@ Akdvf&efatmif a&mufvmojzifh u|efawmfwkd@(2) a,muf twlapmifh=uonf? pm;aomufa&;ukd u|efawmfhtm; bD'Dat wacwfvkH; csufjyKwfapmifha&Smuf au|;arG;jyKpkonfhu|efawmfh &Jabmf vli,f ukdyg(uG,fvGef) ukd wOD;wnf; csufjyKwfapmifh au|;arG;apcJhonf”

“aqG;aEG;yGJ tpyxrae@ t+yD;wGif AkdvfcsKyfatmifqef;a&mocifpkd;yg &$ifvef;auseyfae=uykH xif&Sm;pGm jrifawG@ae&onf? ocifpkd;u AkdvfcsKyftay: tm;&auseyfaeykH&onf? AkdvfcsKyf jyefoGm;+yD;aomtcg ocifpkd;u tajctae enf;enf;yg;yg; jyefajymwwfonf?‚ajymcsuft& zufqpfwkdufzsufa&; wyfaygif;pk}uD; zGJ@awmhrnfod&I u|efawmf 0rf;omoGm;onf”

“aqG;aEG;yGJtwGif; yJcl;wGif a':cif=unfuvnf; Ekd@pm;EGm;r0,f&ef [efjypDpOfao;onf? aqG;aEG;yGJ +yD;aemuf AkdvfcsKyfwkd@ &efukefjyef=u+yD jzpfonf?”

“u|efawmfwkd@ wm0efay;xm;aom vkH+cKHa&;wm0efcHrsm;vmajymonfrSm AkdvfcsKyfatmifqef; yJcl;vmwm[m tdENd,rS ukdodef;az avxD;jzifh yJcl;tem; qif;+yD;/ ukdodef;azESifh vmaqG;aEG;onf[k oHo,&Sd=uI ,ckr=umcif yJcl;rSm 0kdif;+yD; +rKd@wGif; &SmazG

awmhrnf? ,ck +rKd@0if+rKd@xGuf *dwfawG *syefuif; p+yD;cs+yD[k qkdonf?xkd@a=umifh ocifpkd;ukd xkdae@ ae@vnf csufcsif;yif &efukef jyefykd@&eftjref pDpOf&onf? ocifpkd; rdoGm;&if zufqpfawmfvSefa&; }uD;pGmxdoGm;Ekdifonf”

“&efukefa&muf+yD; atmifjrifpGm wm0ef+yD;qkH;um awmfvSefa&;twGufvnf; tm;vkH; tqifajy=urnfjzpfI pdwfvufayghyg;pGmyJcl;jyef&ef u|efawmf AkdvfcsKyfatmifqef;xH owif;oGm;ykd@onf? AkdvfcsKyfu rsufESmraumif;pGmjzifh yJcl;wGif u|efawmfhtdrfrS ukdygukd *syefzrf;oGm;+yD[k pk d;&drfpGmjzifh ajymonf? u|efawmfu rpkd;&drf/ ‚ukdygta=umif; ajymjyonf”

“u|efawmfeJ@ukdyg om;tz nDtpfukduJhokd@ cspfcif+yD; wav#mufvkH; jyKpkvmwm/ aemuf EkdifiHa&; tod0ifvm+yD; awmfvSefa&;orm;uav;pdwf &Sdvmoljzpfonf? zufqpfawmfvSefa&; vkyf&r,fqkdwm olvnf; &dyfrdod&Sdaeoljzpfa=umif;? ol[m AkdvfcsKyfwkd@ukdvnf; rsm;pGm av;pm;ol jzpfonf? b,fvkdrS azmfajymrSm r[kwfa=umif; ajymcJhonf”

“aemuf ukdyg vGwfvm+yD od&awmhonf? ‚ukd tawmftwef ajcmufvSef@n‡Of;yef;+yD; AkdvfcsKyftdrfrSm b,foleJ@awG@ovJ[kt}udrf}udrf ar;&m ‚u- AkdvfcsKyf u|efawmfwkd@tdrf vmem;wJhtcg(AkdvfrSL;ausmfaZm)ESifhom ESpfOD;wnf; aqG;aEG;ajymqkd=uwm awG@&a=umif; worwfwnf; tckdiftrm ajymI v$wfvkdufonf? u|efawmfwkd@tm;vkH; pdwfat;csrf;omoGm;=uonf”

'gawGuawmh azaz 1995 ckESpfu a&;cJhwJh aqmif;yg;xJutcsuftvufawG jzpfygw,f? 'ghtjyif azaz&J@ukd,fwkdifa&;twKywWdpmtkyfrSm a&;xm;wmawGvnf; &Sdygao;w,f?

“u|efawmf yJcl;+rKd@tdrfwGif AkdvfcsKyfatmifqef;ESifh ocifpkd;wkd@awG@qkHaqG;aEG;aer_ukdu|efawmfwkd@ukd xrif;csufjyKwfau|;arG;aeaomu|efawmfh ukd,f&H&Jabmf udkyg[laom ukvm;ujym;uav;om odayonf? xdk udkygrSm tvGefyg;eyf vdrfrm+yD; uíefawmfhtay: tvGefopPm&Sdaom &Jabmfuav;jzpfonf? udkygrSm ocifpdk;udkawmh b,folrSef;rodacs? (ESm- 69)

“ae@vnf xrif;pm;awmhrS AdkvfcsKyfwdk@/ ocifpdk;wdk@udk apmapmu Adkvf&efatmif vmwJhta=umif;ESifh uíefawmfu AdkvfcsKyfwdk@/ocifpdk;wdk@ aqG;aEG;aewJh ta=umif;ajymawmh olacwWae+yD; jyefoGm;a=umif; ajym&ygonf? ocifpdk;u Adkvf&efatmifudk awG@csifaeyHk&onf? odk@aomf ocifpdk;ta=umif; txl;v#dK@0Suf&ojzifh Adkvf&efatmifESifhawG@&ef pDpOfray;Edkifawmhyg? (ESm- 70)

“uíefawmfhtdrfwGif ocifpdk; a&mufuwnf;u ta&;ay:oHk;&ef vlpD;um;wpD; "mwfqD tjynfhESifh t&efoifhxm;ygonf? udk}uD;jrifhESifh udkxGef;pdefwdk@ ESpfa,mufudkvnf; olwdk@tdrfwGif t+rJtoifhapmifhae&ef rSm=um;xm;&ef udk}uD;jrifhESifh udkxGef;pdefwdk@udk tjrefvlv$wfac:+yD; uíefawmfyg oHk;a,mufESifh ocifpdk;udk vdkufydk@&ef xdkum;jzifh uíefawmfwdk@ &efukefbufudk csufcsif; xGuf=uygonf?(ESm-71)

“udkygrSm AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh uíefawmfwdk@udkom u,fwif±Hkru zufqpfawmfvSefa&;}uD;udkyg vHk;0rxdcdkufatmif u,fwifvdkuf&musojzifh udkygudk uíefawmfwdk@ tvGefaus;Zl;wif&ygawmhonf? udkygudk uíefawmfwdk@omru wdkif;jynfuyg aus;Zl;wifoifhay

Page 55: AYDP 2(1)-N

5 5

onf? (ESm-72)”'gawGrSm azaza&;xm;wmawGudk =unfh&if tvGefv#dK@0SufpGmeJ@ ab;tE©&m,f trsdK;rsdK;t=um; b,fvdk vkyfaqmifcJh=u&ovJ qdkwm

odEdkifygw,f? 'DyJcl;u awG@qHkr_[m omrefawG@qHkr_ r[kwfygbl;? azaza&;wm =unfh&wm b,folrS bmrS a&a&&m&m odyHkr&ygbl;? azazawmifrSocifpdk; &dyfzrf;oHzrf; ajymoavmufav;yJ odyHk&ygw,f? tvGefvsSdK@0Suf odkodyfpGmvkyfcJh&wm &Sif;ygw,f?

wcg ocifwifjr&J@ ‘bHkb0rSmjzifh’ rSm a&;xm;wmawGudk =unfh&if 'D*syefawmfvSefa&; twGuf b,favmuf v#dK@0Suf&w,f?pum;zGmwJh vlawG/ ajratmufpnf;urf;rvdkufemolawGudk ocifpdk;u b,fvdk tqufjzwfypfw,fqdkwmawG ygygw,f? ocifoef;xGef;u0ef}uD;±Hk;cef;rSm xdkif+yD; *syefawG a&S@rSmyJ *syefawmfvSefa&;twGuf b,fvdkpmapmifawG b,fvdka&;w,f? b,fvdk xkwfw,f? b,fvdk pDpOfw,fqdkwmawGygygw,f?

'gawG tm;vHk; +cHK=unfh&if azazajymwJh ‘*syefacwf0ef}uD; 2 OD;pvHk; w+ydKifeuf aysmufoGm;vdk@ b,fjzpfrSmvJ’qdkwm[m b,favmuf ta&;yga=umif; odEdkifygw,f?

'ga=umifh yJcl;pHjywyf&if;twGif; azazhtdrfcef;twGif; jyK vkyfcJhwJh ‘zwyv’ &J@ umvva&=unf oaE<wnf jynfwnfcef; qdkwJhaqG;aEG;yGJrSm AdkvfcsKyfatmifqef;eJ@ ocifpdk; 2 a,mufom ygcJha=umif; xyfavmif; a&;om;tyfygw,f?

'gayrJh ordkif;a=umif;t& +cHKiHkajym=u qdk=u&mrSmawmh zwyv wyfaygif;pk tzGJ@csKyf}uD;udk pwifzGJ@pnf;&mrSm -1? EdkifiHa&; t& acgif;aqmifr_u ocifpdk;2? ppfa&;t& acgif;aqmifr_u AdkvfcsKyfatmifqef; eJ@3? EdkifiHjcm; qufoG,fa&;u ocifoef;xGef;wdk@ acgif;aqmif 3 OD;u OD;aqmifum wm0efawG cGJa0+yD; vkyfaqmifw,f qdkwmuawmh ydkoifhawmfrSefuefygw,f?

vSausmfaZm 20-1- 2014

&Jabmfrsm;ukdvGrf;qGwfowd&jcif;(2)

u|efawmf[m &efukefygwDaumfrwD&J@apv$wfr_t& jynfwGif;u ae+yD; qufom;tjzpf 1976 ckESpfrSmw}udfrf/1978 ckESpfrSmw}udrf ygwDA[kdukd oGm;a&mufcJh&ygw,f? 1978 ckESpfrSm 'kwd,t}udrf oGm;a&mufzkd@jyifqifawmh &efukefaumfrwDu u|efawmfhukd 'Dwacguf oGm;&if cifAsm; [kdrSm aecsif&ifvnf; aeawmhAsmvkd@cGifhjyKay;cJhygw,f? vufeufukdifawmf vSefa&;xJoGm;cGifhjyKzkd@ u|efawmft}udrf}udrfawmif;qkdaewmukd em;nnf;rcHE k di fvk d @vm;awmh rodygbl;? u|efawmfu awmif;omawmif; qk daewmyg/ &efukefaumfrwDr Smqufom;wm0ef,lEkdifr,fhol &Sm;yg;aewmvnf; odygw,f? 'Dawmh u|efawmfjyefvmEkdif&if jyefvmrSmygvkd@wifjycJhygw,f?

&efuke fu rE©av;uk da&muf/ rE ©av;uaevm;±_ d ; at'D* dwfuk d a&mufawmh t&ifuvk d0efxrf;uwfjym;jyvk duf&if acsmacsmarmarm oGm; cGi f h jyK&mu/ 'DwacgufrSm tppftaq;rsm;+y D;u|efawmfh0efxrf;uwfukd odrf; ,lxm;um uGwfckdifutjyefrS 0if,lzkd@ at'D*dwfaxmufvSrf;a&;u &pfxm;cJhygw,f? 'Dht&ifw&ufESpf&ufu 0efxrf;ZeD;armifESHESpfa,muf tJ'Dvkdvm+yD;(olwkd htqkd wzufEkdifiHukdul;oGm;vkd h'Dvkd&pf&wm) vkd h=um;&ygw,f?

atmifaoG;

&JabmfausmfOD; &JabmfnDOD;

Page 56: AYDP 2(1)-N

5 6

wu,fuawmh wzufEkdifiHr[kwfygbl;? a&$vDjrpfomjcm;wJh jrpfwzufurf;u Armjynfyg? tJ'Da'o[m ArmjynfuGefjrLepfygwD&J@ vGwfajrmufa'oyg? u|efawmfh&J@ +rdK@e,fpm&if;ppf±kH;ucGifhjyKxm;wJh c&D;oGm;vmcGifhu uGwfckdifukd (15)&ufyg? u|efawmfvm±_d;a&mufawmh q,f&ufyJ usefawmhw,f? uGwfckdifa&mufawmhqufxGufvkd@r& jzpfaejyefa&m? 0efxrf;todwa,mufukd vkduf&Sm+yD; ol@tultnDeJ@usrS uGwfckdifuae rlq,fukd xGufvkd@&ygw,f?'DvkdeJ@ rlq,fuae jrpfwzufurf;a&muf/ ygwD&J@ ajratmufvkyfief;Xmepdwfukd naearSmifrSa&mufawmh pcef;rSm &JabmfawG wa,mufrSr&SdbJ +rdK@e,fwyf&if;rSL; &Jabmftkdufatmif(ajrmufykdif;wkdif; jyefvnf tajccsa&;rSm usqkH;)u vmawG@+yD; pum;0SufawGar;ygw,f?u|efawmf ajzwm ol ,kH=unfpdwfcsoGm;rS u|efawmfvGefcJhwJh 2 ESpfuvnf; vmzl;a=umif; olrSwfrdoGm;rS u|efawmfwkd@pcef;u &JabmfawG c&D;xGufae=ua=umif;/ u|efawmfwifjycsifwmawG oufqkdif&mukd a=u;eef;±kdufay;r,fhta=umif; ajymwmeJ@ u|efawmf a=u;eef;wkd wapmifukd u|efawmfwkd@ XmecGJukd a&;ay;vkdufygw,f? tJ'Dtcsdefu ygwDA[kdrSm A[kdaumfrwDaqG;aEG;yGJvkyfaewm aemifrS od&ygw,f? aemufwae@rSm u|efawmfh tpD&ifcHpmukd w±kwfjynfpmwkdufu ykd@zdk@ a=u;eef;eJ@ nef=um;vmwmeJ@ tpD&ifcHpmukd pmwkdufuykd@ay;vkdufygw,f? 'DvkdeJ@ 10 &ufausmf=umrS u|ef awmfwkd@pcef;uwm0ef&SdolawGa&mufvm/ A[kdu ta=umif;jyefvmcsdefrSmawmhu|efawmf jynfwGif;jyefzkd@ tcsdefravmufawmhygbl;? u|efawmfjyeff&ifvm±_d;at'D*dwfu qGJxm;vkdufawmhrSmyg? 'DvkdeJ@yJ u|efawmf[mvufeufukdif awmfvSefa&;xJukd a&iwfwkef;a&wGif;xJusa&m/ 0rf;omvkdufwmAsm?

'DvkdtpcsDaevkd@ u|efawmfhudk u|efawmfhta=umif;yJ a&;aew,f vkd@ rxifapcsifyg? u|efawmf 'Dvkdtajctaera&muf&if u|efawmf av;pm;&r,fh/ twk,l&r,fh/ vGrf;&r,fh&JabmfawGeJ@ rawG@rqkHr}uHKcJh&bJ olwkd@ av#mufcJhwJhvrf;a=umif;ukd u|efawmf rodrjrifeJ@ a,bk,s awmfvSefa&;orm; wa,mufavmufyJ jzpfvmawmhrSmyg?

'DvkdeJ@ XmecGJpcef;ukda&mufawmh pcef;rSm&Jabmf ESpfq,fausmf &SdwJhtxJu usqkH;oGm;wJh/ u|efawmf tcka&;r,fh &Jabmfig;a,mufta=umif;eJ@ olwkdeJ@twl v_yf&Sm;cJh&wmawG/ olwkd@ukd vGrf;qGwf&wmawGukd a&;zkd@yg? usefwJ@ &JabmfawGuawmh &Sdaeao;w,fav/ olwkd hr&Sdawmh&ifvnf; olwkd@ukdvGrf;qGwfa=umif; rkcsa&;&rSmyg? tJ- wa,mufu &JabmfnDOD;vkd hac:ygw,f? tnmbufuvkd@yJ ,lq&+yD; ol@ta=umif;awGukdawmh aphaphpyfpyf ar;jref;cGifhr&Sdygbl;? 'g u|efawmfwkd@ ajratmufXme&J@ pnf;urf;yg? aemufwa,mufuawmh &JabmfausmfOD;yg? o@lukdawmh ar;jref;p&mrvkdbJ &ckdif&Jabmfwa,mufrSef; odcJh&ygw,f? tJvkd avoHrsdK;awGuwuUokdvfrSm =um;cJh&zl;w,fav? aemufwa,mufuawm h&JabmfukdaZmfwJh? ol@ukdvnf; tnmbufuvkd@ rSef;q&ygw,f? rE©av;om;ppfppfuawmh &Jabmf=unfpdefyg? olu touft}uD;qkH;v@kd xif&ygw,f? aemufwa,muf ti,fqkH;uawmh &Jabmfwkdufarmifyg?rqvacwfu b%fOuUÏ OD;ukdukd}uD;&J@om;vkd@ rSwfrdaeygw,f?&efukefom;awGyg? ol@tpfukd u|efawmfwkd@ pD;yGm;a&;wuUokdvfuusLwmq&m}uD;jrif h[mvnf; awmfvSefa&;xJ a&mufvm+yD;

u|efawmfe@Jtwl u|efawmfhtajrmufwyfpkrSm tul&JabmftjzpftwlwGJwkdufyGJ0ifcJhzl;ygw,f? olvnf;usqkH;oGm;&Smyg+yD? u|efawmhfrSma&;&r,fh vGrf;&r,fh&JabmfawGuvnf; rsm;vkdufwm?

u|efawmf awmfvSefa&;xJa&muf+yD; pcef;rSm wm0ef,l&wmu pcef;u aq;*kdaxmifrSm pm&if;ukdifeJ@ pcef;wm0ef,lwJhaq;rSL;u n¸ef=um;csuftwkdif; &JabmfawGukd aq;vkdufwkduf&wJhwm0efyg/ tJ'D tcsdefu OD;aESmuftarS;a&mifa&m*g jzpfaecsdefyg?t"du˜u qmvfzmaq;ukd wdkufau|;&wmyg? tJ-qmvfzmeJ@ rwnfhwJh &Jabmfukdvnf; aemufwae@reufrSm E_wfcrf;rSm zl;a&mifaewmawG@&v@kd aq;rSL;nef=um;csuftwkdif; awmifay:wuf/ qD;jzLoD;awGcl;/ qD;jzLoD;ukdqm;eJ@axmif;+yD; au|;&ygw,f? aemufykdif;rSm tJ'Daq;u u|efawmfwkd@twGuf yJykyfwcsyfeJ@ i±kwfoD;wawmifhavmuf xyfxnhf+yD; axmif;vkduf&if xrif;pm;0ifwJh [if;cGufwckjzpfvmcJhygw,f?

aemufwckuawmh u|efawmfwkd @pcef;u tJ'DtcsdefuA[kd0g'jzef@ csda&;XmecGJvkd@ trnfwyfxm;vkd@ pcef;rSm&SdwJh ±kyf&Sifjypuf(16 rr)eJ@ teD; tem;uaus;&GmawG/ wyfpkwyfcGJ wyf&if;awGukdoGm;a&muf ±kyf&Sifjyo&ygw,f? ±kyf&Sifum;awGuawmh rSwfrdoavmuf ygwDu±kyf&Sifum;jzpfwJh(ji‡drf;r&wJhrD;awmufrD;v#H tykdif; 1)eJ@w±kwfjynfuawmfvSefa&;um; (awmifcsDajrmufwkduf)/ (,efpDjrpful;uif;axmuf)/ (ajrjr‡KyfAH k;ppf) (Orifv_ d%facgif;ppf)/ (=u,feDwvufvuf)/ ([kef[l a&uefom) (wap> o&Jrsm;eJ@ eyef;vHk;jcif;)/pwmawGygyJ? awmfvSefa&;Zmwfum;awG tvGefrsm;vSygw,f?tcsdef=umoGm;vkd@ u|efawmfrSwfrdor#avmufom azmfjyvkduf &wmyg? (rSwfcsuf- aemufykdif;ESpfrsm;rSm u|efawmfwkd@ ygwDukd ay;wJh ±kyf&Sifum;awGu okdif;um;awGjzpfaeawmh u|efawmfu vkdufjycsifpdwfr&Sdawmhygbl;? ±k&Sm;u okdif;orm;}uD;ukd w±kwfokdif;orm;u tEkdif&wJh ±kyf&Sifu w±kwfvkd(wmwavmhzk) wJh? a&Smifvif bkef;}uD;okdif;um;awGuvnf; aygrSayg? usaemfwkd@jynfolawGtwGuf tusdK;r&Sdawmhygbl;? (tJvkdokdif;awGeJ@awmh ppftpkd;&ukdtEkdif rwkdufEkdifbl;av)

tJ-ajymcsifwmu tJvkdu|efawmfwkd@jynfolawGukd wyfawGukd ±kyf&Sifvkdufjy&wJhtcsdefwkef;u u|efawmfw@kd b,fvkd}udK;pm;cJh&ovJ qkdwmukdyg?

±kyf&Sifjyzkd@ u|efawmfwkd@ae˜aewJha'o uGwfckdifc±kdifwkd@ erf;crf;c±kdifwkd@ wyfr[m(2)wkd@u awmif;qkdvm&if/ u|efawmfwkd@ pcef;u±kyf&Sifjypuf/ "mwfqDykH;/ "mwfpufeJ@ ±kyf&SifZmwfum;xkyfawGukdolwkd@c±kdifu/ wyfr[mu ykd@vmwJh jrif;awGvm;awGay:rSm jrif;ukef;ESD;vm;ukef;ESD;awGxJ csnfaESmifxkyfykd;+yD; o,f=u&wmyg? u|efawmfwkd@pcef;rSm jrif;awGvm;awG ukef;ESD;awG r&Sdygbl;? +yD;&if awmifay:wufwJhtcsdef u|efawmfwkd@u yifyifyef;yef; vrf;av#mufwuf=u&wmaygh?waeukef vrf;av#mufvkd@ nae ae0if&Dwa&m [kda&mufwmeJ@ ±kyf&Sif=unfhr,fhy&dwfowfu apmifhae=uyg+yD? u|efawmfwkd@u a&mufwmeJ@ydwfum;axmif/ +rdK@e,fwkd@ 'kdife,fwkd@u au|;arG;wJhxrif; (acgufqGJ)ukd ±kyf&Sifjy&if; pm;=u&wmyg? tJ'DrSm OD;aqmifwJholawGu &JabmfnDOD;eJ@ &JabmfausmfOD;yg? u|efawmftav;xm; av;pm; &wmuawmhwcgrS tbufbufu trSm;t,Gif; csdK@,Gif;csuf r&Sdatmif wav;wpm; }udKwifjyifqifcJh=uwJh olwkd@ESpfa,mufukdygyJ? c&D;roGm;cifrD;pufrSm "mwfqDjynfhrjynfh/ "mwfqD t0ifvkdufrvkduf pufE_d;prf;oyfwm/ ±kyf&SifzvifacGawG aZmufxkd;ajymif;jyefrjzpfatmif ppfaq;

Page 57: AYDP 2(1)-N

5 7

wm ('guawmh ±kyf&Sifjyzl;olrsm;om odwJhudpPyg) awG[m aooyfwdusvGef;ygw,f?

¡aemufykdif; u|efawmfhvufxufrSmawmh wcgjzpfcJhzl;ygw,f?rSwfrSwf &&ygyJ? 1984 ckESpf r[mrdwfjzpfwJh autkdifatu rdwfaqGacgif;aqmifawG ygwDA[kdyefqef;ukd vmwkef;uyg? urBmht}uD;qkH;wJ}uD;xJrSm jyo&wmyg? tJ'Dwkef;u ±kyf&Sifjypufu tqifhjrifh oGm;yg+yD? t&ifu jypufwvkH;ukdyJ zvifwacGjy+yD;&if rD;ydwfpufydwf/aemuftacGvJ pufzGifhrD;zGi+fhyD; jycJh=u&wmyg? (16 rr) pufyg?

tckawmh jypufESpfvkH;ukd wvkH;+yD;wvkH; qufwkdufzGi+fhyD;jyvkd@&wJh (35rr)pufyg (timing)wkdifyifukdufzkd@awmh vkdwmaygh? pufwvkH;ujyaewkef; aemufwvkH;u tacGvJ toifhapmifhae/ [kdbufpufu jyukefcgeD; tqkH;em;rSm ydwfum;ay:ukd rsufjcnfrjywf =unfhae/ ydwfum;&J@ nmbuf tay:axmifhrSm tjzL0kdif;av;ay:wme@J'Dbufpufu pufukdpzGifh/ 'kwd,t}udrf tjzL0kdif;av;ay:wmeJ@ rD;zGifh/ 'DbufpufurD;zGifhwmeJ@ yxrpufu rD;ydwf&ygw,f? +yD;rS pufydwfaygh? 'gqkd *syefppfAkdvfukd w±kwfawmfvSefa&;orm;awGu aoewfe@Jypfae&if; zvifukefoGm;wm/ aemufpuf zGifhvkdufwmeJ@ ydwfum;ay:rSm tJ'D*syef yufvufvefae+yD/ tukdufyJ/ uGufwdyJ? tJ-tJ'Dae@uawmh u|efawmfuHraumif;cJhygbl;? u|efawmfoifjyay;aewJh &JabmfESpfa,mufukd aoaocsmcsmoifxm; ajymxm;ygvsufe@J(u|efawmfu wjcm;tvkyfuvnf; vkyf&ygao;w,f) olwkd@uzvifawGukd ajymif;jyef &pfxm;cJhygw,f? u|efawmfuvnf; olwkd@[mynmwwfawGrkd@ em;ra0;bl;vkd hxifxm;wm? n wu,fjyawmhb,fvkdjzpfovJqkdawmh Oyrmay;&&if owif;um;wckvkdyg?

pnfoGwfbl;xJukd csu+fyD;om;0ufom;awGukdxnfh+yD;tzkH;ydwf aewmjyae&muae+yD; 0ufom;awGukdoHr%dtkd;}uD;awGe@JcsufjyKwfaewm ukd jyygw,f? tJ'Duae 0ufaygifawG tajcmufvSrf;/tJ'DurS 0ufawGukd b,fvkdowf/ tJ'DurS b,fvkd0ufawGukda&G;cs,fw,f/ tJ'D0ufawGukd b,fae&mrSmb,fvkdarG;w,f qkdwJhowif;um;wckvkd jzpfoGm;cJhygw,f? pnfoGwfxm;wJh0ufom;bl;xJu 0ufawGjyef&SifvmwJhoabmyg?

u|efawmf&Sufvkdufwm vJaocsifavmufatmifygyJ/aqmif;wGif;}uD;rSm ac|;awGjyefae&if;uyJ ukd,fwkdifzvifjyef&pf+yD;jyefjyckdif;&ygw,f? +yD;awmh usefwJhzvifbl;awGyg jyef+yD; vkdufppf&ygw,f? Zmwfum;wxkyfrSm zvif 4 acG yg ygw,f/ wcsdK hum;&Snf&if5 acGyg? u|efawmf[m u|efawmfha&S@u &JabmfnDOD;eJ@ &JabmfausmfOD; vkd aphaphpyfpyf rvkyfEkdifcJhvdk@ 'Dvkdjzpf&wmvkd@yJ ukd,fhukd,fukd,fa0zefa&; vkyfrdygw,f? tJ'Dae@u wynfh 2 a,mufvnf; awmfvSef a&;xJ av;ig;ajcmufESpfavmufae+yD; vufeufcsoGm;=uyg+yD?¢

'DvkdeJ@u|efawmfwkd@ &Jabmf&Jbuf20 ausmf[m A[kd0gjzef@csda&;XmecGJrSm ±kyf&SifawGvkdufjy/ jynfol@toHtwGuf oDcsif;awGpyf=u/ toHoGif;+yD; A[kdukdyk@d=u/ ajray:u a&mufvmwJh &JabmfopfawGukd oGm;a&muf }udKqkd=u/ ajratmufjyefqif;wJholu jyefqif;=ueJh/ wESpfausmfavmufrSmawmh &JabmfukdaZmf/ &Jabmfwkdufarmifwkd@uXmecGJpcef;rSm usefcJh+yD; usef&Jabmf awGtm;vkH;u A[kd&Sd&m yefqef;ukda&$ @ajymif;=u&ygw,f? yefqef;A[kd0g' jzef@csd a&;XmerSmvtcsdK hae&+yD; &Jabmf=unfpdefuajrmufykdif; u|efawmfwkd@XmecGJukdjyef/[kdrSmusef&pfaewJh &JabmfukdaZmf/ &Jabmf wkdufarmifwdk@eJ@twl

ajrmufykdif;wkdif; jyefvnftajccsa&;twGuf c&D;xGufoGm;=uygw,f?A[k dr Sm & JabmfnDO D ; / & JabmfausmfO D ;e J h u|e fawmfwk d hu&Srf; jynftv,fyk di f;r Sm tv,fyk di f;A[k dXmecG J z Gi f hz k d @oGm; wJ hwyfawGeJ@twl &Srf;jynftv,fykdif;ukd csDwuf=u&ygw,f? A[kdacgif;aqmifawGjzpfwJh 'kOuUÏ&Jabmfcifarmif}uD;/ &Jabmfwkdufatmifwkd@acgif;aqmif+yD;oGm;=uwmyg? &Jabmfcifarmif}uD;u tv,fykdif; A[kdXmecGJ&J@ EkdifiHa&;rSL;/ wyfrSL;u &Jabmfwkdufatmifyg? tJ'Dtacgufu wyfuvnf; rsm;ovm;rar;eJ / hvlrsdK;aygif;pkHwyfzGJ@}uD;yg?&vvz/ uvvw/ u,ef;jynfopfygwD/ tufpftufpfat? tufpftufpfatuawmh olwkd@a'oqkH;wJhtxd vkdufykd@ay;/ vkdavao;r&Sdau|;arG;{nfhcHum olwkd@e,fajrxJrSm usef&pfcJhygw,f? u|efawmfwkd@qufxGufawmh [kdcJ-[rf;rfikdif;um;vrf;ul;csdefrSm &efoluydwfqkd@xm;vkd@ nwkdufyGJwkduf+yD; azufxGufcJh&ygw,f? um;vrf;ul;+yD;erfhyefacsmif; a&mufcsdefrSmawmh xif&mjrif&mrSef;+yD; aemufuvkdufypfaewJh &efol&J@ 76 rr tajrmufoHawGreD;ra0;rSm =um;ae&if;eJ@ erfhyefacsmif;ukd ul;cJh&ygw,f? acsmif;ukdul;+yD;awmh reufykdif;tem;,lcsdefrSm&JabmfausmfOD;ukdawG@vkdufawmh ol@ukd,fay:rSm &kdifz,faoewft&Snfav;ig;vufukd vG,fxm;wm awG@&ygw,f? olukdifwJhaoewfatau47 ukdvnf; wzufuvG,fvkd@? olu ol@0oDtwkdif; toHus,fus,feJ@ atmf[pfajymqkdaeygw,f? (tcktcsdef&J@ rmhufpf0g'uawmhvrf;rsm;rsm;av#mufEkdifzkd@yJ) wJh? b,favmufvufawG@ usvkdufygovJAsm? jzpfykHu'Dvkdyg? &JabmfausmfOD;u u,ef;jynfe,fbuftxdvkdufoGm;&rSmjzpf+yD; tckvnf; u,ef;jynfopf ygwDwyfzGJ@eJ@twlvkdufygaewmyg? u|efawmfu wyfrSL;&Jabmfwkdufatmif&J@ uif;wyfzGJ@e@Jvkdufyg&ygw,f? &JabmfnDOD;u tv,fykdif;AsL&kdrSm wm0efxrf;aqmifr,fh Arm&Jabmf q,fhig;a,mufausmfavmuf &SdwJhtzGJ@rSmyg? nuwkdufyGJjzpf+yD; wnvkH;cyfoGufoGufcsDwuf&awmh &Jabmftm;vkH; yifyef;cJh=u&ygw,f? tJ'DrSm u,ef;jynfopfygwDu &JabmfrtcsdK@[m vrf;rav#mufEkdif/ ukd,hfaoewfukd,frvG,fEkdif jzpfaeawmh&JabmfausmfOD;u raeEkdifbJ 0ifqGJ+yD; vG,fvmcJhwmyg? uJ'Dvkdvkyf[efrsdK; u|efawmf vkyfEkdifyghrvm;Asm? &JabmfrawGuawmh usnfqefusnfuyfabmufawGygwJh (equipment)awGukdvG,fxm;&if; rsufpdrsufESmysufaewmaygh? tJ'D olwkd @vG,fxm;wmawGukdu ig;yd\mavmufawmh &Sdaewmyg/ wyfaygif;pku &JabmfawG[m ygwDA[kdukd rmhufpf0g'avhvma&; vm&if; tjyefrSm &efolukdwkdufzkd@ usnfqefawG aoewfawG &Ekdifoavmuf xrf;jyefcJh=uwmyg? ygwDuvnf;xrf;Ekdifoavmuf ,l=uaygh? tJovkdeJ@ awmfvSefa&;twGuf rEkdifreif;xrf;vmcJh=uwmyg?

c%aeawmh u,ef;wyfrSL;u u,ef;vkdajymvkdufrS olwkd@awG &JabmfausmfOD;qDu aoewfawGukd jyef,lvkduf=uygw,f? 'gawmif &JabmfausmfOD;u vl=unfh+yD; aoewfukd rxrf;Ekdifavmuf&ifjyefray;ygbl;? 'DvkdeJ@ erfhyefacsmif;ukd ausmf+yD;wJhc&D;rSmawmh vGwfajrmufe,fajrxJ oGm;vm ae&ovkdygyJ/ &moDOwkuvnf;om,m/vdarRmfyif/ rufref;yif/ xif;±SL;yifawGeJ@ awmawmif±_cif;uvnf;vSy? ajryJcif;ESrf;cif;awGu uGif;us,f wazG;azG;;/ jznf;jznf;eJ@rSefrSefoGm;vm&if; wcsdK@a'ocH&JabmfawGuawmh tajctaeodvkd@oDcsif;wa=umfa=umfeJ@yg? a&mufav&m&GmawGu jynfolawG uvnf;jynfol hwyfrawmf}uD;ukd jrif&awmh tm;&0rf;omvkd@? 'Dvkd eJ@

Page 58: AYDP 2(1)-N

5 8

awmifykdif;ukd cGJqif;&r,fhvrf;cGJukd b,ftcsdef b,fae&muae+yD;cGJoGm;vkdufvJ rodygbl;? aemufwcg wyfem;csdefrSmawmh &JabmfausmfOD;ukd &SmrawG@awmhygbl;? awmifykdif;ukd qif;r,fh &vvz/uvvw/ u,ef;jynfopfygwD wyfzGJ@awG[m olwkd@vrf;a=umif;twkdif; OD;okc&J@ b0oHo&m oDcsif;xJuvkd c&D;qufvuf xGufcGmoGm;=uyg+yD? awmfvSefa&;qkdwm wcgwav ukd,f&if;EDS; cspfcifwJh&JabmfawGukd cGJcGm&wmawmif E_wfqufcsdef r&awmhwmygvm;?

'DvkdeJ@ &JabmfausmfOD;eJ@ cGJcGmcJh&ygw,f? u|efawmfvnf;tv,fykdif; A[kdXmecGJrSm wvavmufae/ 1979 A[kdaumfrwDaqG;aEG;yGJ pdwf"mwfeJ@ qkH;jzwfcsufawGukd A[kduae+yD; &Srf;jynftv,fykdif;(108)ppfa'ou au'g&JabmfawGukd &Sif;vif;aqG;aEG;wifjywJhaqG;aEG;yGJawGrSm vkdufygulnD&if;/ jynfwGif;ukdjyefqif;/jynfwGif;rSmvtcsdK@ tvkyfvkyf+yD; tv,fykdif; A[kdXmecGJukdjyefa&muf? 2§80 eJ hvGwfvmwJh &JabmfwcsdK@eJ@twl A[kdukdjyefzkd@ jzpfvmygw,f? tJ-wkdufqkdifwmvm;awmh rodygbl; 'DwacgufrSmvnf;wyfrSL; &Jabmfwkdufatmif OD;aqmif+yD; jyefvm=uwmyg? u|efawmfA[kd ukdjyefa&mu+fyD; ESpftcsdK@twGif;rSmawmh u|efawmfr=um;csifcJhwJhowif;awG ukd qufwkduf =um;vm&awmhwmygyJ? &JabmfausmfOD;uu,ef;jynfopfygwDeJ@twl &efolukdwkdufyGJ0if&if; wkdufyGJrSmusqkH;oGm;+yDwJh? &JabmfnDOD;uvnf; &Srf;jynftv,fykdif;rSm usqkH;oGm;jyef+yDwJh? ajrmufykdif;wkdif; jyefvnftajccsa&;rSmvnf; &Jabmf=unfpdef/&JabmfukdaZmf/ &Jabmfwkdufarmifwkd@ usqkH;oGm;=u+yDwJhAsm? u|efawmfrvGrf;raqG;bJ aeEkdifygh rvm;Asm?

u|efawmfwk@dtwlaecJhpOfu &Jabmfwkdufarmifukd i,fvnf;i,f ausmif;om;b0u vmwmqkdawmh pcef;uvmyfpnf;uxrif;csuftvSnfhawGrSm r0ifckdif;ygbl; (olcsufvnf; pm;raumif;Ekdifbl;av)? 'gayrJh wjcm;vkyfief;awGrSmawmh wufwufºuºuyg0ifvkyfaqmifcJhwJh &Jabmfyg? &JabmfukdaZmfuawmh tvkyform;b0uvmayr,fh ynmwwf&JabmfawGukd aygif;oif;qufqHwwfol/aEG;aEG;axG;axG;eJ@ ynmay;wwfoljzpfygw,f? &JabmfnDOD;u ppftpkd;& (=unf;) armfuGef;xdef;XmeuvmwJh wyf=uyf}uD; wOD;jzpf+yD;pnf;urf;uvem;eJ@ aewwfygw,f? olaexkdifvkyfukdifaewmppfwyfbm;wkdufrSm ae˜aeovkdygyJ? t0wftpm;awGukd oef@oef@&Sif;&Sif; av#mfzGyf? apmifawGt0wftpm;awGukd oyfoyf&yf&yfacguf?tcsdefeJ@ avhvm/ tcsdefeJ@tdyfyg? wnfwnf=unf=unfeJ@ r+yHK;r&,faewwfolyg? u|efawmfuvnf; ukdf,fha&S@uawmfvSefa&;xJ t&ifa&mufolawGjzpfvkd@ }uD;}uD;i,fi,fra&G;/ ESdrfESdrfcscseJ h olwkd hqDutawG ht}uHKawGukd ar;jref;/ aumif;wJhvkyf[efawGukd twk,lygw,f? "e&Sifaygufp ynmwwfawG[m tvkyform;v,form;awGqDrSm ESdrfhESdrfhcscseJ@ avhvmqnf;yl;rS ynmwwf "e&SifaygufptawG;tac:awG enf;yg;,kwfavsmhvm+yD; ypPnf;rJ hvlwef;pm;tawG;tac:awG &&SdvmrSmyg? u|efawmhfukdvnf; &JabmfnDOD;upnf;eJ@urf;eJ@aewwfxkdifwwfzkd@eJ@ olavhvm&&Sdxm;wJh tvkyform; vlwef;pm;&J@ *k%ft*Fg 5 &yfukd&Sif;vif; ajymjyygw,f? tvkyform;vlwef;pm;[m olwkd h&J@b0u jyÏmef;ay;vkdufwJh twkdif;-

1? pnf;urf;&Sdw,f2? aoG;pnf;nDnGwfr_&Sdw,f

3? tajrmftjrif&Sdw,f4? tem*wfukd,kH=unfw,f5? ukd,fusdK;pGef@v$wf&Jw,f?

tJ'gawGu u|efawmhrSwfpk pmtkyfrSm tckwkdif&SdaeqJyg?tJ'Dwkef;u tvkyfawG±_yfyGaewJh usaemfwkd@pcef;rSm(ygwD u

vmyfpnf;u acgif;aqmif&JabmfawGu ajratmufqif;wJhol qif;&awmh) EkdifiHa&;vkyfief;(uvmyfpnf;aqG;aEG;yGJ) enf;yg;aeao;wJhtcsdefrSm EkdifiHa&; &ifhusufwJh&JabmfawG&J@ ynmay;r_awG[m &JabmfopfawGtwGuf aqmif&ef a&Smif&efawGygyJAsm? &JabmfnDOD;&J@ vkyf[efu +rdK@ay:uvmwJh ynmwwfawG (tvkyform;vlwef;pm;vkyf[efrcH,lEkdifao;olawG)eJ huawm h ajymif;jyefygyJ? tJ'DynmwwfawGutdyfcsifwJhtcsdeftdyf/ xcsifwJhtcsdefx/ apmifracguf tdyf&mrodrf;wJhtrsdK;tpm;awGyg? ygwDuay;wJh,leDazmif;wkd@/ zdeyf/ajctdwfwkd@ukdwESpfvkH; wcgrS rav#mfrzGyfbJ aemifESpf,leDazmif; topfvJay; csdefrSmrS/ topfukd,l tJ'Dta[mif;awGukd vGifhypfvkdufwJh &JabmfawGukdawG@zl;=uyg&J@vm;Asm? u|efawmfuawmh ESajrmvGef;vkd@ jyefaumufwwfw,f? tJ"du˜uawmh ppfzdeyfukdygyJ? tenf;qkH;awmh ajrayguftvkyf=urf;vkyfcsdefrSm okH;vkd@&w,fav? tJvkd v$ifhypfwwfolawGuawmh ygwDxJrSm =um=umraeEkdif=uygbl;? ol@vrf;ol oGm;=uwmygyJ? u|efawmfcH,lxm; wmuawmh uGefjrLepfqkdwm twkvkyfvkd@r&ygbl;? tcsdef=um=um [efaqmifrxm;Ekdifygbl; qkdwmygyJ? &kd;&kd;om;om; rvkyfEkdif rukdifEkdifwJh &JabmfawGvnf; &Sdygw,f/ 'gayrJhuGmjcm;=uygw,f?

tJ-&Jabmf=unfpdefuawmh &JabmfawGtay: cspfcif=uifemav;pm;wJh &Jabmfwa,mufyg? u|efawmfwkd@ vli,fawGukd &Jabmf}uD;&Jabmf}uD;vkd@ ac:wwf+yD; oGefoifp&m&&Sd&if aysmhaysmhaysmif;aysmif;eJ@ajym qkdwwfolyg? ol@ukd u|efawmfrar@EkdifwJh pum;wcGef;u 'Dvkdyg?ol ajrmufykdif;ukdoGm;&cgeD;rSm u|efawmfu olwkd@tzGJ@rSm vkdufyg wm0efxrf; aqmifcsifa=umif; ol@ukd wifjyrdygw,f? olu &Jabmf}uD;wJhpdwful; r,OfygeJ@wJh? cifAsm;wkd@ usaemfwkd@&J@ aoewfoHawGxGufrSArmjynf vGwfajrmufrSmygwJh? tck cifAsm;&J@ aoewfoH xGufcGifhr&ao;bl;/ wjcm;wm0ef &Sdao;w,f? tJ-cifAsm;aoewfoH xGufcGifh&csdefrSmawmh OD;vnfrokefzkd hygyJ- wJhAsm? 'Dvkd &JabmfawG&Jh ynmay;r_ atmufawGrSm u|efawmfu jzwfoef; }uD;jyif;cJh&wmyg? rvGrf;bJaeyghrvm;Asm?

&Jabmf=unfpdef ajrmufykdif;ukd c&D;rxGufcif jynfol@toHrSmukdukd;u|ef;jyef &JabmfxGef;vif;&J@ oDcsif;av;wyk'fukd/ u|efawmfuwa,mxkd;/ &JabmfxGef;vif;u r,f'vifwD;eJ@ toHoGif;cJh xkwfvGifhcJhygao;w,f? &Jabmf=unfpdefu toHaumif; tqkdaumif;yg? tpfukd}uD; oDqkdcJhwJh 'DoDcsif;av;eJ@yJ tpfukd}uD;&Jabmf=unfpdefukd *k%fjyKvGrf;qGwf vkdufyg&apAsm?

rd_if;ysys awmeJ hawmifpG,f,rf;aiG ha0arSmifv#dKajrmifpdrfhprf;rsm;&J@tv,faoG;&,fac|;&,f toufukday;w,fjynfolawGvGwfajrmufa&;twGufpaw;=uwJhZmenfawG&,f

Page 59: AYDP 2(1)-N

5 9

xm0pOfO'gef;wGifygapuG,fxm0pOfO'gef; wGifygapuG,f ?

±kd;jywfv,fawmrsm;eJ hpuf±Hktvkyf±Hkpmoifcef;&efoltusOf;axmifrsm;=um;0,fwkdufyGJawGqifumE$Jygvkd haoG;&,fac|;&,f toufukday;w,fjynfolawGvGwfajrmufa&;twGufpaw;=uwJhZmenfawG&,fxm0pOfO'gef; wGifygapuG,fxm0pOfO'gef; wGifygapuG,f ?

(tkdZmenftaygif;&,fuGefjrLepfom;aumif;yDjyifw,ftoufukdyifpGef@vkd hjynfolukdtvkyftau|;jyK=uw,f) 2

csD;usL;rukef0okefTajr oufaowkdifw,foifwkd hwawGar#mfrSef;&m

atmifyGJyef;wkdifta&mufvSrf;r,fatmifyGJyef;wkdifwkd@wawG ta&mufvSrf;=ur,f ? ?

tpfukdwkd@æu|efawmfwkd@ av;pm;,kH=unfcJhwJh ArmjynfuGefjrLepfygwD[m oufwrf; 75 ESpfjynfhcJh+yD tpfukdwkd@a&?

u|efawmfwkd@[m tpfukd &Jabmf=unfpdef oDqkdaºu;a=umf

cJhwJhtwkdif; atmifyGJyef;wkdifukd ta&mufvSrf;aeyghr,f?

atmifaoG;

uGefjrLepfawm&ausmif;uav;

tzdESdyfcH jrefrmtrsKd;orD;rsm;udk udk,fpm;jyK azmfjyedkifaom ouf&Sd ordkif;wyk'fum; ±kwfcsnf; &yfwef@oGm;cJhavjyD?šššš

tvkyfu tdrftjyef wHcg;udk zGifhI tdrfxJ0ifvdkufonfeSifh wjydKifeufvdkvdkrSmyif rsufESmysufaeaom ZeD;onfudk±kwfw&uf awG@vdkuf&onf?

“}uD;}uD; qkH;oGm;jyD”“bmjzpfw,f”tpr&Sd/ tqkH;r&Sdaom ZeD;onf. pum;udk ±kwfw&uf em;rvnfvdkuf?“}uD;}uD;qkH;jyDvdk@ajymwm/ q&mr}uD; a':=unfav;qkH;oGm;jyDwJh”±kwfw&uf bmjyefajym&rSef;rodvdkuf? ESajrmwopdwfu wpdrfhpdrfhwdk;0ifvmavonf?

šššš

ausmfZifrif;

Page 60: AYDP 2(1)-N

6 0

euf±_dif;aom awmtkyf}uD;u vrf;.b,fnm ESpfzufudk tkyfrdk;xm;onf? b,fbufudk=unfh=unfh nmbuf udk=unfh=unfhopfyifay: opfyifxyfaeaom awmeufeufudkomjrif&onf? vrf;ujzL;aeaomfvnf; vrf;tay:wGif aumif;uifudk rjrif&?b,fnmopfyifwdk@u ESpfbuf,Suf tkyfrdk;xm;ojzifh aeaysmufyifrxdk;? awmonf tvGef}uD;/ tvGefeufonf[k xif&onf?b,favmufeufonfudk u|efawmfaoaocsmcsm rod? odk@aomfu|efawmfh rsufpdwqkH; txdwGifrawmh awm. wzufutvif;a&mifudk rjrif&? &Gmudkvnf; rjrif&? wcsdK@ae&mrsm;wGif ukef;rdk@rdk@rsm;udkom }udK=um;}udK=um;awG@&onf?

“'DawmawGxJrSm &GmawG &Sdovm; OD;av;”“&Sdwmaygh? 'Dvrf;ab;awGrSm &GmawG trsm;}uD;yJ”awmxJodk@ u|efawmfai;arm=unfhrdonf? odk@aomf &GmawGudk rjrif&ygav?“awmtkyfu awmfawmfxlw,faemf?”“xlwmaygh? w±kwfu olwdk@opfyifawGudk wyifrS ckwfcGifhjyKwmrS r[kwfwmudk”“[if²²²²olwdk@tyifus/ wyifrS ckwfcGifhray;bl;? u|efawmfwdk@qDu opfyifawGusawmhAsm²²²²²”u|efawmfu jidKjiifaom avoHjzifh ajymrdonf?“'guawmh udk,fhtkyfcsKyfoltpdk;&urS tokH;ruswmudk;? udk,fhtkyfcsKyfolu olwdk@ydkufqH&+yD;a&m ckwfcsifovdk ckwfcGifhjyKae

wmudk;? pD;yGm;a&;orm;qdkwmuawmh udk&ifvnf; odwJh twdkif;yJ? tjrwf&vdk@uawmh &oavmufvkyfrSmyJ”OD;av;OD;ausmfaqGonf um;vrf;wl±lodk@ rsufpdrl=unfhae&if; pum;ajymaeonf? wuUqDarmif;aom w±kwftrsdK; orD;rSmrl

u|efawmfwdk@ajymae=uonfudk em;rvnf? um;vrf;onfum; rnf;rnf;pif;pif;}uD;? ajzmifhaomtcgvnf; &Sd.? aumufaomtcgvnf; aumuf.? awmtkyf}uD; tv,fwGif a¹rwaumif jrefpGm wGef@vdrfajy;v$m;aeouJhodk@yif?

awmtkyfonf}uD;rm;onf? opfyifwdk@onf rsm;jym;onf? odk@aomf Armjynfu opfyifawGavmuf r}uD;[k OD;av;uqdkonf? w±kwfa&ajronf Armha&ajravmuf opf}uD;0g;}uD;rsm; raygufa&muf[k qdkonf? [kwfavmufygonf? u|efawmfwdk@qDuawmeuf}uD;awGomqdkv#if awm'Davmufeufv#if vlq,fa,muf q,fhig;a,mu fzuf&avmufatmif vkH;ywfxGm;usdKif;aomtyif}uD;awG&Sdrnfom? 'DrSmawmh tJoavmuf }uD;}uD;rm;rm; rawG@&? odk@aomf u|efawmfhrsufpdu rpl;&Swmvnf; jzpfcsifjzpfEkdifonf? u|efawmf jrifae&onfrSm awmpyfu opfyifawGomjzpfonf? twGif;ydkif;u tyifawGudk rjrif&? u|efawmfhrsufpda&S@rSmopfyifudk awmuuG,faeonf? twGif;u opfyifudk wdwdyy rjrif&avwum;?

OD;av;u wcsufwcsufwGif '±kdifbm trsdK;orD;udk vrf;!efpum;ajymonf? onfvdkeSifh c%aeawmh rsufpdxJwGifvif;oGm;onf? aumif;uifonf ±kwfw&uf[if;vif;yGifhoGm;onf? u|efawmfwdk@pD;vmaom um;av;onf awmtkyfxJuxGufvmavjyD? aqmufvufp taqmuftOD;awGudk awG@&onf? jyifaeaomvrf;awGudk awG@&onf? puf±HkESifhwlaom +cH0ef;awGudkwcgw&H awG@&onf? 'gw±kwfjynfygvm;[k od&onf? odk@aomf tay:,H&SyfjyD; cyfyg;yg;om od&jrif&jcif;jzpfonf?

OD;av;ausmfaqGu olwkd@aewJh+rKd@ a&muf+yD[k ajymonf? vrf;awGus,fonf? +cH0if;}uD;awGus,fonf? wdkufwmtaqmuftOD;awGuvnf; }uD;rm;=uonfu rsm;onf? pufr_&yf0ef;wckESifh ydkwlonf[k xifrdonf? [kwfr[kwfrod?ar;r=unfhrdyg?

c%aeawmh vrf;wck.xdyfwGif um;&yfjyD; u|efawmfwdk@ qif;=uonf? vrf;xdyf um;&yfxm;onfh eHab;em;wGifopfyifi,fi,fwyifawG@&onf? t&GufrSm zefzefpdrf;+yD; aea&mifatmifwGif ta&mifvufae pdkaeonf? tem;uyf+yD; aoaocsmcsm=unfhawmh uwWDygyifjzpfaeonf?

vrf;uav; twdkif; u|efawmfwdk@ 0ifvm=uonf? tdrfwHcg;rsm;onf w±kwfbkHausmif;0uwHcg;awGESifh wlonf? tdrfawG.jcHpnf;±kd;awmfawmfrsm;rsm;onf jrifhrm;cdkifcef@=uonf? aemufxyfvrf;oG,fwckxJodk@ u|efawmfwdk@ csdK;0ifjyD;aemuf wHcg;aygufwayguf. vl0ifayguf taygufao;av;rS wqifh tdrf0if;xJodk@ u|efawmfwdk@ 0ifvmcJh=uonf? a&muf+yD? onftdrfonfOD;ausmfaqGESifh &JabmfaiGac: &Jabmfa':=unfav;wdk@ wjcm;&JabmfawGESifh twlae=uaom tdrf+cH0if;jzpfonf? tdrf0if;xJwGiftdrf 3 vkH;awG@&onf? OD;av;u tv,ftdrfodk@ OD;aqmifac:,loGm;onf?

}uD;}uD;onf u|efawmfwdk@udk tdrfa&S@u &yfapmifhqD;}udKaeonf? }uD;}uD;onf yg;yg;v#yfv#yf/ ao;ao;oG,foG,fuav;omjzpfonf? pum;ajymv#ifvnf; wdk;wdk;om ajymwwfonf? tom;jzLonf? w±kwfabmif;bDyGyGudk 0wfxm;onf? w±kwfr}uD;ESifh wlygonf? vrf;ay:awG@v#if w±kwf[kom xifrdygrnf? }uD;}uD; toufonf u|efawmfwdk@xuf eSpfqavmuf}uD;ygonf?odk@aomf u|efawmfwdk@u }uD;}uD;[komac:=uonf?

tdrfa&S@wGif uGufvyf&Sdonf? uGyfvyf[dkbufwGif opfyif}uD;ESpfyifokH;yif&Sdonf? opfyif}uD;awG atmufwGif ausmufpm;yGJckHwvkH;eSifh ausmufukvm;xdkifav;awG&Sd=uonf? odk@aomf xdkausmufpm;yGJwGif xdkae@u u|efawmfwdk@ rxdkifjzpf=u?tdrfa&S@tzDatmufwGif pm;yGJukvm;xdkifav;awG cif;jyD; xdkif=uonf? u|efawmfwdk@ a&mufcsdefonf rGef;vGJcsdefjzpfonf?

}uD;}uD;onf u|efawmfwdk@wawGudk pkpkpnf;pnf;awG@&aoma=umifh 0rf;omykH&onf? odk@aomf u|efawmfwdk@wawGtwlwlvm=uwmudk r}uKdufa=umif;udk aemufawmh ajymjyonf? vkHjcHKa&;t& u|efawmfwdk@ twlwl rvmoifh[k owday;onf?u|efawmfwdk@onf rwlaomae&mawGuae vm=uolawGjzpfonf? ppftpdk;&. e,fpyf*dwfwGif rSwfwrf;rusef&pfvdkaoma=umifhu|efawmfwdk@onf wjcm;EkdifiHuae auG@ywfvm=uonf? xdk@a=umifh vrf;a=umif;u ydk&Snfonf? bmyJjzpfjzpf u|efawmfwdk@ pkpkpnf;pnf; qkHrd=uonf?

Page 61: AYDP 2(1)-N

6 1

}uD;}uD;onf rsm;rsm;pm;pm; rusefawmhaom 49 rsdK;quf&Jabmfjzpfonf? u|efawmfwdk@wawGu &Spfav;vkH; rsdK;qufawGjzpfonf? &Spfav;vkH;rskd;qufqdkonfrSm &Spfav;vkH;ta&;tcif;umvwGif ta&;awmfykHESifh ausmif;om;or*~wdk@udk jzwfoef;cJhaom rsdK;qufrsm;[k qdkvdkygonf? OD;av;awGuawmh =um;rsdK;qufawGjzpfonf?

Tae&mwGif OD;av;ausmfaqGwkd@ESifh &Sdaeaom umvwav#mufwGif EkdifiHa&;pum;udkom u|efawmfwdk@ ajymjzpf=uonf?EkdifiHa&;pum;udkomajym=uaomfvnf; u|efawmfwdk@onf w&if;wESD;ESifh vd_ufvd_ufvSJvSJ &SdvSonf? ESpfaygif;rsm;pGm awG@qkH=uzl;olawGvdk jzpfae=uonf? tu,fpifppfrSmrl u|efawmfwdk@onf tckrS awG@zl;=uolawGomjzpf=uonf?

u|efawmfwkd@tm;vkH; 0dkif;zGJ@ pum;ajym=uaomtcgwGif }uD;}uD;onf em;axmifae wwfonfu rsm;ygonf? rsm;rsm;pm;pm;rSwfcsuf0ifay;avhr&Sdwwf? wcgw&H ta&;}uD;aom udpP&yfrsm;wGif wcsufeSpfcsuf 0ifaxmufwwfonf? OD;av;awGu ygwDaemufa=umif;ESifh ywfoufI/ ordkif;ESifhywfoufI arhaeaom/ rrSwfrd aomudpPrsKd;&Sdv#if }uD;}uD;udk vSnfhar;wwfonf? }uD;}uD;onfa&S@rDaemufrD yk*~dKvf r[kwfygvm;? }uD;}uD;onf yJcl;±kd;r vufeufudkifawmfvSefa&; umvudk udk,fawG@}uHKcJh jzwfoef;cJhaom 0g&ifhyk*~dKvf wa,mufjzpfonf?

naeydkif;a&mufawmh tdrfa&S@rSmyif [dkem;onfem; vrf;av#mufjzpfonf? }uD;}uD;u vrf;av#muf&if; +cH0ef;xJu opfyifawGta=umif; ajymjyonf? tv,fu opfyif}uD;onf vdkufcsD;yifjzpfonf? vdkufcsD;yifu ausmufpm;yGJckHuav;udk tkyfrdk;xm;onf?ausmufpm;yGJckH&Sd&mae&mav;onf yef;+cHuav;vdk jzpfaeonf? ab;wGif opfyifi,fav;awG 0dkif;&H pdkufysdK;xm;onf? xdktyifawGxJwGif i±kwfyifav; wyifvnf;ygonf? xdki±kwffyifav;wGifoD;aeaom i±kwfoD;awmifhav;ukdudkif&if; }uD;}uD;u pum;awGajymaeonf? rvSrf;rurf; enf;enf;edrfhaom ae&mwGif a&wGif;av;wwGif;&Sdonf? xdka&wGif;uav;wGif u|efawmfwdk@ a&csdK;=uzdk@ajymonf? a&wGif;eHab;wGif ESif;qDyifawG a'vD,myifawG pdkufxm;onf? uefpGef;yifawGudkvnf; awG@&onf?

wu,fawmh u|efawmfwdk@0ifcJhaom jcH0if;taygufonf a&S@buf0ifayguf r[kwf? aemufbuf 0ifaygufjzpfonf?a&S@buf0ifaygufu wjcm;wzufrSm jzpfonf? xdk0ifaygufbufwGif oHwHcg; wyfqifxm;wmudk awG@&onf? wHcg;qDodk@ OD;wnfvmaom vrf;&Sdaomfvnf; xdk0ifaygufudk tckawmh odyfokH;=u[efrwl? wHcg;qDvmaomvrf;udkrl vrf;ab;b,fnm&Sd wjcm;tdrfrsm;u tokH;jyKykH&onf? xl;jcm;onfu oHwHcg;r}uD;twGif;buf +cH0if;twGif; av;ig;udkufavmuftuGmwGif tkwfwHwdkif;av;wckudk awG@&jcif;jzpfonf? tkwfwHwdkif;av;udk 0dkuf+yD; pdkufxlxm;onf? tv,fwGif acsmif;=unfhp&m taygufygonf?xdktkwfwHwdkif;av;onf wHcg;ayguf}uD;ESifh wnfhwnfhjzpfonf? xdktkwfwHwdkif;av;rSm tjyifuvlvmv#if xGufrawG@ciftjyifuvludk b,folb,f0g qdkwm acsmif;=unfhzdk@[k qdkonf? tjyifuae aoewfeSifh vSrf;ypfvdk@ r&Ekdifavmufatmif tkwfwHwdkif;av;udk cdkifcdkifrmrm aqmufxm;onf? xdkt&yfa'owGif wcsdefu "m;jywdk@ }uD;pdk;cJhzl;aoma=umifh ,ckvdk tumtuG,ftpDtrHrsm; jyKvkyfxm;jcif;[k qdkygonf?

OD;av;OD;ausmfaqGESifh }uD;}uD;wdk@ZeD;armifESHtjyif wjcm;&JabmfwcsKd@vnf; xdk+cH0if;xJwGif aexdkif=uonf? olwdk@vnf;u|efawmfwdk@ESifh twl pum;vmajym=uonf? u|efawmfwdk@ 0dkif;zGJ@pum;ajymae=u&onfrSm udk,fhZmwd&Gmudk jyefa&mufvmaoma=umifh aqGrsKd;awG 0dkif;zGJ@awG@qkH=u+yD; pum;pkajymae=uonfESifhyif wlao;onf?

OD;av;OD;ausmfaqG0wfxm;aom tusôonf AmqmcsDwHqdyfESifh jzpfonf? AmqmcsDonf tDwvDvkyf emrnf}uD; ukr%Djzpfonf? tusôwxnfudk ArmaiG q,fodef;/ q,fhig;odef; umvaygufaps;&Sdonf? OD;av;0wfxm;aom AmqmcsDonf tppfvm;twkvm; u|efawmfrod? OD;av;vnf; rodyg? OD;av;u AmqmcsDawG bmawGeJ@ygvm;[k u|efawmfu aemufaomtcg/ OD;av;u'g q&mr}uD;&J@ &Jabmfa[mif;wOD;u ay;xm;wJh tusôAs/ u|efawmfu tusôtopfawGbmawG odyf0,fr0wfbl;? u|efawmfh twGufrvdktyfbl;? olrsm;ay;wJh tusôudkyJ 0wfw,f [kqdkonf? OD;av; xdkodk@ajymonfhtwGuf u|efawmf pdwfraumif; rjzpfrd?*k%f,lrdonf? tusôt0wftpm; aumif;aumif;r&Sdwm odrfi,fp&m[k u|efawmfwkd@avmuwGif rowfrSwf=uaoma=umifhjzpfonf?

tpm;taomufudkvnf; olwdk@onf usef;rma&;twGuf vkHavmuf±kHr#om pm;onf? tpm;taomuftwGuf aiGudkrsm;rsm; rokH;? ac|wmokH;=uonf? u|efawmfwkd@vmaoma=umifh[kqdkum tjyifu [if;0,fau|;onf? tjyifu aygufpD 0,fau|;onf? olwdk@bmomqdkv#if tjyifu 0,fpm;avhr&Sd[k qdkonf? OD;av;onf qHyifudkyif qdkifoGm;rn‡yf/ tdrfrSmyJ udk,fhbmomn‡yfonf? }uD;}uD;uvnf; n‡yfray;Ekdifawmh? }uD;}uD;onf xdkpOfu touf 78 ESpf&SdjyD? udk,fhcE<mudk,f udk,f o,fEkdif±kHavmufom&Sdawmhonf? tvkyfrsm;rsm; rvkyfEkdifawmh? odk@aomf usef;rma&;u awmfawmf}uD; awmifhwif; }uhHcdkifygao;onf? u|efawmfwdk@a&muf+yD; aemufwESpft=umjzpfaom ckvdktcsdefrsKd;wGif }uD;}uD; wdrf;yg;vdrfhrnf [k vkH;0 rxifrSwfcJhrdygay?

onfjcH0if;xJwGifae=uaom }uD;}uD;wdk@ OD;av;wdk@tm;vkH;onf 0ifaiG&aom pD;yGm;a&;vkyfief;udk rvkyf=u? ygwDtvkyf/edkifiHa&; tvkyfudkom 24 em&D tcsdefjynfh vkyf=uonf? olwdk@pm;0wfaea&;udk ygwDu pDpOfay;onf? xdk@a=umifhvnf; OD;av;wdk@/}uD;}uD;wdk@onf aiGudk+cKd;+cHac|wm okH;pGJ=ujcif;jzpfonf? olwdk@onf tpm;tpmudk t&omtwGuf csdKcsOfiHpyfuav;[lIoabmxm;jyD;rpm;? v#m&if;jrufrS jrufygapawmh[k ZdrfcHIrpm;? usef;rma&;twGuf oifhwifh avsmufywfatmifomcsufjyKwfpm;onf? t0wftpm;udk tvStytwGufr0wf? &moDOwk'%fudk umuG,fEkdif&kHom 0wfqif=uonf? olwdk@twGuftpm;tpmonf "mwfpmjzpf+yD; t0wftpm;onf ywfwD;omjzpfonf? }uD;yGm;a&;/ csrf;oma&;ESifh tdkpmrif;pmqdkwmrsKd;udkvnf;olwdk@rSm &SmazG pkaqmif;jcif; tvsOf;r&Sd? olwdk@,kH=unf&m EkdifiHa&; tvkyfudkom tcsdefjynfh aZmufcsvkyf=uonf? tpm;taomufudk

Page 62: AYDP 2(1)-N

6 2

"mwfpm/ t0wftpm;udk ywfwD;oabmxm;+yD; useftcsdefrsm;wGif w&m;"rRudkom aqmufwnfusifh}uH=uaom awmrD&[ef;rsm;ESifhwlvSonf? olwdk@onfvnf; olwdk@,kH=unfaom w&m;udk usifh}uHae=uolrsm;omjzpfonf? olwdk@ae&mav;onfvnf; awm&ausmif;ocFrf;av;eSifh wlvSonf? opfyifpm;yifav;awG pkHpk Hvifvif&S donf? a&wGif;E_wfcrf;em;txd a&v#Hwufaeaompdrfha&wGif;av;wwGif;vnf;&Sdonf? wdefnifav;awGvnf; &Sdonf? +idrf;csrf;wdwfqdwfaom ywf0ef;usifvnf; &Sdonf? xdk@a=umifhxdkae&mav;udk uGefjrLepfawm&ausmif;[k u|efawmfu emrnfay;xm;cJhonf?

šššš

nbufa&mufawmh tdrfa&S@uGufvyfxJwGif yvyfpwpf ukvm;xdkifav;awG cscif;+yD; pum;ajym=uonf? tv,fupm;yGJav;ay:wGif a&aEG;=urf;tdk;&Sdonf? a&aEG;=urf;aomuf&if; EkdifiHa&;aqG;aEG;=uonfrSm r+yD;Ekdif rpD;Ekdif? }uD;}uD;u =um=um rxdkifEkdifyg?nodyfr&ifhcif tdrfxJ0ifoGm;onf? n. aumif;uifonf eufjymarSmifaeonf? =u,fuav;awGu wvufvuf awmufaeonf? tdrfxJuae wGHaw;odef;wef oDcsif;oHoJhoJh=um;&onf? }uD;}uD;onf wGHaw;odef;wef oDcsif;rsm;udk }uKdufwwfonf?

}uD;}uD;onf ysOf;rem; Zmwdjzpfonf? }uD;}uD; odyfr}uD;cifrSmyif }uD;}uD; tpfr qkH;onf? xdk@aemuf }uD;}uD;tarESifh armifav;vnf;qkH;onf? }uD;}uD;u cdkufonf? }uD;}uD;a=umifh tarESifh armifav;qkH;onf[k aA'ifq&mu a[maoma=umifh }uD;}uD;tazu }uD;}uD;udkvlay;ypfonf? }uD;}uD;tbGm;u vufrcHbJ aumuf,larG;pm;xm;&onf? odk@wdkifatmif }uD;}uD;rsufESmudk r=unfhvdk[kqdkjyD; tazjzpfolutdrfuxGufoGm;awmhonf?

}uD;}uD; i,fb0wav#mufvkH;wGif aiG&Sifa=u;&Sifwdk@. zdESdyfapmfum;r_/ tpOftvma[mif;/ t,ltpGJa[mif;wdk@. t&dyfxdk;r_/trsKd;orD;rsm;udk csKd;ESdrfr_wdk@udk &ifqdkif}uKHawG@cJh&onf? }uD;}uD;. b0rSwfwrf;onf tzdtESdyfcH ArmtrsKd;orD;wdk@. b0udk udk,fpm;jyKEkdifaom a=u;rkHjyif[kqdkEkdifonf? }uD;}uD;b0 twuftusESifh ArmtrsKd;orD;wdk@. b0twuftuswdk@onf qufpyfaeouJhodk@yif?

}uD;}uD;woufwGif tdrfaxmif 3 quf&SdcJhonf? yxrtdrfaxmif (±kyf&Sifrif;om;vkyfcsifol) onf +rKd@ay:wuf aq;ukcsifonf[kqdkaoma=umifh ygwDucGifhjyKcJh&m/ }uD;}uD;uvnf; tdrfaxmifzuf yDopGm twlwuG vdkufygvmcJhonf? odk@aomf }uD;}uD;cifyGef;udkol@rdom;pku ol@armifol@om; awmjyefrcdkzdk@ acsmharmh=uonfhtcg }uD;}uD;cifyGef;u awGa0oGm;onf? }uD;}uD;udkyg rjyefzdk@ajymaomtcg}uD;}uD;onf tjiif;tckH rvkyfawmh? cifyGef;onfudk pGef@&pfjyD; ygwD&Sd&modk@ aemufw&ufrSm jyefvmcJhonf? }uD;}uD;um; onfodk@aom}uD;}uD; jzpfygonf?

}uD;}uD;.aemuftdrfaxmifonfvnf; ArmjynfuGefjrlepfygwD0if awmfvSefa&;orm;wOD;yif jzpfonf? }uD;}uD;. 'kwd, tdrfaxmifonf zdESdyfolppftpdk;&udk ckcHawmfvSefaom ppfyGJwGiftoufpGef@oGm;onf? qdk;vSygonf? tu,fIzefqif;wwfaom wefcdk;&Sifqdkwm&Sdrsm;&SdcJhv#if xdkzefqif;wwfaom wefcdk;&Sifonf tzdESdyfcH&aom jrefrmtrsKd;orD;wdk@. b0udk udk,fpm;jyKEkdifpdrfhaomiSm }uD;}uD;udk 'kuQrsKd;pkHjzifh zefqif;cJhavovm;[kyif xifp&mjzpfonf? jrefrmtrsdK;orD;wdk@. tzdESdyfcH&r_ uHqdk;r_rsKd;awGudk }uD;}uD;b0rSm awmfawmf rsm;rsm;}uKHawG@cJh&avonf? }uD;}uD;b0onf Zmwfematmif vkyf}uHzefwD; a&;om;xm;aom pdwful;,OfZmwfvrf;rsm;xufyif ZmwfemvSonf?odk@aomf }uD;}uD;. b0Zmwfvrf;onf tvGrf;taqG;Zmwfvrf;wyk'fr[kwf? tm;wuf&$ifvef;zG,f Zmwfvrf;wyk'fjzpfonf?tb,fha=umifhqdkaom uH=urRmqdk;tm;vkH;udk }uD;}uD;u atmifatmifjrifjrif jzwfausmfEkdifcJhaoma=umifh jzpfonf? wu,fawmhtcuftcJrsm;udk ausmfjzwfEkdifjcif; &Sdr&SdqdkonfrSm tcuftcJ }uD;r}uD;u t"du rus? t±_H;ray;wwfaom ZGJ/ pdwf"mwf&Sdr&SdqdkaomtcsufeSifh trsm;qkH; oufqdkifonf? 'guawmh }uD;}uD;b0udk =unfh+yD; u|efawmfawG;rdaom oifcef;pm jzpfonf?

}uD;}uD;udk,fwdkifa&;aom “t±k%fOD;c&D;onf”udk u|efawmfzwfzl;cJhonfrSm =um+yD? }uD;}uD;udk vlcsif;awG@&awmh xdkyg;v#yfv#yfao;oG,foG,f trsKd;orD;onf onfavmufqdk;0g;aom uH=urRmawGudk b,fvdkrsm; ausmfv$m;atmifjrifcJhygoenf;[k u|efawmf tHhyiftHh=ordonf?

}uD;}uD;u a&S;a[mif;aESmif;jzpf wcsdK@udk jyefajymjyonf? ysOf;rem;udk &efol@e,fqdk+yD; tpdk;&ppfwyfu a,musfm;rSefor# tukefqGJowfonf? &GmawGwGif }uD;aumif}uD;rm; a,musfm;[lI rnfrnf&& rusefatmifjzpfoGm;onf? uGefjrLepfygwDu ysOf;rem;udkodrf;+yD;ajr,ma0jcrf;a&; vkyfay;awmh tvkyfvkyfrnfh a,musfm;om; r&Sd=uawmh? ajr,ma0jcrf;a&; vkyfr,fqdk&if vifa0jcrf;a&;vnf; vkyfay;ygOD;[k &GmolawGu qdk=uonf? xdk&GmawGonf tcktcg aejynfawmfjzpfvmaomae&myif jzpfvdrfhrnf[k u|efawmfhrsufpdxJwGifjrifa,mifrdonf? ,cktcg aejynfawmfwGif &Sifbk&ifozG,f jyKrlaexdkif=uolrsm;onf xdkpOfu a,musfm;awGudk qGJowfaom ppfAdkvfawGESifholwdk@ tquftEG,fawGyif jzpfvdrfhrnf[kvnf; awG;rdonf?

}uD;}uD;onf twlygvmaom &Jabmftyk/ ol@orD;i,fESifh om;i,fav;udk n‡mwmrdaoma=umifh &efol@vuf0,f usa&muftzrf;cHcJh&aom tjzpfudkvnf; u|efawmfwdk@udk ajymjyonf? tyktpfru &efoludk vufwdk@vdkufjcif;jzpfonf?

“}uD;}uD;u rD;zdkacsmifxJrSm xrif;pm;aew,f? olwdk@[dkbufrSm ajymaewJhpum;awGudk }uD;}uD; =um;aew,f? vmzrf;wJhvluvSrf;ajymw,f? r=unfav;æ cifAsm;xrif;pm;jyD;&if 'DudkvmcJhyg? cifAsm;udk u|efawmfwdk@ wyfeJ@ 0dkif;xm;+yD;+yDvdk@ vSrf;ajymw,f? wu,fawmholwdk@rSm wyfygrvmygbl;? rD;zdkacsmif tjyifbufudk }uD;}uD;=unfh+yD;yg+yD? 'gayrJh tykeJ@orD;av;udk iJhjyD; }uD;}uD; tzrf;cHvdkuf&w,f?”}uD;}uD;onf avoHat;at;av;ESifhyif ajymjyonf?

}uD;}uD;onf ygwDu wm0efay;aomtcg “A[kd jynfol@obif” 0g'jzef@tzGJ@&J@ jyZmwfrif;orD;tjzpf ygwD vlxkqufqHa&;tvkyfwm0efrsm;udk vkyfcJhzl;onf? aq;ynmoif,l+yD; aq;wyfwGif wm0efxrf;aqmifcJhzl;onf? }uD;}uD; vufatmufwGif

Page 63: AYDP 2(1)-N

6 3

trsKd;orD;&JabmfawG trsm;}uD; &Sdonf? olwdk@u }uD;}uD;udk cspf=uonf? olwdk@u }uD;}uD;udk q&mr}uD;[k ac:=uonf?}uD;}uD;udk tckaemufqkH;tdrfaxmifjzpfonfh OD;ausmfaqGu vufxyfcGifh awmif;onfhtcg }uD;}uD; wynfhawGu }uD;}uD;bufu

em=uonf? OD;ausmfaqGESifh oabmrwlEkdifjzpf=uonf? oHa,mZOfawGa=umifh wzufowf±_jrifwwf=uaom vl@oabmygay? }uD;}uD;udkESajrmwm oufoufomjzpfygonf? wu,fawmh OD;ausmfaqGonf }uD;}uD;xuf 15 eSpfavmufyif i,fygao;onf? odk@aomf OD;av;OD;ausmfaqGcrsm }uD;}uD;ESifh vufxyfzdk@ta&; awmfawmfyif uwday;&&Smonf? }uD;}uD;udk awmfvSefa&; tarGtESpfvdkoabmxm;+yD;xdef;odrf;apmifha&SmufoGm;ygrnf [k uwdjyK vufxyfcJhonf?

a,musfm;eSifhrdef;r toufcsif;uGmv#if txl;ojzifh rdef;ru a,musfm;xufodyf}uD;v#if tdrfaxmifa&; tqifrajywwf[kwcsKd@u xif=uonf? wu,fawmh OD;av;ESifhusrSom cdkifcHhwnf+rJ+yD; +idrf;csrf;aom tdrfaxmifonfb0udk }uD;}uD;ydkifqdkifcJh&onf?OD;av;ESifhom =um=um aygif;cJh&onf?

xdkodk@aom tcspfrsKd;um; &Sm;rS &Sm;vSygbdjcif;? awmfvSefa&;orm;/ uGefjrLepfqdkv#if olwdk@ESvkH;om;awGrSm =urf;+yD;rmaevdrf hrnf[k wcsKd@u xifwwf=uonf? OD;av;OD;ausmfaqGESif h }uD;}uD;wdk@. cspfjcif;arwWmudkom oabmaygufv#ifESvkH;om;odrfarG@El;nHh+yD; tifrwefvlom;qefaomolrsm;om uGefjrLepfjzpfvm=uonfudk em;vnfEdkif=uygvdrfhrnf?

u|efawmfwkd@ jyef=urnfh reufwGif rdk;uav;u wzGJzGJusaeonf? xdkodk@ rdk;av;wzGJzGJusaeaoma=umifh }uD;}uD;udk tdrfxJrSmyifae&pfzdk@ u|efawmfwkd@u wdkufwGef;onf? }uD;}uD;u vufrcHyg? awmfvSefa&;&Jabmfrsm;aqmif;aom =u,feDwyf OD;xkyfpdrf;uav;udkaqmif;jyD; wHcg;ayguftxd vdkufydk@onf?

'g-aemufqkH;yJ[k u|efawmfwdk@ r&dyfrdcJh? aemufwacguf vmOD;rnf[kom wGifwGifajymcJhonf? cif&maqGrsKd;/ jrdef&m[if;aumif;[kqdkwwf=uonf? ESpfaygif; ESpfq,f/ okH;q,f odu|rf;qufqHcJhaomfvnf; wcsKd@vlawGESifh &if;ESD;csifrS &ifESD;=uonf? }uD;}uD;udkawmhESpf&ufokH;&ufom vlcsif;qkH+yD; pum;ajymcJh&aomfvnf; ESpfaygif;ESpfq,f/ okH;q,f odu|rf;qufqHcJh&olwa,mufvdk oHa,mZOfjzpfrdonf?

}uD;}uD; owif;udk p˜=um;awmh r,kHcsifrd? aocsmatmif vSrf;ar;rdonf? aocsmygonf? EkdifiHwum trsKd;orD;rsm;ae@wGif}uD;}uD;uG,fvGefcJhavonf? xdkae@onf rav;&Sm;uae w±kwfjynfodk@vmaom av,mOf}uD;wpif; aysmufjcif;rvS aysmufqkH;oGm;cJhaomae@vnf;jzpfonf? u|efawmfwkd@twGufvnf; xdkenf;ESifESifyif? u|efawmfwdk@ vli,f &Jabmfrsm;. av,mOf}uD;vnf; ±kyfj'yfaysmufqkH;cJhav+yD? }uD;}uD;udk aemufb,faomtcgrS u|efawmfwdk@ awG@Ekdifrnf r[kwfawmh? xkd+rKd@uav;&Sd uGefjrLepf awm&ausmif;uav;odk@vnf; aemifb,fawmhrS xyfa&mufrnf[k rxifawmhygacs?

ausmfZifrif;

Armjynf0,f=u,feDawG vif;cJhw,f

wkdif;jynfu rarhtyfaom vli,f yk*~K dvfxl;rsm;

(trSm? ? 1945 ckESpfavmufu ArmjynfeJ@ =u,feDrsm; qkdwJhpmtkyfxJrSm “wkdif;jynfu rarhtyfaom vli,fyk*~Kdvfxl;rsm;”ta=umif; pma&;q&m jra'gif;nKdua&;om;rSwfwrf;wifcJhygw,f? t*Fvdyfe,fcsJ@ qef@usifa&;eJ@*syefawmfvSefa&;&J@ yGJOD;xGufeJ@ wyfOD;tcef;rSmtoufay;vSLoGm;cJh=uwJh Armjynf&J@ om;aumif;&wemrsm;ta=umif;*k%fjyKa&;zGJ@xm;wmyg? ocifAkdvf/ ukdnDav;/ e*g;eDukdxGef;a&$/Akdvfol&eJ@ AkdvfAxl;wkd@ ta=umif;awG yg0ifygw,f? olwkd@wawG[muGefjrLepf0g'ukd ukdifpGJcJh=uol acgif;aqmifrsm;/ &Jabmfrsm; jzpf=u+yD;e*g;eD ukdxGef;a&$uawmh ArmjynfrSm uGefjrLepf0g'eJ@ vuf0JtawG;tac:pmayrsm;ukd jzef@csdcJhwJh e*g;eDpmtkyfwkdufu wm0efcH t,f'Dwmjzpfygw,f? ygwDpdef&wk t}uKdtjzpf t*Fvdyfe,fcsJ@qef@usifa&;eJ@zufqpfawmfvSefa&;rSm wkdif;jynftwGuf toufay;vSLoGm;cJh=uwJh'D&Jabmfrsm;ta=umif; ta&;awmfykH*sme,fu jyefvnf xkwfazmf+yD;rSwfwrf;wif *k%fjyKvkdufygw,f?)

Page 64: AYDP 2(1)-N

6 4

urBmay:rSm trGefjrwfqkH;tvkyfjzpfwJh urBmol urBmom;awG&J@ vGwfvyfa&;twGuf æig hwb0vkH; ig htoufwacsmif;e J@ig hc Ge fæig htm;awGukd tyfESi f;c J hw,fævkd@ b0csKy f+i dr f;cgeD;tcs de frSm ajymoGm;Ek di fatmif aexkdi fusif h}uHwwf&r,f?

(±k&Sm;acgif;aqmif}uD; vDeif)

ocifAkdvf[m ygwD pwifwnfaxmifwJhtcsdefuwnf;u rmhufpf0g'ukd ,kH=unfouf0ifoltjzpf ArmjynfuGefjrLepfygwDwnfaqmufa&;vkyfief;rsm;rSm yg0iftvkyftau|; jyKcJholyg?

Armjynfokd@ rmhufpf0g' pwifa&muf&SdvmprSmyJ “um;vfrmhufpf”pmtkyfukd a&;om;xkwfa0+yD; rmhufpf0g'ukd jzef@csday;cJholwOD;vnf; jzpfygw,f?

*syefacwfrSmusawmh ol[m ukefpnfESifh wifaqmifo,fykd@a&;Xme twGif;0ef ocifoef;xGef;&J@ tyg;awmf+rJvufaxmuftwGif;0eftjzpf wm0efxrf;aqmifcJhygw,f? xkdtcsdefu ocifAkdvf[m touf 30 cef@t&G,f &Sdr,fvkd@ cef@rSef;&ygw,f?*syefvufatmufrSm 'Dvkd tvkyf vkyfae&wmukd ocifAkdvf[m rESpf+rKd@yg? rcspfaomfvnf; atmifhumerf;ae&wJhtcsdefyg? ocifoef;xGef;ukda&m ol@ukdyg *syefppfbufu t+rJwap apmifh=unfhaewm jzpfygw,f?

ocifAkdvf[m acgif;rSm qHyif tenf;i,favmufom &Sd+yD; qHyifu|wfaewJh tajctaeukd jyoaeygw,f? xkdtcsdefuocifAkdvf[m ykd;&Syftusô/ umuDabmif;bDukd 0wfxm;vkd@ w±kwfvkdvkd *syefvkdvkd xif&ygw,f? pum;ajym&ifawmh &,fumarmumajymqkdwwfygw,f?

“'Dvkd zufqpf*syefatmufrSm ±Hk;tvkyf vkyf&wm odyfpdwfyifyef;wmyJ? æ'geJ@ u|efawmfhukd pmtkyfwtkyf &Smay;prf;yg?tdef*,fa&;wJh tifwD*sL;&if;pmtkyf? tck odyf zwfcsifwmyJ? pdwfysufvm&if rmhufpf0g' pmtkyfawG &Smzwfaewm? u|efawmfwkd@eJ@'D*syefawGeJ@ t+rJwkdufae&wmyJ? 24 em&DrSm 24 em&DpvkH;yJ? u|efawmfwkd@0ef}uD; ocifoef;xGef;qkd&if *syefawGu csOfvnf; csOfw,f?tokH;vnf; v$wfcswmyJ? 0ef}uD;uqkd&if EGm;eJ@vSnf;awG odrf;wJh udpP/ om;a&wefcsdef b,favmufay;&r,fqkdwJh udpPawGukdjyif;jyif;xefxef}uD; twkduftcH ajymaewmyJ? ArmawG rGJoxuf rGJr,f? trkef;cH+yD; ajymaevkd@r&&if 0ef}uD;tpnf;ta0;wifjy&OD;r,fqkd+yD; tcsdefqGJxm;w,f? 'DudpPrsKd;u ocifoef;xGef;rS wwfEkdifwmyJ? 'DEGm;vSnf;odrf;wJh udpP/ ac|;wyfudpP[m *syefawGaoyef;yGifhpysKd;wJh t&dyfedrdwfyJ? olwkd@wawGukd awmom;awGu odyf&GHrkef;ae+yD”

ocifAkdvfu tJovkd cyfwkd;wkd; ajymjyaewmyg? acgif;arG; z±kdz&J/ ezl;ajymifajymif/ awmufajymifwJh rsufvkH;/ jzLazG;wJh oGm;/&,farmwJh E_wfcrf;/ wkd;wkd;nif;nif;eJ@ av;eufwJhpum;? 'gu zufqpf*syef vufatmufrSm [efjy tvkyfvkyfae&wJh rmhufpf0g'orm;/awmfvSefa&;wyfOD;rS Akdvfwa,mufjzpfwJh ocifAkdvf&J@ ±kyfykHv$myg?

rmhufpf0g'orm; ocifAkdvf[m tcGifhom tcsdefusa&mufwmeJ@ *syef@vufatmuf vufaxmuftwGif;0efb0uae ±kwfw&ufajrv#Kd;ovkd aysmufuG,foGm;ygw,f? wkdif;jynftwGuf zufqpfawmfvSefa&;wyfOD;rSm pGef@pGef@pm;pm; ajcpkefypf yg0ifvkdufwmyg?

1944 ckESpf pufwifbmv 10 &ufae@ reuf 6 em&DtcsdefrSm ocifAkdvf acgif;aqmif+yD; ref;0if;armif/ ukdausmf&if/ociftkef;armif/ ukdoef;/ ukdjr=unfeJ@ ukdcspfaumif;wkd@ (7) a,muf[m csufyvuf um;a[mif;uav;wpD;eJ@ &efukefrS rE©av;okd@OD;wnfxGufvmcJh=uw,f? olwkd@c&D;pOftprSmyJ tE©&m,feJ@ &ifqkdifwkd;awmhwmygyJ? olwkd@pD;vmwJh csufyvufum; yJEG,fukef;vGeftvmrSm r[mrdwfwkd@&J@ tm&fattufzfau 32-AkH;}uJwkdufav,mOfysH 2 pif;u wpif;+yD;wpif; um;aemufvkdufumpufaoewfrsm;eJ@ w&pyf ypfcwfygawmhw,f? um; rD;[kef;[kef; awmufavmifoGm;w,f? vlrsm;uawmh tcsdefrD um;ay:rS ckefcsumykef;ckdEkdifcJhvkd@ tm;vkH; toufab;rS oDoDav; vGwfcJh&ygw,f?

'gayrJh olwkd@c&D;pOfukd ocifAkdvf&J@ acgif;aqmifr_tpDtpOfeJ@ rE©av;txd qufvufcsDwufvmEkdifcJh=uw,f?rE©av;a&mufawmh AkdvfAxl;&J@ tajrmufwyfrSm tm;vkH; ckdatmif;=uw,f? pm;a&;aomufa&; AkdvfAxl;u pDpOfay;xm;±HkruqufvufoGm;&r,fh vrf;c&D;twGufvnf; tpp t&m&m jyifqifay;ygw,f?

zufqpf*syef awmfvSefa&;twGuf tdENd,jynfa&mufatmif c&D;quf=ur,fh olwkd@tzGJ@ukd AkdvfrSL;Axl;u ta&;}uD;wJh ygwD&J@pm&Gufpmwrf;awG o,f,loGm;zkd@ v$Jtyfay;vkdufygao;w,f? tJ'Dpm&Gufpmwrf;awGuawmh-1? zufqpfwkdufzsufa&; jynfol@vGwfvyfa&;tzGJ@csKyfrS a=unmpmwrf;trSwf(1)2? uGefjrLepfygwD a=unmpmwrf; trSwf(2) eJ@ trSwf (3)

Page 65: AYDP 2(1)-N

6 5

3? u&if-Arm aoG;pnf;a&;pmwrf;eJ@4? ArmjynfuGefjrLepfygwDrS tdENd,jynf uGefjrLepfygwDokd@ ay;vkdufwJh pmwapmifæwkd@ jzpf=uygw,f?

uomokd@ ta&mufoGm;r,fh olwkd@c&D;pOf[m a&$bkd/ uef@bvleJ@ aumvif;txd rD;&xm;tqifhqifhpD;&ovkdajcvsifc&D;ESif&wmvnf; &SdcJhw,f? uomteD; *[J&Gmta&mufrSm jy\em jzpfvmwmu AkdvfrSL;Axl; xnfhay;vkdufwJh ukdvSaztjyif;txef zsm;emwmyg? 'Dae&mrSm tqkH;tjzwfay;&r,fhudpP[m acgif;aqmifjzpfol ocifAkdvf&J@ wm0ef jzpfvmygw,f?&Jabmf&Jbufcsif; pmemaxmufxm;wJh pdwf&Sdayr,fh ocifAkdvf[m vkyfief;wm0efukd OD;pm;ay;+yD; c&D;qufxGufzkd@ qkH;jzwfvkdufygw,f?olwkd@&JabmfawGukd tpk 2 pk cGJvkdufw,f? wpkukd yxracgif;aqmifjzpfwJh ocifAkdvfu wm0ef,l+yD; aemufwpkukdawmh 'kwd,acgif;aqmifref;0if;armifu wm0ef,lygw,f? ref;0if;armifwkd@tpku vlem&Jabmf ukdvSazukd 0g;azmifeJ@ rJZmacsmif;twkdif; ar#m+yD; waumif;&Sdol@tpfrxH oGm;ykd@zkd@ jzpfygw,f?

ref;0if;armifwkd@tpku vlemukdvSazukd 0g;azmifay:wif+yD; rJZmacsmif;twkdif; ar#moGm;ygw,f? ocifAkdvf[m rJZmacsmif;twkdif;ESif;jrLawG=um;rS ar#moGm;wJh 0g;azmifav;ukd acsmif;ab; opfyifwyifatmufu xkdif=unhfE_wfquf&if; rsuf&nfawGawGuscJhw,fvkd@qkdygw,f? acgif;aqmif+yDopGm vkyfief;wm0efukd OD;xdyfyefovkd &Jabmf&JbufawGtay: oHa,mZOf }uD;wwfwJh ocifAkdvfyg?

ocifAkdvf&J@ aemufxyf acgif;aqmif+yDor_wckuawmh &JabmfawG tpk 2 pk cGJvkdufwJh tcgrSm ygwDpm&Gufpmwrf;awGukdacgif;aqmif+yDopGm tmrcH+yD; o,f,loGm;jcif;ygyJ?

'ghtjyif ocifAkdvf[m jrpf}uD;em; r[mrdwfppfpcef;okd@ apmpGma&mufoGm;cJhayr,fh ref;0if;armif/ ociftkef;armif/ukdcspfaumif;wkd@ uvuwWm;okd@ av,mOfysHeJ@ xGufoGm;wJhtcg vkdufygjcif; rjyKbJ pDaumrSm usefcJhwJh ol@tpku vlrsm;a&mufvmwJhtxd apmifhaecJhygw,f? 'DZifbmv 12 &ufae@ ntcsdefusrS ocifAkdvfwkd@tpk uvuwWm;okd@ a&muf&SdvmcJhjcif; jzpfygw,f?

'DZifbmv 26 &ufae@rSm ocifAkdvfeJ@ &Jabmfrsm; pwif+yD; uvuwWm;rSm ppfynmoif=um;&w,f? 1945 ckESpf Zefe0g&Dv 14&ufae@rSmawmh ocifAkdvf/ ref;0if;armif/ ociftkef;armif/ ukdoef;eJ@ ukdcspfaumif;wkd@ ukdvHbkdukd xGufcGm+yD; ppfynmxyfrHoif=um;&jyefw,f?

ocifAkdvf[m rmhufpf0g'ukd pGJpGJ+rJ+rJ ,kH=unfouf0ifcJhovkd ol@b0ukd wkdif;jynfeJ@ awmfvSefa&;twGuf ay;vSLxm;cJholyg? 'gayrJhuHraumif; ta=umif;rvSpGm awmfvSefa&;c&D; vrf;ckvwfrSmyJ ysKd&G,fEke,fwJh t&G,faumif;tcsdefrSm ol@toufukdpGef@v$wfoGm;cJh&ygw,f?

1945 ckESpf {+yDv 1 &ufae@rSm awmifile,fxJ a&muf&Sdae=uwJh ocifoef;xGef;eJ@ ocifA[def;wkd@[m ocifAkdvfeJ@ &Jabmfrsm;olwkd@xH vma&mufawG@qkHrSmukd apmifhqkdif;ae=uygw,f? av,mOfysH wpif;u ypPnf;rsm; vmcsoGm;=uayr,fh ocifAkdvfeJ@&Jabmfrsm;uawmh ay:rvmcJhyg? tJ'Dae@u ocifAkdvfwkd@ukd wifaqmifvmwJh av,mOfysH[m av,mOfysHuGif;u xGufvm+yD; (7)rdepft=umrSm rD;avmif+yD; ysufusoGm;cJhygw,f? ocifAkdvfeJ@twl [oFmwrS tm&Svli,f pnf;&kH;a&;wm0efcH ukdbodef;/ om,m0wDrSukdapmOD;wkd@vnf; toufqkH;±_H;oGm;cJh&ygw,f?

raorcsif; tn‡Of;qJ cHoGm;&wJh ukdnDav;

vlxkvkyfief;/ vlxk}uKd;yrf;r_e J@awmfvSefr _awGom vkyf&r,f?nDnGwfa&; wyfOD; zG J @&r,f? wukd,faumif;pm;a&;/ wukd,fcsif; pGef@pm;cef;awG tvkdr&Sd?

bla*&D,H acgif;aqmif}uD; 'DrDxa&mhAf

1944 ckESpf? arSmfbD+rKd@Y pyg;okawoe t&m&Sd q&m}uD; OD;apma&$(aemufykdif; uifaywkdif*syefrsm; zrf;qD;jcif; cH&ol) }uD;rSL;wJhawmifolv,form;-tvkyform;-aus;&Gm acgif;aqmifrsm; nDvmcH usif;yrSmrkd@ ,if;nDvmcHokd@ wufa&muf&ef ocifoef;xGef;ukdvma&mufzdwf=um;wJhtcg pma&;q&m jra'gif;nKd[m ukdnDav;eJ@ awG@&SdcJh&jcif; jzpfygw,f?

Page 66: AYDP 2(1)-N

6 6

zdwfpmzdwf&ef tcsdefr&vkd@ ocifoef;xGef;xH ntcsdef vlukd,fwkdif oGm;zdwf&wmyg? tJ'DtcsdefrSm *syefacwf 0ef}uD;vkyfaeolocifoef;xGef;&J@tdrfrSm ocifoef;xGef;&J@nDjzpfol ukdnDav;vnf; &Sdaeygw,f? olu atmifausmf AkdvfqHaxmufwkdeJ@yg? ol@ajymykHqkdykHukduuGefjrLepfvli,fwa,mufjzpfa=umif; od&SdEkdifw,fvkd@ qkdygw,f? pma&;q&m jra'gif;nKdukdvnf; ol@pdwfxJ &Sdovkd ukdnDav;ubGif;bGif;&Sif;&Sif; a0zefa&; vkyfygw,f? “tck cifAsm;u bmvJ? tvkyfawG okH;av;vkyf wcgwnf; vkyfaewmvm;?ol&Jaumif;csD;usL;a&;tzGJ@?wd&p>mef arG;jrLa&;toif;/ vlxknDvmcH? cifAsm;u pma&;q&mvm;/ EkdifiHa&;orm;vm;? wckckukdpGJrvkyfwmu bma=umifhvJ”

'Dvkd a0zef+yD; wkH@jyefcsufukd r=um;&ao;vkd@ ukdnDav;[m pmzwfvkduf/ jra'gif;nKdukd =unfhvkduf vkyfaeygw,f? 'ga=umifhjra'gif;nKdu jyef+yD; acsy ajymqkdygw,f? ocifoef;xGef;vnf; ab;rSm &Sdaeygw,f?

“wd&p>mefarG;wm&,f/ vlarG;wm&,f/ ol&Jaumif; arG;wm&,f æwqufwnf;yJ”tm;vkH; &,f=uygw,f?“u|JEGm;wd&p>mefawG r&Sd&if v,form; r&SdEkdifbl;? owWdaumif;wJh yk*~KdvfawGukd wkdif;jynfu arhxm;&if ig;yg; arSmufwwfw,f?

tck ArmawGu *syefawGukd a=umufae=uw,f? 'Dawmh u|efawmfwkd@vnf; wwfEkdifwJhbufuae OD;0dpm&/ q&mpH/ &JabmfokH;usdyfpmtkyf/ol&Jaumif;csD;usL;a&;tzGJ@awGeJ@ aoG;xkd;ay;aewmyJ”

“pma&;q&mvm;-EkdifiHa&;orm;vm;qkdwmuawmh Oyrm-uGefjrLepfu0d}uD; um;vfrmhufpf[m EkdifiHa&;vnf; vkyfw,f?pmvnf; a&;w,f? uGefjrLepfpmtkyfawG a&;w,f? t&if;usrf;ukd =unfh? ygwDvnf; axmifw,f? &if;epfaZwef qkdwJh owif;pmxkwfw,f? e,l;a,mufwkdif;vnf; vSrf;a&;ao;w,f? pma&;q&m/ owif;pmq&m/ EkdifiHa&;q&m? 'DvkdyJ vkyfcJhwmyJ”

ukdnDav;[m we*FaEGae@awmifrS tem;r,lbJ tvkyfqif;wwfolyg? i,f&G,fol wOD;jzpfayr,fh }uD;av;wJh }uKd;ukdiftvkyfukd(tar&duef&J@ aphpyfaocsmr_/ ±k&Sm;&J@ ZGJowWdrsKd;eJ@) rem;wrf; vkyfavh&Sdolvkd@ qkdygw,f? toif;tzGJ@aygif;rsm;pGm&J@ OD;pD;}uKd;ukdifwm0efukdxrf;aqmifae&olqkdawmh ol@vkyfief;wm0ef b,favmuf }uD;av;r,fqkdwm rSef;qodjrifEkdfifygw,f?

zufqpfawmfvSefa&;twGif; tm&Svli,faygif; ajrmufjrm;pGm awmfvSefa&;orm;rsm; jzpfoGm;&wm[m ukdnDav;&J@aumif;r_a=umifhvkd@ qkdygw,f? ukdnDav;[m &Jabmfrsm;a&S@rS pHerlemaumif;ukd vrf;cif;jyoay;Ekdifolyg?

ukdnDav;[m pum;rsm;rsm; rajymbJ tvkyfukdom &Gyf&Gyfc|Hc|H vkyfukdifwwfygw,f? ºum;0gvkdpdwf r&Sdyg? yv$m;wJht0wftpm;rsm;ukdvnf; r0wfqifyg? av,mOfysHbdeyfukd pD;ygw,f? csnfvkHcsnfeJ@ yifeD&Syftusôwkd@ukd 0wfqifwwfygw,f? qHyifucyfwkdwkdyg? ykodrfxD;wacsmif;eJ@ ajcvsifav#muf+yD; tvkyfqif;wwfygw,f? +rKd@jyxuf aus;vufOD;pm;ay;vkyfief;awG vkyfukdifzkd@ ykdrkdvkdvm;olyg?

oxkHe,fbufrSm zufqpfawmfvSefa&; vkyfief;rsm; vkyfaqmif&ef ukdnDav;ukd at-tufzf-tkd tzGJ@csKyfuwm0efay;apv$wfcJhwmyg? ukdnDav;u tm&Svli,ftvkyfrsm; vkyfaqmif&efqkdwJh ta=umif;jycsufeJ@ xGufcGmoGm;cJhygw,f?

ukdnDav;wkd@ vlpk oxkH+rKd@pGef&Sd bkef;}uD;ausmif; wausmif;rSm pcef;cs aexkdif=uygw,f? wae@awmh tJ'Dbkef;}uD;ausmif;xJokd@*syef 3 OD; 0ifvmwJhtcg ukdnDav;wkd@u ypfcwfokwfoifypfvkdufygw,f? xkd&Gm&Sd vlxku *syefawGu *vJhpm;acsEkdifa=umif;/ wae&majymif;a&$@aexkdifoifha=umif; owday;=uygw,f? ukdnDav;wkd@vlpku olwkd@ cyfa0;a0; ajymif;a&$@oGm;vkduf&if oufqkdif&mawmfvSefa&;wyfzGJ@rsm;eJ@ tqufjywfoGm;rSm pkd;&drfygw,f? 'ga=umifh cyfa0;a0; ajymif;a&$@wm rvkyfygbl;? eD;&m tjcm;bkef;}uD;ausmif;wausmif;okd@om ajymif;a&$@ aexkdifvkdufygw,f?

ukdnDav;wkd@ukd *syefrsm;u vkdufvH&SmazGaea=umif; vlxku owif;vmay;ygw,f? 'ga=umifh ukdnDav;/ ukdoef;nGef@ eJ@tjcm;&Jabmfwa,mufwkd@[m oxkHteD;u awm&Gmw&Gmokd@ oGm;zkd@ +rKd@v,f vrf;r}uD;twkdif; vmcJhygw,f? tJ'Duae rD;&xm;blwm&kHqDoGm;wJhvrf;twkdif; xGufcJh=uwmyg?

olwkd@aemufu *syefrsm; vdkufvHae=uwmukd t&yfom;rsm;u awG@jrif=uw,f? “cifAsm;wkd@ukd zrf;&atmif *syefawGvkdufvmae+yD/ ajy;=uyg”vkd@ owday;ygw,f?

aumif;uifrSmvnf; wkdufav,mOfysHwpD; 0JaewJhtcsdefyg? “*syefawG u|efawmfwkd@ukd zrf;&atmif vmwm r[kwfygbl;?av,mOfysHvmvkd@ ajy;=uwmyg”vkd@ ukdnDav;wkd@u tajzay;+yD; ukd,fhav#muf&r,fhvrf;twkdif; qufav#mufae=uygw,f?

t&yfom;awG jrifwm rrSm;yg? c%t=umrSm ukdnDav;wkd@wawG vSHpGyfawG wazG;azG; wajymifajymift=um;a&muf&SdoGm;ygawmhw,f?

Page 67: AYDP 2(1)-N

6 7

olwkd@ukd &if0 vSHpGyfeJ@awh+yD; vufjyef}uKd; wkyfum tcsKyfaxmifokd@ ac:oGm;cJh=uwmyg? olwkd@ 3 OD;ukd wae&mpD cGJ+yD; vufjyef}uKd;wkyfvsufom; wnvkH; csKyfaESmifxm;=uw,f? rkd;aomufcsdefrSm ukdoef;nGef@u xGufajy;vGwfajrmufoGm;w,f?

tpwkef;u ukdnDav;ukd ukdnDav;rSef; *syefawG rod=uygbl;? 'gayrJh &efukefu ajymif;vmwJh eumrl&m;vkd@ac:wJh *syefuifaywkdifu ukdnDav;ukd rSwfrdoGm;ygw,f? “rif; 0ef}uD; ocifoef;xGef;&J@nDyJ/ uGefjrLepfr[kwfvm;”qkd+yD; &if0ukd ppfzdeyfeJ@aqmifhuefvkdufygw,f? w&pyf ±kdufESufygw,f? raorcsif; trsKd;rsKd; n‡Of;yef;ESdyfpuf=uwma=umifh ukdnDav;[mzufqpf*syefawmfvSefa&;&J@ wmxGufc&D;rSmyJ *k%fa&mifajymifpGm usqkH;cJhygw,f?

(20-9-45) ae@vnf 1 em&Dtcsdef? &efukef+rKd@ ukd,fhrif;ukd,fcsif;vrf;&Sd vli,ftpnf;t&kH;zGifhyGJrSm tpnf;t&kH; OuUÏ OD;b*srf;uzufqpfawmfvSefa&;rSm *k%fa&mifajymifpGm usqkH;oGm;cJwJh vli,ftpnf;t±Hk;0if ol&Jaumif; ukdnDav;/ ukdbodef;wkd@ ukdcsD;usL;ajymqkdum *k%fjyKcJh+yD; wufa&mifvmwJh vlxky&dowftaygif;uvnf; 'D ol&Jaumif;tmZmenfESpfOD;ukd OD;nGwftav;jyKcJh=uygw,f?

usKyf awmfvSefa&;wkdufyGJtwGif; yg0ifaqmif&GufcJhwm 10ESpfausmfoGm;yg+yD? 'D&Snf=umvSwJh vHk;yef;tm;xkwfr_twGif; wav#mufvHk; b0ukd ±kd;±kd;om;om; aexkdifausmfjzwfcJhwmyg? b,fwkef;urS ZdrfrcHcJhzl;ygbl;? vkyfief;awG pDrHcef@cGJzkd@ aiGoef;eJ@csD+yD; t+rJ&SdaecJhayr,fh awmfvSefa&;twGuf &SmazGpk aqmif;xm;wJhaiGukd awmfvSefa&; vkyfief;&yfawGtwGuf enf;enf;csif;om oHk;pGJcJhygw,f? 'gukdyJwcsdK@vlawGu =unfhjrif&mrSm tHh=op&mvkdvkd wdrf;apmif;pGm =unfhjrifcJh=uw,f? 'grSr[kwf 'gukdyJ yHk}uD;csJ@ tjypfzkd@p&mvkd@ xif ae=uw,f? 'gqkd&ifawmh pOf;pm;qifjcifr_[m wdrfvGef;vSw,f? trsm;twGuf ukd,fusdK;pGef@a&;qkdwm uGefjrLepfygwD0ifwkdif; &Sdae&r,fhaumif;rGefwJh tusifhpm&dwWjzpfw,f? 'ga=umifh wcsdK@vlawGursm;usKyfrSm aiGwcsdK@wav pkaqmif;xm;wmrsm; &Sdovm;vkd@ ar;vmcJh&if usKyf cifAsm;wkd@ukd pdwf0ifpm;p&maumif;wJh tjzpftysufwckajymjycsifygw,f?

usKyf oHk@yef;tjzpf tzrf;cH&wJh tJ'D&uf[m pdwfnpfp&mtaumif;qHk;ae@aygh? usKyfukd opfawmwckxJrSm ppfom; 2 a,mufu awG@ oGm;wmyg? usKyf b,fvkdvlvJqkdwmukd pOf;pm;rdvkdufwmeJ@

usKyfqDuae aiG'*Fg; &maxmifcsD &SmazGodrf;qD;&rdawmhrSmyJ 'grSr[kwf a&$vufaumuf a&$vufpGyfawGvkd ypPnf;awGawmh odrf;qD;&rdawmhrSmyJ/ yGaygufawmh wkd;+yD/ rar#mfvifhbJ }uD;yGm; csrf;omawmhr SmyJqk d +y D; tauseyf}uD; auseyfoGm;=uwmayg h?'Dpdwful;eJ@yJ usKyfukd,fay:rSm+cHKxm;wJh +cHKv$mtuôs&J@ vnfukwfuae ajctdwftxd [kdprf;'Dprf; vkduf&SmawmhwmygyJ?tdwfaqmifem&DwvHk ; / azmifwde fwacsmif;r Sty aiGa=u;wjym;wcsyfr S &SmrawG@awmh olwkd @ a'golyke fxvmw,f?wae&m&mrSm aiGawGuk d 0 Sufxm;vkd @om &SmrawG@Ek di fwmjzpf&r,fvkd@ wGufq=ujyefw,f? olwkd@[m b,fbufvufrSmvufypfAHk;wvHk;&J@ opfom;vufukdifukd ukdifxm;+yD; nmbufvufu vufypfAHk;&J@ peuf}udK;ukdqGJum ajcESpfzufukd wvSrf;avmuf cG Jvkduf+yD; vufypfAH k;eJ@ ypfawmhr,fh taetxm;eJ@qkd;oGrf;,kwfnHhwJht=unfheJ@ usKyfukd pkduf=unfh+yD; +cdrf;ajcmuf[def;a[muf }udrf;armif;ygawmhw,f?

“aiGawGjrefjref xkwfay;prf;/ xkwfray;vkd @uawmhwcsDwnf;eJ@ rif;ukd azmufcGJowfypfvkdufvkd@ toufaysmuf

±kd;om;pGm qif;&Jjcif;

pdrf; jrjr0k di f;

'Daqmif;yg;[m w±kwfjynf ypPnf;rJ hvlwef;pm; awmfvSefa&;orm;}uD;vnf; jzpf ppfa&;yg&*l}uD;vnf;jzpfwJh zefZpfrif (Fang zhimin)(Armjynfu pmzwfy&dwfowfuawmh zefcs Dri f;vk d@ &i f;ES D;c J h +y D; jzpfygw,f?) &J @ ausmf=um;wJh vuf&mrGef wyk' fjzpfw,f? w±kwfjynfu ausmif;oHk; pmtkyfawGrSm ausmif;oifcef;pmtjzpfvnf; xnfhoGif;azmfjyxm;=uw,f? ArmjynfuGef jrLepfygwD/ A[k daumfrwD& J @ ‘jynfol@toH’toHv$i f hc J hpO fuvnf; toHv$if hc J hz l;ygw,f? ol[m w±kwfjynf usef;qD;jynfe,f/ ,D,efc±k di f / pef[if+r dK @om; jzpfw,f? 1922 =o*kwfvrSmqkd& S,fvpf0g' vli,ftzGJ @0i f/ 1923 rwfvrSm w±kwfjynf uGe fjrLepfygwD&J @ ygwD0ifjzpfvmw,f? w±kwfjynfwyfeDawmf&J @xdy fwef;acgif;aqmifwa,muf jzpfcJ h +y D; ygwD wnfaqmufa&;/ wyfrawmf wnfaqmufa&;eJ@ tm%meDwnfaqmufa&;qkdi f&moabmw&m;awGuk d rmhufp f0g'ukd w±kwfjynf tck di ftrmvufawG@e J @ aygif;pyfzefwD;c J h +y D; ‘zefZpfrif& J@ nGef @aygi f;usrf;’tjzpf xkwfa0cJ hygw,f?1935 rSm ulrifwefwyfawG&J@ zrf;qD;wm cHvkduf&+yD; usef;qD; jynfe,f/ eefcseftusOf;axmifrSm wdwfwqdwfvky f}uH owfjzwfypfwm cHoGm;cJ h&ygw,f? 2009 ckESpfrSm ‘w±kwfjynfopf xlaxmifa&;twGuf xl;c|efpGm tus dK ; jyKc J hol-pHjyol& Jaumif; 100’ pm&if;0i ftjzpf azmfjyc Hc J h&w,f?

Page 68: AYDP 2(1)-N

6 8

oGm;r,f”“tdk - 'Dvkdpdwfqkd;rmefqkd; &Sufp&maumif;wJh rsufESm ay;eJ@

vkyfraeygeJ@? ighrSm wu,fhukd aiGqkdvkd@ wjym;wcsyfawmifrS r&Sdbl;?ig@qDuae yGaygufwdk;+yDvkd@ pOf;pm;xm;rd&ifawmh rif;wdk@awmh vGJukef+yD”vkd@ usKyfu &,fusJusJeJ@ ajymvkduf&w,f?

“rif; b,fol@ukd vdrfaewmvJ? rif;vkd t&m&Sd}uD; vkyfaeol[m aiGr&Sdbl;wJhvm;”vufypfAHk;ukdifxm;wJh ppfom;[m wu,fhukd r,Hkr=unfjzpfaew,f?

“aiGr&Sdwm vHk;0rjzpfEkdifbl;/ wae&m&mrSm 0Sufxm;wmjzpf&r,f/ ig[m t&m&SdtdrfawGu xGufvmwJh ulrifwef ppfom;a[mif;}uD; wa,mufuG/ ighukd vdrfvkd@r&bl;”? usef˜ppfom;wa,mufu wzufuajym&if; cg;ukef;+yD; wckck&Edk;Ekd; ar#mfvifhcsufeJ@ tusôeJ@ abmif;bDukd axmifh}udKaxmifh=um;rusef tao;pdwfqkyfe,faejyefygw,f?

“rif;wkd@ ighpum;ukd ,Hkprf;yguGm/ tvum; tvkyf±_yfraeeJ@/ ighukd rif;wkd@ ulrifweft&m&SdawGeJ@ E_dif;raeeJ@/ rif;wkd@ t&m&SdawGwkdif;rSm aiG&Sdygw,f/ ighrSm 'Dae@wu,fhukd ighvufxJrSm wjym;wcsyfrSr&Sdbl;/ igwkd@ awmfvSefa&;vkyfaewmvnf; igwOD;csif; }uD;yGm;csrf;omzkd@ vkyfaewmr[kwfbl;”vkd@ olwkd@ukd &Sif;jyvkdufw,f?

c%aeawmh olwkd@ usKyfukd,fcE<may:u bmrS &Smvkd@xGufrvmrSef; &Sif;&Sif;vif;vif; od&SdvmwJhtcsdefrSm tuôs abmif;bDawGqkyfe,f&SmazGprf;=unfhwmawGukd &yfvkduf=u+yD; usKyfykef;atmif;cJhwJhae&m&J@ ywfywfvnfukd acgif;ikdufpkdufcs *±kwpkduf t}udrf}udrf&SmazG=uayr,fhvnf; bmrS &Smvkd@r&ygbl;? olwkd@b,favmufrsm;ar#mfvifhcsuf qHk;±_H;oGm;=uygvdrfh? vufypfAHk;ukdifxm;+yD; ypfcGJvkduf

csifwJhppfom;[m qGJxkwfxm;wJh peufwef}udK;ukd opfom;vufukdifxJ jyefvnfxnfhydwfvkduf+yD; usKyfem&DeJ@ azmifwdefukd vk,lvkdufygawmhw,f? tJ'Daemuf &vmwJhem&DeJ@ azmifwdefukd a&mif;pm;ypfvkduf+yD; &vmwJhaiGukd w0ufpD cGJa0,lvkduf&if bmrS pum; rsm;aep&m rvkdawmhbl;vkd@ tcsif;csif;ajymqkdvkduf=uw,f? olwkd@[m,Hkvnf;r,Hk tHh=owJht=unfheJ@ u|efawmhfwukd,fvHk; ajcqHk;acgif;qHk;3-4 }udrf =unfhvkduf+yD; “oGm;”vkd@ +ydKifwltrdef@ay;vkdufawmhw,f?

usKyftdrfrSm wcsdK@OpPm"eawGrsm; &Sdovm;vkd@ ar;=uOD;rvm;? 'gqdk&if usKyf c%avmuf jyefpOf;pm;vkdufyg&apOD;? a=omæ owd&+yD? &Sdygw,f/ &Sdygw,f? rsm;rsm;awmh a&wGufzdk@ rvkdygol;?rESpfu aEGOD;rSm usKyf0wfzkd@ usKyfZeD;u ay;xm;wJh twGif;cHtuôs/tay:±Hktuôs&Snf/ abmif;bD&Snf 3˜4 xnf/ tay:atmuf 2 zufvHk;rSm zmax;xm;wJh csnfxnfeJ@&ufvkyfxm;wJh ajctdwf 2 pHk &Sdygao;w,f? ulrifwef xkd;ppfeJ@ }uHKwJh tcsdefrSm tvkt,ufcH&rSmpkd;vkd@tJ'gawGukd awmifay:u v#dKxJacsmufxJrSm 'DESpfaEG&moDrSmoHk;zkd@ odrf;qnf;xm;w,f? 'gawG[m usKyf&J@ csrf;omor#awGyJaygh? usKyftaeeJ@tzk d;weftarGcHypPnf;wcs d K @uk d ajymvk duf&wmjzpfvk d @ olaX;olºu,fawG&J@ uJh&J@ 3 &uf qkdwmrsdK;awmh rcH&bJ &Sdaumif;yg&J@?

qif;&JpGm ±kd;om;jcif;/ jzLpifjcif;eJ@ +cdK;+cHac|wmpGm aexkdifpm;aomufjcif;wkd@[m wu,fawmh usKyfwkd@awmfvSefa&;orm;awGtzkd@ tcuftcJ tajrmuftjrm;ukd atmifjrifausmfeif;EkdifapwJht&mawGygyJ?

pdrf; jrjr0k di f; 15/ 4/ 2014?

a&G;aumufyGJvm;rsufvSnfhyJGvm;

'Duae@ vli,f/ vlvwf awmfawmfrsm;[mygvDref'Drdkua&pD acwf a&G;aumufyGJ rJqG,fpnf;a0;yGJawG eJ@awmfawmf pdrf;ae=uw,f? vl}uD;ydkif; wcsdK@uawmh od=urSmyg?a&G;aumufyGJukd rDcJh=u/ rJxnfhcJh=ur,fxifygw,f?

1960 ck zqyv acwfu &efukef+rdK@ / rif;rEdkifuGufopf /jrufcif;jyifrSm 0ef}uD;csKyf OD;Ek &J@ rJqG,f tpnf;a0; }uD;[m=uufysHrus pnf;um;vSygw,f? vmorSs vlawG wdk;a0S@ =unfh=u/em;axmif=uw,f? OD;Eku pum;ajym aumif;aumif; eJ@ qdkawmhy&dowfuvnf; vufckyf vuf0g; wajzmif;ajzmif;eJ@ tm;ay;axmufcH=uwm jrifa,mif aerdygw,f? tckqdk&ifawmh tESpf50ausmf jzpfcJh=u+yD? acwfawG ajymif; / vlawGajymif; / tkyfcsKyfr_awGuGmjcm;vmcJh=u+yD?

rdk;vif;0if;

Page 69: AYDP 2(1)-N

6 9

vGwfvyfa&; r&cifubJ wdkif;jynfudk vGwfvyfa&;&&if b,fvrf;oGm;=ur,fqdkwm EdkifiHa&;acgif;aqmifawG aqG;aEG;+yD;=u+yD?AdkvfcsKyfwdk@ &SdpOfuyif Armjynfudk ygvDref'Drdkua&pDvrf;a=umif; eJ@ oGm;r,fvdk@ pDpOfcJh=uwmyg? 1947 ckESpfrSm udkvdkeDvufatmufrSmbJ wdkif;jyKjynfjyKv$wfawmf ac:cJh=uwmr[kwfvm;? vuf0J vuf,mawG yg0ifwJh ygwDpHk 'Drdkua&pD}uD;yxrOD;qHk; usif;yEdkifcJhwm tm;vHk; todygyJ? 'DaemufrSm 1960 avmufrSm zqyv tpdk;&u ygvDref a&G;aumufyGJusif;ycJhw,f ? tm%m&ygwDu a&G;aumufyGJ rusif;yrD a&G;aumufyGJ aumfr&Sifudk pwif zGJ@pnf;w,f? a&G;aumufyGJaumfr&Sif qdkwm/ aumfr&Sif OuUÏwdk@ qdkwm tm%m& vuf&Sd tpdk;&eJ@ rywfoufwJh/ wdkif;jynfu =unfndKav;pm;wJhyk*~dKvfawGudk a&G;+yD; zGJ@pnf;wm/ cef@xm;wm jzpfw,f? 'guawmh ,Ofaus;wJh/ tqifhtwef;&SdwJh EdkifiHwumrSm usifhoHk;wJh rljzpfvdk@ jynfolvlxku }udKqdk vufcH=uygw,f?

ArmjynfrSm 1948 ckESpf vGwfvyfa&; &+yD; ygvdrefacwfu w&m;r#wwJh a&G;aumufyGJ usif;ya&;twGufw&m;a&;0ef}uD; OD;at;armif aumfr&SifOuUÏtjzpf aqmif&GufcJhw,f? AdkvfcsKyfapmarmif vufxuf 1990 ck a&G;aumufyGJaumfr&Sif qdk&if 'Daemufydkif;avmuf ajAmifrusbl;? ck a&G;aumufyGJaumfr&Sif}uD;u ppftpdk;&tqufqufrSm xdyfwef;wyfrawmf t&m&Sd}uD;/ etz tzGJ@0if 'k AdkvfcsKyf}uD;/ jynfaxmifpk }uHhcdkifa&;ygwD (}uHhzGH@ ygwD )/ xdyfwef;acgif;aqmif}uD;jzpfaew,f?

2010 a&G;aumufyGJrSm wHwm;OD; rJqENe,fu }uHhzGH@ udk,fpm;vS,ftjzpf }udKwifrJeJ@ tEdkif&cJhwJh yk*~dKvfyg? 17- 2-2011rSm zGJ@pnf;yHk Oya' yk'fr 398 t& EdkifiHawmf orRwu a&G;cs,fwifajr‡muf+yD; aumfr&SifOuUÏtjzpf cef@tyfcJholjzpfw,f? tJ'Dawmh orRw}uD;&J@ vGwfvyfwJh =um;ae w&m;r#wwJh a&G;aumufyGJ OuUÏ}uD;/ tm%m& ygwD/ tm%m& tpdk;&eJ@ywfoufr_ &Sd/ r&Sd qdkwm acwfpum;t& xifomjrifom&SdvSygw,f? r=umao;rDu wjynfvHk;twdkif;twmeJ@ 2008zGJ@pnf;yHk jyifqifa&;/ vlxkqENazmfxkwf qENjyyGJawG vkyfaew,f? a&G;aumufyGJ OuUÏ}uD;u 2008 zGJ@pnf;yHk jyifqifa&;[mapmao;w,f vdk@ vlod&Sif=um; ajymcJhw,f?

a&G;aumufyGJ aumfr&Sifudk wyfrawmf t&m&Sda[mif; 50ausmf ( AdkvfrSL;}uD;/ AdkvfrSL;awG) [m t&yf0wfeJ@ tm;jznfhcJhw,f? nef=um;a&;rSL;/ 'k tqifheJ@ t&m&Sd wm0efay;tyfcJhygw,f? +yD;awmh vmr,fh 2015 a&G;aumufyGJudk w&m;r#wvGwfvyfwJh a&G;aumufyGJ usif;yr,f vdk@ ajymaew,f?

tckvnf; 2015 a&G;aumufyGJ twGuf EdkifiHa&;ygwD toD;oD; yHkpH trsdK;rsdK;eJ@ jyifqifae=uw,f? aumfr&Sif OuUÏ}uD;u 2015 a&G;aumufyGJ0if oufqkdif&mrJqENe,frSm oufqkdif&m rJ udk,fpm;vS,fawGu vGJvdk@ b,folrS e,fvSnfhrJqG,fcGifhr&Sdbl; rdrdwdk@ rJqENe,f tjyifrS xGuf+yD; vGwfvyfpGm a[majymcGifhr&Sdbl;vdk@ qkdaejyef+yD? 2015 a&G;aumufyGJ}uD;rwdkifrD uwnf;u [def;oH/ a[mufoHawGeJ@ nHaeawmh 2015 rSm EdkifiHwum a&G;aumufyGJ apmifh=unfhavhvma&;tzGJ@awGuawmh rkcs vdktyfrSm aocsmygw,f? 1960 jynfhESpf azazmf0g&Dv 6&ufae@rSm wwd,t}udrftaxGaxGa&G;aumufyGJ}uD; usif;ycJhw,f? oef@&Sif;/ wnf+rJ/ yrnw eJ@ woD;yk*~vtcsdK@ ,SOf+ydKifcJh=uw,f? t"du+ydKifbufuawmh oef@&Sif;zqyveJ@ wnf+rJ zqyvwdk@ jzpfw,f? a&G;aumufyGJ rJqG,fumvrSm oef@&Sif;&J@ aºu;a=umfoHu“'Drdkua&pDudk a&G;rSmvm;/ zufqpfpepfudk a&G;rSmvm;/ 'Drdkua&pDudk jrwfEdk;&if toJ=um;u rJwjym;eJ@ oef@&Sif;udk a&G;=u”qkdwm jzpfw,f?

tdrfapmifh tpdk;& ( Adkvfae0if; ) umvudk jzwfoef;cJh&wJh rJqEN&Sif vlxk&J@ pdwf"mwf eJ@ toJESvHk;udk aumif;aumif;qGJaqmifcJhwJh aºu;a=umfoHrdk@ atmifyGJcHEdkifcJhw,f? wnf+rJuawmh aºu;a=umfoH yDyDjyifjyif rxkwfbJ “ 'dk@awm&Gm pnfaAsmoHomapzdk@ ”qdk+yD; ydkpwmawG axmifum rufvHk;awG ay;cJhw,f? a&G;aumufyGJ a=unmpmwrf;rSm “ trawmfa=u; ESpfqwdk;ay;r,f” vkd@ vlxk}udKuf rufvHk;ay;cJhw,f ?aemuf wnf+rJ acgif;aqmif OD;AaqG ajymcJhwJh rdef@cGef;xJrSm “rJay;rSm;&if rar#mfvifhbJ tajctaeqdk;awGawG@&r,f” vkd@ [def;a[mufoHawG / +cdrf;ajcmufoHawGeJ@ rJqEN vlxkudkapmfum;cJhw,f? aemuf “±_H;&ifvnf; Edkif&r,f/ Edkif&ifvnf; Edkif&r,f ” qdkwJh ajympum;awG vlxk}uD;=um;&awmhtawmfuav; *,uf±dkufoGm;w,f? ( ygvDrefacwf[m tcsdef wdkawmif;ayr,fh rJqG,f pnf;±Hk;wmudk vGwfvGwfvyfvyfEdkifiHa&;acgif;aqmifawG vSnfhvnf rJqG,fwmawG &SdcJhw,f? ,ck OD;odef;pdef&J@ pnf;urf; jynfh0wJh 'Drdkua&pDa&G;aumufyGJrSmawmh Armjynf jynfolvlxk tm;vHk; r=um;csiftqHk; 2010 a&G;aumufyGJ}uD; jzwfoef;cJhwmrdk@txl;wifjyp&m rvdkbl;vkd@ xifygw,f?

orRw}uD;&J@ wynfhawGu ykqdk;vSefjywJhol/ v#yfppfrD; r&&if za,mif;wdkif xGef;=uqkdwJh a&$ m%fawmf apmufeufol/e,fvSnfh yg;±dkufolawG 0dkif;&Haewma=umifh orRwvkyfol&J@ ,Ofaus;wJh/ csdKomwJh vdrfvnfvSnfhjzm;wJhpum;vHk;awG[mESpfopful;rSm tzwfwif usef&pfcJhyg+yD?jynfolvlxk b0 uawmh 'kH&if; 'kH&if; qif;&JwGif; eufaeqJyg? ?

rdk;vif;0if;? 22-4- 2014?

Page 70: AYDP 2(1)-N

7 0

usKyfwkd@i,fi,fu a&$b}uD;&J@ ±kyf&Sifukd =unfhcJh&ygw,f? a&$bZmwfum;a[hqkd&if awmvufaus;&Gmuawmolawmifom;awGa&m/ +rdK@aeqif;&Jom;awGuyg awmfawmf}udKuf=uygw,f? waeukef yifyef;or#awGukda&$b Zmwfum; =unfh+yD; tyef;ajz=uygw,f?

a&$bZmwfum;qdk&if Zmwf&efrsm;tjzpf orRw±kyf&Sifu vl=urf;rsm; yg=uygw,f? olwkd@u csD;bl;/ausmfaZm}uD;tp &Sdolwkd@ jzpf=uygw,f? Zmwf&efrsm;uvnf; txkd;t}udwf tvdrftnm t+zD;tjzef;aumufuspf,kwfrmr_rSefor# o±kyfaqmif=u&mrSmvnf; o±kyfaqmifaumif;=uygw,f? =urf;ovm;/&rf;ovm;uawmhrar;eJ@ Zmwfemovm;qkd&if tzdESdyfcHqif&Jom; ausmrGJrsm;ukd ukd,fpm;jyKwJhZmwfvkdufausmf a&$b}uD; tzdESdyfcH&wm r=unfh&uf/ r=unfh Ekdifawmhvkd@ ±kyf&Sif=unfh y&dwfowfua&$b}uD;bufuae yg0if+yD; cJeJ@xk qlylvmwmrsdK;xd jzpfvmavh&Sdygw,f? 'ga=umifh ±kyf&Sif±HkuavmfpyDumuae “y&dowf}uD;cifAsm;-onf;cH=uyg? onf;cH=uyg/ r=umrD a&$b}uD;u jyefxkd; tEkdif,lygvdrfhr,f”vkd@ ajym+yD; wm;cJh&ygw,f? r,Hkr&SdeJ@ wu,fygyJAs?

'DvkdeJ@ usKyfwdk@vnf; touft&G,f &vma&m orRweJ@ vl=urf;tzGJ@ ay:vmjyefygw,f? ,Hkawmifr,HkEkdifp&mygyJ? ajrawGodrf;/ tdrfawGzsuf/ bl'kdZmeJ@xkd;/ vlawGukd ta=umif;trsdK;rsdK;jy zrf;qD;axmifcsvufeuftm;ukd;eJ@ =urf;csifwkdif;=urf; &rf;csif;wkdif;&rf;aewmukd awG@vmae&jyefygw,f?

ArmjynfolawG[m EkdifiHa&;t& tawG@t}uHKºu,f0ygw,f? vl@tcGifhta&;/ 'Drkdua&pDa&;ukdwkduf&JolawGjzpfygw,f? vGefcJhwJh Zefe0g&Dv 28 &ufu/ rauG;wkdif;/ opf&myifaumufrSm/ arG;jrLa&;vkyfief;eJ@aus;vufa'o zGH@+zKd;a&; 0ef}uD;XmerS jynfaxmifpk0ef}uD; (AkdvfcsKyf) OD;tkef;jrifh&J@ jynfolvlxku olwkd@&J@vkdtyfcsufukd ajymqkdwifjy&m vlxkukd &ifh&ifhoD;oD; wkH@jyefcJhygw,f? 'gukd rD'D,mtrsdK;rsdK;uaewkH@jyefcJh+yD;jzpfvkd@ tjynfhtpHk a&;raeawmhygbl;? olu orRw&J@ vl=urf;tzGJ@0ifyDyD jynfolvlxkukd‘yg;±kdufr,f’ajymcJhygw,f?

ArmjynfrSm aus;&Gmaygif; 64˜345 &Sdygw,f? ‚teuf &Gmaygif; 57˜557 &Gm[mv#yfppfrD;r&ao;ygbl;? 'ga=umifh awmvufaus;&GmawG&J@ 89 '\r 5 &mckdifE_ef;[m v#yfppfrD;r&Sdao;ovkd+rdK@aevlxkeJ@ pufr_ZkefawGrSmvnf; v#yfppfvHkavmufatmif ay;EdkifcJhwm r[kwfygbl;? 'gayrJhv#yfppf0ef}uD;Xme 0ef}uD;u wkdif;jynfrSm v#yfppfawGykdv#Haevdk@ jynfy xkwfa&mif; ae&ygw,fvkd@orRwvl=urf;tzGJ@yDyD vdrfnm+zD;jzef;oGm;cJhw,f?

wcsdefu urBmay:rSm qefta&mif;&qHk;EkdifiHjzpf+yD; urBmhpyg;usDwckvkdjzpfcJhzl;wJh Armjynf[mazmufjyefwJhtpdk;& tqufqufeJ@ ppftm%m&Sifpepf&J@ ESpf 50 ausmf pkd;rkd;tkyfcsKyfr_atmufrSmurBmhtqif;&JqHk;/ acwfaemuftusqHk; EkdifiH jzpfoGm;cJh&w,f? 'Dae@umvrSmawmh v,form;awG[mt&yfom;tpkd;&trnfcH e0w/ etz ppftm%m&Sifa[mif; awGeJ@ olwkd@&Jvufa0cHt&if;&Sifvlwef;pm;awGjzpfwJh c±kdeDolaX;rsm;&J@ ajr,mvk,ufr_/ rw&m;vuf0g;}uD;tkyf tykdifpD;r_awGatmufrSm ajrrJh,mrJhjzpfolawGrsm;oxuf rsm;vmaew,f? wcsdefwnf;rSm 'Dc±kdeDawG&J@aps;uGufjc,fvS,fcsKyfukdifr_atmufrSm v,form;awGb0[m azmifpD;&if;a&iwfwJhb0ukd a&mufcJh&&Smw,f?wkdif;jynf&J@ t&Sifocifvlwef;pm;w&yfjzpfwJh aus;vufawmifolv,form;awG qif;&J'kuQa&muf/ aemufqHk;aºu;wifu|efjzpfae&wJh b0qdk;ukd EkdifiHawmftpkd;&u ‘qif;&JrGJjymusr_ av#mha&;’qkdwJh vl=um;aumif;pDrHudef;awGom csrSwfae+yD; wu,fhwu,f bmrS rvkyfEkdifygbl;? 'Dvkd ppftm%m&Sifpepfukdukd,fpm;jyKaewJhtpkd;&rsdK;uvnf; wkdif;jynfeJ@ jynfolvlxktusdK;twGuf bmrSaqmif &GufEkdifr,fh tpdk;&vnf;r[kwfygbl;? vufawG@ olwdk@ajymwJhpum;awGu tajzxGufaew,fav? tck v,fqnf 0ef}uD;u

orRw}uD;eJ@ vl=urf;tzGJ@

at;cspf

Page 71: AYDP 2(1)-N

7 1

‘taºu;ausatmif xrif;weyfav#mhpm;=uyg’vkd@ v,form;rsm;ukd t}uHay;vkdufyHk[m [kdwkef;u usKyfwkd@&J@Zmwfvkdufausmf}uD; ukda&$bZmwfum;awGxJu ajr&Sifqkd;olaX;}uD;awGuarG;xm;wJh wvufukdif vlqkd;vlrkdufawG&J@tqifhtwef;awmif r&SdwmawG@ae&ygw,f? 'ga=umifh jynfolvlxku v,fqnf0ef}uD;ukd ‘weyfpm; jrifhv_dif’ vkd@emrnfaumif;ay;wm cHvkduf&ygw,f?

Armjynf[m ajray:ajratmuf o,HZmwaygºu,fvS+yD;/ rkd;av0orSefum ajr=oZmaumif;wJhv,f,mpkdufysdK;a&;ukd tm;xm;cJh&wJh EkdifiHwEkdifjzpfygw,f? ta&S@awmiftm&SrSm tbufbufuxdyfwef;a&mufcJhwJhEkdifiHyg? tcktcg txufrSm ajymcJhovkd wkdif;jynf[m urBmhtqif;&JqHk;EkdifiHtqifhusa&mufcJh&w,f? 'g&J@w&m;cH[m cufcufcJcJ &Smaep&m rvkdygbl;? ppftm%m&Sifpepf/ ppftpkd;&eJ@ ppftkyfpkygyJ?'Dppftkyfpk0ifawG[m wkdif;jynf+idrf;csrf;a&;ukd rvkdvm;ol awGjzpfae+yD; jynfwGif;ppfukd wkd;csJ@+yD;&if;wkd;csJ@jynfwGif;ppfjymyHkay:rSm }uD;yGm;csifwkdif; }uD;yGm;atmifvkyfaeolawGyg? wkdif;&if;om;aygif;pHkjynfolvlxk}uD;w&yfvHk;ukd zdESdyfaoG;pkyfaewJhvlwef;pm;yg? ppftm%m&Sif}uD;awG jynfolvlxktay: zdESdyfaoG;pkyf/wkdif;jynfcsrf;omºu,f0or#ukd tykdifpD;cJhyHkawGukd tm;vHk;od+yD;om;awGrkd@ txl;ra&;vkdyg? AkdvfcsKyfrSL;}uD; oef;a&$uorD;r*FvmaqmifrSm pdefpDcJhovkd/ ajr;arG;ae@rSm [,fvDaumfywmwpif; vufaqmifay;cJhowJh? tck orRw}uD;OD;odef;pdefu ajr{u 500 ukd tykdifpD;+yD; pkdufysdK;arG;jrLa&;vkyfaeowJh? jynfolvlxkrSm qif;&JwGif;eufoxufeufae&w,f? 'gayrJh ppfAsL±kdu&uf vlwef;pm;wOD;jzpfwJh &efukefwkdif;0ef}uD;csKyfjrifhaqGqkdoluawmh“wkdif;jynfqif;&Jwm jynfolawGa=umifh”vkd@ ajym+yD; wdkif;&if;om;aygif;pHk jynfolvlxkukd apmfum;vkdufjyefygw,f?

wkdif;jynf&J@ u,fwif&Sifrsm;tjzpf rdrdukd,fukd,f rdrd zefwD;/ ppftm%m&SifpepfusifhoHk;&if;wkdif;jynfb¾maiGa=u; eJ@ o,HZmw tqDESpfawGukd tykdifpD;+yD; ºu,f0vmcJhwJh ppfAsL±kdu&uf/orRw}uD;OD;odef;pdefuvnf; b,facwfueJ@rS rwlatmif jynfolvlxk}uD; xrif;eyfrSefatmifpm;&zkd@±kef;uefae&wJhb0ukd vspfvsL±_+yD; jynfolvlxkukd EGm;Edk@aomufzkd@ wkdufwGef;vkdufawmh æ æar&DtifwGKdif;eufbk&ifr}uD;ajymcJhwJh ‘aygifrkef@r&Sd&if udwfrkef@pm;aygh’vkd@ tajzay;cJhwmukd oGm;owd&rdygw,f?orRw}uD; 'Dvkd t}uH m%faumif;awG&vmwmvnf; rajymeJ@? orRwrSm t}uHay;tzGJ@qkdwmuvnf; &Sdaewmudk;?ol@&J@ ^m%f}uD;&SifwOD;u t}uH m%fay;vkdufyHkuvnf; =unfhygOD;? ‘v#yfppfrD;r&Sd&if za&mif;wkdif xGef;ygvm;’wJhav?

tckawmh wkdif;jynf[m ppftm%m&Sifpepf pkd;rkd;jc,fvS,fr_atmufrSm ,cifb,fwkef;ueJ@rS rwlatmifwkdif;&if;om; jynfolvlxk}uD;[m 'kuQrsdK;pHk &ifqkdifae&w,f? ukd,fhwkdif;jynftwGif;rSm vkyfukdifpm;aomufvdk@b,fvkdrS rjzpfEkdifawmhvkd@ wkdif;wyg;xGuf+yD; olrsm;rvkyfcsifwJh tvkyfrsm;ukd rsufESmi,fi,f yifyef;qif;&J}uD;pGmvkyfukdifpm;aomufae=u&ygw,f? jynfyukda&mufae&wJh wkdif;jynf&J@ vlOD;a& oef;tcsKd@ &Sdaew,fvkd@ owif;w&yfuqkdygw,f? “ocifrsdK;a[h 'kd@Arm”vkd@ aºu;a=umfcJhwJh wkdif;jynf[m ppftm%m&Sifpepf atmufrSm “ulvDrsdK;a[h'kd@Arm”vkd@ ac:&r,fhudef; qkdufcJh&yg+yD?

wkdif;jynftjyif a&mufae&wJh wkdif;&if;om;jynfolvlxkukd OD;(Akdvf)odef;pdef tpkd;&&J@ oH±Hk;rsm;[m 'Dae@txdaumif;rGefpGm tmrcHcsufray;Ekdifvdk@ jynfya&muf wkdif;&if;om;aygif;pHk jynfolvlxk[m rdrdwkdif;jynf&J@ tpkd;&w&yf&J@tumtuG,fay;r_ukd vHkavmufpGmrcHpm;=u&ygbl;? 'ga=umifh jynfya&mufArmEkdifiHom;awG[m b,facwfueJ@rSrwl atmif ‘trsdK;om;*k%foduQm’us+yD;&if;usae&ygw,f? rD'D,mawGrSm jynfya&mufwkdif;&if;om;awG[mrdrdEkdifiHtpkd;&&J@ vHkavmufpGm tumtuG,fay;r_ rcH&wJhowif;awG ae@pOfeJ@tr# =um;ae&ygw,f? xkdenf;wljynfwGif;rSmvnf; b,fwkef;urS r=um;zl;wJh jynfwGif;+idrf;csrf;a&; aqG;aEG;aeygw,fqkdwJht=um;uyJ wkdif;&if;om;ppfajy;'kuQonf pcef;qdkwmawGjzpfvmae&w,f? tvkyform;/ v,form;eJ@ vlwef;pm; vl@tv$mtoD;oD;&J@awmif;qdkwkdufyGJ0ifr_awG[m rsm;oxuf rsm;vmae&w,f? ae@pOfeJ@tr# e,fy,faygif;pHkrSm OD;(Akdfvf) odef;pdeftpkd;&&J@ Oya't&yf&yfay: rauseyfvkd@ awmif;qkd wkdufyGJ0if qENjyaewJh owif;awGvnf; =um;ae&w,f?

wkdif;&if;om;aygif;pHk jynfolawG bma=umifh vufeufukdifwkdufae&wmvJ? wkdif;jynfbma=umifhrGJjymus&ovJ? jynfolawG bma=umifh qif;&JwGif;eufae&wmvJ? jynfwGif;ppf bma=umifh oufqkd;&Snfae&wmvJ?jynfwGif;+idrf;csrf;a&; bma=umifh r&EkdifovJ? t±kd;&Sif;qHk;ajym&&if tm%m&vlwef;pm;rSmom wm0ef &Sdygw,f?tm%m& vlwef;pm;u t=urf;zufESdyfuGyfvmvkd@ wkdif;&if;om;aygif;pHk tzdESdyfcHjynfolvlxku rdrdukd,fukd,fckcHumuG,fwJhppf qifE$Jae&wmyg? wef;wla&;/ ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&&Sda&; (ukd,fykdifjyÏmef;cGifh&&Sda&;)/ 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm;twGuf wkdufyGJ0ifaewJh wkdif; &if;om; awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;eJ@ +idrf;csrf;a&;aqG;aEG;&mrSmEkdifiHa&;t&jzpfay:vmwJh jynfwGif;ppfjy\emukd tkyfpkd; olvlwef;pm;jzpfwJh vuf&Sdtpkd;&uomwjynfvHk;typftcwf&yfpJ+yD; ±kd;±kd;om;om; pm;yGJ0kdif;rSm pkaygif;xkdif aqG;aEG; ajz&Sif;vkduf&if &EdkifygvsufrdrdvufOD;r_&a&;/ rdrdvkdcsifwmawGukd wzufowfqkyfukdifawmif;qdkwmrsdK;awG vkyfvmae&ifawmh 'DjynfwGif;ppf[mb,fawmhrS tqHk;owfrSm r[kwfawmhygbl;? &vm&ifvnf; oufqkd;&SnfrSmr[kwfygbl;?

Page 72: AYDP 2(1)-N

7 2

b,facwfueJ@rS rwlatmif wkdif;jynf&J@o,HZmawG xifovkd vufn‡dK;xkd;a&mif;pm;/awmifolv,form;rsm;&J@ ajr,mawGukd vk,uf vuf0g;}uD;tkyfum/ tvkyform;/ v,form;tygt0ifwkdif;&if;om;aygif;pHk jynfolvlxkukd ESdyfuGyfzdESdyf aoG;pkyf/ ppftm%m&Sifpepf/ ppftpdk;&/ppfAsL±kdu&ufvlwef;pm;ppftkyfpktwGuf uGufuGufuav; tusdK;pD;yGm;udk =unfhaeor#jynfwGif;ppfjy\emukdvnf; b,fawmhrS ajz&Sif;EkdifrSm r[kwfovkd 'Drkdua&pDwkdif;jynfvnf; b,fawmhrSjzpfvmrSmr[kwfygbl;? wkdif;&if;om;aygif;pHk jynfolvlxk&J@ b0[mvnf; qif;&JwGif;eufoxufeuf/ 'Drkdua&pDtarSmifxk zkH;oxuf zHk;um 'DvkdyHkeJ@qkd&if rkd;}uD;pkef;pkef;csKyfoGm;awmhrSmygyJ?

usKyfwkd@i,fi,fu udka&$bZmwfum;awGxJu orRwvl=urf;tzGJ@vdkyJ orRwOD;odef;pdef&J@ tpkd;&tzGJ@ukdtrkef;}uD; rkef;um tqHk;rSmawmh ±kyf&Sif±HkxJrSm rcHEkdifawmhvkd@ jynfolvlxk}uD;u cJeJ@xxk atmf[pfarmif;xkwfovkd armif;xkwfwm cH=u&awmrSm rvGJygyJvkd@ qkdvkdufyg&ap?

at;csp f(23 &uf/ {+yD/ 2014)

tar&dueftvkyform;or*~rsm; uGefz&ifh

'DESpf {+yDv 4 - 6 &ufae@txd tar&duefEdkifiH csDum*dkòr@rSm jynfwGif;eJ@EdkifiHwum tvkyform;or*~rsm;rS udk,fpm;vS,fawG&J@uGefz&ifhw&yfudk usif;ycJhw,f? 'DuGefz&ifhudk tvkyform;rSwfpkrsm; (Labor Notes) r*~Zif;eJ@0ufbfqdkufu yl;wGJusif;yay;wm jzpfygw,f? 1979 ckESpfrSp+yD; 2 ESpfw}udrfusif;ycJhwm jzpfw,f? tvkyform;or*~rsm; ta&;awmfyHktwGuf usif;ywJhuGefz&ifhawG jzpfw,f? 'DESpfrSmawmh jynfwGif; jynfy tvkyform;or*~toD;oD;rS udk,fpm;vS,faygif; 2˜000 ausmf wufa&mufr,fvdk@ cef@rSef;xm;w,f? 'DtxJrSm 2012 ckESpfu tiftm; 25˜ 000 yg0ifwJh oydwfwdkufyGJatmifyGJ}uD;udk wkdufyGJqif&,lEdkifcJhwJh csDum*dkq&mrsm;or*~rS acgif;aqmif awGyg0ifr,f? aemuf+yD; o,f,lydk@ aqmifa&;or*~tzGJ@csKyf (Amalgamated

Transit Union)/ tar&duef pmwdkuf tvkyform;rsm;or*~ (American Postal Workers Union- APWU)eJ@0efaqmifr_vkyfom;rsm;or*~ (Service Employees International Union- SEIU) wdk@rS acgif;aqmifawGvnf; yg=ur,f?

vkyfief;e,fy,fwckxJu jzpfayr,fh or*~awG uGJaewJh tvkyform;awGvnf; wuf=ur,f? tzGJ@toD;oD;t=um;rSmqufoG,f r_awG jyefxlaxmif=uzdk@ jzpfw,f? wem&DtedrfhqHk;vkyfc 15 a':vm&&Sd a&;twGuf wdkufyGJ0ifaewJh vpmenf;vkyfom;awGvnf; yg=uygr,f?

'DuGefz&ifhrSm tvkyform;or*~v_yf&Sm;r_'Da&edrfhjzpfae&mrS jyefvnfOD;armhvma&;twGuf 0dkif;0ef;tajz&Sm=urSmjzpfw,f? 1970 ckESpfrsm; tv,favmufup+yD; tar&duefaumfydka&;&Sif;}uD;awGu tvkyform;or*~awGudk xdk;ESufwdkufcdkuftxdemapaecJhwm jzpfw,f? tcktcgrSmawmh tpGrf;xufwJh tiftm;pktjzpfrS t+yD;wdkifZmwfodrf;ypfzdk@ óu;pm;aecsdefjzpfw,f?

tar&dueftvkyform;vlwef;pm;&J@ vlaer_tqifhtwef;udk tpGrf;ukef ESdrfhcsypfr,fh tvkyf&Sif}uD;awG&J@ pDrHudef;udkb,fvdkwGef; vSef=urvJqdkwm tvkyform;or*~ta&; wufºuv_yf&Sm;olawG 0dkif;0ef;tajz &Sm=u&rSm jzpfw,f? tar&duef

=unf0if;

Page 73: AYDP 2(1)-N

7 3

t&if;&Sifvlwef;pm;u vpmenf;/ vlr_zlvHk a&;p&dwfenf;/ aumfydka&;&Sif;}uD;rsm;&J@ tcGefenf;+yD; aps;csdKwJhpGrf;tifawGtay:rSm tajccH+yD; a&&SnfpD;yGm;a&; jyefvnf&Sifoefvma&;udk xlaxmif csifaewm jzpfw,f? Oa&my/ *syefwdk@omruw±kwfeJ@ xGef;opfpEdkifiHawGrS pD;yGm;a&;òyifbufawGeJ@ tar&duef&J@,SOfòyifEdkifpGrf;udk 'Denf;eJ@ jr‡ifh wifcsif=uwm jzpfw,f?'D&nfrSef;csufawG atmifjrifzdk@twGuf tvkyf orm;or*~awGudk ydkzdESdyf=urSm jzpfygw,f?

tar&duefEd kifiHrSm pD;yGm;a&;jyefvnfemvefxlvmaewma=umif h tvkyform;OD;a& wdk;vmayr,fhtvkyform;or*~ tzGJ@0ifOD;a&u avsmhusvmw,f? 2013 ckESpf wESpfwnf;rSmudkyJ or*~tzGJ@0if 400˜ 000avsmhusoGm;w,f? 1983 ckESpfu tzGJ@0iftiftm;pkpkaygif; 17²7 oef;&Sdw,f? tck pkpkaygif; 14²5 oef;yJ &Sdawmhw,f?tvkyform;pkpkaygif;&J@ or*~tzGJ@0ifjzpfol[m &mcdkifE_ef;tm;jzifhqdk&if 1983 ckESpfrSm 20²1µ &Sd&mrS 2013 rSm 11²3µyJ &Sdawmhw,f?

tckavmavq,frSmawmh t&if;&Sif}uD;awG&J@ 'DpDrHudef;[m atmifjrifr_&aeygw,f? 2009 ckESpfrS 2013ckESpftxd pD;yGm;a&; jyefemvefxlwJh umvtwGif;rSm pkpkaygif;0ifaiG wdk;jrifhvmr_&J@ 95µ udk pkpkaygif; vlOD;a&&J@ 1µom&SdwJh xdyfqHk;u tcsrf;omqHk;wpku &,lcJhw,f? 'D 5 ESpftwGif;rSm trsm;pkjynfolvlxk}uD;&J@ aexdkifr_tqifhtwef;u edrfhusvmcJhw,f? xHk;pHtwdkif; tom;ta&mif&SdolawGu ydkcH&w,f? vlrnf;awG&J@ tvkyfvufrJhE_ef;[mvljzLawGxuf 2 q ydkrsm;w,f? vufwifEG,fzGm;awGxJrSm tvkyfvufrJhE_ef;u ydkjrifhrm;w,f?

t&if;&SifeJ@tvkyform;vlwef;pm;wdk@&J@ wdkufyGJ[m t&if;&Sif pepfay:aygufvmuwnf;u wnf&SdvmcJhwmjzpfw,f? tar&duef EdkifiH[mvnf; ¹cif;csufr[kwfyg? ara';ae@qdkwm tar&duefEdkifiHu tvkyform;awG toufay;wdkufyGJ0ifcJh&mu ay:aygufcJhwmjzpfw,f? tckvnf; 'DwdkufyGJu jyif;xefonf;oefaeqJyJ? 2006 ckESpfwkef;u tar&duefuka˺u,folaX;}uD; 0g&ifbmaz; (Warren Buffet) u tckvdk ajymcJhzl;ygw,f? “vlwef;pm;ppfyGJ jzpfaew,f? tJ'Dvlwef;pm;ppfyGJudk u|efawmfhvlwef;pm;jzpfwJh olºu,fvlwef;pm;u qifE$Jaewmyg? u|efawmf wdk@u tEdkif&aewmvnf;jzpfw,f?”æwJh? tckaqmif;yg;rSmawmh 'kwd,urBm ppfaemufydkif; t&if;&Sifvlwef;pm;u tvkyform; awGtay:b,fvdk zdESdyfcJh ovJqdkwmudkyJ tusOf;azmfjyygr,f?

'kwd,urBmppftwGif;rSmawmh tar&dueftvkyform;awGu oydwfrarSmufygbl;vdk@ uwday;xm;cJhw,f?urBmppf+yD;aemufrSmawmh tvkyform;tcGif hta&;wdkufyG JawG jyefvnfpwifvmcJ hw,f? ppf+yD;umvrSmtar&dueftvkyform; pkpkaygif;&J@ 25µ (14²8 oef;) [m or*~tzGJ@0ifawG jzpf=uw,f? 1946 weSpfwnf;rSmyJoydwfwdkufyGJ0ifol tvkyform;tiftm; pkpkaygif;[m ig;oef;ausmf &SdcJhw,f? t&Sdef&vmwJh tvkyform;wdkufyGJawGudkòzcGJzdk@twGuf tar&duefuGef*&ufu wmhzf - [mwvDOya'(Taft–Hartley Act) udk jyÏmef;cJhw,f? tJ'DOya't&tvkyform;or*~tzGJ@ acgif;aqmifawG[m uGefjrLepfygwD0if odk@r[kwf tzsuftarSmifhtzGJ@tpnf; 0ifawG rjzpf&bl;?tquftoG,fvnf; r&Sd&bl;? 'Denf;eJ@ wufºuolawG acgif;aqmifr_tzGJ@xJ rygvmEdkifatmif uef@owfvdkufwmjzpfw,f? a&G;aumufyGJ0ifr,fh Ed kifiHa&;orm;awGudk tvkyform;or*~awGu tvSLaiGxnfh0ifcGif hudkvnf;ydwfyifxm;w,f? 'ghtjyif “trsdK;om;vHkðcHa&;udk +cdrf;ajcmufwJh” oydwfwdkufyGJawG rqifE$J&vdk@vnf; wm;jrpfxm;w,f?'DOya'udk y,fzsufEdkifzdk@twGuf tvkyform;awGu awmufav#mufvHk;yef;cJh=uayr,fh ratmifjrifao;yg? tck tcsdeftxd 'DOya'[m touf0ifaeqJ jzpfygw,f?

aemufuef@owfydwfyifcsufwckuawmh tvkyf&SifawG[m tvkyform;or*~tzGJ@0if r[kwfolawGudktvkyfxkwfp&m rvdkbl; qdkwm ygyJ? tvkyform;or*~0ifjzpfrS tvkyfcef@&rSm r[kwfbl;aygh? tvkyf orm; awGudktwif;tusyf tvkyform;or*~xJ r0ifcdkif;&/ or*~a=u; raumuf&qdkwmawG ygygw,f? 'gudk “tvkyf vkyfydkifcGifh”(right to work) vdk@ ta=umif;jyygw,f? tar&duefEdkifiH&Sd wcsdK@jynfe,fawGrSm 'geJ@ ywfouf+yD; oD;jcm;Oya'awGjyÏmef;xm;=uygw,f? wu,fuawmh tvkyform;awG pkpkpnf;pnf;eJ@ tcGifhta&;awG rawmif;qdkEdkifatmif^m%feD m%feufawGeJ@ vkyfxm;wmygyJ? tvkyform;or*~ qef@usifa&; Oya'yJ jzpfygw,f?

'DudpPaqmif&Gufzdk@ trsdK;om;tvkyf vkyfydkifcGifhaumfrwDqdkwJh t&yfbuftzGJ@tpnf;wck &Sdw,f? jynfe,fawGrSm'DOya' jyÏmef;Edkifzdk@ avmfbDvkyfay;aewJh tzGJ@yg? 'DtzGJ@[m &efyHkaiGvnf; awmifhw,f? 2007 ckESpfrSm 0ifaiG 6²6oef;ausmf&Sd+yD; oHk;pGJaiGu 6²5 oef;ausmf &Sdygw,f? 'DtxJu 1²4 oef;ausmfudk jynfe,fawGrSm 'DOya' jyÏmef;atmifavmfbDvkyf&mrSm oHk;cJhw,f? jynfe,f tawmfrsm;rsm;rSm 'DOya'awG jyÏmef;vmae+yD jzpfw,f?

'geJ@ywfoufvdk@ orRwtdkbm;rm;ajymwmu ydk&Sif;ygw,f? 2012 ckESpfwkef;u rD&SD*efrSm “tvkyf vkyfydkifcGifh”Oya'jyÏmef;Edkifzdk@ &DywfbvDuef awGu óu;yrf;aewmeJ@ ywfouf+yD; ajymcJhwmyg? “'gudk u|efawmfwdk@ rvkyfoifh=uygbl;? tvkyfvkyfydkifcGifh Oya'qdkwmawG[m pD;yGm;a&;eJ@ bmrSrqdkif ygbl;? EdkifiHa&;eJ@yJ vHk;0ywfoufwmjzpfw,f? olwdk@wu,fajym ae=uwmu ydkenf;wJhtca=u;aiGeJ@ tvkyfvkyfydkifcGifhudk ajymaewmom jzpfw,f?”

'gawGudk=unfh&if t&if;&Sifvlwef;pm;qdkwm[m aumfydka&;&Sif;olaX;}uD;wdk@ ukr`%DolaX;}uD;wdk@omr[kwfygbl;? v$wfawmfudk,fpm;vS,fawGrStp ykvdyf/ ppfwyf/ w&m;±Hk;tv,f tpdk;&tqHk; yg0if=uw,f?

Page 74: AYDP 2(1)-N

7 4

t&if;&Sifvl@tzGJ@tpnf;rSm t&if;&Sifvlwef;pm; twGuf tusdK;&Sdr,fh taqmufttHkawGudk wnfaqmufxm;=uwmrqef;ygbl;? 'ga=umifhvnf; tdef*,fu tckvdk ajymcJhw,f r[kwfvm;? “wu,fu EdkifiHawmfqdkwm vlwef;pm;w&yfuwjcm;vlwef;pm;udk zdESdyfwJh ,E©&m;wckr#om jzpfw,f? 'Dtcsuf[m bk&ifpepfEdkifiHawmfrSmxuf 'Drdk ua&pDorRwEdkifiHawmfrSm wckrS ydkravsmhbl;?” (jyifopfjynf jynfwGif; ppfpmtkyf trSm)

'ga=umifh tckusif;ywJh uGefz&ifhrSm tvkyform;awGu vGwfvGwf vyfvyf EdkifiHa&;rSm yg0ifa&;qdkwJhtvkyf±HkaqG;aEG;yGJvnf; yg0ifrSm jzpfygw,f? tar&duefEdkifiHa&;rSm 'Drdku&ufeJ@&DywfyvDuef 2 ygwDvHk;u tvkyf&Sift&if;&SifawGbufyif;+yD; }uD;pdk;cs,fvS,faewmudk wefjyef=uzdk@ jzpfygw,f? 'Dtvkyf±HkaqG;aEG;yGJrSm qD,ufw,fòr@awmfaumifpD0ifjzpfwJh qdk&S,fvpf0g'Dum&Smrmqm0rfh (Kshama Sawant) eJ@ umvDzdk;eD;,m; jynfe,f &pfcsfrGefòr@awmf0eftjzpf 0ifta&G;cHr,fh rdkufygum (Mike Parker) wdk@ yg=urSmjzpfw,f? rdkufygum[m vGwfvyfwJhvuf0J0g'DwOD;jzpf+yD;tvkyform;or*~ 0g&ifhwufºuv_yf&Sm;olvnf; jzpfygw,f?

tvkyform;or*~v_yf&Sm;r_ 'Da&edrfhae&mrS jyefvnfOD;armhvm zdk@[m a&&SnfvHk;yef;=u&r,fhta&; jzpfygw,f?tckuGefz&ifhu 'Dvdk ta&;}uD;tcsdefrSm tcsdefudkuf usif;ywJhuGefz&ifhyJ jzpfygw,f? tvkyform;xk&J@ wdkufyGJ0ifvuf0JawmifyH wnfaqmufa&;twGuf tusdK;ðyEdkifr,fh uGefz&ifhw&yftjzpfvnf; óuqdkvdkufygw,f?

=unf0if; ({+yD/ 9 &uf)

&nf!ïef;? ? Organizing for a Union Comeback By Lee Sustar eJ@ wikipedia rS tcsuftvufrsm;?

trSefpifppfæuae@ trsm;ajymajymaewJh “EkdifiHwum trsKd;orD;rsm;

ae@”&J@rlvtrnfrSefu EkdifiHwumtrsKd;orD;tvkyform;rsm;ae@jzpfygw,f?

1910 ckESpf =o*kwfvrSm usif;ywJh second international&J@ qdk&S,fvpftrsKd;orD;tvkyform;rsm; nDvmcHrSm EkdifiHaygif; 17EkdifiH&J@ udk,fpm;vS,f 100 avmufu urBmw0ef; EkdifiHeJ@tr# wdkufyGJ0ifaewJh qdk&S,fvpftrsKd;orD;tvkyform;awG wESpfwcg qHkpnf;+yD;vkyfief;pOfawG oHk;oyf vkyfaqmifEkdifapzdk@/ qdk&S,fvpfawmfvSefa&;eJ@twl trsKd;orD; vGwfajrmufa&;twGuf wdkufyGJ0ifaewJh qdk&S,fvpf trsKd;orD; tvkyform;/ v,form;awGudk av;pm;*k%fjyKzdk@&nf&G,f+yD; ESpfpOfusif;yzdk@ ae@wae@udk qHk;jzwfowfrSwfcJh=uwm jzpfw,f?

e,fcsJ@pepf }uD;xGm;aewJhtcsdef/ pufr_EkkdifiHawGrSm qlyl tHkºur_awG jyif;xefaewJhtcsdef wzufrSmvnf; qdk&S,fvpf tawG;tac:awG tm;aumif;+yD; awmfvSefa&;awG &ifhrSnfhaecsdef 1900ckESpfrsm; tpydkif;awGrSm trsdK;orD;tvkyform;awGvnf; qdk&S,fvpfawmfvSefa&; wdkufyGJawGxJ yg0ifvm=uw,f? trsKd;orD;awGudk

zdESdyfr_eJ@wef;wlnDr_r&&Sdjcif;uvnf; trsKd;orD;awG wdkufyGJxJ yg0ifvmapzdkh wGef;tm; jzpfapw,f? tJh'Dtcsdefwkef;u Oa&my pufr_EkdifiHawGrSm trsKd;orD;awG rJay;cGifh&zdk@ awmif;qdk qENjyr_awG/ puf±HkawGrSm trsdK;orD;awGudk vlrqefpGm zdESdyfr_/ vdifcGJjcm;r_a=umifh vkyfcvpm uGJjym;r_awGudk qef@usifwJh oydwfawG awmifyHk&myHk jzpfyGm;aeygw,f?

nDvmcH usif;y+yD; aemufESpf 1911 ckESpf rwfv 19 &ufae@rSm yxrqHk;t}udrf EkdifiHwumtrsKd;orD;tvkyform;rsm;ae@udk=op}wD;,m;/ 'def;rwf/ *smrefeJ@ e,l;ZDvef wdk@rSm usif;ycJh=uygw,f?trsdK;orD; woef;ausmf yg0if qifE$J+yD; trsdK;orD;awG rJay;ydkifcGifhtygt0if tvkyfcef@&mrSm vdifrcGJjcm;zdk@eJ@ tpdk;&XmeawGrSm trsdK;orD;awGudk tvkyfcef@zdk@ awmif;qdkcJh=uygw,f? 1913 ckeSpfrSmawmh rwfv(8) &ufae@udk ajymif;a&$@usif;yvmwm 'Dae@tcsdefxdygyJ?

'DEkdifiHwumtrsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@ eJ@ twl,SOfwGJ+yD;armfuGef;wif&r,fh ordkif;0ifyk*~dKvf ESpfOD;&Sdygw,f? tJh'D yk*~dKvfESpfOD;uawmh EkdifiHwumtrsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@ owfrSwfusif;yzdk@ nDvmcHrSm tqdkwifoGif;wJh *smref qdk&S,fvpf 'Drdku&ufwpf ygwD0if(aemifrSm uGefjrLepfacgif;aqmif) uvm&m Zufuif (Clara Zetkin)eJ@ 1917 ckeSpf edkifiHwum trsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@rSm ±k&S pdef@yDwmpbwf+rKd@rSm aygifrkef@ay;/ ppfyGJ csufjcif;&yf ezl;pnf;pmwef;awGeJ@csDwufcJh=uwJh txnftvdyf trsdK;orD;tvkyform;tzGJ@udk OD;aqmifol abmf&SDApfygwD0if ±k&S rmhpfqpf tvufZef;'g; udkvfvifwdkif;(Alezandra Kollontai) wdk@ jzpfygw,f ? tvufZef;'g; udkvfvifwdkif;acgif;aqmifwJh ±k&SjyuQ'deft& azazmf0g&D 23 &uf (c&pfouU&mZft& rwfv 8 &uf ) rSm usa&mufwJh EkdifiHwumtrsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@u pwifcJhwJh oydwf[m aemuf&ufawGrSm tjcm;puf±HkawG/ jrdK@awG/ e,fawGxd ysH@eSH@oGm;+yD; ±k&Sm;bk&if csm;vf eDudkvwfxD;eef; pGef@cJh&onftxd t&Sdeft[kef }uD;rm;cJhw,f? ordkif;rSmazazmf0g&D awmfvSefa&;&,fvdk@ armfuGef;wif cHcJh&w,f? aemuf 6vt=umrSm abmf&SDApfawG EkdifiHawmftm%mudk v$Jajymif;&,ledkifwJhatmufwd kbmawmfvSefa&; qifE$ JE k di fonftxd tusd K;oufa&mufcJhw,f? 'ga=umifh EkdifiHwumtrsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@u vuf0J tpOftvm }uHhcdkifr_tjynfheJ@ 0ifhºum;pGm &SdaewJh ae@wpfae@jzpfw,f?

,if;rm

EkdifiHwum trsKd;orD; tvkyform;rsm;ae@ckd;,lxm;cH&wJh

Page 75: AYDP 2(1)-N

7 5

tJh'Dacwfumvu EkdifiHwumtrsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@[m 'Dae@acwfvdk trsdK;orD;ta&;oufouf oabmaqmifwJhtrsdK;orD;ae@rsdK; r[kwfbJ qdk&S,fvpfvl@abmifqDodk@ csDwuf&mrSm trsdK;orD;awG&Jh qdk&S,fvpftawG;tjrif tpOfEkd;=um;ae+yD;/trsdK;orD;awG&J@vGwfajrmufa&;wdkufyGJawGudk qdk&S,fvpfawmfvSefa&;eJ@ aygif;pyfcJh=uwJh vlwef;pm; wdkufyGJoabmaqmifcJhw,f ?

1970 aemufydkif;rSm vpfb&,f"e&SifawGu qdk&S,fvpftrsdK;orD;tvkyform;awG&Jh ordkif;tpOftvmarS;rSdefap&ef/ trsdK;orD;xk pnf;vHk;nDn$wfr_ +yKduGJap&ef &nf&G,f+yD; rwfv (8) &ufae@udk “EkdifiHwum trsdK;orD;rsm;ae@”vdk@ a&maxG; ac:qdkvm=uw,f? rD;v#=um;u/ aoG;awGv$rf;aewJh oydwfawG=um;u/ iwfrGwfaewJh tvkyform;awG=um;uxGufay:vmwJh edkifiHwum trsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@udk twkvkyfvm=uw,f?

tpdk;&toD;oD;uvnf; trsdK;orD;awGu trsdK;orD;tcGifhta&;udkyJ awmif;qdk&r,f qdkwJh "e&SifawG&J@tawG;tjrifatmufrSm EkdifiHwumtrsdK;orD;rsm;ae@udk crf;crf;em;em; yHkatm vkyfvm=ujyD; zdESdyfr_udk qef@usifwJh trsdK;orD;awG&Jh awmfvSefyHk&dyfawGudkawmh zsmatmuf xdk;odyfxm;cJh=uwm q,fpkESpf oHk;/ av; ckwdkif &SdaejyD? uGefjrLepf qef@usifa&;udkpdkufvdkufrwfwwf vkyfaqmifcJhwJh tar&duef qD;edwfwm *sdK;Zuf rufumoD acwfrSm tar&duefu uGefjrLepfawG eJ@uGefjrLepfvdkvm;olawGudk onf;onf;rnf;rnf; zdESdyfwJhtwGuf trsdK;orD;rsm;ae hu “ tvkyform;”qdkwJh pum;vHk;udkwrifzHk;zdvm=uwm aysmufuG,fvk jzpfae+yD?

2014 ckESpf&J@ edkifiHwumtrsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@ rsufESmpmrSm vufwpfqkyfpmr# rufa'gem;wdk@vdktqdkawmfawG/ a[mvD;0k'fu ausmf=um;ol rif;om; rif;orD;awG/ csrf;omwJh ynmwwftrsdK;orD;awG/ avmf&mbk&Sf/[Dvm&D uvifwef wdk@vdk tkyfpdk;ol tDvpfvlwef;pm;twGif;u vpfb&,ftrsdK;orD;awG/ "e&SifawG arG;xkwfxm;wJhtrsdK;orD;ta&;0g'DawG&J@ yHk&dyfawGeJ@ olwdk@&J@ol&Jabma=umifwJh cyfa=umifa=umifpum;awGudk udk;um;=uwmawGjynfhaew,f? pdwful;,Of0g'eJ@ tacsmiform;0g' a&mpyfxm;wJh udk,fa&;udk,fwm EdkifiHa&; (personal politic) toHawGus,fus,favmifavmif =um;vm&w,f?2013 ckESpfu b*Fvm;a'h&SfrSm txnfcsKyfpuf&Hk +yKdusvdk@ paw;cH&wJhtrsdK;orD;tvkyform;awGta=umif; avwdk;oHav;awmif r=um;&bl;? EkdifiHtoD;oD;rSm wnf&SdaeqJ tvkyform;awGudkr0a&pm ay;jyD; acgif;yHkjzwfaewJh puf&HkawGxJu trsdK;orD;tvkyform;awG[m trsdK;orD;ae@ pum;&nfvkyGJ awGrSm zdwfac:wm rcH&bl;? *l*Jvf 'lJvf (google doodles) rSmvnf; zdESdyfcHtrsdK;orD;tvkyform;awGudk udk,fpm;jyKwJhrsOf;auG;av;awmif rygygbl; ?

'DvdkeJ@ EkdifiHwumtrsdK;orD;tvkyform;rsm;ae@[m "e&SifawG&J@ cdk;,l yHkzsufwmcH&ygw,f? 'Dvkyf&yf[mt&if;&SifpepftwGif; wnf&SdaewJh vlwefpm;yËdyuQudk azsmufzsufzdk@ }uKd;pm;wJhvkyf&yf jzpfw,f? vlwef;pm;wdkufyGJeJ@wom;wnf;&SdaewJh trsdK;orD;awG&J@v_yf&Sm;r_udk yk*~vdutcGifhta&; v_yf&Sm;r_tjzpfodk@ usOf;ajrmif;oGm;atmif vkyfaqmifwJhvkyf&yf jzpfw,f?

odk@wdkifatmifæurBmw0ef;rSm&SdwJh zdESdyfcHvlwef;pm;twGif;rSmawmh vlwef;pm;wdkufyGJo¿mef cdkifrmwJh EkdifiHwum

trsdK;orD;tvkyform;ae@[m ol@&J@ awmfvSefa&; tpOftvmawGeJ@ 0ifh0ifhºum;ºum; &dSaerSm trSefyif?

(,if;rm)

tar&duef&J@ a&S;vfpGrf;tif (Shale Energy)

'D&mpktwGif; pGrf;tifu¾rSm t}uD;qkH;wDxGifzefwD;r_uawmha&S;vf"mwfaiG@ (Shale Gas) jzpfay:r_eJ@ twlwuG ay:xGufvmwJht&if; tjrpfwck (Tight Oil) jzpfygw,f? tar&duefrSm trsm;tjym;awG@&SdcJhwJh a&S;vf pGrf;tif[m urBmrSm xdyfwef;owif; jzpfcJh+yD; 'ga=umifhyJurBmeJ@csD+yD; ±kdufcwfr_awG awG@ae&ygw,f? 2014 rSmvnf; qufvufawG@zkd@ tvm;tvmawG &Sdaeygw,f?

tar&duefu tJ'D pGrf;tift&if;tjrpfawG ("mwfaiG@eJ@ a&eH)awG@&Sdr_[m urBmhpGrf;tif aps;uGufwckvkH;&J@ taetxm;ukd tajymif;tvJ jzpfap+yD; tar&dueftaeeJ@ Oa&myeJ@ ,SOf+yKdif&mrSma&m/ w±kwfeJ@

,SOf+yKdif&mrSmyg tompD; &oGm;apcJhygw,f? 'gawGu urBmhEkdifiHa&; ta&G@tajymif;awGukd jzpfay:apcJhygw,f? wu,fawmh a&S;vfpGrf;tifa=umifhta&S@tv,fykdif;rSm tar&duef&J@ tcef;u¾ b,favmuf tajymif; tvJjzpfrvJqkdwJh ta&;tay: ta&;w}uD; aqG;aEG;r_awG[m 0g&Sifwef rSma&mta&S@tv,fykdif;rSmyg tjyif;txef ay:xGufvmaeygw,f?

'Da&eHeJ@ "mwfaiG@wkd@&J@ “xkH;wrf;pOfvm r[kwfwJh awmfvSefa&;”[m vG,fvG,fululeJ@ jrefjrefqefqef &cJhwm r[kwfygbl;?

&JabmfxGef;jrwf

Page 76: AYDP 2(1)-N

7 6

a&S;vf ouf&ifh ausmuf (Shale Rock ) rS a&eHeJ@ "mwfaiG@xkwf,lzkd@}uKd;pm;ae=uwm[m 1947 ckESpfavmufuwnf;u pcJhwmyg? 1980ckESpfrsm;rSm tar&duefu wuUqyft&yfrSm a&S;vf ouf&ifhausmufawGtrsm;tjym; awG@&Sd&mu 2000 ckESpfrsm;usrS enf;ynmaumif;aumif;eJ@atmifjrifpGm xkwfvkyfEkdifcJhwm jzpfygw,f? 2008 ckESpfusrSomv#iftqifhtwef;rD trsm;tjym; xkwfvkyfEkdif+yD; tar&duef&J@ pGrf;tifvkdtyfcsuftay: xda&mufpGm tusKd; oufa&mufvmwm jzpfygw,f?tvGef@ukd tqifhjrifhwJh enf;ynmawG vkdtyfygw,f?

tJ'Dtcsdefupvkd@ xkwfvkyfr_vkyfief;awG[m t&Sdeft[kefeJ@ wkd;wufvmae+yD; tcktcsdeftcgrSmawmh a&S;vf"mwfaiG@[m tar&duef obm0"mwfaiG@ xkwfvkyfr_ pkpkaygif;&J@ 44 &mckdifE_ef; jzpfvkd@aeyg+yD? tJovkdtrsm;tjym; xGuf&SdvmEkdifvkd@ tar&duef"mwfaiG@ aps;E_ef;[m usqif;oGm;+yD; Oa&myaps;E_ef;&J@ okH;ykHwykH/ tm&Saps;E_ef;&J@ ig;ykHwykHom &Sdygawmhw,f? a&S;vf"mwfaiG@ xkwf,lwJh enf;ynmuae xkwfvkyf&&SdwJha&eH (Tight Oil) uvnf; tar&duef a&eHxkwfvkyfr_ukd wGef;tm;ay;vsuf&Sd+yD; xkwfvkyfr_ pkpkaygif;&J@ 56 &mE_ef; xkwfvkyfay;aeygw,f?'Dtwkdif; qufvuf xkwfvkyfoGm;&if aemifESpftenf;i,ftwGif;tar&duef[m aqmf'D tma&AseJ@ ±k&Sm;ukd ausmfwuf+yD; urBmht}uD;qkH;a&eHxkwfvkyfol jzpfvmygvdrfhr,f?

vGefcJhwJh 5ESpfavmufwkH;uqdk&if tar&duef taeeJ@ jynfwGif;a&eHxGuftm; usqif;r_a=umifh EdkifiHjcm;u t&nfjyKvkyfxm;wJhobm0"mwfaiG@ (Liquefied Natural Gas LNG) trsm;tjym; wifydk@p&m rvdkawmhvdk@ ESpfpOf oGif;ukef ukefusp&dwfu a':vmbDvD,H 100avmuf oufomoGm;cJhygw,f? 'ghtjyif a&eHtxGuf jrifhvmwma=umifhvnf; tar&dueftzdk@ tJ'Dpm&if;xJuyJ aemufxyfa':vm bDvD,H 100avmuf avsmhoGm;cJhygw,f? +yD;awmh 'Dvkyfief;awGu tvkyftudkifaygif;2 oef;avmuf azmfaqmifay;cJhygw,f?

urBmvHk;qdkif&m ±kdufcwfr_ (Global Impact) u ydk}ud;rm; ygw,f? urBmtESH@ (LNG) xkwfvkyfr_[m tar&duef aps;uGuftwGuf&nf&G,fcJh=uwmyg? tckawmh tar&dueftaeeJ@ aps;aygwJh ol@jynfwGif;xGuf "mwfaiG@eJ@a&eH&oGm;+yD jzpfwJhtwGuf tJ'D (LNG)awG Oa&myxJ0ifoGm;ygawmhw,f? 'Dtcg Oa&my&J@ tpOftvm a&eHoGif;ukeform;awGjzpfwJh ±k&Sm;eJ@ aemfa0wdk@ taeeJ@ rar#mfvifhbJ ,SOf+ydKifolawG eJ@ &ifqdkifvm&ygw,f?

'ghtjyif 2011 ckESpf (obm0ab;tE©&m,f-ivsifeJ@ qlemrDa=umifh) tEkjrL "mwftm; puf±Hkrsm; xdcdkufysufpD;r_a=umifh pGrf;tif vdktyfaewJh *syeftwGufawmh tcGifhaumif; ay:oGm;ygawmhw,f? tar&duefaps;uGuftwGuf &nfrSef;xm;wJh (LNG) awGudk *syefu &vdkufygawmhw,f?

'D xHk;wrf;pOfvm r[kwfwJh pGrf;tifawmfvSefa&;a=umifh 'DvdkrsdK;tjzpftysufawG ay:aygufvm&wmjzpfwJhtwGuf EdkifiHtawmfrsm;rsm;[m rdrdwdk@&J@ pGrf;tif ay:vpDudk jyefvnf xdef;n‡dvm&ygw,f?

Oyrm- w±kwfjynfqdkygpdk@? avxk npfnrf;r_a=umifh usef;rma&;xdcdkufvmvdk@ vlxk&J@ rauseyfr_ zdtm;atmufrSm ausmufrD;aoG;pGrf;tifudk avxknpfnrf;r_ oufomwJh obm0"mwfaiG@eJ@ tpm;xdk;zdk@vdktyfvmygw,f? 'DtwGuf tar&duef&J@ a&S;vf"mwfaiG@eJ@ a&eHxkwfvkyfr_&J@ tm;aumif;csufrsm;udk jrif&wJhtcg w±kwfjynftaeeJ@ a&S;vfouf&ifhausmufrS pGrf;tifxkwfa&;udk tm;pdkuf+yD; tus,ftjyef@ &SmazGprf;oyf vkyfudkif vmygw,f? w±kwfjynfrSmuvnf; a&S;vf ausmufawG

trsm;tjym; &SmawG@ xm;ygw,f? tJ'D a&S;vf ausmufrsm;u "mwfaiG@eJ@a&eH xkwf,la&; twwfynmydkif;rSmawmh tar&duefudk tm;xm;&rSmyg?xkwfvkyf&mrSm twwf ynmjrifhrS xkwfvkyfa&;p&dwf oufomrSmyg?'DtwGuf 'Dtqifhjrifh enf; ynmawG &zdk@twGuf tar&duefeJ@ qufqHa&;aumif;rGefatmif }udK;pm; ae&wmyg?

tar&duef&J@ a&S;vf pGrf;tif txGufjrifhvmr_u pD;yGm;a&;e,fy,fbufrSmvnf; urBmeJ@ csD+yD;±kdufcwfr_ &Sdygw,f? urBmhpD;yGm;a&;&J@ +ydKifqdkifEdkifpGrf; csdefcGifv#mrSm tar&duef[m rar#mfvifhbJ tompD;&vdkufygw,f?aps;ayg wJh obm0"mwfaiG@a=umifh tar&duef&J@ pufr_vufr_xkwfvkyfa&;vkyfief; awG[m jyefvnf wacwfqef;vmvdk@ ukr%DopfawG/ puf±HkopfawGt ajrmuftjrm; ay:xGufvmaeygw,f? 'gawGa=umifh tar&duef pD;yGm;a&;enf;enf;OD;armhvmaeygw,f?

aps;}uD;wJh or±kd;us pGrf;tifudk toHk;jyK&wJh Oa&myu pufr_vufr_ vkyfief;&Sifrsm;[m aps;aygwJh pGrf;tifoHk; ypPnf;rsm;eJ@ r+ydKifqdkifEdkifawmh±Hkru pufr_vufr_ vkyfief;awmfawmfrsm;rsm; Oa&myuae tar&duefodk@ajymif;a&$@oGm;r_a=umifh txdwfwvef@ jzpfvmaeygw,f? txl;ojzifhrdrdEdkifiH *sD'DyD&J@ xuf0ufudk xGufukeftay: trSDjyKae&wJh *smreDvdk EdkifiHrsdK;aygh? tJ'DrSm pGrf;tifukefusp&dwfuvnf; w&dyf&dyfwufvsuf &Sdygw,f?'ga=umifh *smreDxkwfukefypPnf;rsm;aps;}uD;vdk@ urBmhaps;uGufrSm ta&mif;usvmygawmhw,f? 'gawGa=umifh e*dkuwnf;u tvkyfvufrJhE_ef; jrifhae&wJh Oa&mytwGuf bl;av;&m z±Hkqifh tjzpf a&muf&ygawmhw,f?

yx0D EdkifiHa&;t& ±kdufcwfr_ awGuvnf; txift&Sm; awG@ae&ygw,f? Oyrm- tD&ef[m tcktcg tEkjrL xkwfvkyfr_eJ@ ywfouf+yD;aphpyfaqG;aEG;yGJawGudk pdwfygvufyg vkyfaqmifvmwm awG@Edkifygw,f?tD&ef&J@ a&eHxkwfvkyfr_ tay:ydwfqdk@r_awG csrSwfpOfu urBmha&eH aps;E_ef;awG wufawmhrSmyJvdk@ awG;xif+yD; ydwfqdk@r_awG ratmifjrifrSm pdk;&drfcJh=uzl;ygw,f? 'gayrJh vGefcJhwJh 2 ESpf twGif; tar&duef&J@ a&eHxkwfvkyfr_ wdk;jrifhvmjcif;u tD&efu a&eHudk tpm;xdk;vdkufEdkif+yD; ydwfqdk@r_awGudk xda&mufapum tD&efudk aphpyfaqG;aEG;a&; pm;yGJ0dkif;qD qGJac:vmEdkifcJhygw,f?

tm&yfEdkifiH trsm;tjym;[mvJ tar&dueftaeeJ@ jynfwGif;a&eHwdk;jr‡ifh xkwfvkyfEdkifr_a=umifh ta&S@tv,fydkif; udpPawGrSm wufwufºuºuyg0if ywfoufjcif; r&SdawmhbJ wjznf;jznf;qkwfcGm oGm;rSmudk ylyefpdk;&drfae=uygw,f? wu,fvnf; vuf&Sd tar&duef&J@ tD&efEdkifiHtay: xm;&SdwJhay:vpDudkyJ avhvm=unfhyg? tD&efu a&eH rvdktyfawmhwJhtcg tD&wfudkjzpfcsif&mjzpf ypfxm;cJhwmyJ r[kwfvm;?

'gayrJh tar&dueftaeeJ@ ol@EdkifiH twGuf a&eH wifydk@Edkifr_ wckwnf;udkyJ xnfhoGif;pOf;pm;aewm r[kwfygbl;? wu,fawmh urBm@pD;yGm;a&;eJ@ urBm@EdkifiHa&;rSm a&eH&J@ ta&;ygr_ &Sdaeoa&G@ tar&duef&J@aoe*FAsL[m tusdK;pD;yGm;awGxJrSm ta&S@tv,fydkif;[m ta&;yg+rJygaerSmyg?

bmyJ jzpfjzpf a&S;vf awmfvSefa&;u tar&dueftwGuf aoe*FAsL[m ta&$@tajymif;rsm;rSm vufOD;r_udk &&Sdap+yD; urBmhtv,f rdrd&J@ bufpHktqifhtwef;udk (pD;yGm;a&; tajctaeraumif;wJh=um;u) xdef;odrf;xm;Edkif±Hkru wqifhwufjr‡ifhwifEdkifvdkufygw,f? tar&duef taeeJ@tqifhjrifh enf;ynmawG ('Dae&mrSm Oyrmtm;jzifh a&S;vfouf&ifh ausmufrSobm0"mwfaiG@eJ@a&eH xkwf,lEdkifwJh enf;ynm) udk udkifpGJ xm;Edkifoa&G@(tar&duef&J@ okawoe tpGrf;eJ@ aemufxyftopfawGvnf; xyfrHawG@&SdEdkifwma=umifh) urBmhtv,f qufvuf AdkvfpGJaeOD;rSm/ yGJv,fwifhaeOD;rSm jzpfygw,f?

Page 77: AYDP 2(1)-N

7 7

wDxGifzefwD;r_(Innovation ) rsm;u enf;ynmopfrsm;udk &&Sdapum urBmhpD;yGm;a&;eJ@ EdkifiHa&; tm%m csdefcGifv#m tajymif;tvJ jzpfa=umif;udk tar&duef&SJv pGrf;tif xkwfvkyfr_u oufaojyvdkufygw,f? tar&dueftaeeJ@uvnf; 'Denf;ynmopfawGudk usefEdkifiHrsm;udkvnf; tqifh&SdpGmr#a0ay;zdk@ usefurBmol/ urBmom;rsm;uvnf; awmif;qdk&rSm jzpfygw,f?

urBm}uD;[m wckwnf;om jzpf+yD; urBmol/urBmom; tm;vHk;&J@ uH=urRm[mvnf; wqufwpyfxnf; jzpfvdk@ aeyg+yD? ?

&JabmfxGef;jrwf 2014-3-22

udk;um; ? 12 / 2 / 2014? China Daily

'DZifbm 26 &ufae@[m armfpDwkef;&Jh tESpf120 ajrmufarG;ae@ tcgor,jzpfygw,f?

uGefjrLepf0g'udk avSmifajymifoa&mfzdk@taemufrD'D,m wcsdK@u 'DarG;ae@yGJudktcGifhaumif;tjzpf rSwf,lcJh=uw,f?tJ'DtxJu uGefjrLepfqef@usifa&;owif;wyk'fu arG;ae@yGJusif;yyHkudk azmfjy&mrSmolwdk@&Jh tremy ao;EkyfwJh oabmxm;udkzHk;zdrxm;EdkifcJhbl;? owif;u,ckvdk azmfjyw,f?‘urBmuar#mfvifhxm;ovdkrD;±SL;rD;yef;ypfazmufwmawG r&Sdbl;/csDwuftav;jyKwmawG r&Sdbl;’‘w±kwfjynfr[kwfawmhwJh twdkif;yJ’ wJh?qufvuf qGJ,lazmfjyoGm;wmu ‘w±kwfjynfuGefjrLepfawmfvSefa&; &J@jy,k*fjzpfwJharmfpDwkef;&J@ 120 ajrmuf arG;ae@yGJrSmw±kwforRwu armfpDwkef;udk a0zefvdkufw,f’?qufvufrSwfcsufcs a&;om;wmu‘ol@EdkifiHwGif;rSm ol@udk (armfpDwkef;udk)ajAmifa0zefcH&jcif;[m urBmuol@tawG;tac:udk tqHk;owfpGef@y,ffvdkufjcif;ayvm;’?

qufvuf+yD; tcGifhta&;&wkef; usL;bm;udka0zefwdkufcdkufjyefw,f? a&mvfuufpx±dk Raul

Castro [m ol@tpfudk zD',fuufpx±dk Fidel

Castro vkyfcJhwmawGudk ‘rSefuefpGm ypfy,f’vdkufoa,mifa&;om;+yD;/ pmzwfy&dowfudkolwdk@oGwfoGif;ay;csifwJh todudk ,ckvdk&Sif;&Sif;vif;vif; azmfjyw,f? ‘,cktcgOuUÏarmfudk,fwdkifvnf; ol@EdkifiHwGif;rSmvlod&Sif=um; a0zefcHae&+yD/ uGefjrLepf0g'edrfhyg;usqHk;oGm;+yDvm;’?

yxr ajymzdk@vdktyfwmu w±kwforRw&J@

armfpDwkef; ESpf 120

armfpDwkef;tay: a0zefa&;ta=umif;owif;azmfjy&mrSm qENm*wdeJ@vdkovdkqGJ+yD; ayghysufysufjzpfatmifyHkzsufa&;om;xm;wmyJ jzpfw,f?w±kwfjynfuGefjrLepfygwDA[dkaumfrwDu yDuif;rSmusif;ywJhatmufarhzG,ftcrf;tem;rSm&SDusif;zsif ajymwmu armf[m‘}uD;jrwfwJhypPnf;rJhawmfvSefa&;orm;}uD; eJ@oabmw&m;q&m}uD; jzpfw,f’‘}uD;jrwfwJh jynfcspfyk*~dKvf eJ@trdsK;om;ol&Jaumif;}uD; jzpfw,f’‘armf[m EdkifiHawmf&J@toGiftjyifudkajymif;vJapum w±kwfjynfolrsm;udkacwfopfodk@ OD;aqmifcJhwJh}uD;jrwfwJhyk*~dKvf}uD; jzpfw,f’?

jrprf;at;

Page 78: AYDP 2(1)-N

7 8

olajymwmu ‘awmfvSefa&;acgif;aqmifawG[m bk&m;r[kwfbl;/ vlom;awGyJjzpfw,f? u|efawmfwdk@[molwdk@udk bk&m;vdk udk;uG,fraeoifhovdk olwdk@&J@}uD;jrwfr_a=umifh vlxku olwdk@&JhtrSm;udk ra0zef&bl;qdkwmr[kwfbl;? olwdk@rSm trSm;&Sdvdk@qdk+yD; olwdk@&Jh ordkif;a&;&m aumif;r_jyKcsufawGudk tvHk;pHkjiif;y,fazsmufzsufypfvdk@vnf; rjzpfbl;? u|efawmfwdk@[m ordkif;a&;&m atmifjrifr_awGudk yk*~dKvfa&;atmifjrifr_oufouftjzpf rrSwf,loifhovdk/ jyefvefusvmwJh ±_H;edrfhr_awGudkvnf; yk*~dKvfa&;csdK@,Gif;r_a=umifhvdk@tjypfyHkrcsoifhbl;? u|efawmfwdk@[m ,ae@acwf tajctaeeJ@ tod m%f zGH@®z;wdk;wufr_ tqifhtwef;t&a&S@vlawGtay: wef;rn‡doifhovdk/ a&S@vlawGtaeeJ@ atmifjrifr_csnfhyJ vkyfaqmifvdrfhr,fvdk@vnf;rar#mfvifhtyfbl;’?

olqufajymwmu ‘armfpDwkef;tawG;tac: atmifvHudk rpGef@y,f&bl;? pGef@y,fjcif;[mygwD&J@*k%fajymifwJhordkif;udk jiif;y,fjcif;yJjzpfw,f? armfpDwkef;tawG;tac: atmifvHudk jrifhjrifhrm;rm;v$ifhxljcif;[m b,fawmhrS ,drf;,dkifrSmr[kwfwJh rljzpfw,f? u|efawmfwdk@[m armfpDwkef;tawG;tac:atmifvHudk xm0pOf jrifhjrifhrm;rm; qufvufv$ifhxloGm;r,f’?

‘&JabmfarmfpDwkef;&J@ aemufydkif;ESpfawGtwGif; trSm;t,Gif;awG[m twWbm0 ta=umif;tcsufrsm; eJ@yk*~dKvft& wm0ef&Sdovdk jynfwGif;jynfy ±_yfaxG;wJh vlr_a&;eJ@ordkif;a&; ta=umif;tcsufrsm;a=umifhvnf;jzpfw,f? 'gawGudk jynfhjynfhpHkpHk ordkif;a&;t& tEkyËdavmruspGm ±_jrifoHk;oyfzdk@vdkw,f’?

wu,fawmh 'g[m rmufhpf-vDeif0g'&J@vlyk*~dKvftay: wefzdk;jzwf&mrSm usifhoHkwJhenf;emjzpfw,f?‘oGm;avolawG tm;vHk;aumif;’ qdkwm rjzpfEdkifbl;? &SDusif;zsif ajymwmawG[m w±kwfjynfuGefjrLepfygwDrS1981 rSm twnfjyKwJh ygwDordkif;qdkif&mjy\emrsm;qdkwJhpmwrf;rS armfeJ@ywfoufwJh tydkif;awGyJ jzpfw,f?

uGefjrLepf0g' ed*Hk;csKyfwmudk jrifvdkolrsm;&J@qENeJ@ qef@usifpGmyJ/ uGefjrLepfygwDawG[m aysmufuG,froGm;bJqufvufwnf&Sd jzpfay:wdk;yGm;aeEdkifwm[m/ a0zefa&; eJ@ udk,fhudk,fudk,fa0zefa&; qdkwJh vDeif0g'&J@rludkudkifpGJxm;vdk@jzpfw,f? ‘uGefjrLepftifwmae&Sife,f 'kwd,uGef*&uf . tajccHvkyfief;wm0efrsm;’ rSm vDeifu ,ckvdka&;cJhw,f? ‘uGefjrLepfawG&J@ wm0ef[m csdK@,Gif;csufawGudk ta&mifwif+yD; zkH;uG,fay;zdk@ r[kwfbl;/yGifhyGifhvif;vif; a0zef+yD; vsifvsifjrefjref xufxufoeffoefeJ@ aysmufuif;atmif vkyfzdk@jzpfw,f’?

‘vuf0J*dk%f;uGefjrLepf0g' oli,fem’ pmwrf;rSmvnf; ,ckvdka&;cJhw,f? ‘EdkifiHa&;ygwD w&yf&J@trSm;ay:rSmxm;wJh oabmxm;[m/ tJ'DygwD[m b,favmuf pdwftm;xufoefr_&Sd&Sdol@&J@tajccHvlwef;pm;eJ@ vkyfom;jynfolrsm;tay: wm0ef,l+yD; vufawG@vkyfaqmifovJ qdkwmudk wdkif;wmwJhta&;t}uD;qHk; eJ@ taocsmqHk; t&mjzpfw,f? trSm;udk ±dk;om;yGifhvif;pGm todtrSwfjyK&r,f/ta=umif;&if;udk pdppf&SmazG&r,f/ jzpf&wJhtajccHZmpfjrpfudk azmfxkwf&r,f/ jyKjyif&efenf;vrf;udk &SmazG&r,f?'g[m rdrd&J@wm0efudk b,fvdkxrf;aqmifovJ rdrd&Jh tajccHvlwef;pm;eJ@ vlxkudk b,fvdkavhusifh ynmay;ovJqdkwmudkazmfjywJh av;eufwJhygwDw&yf&J@trSwfvuQ%mjzpfw,f’?

'g[m rmufhpf-vDeif0g'&J@ ‘vlxkvrf;pOf’ jzpfw,f? vlxkeJ@ wom;wnf;&Sda&; jzpfw,f? armfpDwkef;u‘ig;eJ@a&’vdk@ wifpm;w,f? qHk;jzwfcsufrcsrD yuwdbm0 tajctaeudk rSefrSefuefuef tuJjzwfEdkifzdk@vlxkxHrSavhvmzdk@ armfu wdkufwGef;cJhwmjzpfw,f?

70µtrSef 30µtrSm;vdk@ armftay: tuJjzwfr_tay: taemufrD'D,mawGu b0ifusyHkr&bl;?,Ofaus;r_awmfvSefa&; eJ@ ckefysHausmfv$m;v_yf&Sm;r_ wdk@ESifhtwl qdk&S,fvpfawmfvSefa&;[m usqHk;oGm;+yDvdk@ed*Hk;csKyfcsifyHk&w,f? olwdk@qENeJ@ qef@usifpGm w±kwfjynf[m qdk&S,fvpfvrf;a=umif;ay:rSm pGJ+rJpGm&yfaea=umif;a=unmxm;ygw,f?

t&if;&Sifpepf qkd;qdk;0g;0g; uyfqdkufaecsdefrSm t&if;&Sifpepfudk c,0yfwGm;aeolawGu vlxkudk pepfwusrpOf;pm; rawG;ac: apvdkbl;? olwdk@u w±kwfjynfudk qdk&S,fvpfwnfaqmufa&; vrf;a=umif;rSaoGz,foGm;apzdk@ tonf;toef vdkvm;ae=uw,f? 'gha=umifh ,ae@vdktcsdefrSm armfpDwkef;udk ta&;ygoltjzpfxkwfazmfr_udk tpmra=ujzpfaejcif;yJ jzpfygw,f? ordkif;udk azsmufzsufzdk@ óu;pm;jcif;[m‘uGefjrLepfwap>}uD;’udk a=umufvef@aewJh t&if;&Sifrsm;&J@ vufoHk;enf;w&yfyJ jzpfw,f? olwdk@tzdk@ uHraumif;ta=umif;rvSpGmyJ wap>u qufajcmufae+yD; atmifyGJcHoGm;ygvdrfhr,f?

&nfn$ef;? People’s Democracy. January 19 , 2014.

jrprf;at; (13-4-2014)

Page 79: AYDP 2(1)-N

7 9

,lu&def; jy\em tp,lu&def;EkdifiHudk Oa&myeJ@ pD;yGm;a&; yl;aygif;r_ pmcsKyf Association Agreement csKyfqdkzdk@Oa&myor*~ tD;,lbufu

urf;vSrf;w,f? EdkifiHwum aiGa=u;&efykHaiG tzGJ@ IMF uae acs;aiGawGay;r,f? Oa&my EkdifiHawGrSm vkyfovdk +cKd;jcHac|wma&;tpDtpOfvkyf&r,f? wdkif;jynf&J@ pD;yGm;a&; tajctae tbufbufu tm;enf;aewmudk odwJh ,lu&def; orRwa[mif; Apfwm,efEludkApfu vufcHzdk@ pOf;pm;w,f? 'gayrJh +cKd;jcHac|wma&;vdk@ac:=uwJh Austerity Programme [m t&if;&Sif}uD;awG&J@ tusKd;pD;yGm;r+yKdvJ&atmif aiGpdkufxkwfaz;ray;+yD; qif;&Jom;jynfolawGtwGuf ay;wJh vlr_zlvkHa&; axmufyHha=u;awG tokH;p&dwfawG/ ynma&;/usef;rma&;p&dwfawGudk av#mhcsay;&wJh tpDtrHjzpfw,f? 'DtpDtpOfvkyfwJh ae&mwdkif;rSm qif;&Jom; jynfolawG tvkyform;/v,form;awG&J@uef@uGufr_udk t+rJ&ifqdkif=u&w,f? 'gha=umifh EkdifiHa&; tajctae,drf;,dkifaewJh ,efEludkApf tpdk;&[m wGef@aew,f?'DvkdwGef@aecsdefrSmyJ udk,fhtdrfem;rSm tD;,l tar&duef ajcukwf,l pdk;rdk;wmudk rvdkvm;wJh ±k&Sm;edkifiHu aESmif}udK;rJh aiGxkwfacs;zdk@oabmwlvdkufw,f? 'gha=umifh orRwa[mif; ,efEludkApftpdk;&[m tD;,leJ@ pmcsKyfcsKyfqdka&;udk jiif;y,fvdkufw,f? 'g[m vwfwavmjy\em&J@ tpygyJ?

tar&duef/ tD;,l pGufzufr_

eD,kdvpfb&,fvrf;pOfudk tckvdky,fcsvdkufw,fqkdwm[m tar&duefeJ@ tD;,l (txl;ojzifh *smreD)wdk@ twGufawmhvufrcHEkdifp&m tjzpftysufyJ? 'gha=umifh ,lu&def;Zmwfvrf;rSm tar&duefeJ@ *smreDwdk@[m t"duZmwfaumifawG jzpfvmw,f?e*dk&SdaewJh ,lu&def;EkdifiHwGif; EkdifiHa&; tm;+yKdifr_awGudk tokH;jyK+yD; tar&duef *smreDwdk@[m ,lu&def; tpdk;&jzKwfcsa&; qENjyyGJawGudkv_H@aqmfvmw,f? tm;ay;vmw,f? vuf,mpGef; ygwD UDAR &J@ acgif;aqmif ApfwvD uvpfcsudk[m *smreD0ef}uD;csKyf tef*vmrmuJvf&J@ t"du r[mrdwfjzpfygw,f? 'gha=umifh vuf,mpGef;ygwDESpfckjzpfwJh UDAR eJ@ tar&duef vdkvm;ol 0ef}uD;csKyfa[mif;wdkifrdk&Sefudk&J@ tzEkdifiHawmf ygwDwdk@[m tar&duef *smreDwdk@ tm;ay;wJh t"du ygwDawGjzpfvmw,f? 'ghtjyif tJ'DygwDawGeJ@

vDeifa&;wJh t&if;&Sifpepf&J@ tjrifhqkH;tqifhjzpfaom e,fcsJ@pepfqdkwJhusrf;[m tckcsdefxd oabmw&m;t& acwfrDaeqJyg? t&if;&Sifpepf[m jyKjyifajymif;vJr_awGeJ@ wcskdK@aom wdk;wufjzpfay:r_awGa=umifhwcgwavrSm yËdyuQawGudk av#mhayghEkdifwmawG &Sdayr,fh wu,fhyifudk,fobm0uawmh ajymif;vJroGm;bl;? t+yKdiftqdkif Adkvfvkwdkufcdkuf=u+yD;ppfyGJawGqDudk OD;wnfaewJh taetxm;[m yËdyuQ&J@ tqifhwqifhrSma&mufvmwwfp+rJyJ? Oyrmwckuawmh avmavmq,fjzpfaewJh,lu&def; jy\emyg?

wdkif;jynfwjynf/ e,fajrwck[m urBmhtiftm;}uD;awG Adkvfvk=u&m pm;usufjzpfvm+yDqd k&ifawmh tJ'DEk difiH[m uHqdk;wmygyJ?u|JESpfaumif cwfwJht=um;rSm ajrpmyif jzpf&ygvdrfhr,f? tJovdkjzpfaewJh EkdifiH[m ,lu&def;yg? tJovdk jzpfedkifwJh tvm; tvm&SdaewJhEkdifiHwEkdifiHu u|efawmfwdk@&Jh ArmEkdifiHyg?

u|JeSpfaumif=um;u ajrpmyif ,lu&def;

ausmfaZ,s

u|JESp faumif=um;u ajrpmyif ,lu&def;

Page 80: AYDP 2(1)-N

8 0

r[mrdwfjzpfwJh emZDvufopfygwD qAdkbdk'g[mvnf; tar&duef *smreDwdk@ tm;ay;axmufcHwJh ygwDjzpfvmw,f? tJ'DygwD}uD;okH;ck&J@ OD;aqmifr_/ &Sdae+yD;om; ,lu&def; ta&S@taemufEkdifiHa&;jy\em/ vlrsdK;a&; jy\emawGeJ@ taemufEkdifiHawG&J@tm;ay; ulnDr_awGa=umifh qENjyyGJawG jzpfvmcJhw,f? aemufqkH;rSm orRw ,efEludkApf jzKwftcscHvdkuf&w,f? tpdk;&jzKwfcsa&;v_yf&Sm;r_rSm tar&duef&J@ xif&Sm;wJh edkifiHa&;orm;wcsdK@[m vludk,fwdkif vma&muf yl;aygif;yg0ifwmrsdK;awmif &SdcJhw,f? tar&duefvkyfaeusxkH;pHtwdkif; tar&duef axmufvSrf;a&;/ NED eJ@ NGO tzGJ@tpnf;awG&J@ aqmif&Gufr_[m tpdk;&jzKwfcsa&;rSm t"dutcef;u¾awGuae yg0ifcJhw,f? edkifiHwum aiGa=u;&efykHaiGtzGJ@uvnf; aºu;+rDudk tokH;jyK+yD; acsmhwmawG/ ajcmufwmawG/zdtm;ay;wmawGeJ@ 0d kif;0ef;usHK;oGif;cJ hw,f? tpd k;&jzKwfcsa&; aqmif&GufwJ h NGO tzGJ htpnf;awGxJrSm ,l*d kpvAfqm;AD;,m;jy\emrSmwkef;u tar&duef tokH;jyKcJhwJh uif;Awfpf CANVAS (,cifemrnf atmhwydk) qdkwJh NGO vnf;yg0ifw,f? tar&dueftaeeJ@ emZDvufopf tygt0if ,lu&def;EkdifiHa&; tzGJ@tpnf;awGudk axmufyHhcJha=umif;udk tar&duefvufaxmuf EkdifiHjcm;a&; 0ef}uD; Apfwdk;&D;,m; El;vef;udk,fwdkifu xkwfazmfajymqdkcJhw,f? ol@pum;twdkif; udkk;um;&&ifawmh“,lu&def;rSm 'Dvdkatmifjrifr_rsdK;awG&zdk@ 'Dvdkyef;wdkifudk a&mufzdk@ u|efrwdk@u tar&duef a':vm oef;ig;axmifausmf &if;ESD;jr‡KyfESHcJh&w,f” vdk@ qdkygw,f? (&if;ESD;jr‡KyfESH invest qdkwJhpum;vkH;udk okH;pGJoGm;wmudk owdjyKoifhygw,f?) 'g[m tar&duef tpdk;&taeeJ@wdwfwdwfwrsdK;/ ajAmifwrsdK; axmufvSrf;a&;enf;eJ@ wrsdK;/ NGO enf;eJ@ wrsdK;/ oHwrefenf;eJ@wrsdK; trsdK;rsdK;aqmif&GufcJha=umif;taumif;qkH; oufaopum;jzpfygw,f?

±k&Sm;pGufzufr_

,lu&def;rSm tJovdk vuf,mygwDawG/ emZDvufopfygwDawGeJ@ zGJ@pnf;wJh =um;jzwftpdk;&ay:vmwmeJ@ w+yKdifeufwnf;rSm±k&Sm;&J@ v_yf&Sm;r_udk awG@vm&w,f? ±k&Sm;&J@ ppfa&; jyifqifr_wcsdK@udk awG@vm&w,f? ,lu&def;ta&S@ydkif; u±kdif;rD;,m; u|ef;qG,f[m,lu&def;uaecGJxGufjyD; ±k&Sm;eJ@ yl;aygif;vdkufw,f? 'g[m ±k&Sm;tpdk;& ajymaeovdk ±k&Sm;&J@ tm;ay;tm;ajr‡mufr_ rygbJ u±kdif;rD;,m;jynfolawG&Jh qENoufoufygqdkwmudkvnf; b,folrSawmh ,kH=urSm r[kwfbl;? ,lu&def;+rdK@awmf ud,ufAfrSm taemuftkyfpkvdkvm;ol/ ±k&Sm;qef@usifol emZDvufopfawGay:vmjyD;rS u±kdif;rD;,m;u ±k&Sm;eJ@ yl;aygif;wm[m ±k&Sm; vufcsufrygbl;vdk@olwdk@uajymaeayr,fh rajy;aomfuef&m&Sdaew,f?

±k&Sm;bmudk pd k;&drfovJ

±k&Sm;taeeJ@ bmha=umifh 'DvdkvkyfovJ? aemufcH ta=umif;awG trsm;}uD; &Sdygw,f? qAdkbdk'geJ@ ±k&Sm;&Jh qufqHa&;udkvnf;xnfhoGif;wGufcsufzdk@ vdkygvdrfhr,f? qAdkbdk'gudk emZDvufopfvdk@ ac:=uayr,fh wu,fawmh rae@wae@urS jzpfvmwJh emZDr[kwfbl;? [pfwvmvufxufuwnf;u jrpfzsm;cHvmwJh emZDygwDjzpfw,f? qAdkbkd'g[m tpdk;&opfxJrSm uufbdeuf 0ef}uD;6 ae&mudk &xm;w,f? odyftrsm;}uD; r[kwfbl;vdk@ qdkEkdifayr,fh tm%m&J@ tcsuftcsm ta&;tygqkH;jzpfwJh umuG,fa&;/vkH+cHKa&;awGudk qAdkbdk'gu udkifxm;wmjzpfw,f? 'ghtjyif 'kwd,0ef}uD;csKyfuvnf; qAdkbdk'gyJ? qAdkbdk'g tJovdk tm%m&vmwm[m 'kwd,urBmppfjyD; aemufydkif;rSm yxrqkH; t}udrftjzpf emZDygwDwck[m wdkif;jynfwjynfrSm tm%m&vmwmvnf;jzpfw,f?

'kwd,urBmppftwGif;rSm ±k&Sm;udk usL;ausmfedkifa&;twGuf [pfwvm&J@ emZDygwDukd ,lyDatvdk@ac:wJh ,lu&def; olykeftzGJ@u axmufyHhulnDcJhw,f? ,lyDattultnDeJ@ ±k&Sm;udk usL;ausmfEkdifcJhwm jzpfw,f? tJ'DemZDusL;ausmfr_a=umifh ±k&Sm;vlrsdK;oef; 30 aoqkH;cJhw,f? oef; 30 qdkwJh yrm%[m 'Dae@ jrefrmedkifiHvlOD;a&&J@ w0ufr#aom yrm%jzpfygw,f? tJovdk *smreDemZDudkaxmufcHulnDcJhwJh ,lyDat[m qdk&S,fae&Sife,fvpf qdkwJh emrnfeJ@ emZDygwDjzpfvmw,f? qdk&S,fae&Sife,fvpf[m ae&Sife,fqdk&S,fvpf qdkwJh [pfwvmemZDygwD&J@emrnfeJ@ twlwlyJvdk@trsm;uem;vnfxm;=uw,f? olwdk@ ygwD&J@ tawG;tac:uvnf;emZDtawG;tac:yJjzpfygw,f? tJ'D qdk&S,fae&Sife,fvpfygwD[m qAdkbdk'g tjzpfemrnfajymif;vmwmjzpfygw,f? olwdk@ygwD[muGefjrLepf qef@usifa&;vkyfovdk/ tvkyform; or*~awGudkvnf; t=urf;zuf 0ifa&mufzsufqD;wmrsdK;vkyfw,f? ,lyDat b0rSmwkef;uwnf;u *sL;qef@usifa&;/ ydkvef/ [efa*&D qef@usifa&;tjrif &Sdygw,f? 1943-44 rSm ,lyDatu *sL;eJ@ ydkvefvlrsdK; udk;aomif;udk

Page 81: AYDP 2(1)-N

8 1

owfjzwfcJhzl;ygw,f? ,lu&def; azazmf0g&D qENjyyGJtwGif;rSmvnf; aoewfeJ@ vufypfAkH;awGudk tokH;jyKcJhygw,f? olwdk@ygwD&J@t"duvrf;pOfxJrSm ±k&Sm;qef@usifa&;vnf; yg0ifw,f? 'g[m ±k&Sm;twGuf pdk;&drfylyef&wJh tcsufawG jzpfw,f?

'ghxufta&;}uD;wmuawmh yx0DedkifiHa&; jy\emyg? 'gu ta&;}uD;qkH;yg?u±dkif;rD;,m;a'orSm ±k&Sm;&J@ yifv,feuf a&wyfpcef; &Sdw,f? 'gudk ±k&Sm;taeeJ@ b,fenf;eJ@rS txdcdkuf rcHedkifygbl;?

tar&duef vkyfor#[mvnf; yifv,feufeJ@ uufpyD,efudk v$rf;rdk;a&;ygyJ? 'g[m tar&duef ±k&Sm;EdkifiHESpfckwnf; ta&;omrubJ urBmwckvkH;udk pdk;rdk;a&;eJ@vnf; qdkifygw,f?

±k&Sm;+ydKuGJcgeD; 1990 ckESpfuwnf;u tJ'Dwkef;u ±k&Sm;orRw a*:bmacsmhAfeJ@ tar&dueforRw bk&Sft}uD;wdk@oabmwlnDcJJhwJh tcsuf&Sdygw,f? tJ'guawmh aewdk;udk ta&S@buf wvufrrS rwdk;a&;qdkwJh oabmwlnDcsufyg? 'gayrJha*:bmacsmh[m twkH;ttqkH; EkdifiHa&;orm;jzpfcJhygw,f? tjyeftvSef csKyfaESmifxm;wJh tzdk;pm;em; rygwJh tJ'DoabmwlnDcsufudk tar&duefu enf;enf;rS ta&;rvkyfbJ qdkAD,uf,leD,H+yKduGJ+yD;wmeJ@ ajymifajymifyJ csdK;azmufygw,f?qdkAD,uf,leD,H +ydKuGJ+yD;aemufrSm aewdk;[m ta&S@bufudk &Ekdifor# wpxufwpwdk;vmcJhygw,f? 1999 ckESpfrSm GUUAM

pmcsKyfcsKyfqdkcJhygw,f? a*smf*sD,m/ ,lu&def;/ OZbufupPwef/ tZmbdkif*sef/ armfv'dkAmwdk@eJ@ taemufEkdifiHawG tusdK;wlyl;aygif;vdkufwmjzpfygw,f? tJ'Duwnf;u ±k&Sm;[m tjcdrf;ajcmufcHae&yg+yD? aewdk;[m ta&S@Oa&myrSmvnf; wEkdifiH+yD;wEkdifiHeJ@ aemufqkH;awmh tm;vkH;vdkvdkrSm ae&m,l pdk;rdk;vdkufygw,f?

'Dae@acwfopfEkdifiHa&;rSm yx0DEkdifiHa&;[m odyfta&;ygvmygw,f? aoe*FAsL[majrmuf ae&m,lr_[m ta&;ygvmygw,f? ppfa&;[m aoewfazmufrS pwifwmr[kwfygbl;? ppfyGJrpcif ae&m,lr_[m ppfyGJtqkH;tjzwfudk tajzw0ufruay;wwfygw,f? ckawmh ±k&Sm;[m ol@EkdifiHywf0ef;usifuae rpfZdkif; 'kH;usnfawGeJ@ ywfvnf 0dkif;csdefxm;wmudk cH&wJh taetxm;udk a&mufoGm;ygw,f? ppfwk&ifuGufay:rSm vufeuf}uD;awGeJ@ A[dkudk csdef&G,fpdk;rdk;xm;&if wzufupm;olawG&J@t±kyfawG[m rv_yfEk difr&Sm;Ek difawmhbJ tpGrf;rJ hwJh b0udk a&mufoGm;ovdkrsK d;ygyJ? ±k&Sm;[m acsmifydwft±kdufcH&wJhwd&p>mefwaumifvdk jzpfvmvdk@ jyefvnf wkH@jyefvmwmjzpfygw,f?

wu,fawmh 'gawG[m ,lu&def; jy\emawG&J@ wu,fhta=umif;&if;awG jzpfygw,f? tar&duefeJ@ tD;,lwdk@uajymae=uwJh tcsKyftcsmtm%mydkifr_/ 'Drdkua&pDqdkwmawG[m tay:,H oumavmif;aewmawGjzpfovdk/ ±k&Sm;bufuajymaewJh ±k&Sm;pum;ajymvlrsKd;awG&J@ a&G;cs,fydkifcGifh udk,fydkifvGwfvyfcGifhqdkwmawG[mvnf; vl=um;aumif;atmif ajymwJhta=umif;jycsufawGom jzpfygw,f? tJ'Dpum;vkH;awG&Jh aemufuG,frSm wu,fh tusKd;pD;yGm;awG&Sdaeygw,f?

'Djy\em&J@ wif;rmr_[m armfv'kdAmeJ@ a*smf*sD,m txdvnf; jyef@ESH@aeygw,f? olwdk@[mvnf; tD;,leJ@ pmcsKyfvufrSwfxdk;p&mawG &S davawmh 'DtajctaeawG[m olwdk @tay:rSm +cdrf;ajcmufaeygw,f? a*smf*sD,mEk difiHxJuatmfqufwD;,m;eJ@ tufAfcgZD;,m;wdk@[m 2008 ckESpfrSm ±k&Sm;pGufzufr_cHxm;&wJh a'oawGjzpfygw,f? armfv'dkAmuawh±k&Sm;ppftajcpdkufpcef;&SdwJh ae&m jzpfygw,f?

b,foltusdK;&S drvJ

wu,fawmh 'gawG[m t&if;&SifawG tcsif;csif; tm%mpm;cGuf vkae=uwJh vkyf&yfawGom jzpfygw,f? jynfolawGtwGufuawmh b,folurS tm;udk;tm;xm;&m r[kwfygbl;? qif;&Jom; tvkyform; v,form;awGtwGuf +cKd;jcHac|wma&;pDrHudef;eJ@ zufqpfygwD[m tE©&m,fjzpfygw,f? 'gayrJh ±k&Sm;uvnf; ,lu&def; qif;&Jom;awG tvkyform;awGtwGuftusdK;aqmifaewm r[kwfygbl;? ol@tusdK;pD;yGm;udk olumuG,faewmyg?

tvkyform;awG jynfolawG twGufuawmh u|JESpfaumif=um;rSm ajrpmyifawGom jzpfaeygw,f?±k&Sm;taeeJ@ tar&duefwdk@*smreDwdk@eJ@ ppfjzpfcsifrSm r[kwfygbl;? aewdk;r[mrdwftzGJ@eJ@ ppfjzpfyGm;&if ±k&Sm;taeeJ@

rEkdifEkdifbl;qdkwm od+yD;om;yg? 'gjzifh b,folEkdifEkdifygovJ? wu,fwrf; ppfudkom onf;}uD;rnf;}uD; qifE$J=ur,fqdk&if a'owckvkH;[m oJuE©m& jzpfoGm;edkifygw,f? tJovdkjzpfcJh&if ppfEkdifolawGudkvnf; urBmhjynfolawGu cGifhv$wf=urSm r[kwfygbl;?'gayrJh [D±dk&SD;rm;/ em*gpuD oifcef;pmudkvnf; u|efawmfwdk@ rarhtyfygbl;?

Page 82: AYDP 2(1)-N

8 2

tar&duefu ±k&Sm;udk pD;yGm;a&; ydwfqdk@r_awGeJ@ txD;usefatmif pD;yGm;ysufatmif ta&;,lcsifygw,f? avmavmq,frSmudkyJ ±k&Sm;rSm pawmh&S,f,maps;awG xdk;usoGm;+yD;/ &if;ESD;jr‡KyfESHr_awGuvnf; wcsdK@ xGufukef=uygw,f? 'gayrJh pD;yGm;a&;wdkufyGJqdkwmuvnf; tcuftcJ&Sdygw,f? ±k&Sm;[m jrefrmEkdifiHr[kwfygbl;? olwdk@bufu wzufowf pD;yGm;a&; ydwfqdk@xm;vdk@wzufowf tompD;&aer,fvdk@ ,lqvdk@ r&ygbl;? ,lu&def;&J@ "mwfaiG@aps;awGudk ±k&Sm;u wdk;awmif;ypfvkdufygjyD? 'ghtjyiftD;,ltzGJ@0if Oa&myEkdifiHwcsdK@&J@ "mwfaiG@ 40 &mE_ef;[m ±k&Sm;u a&mif;xm;wmyg? ±k&Sm;u cvkwfydwfvdkuf&if tD;,ltarSmifusoGm;Ekdifygw,f? 'gha=umifhvnf; pD;yGm;a&; ydwfqdk@a&;rSm tar&duefeJ@ tD;,l woHwnf; rxGufekdkif jzpfaewmyg?

,la&;&Sm;AsL[meJ@ w±kwf0d ki f;ywfa&;

{jyDv 24 &ufrSm tar&duef orRw tdkbm;rm;&J@ tm&Sc&D;pOfpygr,f? 'DESpf Ekd0ifbmvrSmvnf; tdkbm;rm;&J@ArmEkdifiHc&D;pOf &Sdygw,f?

tdkbm;rm;&J@ 24 &uf c&D;pOf&nf&G,fcsuf[m w±kwfqef@usifa&;/ tar&dueftiftm;udk awmifhwif;cdkifrmatmif vkyfzdk@yg?t"duvkyfief;pOfu ol@r[mrdwf*syefudk vufeuf jyefvnfwyfqifzdk@yg? 'g[m ta&;}uD;ygw,f? w±kwf&J@ tpOftvm &efolawmfjzpfwJh *syefudk vufeufwyfqifay;vdkufwm[m aemufqkH;wae@rSm w±kwf*syef ppfrD;txd jyefvnf awmufavmifaumif;awmufavmifvmEdkifwJh ueOD;ajcvSrf;yg? ouU&mZf 2020 ckESpfrSm tar&duef&J@ a&wyftiftm; tm;vkH;&J@ 3 ykH 2 ykHeD;yg;udktm&S ypdzdwfa'oudk ydk@aqmifygr,f? 'g[m tar&duef&J@ tm&Sypdzdwfv$rf;rdk;a&; tpDtpOfyg? 'g[m 'kwd, urBmppfaemufydkif;tm&Sypdzdwfa'orSm t}uD;rm;qkH; ppftiftm;pkpnf;r_}uD;vnf; jzpfygw,f?

tar&duef rpfZdkif;awG EsL;uvD;,m; xdyfzl;wyf AkH;}uJav,mOfawG[m =opa=w;vsuae *syeftxd puf0dkif;jcrf;ykHo¿mefeJ@ w±kwfudk 0dkif;ywfxm;ygw,f? w±kwfEkdifiH &Sef[dkif;+rKd@eJ@ rdkif 400 awmifra0;wJh awmifudk&D;,m;EdkifiH a*s*sL;u|ef;rSmtar&duef&J@ aoe*FAsL[majrmuf ta&;ygwJh a&wyf tajcpdkufpcef; aqmufaeygw,f? &Sef[dkif;qdkwm w±kwfpufr_Zkef&Jh ta&;ygwJh+rKd@}uD;w+rKd@yg? w±kwfEkdifiH qdkwmuvnf; tar&duef pD;yGm;a&;udk ausmfwufvmvdrfhr,fvdk@ cef@rSef;xm;=uwJh EkdifiHyg? 'gawG[mw±kwfudk tm;enf;aysmhnHhatmif 0dkif;ywfxm;wmawGyg? ppfwk&ifuGufay:rSm usm;awGudk pdwf}udKufae&m,ljyD;&if yGJpOfuw0ufawmifjyD;ae+yDvdk@ u|efawmfwdk@ em;vnfxm;wwf=uygw,f? tckvnf; wu,fawmh ypfwmcwfwmudk rjrif&ao;ayr,fh/ae&m,l0dkif;ywfxm;+yD; jzpfavawmh urBmppf[m tjcm;ykHpHwrsdK;eJ@ pwifaejyDvdk@awmif qdkcsifqdkedkifygw,f?

tdkbm;rm;&J@ umuG,fa&;0ef}uD; csyf-a[*,fu +yD;cJhwJh tywfu yDuif;udk a&mufcsdefrSm tE©&m,f taiG@toufygwJhpum;wcGef;udk ajym=um;owday;cJhygw,f? tJ'guawmh w±kwfEkdifiH[m ±k&Sm;vdkvkyf&if 0dkif;y,fcH&wmrsdK;/ ppfa&;t& ta&;,lcH&wmrsdK;udk }uHKawG@Ekdifw,fqdkwJh owday;pum;yg? ta&S@w±kwf yifv,frSm *syefeJ@ tjiif;yGm;aewJh u|ef;pkta&;eJ@ u±dkif;rD;,m;udk ±k&Sm;eJ@ yl;aygif;wJhta&;udk E_dif;,SOfajym=um; owday;oGm;wmyg?

wu,fawmh tar&duef[m umv&Snf=umolwdk@rufaewJh ,la&;&Sm;tdyfrufudk taumifxnf azmfaewmyg? tar&dueforRwawG&J@ vkH+cKHa&; t}uHay;jzpfwJh ZbpfnL; b&pfZifquDu ,la&;&Sm;udk pdk;rdk;wJhol[m urBmudk pdk;rdk;vdrfhr,fvdk@wGufcsufa[majymcJhygw,f? ,la&;&Sm;qdkwm Oa&my-tm&S qufpyfaewJh ukef;ajra'oudk qdkvdkwmyg? tck±k&Sm;EkdifiH/ w±kwfEkdifiH/tmz*efepPwefpwJh ae&mawGudk ajymwmyg? tJ'Dae&mawG[m urBmh&J@ ESvkH;om;tcsuftcsm jzpfwJhtwGuf aoe*FAsL[mt& ta&;}uD;wJhta=umif;/ w±kwf/ ±k&Sm;[m tpOftvm&efolawGjzpfjyD; }uD;xGm;vm&if tE©&m,f&SdrSmrdk@ olwdk@tiftm;udkxdef;csKyfxm;zdk@ vdka=umif; tus,fw0ifh a&;om;xm;ygw,f? tm&SypdzdwfrSm *syefudk udk,fpm;vS,ftjzpfarG;jrLxm;zdk@udkvnf;t}uHjyKcJhygw,f?

,la&;&Sm;udk pdk;rdk;zdk@ w±kwf0dkif;ywfa&; tpDtpOfrSm ta&;ygwJh EkdifiHwEkdifiHuawmh ArmEkdifiHyg? 'gha=umifh aoe*FAsL[mt&ta&;ygwJh ArmEkdifiHudk tdkbm;rm; aemufwacgufvmygr,f? ArmEkdifiHudk pdk;rdk;Ekdifa&;twGuf q,fpkESpfawGeJ@csD+yD; &if;ESD;jr‡KyfESHcJhygw,f? tar&duefvdkawG;r,fh ArmawGudk arG;xkwfcJhygw,f? wu,fvdk@rsm; *syefwdk@ tar&duefwdk@u w±kwfudk aemufausmuyfjyD; "m;eJ@ axmufvmw,fvdk@ jrifcJh&if w±kwfua&m b,fvdkrsm; wkH@jyefEkdifygovJ? bmyJjzpfjzpf u|efawmfwdk@EdkifiH'kwd,,lu&def; rjzpfapcsifwmawmh trSefyg? 'gayrJh w±kwfuvnf; taemufEkdifiHawGeJ@ ppfa&; tm;+yKdiffr_rsdK;udk tvG,fwulta&mufcHrSm r[kwfbl;vdk@ ar#mfvifhrdygw,f? yËdyuQjzpfwJh EdkifiHawG&J@ ESpfzufpvkH; ausjyKef;ysufpD;r_udk w±kwfu em;vnf+yD;

Page 83: AYDP 2(1)-N

8 3

tar&duefudk ol r,SOfEkdifao;bl;qdkwmudkvnf; odykH&ygw,f? 'ga=umifhvnf; wnf+idrfa&;eJ@ zGH@+zdK;wdk; wufa&;udk OD;pm;ay;aºu;a=umfwm jzpfykH&ygw,f?

'gayrJh ±k&Sm;vdk acsmifydwfcH&wmrsdK;}uHKvm&ifawmh 'Dae@ urBm}uD;rSm EkdifiHwdkif;[m udk,fusKd;pD;yGm;udkom umuG,fwwf=uwmrdk@ owdxm;zdk@ vdkygvdrfhr,f?

udk,fhEdkifiHudk,fydkifzdk@ vdkw, f

tar&duef[m 'Drdkua&pDeJ@ vl@tcGifhta&;pum;udk wGifwGifajymwwfovdk/ urBmhrD'D,mawGtm;vkH;[mvnf; tar&duefeJ@ Oa&mywdk@&J@ rD'D,mawGomjzpf=uwJhtwGuf tar&duef[m vlxk&J@tjrifudkpdk;rdk;Ekdifygw,f? 'gha=umifh ±k&Sm;udkom tqdk;jrif=u+yD; tar&duef qdk;wmudkawmh owdrxm;rd=uwm rsm;ygw,f?txl;ojzifh u|efawmfwdk@ EkdifiHrSm =unfh&wJh ±kyfjrifoH=um;/ zwf&wJh owif;pm*sme,f r*~Zif; tm;vkH;eD;yg;[mtaemuf EkdifiHawGqDucsnf;yJ vm=uwmjzpfygw,f? taemufedkifiHawGqDu vmwJhtcgrSmvnf; wdk;wufwJh'Drd ku&ufwpf owif;pmr*~Zif;awGudk rzwf&bJ/ t&if;&Sifaumfyd ka&;&Sif;}uD;awG&J@ vuf,mpmapmifr*~Zif;awGudkom zwf&wmrsm;ygw,f? 'gha=umifhvnf; taemufEkdifiHtpdk;&awG&J@ tjypftemudk axmufjya0zefwmrsdK;udk =um;&wm enf;ygw,f?

tar&duef tpdk;&[m pDtdkifat/ NED / NGO awGudk tokH;cs+yD; urBmw0ef;rSm tpdk;&awGudkt}udrf}udrfjzKwfcszl;wJh tpdk;&jzpfygw,f? 2013 ckESpftxd pm&if;t& tar&duefudk,fwdkifjzpfap/ ol@udk,fpm;vS,feJ@ jzpfap/ ol@axmufyHhr_eJ@ jzpfap/ v#dK@0Sufppfqifa&;jyKvkyf+yD; ppfqifE$JaewJh EkdifiHaygif; pkpkaygif; 134EkdifiH&Sdw,fvdk@ tar&duef jynfaxmifpk txl;ppfqifa&;Xme US-SOCOM u AdkvfrSL; rufo,l; a&mbwfabmhufa[mhu ajymygw,f? (www²socom²mil) vlaewJh urBmhwdkuf}uD;wdkif;rSm tar&duef&J@ ppfpcef;awG&SdjyD; wurBmvkH;rSm pkpkaygif; waxmifausmf&Sdygw,f? tar&duefjynfaxmifpk[m urBm}uD;udk ydkrdk tE©&m,f}uD;+yD; tcsdefra&G; rD;xawmufEkdifwJh urBm}uD;jzpfatmif urBmtESH@tjym;rSm vufeufawG wyfqifaeygw,f?wurBmvkH;rSm &SdwJhusefwJh EkdifiHawG pkpkaygif;u wyfqifxm;wJh vufeufwyfqifr_xuf tar&duef jynfaxmifpkwckwnf;&J@ wyfqifxm;wJh vufeuftiftm;u ESpfqydkrsm;ygw,f? ppfat;acwfaemufydkif;rSmolwyg;EdkifiHudk vufeufudkifusL;ausmfr_ trsm;qkH;jyKvkyfwJh EkdifiHvnf; jzpfygw,f?

±k&Sm;a&m/ w±kwfEkdifiHuyg xdkuJhodk@aom tar&duefeJ@ wu,fwrf; ppfrufzuf+yKdif rjzpfcsifygbl;?bmha=umifhvJqdkawmh rEkdifEkdfifbl;qdkwm odvdk@yg? 'gayrJh t&if;&SifawG tm;+ydKif=u+yDqdk&if ajrpmyifawG&J@rsufESmudkawmh b,fEkdifiHurS trSefwu,faxmufxm; wefzdk;xm;avhr&Sdwwfwm[m ,lu&def;u oifcef;pmay;aeygw,f? tJ'Doifcef;pmudk ArmawG avhvmzdk@ vdkygw,f? wdkif;jynfudk umuG,fEkdifzdk@qdk&if EkdifiHa&;tm%m[m jynfol@vufxJrSm &Sdaezdk@ vdkygw,f? wdkif;jynfudk a&mif;pm;zdk@ 0efrav;olawGvufxJrSmedkifiHa&;tm%m&Sdae&if tcufcJ}uKHvmwJhtcgudk,fhudk,fudk,f umuG,fEdkifzdk@ odyfcufwwfygw,f?

ausmfaZ,s

Ref:1 The Strangelove Effect by John Pilger2 Coup in Ukraine: A warning to the international working class by Peter Schwarz3 Ukraine: Torn apart by Imperialism Feature by Rob Ferguson4 Ukraine Protests Carefully Orchestrated: The Role of CANVAS˜ US-Financed“Color Revolution Training Group” by F William Engdahl

Page 84: AYDP 2(1)-N

8 4

rsufarSmufumv uGefjrLepfygwDawGeJ@ tvkyform;ygwDawGwESpfwcg usif;yaewJh E k di fi Hwum tpnf;ta0;[m urBmhqkd&S,fvpfv_yf&Sm;r_&J@ zGH@+zdK;wkd;wufr_ jzpfpOftwGif;u ta&;}uD;wJhv_yf&Sm;r_ w&yfjzpfvmae+yD; tvGefvnf; tm±Hkpkdufae=uyg+yD? 'Dae@txd uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform; ygwDawG&J@ EkdifiHwum tpnf;ta0;ukd 15 }udrfwkdif ac:,lusif;ycJh+yD; jzpfygw,f? 10 ESpfausmfjzpfxGef;wkd;wufvm+yD;aemuf ‚&J@ toGiftjyifvnf; tajccHtm;jzifh ay:xGufvmcJhyg+yD? 'ga=umifh 'Dtpnf;ta0;awG&J@ vuQ%mukdcGJjcrf;pdwfjzm tuJjzwf=unfh&atmifyg?

uGe f jr Lep fy gw DawGe J @ tvky form;y gw DawG& J @E k di fi Hwum tpnf;ta0; b,fvkday:aygufvmovJ

20 &mpk/ 90 ckESpfrsm;tapmykdif;rSm qkdAD,ufeJ@ ta&S@Oa&myqkd &S,fvpfEkdifiHawG&J@ qkd;0g;jyif;xefvSwJh tajymif;tvJrsm;ut&if;&Si f E k di fi HtoD;oD;&S d uGef jrLepfygwDrsm;uk d }uD;rm;wJ h*,uf±kdufcwfcJhw,f? tJ'Dvkd ±kdufcwfcH&+yD;aemuf 90 ckESpfrsm;tv,favmufrSm &yfwnfcsuf pwifckdifrmvm+yD; wqifhwufckdifrmzGH+zdK;wkd;wufa&;ukd &SmazG vm=u ygw,f?

1? tEkdifEkdifiH uGefjrLepfygwDawGt=um; ESpfOD;ESpfzufqufqHa&; us,fus,fjyef@jyef@ zGH@ +zdK;wkd;wufvmjcif;[m rsufarSmufacwf urBmhqkd&S,fvpfv_yf&Sm;r_ tiftm;aumif;vm+yD;E k di fi H wumqufqHa&;e J @ y l;aygi f;aqmif& Gufa&;&J @ t"duyHko¿mef jzpf vmw,f? Oyrm- w±kwf/ *syef/ jyifopf/ ±k&Sm;/tdENd,/ b&mZD;/ awmiftmz&dueJ@ b,fvf*sD,HpwJh EkdifiHawG&SduGefjrLepfygwDawGeJ@ tvkyform;ygwDawG[m twm;tqD; trsdK;rsdK;ukd z,f&Sm;ypfvkduf=u+yD; vGwfvyf trSDckduif;wJh/ vHk;0wef;wlr_&SdwJh/tjyeftvSefav;pm;wJh/ twGif; a&;udpPrsm;ukd 0ifa&mufrpGufzufwJhtajccHr lawGay:r Sm ygwDcsi f ; tjye f tvSe fqufqHa&;uk dtjyKoabmaqmifpGm jzpfxGef;wkd;wufapcJhygw,f?

2? wcsdK@EkdifiHu uGefjrLepfygwDawGu wm0efcH+yD; twkdif; twmr}uD;vSwJ h uGe f jrLepfy gwDe J @ tvky form;ygwDawG& J @ E k di fi Hwumtpnf;ta0;ukd vufOD;r_& S dp Gm ac:,lusif;ycJ h =uw,f?Oyrm-1992 ckESpf {+yDvu +yHK,rf;rSm ajrmufukd;&D;,m; tvkyform;ygwDu EkdifiHwum tpnf;ta0;ac:cJhw,f? 1993 ckESpfrSmtdENd,uGefjrLepfygwD (rmhufpf0g') u “rsufarSmufurBmhtajctaeeJ@rmhufpf0g'&J@ tusdK; oufa&mufr_”qkdwJh acgif;pnf;eJ@ EkdifiHwumtpnf;ta0;ukd ac:,lcJhw,f? 1997 ckESpfrSm ±k&Sm;uGefjrLepfygwDuvDeif*&ufrSm ‘atmufwkdbm awmfvSefa&; tESpf 80 ajrmuf txdrf;trSwf’ EkdifiHwumtpnf;ta0;ukd ac:,lcJhw,f? 1998 ckESpfrSmjyifopf uGefjrLepfygwDu “uGefjrLepf ygwDa=unmpmwrf;” xkwfa0jcif; ESpf 150 ajrmuf txdrf;trSwf EkdifiHwum tpnf; ta0;ukdyJ&pfrSm ac:,lusif;ycJhw,f?

3? wcs d K @E k di fi Hu uGe f jrLep fy gwDawGu wurBmvH k ;twkdif; twmeJ@ uGefjrLepfygwDawGeJ@ tvkyform;ygwDawG&J@E k di fi Hwum tpnf;ta0; ac:,lusi f;ya&; t}uH^m%frsm;wifjycJh=uw,f? 1993 ckESpfrSm tar&duefuGefjrLepfygwD OuUÏGus. Hall u urBmh uGef jrLepfygwDawG&J@ EkdifiHwumtpnf;ta0;ac:,la&;ukd tqkdjyKcJhw,f? 1998 ckESpfrSm uae'g uGefjrLepfygwDuEkdifiHwumtpnf;ta0;ac:,la&; t}uHjyK csufukd EkdifiHtoD;oD;rSuGefjrLepfygwDawGukd OD;wnf+yD; a=unmcsuf xkwf jyefcJhw,f?

1998 arv 22-24 &ufrSm *&duGefjrLepfygwDu atoifrSm“rsuf arSmuftajctaeatmufrS uGefjrLepfygwDrsm;”acgif;pOfeJ@E k di fi Hwum tpnf;ta0;w&yfuk d ac:,lusi f ;yvk dufw,f?tpnf;ta0;u EkdifiHwum twkdif;twmt& uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawG&J@ EkdifiHwum tpnf;ta0;ac:,la&; qHk;jzwfcsufukdxkwfjyef a=unmcJhygw,f?

1999 ckESpfrSm uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawG&J@yxrqHk; EkdifiHwum tpnf;ta0;ukd atoifrSm usif;yygw,f?tpnf;ta0;&J@ acgif;pOfrSm “t&if;&Sifpepf pD;yGm;a&;tusyftwnf;/urBmr_jyKjcif;eJ@ ‚wkd@aqmif&Gufcsufrsm;tay: tvkyform;

rsufarSmufuGefjrLepfygwDrsm;eJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@EkdifiHwum tpnf;ta0;&J@ vuQ%mukd oHk;oyf=unfhjcif;

cifat;=unfjr

Page 85: AYDP 2(1)-N

8 5

v_yf&Sm;r_&J@ wkH@jyefcsuf” jzpf w,f? EkdifiH 50 rS uGefjrLepfygwDeJ@tvkyform;ygwD 57 ygwD&J@ ukd,fpm;vS,f awG wufa&mufygw,f?

tJ'Dtcsdefupvkd@ uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawG&J@wESpf w}udrfusif;ywJh EkdifiHwum tpnf;ta0;ukd ay:aygufvmcJhwmjzpfw,f? 'g[m a&Smifwcif jzpfay:vmwmrsdK;vnf; r[kwfygbl;?EdkifiHwum uGefjrLepfygwDrsm;&J@ wpDwwef;}uD;aom tqkdjyKcsufrsm;eJ@ v_yf&Sm;r_rsm;&J@ &v'f jzpfw,f? qkdAD,ufeJ@ ta&S@Oa&mytaoG;ta&mifajymif;oGm;+yD;aemuf EkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawGu 'Dtjzpftysuf}uD;&J@ vuQ%meJ@ &,loifhwJh oifcef;pmrsm;ukdodyHenf;us yxrOD;qHk; cGJjcrf;pdwfjzmcJhw,f? tJ'D aemuf odyHenf;usrmhufpf0g' oabmw&m;eJ@ uGefjrLepf0g' &nfrSef;csufukd pGJpGJ+rJ+rJ qkyfukdifoGm;a&;twGuf }uHhckdifwJh qENeJ@ qHk;jzwfcsufukd azmfjycJh =uw,f?'g[m tJ'Daemuf uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawG&J@ EkdifiHwumtpnf;ta0;ac:,l&wJh EkdifiHa&;tawG;tac: tajccHjzpfw,f? tJ'D aemufrSm wcsdK@EkdifiH&Sd uGefjrLepfygwDawGu twkdif;twmr}uD;vSwJh EkdifiHwum tpnf;ta0;eJ@ a'ovuQ%maqmifwJhtpnf;ta0;awGukd wck+yD;wck vufOD;r_&Sd&Sd wm0efcH ac:,lusif;ycJ hw,f? 'g[m EkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDrsm;t=um; bufpHktjyeftvSefzvS,fa&;twGuf wpHkwck aomtwkdif;twmtxd tusdK;oufa&mufcJhw,f? 'g[m aemifrSmawmhuGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawG&J@ EkdifiHwum tpnf;ta0;ac:,la&;twGuf pnf;±Hk;a&;t& jyifqifr_jzpfvmcJhw,f? aemufqHk;rSm *&d/ tdENd,/ b&mZD;/ tar&duef/ uae'gpwJh EkdifiHawGuuGefjrLepf ygwDawG&J@ tqkdjyKcsufeJ@ wufwufºuºu v_yf&Sm;r_awG[mEkdifiHwum t pnf;ta0;ac:,la&;&J@ vufawG@wGef;aqmfay;r_ jzpfvmcJhw,f? ‚wdk@teuf *&duGefjrLepfygw D[m uGefjrLepfygwDrsm;eJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@ EkdifiHwum tpnf;ta0;ac:,la&;rSmxl;jcm;ay:vGifwJh aumif;r_jyK cJhygw,f?

uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@ Ek difiHwumtpnf;ta0; jzpfxGef;wk d;wufvmjcif;e J@ tpnf;ta0;pepfjzpfwnfvmyH k

1999 ckESpfrS 2012 ckESpftxd uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDwkd@ &J@ EkdifiHwum tpnf;ta0; 14 }udrftxd usif; y+yD;pD;oGm;cJh+yD? (,cktcg 2013 ckESpf uGefjrLepfygwDrsm;eJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@ 15 }udrfajrmuf EkdifiHwum tpnf;ta0;vnf; usif;y+yD;pD;oGm;+yD?) 7 }udrfajrmuftxd EkdifiHwumtpnf;ta0; (1999-2005) tm;vHk;ukd *&dEkdifiH/ atoif+rdK@rSm awmufav#muf usif;ycJhw,f? tÏrt}udrfajrmuf 'DEkdifiHwum tpnf;ta0;ukd *&dEkdifiHrSmr[kwfawmhbJ ay:wl*D&J@ vpfpbGef;/ bDvm±k&J@ rifhpfcf/ b&mZD;&J@aqmfykdvkd/ tdENd,&J@ e,l;a'vD/ awmiftmz&du&J@ qGm0geD/ *&d&J@atoifeJ@ vpfbEGH&J@ ab&Gwf+rdK@wkd@rSm tvSnfhus usif;ycJh=uyg w,f?'g a=umifh tpnf;ta0;rsm; ukd,fwkdifukdu EkdifiHwum vuQ%maqmifygw,f?

'DEkdifiHwum tpnf;ta0;[m 10 ESpf jzpfxGef;wkd;wufvmwJhtcg vkyfief;e,fy,f jzpfwnfvm±Hkru yHkrSefvnfywfa&;pepfwpHkvnf; jzpfwnfvmcJhw,f?

(1) tpnf;ta0;&J@ a=unmcsufxkwfjyefjcif;- 1999ckE Sp f yxrqH k ; ' DE k di fi Hwum tpnf;ta0;umvtwGi f;

owif;xkwfjyefa&; vkyfief; tpDtpOfukd pwifxlaxmifcJhw,f?tJ'Daemuf tjyeftvSef quf oG,fa&; uGef&ufrSwqifh tpnf;ta0;&J@ a=unmcsufxkwfjyefjcif;[m 'DEkdifiHwum tpnf;ta0;&J@ta&;}uD;wJh tpDtpOfeJ@ ta&;}uD;wJh vkyfief; wm0ef jzpfvmw,f?

(2) twlwuG a=unmcsufxkwfjyefjcif;- uGefjrLepfygwDrsm;eJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@ Ek difiHwum tpnf;ta0;utwnfjyK+yD; twlwuG a=unmcsuf xkwfjyefa&;qdkwm rvG,fvSwJhudpP&yfwckjzpf w,f? yxreJ@ 'kwd,t}udrf tpnf;ta0;rsm;rSmtwlwuG oabmwl a=unmcsuf r&SdcJhygbl;? tJ'Dwkef;u tpnf;ta0;ukd uruxjyKwJh *&d uGefjrLepfygwD wOD;csif;u vkyfaqmifcJhwmjzpfw,f? 'ga=umifh tapmqHk; tpnf;ta0; 2 &yfrSm tusdK;oufa&mufr_&SdwJh EkdifiHa&;oabmwlnDcsuf jzpfrvmcJhbl;qdkwmukdoufaocHcJhw,f? 2002 wwd,t}udrf tpnf; ta0;rSm 9-11ta&;tcif;eJ@ tJ'DaemufjzpfwnfvmwJh urBmhtajc taeukdaqG;aEG;cJh=uw,f? tJ'Dumvu vl@tzGJ@tpnf;vuQ%mt& wcsdK@vlawGu “ppfyGJr&Sd&if-t=urf;zufvkyf}uHa&;0g'r&Sdbl;”qkdwJh rSm;,Gif;wJh aºu;a=umfoHwifjycsufukd owdjyKrdwma=umifh tpnf;ta0;wufa&mufvmwJh ukd,fpm;vS,ftm;vHk;u 'Daºu;a=umfoHukd wnDwnGwfwnf; qef@usifcJh=uw,f? 'Daºu;a=umfoH&J@ wu,fht}uHtpnf[m e,fcsJpepf&J@ aoe*FAsL[mukd w&m;0ifjzpfatmif vkyfay;vkdufwmjzpf+yD; t=urf;zuf awmfvSefa&;ukd t=urf;zufvkyf}uHa&;0g'eJ@ a&maxG;+yD; r_ef0g;oGm;atmif vkyfypfvkdufwmvnf; jzpfovkdjynfol@awmfvSefa&; wkdufyGJawG&J@ tcGifhtvrf;awGukd acszsufypfzkd@}uHpnfvkdufwm jzpfw,f? 'ga=umifh tpnf;ta0;u oabmwlnDcsufukd twnfjyK+yD; yxrqHk;t }udrf bHkoabmwl a=unmcsufukdxkwfjyefcJhw,f? a=unmcsufrSm “e,fcsJ@0g'[m jynfol@awmfvSefa&;awGukd ckcHqef@usifa&;twGif;u t=urf;zufvkyf}uHa&;0g'jzpfw,f”vkd@ tjypfwif±_wfcsvkduf+yD; “vl r_tcGifhta&;awG t&,l=u/'Drkdua&pDa&;eJ@ vGwfvyfa&;twGuf jynfolawG&J@ wkdufyGJukd tpGrf;ukeftm;ay; axmuf cH=u”qkdwJh &yfwnfcsufukd xyfrHwifjycJh=uw,f?tJ'DaemufrSmawmh 'DEkdifiHwum tpnf;ta0;rSm bHkoabmwla=unmcsuf xkwfjyefa&;[m vkyfief;tpDtpOftjzpf ay:xGuf vmw,f?

(3) wcsdK@uGefjrLepfygwDawGeJ@ tvkyform;ygwDawGomvufrSwfxkd;wJ h qHk; jzwfcsufrs d K;ukd xkwfjyefjcif;- EkdifiHwumuGefjrL epfv_yf&Sm;r_orkdif;rSm EkdifiHwum tpnf;ta0;awG&J@ qHk;jzwfcsuf[m a,bk,stm;jzifh yg0ifwJh uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDtm;vHk; wnDwnGwfwnf; twnfjyKxm;csufawG jzpfw,f? wcgwavusawmh tpnf;ta0; qHk;jzwfcsuf[m jyif;xefwJh tjiif;tckHjzpfvm±Hkru aemufqHk;rSm uGJxGufukefwJh v_yf&Sm;r_jzpfapwwfygw,f?rsufarSmuf uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDrsm;&@J tpnf;ta0;uawmh orkdif;oifcef;pmrsm;ukd ed*Hk;csKyfxm;+yD; tpnf;ta0; qHk;jzwfcsufrsm;&J@ tpOftvmvkyfenf;yHkpHeJ@ vkyfaqmifcsufawGukd ajymif;vJypfvkdufw,f? tJ'guawmh b,fygwDujzpfjzpf =um;jzwftqkdjyKcsufwifjyvmr_ukd tpnf;ta0;rSm tm;vHk;oabmwl twnfjyKa&;vkyfraeawmhbJ b,foloabmwlovJ/ wlwJhol vufrSwf xkd;a&;yHkpHukd usifhoHk;aqmif&Gufjcif;ygyJ? qHk;jzwfcsufrSm vufrSwf xkd;xm;wmr&SdwJhygwDukd csKyfxdef;xm;wmrsdK; vHk;0r&Sdwmukd tvG,fwulawG@Ekdif w,f? 'g[m twdwfu tpnf;ta0;yg0ifwJh EkdifiHa&;ygwDawG

Page 86: AYDP 2(1)-N

8 6

wnDwnGwf wnf; twnfjyK qHk;jzwfvufrSwfa&;xkd;wmrsdK;ukdtpnf;ta0;rSm yg0ifwJh pdwfwloabmwljzpf=uwJh EkdifiHa&;ygwDawGwcsdK@om yl;aygif;vufrSwfxkd; vkdufwJh qHk;jzwfcsuftjzpf ajymif;vJapcJhw,f? 'Dvkdxl;jcm;wJhyHkpHeJ@ qHk;jzwf csufrsdK;[m tpnf; ta0;yg0ifwJh ygwDawGu rdrd&J@ tusdK;pD;yGm;eJ@ vdktifqEN awmif;qkdcsufawGjynfh0apvkduf+yD; wcsdefwnf;rSm oabmxm;uGJvGJwJh ygwDawGukdwnDwnGwfwnf; xdef;odrf;xm;a&;ukd rawmif;qkdbl;? 'Dvkd vkyf[efawG[m wpHkwckaom t"dy`m,ft&qkd&if pnf;vHk;nDnGwfpGmyl;aygif;aqmif&Gufa&; yHkpHopfw&yfvkd@ajymEkdifovdk wlwmukd&Sm rwlwmukd csefqkdwJh vkyf[efwrsdK;vdk@vnf; ajymEkdifw,f?

(4) E k di fi Hwum tpnf;ta0; vnfywfa&;r l - (u)tcGifhta&; wef;wla&;rl- wufa&mufvmwJh ygwDtm;vHk; tpnf;ta0;rSm rdef@cGef; ajymqkdcGifh&Sdw,f? rdrd&J@vkyfief;tajctaeeJ@ oabmw&m; tjrifawGukd &Sif;vif;ajymqkdEkdifwJh tcGifhta&;vnf; tm;vHk;rSm&Sdw,f? bHkoabmwl a=unmcsuf/ wlnDwJh t}uH m%frsm;ukdxkwfjyef EkdifwJhtcGifhta&;vnf; tm;vHk;rSm &Sdw,f? qHk;jzwfcsuftrsdK;rsdK;tay: vufrSwfxkd;wJh tcGifhta&;a&m vufrSwfrxdk;wJh tcGifhta&;yg tm;vHk;ykdifqkdfifw,f? tm;vHk;[m EkdifiHwum tpnf;ta0;“tvkyftzGJ@”rSm yg0ifcGifh&Sdovkd }udKwifjyifqifa&; vkyfief;rSm yg0if&ef tcGifhta&; pwmawG tm;vHk;rSm ykdifqkdifcGifh&Sdygw,f?

(c) rwluGJjym;csufrsm;ukd av;pm;a&;rl- EkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawG[m yuwdbm0eJ@ ywf0ef;usifrwlwJh tajctaerSma&muf&Sdae=uwJhtavsmuf rdrdtiftm;eJ@ tawG@t}uHKvnf; rwluGJjym;cJh=uw,f? tJ'ga=umifh qdk&S,fvpfawmfvSefa&; zGH@+zdK;wkd;wufa&;vrf;a=umif;eJ@ qkd&S,fvpfpepfwnfaqmufa&; yHkpHukd a&G;cs,f&mrSmvnf; rwluGJjym;cJh=u&w,f? tawG;tac: eJ@ tjrift& rwluGJjym;r_awGvnf; rsm;pGm &Sdae=uygw,f? Oyrm-rmhufpf0g'tay:oabmaygufem;vnfr_/ 'Drkdua&pDA[kdcsKyfukdifr_pepfeJ@ywfoufwJhoabmxm;/ awmfvSefa&; enf;y&d,m,f a&G;cs,fr_/ t&if;&SifpepfpD;yGm;a&;tusyftwnf;ukd cGJjcrf;pdwfjzmr_/ aps;uGufpD;yGm;a&;eJ@pDrHudef;pD;yGm;a&; tjyeftvSefaygif;pyfa&;tay: em;vnfoabmaygufr_pwmawGrSmvnf; rwlwJhtwkdif;twmt& tjrifuGJvGJr_awG&Sdaew,f? 'Dtajctaeatmuf rSm rwluGJjym;r_awG &Sdaewm[myHkrSefjzpfw,fqkdwmukd OD;qHk; todtrSwf jyK&r,f? wcsdefwnf;rSmvnf; tcsif;csif;t=um; rwluGJjym;r_awGukd av;pm;oGm;&efvkdtyf+yD; wlnDcsufukd &Sm/ rwlwmukdcsef+yD; ajymqkdwJhpum; t&yf&yfukd cGifhjyKoGm;&r,f? okd@r[kwfygu tpnf;ta0;yg0ifol buf toD;oD;[m twlwuG xkdifEkdifawmhrSm r[kwfovkd pnf;vHk;nDnGwfa&;eJ@yl;aygif;aqmif&Guf a&;vnf; ta&;xm;EkdifawmhrSm r[kwfygbl;?

(*) twGif;ykdif;udpPrsm;ukd 0ifa&mufrpGufzufa&;rl-tpnf;ta0;rSmyg0ifwufa&mufcJh=uwJh EkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDtm;vHk;[mvGwfvyf trSDckduif;=uw,f? 'DvkdvGwfvyf trSDckduif;r_[m uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawGyg0ifwJh EkdifiHwum tpnf;ta0;ukdenf;enf;rS rxdyg;cJhovkd b,fEkdifiHu uGefjrLepfygwD&J@ twGif;a&;ukdrSvnf; rxdyg;cJhygbl;?

(5) EkdifiHwumtpnf;ta0;&J@“tvkyftzGJ@”ukd pwifxlaxmifcJhjcif;- uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawG&J@ EdkifiHwum tpnf;ta0; jyifqifa&;vkyfief;rsm;ukd wu,fhvufawG@rSm *&duGefjrLepfygwDEkdifiH wum Xmeu +yD;jynfhpHkatmif tcsdeft=um}uD; wm0ef,l aqmif&GufcJhwmyg? EkdifiHwum tpnf;ta0;w&yftaeeJ@ EkdifiHwEkdifiH&J@ ygwDw&yfu a&&Snf wm0ef,l vkyfukdifaqmif&Gufae&wmrsdK;[m obm0rusvSygbl;? 'Dtajc taeukd ajymif;vJypfzkd@twGuf 2004 ckESpf qÏrt}udrfajrmuf EkdifiHwum tpnf;ta0;rSpwif+yD; tvkyftzGJ@ xlaxmifa&;qHk;jzwfcsuf xGufay:vmygw,f? “tvkyftzGJ@”&J@ vkyfief;wm0efawGuawmh - EkdifiHwum tpnf;ta0;&J@ tcsdefumv/ ae&meJ@ acgif;pnf; owfrSwfjcif;? EdkifiH wumtpnf;ta0;twGuf pmwrf;rsm;jyifqifjcif;? EkdifiHwum tpnf; ta0;wufa&muf&ef uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwD topfawGukd zdwf =um;a&;eJ@ wpHkw&myl;aygif;aqmif&Gufa&; vkyfief;wkd@ukd taumiftxnf azmfaqmif&efpDpOfay;a&;wkd@ jzpfw,f?

(6) owif;0ufqkdufpwif xlaxmifa&; - tapmyk dif; 1990yxrt}udrf EkdifiHwum tpnf;ta0;umvtwGif; *&duGefjrLepfygwDu uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwDawG tjyeftvSef owif;qufoG,fa&; uGef&uf A[kdcsufr WWW. SOLIDNET. ORG ,

ukd xlaxmifcJhw,f? tjyeftvSef qufoG,fa&;uGef&ufrSwqifhtpnf;ta0; jyefwrf;rsm;/ qHk;jzwfcsufrsm;eJ@ a=unmcsufrsm;ukdxkwfjyefcJhw,f? tJ'Daemuf WWW. SOLIDNET. ORG , 0ufqkdufa=umifh uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform; ygwDawG&J@ EkdifiHwum tpnf;ta0;[m uGefjrLepfygwD toD;oD;ukd us,fajymvSwJh tvkyform;vlwef;pm;eJ@ jynfolvlxkt=um; tjyeftvSef qufoG,fay;wJhta&;ygwJh uGif;qufeJ@aygif;ul; wHwm; jzpfvmw,f?

aemufwywfrSm 'Dtpnf;ta0;&J@ pGrf;aqmifcsufeJ@ vuQ%mukd qufvufwifjyoGm;yghr,f?

ukd;um;? ? ‘rsufarSmufurBm’ vpOfxkwf *sme,f/ trSwf9/ 2013 rS?

cifat;=unfjr11/ 4/ 2014?

Page 87: AYDP 2(1)-N

8 7

rsufarSmuf Armjynfwnf&SdaewJh Ek difiHa&;taetxm; tcif;tusif;ay:uae Armjynf&J@ tem*wfuH=urRmukdokH;oyf&rSmyg?

2 ykdif; ajymcsifygw,f?wykdif;u Armjynf&J@ twdwforkdif;eJ@ qufpyf+yD; rsufarSmuftxd wnf&SdaewJh Armjynf&J@ orkdif;qkdif&m uH=urRm?aemufwykdif;u Armjynf&J@ yx0DEkdifiHa&;taetxm;t& Armjynf &ifqkdif}uKHawG@EkdifwJh Armjynf&J@ tem*wfuH=urRm?

1? yxrykdif;ukd pajymygr,f?ppftm%m&Sifpepf oufwrf;&Snf=umvmwmeJ@tr# Armjynf[m &mpkESpf w0ufausmfumvtwGif;

ppftm%m&Sifpepf tarSmifxkatmufeJ@ jynfwGif;ppfjymykHay:rSm rvl;om rvGef@om acgif;razmfEkdifbJ jzpfcJh&ygw,f?ppfrSefwJh b,fvkd wkd;wufr_rsKd;ukdrS rar#mfrSef;EkdifcJhyg? jynfolvlxk&J@b0[m o,HZmwtm;vkH; ukefoavmuf eD;yg;jyKef;wD;+yD; jynfwGif;ppfeJ@ ppftpkd;&zefwD;r_a=umifh avmif+rKdufjymuscJh&wJh rD;avmifajr tysuftpD;ykHrsm;t=um; qif;qif;&J&J tiwfiwf tjywfjywfeJ@ toufrD;awmufav; &Sifoefatmif tHcJ ±kef;uefae&wJh b0yg? 'g[m ppf tpkd;&tkyfpkd;r_pwifcJhwJh tcsdefuae ,ae@txd wnf&SdaewJh Armjynf&J@ orkdif;qkdif&m uH=urRmygyJ? OD;odef;pdef tpkd;& acwfrSmvnf;'Drkdua&pDeJ@ vl@tcGifhta&;tvHukd [efjyaxmifxm;wmeJ@ twkta,mif jyKjyifajymif;vJa&;ukd vdrfnmr_dif; wkdufaewmuvGJvkd@ bmwkd;wufr_rS razmfaqmifEkdifbJ ykdrkdqkd;0g;wJh tajctaew&yfqD OD;wnfvmaeygw,f?

rsufarSmufrSm jynfwGif;ppfrD; awmufavmifaeqJ jzpf+yD; EkdifiHa&;rkd;av0o r=unfrvif jzpf±Hkru pD;yGm;a&;/vlr_a&;/ bmoma&;/ vlrsKd;a&; pojzifh bufaygif;pkH rwnfr+idrf uarmufur 0±kef;okef;um; z±kdz&J owfyGJjzwfyGJrsm;avmifu|rf;jzpfyGm;aeygw,f? 'Dae@ ArmwjynfvkH; ae&mtESH@ t±_yftaxG; udpPrsm;ajrmif jzpfay:aewJh Armjynf&J@EkdifiHa&; tcif;tusif;ukd csKyf+yD; =unfhjrif&ifawmh &Sif;&Sif;av;yg?

'Dae@ Armjynf&J@ tcif;tusif;[m zdESdyfol ppftpkd;&u wzuf wkdif;&if;om; jynfolawGtyg tzdESdyfcH jynfolvlxk}uD;u wzuf jzpfyGm;aewJh t"du yËdyuQukd a&mifjyef[yf azmfjycsufom jzpfygw,f?

'DtwkduftcH buf 2 buf&J@ yËdyuQ jzpfpOftwGif; buf 2 bufrS tiftm;pkawG&J@ jyifqifv_yf&Sm;r_awGuArmjynf&J@ uH=urRmukd tqkH;tjzwfay;oGm;rSmyg?

zdESdyfol tpkd;&bufu bmawG vkyfovJ?olvkyfwm[m t+rJwap ol@ ppftkyfpk/ ppftm%m&SifpepfeJ@ ppfAsL±kdua&pD,E©&m;&J@ tusKd;pD;yGm;ukd OD;xdyfyef+yD;

tvkyftau|;jyKaewmygyJ// ol@tusKd;pD;yGm;ukd umuG,fzkd@twGuf olu ol@tm%m&Sifpepfukd wkdufckduf+zKdcsr,fh wkdif;&if;om; jynfolawGtygt0if vlwef;pm;aygif;pkH jynfolvlxk}uD;ukd zdESdyfxm;&ygw,f? ppfwyf/ &JwyfzGJ@/ tusOf;axmif/w&m;±Hk;/ w&m;Oya'/ tkyfcsKyfa&;tzGJ@tpnf;æponfwkd@[m ol@zdESdyfa&; ,E©&m;ygyJ? 'DtxJrSm ol tm;tukd;qkH;uppfwyfyg? ppfwyf[m Oya'ukdumuG,fEkdifovkd zsufr,fqkd&ifvnf; zsufodrf;Ekdifw,f? tm%modrf;Ekdifw,f? zdESdyfa&;twGuf tm;tukd;&qkH; vufeufukdifwyfvnf; jzpfw,f? 'ga=umifh 'Dvufeuf(ppfwyf) ukd olu wvuf ukdiftjzpfvkyfxm;wm jzpfygw,f?

ol@tusKd;pD;yGm;twGufeJ@ ol@ppftm%m&Sifpepf a&&SnfwnfwHhzkd@twGuf olwkd@ aemufxyf tm;ukd; tm;xm;jyKwmuawmh 2008 tajccHOya'eJ@ v$wfawmf jzpfygw,f? wu,fwrf;rSm 2008 tajccHOya'eJ@ v$wfawmf[mwHwkdif;vnf; jzpfw,f? usKH;vnf; jzpfw,f?

jymykHay:uArmjynf&J@ uH=urRm

nKdpde f0if;

Page 88: AYDP 2(1)-N

8 8

wkdif;&if;om; tiftm;pkrsm;eJ@ EkdifiHa&;tiftm;pkrsm;&J@ wifjycsuf awmif;qkdcsufrSefor# v$wfawmfrSmwifjyaqG;aEG;apw,f? ol@wkd@tusKd;pD;yGm;eJ@ rukdufnD&if v$wfawmfu aqG;aEG;qkH;jzwfw,fqkd+yD; y,fcsw,f?v,form;awG&J@ ajr,mt"rRodrf;ykdufr_awGutp 'DvkdyJ vkyfygw,f? 'g[m v$wfawmfukd olwkd@tusKd;pD;yGm;ukdumuG,fwJh wHwkdif;tjzpf tokH;cswmyg? aemuf+yD; wkdif;&if;om;vufeufukdiftiftm;pkeJ@ twkduftcH EkdifiHa&;tiftm;pkawGukd v$wfawmfwGif; 0ifa&mufvmapatmif usLH;wHcg;ukd [ay;+yD; oGif;,lwmrsKd; vkyf,lygw,f? usKH;twGif;0ifa&mufvm+yDqkd&if olwkd@ tompD;&xm;wJh v$wfawmftrwftrsm;pk&J@ tm;eJ@ csKyfukdifwm vkyfygw,f? 2008tajccHOya'qkdwmeJ@ csKyfukdifwm vkyfygw,f? wenf;qkd&if 2008 tajccHOya'ukd av;pm;vkdufem/ umuG,fapmifha&Smuf/ tnhHcH 'l;axmuffvmapa&; olwkd@ }uKd;yrf;ae=uwm jzpfygw,f?

v$wfawmf jyifyrSmvnf; olwkd@ 'DvkdyJ vkyfygw,f? typftcwf &yfpJa&; jrpf}uD;em; aqG;aEG;yGJrSm ppfbuffuajym=um;csufawG[m 2008 tajccHOya'abmifxJ tnhHcH 0ifa&mufa&; jzpfygw,f? tck “umcsKyf&J@ rl 6csuf”qkdwmvnf; 'gyJ jzpfygw,f? tck vkyfaewJh typftcwf&yfpJa&; jzpfpOfwav#muf wkdif;&if;om; vufeufukdiftzGJ@tpnf;awGukd aomif;usef;olvkd@ pGyfpGJvkduf/ vufeufukdifa&; vrf;pOf pGef@ygvkd@ &ifh&ifhoD;oD; ajymvkduf/ olwkd@&J@ wyfrawmfeJ@ &JwyfzGJ@u vGJvkd@ b,folrS vufeufukdifcGifh r&Sdbl; ajymvkduf/ olwkd@wyfrawmfxJrSm wkdif;&if;om;awGvnf; tqihfjrifh&mxl;ae&m &EkdifwmyJ ajymvkdufeJ@ vkyfygw,f? 'gu awmajcmufwJh enf;yg? tjcm;wzufuvnf; tcGifh ta&;awG/rufvkH;awG/ pum;vkH;tvSawGeJ@ taysmhqGJ qGJygw,f?

typftcwf &yfpJa&;ukd }uKd;yrf;aepOfumvrSmyJ ucsifjynfe,feJ@ &Srf;jynfe,f a'owcsKd@rSm jyif;jyif;xefxefppfwkdufjyaewm[mvnf; typfcwf&yfpJa&;rSm olwkd@awmif;qkdxm;wJh umcsKyf rl 6 csufukd vufeufukdiftzGJ@tpnf;awGu OD;usKd;vufcHvmzkd@ wzufwvrf;u }uKd;yrf;aer_vnf; ta=umif;w&yftjzpf yg0ifaeygw,f? 'Dvkdwkdufjy ajcmufjyvkduf&if aysmhoGm;vdrfhr,fvkd@ ppfrmeawGeJ@ em;xif aoG;a&mufaewmvnf; jzpfygw,f?

typftcwf &yfpJa&; vufrSwfxkd;xkd; rxkd;xkd;/ tck azmfjyaewJh oabmxm;awGt& ppfrSefwJh jynfwGif;+idrf;csrf;a&;qkdwm tvSrf;a0;aeOD;rSmygvkd@ twdtus ajymEkdifygw,f?

Armjynfukd rD;avmifjyifeJ@ tysuftpD;awG jzpfatmif ppftpkd;& zefwD;aewJh rD;uGif;awGypfcwfr_rSm jynfwGif;ppfukd qufwkdufaejcif;[m t}uD;qkH; rD;uGif;ypfr_yg? 'ghtjyif vlrsKd;a&;yËdyuQ/ bmoma&;yËdyuQ rD;uGif;awG ypfxm;wmvnf; 'Dae@wkdif rD;r+idrf;ao;ygbl;? rD;r+idrf;±Hkomru rsKd;apmifhOya' jyÏmef;zkd@qkdwJh ajcvSrf;eJ@ tcsdefra&G; rD;ar$;vkd@&atmif jyifxm;jyefw,f?

'g&J@ &nf&G,fcsufu-1? oltusKd;pD;yGm;ukd tE©&m,fjyKEk difwJh t"du tiftm;jzpfwJh jynfolvlxkukd tkHºuawmfvSefr_buf

a&mufroGm;atmif vrf;v$Ja&;jzpfygw,f? 'gomru jynfolvlxk +idrf0yfydjym;atmif aoG;cGJzdESdyfxm;a&;vnf;jzpfjyefw,f? txl;ojzifh ol@ukd qef@usiftkHºu&mrSm t"du tcef;u ygcJhwJh oHCmawmfrsm;twGif;/ &ckdiftrsKd;om;rsm;tygt0if wkdif;&if;om;rsm;twGif;eJ@ ausmif;om;vli,fxktwGif; ±_yfaxG;r_rsm;/ aoG;uGJr_rsm;/ yËdyuQrsm;zefwD;+yD;ppftpkd;& qef@usifa&;buf OD;rvSnfhatmifeJ@ +yKduGJtm;enf;atmif vkyfwJhvkyf&yfjzpfygw,f?

2? vlrsKd;a&; bmoma&;yËdyuQrsm;&J@ jzpfpOftwGif; t"du twkduftcH tiftm;pkjzpfwJh trsKd;om; 'Drkdua&pDtzGJ@csKyfukd vlxkt=unftnKdavsmhyg;atmif vkyf+yD; }uhHzGH@ygwD&J@ =oZmtm%mukd xdef;xm;um tiftm;rsm; xyfrHwkd;csJ@a&; jzpfygw,f?

ppfwyf/ c±kdeDrsm;/ OD;ykdifukr%D/ o,HZmw/ a&eH/ obm0"mwfaiG@/ opfawm/ ajr,m ponfwkd@[mvnf;ol@tusKd;pD;yGm;rsm; jzpfygw,f? (0rfaygifeJ@ wjcm;EkdifiHwum ukr%Drsm; jynfwGif;okd@ 0ifa&muf vkyfukdifapjcif;ukduol@tusKd;pD;yGm;twGuf jzpfygw,f?) 'ga=umifh ajr,meJ@ywfoufwJh ol@tusKd;pD;yGm;ukd xdyg;r,fhajcvSrf;rsm;ukdenf;enf;rS onf;rcHbJ jynfolvlxkukd &uf&ufpufpuf ±kdufESufowfjzwf/ zdESdyfapmfum;aewm jzpfygw,f? vufyHawmif;/ orD;av;aus;&Gm/ ouFef;u|ef;æponfwk d @uk d =unfh&if &Sif;ygw,f? olwk d @tusKd;p D;y Gm;twGufavmb&rufaZmwufum ajrodrf;r_awG ykdrkdrsm;jym;vmwmeJ@twl Armjynf awmifolv,form;awGeJ@ tzdESdyfcHvlwef;pm;rsm; ykdrkd rGJjymusum ykdrkdqkd;&Gm;wJh tajctaeqD OD;wnfoGm;aewJh tajctaeyg? wjynfvkH; ae&m tESH@tjym;awmifolv,form;awG&J@ xGefwkH;wkdufyGJawG qENjyyGJawG w+cdrf;+cdrf;ay:aygufaewm[m 'Dtajctaeukd a&mifjyef[yfjyaewmyg?

2015 a&G;aumufyGJ[mvnf; OD;odef;pdef =uHhzGH@tpkd;&&J@ tusKd;pD;yGm;w&yf jzpfygw,f? tpkd;&zGJ@pnf;a&;twGufjzpfap/ v$wfawmftwGif; ppfom;v$wfawmfukd,fpm;vS,f 25 &mckdifE_ef;omru =uHhzGH@trwfrsm; ta&twGuftompD;&aerS olwkd@tusKd;pD;yGm;ukd ckdifckdifrmrm umuG,fxm;EkdifrSm jzpfygw,f? a&G;aumufyGJ usif;yr,fh 2015ckESpfxuf 2013-2014 ckESpfwkd@ ykdrkdapmifh=unfh&r,fhESpfrsm;vkd@ ajymcJhzl;ygw,f? 2015 ckESpftwGuf olwkd@&J@ npfus,fus,fajcvSrf;rsm; pwif jrifawG@&rSm rkd@ jzpfygw,f? a&G;aumufyGJaumfr&SifrSm ppfwyfrS vlrsm; ykdrkd xnfhoGif;vmr_/ a&G;aumufyGJ

Page 89: AYDP 2(1)-N

8 9

aumfr&SifOuUÏ Akdvfwifat;&J@ armufarmufrmrm bufvkduf ajym=um;wJh pum;rsm;ukd =unfhvkduf&ifyJa&G;aumufyGJ[m b,ftajctaeqD OD;wnfrvJqkdwm &Sif;aeygw,f? 'gomru wcsKd@vlrsKd;pka'oawGrSmoef;acgifpm&if; aumuf,lwJhtcg }uHhzGH@ygwDwGif; 0if&r,fvkd@ twif;tusyfckdif;wmrsKd; ajAmifvkyfvmaeyg+yD?w&m;r#wwJh a&G;aumufyGJ jzpfEk difr_tvm;tvm ckuwnf;u arS;rSdefaeyg+yD? aemifrSm 'gxufqkd;&Gm;wJhnpfywfuvdrfusr_awGomru t"du±k%f;awGeJ@ owfjzwfr_awGtxd zefwD;vmEkdifygao;w,f? twkduftcHtiftm;pkrsm;taeeJ@ a&G;aumufyGJ 0ifoifh-r0ifoifh pOf;pm;&r,fhtajctae ckuwnf;u pwifaeyg+yD?

'DykHrsKd;eJ@yJ rkd;}uD; csKyfawmhrSmyg? jynfwGif;ppfeJ@ ppftm%m&Sifpepf arG;zGm;vmuwnf;u Zmwmpef;edrfhuscJh&wJh Armjynf&J@ uH=urRm[m rsufarSmuf OD;odef;pdefppftpkd;&vufxufxufrSm ykdrkdqkd;&Gm;wJhbufqD OD;wnfa&G@vsm;aewm xif&Sm;ygw,f?

2? 'kwd,tcsufukd qufvufwifjyygr,f?vlOD;a&trsm;qkH; wkdif;jynf}uD; 2 ck =um;rSm wnf&SdaewJh Armjynf&J@ yx0Dtaetxm;t& Armjynf

tpdk;&taeeJ@ tajrmftjrif uif;rJ hcJ h&if Armjynf[m tiftm;}uD;Ek difiHawG&J@ =oZmtm%m ,SOf+yKdifyG J&J@qkd;usKd;&v'fawGukd cHpm;&Ekdifw,fvkd@ tapmykdif;ESpfrsm;uwnf;u AuytaeeJ@ owday;vmcJhwmyg? taerwwf&if=um;nyfEkdifw,fvkd@ t}udrf}udrf ajymjycJhwmyg? tenf;qkH; tiftm;}uD;EkdifiHawG&J@ yg0gaysmhvGefyGJ&J@ raumif;wJhtusKd;ouf a&mufr_awG ArmjynfrSm jzpfvmEkdifw,fvkd@ ajymcJhygw,f?

tar&duefu ol@&J@ EkdifiHjcm;a&;eJ@ umuG,fa&;qkdif&m ay:vpDukd ajymif;zkd@ pwifpOf;pm;vmygw,f?aemufusawmh ol&J@ umuG,fa&;eJ@ EkdifiHjcm;a&;qkdif&m r[mAsL[m vrf;!efukd csvkdufygw,f? (2012 Zefe0g&D5) ol@r[mAsL[m&J@ t"du ypfrSwf/ OD;wnfcsufeJ@ r[mAsL[ma'o[m tm&S-ypdzdwfa'ojzpfvmygw,f? 'gomru tm&S-ypdzdwfa'o[m tar&duef&J@ 21 &mpk ypfrSwftxd oabmxm;vmwmawmif &Sdygw,f? tm&S-ypdzdwfa'orSm ppfae&mcsxm;r_awGvnf; wkd;csJ@aqmif&GufcJ hygw,f? =opa=w;vsuae *syef tygt0iftm&Sypdzdwfa'orSm w±kwfukd 0kdif;ydwfwJh ppfae&mcsxm;r_tpDtrHawG jyifxm;+yD;yg+yD? olwkd@ ykd+yD;tav;xm;wmuypdzdwftaemufykdif; 0ef;usifa'oyg? tar&duefa&m w±kwfa&m oHwrefpum;awGeJ@ b,fvkdyJ zkH;uG,fxm;xm;tar&duef&J@ ajcvSrf;awG[m w±kwfukd 0kdif;ywfa&; jzpfygw,f? 'gukd w±kwfuvnf; odygw,f?

'D&nf&G,fcsuf&SdwJh tar&dueftaeeJ@ w±kwf&J@ taemufawmif 0rf;Akdufykdif;rSm wnf&SdaewJh ArmjynfukdrkcsyJ ol@vufckyfxJua& jzpfvkdwJh qEN&Sdaewm &Sif;ygw,f? orRw tkdbm;rm; Armjynfvmygw,f? tar&duefEkdifiHjcm;a&;0ef}uD; Armjynfukd vmygw,f? orkdif;0if vmjcif;vkd@ ±_jrifcJh=uwmyg? a':atmifqef;pk=unfeJ@ em&Dykdif;pum;ajymcJh=uygw,f? 'Daemuf tar&duef pDtkdifat !efrSL; Armjynfvmygw,f? olwkd@bmawG aqG;aEG;cJh=uvJ?wkdif;jynfu bmrS rod&yg? Armjynfta&;eJ@ ywfoufvkd@ tar&duefwkd@ av#mufvSrf;csifwJhvrf; acsmacsmarG@arG@jzpfapa&;twGuf a':atmifqef;pk=unfeJ@ trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyfukd em;cswmawmh rSef;qvkd@ &ygw,f?tar&duefeJ@ taygif;ygawG ajccsif;vdrfaeatmif Armjynfukd vmcJh=uwmyg? tar&duef[m Armjynftpkd;&eJ@jyefaygif;xkwfa&;rSm 'Drkdua&pDeJ@ vl@tcGifhta&;tvHukd v$ifhvkdufcsifao;wmqkdawmh Armjynf&J@ 'Drkdua&pDtwkduftcHjzpfwJh a':atmifqef;pk=unfeJ@ trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyfukd azsmif;zsem;cs&ygw,f/ ac|;odyfwm vkyf&ygw,f? pD;yGm;a&; '%fcwfydwfqkd@r_ y,fzsufa&;eJ@ tar&dueftyg taemuftiftm;}uD; EkdifiHrsm;eJ@ a&$vrf;aiGvrf;azmufa&;ukd irf;irf;wuf vkdvm;aewJh OD;odef;pdeftpkd;&uvnf; jynfwGif;uae 'Drkdua&pDeJ@ vl@tcGifh ta&;tvHukd [efaqmiftaeeJ@ axmifjyxm;wm vkyf&ygw,f?

tar&dueforRw tkdbm;rm; Armjynfukd orkdif;0ifc&D;tjzpf vma&mufcJhwJh tcsdefupvkd@ Armjynftpkd;&eJ@taemuftiftm;}uD;EkdifiHawG&J@ qufqHa&;taetxm;awG ajymif;vJvmcJhwm 'Dae@tcsdeftxdyg? taemuftiftm;}uD;EkdifiHawGukd rsufESmcsKdaoG;+yD; Armjynftpkd;&u pD;yGm;a&;t& '%fcwfydwfqkd@r_awG ±kyfodrf;ay;a&;}uKd;yrf;cJhygw,f? b¾ma&;tygt0if bufpkHtultnD&&Sda&;twGuf t&Sufr&Sd vuf0g;jzef@awmif;qkdcJhygw,f?tjyeftvSeftm;jzifh tar&duefeJ@ taemuftiftm;}uD; EkdifiHawG enf;rsKd;pkHeJ@ ArmjynftwGif; xkd;azmufae&mcsvmwmukd cGifhjyKay;&ygw,f? trf*sDtkdawG/ vlr_tzGJ@tpnf;awG eJ@ oifwef;awGu tp wpdrfhpdrfh xkd;azmufaewmukdEkdifiHa&;t& vspfvsLr±_rdzkd@ vkdygw,f? tck aemuffqkH; autkdifatu AkdvfcsKyf*Grfarmfukd tar&duefukd vma&mufzkd@zdwfvkdufwJhtcgusrS vlwcsKd@ rsufvkH; yGwfoyf+yD; pdwf0ifpm;[ef jyvm=uygw,f? onfht&ifuvnf; jynfwGif;ppfppfrsufESma'orsm;okd@ emrnftrsKd;rsKd;eJ@ taemuftiftm;}uD;EkdifiHawGu tzGJ@awG/ tiftm;pkawG csOf;uyfxkd;azmufae=uwmyg? tar&duefwkd@&J@ vufwH[m w±kwfe,fpyfeJ@ e,fedrdwftxd a&muf&Sdvmaeyg+yD?

Stimson Center u w&kwftrsKd;orD;okawoD ,GefpGef(Yun Sun) u ,ckESpf Zefe0g&Dvu xkwfa0cJhwJhppfwrf; wapmifxJrSm jynfwGif;ppf jzpfyGm;aewJh ucsifa'oeJ@ ywfoufvkd@ ucsif hta&;[m EkdifiHwumh

Page 90: AYDP 2(1)-N

9 0

ta&;jzpfoGm;rSmukd w±kwfu tvGefpkd;&drfw,fvkd@ zGifh[ajym=um;vkdufygw,f? autkdifatuvnf; 'DjynfwGif;ppfjy\emrSm+AdwdefeJ@ tar&duefwkd@ 0ifa&mufyg0ifzkd@ vkdvm;aewmyg? ajymwmuawmh +idrf;csrf;a&;jzpfpOftwGufvkd@ ajym=uwmygyJ?=oZmtm%m&SdwJh taemufEkdifiH wkdif;jynf}uD;awGukd +idrf;csrf;a&;jzpfpOfrSm ykÀm;wkdiftjzpf xm;csifwJh oabmvkd@od&ygw,f?

jrefrmh+idrf;csrf;a&;jzpfpOfrSm tar&duefu ulnDr,fvkd@ AkdvfcsKyf*Grfarmfukd tar&duefu twdtvif; ajymvkdufyg+yD?'g[m w±kwfwkd@ a=umufw,fvkd@ ajymaewJh ucsifhta&;uae EkdifiHwumhta&; jzpfvmr,fh tpysKd;csufygyJ// (EkdifiHwumta&;vkd@ okH;E_ef;vkdufayr,fh yg0gvGefyGJeJ@ xdyfwkdufawG@r_ukd &nf!ef;w,fqkdwm oabmaygufvkd@ &ygw,f/) tar&duefu w±kwfjynf ,leefjynfe,fu +cHpnf;±kd; rvG,fayguftxd ajccszkd@ vSrf;vmyg+yD?

'Dvkd a&muf&Sdvmjcif;[m w±kwfjynfeJ@ ,leefjynfe,f&J@ tusKd;pD;yGm;ukd wkduf±kdufxdyg;r_ &SdvmEkdifwJhtaetxm;yg?ol@wkdif;jynf&J@ ywf0ef;usif wnf+idrfa&;utp pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;txd 'D+cHpnf;±kd;rSm w±kwftusKd;pD;yGm;awG wnf&Sdaeygw,f? tiftm;}uD;EkdifiHawG&J@ tm;+yKdifr_[m *k%foduQmykdif;t&qkd&ifawmifrS xdyfwkdufawG@r_ukd a&Smifz,fwwfayr,fhtusKd;pD;yGm;eJ@ywfoufvm&ifawmh tuJqwfwwfw,fqkdwm owdjyKp&myg? olwkd@csif; yg0gaysmhvGefyGJuae yg0gtrmxdyfwkdufjzpfr_awG ArmjynfrSm azmfjyvm&if Armjynfoufomr,f r[kwfyg?

Armtpkd;&eJ@ tar&dueftygt0if taemuf tiftm;}uD;EkdifiHawG ykdrkdeD;uyfpGm qufqHwm/ tay;t,l vkyfae=uwmukd ,cifu w±kwftpkd;&bufu pkd;&drfp&m r[kwfbl;vkd@ oabmxm;cJhwmyg? ,ck vwfwavm Armjynfqkdif&mw±kwfoHtrwf&J@ ajym=um;csuft&qkd&if ArmjynfrSm tiftm;}uD;EkdifiHawG&J@ xdyfwkduftm;+yKdifr_jzpfvmr,fqkd&ifArmEkdifiHtwGuf raumif;yg-vkd@ xkwfazmfajymqkdvmyg+yD? 'g[m Armjynf uH=urRm&J@ tem*wfa&;twGuf aemufxyfowday;acgif;avmif;oHwcsuf =um;vkduf&jcif;vkd@ qkd&ygvdrfhr,f? wjynfvkH;u tav;teufxm;oifhwJh us,favmifwJhacgif;avmif;xkd;oHyg? 'g[m w±kwfeJ@ *syefwkd@&J@ awmifw±kwfyifv,fu awsmuf,Gdu|ef;udpP tjiif;yGm;r_rSm tar&duefu*syefbuf ododomom yif;vkdufwJh tcsdefeJ@vnf; wkdufqkdifaeygw,f?

'Djynfy EkdifiHawGeJ@ qufqHa&;[m ArmjynfwGif;rSm t&dyfrJ}uD; wa&G@a&G@ xkd;usvmaeovkd wjznf;jznf; csOf;uyfvmaeyg+yD? tiftm;}uD;EkdifiH}uD;awG&J@ tm;+yKdifr_awG Armjynfukd =um;cHvkyf+yD; wif;rmwJhazmfjycsufawG jzpfvm&ifawmhtJ'g&J@ qkd;usKd;awGukd Armjynfu cH&rSmyg?wdkif;jynftkyfcsKyfwJh tpkd;&u tajrmftjrif&Sdw,fqkd&ifawmh 'Dab;tE©&m,fukdvdrRmyg;eyfpGm a&Smif&Sm;EkdifrSmyg? 'gayrJh jynfolawGu qufwkdufqkdovkd avSmifajymifoa&mfae=uwJh orRwOD;odef;pdefeJ@ol@0ef}uD;awG&J@ tajrmftjrifuawmh tm;ukd;zG,f&m rjrifyg?

ed*kH;csKyfukd cyfwkdwkdyJ wifjyvkdygw,f?

Armjynf vlrsKd;a;ygif;pkH jynfolvlxk}uD;uom ukd,fhtm;ukd,fukd;+yD; ukd,fh=urRmukd,fzefwD;&awmhrSmyg? ppftm%m&Sif tqufqufu qkd;qkd;0g;0g; zdESdyftkyfcsKyf+yD; jymykHay:rSm ypfxm;cJhwJh Armjynf&J@ uH=urRmukd jynfolvlxk }uD;ukd,fwkdifxlrwfu,fwifay;&rSm jzpfygw,f?

awmfvSefrSefuefwJh tawG;tac:ukd jynfolvlxk}uD;u pGJ+rJpGm qkyfukdif+yD; ±kef;xwkdufyGJ0ifvm&if tpGrf;xufwJhtm;tifawG jzpfay:vmEkdifygw,f? }uD;rm;wJh tajymif;tvJawGukd jynfolvlxk}uD;u zefwD;ay;Ekdifygw,f?

awmfvSefrSefuefwJh vrf;a=umif;uawmh ppftm%m&Sifpepfukd jywfjywfom;om; awmfvSefwkdufyGJ0ifwJhvrf;a=umif;om jzpfygw,f?

'Dvrf;a=umif;ay:rSm jynfolvlxk}uD; wcJeufnDnGwfaoG;pnf;vmzkd@ vkdygw,f? twkduftcH EkdifiHa&;tiftm;pkrsm;wvkH;wpnf;wnf; jzpfvmzkd@ vkdygw,f? tzdESdyfcH vlrsKd;aygif;pkH vlwef;pm;aygif;pkHeJ@ wom;wnf;aygif;pnf;+yD; ‚wkd@bufrSjywfjywfom;om; &yfwnfay;zkd@ vkdygw,f? tm;vkH;vufwGJ+yD; twlwuGvufwGJ+yD; ±kef;ygrS Armjynf[m =urRmqkd;acsmufeuf}uD;xJu vGwfajrmufEkdifrSmyg?

vrf;[m =urf;wrf;+yD; tcuftcJ }uD;ygw,f? 'gayrJh t±_H;ray;wJh ZGJ/ owWd/ tm;rmefwkd@ ukd enf;enf;av;rSav#mhcsypfvkd@ rjzpfyg? ?

nKdpdef0if;

Page 91: AYDP 2(1)-N

9 1

15 a':vmwdkufyGJ2013 atmufwdkbm 4&uf naecif; ?

tar&duefEdkifiH csDum*dkjrdK@&J@ tcrf;tem;wpfckrSm rufa':e,f OuUÏ *sufpx&Gufwef pum;ajymaewkef;²²?“u|efru uav;ESpfa,muftar single mother (a,mufsm; r&SdwJhol) yg? rufa':e,frSm tvkyf

vkyfaewm 10 ESpf=umyg+yD? 10 eSpf =umayr,fh u|efrvkyfcu tvkyf0ifump &wJhvkyfc wpfem&D 8²25 a':vmuaewdk;rvmbJ wef@aew,f? aps;E_ef;awG wae@wjcm; wufwufvmaewJh uae@tcsdefrSmawmh 'DvkyfceJ@ u|efruav;awGtwGuf pm;yGJay: tpm;tpma&mufatmif vkyf&wm wpfae@xufwpfae@ cufcJvmw,f? uav;awGudk au|;zdk@&m ae@wdkif; ylyefae&w,f? tck zdeyfawmif 0,fray;Edkifbl;? u|efreJ@ uav;eSpfa,muf 'Dvdk ±kef;uefae&wm w&m;r#ww,fvdk@ &Sifxifovm;? rESpfu rufa':e,f aumfydka&;&Sif;u t&ifESpfawGxuf 0ifaiG 5²5 bDvD,Hwdk;cJhayr,fh u|efrwdk@tvkyform;awGudk vkyfcwdk;ray;wma&m w&m;w,fvdk@xifovm;? u|efrwdk@ tvkyform;awG 'Dvdk wyJajcmufjym; vkyfcuav;eJ@ &yfwnfae&wma&m r#ww,fvdk@ xifovm;? uíefruawmh r#ww,frxifbl;? &Sifwdk@ vkyfcwdk;ray;vdk@ u|efrwdk@ cufcJusyfwnf; vm&wmvdk@yJ jrifw,f?”

rufa':e,f OuUÏudk 'Dvdkar;cGef;awGar;+yD; 'DvdkajymqdkcJholuawmh csDum*dk&J@ 15 a':vmwdkufyGJ (fight

for 15) v_yf&Sm;r_ acgif;aqmif eefpDq,f*g'dk jzpfygw,f? 'DtwGufeJ@ eefpD tygt0if tvkyform; 7 OD;udk &Juzrf;oGm;ygw,f? aemufydkif;rSm tcrf;tem;xJudk 0ifcGifhr&SdbJ 0ifw,fqdk+yD; ydkifeufusL;vGefr_yk'freJ@ eefpDwdk@udkw&m;pGJcJhygw,f?

ara';ae@ arG;zGm;&m tar&duef csDum*dkjrdK@rSm fast-food (bm*g/ =uufa=umf/ tmvl;a=umf) a&mif;wJhqdkifawGu tvkyform;awGeJ@/ retail (ukefrsdK;pHkvufvDqdkif) awGu tvkyform;awGu tedrfhqHk;vkyfcudk wpfem&D15 a':vm owfrSwfay;zdk@ awmif;qdkwdkufyGJ 0ifae=uw,f? 15a':vmwdkufyGJ (fight for 15) vdk@vlodrsm;wJhcsDum*dkeJ@ e,l;a,muf +rKd@ESpf+rKd@u fight for 15 t"du v_yf&Sm;aewJh+rKd@awG jzpf+yD; 2013 eSpfpydkif;uae uae@tcsdefxdrqkwfrepf wdkufyGJ0ifaeqJ jzpfygw,f? wdkufyGJ&J@ t"duawmif;qdkcsuftjzpf tedrfhqHk;vkyfcudk wpfem&D 15 a':vmwdk;jr‡ifhowfrSwfay;zdkd@ eJ@ tvkyform;or*~udk ta&;,lr_/ jcdrf;ajcmufr_ wpfpHkwpf&m r&SdbJ vGwfvGwfvyfvyfzGJ@pnf;edkifcGifhay;zdk@ tcsufeSpfcsufudk awmif;qdkxm;ygw,f ? fight for 15 &J@ EkdifiHvHk;uíwf qENjyyGJae@awGrSm+rdK@aygif; 60 uae 130 xdjyef@ESH@jzpfyGm;jyD; tedrfhqHk;vkyfcpm; tvkyform; axmifaomif;ausmf yg0ifcJhygw,f?

vGefcJhwJh ESpfaygif;wpf&mausmfwkef;u 'D csDum*dkjrdK@rSmyJ puf&Hktvkyform;awG[m wpfae@tvkyfcsdef (8)em&D owfrSwfay;zdk@ awmif;qdk qENjycJh=uw,f? olwdk@udk acgif;yHkjzwftjrwfxkwfaewJh puf&Hkydkif&Sift&if;&SifawGudktHwk+yD; edkifiHwumtvkyform;rsm;ae@ “ara';ae@”&,fvdk@ ordkif;wGifr,fh oydwfudk azmfaqmifcJhw,f? tck 21&mpkrSmawmh t&if;&Sifpepf&Jh t}uD;rm;qHk;toD;tyGifhvdk@ ajym&r,fh aumfydka&;&Sif;}uD;awG&J@ vlrqefwJh acgif;yHkjzwfr_udk ara';rsdK;qufawGu &ifqdkiftefwkaew,f?

tar&duefu tedrfhqHk;vkyfc tvkyform;awG rSDcdkvkyfudkifae&wJh fast-food (bm*g / =uufa=umf /

wifwifEG,f

15 a':vmwdkufyGJ

Page 92: AYDP 2(1)-N

9 2

tmvl;a=umf) a&mif;wJh qdkifvkyfief;awG eJ@ retail (ukefrsdK;pHkvufvDqdkif) vkyfief;ukr%DawGu omrefukr%DawG r[kwf=ubJ *vdkb,fvdkufaZ;&Sif; pD;yGm;a&;pHepfatmufrSm }uD;xGm;vmwJh wpfurBmvHk;udkjzef@=uufEkdif/ vkyfief;aygif;pHkudk csdwfqufEkdifwJh {&mraumfydka&;&Sif;}uD;awG jzpfygw,f? rufa':e,f/bm*guif;/ autufzpD/ qyfa0; vdk fast-food toifhpm;vdk@&wJh tpm;tpma&mif;wJhqdkifawG wm;*uf/qD;,m;pf/ a0gvfrwf vdk retail ukefrsdK;pHkvufvDqdkifawGu {&mraumfydka&;&Sif;}uD;awG jzpfygw,f?

olwdk@xJu rufa':e,fudk Oyrmjy&&if²²? fast-food toifhpm; bm*gvkyfief;ukr%D rufa':e,feJ@vufeufukr%D rufa':e,f a'guf*vyfp wdk@[m '*Fg;wpfck&J@acgif;eJ@yef; vdk@qdk=uygw,f? olwdk@r&Sd&if tar&duef t&if;&Sife,fcsJ@pepfr&SdEkdifbl; qdk&avmufatmif tar&duef t&if;&Sife,fcsJ@pepf&J@ vSHOD;uae v_yf&Sm;aewJh vkyfief;awGjzpfw,f? urBmwv$m; EdkifiHaygif; 119 EdkifiHrSm rufa':e,fqdkifaygif;34˜000 ausmf &Sdygw,f? tJh'D rufa':e,fqdkifawGrSm tvkyfvkyfaewJh urBmhtvkyform;OD;a&u ESpfoef;eD;yg; &Sdygw,f? 2010 !efudef;awGt& rufa':e,f&J@0ifaiG a':vm 24²07 bDvD,H[m vwfAD;,m;EkdifiH&J@pkpkaygif;wdkif;jynfxkwfukefeJ@ nDr#ygw,f? vwfAD;,m;EkdifiH&J@ 2010 ckESpf pkpkaygif;wdkif;jynfxkwfukefwefzdk;u a':vm 24²05 bDvD,H jzpfygw,f?

'D-rufa':e,f tygt0if fast-foodeJ@ retail vkyfief;awGu tvkyform;awGudk tedrfhqHk;vkyfcyJay;ygw,f? tar&duef&J@ uae@ tedrfhqHk;vkyfcu wpfem&D a':vm 7²25 jzpfygw,f? 1968 ckESpf ukefxkwfpGrf;tm; udef;*%ef;awGudk tajccH+yD; wGufcsuf&if uae@jzpfoifhwJh tedrfhqHk;vkyfcu a':vm21²72 vdk@ pD;yGm;a&; ynm&SifawGu wGufcsufajymqdk=uygw,f? fast-food eJ@ retail vkyfief;u tvkyform;awG &ifqdkifae&wmu tedrfhqHk;vkyfcjy\emwif ruygbl;? oifhwifhavsmufywfwJh tvkyfcsdefa&;qGJray;wm/ usef;rma&;cGifh/ om;zGm;cGifhray;wm/ tvkyftmrcHcsufr&Sdwm(tvkyform;awG[m'DtvkyfrSm wpfem&D ESpfem&D/ [dktvkyfrSm wpfem&DeSpfem&DeJ@ wpfae@ tvkyfXme oHk;av;ck ajymif;+yD;pm;0wfaea&;twGuf tajy;tv$m;vkyfae&wmudk qdkvdkygw,f?) vkyfief;cGiftwGif; vlrsdK;t&/ vdift&cGJjcm;cHae&wm pwJh jy\emawGyg &ifqdkifae&ygw,f? onfhtwGuf tvkyform;awG&J@tusdK;pD;yGm;udkaqmif&Gufr,fh tvkyform;ppfppf awGyg0ifwJh tvkyform;or*~ zGJ@pnf;a&;uvnf; ta&;}uD;wJh vkyfief;pOf jzpfaeygw,f?

15 a':vmoydwfwdkufyGJ (fight for 15 ) u rsdK;qufopftvkyform;awGudk r#wr_awGr&SdwJhvkyfief;XmeawGrSm oydwfawGudk xda&mufr_&Sdatmif b,fvdkazmfaqmif&r,f/ awmif;qdkcsufawG&&Sdatmif b,fvdkxdk;ppfqif&r,fqdkwm oifjyaeygw,f? EdkifiHtESH@+rKd@toD;oD;odk@ wjcm;tzGJ@tpnf; trsKd;rsKd;okd@ us,fus,fjyef@jyef@ csdwfquf+yD; pnf;vHk;nDn$wfr_udk wnfaqmuf,lapw,f?

vuf&SdtajctaerSmawmh EdkifiHw0ef;rSm zGJ@pnf;xm;wJh tvkyform; tzGJ@tpnf;awGudk jyif;jyif;xefxef wm;qD;aew,f? ukr%DawGrSmvnf; tvkyform;or*~ zGJ@pnf;cGifh ray;bJ tvkyform;awGepfemvdk@ ta&;qdkw,fqdk&if tvkyform;awGudk acsr_ef;zdk@ txl; zGJ@pnf;xm;wJh a&S@aetzGJ@awGeJ@iSm;&rf;wdkufcdkuf=uw,f? tJ'Da&S@aeawG[m tvkyform;awG&J@ vkyfaqmifcsufawGudk Oya' [muGufawG &SmazG+yD; wdkufcdkuf=uolawGjzpfw,f? tckaemufqkH; tajctaerSm tdkbm;rm;u tedrfhqHk;vkyfcudka':vm 10²10 wdk;jr‡ifhzdk@ ol@rdef@cGef;rSm xnfhoGif;ajym=um;oGm;wJhtwGuf tedrfhqHk;vkyfc b,favmufjzpfoifhw,fqdkwJh tjiif;yGm;r_/ aqG;aEG;jiif;cHkr_awG jzpfaeygw,f?

csDum*kd[m ar;a';ae@&J@ arG;&yfajrjzpfayr,fvkd@ csDum*kd wnf&Sd&m tar&duefjynfaxmifpkrSm,ae@tcsdeftcg ara';ae@qkdwmawmif todtrSwfrjyKwm rusif;ywmrsKd; jzpfaewJh tajctaeyg?rnfodk@yifjzpfap²²csDum*dk rsdK;qufopf tvkyform;awG t&if;&Sifpepf&J@ aumfydka&;&Sif;yg0gudk &ifqdkiftefwkaewm[m tkwfeH&Hudkacgif;eJ@ wdkufaewmrsdK; jzpfaeayr,fh olwdk@bdk;bGm;awG&J@ ara';tpOftvmtwdkif; tvkyform;xktwGif; pnf;vHk;nDn$wfr_ wnfaqmuf+yD; atmifyGJ qufqufcHEdkifr,fvdk@ ,Hk=unfyga=umif;?

wifwifEG,f

Page 93: AYDP 2(1)-N

9 3

(azmifydwfaqmif;yg;)

0if;wifrSwfwkdi f

OD;0if;wifuawmh uG,fvGefoGm;cJhyg+yD? oluG,fvGefawmh vkdufvHykd@aqmifoleJ@ txdrf;trSwfjyKol odef;*%ef;txd&Sdw,fævkd@qkdw,f?

tokb vkdufykd@olawGu ‘0if;wifvuQ%m’aqmifwJh tusôjym qifwl0wfpkHawG qifjref;cJh=uw,f? 'g[m‘0if;wifwyfrawmf’ w&yfukd 3 &uftwGif; xlaxmifvkduf=uwJh oabmyJ? EkdifiHa&;oabm aqmifygw,f? ol@vrf;ukdvkduf=ur,faygh?

OD;0if;wifb,fvkdvlv J

awmfvnf;awmf aumif;vnf;aumif;wJholol[m - wnf=unfwJh EkdifiHa&;orm;/ yGifhvif;jrifomwJholol[m- tm%m&Sifpepfukdk tpdrf;tusufra&G; vkH;0qef@usifol/ wkduf&Jol jzpfw,f?ppftkyfpk/ ppftpkd;&(wykdif;) ukd jywfjywfom;om; wkdufw,f?ukd,fhtwGif;rSmawmh ‘abmif’xJuyJ qef@usifw,f?

ol[m--vlrsKd;pk wkdif;&if;om;awG r=unfwJh acgif;aqmifrsKd;r[kwf-bmoma&;tzGJ@tpnf; toD;oD;&J@ av;pm;jcif;vnf; cH&ol('D 2 csufu ta&;}uD;w,f? orkdif;rSm 'D(2) csufeJ@ jynfhpkHwJh acgif;aqmif &Sm;w,f?)

ol[m-ajcmufvkd@vnf; ra=umuf/ ajr‡mufvkd@vnf; rajrmuf/ vSnfhvkd@vnf; ‘vnf’ xGufoGm;olr[kwf/ vufn‡Kd;axmif

acgif;ndwf tpm;xJu r[kwf?'Dae@acwf jynfolawGu acgif;aqmifukd =unfh&mrSm ppftkyfpk/ ppftpkd;&tay: b,favmufjywfom;ovJ/ b,fvkd

pGef@v$wftepfem cHovJ/ b,favmuf wkduf&J wkdufEkdifovJ/æqkdwmukd t"du =unfhwm jzpfw,f? aemufrSmrS ukd,fusLd;r&Smol/ ±kd;om;ol/ yyv$m;v$m; raewwfol/ taqmifta,mifawGukd rrufarmwwfolawGukd ykdoabmuswwf=uw,f?OD;0if;wifu 'DtcsufawGeJ@vnf; jynfhpkHaew,f? acwftjrif acwftawG;awGbufrSmvnf; aemufus rusef&pf±kHrua&S@ukd xkd;xGufaeol jzpfw,f?

olu jynfoleJ@ tvkyf vkyf&mrSm wcgqufqH q,fcgvef trsKd;tpm;r[kwf?aemuf- olu (u|efawmfwkd@ aywHeJ@ wkdif;&if) 'Drkdua&pD A[kdcsKyfukdifr_ukd tjynfht0vkdufem/ taumif;qkH;

usifhokH;ol jzpfw,f? tzGJ@tpnf;u ay;xm;wJh 'Drkdua&pDtcGifhta&;ukd aumif;aumif;}uD; tokH;csw,f? tawG;tjrifrwl&if rwlovkd xkwfazmf zGifhcs a0zefw,f? vGJrSm;w,fxifwJh tawG;tac:eJ@ vkyf[efawGukd jywfjywfom;om; wkdufw,f?vrf;pOfrwlwmukd arS;rvkduf? 'gayrJh ygwDu qkH;jzwfcsufcs+yDqkdwmeJ@ taumif;rGefqkH;/ taumiftxnfazmf vkyfaqmifay;w,f?

wu,fawmh 'Drkdua&pDA[kdcsKyfukdifr_ qkdwm &kd;om;yGifhvif;wJh olawGom vkdufemEkdifwm jzpfw,f? ukd,fhtwWukd±kdufcsKd;EkdifolawGom vkdufemEkdif w,f? ukd,fusKd;pD;yGm;ukd ab;csxm;EkdifolawGom ukdifpGJEkdifw,f?

OD;0if;wifESifh OD;0if;wifvGef ArmhEkdifiHa&;

at;+i dr f;

Page 94: AYDP 2(1)-N

9 4

u|efawmfwkd@taeeJ@ OD;0if;wif&J@ pdwf"mwfa&m vkyf[efukdyg twk,loifhw,f? ol@t&nftcsif;ukd‘rD’zkd@uawmhol@vkd avhvm qnf;yl;zkd@yJ?

OD;0if;wifvGef ArmhE k di fi Ha&;

olaovkd@ b,folawG 0rf;om+yD; b,folawG 0rf;enf;=uovJ?(qef@usifbufu vlawGu “0rf;omp&m}uD;yJ” vkd@ ajAmifxGufajymol r&Sdao;bl;? “OD;0if;wifaowm olvnf;

jrefrmjynfom; wa,mufrkd@ 0rf;omp&m r&Sdygbl;” qkdwmavmufxuf ykdrvmao;bl;? 'gayrJh OD;0if;wifukd av;pm;=unfnKdolwa,mufuawmh “apmapm aooGm;wm aumif;w,f? emrnf rysufbl;aygh? avSu jrKyfawmhr,f? tJ'g}uD;eJ@a&m+yD; ukd,fyg ygoGm;&if emrnfysufawmhrSm”vkd@ rSwfcsufjyKygw,f? )

0rf;enf;olawGuawmh rsm;rSrsm;? jynfoltodef;toef;tjyif jynfol@tusKd;aqmifwJh EkdifiHa&;ygwDawG/ vlr_a&;toif;tzGJ@awG/ vli,fausmif;om;awG/ &[ef;oHCmawG }udwf}udwfwkd;yJ?

'ghtjyif b,folawG usdwf+yD; &Sufukef=urvJ? 0rf;enf;0rf;om jzpfukef=uwmaum r&SdEkdifbl;vm;? (pOf;pm;=unfhwmyg)

OD;0if;wif vrf;pOfom atmifyG Jc Hc J haomf

ol[m ygwDwGif; wkdufyGJrSm ta&;edrfhcJhw,f? b,fudpPawGrSm b,fvkd ta&;edrfhcJhw,fqkdwm ol ukd,fwkdifuyGifhyGifhvif;vif; azmfxkwfxm;+yD; jzpfw,f? ol ±_H;vkd@ ppftkyfpk +yKH;oGm;Ekdifwm jzpfw,f? ol ±_H;vkd@ 2008 tajccHOya'}uD;wnf+rJoGm;wm jzpfw,f? (ol ±_H;vkd@ ppftkyfpk olaumif;jyK cH&wm jzpfw,f?) ol ±_H;vkd@ NLD v$wfawmfxJ 0ifoGm;wmjzpfw,f? OD;odef;pdeftpkd;& vufr axmifoGm; Ekdifw,f? ypfwkdif;axmif±kyf }uKd;±_yfEkdifcGifh&oGm;wm jzpfw,f?

ppftpkd;&eJ@ ywfoufvkd@ wae@ae@ wcsdefcsdefrSm oabmxm; ajymif;vmaumif;yg&J@-vkd@ pdwful;,Ofol r[kwf?a&$ikH;rif; t+rD; ar#mfovkd ar#mfaewJhol r[kwf? wkdufEkdifrS ajymif;vJEkdifr,fvkd@ pGJ+rJpGm ,kH=unfoljzpfw,f?

ol@&J@ ‘jynfolukd rsufESmrl=u’qkdwJh E_d;aqmfcsufrSm ppftpkd;&ukd rsufESmrrleJ@? EkdifiHjcm;ukd tm;rukd;eJ@-qkdwJht"dym,fawG ygw,f?

ol@vrf;pOfom atmifyGJcHcJh&ifawmh “orRw}uD;ukdawmh ,kHygw,f” qkdwmrsKd;/ OD;a&$ref;ukd (oabmusygw,f)qkdwmrsKd; ajymp&m ta=umif;r&Sd? ckvkd jynfolawG rufvkrufvkeJ@ tdyfa&;ysuf/ rtDrvnf}uD; tvSnfhpm; cHae&rSmr[kwf? ygwDtzGJ@tpnf;wcsKd@ ppfwykdif;tpkd;&atmuf av#mhaps;eJ@ 0if=urSm r[kwf?

*k%fusufoa&csif; uGmyk Hu

Akdvfae0if; tokbrSm vkdufygykd@aqmifol 9 OD;yJ &Sdw,f? Akdvfausmfxif aoawmh vl 22 a,mufom vkdufykd@w,fvkd@qkdw,f? Akdvfpef;,kwkef;u vl 30 ykd@w,fæwJh?

AkdvfpdefvGifusawmh 6 a,muf? ('gu pdfefvGif 6 wef;-waZmufuef;ævkd@ ausmif;om;awG *k%fxl;wyfay;wmukda&mifjyef[yf ,lovm;rod? 'gayrJh vuf 2 buf rjynfhwmuawmh aocsmavmufw,f? )

AkdvfapmarmifudpP arSmifcsxm;w,f? 'gayrJh olvnf;yJ xkdenf;vnf;aumif; jzpfzkd@rsm;w,f?Akdvfoef;a&$/ AkdvfcifnGef@æb,fvkdvJ´ b,favmufvJ´¡txufyg yk*~KdvfawG txdrf;trSwfa=u;±kyfxkr,f? yef;yk±kyfxGif;r,f- owif;awGawmh r=um;&ao;-¢tck OD;0if;wifusawmh aomif;aygif;rsm;pGm(odef;txdawmifajymwJh owif;Xme &Sdw,f) ykd@=ua=umif; =um;ae

&w,f?jynfolukd owfjzwfESdyfpufoleJ@ tvkyftau|;jyKol&J@ uGmjcm;csuf pnf;a=umif;[m- 'gyJ?‘owif;pmrsm;onf orkdif;ukd ajymae=uonf’ aqmifyk'fvkd‘tokb owif;rsm;onf a&$yk&ydkufeJ@ acG;a&yk&ykdufrsm;xJokd@ cGJjcm;0ifa&mufaeonf’ævkd@ a&;csifaerdygawmh

w,f?

at;+i dr f;

Page 95: AYDP 2(1)-N

9 5

&Jabmfrsm; rdwfaqGrsm;cifAsm;-vmrnfhE Spf 2014 =o*kwfv (15) &ufae@onf

Armjynf uGefjrLepfygwD wnfaxmifonfh(75) ESpfajrmufpdef&wk obifumv jzpfygonf?

Ttcgawmfae@ukd txdrf;trSwfjyKonfhtaeESifhjynfol@tm%m*sme,fukd txl;xkwftjzpf xkwfa0vkdygonf?

&Jabmfrsm;/ rdwfaqGrsm;xHrS pmrlrsm;/ ygwDESifh ywfoufonfh orkdif;0if "mwfykHrsm;/ vufa&;rlrsm;/ tcsuftvufrsm;æponfwkd@ukd ar#mfvifhygonf?

tm;wufoa&m ay;yk d @ =uvdrf hrnf[kvnf; ,k H=unf ygonf?

ay;ykd@ =u&efvnf; tEl;tnGwf awmif;qkdvkdufygonf?

(pmwnf;tzGJ @)

Page 96: AYDP 2(1)-N

9 6

rmwdum

acgif;}uD;aqmif;yg;(1)æajyma&;qkdcGifh &Sdol.xkwfjyefa=unmcsuf(3)wef;wl&nfwlæ(armifrkd;OD;)(4)aqG;aEG;yGJ Zmwfarsm}uD;(A=o)(7)tmZmenfokd@(uAsm) av;armif (8),kH=unfcsufESifhtouf(uAsm) av;armif(9)EkdifiHawmf n‡Kd;a&mfaoqkH;jcif;(uAsm) armifjrwfol (10)wkd@tm;vkH;&J@ q&mr}uD;(uAsm) zkd;oH(vlxk)-11pdefac:oH ay;vkduf+yD(uAsm) armifvS0if;(13)ajreDcJ &J@ umwGef;vuf&m-1 (14)ajreDcJ&J@ umwGef;vuf&m-2 (15)r_dif;rdjcif;rS vGwfuif;a&;(aZmfvwf)-(16)urBmemESifh jrefrmem(armifoef;jra&$) (17)t=urf;zuf zdESdyfr_awG &Sdaeor# (ausmfpGmarmf)(20)aus;vufzGH@+zKd;a&;ESifhæ(armifpdefaomf)(22)tpkd;&ajr/ wyfajr-qkdonfrSm(&JabmfxifOD;) (25)qif;&Jjcif; vGwfuif;atmif(&Jabmf±_,Of) (28)vufwkd@awmif;awmh &Sufzkd@aumif; (ausmfZifrif;) (31)EkdifiHa&;rD;v#H=um;u Auy (pkd;±_dif;) (33)jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ukdæ(jrwfEkd;) (35)pum;vkH; jy\emwJhvm;æ(ukdaxG;) (37)jrefrmqef(Awkd;&Sdef)(38)aemufqkH;wkdufyGJ(&Jabmfarmifarmifvwf)(41)ypPnf;rJhvlwef;pm;æ(wkdufatmif&J) (45)vDeif&J@ oydwf(ukdwl;)(48)OD;av;-ukd}uD;jrifh(vSausmfaZm) (52)&Jabmfrsm;ukd vGrf;qGwfowd&jcif;(2) atmifaoG;(55)uGefjrLepfawm&ausmif;uav;(ausmfZifrif;)(59)Armjynf0,f =u,feDawG vif;cJhw,f(ta&;awmfykH*sme,f)(63)±kd;om;pGm qif;&Jjcif;(pdrf;jrjr0kdif;)(67)a&G;aumufyGJvm; rsufvSnfhyGJvm;(rkd;vif;0if;)(68)orRw}uD;eJ@vl=urf;tzGJ@(at;cspf)(70)tar&dueftvkyform;or*~rsm; uGefz&ifh(=unf0if;)(72)EkdifiHwum trsKd;orD;tvkyform;rsm;ae@(,if;rm)(74)tar&duef&J@ a&S;vfpGrf;tif(&JabmfxGef;jrwf)(75)armfpDwkef; ESpf 120 (jrprf;at;) (77)u|JESpfaumif=um;u ajrpmyif ,lu&def;(ausmfaZ,s) (79)rsufarSmufuGefjrLepfygwDrsm;eJ@æ(cifat;=unfjr)(84)jymykHay:u Armjynf&J@uH=urRm(nKdpdef0if;) (87)15 a':vmwkdufyGJ (wifwifEG,f) (91)OD;0if;wifeJ@ OD;0if;wifvGef ArmhEkdifiHa&;(at;+idrf;)(93)